Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 47, 21 November 1919 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            "Ma keia kakahiaka ihoa la no ko'u koea ana mai."wahi kana pane, "ma ke kaaahi laweleka o ka po ko'u holo ana mai Ladana mai."

            "Ahe, a peha, aole anei ou maluhiluhi ia holo ana mai?" i ninau hou aku ai ka lunaluna. "He loa no kela la e holo mai ai, a kekahi mea no e ike iho ai i kamaluhiluhi a e makemake iho ai e hoomaha."

            "Pela no, aka, ua kamaaina hoi au i ka holo mau mai i keia manawa, ae ha'i aku au ia oe he kanaka kaahele ike ole au ia mea he luhi. Oluna no o ka moku kahi ano maluhiluhi. no ka hooluliluli mau ia e ka moke, a ke kau mai no i ke kaaahi ea, he nanea wale no ia a hoea ana ianei e loaa ai ka hiamoe maikai ahiki wale i ka hoea ana mai ianei"

            "O ka oi aku i ka po, pela ko'u manao, elke me a'u, oia anei?" i ninau aku ai ka lunanana.

            "Ae, o ka oi aku ma ka po."

            "Alaila in a maluna mai o ke kaaahi, i ka wa hea e ku mai ai i Parisa nei?"

            "Ma ka hona eono o keia kakahiaka makou o ke ku ana mai ianei, a i ole aneane paha ma ia manawa." wahi a Mr. Nila o ka pane ana mai, me ka haupu ole ae he mau ninau keia e noweloia aku ana no kona pilikia.

            Hoomau aku la no ka lunanana i kana hoohele kamailio ana me ka makaala loa aole nae ma ke ano e kau okoa aku ai ka nunau ana e loaa aku ai ka manaoa hoohuoi iloko o Mr. Nila e noiiia aku ana kana mau mea apau i hana ai. I kona manawa i ike ai ua loaa mai iaia kekahi mau ike ana i makemake ai e paneia mai, alaila hoopau iho la kana kamilio ana aku ma ia laina a hoolalau ae la kana ninaninau ana ma kekahu mau mea e ae, mahope o kona ike ana hookahi ana ninau i hoea loa aku i kahi ana i iini loa ai e loaa mai.

            I ka hoea nui ana aku  a lakou no ka Rue Fedi lawe aku la o Bamebeia e hoomaikai ia Kamikakona ma na wahi apau oloko o ka pa a pela hoi malalo o ka rumi halawai, ka rumi o na komite e hui ai a kukakuka no ka lakou ma'i mea e hana aku ai. a pela me na wahi i hookaokoaia no na hana hoohauoli na hana hoonaauao a pela aku.

            "He emi iki ihoa keia hale malalo o ka hale halawai ma Enelani, aka, e like me ka nee ana aku o ka hana i ka laula pela e hoakeaia aku aku ai keia hale ma nei mua aku mamuli o ke kokou mai a na ahahui lala ma na wahi like ole o Pala@i." wahi a Bamebeia o ka hoakaka ana mai. Ua nui a lehulehu na mea a Bamebeia o ka hoakaka ana mai. Ua nui a lehulehu na mea a Bamebeia o ka hoakaka ana mai e pili ana i na hana a ka ahahui, a pela hoi me na lako i hoomakaukauia no ka pono ka hana, a oia ka Kamikakona o ka haawai ana aku i kona mahalo no na mea apau i hoomakaukauia.

            He kanaka Palani me ka papale eleele ka i hele mai ia manawa a hiu me na keonimana ekolu, a elike no hoi me ke ano o ka poe haahaa ke ike mai ika poe kiekie a hanohano pela no me ua kanaka la. a haawi mai la i kekahi apana pepa.

            "O kekahi keia o ka makou mau akena Palani." i pane ae ai Bmebeia ia Kamikakona. "He bila keia ana o ka lawe ana mai la no kekahi hana a makou o ka hoolala ana, a o kela keonimana e ku mai la ma o, he kanaka Pelekane, oia kekahi hoahui o makou, a nana e nana a e malama i na palapala e hoaa mai ana mai ka ahahiu makua mai na Enelani."

            I ka pau ana o ka lakou makaikai ana o ka lakou makaikai ana, iho nui hou aku la a haule i ke alanui, a oiai lakou e kaha aku ana e hele no ka hale aupuni, oili mai ana kekahi keiki kalewa nupepa, ua kakahiaka. Mahope mai o ia wahi keiki kekahi wahi keiki hou me na nupepa no e paa ana iloko o kona mau lima, a mahope mai he wahi keiki hou a e noke ana i ke kahea no ka poe makemake kuai nupepa." he nui na mea hou maloko o kei nupepe kakahiaka," wahi ana.

