Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 49, 5 December 1919 — Page 5

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Maryann Acker
This work is dedicated to:  Hubert Douglass

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, DEKEMABA 5, 1919  3

 

He Moolelo no

KEONI HANAFODA

Ka Hau Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea—Loaa Nae ke Kualana ma ka Hoomanawanui

 

            He mea oiaio ua hoolohe loa o Dora i na mea apau a kona makuahine e a’o mai ai iaia, o kekahi kumu paha o kela hoolohe, e pili mau ana oia me kona makuahine, a o na mea apau e a’oia mai ana iaia, o kana wale no ia e hoolohe aku ai aole o na a’o ana mai a ka poe e aku.

            Oiai nae ka pii mahuahua ae la ka nui o Dora, hooholo iho la o Helena e hookomo aku i kana kaikamahine maloko o kekahi kula, a kaawale ae la no hoi oia mai ka makaala ana i kana kaikamahine, ame kona hele ana aku e hoomahuahua i kona akamai, ma ka hookani ana i ka piano, ame ke a’oia mai o kona leo e pakaia ai a maikai, no kona manao he mau mea kokua nui loa mai kela iaia , ma kekahi mau hana e kokua mai ai i ko lakou noho ana, ahiki i ka hoi ana ae o kana kane, ma kakahi oihana maopopo loa e hiki ai ke hoolako mai i ko lakou ola ana.

            Ma kela halawai ana aku me na hoaloha kahiko, ua hookioaia aku o Helena me ke ohaoha e lakou, me ka lilo ole o kana mau mae e hoakaka aku ana no ko lakou kulana nele, i mea e hoohuli mai ai kela mau hoaloha i ko lakou kua iaia aka me he mea la aia no ka pipilipaa o ko lakou noonoo nona ame kona ohana.

            Mamua o ka mare ana o Helenai kana kane, oia kekahi o na kaikamahine makemake nui ia iwaena o kekahi mau ohana, a hoi iho no hoi, o kona mau makua kekahi mau mea a lohe ole ia kekahi moolelo maikai ole no laua, ua pipili maoli ka manao o kela mau hoaloha no ia nei, me kona kono mau ia mai e lakou e hele aku i hookahi ka hauoli like ana, me ka nana ole ae i ko ia nei kulana haahaa a nele.

            No kela mau hookipa maikai a kona mau hoaloha iaia, na hoike okoa aku la oia imua o lakou, no kona makemake e a’o i kekahi poe haumana i ka ike hookani piano, a iloko o ka manawa pokole, ua loaa kana mau haumana he umi, aole i lilo keia hana i mea e hoopilikiaia aku ai, kana mau hana e ae o ka home, no ka mea he manawa kaokoa loa na hana o ka hale, a he kaokoa no hoi ka manawa kula, e a’o ai i ka ike hookani piano i kana mau haumana.

            Ua nui maoli na kokua e pono ai ko lakou nei noho ana, no ka mea mawaho ae o na dala i loaa mai ma ke kuai hooliloia ana aku o kekahi mau lako hale, e loaa mai ana ia Helena, no kona uku, he mau dala mahuahua, no ka pule, a hala ae no hoi ka uku ana i kekahi mau hoolilo malaila, me ke koe nui no oka lakou mau dala, no ke kuai ana i na meaai, ame kekahi mau hemahema e ae.

            Iloko o kela makahiki mua, mahope iho o ko lakou hoea ana aku no Kapalakiko, ua hooikaika maoli o Keoni Hanafoda, e loaa ka ike ame ka makaukau ma ka hana pena kii, malalo o kekahi kumu Kelemania, he kanaka i loaa ke akamai ma kela hana, no ka mea he mau makihiki kona o ke a’o ana ia hana. ma Italia, a ua nui kona mahalo. me ka makemake pu ia Keoni Hanafoda, no ka maikai o kana mau kii ke hana, a he mau wahi mea liilii wale no koe, e a’o aku no ka pau no ia o kona pilikia.

            He kanaka malihini no keia o ka noho ana aku ma Kapalakiko, eia nae, am kana oihana, ua lilo oia i mea kamaaina. me kona kaulana pu. a ua nui kana mau haumana i hele nui keia kanaka ma Kanada, a ma Amerika no hoi, e noho loihi ana ma kekahi mau wahi, a he polole no hoi ka manawa e noho ai ma kekahi mau wahi,  o kana hana no, o ke pena i na kii elike me na mea e oili ae ana iloko o kona noonoo: ua hooholo iho oia i kona manao, i ka hapa hope o kekahi makahiki mai, e huli hoi aku ai oia no kona aina hanau. no ka hoomau ana aku no i kana hana, ma kona home ponoi ma Belina.

