Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 50, 12 December 1919 — Page 7

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Maryann Acker
This work is dedicated to:  Tanya Douglass

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, DEKEMABA 12, 1919  7

 

He Moolelo no

KEONI HANAFODA

Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea—Loa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui

 

            Aole i lilo kela mau olelo a Nakanaela i mea maikai i ko Helena noonoo, aka nae aole oia i hoikeike mai i kona hoihoi ole no kela mau olelo, aka hoao mai la oia e minoaka me ka pane pu ana mai:

            “Malia paha aole i maopopo ia oe e Mr. Nakanaela, he elua makahiki ae nei i hala, i hooikaika ai au e a’o i ka ike himeni, no ka hoea ana aku imua o na anaina hauoli a ka poe waiwai e himeni ai, i hiki ai ia’u ke kokua aku i na hoolilo o ko makou noho ana?”

            “O keia ka manawa mua loa a’u i lohe ai mai ia oe mai. o eoe pu kekahi e hooikaika nei ma ka hana, i wahi e kokua aku ai i kau kane,” wahi a Mr. Nakanaela, me ka mau no o kona nana ana maluna o keia wahine.

            “Ua maopopo no ia oe e Mr. Nakanaela i ko’u wa e hele aku ai imua o na anaina a ka poe waiwai, he mea pono ia’u ke kahiko ia’u iho me na lole i kupono i ko lakou kulana. Owau ponoi no ka mea nana e hooikaika nei ma ka hana i wahi e kuai ai i ko’u mau lole, ame na lole o ka’u kaikamahine, nolaila aole loa a’u mea e hilahila ai, ma ke komo ana i na lole maikai, no ka mea aole a’u mea i hana hewa aku ai ia ha’i.”

            I kinohi. aia ka manao iloko o kela kanaka, he wahine hookano maoli keia, he piikoi i na lole maikai, a i na lako gula. oiai nae aohe he noonoo ae no na hana uhauha a piikoi a kona ohana ponoi, a ma ka nana aku, ua aneane ua kanaka nei e hoka ia Helena.

            Ua komo aku ka manao mahalo iloko o Nakanaela no Helena. no kona lohe ana aku, o kela wahine ponoi no ka mea nana e hooikaika ana ma ka hana i wahi e loaa aku ai koo dala iaia no ke kuai ana i kona mau lole, no ka mea o kana poe makemake loa, o ka poe hooikaika i ka hana, a he hoowahawaha loa oia i ka poe nohowale a palaualelo.

            Mahope nae o ka noho malie loa ana o ua kanaka nei no kekahi manawa, ia wa i ninau mai ai: Eia ihea ko kane e nalowale nei?”

            “Ua hele aku no oia i ka hana i keia kakahiaka, aole anei oia maloko o ka halekuai?” wahi a Helena me ke komo koke ana mai o ka manao hopohopo iloko ona, ua hele hou no kana kane. me kela wahine o ka hui hanakeaka.

            “O keia ke kumu o ko’u hoea kino ana mai nei no ko olua home, no ka ninau ana, i ke kumu o kona hele ole ae i ka hana, no ka mea o ka piha ana iho la keia o ka pule hookahi. o kona hele ole ana ae i ka hana, a manao mai la au, ua loohia paha oia i ka ma’i.”

            “Alaila he hookahi pule anei o kou ike ole ana ia Keoni ma kou halekuai, a aole hoi oia i hele aku i ka hana?” wahi hou a Helena me kona piha loa me ke kahaha.

            “Ae. o keia ka piha ana iaia o ka pule hookahi o ka hele ole ana ae i ka hana, aole nae keia o ka manawa mua loa, he mau manawa e ae no ana i noho ai mai ka hana mai akahi no nae oia a noho loihi loa? Ua ku a hoonaukiuki maoli au i ke ano o kana mau hana. no ka mea i kekahi manawa, e hoike okoa mai ana oia, me he mea la, he mealiilii loa ka hana i kona manao, a oia ka haku maluna o’u, aole au i makemake e hanaia mai au e Keoni me he kamalii la, a i hele mai la au e ike iaia, ina paha he ma’i ke kumu o kona hele ole ana ae i ka hana, a i ole, he mau kumu e ae paha.”

            “Aole loa he ma’i i loaa ia Keoni, oia kekahi o na kanaka maikai o kona ola kino, a ke kahaha loa nei au, i kau mau mea apau e kamailio mai nei ia’u e Mr. Nakanaela i keia la.”