            "Heaha la hoi ka kela wahi keiki e kahea mai la? pepehikanaka hou anei?" i ninau mau au o Bamebeia.

            "Ua pepehiia he kanaka Pelekane a make-he hana pohihihi loa kela i hania!" wahi a na keiki kalewa nupepa o ke olowalu like ana ae, a ke mau la no hoi ka holo me ka hoomau no i ke kahea.

            "He kanaka i make me ke kupanaha loa ame ka pohihihi pu ka mea i ikeia maluna o ke kaaahi o keia kakahiaka mai Ladana mai!" wahi a kekahi wahi keiki me ka aneane e pau o ke aho i ka ua mea o ka noke i ke kahea; "aohe maopopo o ke kumu o ka pepehiia ana, ua manaoia nae he mau waiwai makamae ma kona kino a pela paha oia i pepehiia ai!" O keia ka kekahi wahie keiki o ke kalahea ana ae e na keonmana ekolu o ka lohe ana aku. oiai nae, ke hoomanao la oe, e ka mea heluhelu, ua loaa mua i ja Lunanana Baida keia ike. a oia kana o ka hookuoi ana iho no ke kamailio ole ana ae o Mr. Bamebeir i kekahi mea e pili ana ia karima i hanaia maluna o ke kaaahi.

            la manawa kahea aku la o Mr. Bamebeia i ke kahi keiki e lawe mai i nupepe, a i ka loaa ana mai-nana iho la ma ka aoaoa mua a e kau ana na huapalapala nunui. "O ke Kumu o ke Karaima i Hanaia Ai Aole no ka Aihue Ana i Kekahi Waiwai."

            "Aole hoi ha no ka auhue ana i kekahi waiwai ke kumu o kela karima i hanaia ai, "i pane ae au i Banebeia ia Mr. Nila.

            "A no ke aha la ka?"

            "He ninau ia na ke kiure e huli mai," i pane aku ai o Bamebeia.

            "O, kupanaha! O kela no ke kaaahi a'u o ka holo ana mai ma ka po nei," i pane mai ai o Mr. Nila.

            "Oia no a peha la hoi oe i lohe ole ai i kekahi mea e pili ana i kekahi pepehikanaka?"

            "Ina aole no ka waiwai ke kumu o ka pepehikanaka i hanaia ai. alaila no ke aha la ka? Alaila heaha ana ke kumu o kona make ana i ka lakou noonoo ana? Aole anei he hana kela na kekahi o na ahahui malu o Palani nei?"

            Nana pono mai la o Mr. Bamebeia i ka Lunanana Bauda olelo ana aku a ka lunanana he hana karaima kela i hanaia e kekahi ahahui malu.

            "Ina he ahahui alu, alaila na na kanaka Pelekane anei i kou manao?" i ninau mai ai o Mr. Bamebeia me ka haka pono o kona mau maka maluna o ka lunanana me ka minoaka iki ana iho, oiai hoi o Baida e nana ae ana i ka helehelena o Mr. Nila ia manawa.

            'Aole na lakou," i pane aku ai o Kamikakano; "aole mawaena o na kanaka Pelekane, he poe e ku-e aku ana ia lakou."

            "Malia paha pela, aka na ke au no o ka manawa e hoike mai. Maloko o Palani nei, eia nae, aole na na kanaka Palani i hana i kela karaima."

            "O ela põe Amerika hookahuli aupuni anu na lakou i haa i kekahi mau hoopahu ana me na kiana pauda mamua aku neu oia noe anei kau e manao la?"

            "Aohe a'u koho pololei ana aku na kela ame keia i hana, aka, ma ko'u koho iho, he poe kanaka no e noho nei maloko o I'alani ka poe na lakou i hana i kela karaima, koe ka hoike maopopo ana aku o mea ma ua poe la. E heluheluiho oe i maopopo ka ka nupepa mea e hoakaka la no ia karaima."

            "No ua kanaka kipi kahiko i hana ai na hana hookahuli aupuni mai Parisa aku ua pau loa kela ame keia kanaka o lakou i ka ikeia e na makai, aole hookahi o lakou e hiki ana ke oni ae ke hoomakakiuia aku, pela ka mea i maopopo ia'u."