            Ua pomaikai maoli o Keoni Hanafoda, i ka loaa ana o kekahi kumu makaukau loa ma keia hoea ana aku no Kapalakiko, a iloko o na mahine polole o kona pena ana i kekahi mau kii, malalo o ke a’o ana mai a kela kumu. ua nui maoli kana mau kii i pena ai, a ua kuai hooliloia aku, me ka nui o ka mahaloia me ka loaa maoli ana mai o na kauoha iaia, e pena aku i mau kii hou. elike me na kii mua ana i hoolilo aku ai i kekahi poe, no na dala mahuahua.

            Ua lilo keia makemake nui ia mai o kana mau kii pena i kumu e hookomoia mai ai ka hoihoi ame ka makemake iloko o Keoni Hanafoda, no kela hana, a i ka piha ana iaia o ka makahiki hookahi malalo o kela kumu, ua hooholo iho la oia ua loaa ka makaukau piha iaia ma ka hana pena kii, nolaila wehe okoa ae la oia i mau keena hana nona ponoi iho hoolako hoi i kela mau keena me na makaukau no kana oihana, me kona ike maoli iho no i kona ano kuokoa nona iho.

            Iloko o ka manawa mua o kona wehe ana i kona keena hana, ua hooikaika oia i ke pena ana i kana mau kii, a elike me ka hikiwawe o a paa ana ae o na kii, pela iho la no ka hikiwawe o ka lilo ana aku, me na kumukuai maikai loa, a i ka manawa hoi i huli hoi aku ai o ke kumu Kelemania no kona aina hanau, ua hele okoa mai la na haumana i a’o aku malalo o kela kumu imua o Keoni Hanafoda, a koi mai la e a oia aku lakou i ka makaukau pena kii, nolaila he kokua nui loa kela iaia nei, me ka maopopo o kekahi uku mahina mai kana mau haumana mai.

            Iloko o keia manawa, ke pii ae la ke kaulana o Keoni Hanafoda, me kona kamailio nui ia iwaena o ka pohai o ka poe hanohano, a e kono okoa ia mai ana oia e hui pu aki me ke anaina o ka poe hanohano, o kona mau keena kahakii keia, o ka ilina iho la ia a na kanaka waiwai e hele mai ai e hoohala i kela ame keia manawa, me ka waiho okoa ana mai i na kauoha, e penaia aku ka lakou mau kii i makemake ai.

            Ua lilo keia holomua o kana kane i mea hoohauoli loa aku i ko Helena manao, auhee aku la no hoi kela nanaina kaumaha mai iaia aku, a mohala maikai mai la no hoi kona helehelena, a ke nana aku iaia, me he mea la, ua hoi hou mai kela ano ona. o kona mau la opio. ka mea a kana kane e olelo hookaau aku ai iaia, ua oi loa ae kona u’i i keia manawa, mamua o na manawa e ae mamua aku.

            Ua aneane e hiki ole ia Helena ke noonoo ae no keia lii ano nui o ko laua kulana, iaia e nana aku ai ihope i kela noho ana o laua ma Parisa. he ku maoli no i ka ehaeha, aka he aole oia i makemake e hoala mau mai i na mea o ka wa i hala. he kumu no ia e hoopilikiaia mai ai kona noonoo o kana wale no e nana aku la iamua. aia ka waiwai, ka hanohano ame ke kaulana ke hookokoke mai la i kane kue ke hamau aku oia i kana hana me ka manao kui’o i kela ame ka manawa.

            Aole he kanalua no ka hookoia o kela mau mea a Helene e noonoo la. ina ua kulike kona noonoo me ka noonoo o kana kane. ua hiki ia Keoni Hanafoda ke pii mai ke kulana haahaa mai ahiki i ke kau ana iluna loa; aole nae pela, elike me ka nee ana o ke au o ka manawa, pela iho la no ka lilo o kela hana i mea e luhi ai kona noonoo, a e kaea maoli ai no i ka hana, no ka mea o ka nui o na kauoha e waihoia mai ana iaia, o kona lilo pu no hoi ma ke a’o ana i kana mau haumana, a hui pu iho me kona noho paa loa imua o kana kapolena, e kaha ai a e pena ai i ke kii mai ke kakahiaka mai ahiki i ka po ana, ua lilo maoli ia i mea luhi, a hui pu iho me kela makemake i ka hui mau ana aku iwaena o ka pohai o ka poe puni lealea, ke hoemiia mai la kona makemake i ka hana pena kii.