            “He nani hoi ia. aole i loaa mai la ko kane ia’u ma ka hale nei. nolaila, ina oia e huli hoi mai ana, e hoike aku iaia, aole loa o;u makemake e ike hou i kona helehelena maloko o kuu halekuai.” alaila ku ae la o Mr. Nakanaela iluna, a waiho aku la maluna o ke pakaukau he wa-hi leka, maloko olaila ka ukuhana o Keoni Hanafoda no ka mahina holookoa.

            “E loaa ana ia oe maloko o keia wa-hi leka. ka huina dala no ka uku mahina o kau kane, he uku keia i kupono ole ai e loaa aku iaia, no ka mea aole oia i lawelawe i na hana no kekahi mau pule, eia nae ua aelike au me ia, o ukuia oia ma ka mahina, nolaila he kanaka au i maa i ka hooko ana i ka’u mau olelo, pela iho la au e haawi nei iaia i keia mau dala.

            “Ua manao au la. iaia i hele ae ai e ike ia’u, no ka haawi ana aku i hana nana, ua pau la kela puni lealea ona, eia ka aole, nolaila, maanei iho la. pau ko’u haawi hou ana aku i na kokua iaia. Iaia e noho ana ma ka hana penakii, ua nui ko’u manawa i a’o aku ai iaia, e hoopau i ka noonoo ana i ka lealea. i ka auwana hele ana i o a ia nei, aole nae ona wahi mea a maliu iki mai a i kela hele ana ae e ike ia’u ua a’o pu mai au iaia e noho malie, e hoolilo iaia i kanaka makua. a e nana i ka pono o kona ohana, eia nae, i keia la akahi no a hookaakaaia mai kuu mau maka. ua pale ae oia i ka’u mau oleloa’o, a ua hoi hou aku oia i kela ano kahiko i maa iaia.”

            Ua hooi loa i aku ke kaumaha iloko o Helena, no keia hana a kana kane, me kona manao la hoi, o ka paa loa o Keoni Hanafoda ma kana mau hana, he mea ia e kaawale ia oia mai kela wahine puukani mai, a o ke ahiahi wale no kona manawa e hele aku ai maloko o ka halekeaka, eia ka aole i nanaia iho ka hana, ame kona kulana, ua lilo aku la oia i ke au a ka hewahewa.

            Ua hooi loa ia aku ke kaumaha iloko o Helena, no keia hana a kana kane, me kona manao la hoi, o ka paa loa o Keoni Hanafoda ma kana mau hana, he mea ia e kaawale ai oia mai kela wahine puukani mai, a o ke ahiahi wale no kona manawa e hele aku ai maloko o ka halekeaka, eia ka aole i nanaia iho ka hana, ame kona kulana, ua lilo aku la oia i ke au a ka hewahewa.

            Ke noonoo la o Helena, ua hoea mai i ka manawa e pau ai ka noho aloha ana mawaena o ke kane ame kana wahine, no ka mea ua oi aku ka pipili loa o ko Keoni noonoo i kela wahine puukani himeni, mamua o kona noonoo i kona ohana iho, a ina e hookuuia aku ana kela kanaka e hana elike me kona makemake, aole loa oia e kaawale mai ana, mai ka mana ume mai o kela wahine himeni. nolaila nana hou mai la o Helena maluan o na maka o Nakanaela, a i mai la:

            “O. e Nakanaela. e oluolu oe e hoomanawanui a e haawi aku i manawa hou no Keoni e noho hana ai malalo ou. E haawiia aku ia Keoni na a’o ikaika ana mai ia oe aku, i wahi nona e ike iho ai i ka hewa o kana mea e hana nei. ame ka poino e kau mai ana maluna ona. E oluolu anei oe e lawe hou aku iaia e hana malalo ou?”

            “Ua lawa ko’u a’o ana iaia, ua lawa ko’u hoomanawanui ana i kana mau hana. He kanaka o Keoni Hanafoda i manao nui ole i ke ko’iko’i o ka hana i kau aku maluna ona, ma ke ano he poo no kona ohana; ua nele pu ka loaa ana o ka ike iaia, no ke ko’iko’i o kana mau hana e lawelawe ana; o ka’u mea i ike nona, aia wale no kona noonoo, ma na hana e hoohauoli ia ai kona manao, me ka nana ole ina paha he poino a he pilikia kekahi ilaila. Elike me na kanaka e holoholo ana maluna o ka muliwai me ko lakou waapa, e hookuu ana lakou na ke au o ka muliwai ka lawe ana i ka waapa, me ka luhi ole i ka hoe, pela iho la ke ano o Keono Hanafoda.