            "He mea oiaio anei ia? Alaila ua pau loa anaei lakou i ka ikeia a ke hakiloia mai nei, oia hoi na alakai ame na koa kahiko onei?

            "Oia ka mea i maopopo ia'u mai ke keena mai o na luna aupuni Pelekane, ke alahele kahi i loaa mai ai ia'u o keia ike. Mamuli o kela hakiloia ana i hiki ole ai i kela poe ke hana i kekahi mea o ko lakou noho maile wale no me ka huna ia lakou ma kekahi wahi e ike ole ia aku ai, a e paa ole aku ai hoi i ka hopuia."

            "Ma ka'u mea i lohe mai ai aia kela ahahui a ka poe hana kiana pauda Amerika ma kahi aneane loa e hiolo; he lono oiaio paha ia a aole paha. aka nae, oia ka'u mea o ka lohe ana mai a e maopopo nei ia'u i nei manawa," i pane mai ai o Baebeia.

            "Ua hiki ole ia makou ke hoike ae ma ke akea o na apana pepa kakaikahi i loaa aku ai ma ke kino o ka mea i make he mau pepa ia e hiki ai ke hoiki maopopo ae i ka inoa o ka mea make. Ua ikeia me ka maopopo loa o ke karaima i hanaia aole ia no ka manao e hao i kekahi waiwai mai ke kino aku o ka mea make, no ka mea, ua loaa aku maloko oa kona mau pakeke kekahi huina dala mahuahua aole i laweia, a o na komolima daimana ma ka lima o ka mea i make, a pela hoi me kaua uwaku gula ame na pihi gula a daimana e paa ana no maluna o kona kino me ka hoao ole ia e lawe. O kekahi me pohihihi loa aole kekahi mea maopopo e hoike mai ana ua lawe ponoi aw ka mea i make i kona ola me ka pu panapana. hookahi wale no mea maopopo na kekahi mea i manaoino iaia i hoopoini i kona ola, owai nae ia mea, he ninau pohihihi.

            "Ua hanaia kela karaima mamuli o ke kahi manao lili ma waena o kekahi mau ahahui aole nae he mea hihi ia makou ke hoakaka aku i ko makou manao maluna o keia karaima i hanaia o lilo ia i mea alakai hew aku i ka manao o ke kiure mai ka lakou noi ana. Ua laweia aku ke kino make no ka hale e waihoia ai na kino make no ka hele ana aku o ka poe e nana, malia he poe kekahi i ike mau iaia a i maopopo hoi i kona inoa."

            "Me he mea la ua koho ka poe hana karaima o ke kuaahi a'u i kau mai ai kahi kupono loa a lahou e hana ai i ka lakou hana pepehikanaka," wahi Mr. Nila o ka pane ana ae me ka poo o ka ula ma kona mau papalina. "@a mkou i hoea mai ai mai ia'u."

            "Inae hiki ana ia oe ke ike a hoomaopopo i ka helehelena o ka mea i make ma ke ana oia kekhi o kau hoakaka o ka holo pu ana mai, ke manao nei au e lilo ana kau ike i mea waiwai nui e kokua aku ai i ka oihana makai ma ka hul@ ana e maopopo ai kona inoa." i pane aku ai o Kamikakona.

            "Aole o'u manao he kanaka kekahi maluna o ke kaaahi ike ia'u mamua/" i p@ne mai ai o Mr. Nila.

            "Ke nianao nei au he mea maikai no kakou ka hele ana aku i kela hale e waiho mai la o kela kino make a naua aku. ua aohe mamao loa o kela hale mai nei aku o ko kakou ike wale aku no ka hoi la iaia ua lawa ia," i hoomau aku ai o Kamikakona i kana kamilio ana.

            "Hu he nanaina manaonao no kela la i ka nana aku i pane mai ai o Bamebeia.