            O kela kaea i kana oihana, o ka puni lealea, a o ka molowa, ka mea ana i hookomo mai i ka manao huhu iloko ona, no kana mau haumana i kakahi manawa, ua loli maoli ae no kona mau ano apau, mai na ano i kamaaina i kana mau haumana mamua aku, a no kona piena maoli, me ka huhu pu no hoi, ua haalele liilii mai la kana mau haumana iaia, ahiki i kona koe hookahi ana maloko o kona mau keena pena kii.

            O na kauoha keia he nui i haawiia mai ai nana e hooko aku, aole he hanaia aku o na kii, no kela kumu, ua huhu maoli ka poe na lakou ia mau kauoha, me ke kii okoa ana mai i kela mau kauoha e hoopau; a i ka ike ana o Keoni Hanafoda, ke hele aku la oia i kahi o ka pilikia, ua hoi hou mai la no kela ano kahiko ona. o ia ka hana aku i kekahi kii a hapa, alaila hana aku ana he kii hou, pela wale iho la no oia e hana ai, me ka pau pono ole o kekahi mea i ka hanaia, a o ka hopena i ikeia, ma kahi o ka holomua o kana oihana, ame ke kaulana o kona inoa, ma ke ano he kanaka penakii, ke hoomamao mau aku la ia mai iaia aku i kela ame keia la.

            Ke hoomaopopo la o Helena i ke ano o kana kane, aia oia ke emi mau aku la ihope, me ke a’o okoa ana mai o ka wahine i kana kane, e hooikaika e hoopau ae i kela ano molowa, a hoohemahema i kana hana, e noonoo aku hoi oia i ka pono o kana wahine ame ka laua kaikamahine, he ole nae ka maliuia aku o ia mau a’o ana.

            O kahi nae o ka laki, aole i kela manawa e loaa nui aku ana o ke dala ia Keoni Hanafoda, a e pii ae ana hoi kona kaulana ma kana oihana, he noonoo iloko o Helena e hoopau i kona a’o ana i kana mau haumana i ka ike himeni a hookani piano, nolaila i ka manawa i hapa mai ai ka Keoni Hanafoda loaa, ua komo mai la o Helena, ma ka auamo ana i kekahi hapa o ko lakou mau hoolilo o ka noho ana, oiai nae o kana kane, ke kuleana nui ma ia mea.

            I ka hala ana o kekahi mau mahina mahope mai, ua ike maoli ia ae la ke kulana oiaio o Keoni Hanafoda, me ka hoomamao aku o na hoaloha ana i hookamaaina ai mai iaia aku; aole no nae ia he mea nona e ike aku ai i kona poino, a hooikaika hou ae, e hapai iaia iluna, aka oi loa mai la kona makemake e hele auwana, me ka hoohemahema ana i kana oihana, me ke panikuia o na ipuka o kona mau keena hana, no kakahi mau la. a no kekahi mau pule, me ka maopopo ole o kona wahi e loaa ai ke huli aku.

            Mamuli o ka maliu ole ia aku o kana mau hooikaika ana, no ka pono o kana kane, ua hookaumaha maoli ia aku ka noonoo o Helena, aole no nae ia he mea e loheia aku ai o kona namunamu, a kamailio mai paha i na olelo huhu a ku i ka hoonaukiuki ia Keoni Hanafoda, aka e uumi ana oia me ka hoomanawanui i na hana hookaumaha a hoehaeha a kana kane iaia. I kekahi manawa me ka ike no o Helena, ke emi loa mai la ka lakou amu dala, ua lilo kana wahi loaa liilii e hooikaika ana ma ke a’o ana i kana mau haumana, i mea e kokua ai i ke ola ana o ka ohana, me kela manaolana mau nae iloko ona, e hoea mai ana no i ka manawa, e hoopau ai kana kane i ka noho molowa ana, a hooikaika hou, e huli i ke dala ame ka waiwai.

            Iloko nae o keia manawa a Helena e a’o ana i kana mau haumana i ka ike himeni, oia pu no kekahi i a’o aku malalo o kekahi kumu akamai e pakaia mai kona leo, a he mau anaina lehulehu kana o ka hoea ana aku a himeni, me ka mahalo nui ia e kona mau hoaloha, no ka maikai ame ke kani maoli o kona leo, nolaila ua lilo ia i mea e hoolanaia aku ai o kona manao no ka pilikia ole, o kona noho ana aku. me kona ohana, e hiki ana no iaia ke hooikaika me kela mau kalena i loaa iaia, e huli i ke dala.