            “He kanaka hoohakalia ole au ma ka’u mau mea e manao ai e hooko aku, aka no keoni Hanafoda nae, ua loihi maoli ka’u noonoo ana, i ka mea pono e hana aku ia nona. o ke kumu, he keiki oia na’u, oia hookahi wale iho no ke keiki a ko’u kaikuahine. Ua paa nae ka’u olelo hooholo, aohe mea nana e hoololi ae, a nou ko’u aloha nui, kana wahine, pehea aku ana la e hiki ai ia oe ke hakoko me na ino o keia noho mea hiki ia oe ke hoomanawanui.

            Aole i noho wale o Mr. Nakanaela, a i noho pouliuli paha no ke ano o ka Keoni Hanafoda mau hana, ua hakilo oia, ua ninau i kekahi poe hana e ae, a ua maopopo i ka hoohemahema maoli o keia kanaka i kana mau hana, a ua lilo maopopo i ka hoohemahema maoli o keia kanaka i kana mau hana. a ua lilo nui kona manawa, ma ka hele ana i ka nanakeaka, a komo nui aku no hoi iloko o ka pohai o ka poe puni lealea.

            Oiai o Helena e ku la imua o Mr. Nakanaela. aohe mea hiki iaia ke uwalo hou mai no ka pono o kana kane, nolaila e mai la:

            “Aia a huli hoi mai o Keoni Hanafoda, na’u e hoike aku iaia, i na mea au o ka hoakaka ana mai nei ia’u; a ke kaumaha loa nei au, no kau mau mea i kamailio mai nei nona, a’u nae e manaoio nei, aia no kekahi mau mea maikai he nui iloko o Keoni, malalo wale no nae o ka hoomanawanui, e hoea mai ai i kona ike ana, i ka hewa o kana mau mea e hana nei i keia wa.

            “Pehea ke ole kino o kau wahine ame na kaikamahine?”

            “He maikai mau ko lakou ola kono. a manao au, ua lawa ko kaua nanea ana,” me ke ku ana ae o Nakanaela iluna. alua aku la i kona papale. a ukali pu aku la o Helena me a no ka puka. malaila i haawi ae ai ko laua aloha hope, a i ka hala ana aku hoi o Mr. Nakanaela, ua haule aku la o Helena maluna o kekahi noho koki nui, a hoomaka aku la e uwe. me ka hoopuka pu ana ae i keia mau olelo:

            “O. ke ike nei au. ua kokoke loa mai i ka manawa o ko’u ehaeha ame ke kaumaha, he keu no la hoi, o ke ae eleele nana i hoopoluluhi i ko maua ola ana ma Parisa, ua kuhee aku ia, no ka manawa mau loa. eia ka e ukali hou mai ana ia mahope o maua. ahiki i Kapalakiko nei.”

 

MOKUNA VII.

 

            O ka hele hoi ia ahiki i ka huli hoi ana mai o Keoni Hanafoda no kona home, hoike aku la kana wahine iaia, no ka hoea ana aku o kona makuakane hanauna no ko laua home, a hioke mai la i kona manao hoihoi ole no kana keiki, me ka hoopau okoa mai i kona noho hana ana aku maloko o kona halekuai.

            Ma kahi o ka lilo ana o kela nuhou i mea hookaumaka aku i kona manao, elike me ka hapanui o na kanaka i makee no ka pono o ko lakou ohana, ua piha loa o Keoni Hanafoda me ka olioli, me ka hoopuka okoa ana ae i keia mau huaolelo imua o kana wahine, me kona hilahila ole i kona ano maoli, i ka pane ana mai:

            “Alaila i ka hale iho nei anei kela kanaka lapuwale a hoike mai nei ia oe, no ko’u hoopauia mai ka hana mai? Ke hauoli loa nie au i ko’u kaawale ana mai la mai ka noho hana ana aku malalo o kela kanaka a ka uahoa nui wale,” me ka noke okoa ana ae o ua kanaka nei i ka akaaka. Me he mea lealea loa la ia i kona manao.

            “Ina he kanako okoa ae ma kou wahi, ke manao nei au, e komohia aku ana ka hilahila iloko ona, no kana mea i hana aku ai i kona haku hana, a e kaumaha ana hoi oia no ka pilikia e kau mai ana maluna o kona ohana,” wahi a Helena, me ka luliluli ana ae o kona poo. “He nani ia, ua hoopauia mai la oe mai ka hana mai, e pono ai ko kakou noho ana. heaha kau hana i manao ai, no keia mua aku e kuu kne?”

            “Aole he hana maopopo iloko o ko’u noonoo i keia manawa. aka e hele aku ana au ma kela ame keia wahi, malia o halawai me na ulia pomaikai. o ka loaa no ia o kekahi hana i oi ae ke kupono mamua o kela hana, kohu paahao ka noho paa loa i kahi hookahi a po ka la,” wahi a Keona Hanafoda, me ka mau no o keia nanaina hauoli maluna ona, ka mea hoi nana i hooi loa aku i na manao kaumaha iloko o kana wahine.