            "He kupanaha no na kanaka i hui pu aku me ke oiana makai o nei wahi" wahi hou a Kamikakona o ka pan@na aku, "oia hoi in a e huliia mai ana a loaa ka hoaloha o@ua o ka holo pu ana mai maluna o kela kaaahi aole nehe hoike ae i kekahi ano pihoihoi a makemake hoi e hele aku e ikemaka i ke kino o ka mea i make he kanaka malia ua ike aku no oia a ua kamailio pu paha: o ka'u e hop@opo nei, na no ka loheia ae o i nei kekahi i kau pu mai maluna o kela kaaahi e ninauia mai ana, ma na ano apu@"

            "He mea oiaio no ia eia nae, no ka pono o ka @hui I. O. T. A. e pono no ia mea hoaloha ae me ka m@aala loa. Ina o kela kanaka i make a he kanaka au a'u o ike wale ana aku no e noho a e kamilio pu mai ana me ekahi poe aohe pilikia e hooiliia mai ana maluna o'u in a e@awai aku ana au i ka'u oleloike i na luna aupuni. Mali e lilo ana oleloike i mea waiwai ma nei muea aku. @@ ka mea i ike aku? - ma ke kakoo ana aku i kekahi ma@ olelo ike a ae a lakou e lawe mai ana.

            "A in a ka mea i make he ohua oia i make au i m@popo ai aole au i ike iki iaia, alaila no ke aha au e hele u ai e hoikeike ia'u iho i kela hale? Aole au e kamailio ko ana owau pu kekahi maluna mai o kela kaaahi no@@ malaila iho la au pau."

            "Aia ia i kau noonoo ana." i pane mai ai o Bamiea.

            "Ia manawa kaha aku la lakou hele no kahi o k@@@era Notre Dame. Mahope o ka hele ana aku maluna kekahi o na alahaka hoea aku la lakou i kekahi wahi mopuni nana e hookaaale ana i ka Muliwai Seine, a he a@ minuke pokole mahope ihoa hoea i kekahi kihapo@ua e waiho ana malaila, ua ike aku la ka Lunanana B@@ ame kona mau hoahele i ka piha mau owaho mau o k hale e waihoia ai o na kino make i na kanaka. E hele @@ ana kekahi poe maluna o ke alahaka. a e pii aku ana kekahi poe ma na alapii o ka hale a e komo aku a kekahi poe ma ka puka.

            O ka poe i hoea mu ailaila a ua pau hoi la@@mana ana e oili mai ana iwaho, a o ka poe hoi koma@@@ana a e noke ana kekahi poe i ke kamailio no ka lakou au mea o ka ike ana maloko o kela hale. He poe wahine na kamalii kekahi e akoakoa pu ana mawaho mau o ka hale a e ai pineki ana he mau meaai a lakou o ke kuaina mai ka poe kalewa huaai mai e kuku ana na kaa ma @@ ma ka aoao o ke alanui.

            "Alaila o ka hale waiho kinoa make anei keia o ke @@ni?" i ninau aku ai ka Lunanuana Baida i kona mau hoa Mumuli o keia ninau ana he hiki loa i na kanaka apau e @@koke mai ana ke ike mau he malihini loa oia mai kekahi ai mai akahi no a hoea ilaila.

            Ia lakou i pii aku ai maluna o ke alanuipii poha@@amua mai o ke alo o ka hale ku iki iho la o Mr. Nila a Kakikakona e haihai aku ana mahope on a uahooku akula kona wawae i kekahi wawae o ua Mr. Nila a h@mai la ua o Mr. Nila ihope no kekahi manawa, no ke @@ana i kekahi mau mea liilii ana o ka makemake ana  ke kaa mai a ka poe kalewa. aola no kona makemake i maoli e kuai, aka, no ka hoolalau wale no i mea paha @@@ ai o kona manao huna.

            O ke ea ka nanaina ame na wahi e ae pau e hou@ mai ana he mau mea hoomakaukau mae, koe wal ka poe maka;u ole. Aole no ka inoino o ke ea i hooka@aai na kanaka aole e hookokoke aku malaia, aka no ka@aka'uia o lilo na ea inoino mailoko maioloko mai o kela hale i mea e aaai ka poe ola i ka ma'i. Aole ka hale e  waihoia ai na o make no ke kiei wale ana aku n oi ka helehele o ka ea make a hookaawale mai.

            O na kanaka e piha ana maluna o ka lanai maapuka aniani aku lakou e kiei aku ana iloko. He kaola ae ka i hoopaaia ma kahi hookahi kaupuai ka mamao mai ka puka aniani mai a mawaho aku o ia kaola hao na kanaka e kuku aku ai a nana aku iloko i na kino make i hookomoia i loko o ka pahu a i kukulu hoohioia e hiki au ke ike pono aku i ka helehelena. I ole ai e kahakaha aku kekahi poe maluna o na aniani a i ole ma na paia o ka hale, ua hoonohia kekahi kiai malaila no ka nana ana i ka poe kolohe ame ka poe e hana aku ana i kekahi mea moopoino i na puka aniani O na luna na lakou e nana i ka maluhia o kela hale e kiai mau mai ana lakou me ka makaala loa maluna o na kanaka e kuku aku ana i ole lakou e hana aku i kekahi mau mea e poino ai ia hale.