            No ka ike maoli mai no hoi o na hoaloha i ke kulana kupilikii o ko Helena noho ana me kana kane, ua kono okoa mai la lakou iaia e lilo i mea nana e alakai i kekahi mau aha himeni lehulehu a lakou e haawi ana, me kona ukuia aku me na dala mahuahua; o kela mau dala mahuahua e loaa aku ana iaia, aole oia i kauka’i aku maluna o ka loaa a kana kane, aka me kana mau dala ponoi oia e uku aku ai i ko lakou mau hoolilo, a e hoonaauao pu aku ai no hoi i kana kaikamahine.

            Me kela manaopaa e hoohana aku i ke kalena i loaa iaia, kauoha okoa aku la o Helena i kekahi mau pepa e pahia mai, no ka hoike ana aku i ke akea, ua makaukau oia e hoolako aku i kekahi mau himeni hoonanea, ma na aha hoohauoli e haawiia ae ana e kekahi poe, ina maloko o na halekeaka, ma na hale kalapu paha, a mau wahi e ae no, ua hiki iaia ke hoolawa aku i ko lakou makemake.

            Ua kaahope loa nae keia hoolaha ana aku a Helena, no na hana himeni, ua hala aku ke kikina makemake nui ia o na hana himeni, nolaila he kakaikahi wale no na kauoha i loaa mai iaia, a u ao Helena nae e ike la, ke koea mai i ka haulelau, aole ana e nele kona makemake nui ia mai, a ohi no oia i kekahi pamaikai nui.

            Iloko nae o ka mahina o Mei. hoomaka mai la o Keoni Hanafoda e kamailio i kana wahine. no  ko lakou hoi ana aku a noho ma kekahi wahi kuaaina, iloko o ke kikina wela, ua ku-e loa mai nae o Helena i kela manao o kana kane, me ka i ana mai:

            “He hana maikai ole loa na kakou ka hele ana aku e hoomaha ma kekahi wahi kuaaina, no ka mea ua ike no oe, me ka nui wale no o ke dala e hiki ai ke hele ma keia huakai hoomaha. Ua maopopo no ia oe, e hoomaha ana ka’u mau haumana iloko o ka mahina o Iune, aia no ko lakou hoi hou mai a hoea i ka mahina o Septemaba, nolaila aole he dala e loaa mai ana ai’u, no ka uku ana aku i ka hoolilo o ka kakou noho ana.”

            “Hemea oiaio no kena au e kamailio mai la e Helena, aka ua ike nae au, he mea pono e loaa he hoomaha ia ie. a ia kaua like no hoi e elua, ua pilihua maoli ke ano o keia noho ana. a ke manao nei au, e lawe mai oe i kekahi mau dala a Dora. a e hoolilo aku, no na lilo o keia hele hoomaha ana o kakou.”

            “Ua paa kuu manao, aole e lawe mai i hookahi keneka o kela mau dala. no ka mea ua hookaawale ia ia, no ka hoonaauao ana aku ia Dora maloko o ke kula kiekie, i ka manawa e apu ai kona hoonaauaoia ana maloko o ke kula nui. No’u iho ame Dora. he o ia mau no ka maikai o ko maua ola kina. a he oi ae no hoi ko maua hauoli e noho ma ko kakou home nei, mamua o ka noho ana aku ma kekahi wahi okoa loa, a o ka mea i oi aku ai ke kupono ole, o ia no ka hoomaunauna wale ana aku i kekahi huina dala mahuahua no keia huaka i hoomaha au e kamailio mai nei.”

            “Heaha auanei ka nui o na hoolilo o keia huakai, e hele no hoi kakou ma na wahi kokoke i na mauna, amlaila e kukulu ai i na halelole, aole ma kahi noho ia e na kanaka.”

            “Ea, ke hookahaha loa mai nei oe i ko’u manao, me keena mau hoakaka au e Keoni. no ka mea ihea auanei e hiki ai ia kakou ke hele aku e ai, oiai ua ike no oe, aole ana e hiki ia Hana ke ai i na mea kupono ole iaia, ina aole he mau hale aina kupono ma kela wahi.”

            “Heaha no ka nana iaia, e hoopau aku i ka noho hana ana mai o kela kaikamahine me kakou. no kekahi mau mahina, ahiki i ko kakou huli hoi hou ana mai no ke taona nei. No na meaai, aole no he kauka’i ana i na meaai maikai loa, aka ua hiki no ia kakou e hoomo’a i na meaai mama ae nei.” Me ka hene maoli ana iho nae o ka Helena akaaka, no ka mea ua maa oia, aole e hiki i kana kane ke ai aku i na meaai i kupono ole i kona makemake, a o kekahi no hoi, he kamawae loa oia i ke ano o ka hoomo’aia ana o kana mau meaa, i eia nae, ke kamailio aku nei, i na mea i malihini loa i kona mau ano maoli.