            No ka oiaio a oiaio ole o na olelo a Keoni Hanafoda no kona hele e huli i kekahi hana nana, a imi aku paha i kekahi kulana. o ka Helena mea i ike, o ia n oka noho malie ana o ua kanaka nei i kauhale, e kauka’i aku ana maluna o kana wahine, ka hooikaika ana e hana i wahi e ukuia ai ko lakou mau hoolilo o ka hana ana. laia e noho malie ai i ka hale, aole ona wahi mea a kamailio mai me ka hoihoi i kana wahine, a ke hooninauia aku no kana mau wahi i hele ai, e kukule ana oia, me ka hoike ole aku i ka mea pololei, ma kela no iho la o keia manaka. i oiliili mai ai na manao maikai o’e mawaena o ka wahine ame kana kane, me he mea la, ke ku oka mai la kekahi awawa kuhoho mawaena o laua.

            Ua nana mau aku o Helena me na manao makee maluna o kana kane, e lilo i kanaka e makee ana i kona ohana, e hooikaika ana hoi oia ma na ano apau. e hoolilo iaia i kanaka maikai, ua lilo nae ia mau hooikaika ana i mae makehewa, nolaila ua piha hoonaukiuki maoli oia i ke ano o kana kane, me ke komoha o na manao kaniuhu iloko ona, no na ehaeha ame ua kaumaha he nui ana e auamo mau ana i kela ame keia la. o ka nana ae hoi. aole he mea nana e imi i ka pono o ko lakou noho ana, ua hoomanawanui no oia e hooikaika kino wahine, ma na ano apau, i ole ai e komo iloko o ka pilikia.

            He umi-kumamaha na makahiki o Dora, ka laua kaikamahine i kela manawa, me kona hoomaopopo i ke kulana mawaena o kona mau makua, a ua hoopilikia ia aku no hoi kona noonoo, no ka loaa ole o ka noho kuikahi ana mawaena o kona mau makua.

            No kela ano maikai ole. mawaena o ke kane ame kana wahine, ua ninau okoa aku la o Dora i kona makuahine i ke kumu, e hoolalau wale mai ana no nae oia, ma kana mau pane, no ka makemake ole. E loaa aku ka ike i kana kaikamahine, i ke kumu oiaio, o ka maikai ole o ko laua noho ana.

            Ua hiki ole nae ia Helena ke huna mau aku i ka mea oiaio. no ka mea i kekahi la. mahope o ka pau ana o ke kula, ua huli hoi awiwi aku la o Dora no kona home, me ka holo ana aku a puliki i kona makuahine. a i aku la:

            “O, e mama, heaha la kaw mea e olelo mai ai no papa?” wahi ana me ka lele ana aku a puliki i kona makuahine. “Ia’u i hoi mai nei me ke alanui, ua ike pono mai nei au ia papa maluna o ke kaa otomobile me Maraea Dukana, kela wahinepuukani himeni kaulana, e noho nei ma keia kulanakauhale. e noke ana no hoi laua i ke kamailio. Me ka akaaka ana. a ke nana aku. ua hele maoli o papa a piha i ka hauoli. I ko’u wa i ike aku ai ia papa me kela wahine, ua hele au a piha i ka inaina, me kuu olelo okoa ana iho, ua ahona ko’u make ana, mamua o ka ike aku iaia, me kela wahine. Aole owau hookahi wali no ka i ike mai nei ia papa me kela wahine, aka he nui makou e hoi like ana, a ua ku a hilahila no hoi au i ka noke mai o ko’u mau hoa, i ka niele ia’u, ina paha he hele  mau o papa i ka holo kaa ma kela wahine, i na la apau.”

            “Aole anei. ua kuhihewa oe e Dora, i kekahi kanaka okoa loa, o kou makuakane ia, e holo like ana me kela wahine maluna o ke kaa otomobile?” i hooniele wal e mai ai no o Helena, ma ke ano hoohuahualau, oiai nae, ua maopopo iaia, ke kamailio wale aku nei no kana kaikamahine, i ka mea oiaio loa.