            Aia maloko o keia hale na poe i make mamuli o na poini like ole i loaa ia lakou; o ka poe i make mamuli oka pepehiia e ikeia aku ana no ka waawaa o ko lakou mau poo, a plea no hoi me ka poe i make mamuli o ke kiia ana me ka pu, e ikeia aku ana no ka waawaa o ko lakou mau poo, a pela no hoi me ka poe i make mamuli o ke kiia ana me ka pu, e lakou mau wahi i hoopoinoia ai. O na helehelena wale no o ia poe ka ikeia aku o na kino mai ua paa i ka uhiia me ka lole keokeo, a me he mea la i ka ka Lunanana Baida nana aku me he mea la e hiamoe mai ana no ia poe, eia nae, he mau kino make wale no lahou apau.

            Ma kahi e kuku ana o kekahi mau elele mai na banako mai, he mau kahunapule a he mau loio mai ka hale hookoloholo mai e k ukokoke mai ana ma kekahi aoao mai o ke alanui, a he mau wahine i paa na maka i ka uhimaka, i hele aku ai o Bamebeia Nila ku ana iho, no ka nana wale ana no nae iluna ma kahi o kekahi mau kii e kau ana ma ka paia, oia mau kii no kekahi poe i make ai kau ia hoi ko lakou mau kii ma ka paia i mea hikeike i ka poe makaikai e hoea aku ana ilaila.

            Ua kauia ka helu malalo iho o kela ame keia kii, a me he mea la ua ike mua o Mr. Nila i kekahi o na kino no lakou ia mau kii e kau mai ana, no ka mea ua hoike ae kona helehelena i kekahi hiona a ka lunanana e ike aku ana no ko ua o Mr. Nila ike mua i kekahi o ia poe.

            O na kii e kau mai ana ma ka paia ua pa'iia ika manawa i make ai, a e kau ana no hoi na alina a ka make ma ko lakou mau kino, ma ko lakou mau helehelena, a e ikeia aku ana no ka paa o na poo o kekahi poe i ka wa-hiia ; o kekahi poe ua moku na kania-i, a e hamama mau ana kahi o ke okiia ana, a o kekahi poe ua pahu oia ka poe i piholo iloko o ke kai, a o kekahi mau kii e hoike ana i ka make ana mamuli o ka powaia ana.

            "Ke noiia aku nei ka lehulehu e hoike mai i ka inoa o ka mea i powaia maluna o ke kaaahi i ka luna hoopaainoa o ke poe make maloko o ka hale waiho kino make."

            I ka ike ana aku o ka Lunanana Baida i ka hoolaha aole oia i hoomamaoiki mai a Nila mai no hookahi minuke. Oiai laua e ku ana he kanaka nona na makahiki mawaena o ke kanaha ame ke kanalima ka i pii mai me ke alapii o ka hele kiau ana mai ke ala nui mau a kaalo ae la ma ko laua aoao noloko o ka hale.

            O keia kanaka o ka pii ana mai la he paalohe hou loa kona e komo ana hiohio kona o ke kanaka kahukaa ; ula kona helehelena me na umiumi pokopoko ma na aoao o kona mau papalina, a me he mea la he hana nui kana o ka hana ana i kiki ai kona hou a e noke mau ana no hoi i ka holoi me ka hainaka.

            He pua loke ke kau ana ma kona kuka a he maumikinilima ke paa ana ma kona mau lima me kekahi papale piva e kau ana ma kona poo. Aohe mea i maopopo ua hoouluhuaia kona manawa hiamoe, eia nae, ma ka hoea eono o kela kakahiaka ma ka hale hoolulu kaaahi oia kahi i kali ai no kekahi mau ohua ana i makemake loa ai e ike a hoihoi aku ia laua i ka hale. O keia kanaka i hoea mau la aole oia he mea okoa aku, aka o Kupuna i ikeia ma ka mokuna ae nei i hala a o Mr. Baia hoi kekahi inoa hoohunahuna on a.

            "O keia no ke kanaka nana i lawe aku ia Gerena ame Woka a hoonoho maloko o kekahi hale a ka poe heluhelu e hoomanao la, a o ka hoahui hoi o ka poe kolohe no lakou kekahi moolelo i hoikeia ma ka mokuna i hala.