            Ke ike la ua o Helena, ina oia e ae aku ana i kela manao o kana kane, alaila, oia mai ana no ka luahi ma ka lawelawe ana aku i na hana apau e pono ai ko lakou noho ana, a ke minamina nui loa la no hoi oia, ina no ka hoopauia aku o kana kaikamahine lawelawe, a o ia kana o ke kamailio hou ana mai i kona manao ku-e:

            “Ke manao nei au, aole loa he naauao iki ma keia manao ana e hele hoomaha ma na wahi kuaaina. No’u nei, aole e loaa ana ia’u he hoomaha ana, a e loaa ai paha he hauoli; o kekahi kumu e hiki ole ai ia’u ke ae aku i kou manao, eia au ke noonoo nei, e hoomakaukau aku iloko o keia mau mahina ekolu ma ka hana himeni, i makaukau ai no ka hooilo e hoea mai ana.

            Aole he maikai o ko Keoni Hanafoda manao no kela ku-e mai o kana wahine i ko lakou hele hoomaha, a o ia ka ua kanaka nei o ka pane okoa ana aku:

            “No’u iho, ua hele au a ui-ha i ka noho ana m keia kulanakauhale, no ia kumu i paa loa ai ko’u manao. e hele hoomaha aku no ekolu mahina, he mea ia e loaa mai ai o ke ola kino maikai, am ka hoololiloli ana i kahi e noho ai.”

            “Auhea oe e kuu kane, he mea pono e noho oe ma keia kulanakauhale, a e hoomau aku ma kau hana, no ka hoolako ana mai i kou ohana, i na mea e pono ai ka noho ana. aole o ka lalau hele wale no ma na kuaaina, me ka loaa ole mai o kekahi pomaikai. No keia manawa a kakou e noho nei, aole i lawa ke dala no ka uku ana aku i ko kakou mau bila aie, aka he manaolana nae ko’u, i ka wa e hoi hou mai ai ka’u ma’u haumana, e loaa nui mai ana ia’u ke dala. e uku liilii aku ai i ko kakou aie, ahiki i ka pau loa ana i ka ukuia.”

            “Ua lohe mua aku nei no oe i ko’u manao, aole loa au e noho iho ana ma kela kulanakauhale. a ma ko;u ano he kane mare nau. o ko’u makemake wale nokau e hooko mai; aka nae ina no e paakiki loa ana oe e hookololohe mahope nei, aia no ia i kou manao. no’u nie. Aole loa he mea nana e hoololi ae i ka mea a’u i koho mua ai.”

            Ike mai la o Helena, he mea makehewa wale no ka hoopau manawa ana ma ka uwalo ana mai imua o kana kane, e noho aku no lakou e hoomanawanui ma ke kulanakauhale, nolaila ua noho hamau iho la oia; ana no nae e ike la. aole he waiwai o kela huaka’i hoomaha a kana kane, ina no paha oia e hele ana e kaha i kekahi mau kii hiona o ka aina, aole ana no e holopono ia mau kii, mamuli no o kona kamaaina i na hana a kana kane o ka wa i hala.

            Iloko o ka mahina o Iune. ua haalele mai la ua o Keoni Hanafoda i kona ohana, a holo aku la no na wahi kuaaina, me ke kaumaha nae o Helena i ka paakiki palena ole o kana kane, aohe he maliu aku i na a’o ana, no ka pono o kona ohana.

            E kakau mau mai ana no ua o Keoni Hanafoda i leka na kana wahine, me ka hoakaka ole mai nae i ke ano o kona hoohala ana i kona hoomaha, koe wale no ke kauoha mai i kana wahine, i na wahi e hoouna aku ai i kana mau leka, a e hoouna pu aku hoi i mau dala nana.

            Iloko o ka mahina o Septemaba, ua huli hoi mai la oia imua o kona ohana, o kana mea i ike mai ai i kana wahine, me ka laua kaikamahine, he ola kina maikai maoli ko laua, a he nanaina hauoli hoi maluna o laua pakahi. Ike iho la ua o Keoni Hanafoda i ka pomaikai maoli o kona ohana, ma ka noho ana i ke kulanakauhale.

            He mau kii kaha kakaikahi no kana o ka huli hoi pu ana aku me ia. no kekahi mau wahi ana i hele ai, aole nae i hanaia ma ke ano noeau, aka ma ke ano e hoike mai ana, aole ma kela mau kii kona noonoo i hoopapau nui ai, aka aia kona noonoo ma kekahi mau mea waiwai ole.