            “Aole loa au i kuhihewa. no ka mea oiai au me ko’u mau hoa maluna o ko makou ka uwila, a i ka hoea ana i kahi nui loa o na kaa e holo ana, ua hiki ole i ke kaa otomobile a papa e kau ana, ke holo nui, aka ua holo malie loa, me ka nana ana mai ia makou maluna o ke kaa uwila, a kunou mai la i ko’u mau hoa, aka no’u iho, ua nana pono loa aku au ma kona mau maka, a iaia i ike mai ai ia’u, ua pii koke ae la ka ula ma kona papalina. O. ua hele au a piha loa me ka hilahila, heaha ana la ka mea a ko’u mau hoa kula e kamailio mai ai no papa. Heaha la ko papa kuma i aa ai e hooko aku i kekahi hana hoohaahaa iaia iho, ma ka hele ana me kela wahine? Heaha la kona kumu i hoohalike ole ai me ka nui o na keonimana. ka lilo i poe kanaka maikai, e mahaloia ai e ko lakou mau hoaloha?”

            “E hoomanawanui e kuu kaikamahine, no ka mea, aole no he waiwai e loaa mai ana ia kaua, ma ka noke ana i ke kamilio no kau mea i ike aku nei.” Wahi a Helena i pane iho ai me ka leo oluolu i kana kaikamahine, oia nae, ua hele oia a piha loa me ka ehaeha, a hoopili aku la i kana kaikamahine iloko o kona poli, na ia hana ma ka aoao o ka makuahine i hookahe aku i ko Dora mau waimaka.

            Ua hookuu aku la no o Helena i kana kaikamahine, e hookahe aku i kona mau waimaka. mamuli o kona manaoio ana, pela wale no e hoomamaia ae ai na manao ehaeha o Dora. Heoiaio, i ka hala ana o kekahi mau minuke, ua holoi ae la ua kaikamahine nei i kona mau waimaka. a noho iho la no ma ka aoao o kona makuahine, me ka hiki ole nae iaia ke hoopoina i na mea a kona mau maka ponoi i ike ai ma kela la.

            Ma kela aa ana aku a Keoni Hanafoda e kau pu em ka wahine puukani i ka himeni maluna o ke kaa otomobile, e hele holoholo ai, ma na alanui o ke kulanakauhale, i ka wa ao. e ikeia mai ai e na kanaka, ua hoike okoa mai kona ano i ka hele o kona hoohihi a nui i kela wahine, i nana ole ae ai oia i ka nana mai o ka poe ko’iko’i iaia, e ili aku ai ka hilahila o kana mau hana maluna o kona ohana. Ua uhiia ae na mea maikai apau. a ua nalohia aku kona makee i kona inoa maikai, ame ka inoa o kona ohana, he hookahi mea nui iloko ona, o ia no ka pili mau aku ma ka aoao o kela wahine huapala, a e hoolohe mau aku hoi i kona leo.

            No kela kaa otomobile, he ninau ia i pohihihi i ka noonoo o ka wahine ame kana kaikamahine, koe wale no ke koho ana aku, ina paha no ka wahine himeni kela kaa, alaila ua maalahi o Keoni Hanafoda i ke kau ana aku me ia, me ka uku ole i kekahi dala; aka ina oia ka mea nana i hoolimalima aku i kela kaa. no ka lawe ana e hooholoholo i ka wahine ana i hoohihi ai ma na alanui o ke kulanakauhale, alaila o ka ninau ano nui, nohea mai kana dala i hiki ai iaia ke hoolimalima i kekah kaa otomobile, oiai kona ohana ponoi ehoomanawanui ana, me kahi loaa uuku, a Helena e hooikaika ai, ma ka himeni ana. ma no anaina a ka poe waiwai, a pela hoi ke a’o ana i kekahi poe opio i ka ike hookani piano.

            I ka hoea ana aku o ua kanaka nei noloko o ka rumi hookipa, a ike aku la hoi i ka noho mai o kana wahine, me ka helehelena kaumaha, pane aku la oia,i ka i ana aku: “He keu no, ua hoi kahiko oee haimoe. eia keia i na hora o ke aumoe, aole ka oe i hiamoeaku nei me Dora,” alaila noho ino iho la ua o Keoni Hanafoda ilalo, em ke kau ke’a ana ae o kekahi wawae maluna o kekahi wawae. “Ke ole au e kuhihewa, ua hoike aku nei o Dora ia oe i kana mea i ike ai i keia la, a o ke kumu paha ia o kou hiki oleke hoi e hiamoe. aole anei pela e Helena?”

            “Ae, ua hoi mai nei o Dora a hoike ia’u i kona ike ana ia oe ame kekahi mea okoa aku maluna o ke kaa otomobile, nolaila ke makemake nei au e hoike mai oe, i ka manao o kau mea i hana aku ai imua o ka lehulehu, i ka wa ao ma na alanui o ke kulanakauhale?”

            No ko Helena ano, pela hoi me na olelo ana i kamailio mai ai me ka leo oluolu, o ka mea i hilinai aku maluna o kana kane, a hui pu iho me kona ike maoli no i kona hewa. ua hoopiiia aku ka huhu ame ka hoonaukiuki iloko o Keoni Hanafoda. a noke mai la i ke kamailio i na olelo hailiili, i kupono ole kekahi keonimana, e hoopuka mai ai imua o kana wahine.