            Aohe o Mr. Nila i hoomaopopo i kekahi mau helehelena ana i ike ai, oia ka mea maopopo i ka ka Lunanana Baida ike aku, eia nae, O Mr. Baida ka mea hoomaopopo i kekahi mau helehelena ana i ike ai mamua.

            I ke kaalo ana ae o Mr. Baia mamua o laua ua ike koke aku la no o Mr. Baida iaia, ia huli ana mau aMr. Baia a ike i ka lunanana, haawi mai la oia i kekahi kunou ma ke ano kahaha, a haawi aku la no hoi ka lunanana i ke kunou. Aole i ikeia mau kela kunou ana a laua e Bamebeia ame Nila, na kanaka o ka ahahui I. O. T. A.

            Ua komo loa aku la o Bamebeia ame Nila iloko o ka aluka a mahope aku o Kamikakona o ka hahai ana aku mahope o laua. He kanaka okoa aku no kekahi a Kupuna o ka ike ana aole nae oia i haawi aku i kekahi kunou iaia me he mea la aolie oia i ike mua iaia, oia kekahi kanaka e hu ana ma kekahi pou a i kaawale loa hoi mai ke aluka kanaka kana nana mau ana aku aole hoi he hele aku ma kahi o ka puka aniani i hiki ai iaia ke ike aku i ka helehelena o ke kanaka make i makemakeia ai na kanaka apau e hele aku a e nana i kona helehelena, i hiki ai hoi iaia ke hoike ae i ka inoa o ka mea make ma ua ike oia iaia.

            O keia kanaka e hu ana a e haka pono ana hoi kona mau maka maluna o na kanaka oia no ka Makaikiu Topina, a i ka Mr. Baida nana aku iaia me he mea la he ku lohaaloha wale iho kana malaila me kekahi hana ole, eia nae aia na maka o ka Makaikiu Topina ma kela ame keia kanaka kahi i au ai me ka hakilo i ka helehelena o kela ame keia kanaka. I ka ike ana aku o ka Lunanana Baida iaia ulu koke ae Ia kona maka'u o kamailio mai o Topina iaia a ike wale ia ae hoi oia.

            Aohe nana hou ak ua ka Lunanana Baida iaia, aka onioni aku la oia imua a pili aku la me kona mau hoa no ka nana ana aku i ke kino make, a he mau sekona helu wale no ma ia hope iho kau aku la ka ike a ko lakou inau maka maluna o ka helehelena o ka mea i make. Ma keia manawa aia mau maluna o Nila ka haka pono mau ana o na maka o ka Makaikiu Baida, ua haawi oia i kona noonoo a pau maluna on a, he makemake oia e ike maka i ko Nila hiohiona i kona manawa e nana aku ana maluna o ka helehelena o ke kanaka make oiai oia e ku aku ana mahope o Nila, me ka ike ole mai kela o Nila e kiloia aku ana oia e ka makaikiu.

            Oiaia o Nila e nana aku ana i ka helehelena o ka mea make, ke ike aku la ka Makaikiu Baida i ka loli mau ae o kona helehelena, e pii iki ae ana ka ula ma kona mau papalina ia manawa, a e haikea ae ana i kekahi manawa, elike me ka loli ana a ka uli o ka hee, o kahi nae i laki ai aohe on a huli mai ihope e nana, no ke kumu paha aole oia i hoohuoi iki e hakiloia aku ana kona mau ano a pau ia manawa. Aia ke kino o Reminetona ke waiho mau la mamua aku o lakou, a eia no hoi lakou ke ku aku nei a nana aku i kona waiho oni ole mai iluna o ke pakaukau loihi.

            Ke nana la ua o Nila i ke kino o ke kanaka o ke kau pu ana mai me ia maluna o ke kaaahi hookahi ma ka po mamua aku, ke kanaka hoi i noke mau mai i ke kamilio iaia no ka mea e pili ana i ka a@hueia ana o na daimana a Wilemota a o ke kanaka hoi nana i hoakaka mai iaia no ka pili o ka hewa ia Sanekelea. ke kanaka o@io i hopuia ai e na makai ma ka hale hoolulu kaaahi ma Dova.

            Malia paha ua hoohikileleia ae no kona noonoo i kona manawa i ike aku ai i ka waiho mau o ke kino o ke kanaka make, elike me ka hoohikileleia ana ae o ka noonoo o ke kanaka i ike mua ole iaia akahi iho la no a kau aku i kona mau maka maluna on a.