            Iloko o kela mau mahina i kaawale aku ai o Keoni Hanafoda ma na kuaaina, ua hooikaika nui o Helena ma ke a’o ana malalo o kekahi kumu akamai loa i ka paka ana i kona leo, he oiaio, ua hooi ia ae ke kani ame ka nani o kona leo, a ua loaa hou mai no hoi he mau buke leo mele noloko o kona home, a no kana kaikamahine hoi, ua hiki iaia ke paani maluna o ka piano, me ke kokua pu ana mai i kona makuahine, ma ka hookani ana i ka piano, i ka wa e hoomaamaa ai o Helena i kekahi mau himeni hohihihi loa.

            I kekahi manawa, mahope iho o ka pau ana o na hora i hookaawaleia, no Helena e hoomaamaa ai i kona leo me kana kumu. e hele holoholo ana oia me kana kaikamahine, ma na paka, e kau ana maluna o na waapa no ka hoohala ana he mau hora maluna o ka muliwai, a i kekahi manawa ho hoi. e hele ana laua e noho maloko o ka home, o kekahi o ko Helena mau hoaloha, me ka lilo o kela hele mau o laua i kahi e, e hoomaha ai, i mea hoohauoli loa aku i ka manao o Dora.

            Aole he kamailio nui o Keoni Hanafoda i ke ano o kana huaka’i no na kuaaina, a iole kamailio aku la hoi no kona hoa a mau hoa paha o ka hele pu ana, he uuku loa kana mau mea e hoike aku ai, i ka’wa o kana wahine e ninau mai ai no na wahi ana o ka hele ana.

            I kekahi la nae, eh hookahi mahina mahope o kela huli ana aku o Keoni Hanafoda no ke kulanakauhale, hoike aku la oia ia Helena. ua hoopau loa oia i ka manao ana e lawelawe aku i kana hana pena kii. no ka mea ua loaa he hana nana maloko o ka halekuai o kona makuakane hanauna o Akanaela, aole i lilo kela mea a kana kane e kamailio aku nei, i mea e hookahahaia aku ai ko Helena manao, a i ole niele mai paha i ke kumu o kona hoomau ole ana aku i ka hana pena kii.

            “O ka hana penakii, o kela kekahi o na hana a’u e hoihoi ole nei.” I hoike okoa aku ai ua kanaka nei imua o kana wahine, no ke kumu o kona waiho ana i kana oihana penekii. “Ua hele maoli au a kaea i keia ano hana. he oi ae ka pono o kekahi hana maopopo loa o ka uku mahina, mamua o keia ano hana ke kauka’i aku a lilo kekahi kii, alaila ukuia mai ka luhi.”

            Iloko o Helena, aole loa i lilo kela mau mea a Keoni Hanafoda e kamailio aku ai, i mea maikai, o kana e minamina la. o ia no ke kiola wale ia o kekahi mau dala ahuahua i ukuia aku no ka haalimalima o ka hale oihana o kana kane, a o kekahi no hoi o ia ke kiola wale ia o ka ike i loaa i kana kane, me ka ohi ole i na pomaikai o na hooikaika ana e loaa mai kela ike, no kekahi mau makahiki.

            He hookahi nae mea nana i hoomama mai i ko Helena manao, o ia no ka ike ana. he uku mahina ko Keoni Hanafoda, he mea hoi ia e hoomama mai ana i kona noonoo, no ko kaou mau hoolilo o ka noho ana.

 

MOKUNA VI.

 

            Ma ka hoomaka hou ana o ke kula, ua komo hou mai la he ekolu mau haumana no ka papa a’o hookani piano a Helena, ua like pu me umi-kumamakolu ka nui o kana mau haumana. a loaa pu mai la no hoi iaia ke kono no kona makemake e lilo i mea himeni ma kekahi aha fea nui e haawiia ana e kekahi o na ahahui kokua oloko o ke kulanakauhale. ma ka mahine o Okatoba.

            I ka manawa i hoea mai ai no ka wehe ana i ka aha fea, ua lilo ka himeni ana a Helena i mea makemake nui ia, me kona ukuia mai i kekahi huina dala mahuahua no kona luhi, oiai nae he elua wale no ona manawa e himeni ai o ka la, a no keia kaulana ona i ka himeni i loaa mai ai iaia na kono lehulehu mai kekahi poe waiwai mai, ma na anaina hoohauoli e haawiia ana e lakou.