            He kulana keonimana no ko keia kanaka, eia nae. mamuli o ka ike pono ana o kana kaikamahine iaia ma kela auwina la. pela hoi me kekahi mau kaikamahine e ae e hele ou ana me dora, he poe kaikamahine wale no, na na ohana hanohano o kela kulanakauhale, ana no i ike mua ai. e hoi aku ana o dora a hoike i kona makuahine, ua hooi loa ia mai la kona inaina, no ka lilo o kana wahine, i mea noho mana mai maluna ona, a o ia kana o ka pane ana aku me ka leo pikanana:

            “Ke manao nei au, aole ou kuleana iki. e ninau mai ai no ka’u wahi i hele ai, ame ko’u mau hoa e hele pu ai, he kuleanaia i pili wale mai no ia’u, elike no hoi me oe e hele nei i kau mau wahi i makemake ai, me kolu ninau ole aku ia oe no ia mau hele ana au.”

            “Ua hookahahaloa mai oe e kuu kane ia’u. ma ke ano o kau pane imua o kau wahine i keia po,” wahi a Helena, me ka noho pololei ana ae a huli papu aku la imua o kana kane. me ka maka’u ole, me ka hoomau hou ana aku.

            “He kuleana nui ko’u ma na ano apau e ninau aku ai i kau wahi i hele ai i keia la, ame kuo mau hoa o ka hoohala ana i kou manawa o keia la. He kuleana ko’u ko ka wahine mare, e ninau aku ai ia oe. no kau mea i hana aku ai no ka hanohano. a i ole no ka hoohilahilaia o kou ohana. Heaha ka manao o kau mea i hana aku ai, imua ponoi o na maka o kau keiki e nana aku ana i kona makuakane, aole anei ou hilahila, a wiwo iho no ia mea? Heaha kau hana e lawelawe nei. no ka hoolako ana i kou ohana? Ina penei iho la ke ano o kau mau hana e Keoni Hanafoda, alaila ua hoea mai i ka manawa no kaua e hookaawale ai kekahi me kekahi.”

            Ua hookahaha loa ia aku ko Keoni Hanafoda manao, i ka lohe pono ana i kela mau olelo a kana wahine. I na manawa lehulehu mamua aku. aole loa o Helena i hoikeike mai ma kana mau olelo. a ma kana mau hana paha. no ka hookaawale ana ia laua. akahi wale no. a o ia kana i manao iho ai, ua hoea mai ka paha i ka hiki hou ole ana i kana wahine. ke hoomanawanui nona, a o ia ka ua kanaka nei o ka ninau ana aku:

            “Heaha ka manao o kau mea e Helena i kamailio mai nei ia’u n oko kaua hookaawaleia.” i pane aku ai o Keoni Hanafoda, me ka piha i ka huhu.

            “Eia no ka manao o ia mau olelo; mamuli o kau mau hana. ua halihali mai oe i na haawe o ke kaumaha a hookau iho maluna o ko’u ola ana: ke ike nei au ua oi ae ka ehaeha, ke kaumaha ame ke ko’iko’i o na haawina awahia a’u e hoomanawanui aku ai, mamua o ka hiki i kekahi wahine, ke ku malie a nana aku, e lilo oia i mea paani wale ia mai e kana kane.”

            “Eia no ka mea oiaio loa e kuu wahine. ua lili maoli no oe ia Maraea Dukana.” Me ka hoopinana ana ae o na lehelehe o ua kanaka nei.

            “Aole loa he manao lili iloko o’u no kela wahine, i lohe oe e kuu kane, aka o ka hoowahawaha ka mea iloko o’u no kela wahine, i lohe oe e kuu kane. aka o ka hoowahawaha ka mea iloko o’u nona. O kekahi wahine i ae aku i na mali leo a kekahi kanaka i mareia. a i ae aku e hoolilo mai ua kanaka nei i kekahi huina dala mahuahua no kona hauoli, oiai nae. he mau dala ia no ka pono o ka ohana o kela kapaka. ua oi aku ke ino o ia wahine. mamua o ka holoholona. Ua makee au i kuu inoa, ame kou inoa e kuu kane, a no ka inoa o ka kaua kaikamahine; a no kou pono. a no ke ola ana aku o ka kaua kaikamahine. e hoauhee loa ia aku na mea e hapalaia ai kona inoa, ke kauoha aku nei au ia oe e kuu kane. ma keia hope aku. e hookaawale loa oe mai ka pili hou ana aku me kela wahine.”