            He wahine kekahi e ku pu ana me lakou ia manawa, a oia ke i olelo iho i kana wahi kaikamahine e ku pu ana me ia ka i ana iho : "Ea, ka manao nei au ua loaa like no i na kapaka apau keia manao e homaka ae ana kela kanaka e owa ka ae kona waha a e kahea e no ke kokua ma kona manawa i make ai : e nanan aku no hoi oe i kona mau lehelehe."

            "Uela i ka nana aku." i pane ae ai ke kaikamahine, he kaikamahine i nui ke kino a i kupono i ka hoounauna, eia nae, he helehelena opiopio loa no kona o ke ana kamalii.

            "I kekahi manawa ke nana aku i ka helehelena o ka mea make maloko o keia hale me he mea la e noonoo nui ana oia no kekahi mea ma kona manawa i make ai, a i ole, i kekahi manawa me he mea la e hoolono ana : ma ka helehelena o kela kanaka me he mea la e huli ae ana oia e nana no kekahi me, a i ole me he mea la he manao k iloko on a e ninau aku i kekahi poe in a e hiki ana ialakou ke kali mai nona."

            Manao anei oe e hiki ana i ka mea pepehikanaka ke hele mai ianei aku e nana i ka waiho mai o ke kino make, me ka hoehaeha ole ia o kona noonoo?" wahi a ka lede opio o ka nunau ana ae i kona makuahine.

            "Aole o'u manao e hiki ana iaia ke nana aku me ka hoehaeha ole ia o kona noonoo." wahi a ka makuahine o ka pane ana mai. "No'u iho aole hiki ia'u, a ke manao nei no au pela no ka hapanui o na wahine."

            "O, ke manao nei au e hiki ana no iaia, no ka mea inoa aole oia, i maka'u i ka pepehi i kela kanaka no keaha hoi oia e maka'u iho ai i ka nana wale aku no?" i hoomau mai ai ke kaikamahine i kana kamailio ama. "I ko'u nana iho ia'u in a he loaa ia'u ka manao koa e pepehi ai i ke kanaka a make aole loa e loaa iki iho ana ia'u ia me he maka'u i ka nana wale aku no i ke kino make. Ke ike aku la oe ua make lakou, heaha auanei ka lakou mea hiki ke hana mai?"

            "Pela no ka hoi paha, aka, aole paha e nele ana ka hooniia ae o ka noonoo o ka mea pepehikanaka i kona manawa e ike aku ai i kana mea o ka pepehi ana, ua ikeia ia mea e na mea apau." i pane mai ai ka makuahine, me ka alawa ana ae o kana nana ana i na kanaka e kuku aku ana mahope o laua, alaila nana hou aku la i ka mea i make.

            "Aole ia haawina i na mea apau, e ka madame." i pane mai ai kekahi kanaka e ku kokoke mai ana ia laua mahope, "no ka poe kona loa, ka poe i kaulana i ka powa ame ka hana i na hana karaima lehulehu like ole he poe lakou i like na puuwai me ka hao, a o na maka me ke keleawe ; aohe a lakou mea mak'u, a no ia poe he moolelo ko lakou e waiho nei maloko o ke keena o ka oihana makai.

            "Aohe waiwai o kena mau olelo." i komo mau ai o Bamebeia e kamailio me keia wahine oiai ua lohe maopopo loa aku oia i na olelo a na lede mamua iho o lakou.

            "No'u iho ua like aku la ko'u manao me ko ke lede aoo e Mr. Bamebeia." i pane aku ai o Nila. "Ina eia maanei kela kanaka nana i pepehi i nei manawa, a ke nana aku nei oia i ka mea ana i pepehi ai, ke manao nei au e kumukaia ana kona lunaikehala ame kona mau helehelena iaia e hiki wale ai no i na mea apau ke ike aku i kona ano." a iaia i hooki iho ai i kana kamailio ana nana ae la oia ma o a maanei i ka poe e kuku mai ana a e haka pono aku ana ka lakou nana ana maluna o ka helehelena o ka mea i make.

            I ka nana aku i kona helehelena ia manawa me he mea la aia kekahi manao iloko on a e ike aku ana oia ma ua helehelena o kekahi mea ana e nana aku ana i ke ano pii ae o ka ula a i ole wiwo paha, a i ole kekahi hiohiona o ka weliweli ma kona mau maka.

            "Hiki anei ia oe ke hoike mai i ka inoa o kela mea make?" i ninau ae ai o Kamikakona ia Nila ia manawa.