            He pomaikai nui loa keia i loaa mai iaia, me kona hoopihaia no hoi me na haawina hauoli, no ka mea, aole oia i moeuhane mua, pela iho la na pomaikai e loaa mai ana iaia.

            Aia no hoi o Keoni Hanafoda maloko o ka halekuai o kona makuakane hanauna kahi i noho hana ai, a ua hauoli no o Helena i ka paa mau o kana kane i ka hana, aka nae i ka hoea hou ana mai o ke kau wela, ua haawi mai la kona makuakane he elua pule hoomaha nona. a ma kahi o ka hele no na apana kuaaina e hoomaha ia. ua holo aku la oia no Kikako, e hoohala ai i kona mau pule hoomaha.

            Ma ka huli hoi hou ana aku no ke kulanakauhale o kapalakiko, ua hele ka helehelena o ua kanaka nei a lamalama, me ka olelo ana aku i kana wahine, i ka nui o kona hauoli no kona mau pule hoomaha. Hoi hou aku la no oia ma kana mau hana maloko o ka halekuai, e hooikaika ana hoi, elike me na manawa mamua ku.

            He pule nae mahope mai, ua oili ae la na meahou maloko o na nupepa, e hoakaka ana no ka hoea ana mai i ka wa e pau ai ka noho ana o ka hui himeni kaulana maloko o ke kulanakauhale o Kikako, a e nee mai ana kela hui no Kapalakiko, a e haanui ana no hoi na nupepa no ke kani o ka leo o kekahi wahine opio o Miss Dukana ka inoa.

            Na kela meahou maloko o ka nupepa i haawi aku i ka ike ia Helena, o ke kumu ka ia o ka holo ana o kana kane no Kikako e hoohala ia i kona mau pule hoomaha, no ka ike aia malaila kela wahine puukani kahi i himeni ai, a maopopo pu iho la no hoi iaia, ke kumu o ka hauoli ame ka piha ohohia o kana kane ma kela huli hoi hou ana aku no Kapalkiko.

            I ka hoea ana mai o kela hui himeni no Kapalakiko, hooholo iho la o Helena e hele oia e hoolohe i ka puukani kaulana, i ike aku ai oia i ke kulana o kela wahine. he oiaio ma kona ike ana aku i ua wahine nei, he u’i maoli no. e hoohinaia ai ke kupaa o kekahi kanaka, a o ke ano no hoi o kana himeni ana. ame ke kani o kona leo, ua lawa no ke kaili ana i ka puuwai o na mea apau e lohe aku ana.

            I waena o na kii apau a Keoni Hanafoda i pena ai, aole loa he hii hookahi ana i haawi piha aku ai i kona ike. elike me ke kii o keia wahine puukani i ka himeni ana, i pena ai ma Parisa, aole ia mamuli o kekahi kumu e ae, aka aia iloko o kela kanaka na manao hoohihi, a makaleho no kela wa hine. i kau a mea o ke ku maoli no o kana mau hana i ke kaili puuwai. a me na manao hoowahawaha o ka lili, i huli hoi aku ai oia no kona home.

            Ke ha’oha o la oia, no kahi i nalowale ai o kela kii a kana kane i pena ai, kela kii hoi o ka wahine u’i, a kona mau maka. o ka ike ana maloko o ke keena hana o kana kane, ma kela la, ana i hele aku ai e ninau i ke kumu a’o penakii. e pili ana no kahi a kana kane i hele loihi ai. Aole i hoihoi pu mai o Keoni Hanafoda i ua kii nei i Amerika, malia paha ua haehaeia no ka hopohopo, o hoe a mai auanei i ka manawa e ike ai o kana wahine; aka elike nae me ka anapu ana ae a ka uwila. akahi no a maopopo ia Helena. ua haawiia aku ua kii nei i kela wahine ma ke ano he makana, a o ke kii hoi i kulike loa me ke kii ana i ike ai maloko o ka buke nupepa. a kana kane o ka huna ana malalo o ka uluna, ia laua maluna o ka mokuahi.

            O ka mea oiaio loa nae. ua haawiia ua kii pena nei e Keoni Hanafoda i ka ona nona ke kii. a mai iaia aku i haawiia ai ka hui pa’i nupepa no ka hoolele ana mai a kupono noloko o ka buke nupepa, mamua o ka haalele ana iho o ka hui nupepa no Aukekelalia.