            “Ina o kou makemake i aea, alaila ke ae aku nei au,” me ke ku okoa ana ae o Keoni Hanafoda iluna, a keehi iho la i kona wawae akau maluna o ka papahele. “Ua makemake anei oe e Helena, e hookomo i kekahi hoopii oki mare imua o ka aha hookolokolo?”

            “Aole o’u makemake ia mea he oki mare. aole loa. o oe ka’u i makemake ai e hookaawale ia oe iho mai ka waha mai o ka liona, ka mea nana e alako aku ia oe ilalo. ahiki i ka hapalaia ana o kou inoa maikai, me na hana e hookauia mai ai ka hilahila maluna o kou ohana. a chia ka hoi mea aloha. ke kaikamahine a kaua.”

            “O ka hana maalahi no e kuu wahine ea. o ia ko kana hookaawale ana kekahi mai kekahi mai, no ka mea. ua ae mai. ke kanawai i na hana o keia ano.”

            “Heaha ia mea he kanawai? Ua hana wale ia no ke kanawai o keia ano. o na makemake pauaka o na kanaka. keia la no e mare ai. a i ka la apopo. o ka hoopii oki mare no ia. O na kanawai i hanaia o keia ano. ua hapala aku ia i ke kumukanawai. I hookahuaia ai na kanawai apau. a ua hoohaahaa aku hoi i ke aupuni, e hooko ana i na kanawai kapakahi o keia ano. No’u iho. aole o’u makemake e hookaawaleia. mamuli o ka mana o ke kanawai.”

            Noho hamau loa iho la ke kane me kana wahine. no kekahi mau minuke. alaila hoomau hou mai la o Helena i kana kamailio ana:

            “I ko’u ae ana aku e mare me oe e Keoni Hanafoda. aole ia ma ke ano paani wale no. a he mea lealea paha i kou manao ana. aole loa: ua haawi aku au ia’u iho nau. ko’u mau mea apau loa. aole he mana ma ka honua nei nana e mawehe e. o ka make wale no.

            “Ina ua pau kou hoihoi ana ia’u, a ua uluhua paha oe i ka noho pu ana mai me a’u, aole loa ia he mea na’u e uhaki ai i ka’u hoohiki imua o ke Akua. Pehea ka nui o na ehaeha e hookauia mai ana maluna o’u. a’u e hoomanawanui aku ai i keia ola ana. aole loa iahekumu no’u e kumakaia ai ia’u iho. aia wale no a kikoo mai na lima o ka make i kekahi o kaua. alaila hiki ia’u ke kaawale ae. mai ka’u hoohiki mai.

            “Ua paa ka’u hoohiki, aohe mea nana e uhaki ae ia mea, a ua hookahaha loa ia mai kuu manao i kou hoakaka ana mai nei. i ka mea iloko ou, e hookaawaleia kaua ma na kanawai o ka aina. Owau nei kau wahine mare, ua hoohuiia kaua i hookahi. iloko olaila i hoopaa aku ai au i kuu hanohano, kuu aloha, ame ko’u kupaa. a ma na kanawai o ke Akua, e kupaa aku ana au ma ke ano he wahne mar enau. elike me ka loihi o ka hanu ola iloko o ko’u kino.”

            Oiai o Keoni Hanafoda e hoolohe mai ana i kela mau olelo a kana wahnine, ua hele kona helehelena a haikea. i kau a mea o ka nui o kona hilahila. no ka manawa pokole wale no i halii iho ai ia nanaina maikai ole maluna ona, a o ia kana i ninau mai ai:

            “Alaila, aole anei oe e hookomo aku ana i kekahi hoopii oki mare imua o ka aha hookolokolo, mamuli o ka’u mau hana i lawelawe ai?” wahi a Keoni Hanafoda, me ke kuwakuwai ana iho i kona mau wawae maluna o ka papahele.

            “O ko’u manao maoli no ia, elike me ka’u mau mea apau i hoakaka aku nei imua ou.”

            “Pehea hoi, ina owau ka mea nana e hookomo aku i ka hoopii oki mare. e ku-e mai ana no anei oe?”

            “Elike no me ka’u i hoohiki ai, o ka make wale no ka mea nana e hookaawale ae ia kaua, pela no au e hooia aku nei imua ou, aole he mea nana e hoololi ae. me ka nana ole. ina paha o oe ka mea nana e hookomo aku i ka hoopii oki mare.” i pane mai ai o Helena. me ka hele a haikea kona helehelena.

            “Alaila heaha iho la ka hoika manao o kau mea i kamailio mai nei ia’u ma ka manawa a’u i hoea mai nei. no ka hookaawale ana ia kaua?”