            "Aohe?" wahi a ka Nila pane.

            "Aole anei he ulu ae o kekahi hoomanao i loko ou no kou ike ana i kona helehelena ma kekahi manawa mamau aku nei? Ke manao nei au in a no ka hiki i kehaki mea ke hoike aku i na makai i kona inoa he kokua nui loa kela i ka oihana makai e hiki koke aku ai ke huliia kona moolelo ame kona wahi o ka hele ana mai. Aole anei he ulu ae o kekahi hoomanao iloko ou no keia kanaka oiai hoi oia kekahi o na ohua o ka hol opu ana mai nei me oukou e nele ole iho ai kou ike ana iaia ame kou lohe aku hoi i kekahi poe i ke kahea ae i kona inoa?"

            "Aohe kekahi hoomanao iki iloko o'u no ko'u ikea ana i kela kanaka?" i pane mai ai o Mr. Nila.

            "Ina pela aohe waiwai o ko kakou ku hou ana iho maanei no kekahi manawa." i pane mai ai o Bamebeia, he oi aku ka oluolu o ko kakou mau noonoo maloko o ke keena hana o ka I. O. T. A., mamua o ke ku ana iho maanei,," alaila o ka lakou huli ae la no ia e hele.

            Ia manawa i noi aku ai ka lunanana Baida i kona mau hoa e hookuu iki mai iaia, mahope oia e hoi aku ai a hui me laua mawaho o ka hale kapapa'u. O ke kumu o keia no kona makemake e kamailio liilii iki me Mr. Topina, ka wakaikiu, oiai o Kupuna e hou ana ma o a maanei o ke alike ia manawa.

            He kimi okoa ae no kekahi o kona makemake ana e hoohaule iki iho makope no kekahi manawa. O na lede elua. i ku ai mamua iho lakou mamua iho a i lohe aku ai hoi lakou i ko laua kamailio e pili ana no ka mea make ame ka mea nana oia i oeoehi, e makemake ana laua e hoi eia nae, me ka hana nui laua, a e eeke mau ana hoi ke kaikamahine i ka hookeke aku o na kanaka, a oiai laua e hula mahine i ka hookeke aku o na kanaka a oiai laua e huli aku ana no ko laua wahi e puka ai, aia mau maluna o laua ko ka Lunanana Baida mau maka kahi i kaukolo pono ai a no ko laua pono makemake ai ka lunanana e haawi aku i kana kokua, no ka mea, ma kona ike aku he mau lede Pelekane laua.

            Ua paalike na maka o ia mau lede i na uhi maka. O ka aahu  ka makuahine e komo ana he oia ae ka nani i ko ke kaikamahine a he paalole Palani i kuaiia maloko iho o I'a risa i kana hoomaopopo aku. Ma o ka aahu la o ke kaikamahine e komo ana, a pela hoi me kona papale, he lole a ka mau ia ano kaila, pela oia i hoomaopopo aku ai he mau wahine Pelekane laua, a i ulu ae ai hoi kona makemake e hele aku e hui me laua.

            Oiai ia mau lede e hele ana, ke ike aku la ka lunanana i ke kalele ae o ke kaikamahine i ka makuahine, a ia laua no hoi a ku iho ma ka puka aniani o ko ka Lunanana Baida pilli aku la no ia mahope o laua.

            "O, aola au e nana aku ana-aole au e nana aku ana-ole au e aa ana e nna aku!" i lohe aku ai ka lunanana i ka namunamu ana iho o ke kaikamahine. "Ina he mea ia-"

            "O, e na lani! Heana la ka manaoa o ia i hanaia?" Alaila hapai ae la ka lede opio i kona uhimaka, a i ka hoi hou ana mai o kona mau manao i ka helehelena o ke kanaka make e waiho mai ana.

            "Peha, ua ike pono aku la anei oe iaia? Ua ike mua no anei oe i kela kanaka i kona manawa e ola ana? Ua maopopo no anei kona inoa ia oe?"

            "Ae, ua ike au iaia! Pehea la oia i make ai? Ea e hookaawale kaua mau keia wahi hoomaka'uka'u aku!" i pane ae ai ke kahikamahine i ka makuahine.

            Ua lohe maopopo loa aku la ka Lunanana Baida i kela mau olelo apau a ka lede opio nolaila imo aku la oia i ka Makaikiu Topina e hele mau a pili me ia.

                        (Aole i pau.)