            Me he mea la, iloko o kela manawa. ua hoea mai i ka piha ana o ke kiaha o ke Helena hoomanawanui, no ka mea elike me ka loihi o ka noho ana mai o kela wahine ma Kapalakiko, pela no ka loihi o ka hoopilikia ia aku o kona noonoo. aka nae, e hooikaika ana oia ma na ano apau. e kaomi ia mau manao maikai ole, o lilo auanei kona hoike okoa ana ae i kona mau manao inaina a huhu i kela wahine himeni. i kumu e hele loa aku ai i kahi o ka pilikia o ko laua noho ohana ana, a e hoohilahilaia ai hoi ka inoa maikai o kana kane.

            Aole i maopopo iki ia Kenoni Hanafoda kela hele ana o kana wahine i ka nana himeni maloko o ka halekeaka, no ka mea ma ka auwina la ka hele ana o kana wahine, aole no hoi i maopopo iki iaia. ua ike kana wahine i kona pena ana i ke kii o ka puukani kaulana i ka himeni. a ma ko Helena aoao no hoi. aole ona kamailio wale aku e pili ana i kona makemake e hele maloko o ka halekeaka, aka ke hoolala la lia, i wahi e kaawale ai kana kane, mai ka hele mau @ i na po apau e hoolohe i ka himeni ana a kela wahine.

            Aole no he noi wale aku o Keoni Hanafoda i kana wahine, no ko laua hele pu i ka hoolohe himeni, no ka mea ua ike oia, aole he maikai e loaa aku kekahi ike, a i ole mau hoohuoi ana paha i kana wahine, aia ka manao hoohihi iloko ona, no kela puukani.

            Ma ko Helena aoao nae, hoolala iho la oia, e lilo kana kane i mea nana e lawe aku iaia, ma na aha hoohauoli, i konoia mai ai oia e himeni, ke hoolala pu la no hoi oia i kekahi mau anaina hoohauoli. e komo pu aku ai kana kane. o ka mea apki nae, ke hoea mai i na hora o ke ahiahi, a koi aku la ua o Helena e hele pu kana kane me ia, aohe wahi mea a maliu ia mai, o kana wale no e olelo mai ana, he wahi okoa kana e hele ai, me kona hoi ole mai nae no ko lakou hoem, ahiki i na hora o ka wanaao.

            Ma kahi o kona hoihoi mai i kona ohana, ua noho kukule noa oia ke huli hoi mai i ka hale, aohe he kamailio wale mai, a ke hookokoke aku o Dora ma kona aoao, e kamailio mai ana oia i na olelo huhu, ka mea i ike ole ia iaia e hana ana pela, mamua aku.

            Mamua aku o ka hoea ana mai o ka hui himeni no Kapalakiki. e hoolilo ana o Keoni Hanafoda i kekahi mahele o kona uku mahine, no ka uku ana i ko lakou mau aie, i keia manawa nae, aole ona hoihoi iki mai i kana dala a haawi i kana wahine, a i ka manawa a Helene e kamailio aku ai i ka nui o na bila i uku ole ia, e pikanana mai ana kana pane, a ku maoli no i ka hoowahawaha ke nana aku i ka Keoni Hanafoda mau hana.

            Ke hoomamao mau aku la o Keoni Hanafoda mai kona ohana aku, a i ke komo ana aku iloko o ka hooilo.  me he mea la, aia he awawa kuhoho mawaena o ke kane ame kana wahine. ke hoomaopopo mai la o Dora i ke kulana o kona mau makua. a no Keoni Hanafoda hoi, ke hooalaleha aku la oia i kana hana o ka halekuai. no ka mea, aole he loaa o ka haimoe maikai ana iaia, a o kekahi no hoi, ua ano pau mai la kona hoihoi no ka hana.

            Ma kekahi auwina la nae, i ka wa i huli hoi aku ai o Helena no kona home, ua hookahaha loa ia mai kona manao i ka ike ana aku ia Makanaele, ka haku hana o kana kane o kakali mai ana iaia ma ka hale; o keia ka manawa mua loa o kona ike hou ana i ka makuakane hanauna o Keoni Hanafoda no kekahi mau mahina loihi.

            O keia kekahi o na kanaka nui o kona waiwai. aka nae he wahine puni nani kana me kana mau kaileamahine eha. Nolaila ua konoia aku oia, e hooikaika ma kana oihana, i hiki ai iaia ke hoolako i kona ohana me ka maikai.

            I ka hoea ana pai o Helena a ike i ka malihini ma kona home. haawi mai la i kona aloha iaia, a wehewehe ae la no hoi i kona koloka lahilahi, a ia wa i ike pono aku ai o Nakanaele, i ka nana o ko Helena lole e komo ana, a o ia kana o ka pane ana mai:

            “Ma ka’u nana aku ia oe. ua like loa kou kulana me kekahi wahine a ka onamiliona.”

                                                                        (Aole i pau.)