            “Eia no ka manao. e hoopau loa oe i kou noho palaualelo ana, i kou hele ana me kela wahine, ame na kanaka maopopo ole o kekahi hana e pono ai lakou, a e hele oe i ka hana. no ka hoolako ana mai i kou ohana. aole owau ka mea nana e hooikaika i ka hana. no ka hoolako ana mai i kou ohana. aole owau ka mea nana e hooikaika i ka hana, i wahi e loaa ai kau ai ame kau mau mea apau i makemake ai.”

            Ua ku a hilahila maoli o Keoni Hanafoda no kela mau olelo a kana wahine, aole he hookahi manawa mamua aku. i hoopuka mai ai o Helena i na olelo o kela ano. aka nae. no ka paakiki loa o kana kane. ma ke kamailio ana no ke oki mare. a no ka hookaawale ana ia laua iho, pela wale no oia i hoopuka mai ai i kela mau olelo, a o ia nae ka Keoni Hanafoda o ka pane ana aku:

            “Ina ua lilo ko’u hele ole ana i ka hana i kumu hoopilikia aku i kou noonoo e kuu wahine, alaila he oi loa ae ka pono e hookaawale au ia’u iho. mai ka noho pu ana me oe maloko o ka hale hookahi.”

            “Ihea oe e hele ak uai. a haalele ami ia maua? Heaha kau hana e pono ai kou noho ana aku?” i ninau aku ai o Helena me ka hele o kona helehelena a kunahihi.

            “Heaha auanei kau nana mai ia’u, e hookuu mai oe e hele aku au ma ka’u wahi i maopopo ole ai. malia o halawai no hoi au me na ulia pomaikai, alaila o ka pau ae la no ia o ko’u pilikia.”

            No kela pane ma ka aoao o Keoni Hanafoda. ku okoa ae la o Helena iluna, a nana mai la maluna o kana kane. me kon mau maka. i hele a pohina i na waimaka, no ka mea ua hiki hou ole iho iaia ke hoomanawanui i ka auamo ana i ka ehaeha mamuli o na hana a kona kane, ao ia kana o ka pane ana mai:

            “Eia la ihea kou noonoo e Keoni Hanafoda. Ua nele anei oe i ka noonoo maikai no kou ana kanaka? Aia ihea kou makee no kau wahine ame kou aloha no kau keiki? Ua nele loa anei oe i ka noonoo maikai. elike  me na kanaka e ae. i kamailio mai ai oe. no kou haalele mai ia maua, a hele aku no kahi i maopopo ole loa ia oe?”

            “Mai hoao oe e kamailio mai i na olelo e pii ai kuu inaina nou e Helena. Malia paha. ua makemake ia no oe, e kaawale loa aku au i kahi e. he mea ia nana e hoomama ae i kou noonoo?” me ke kulou ana aku o Keoni Hanafoda imua. E ake wale ana no o ka hooia mai o kana wahine. no ka mea ua hele oia a makemake loa e kaawale mai kela noho pu ana me kona ohana.

            “O ka mea oiaio maoli. eia ka makee iloko o’u. no kou pono e Keoni. Ina he wahine okoa ma ko’u wahi, malia e lilo ana i mea hauoli loa iaia. kou ku ana a hele mai kona alo aku, aka no’u nei la, eh hookahi wale no mea nui a ko’u noonoo e au nei, o ia no kou maliu mai i ka’u mau olelo, e hoikeike ae i kou makee ia oe iho ma ke ano he kanaka, a e hoomaopopo hoi i kau hana ma ke ano he kane na kekahi wahine, a he makuakane no kau keiki: a i maliu ole mai oe i ko’u leo uwalo imua ou no kou pono, alaila aole loa e hiki ia’u ke noho hou aku me oe. ina penei iho la kou ano.”

            “Mea ae no ka hoi o ka hana! aole he wahi mea a hookaokoa ae oe i ke ano o kau mau olelo e kamailio mai ai ia’u, e wili mau mai ana no oe i ka’u nana nou a no ke kaikamahine a kaua; ua hele au a ku maoli i ka uluhua i ke ano o kau mau olelo. a ke manaoio nei au. ua oi loa aku ka pono e noho kaawale kaua.” Me ka nana ana aku o ua o Keoni Hanafoda me na maka huhu maluna o kana wahine.

            No ka minuke holookoa, aole loa e hiki ia Helena ke kamailio mai, aia wale no kana nana ana ma na maka o kana kane me ka hoala na mai i na noonoo like ole, ina paha ua pau ka hoihoi o kana kane i ka noho pu ana aku me ia, a ua nele hoi i ke aloha no kana keiki ponoi.

(Aole i pau.)