Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 50, 12 December 1919 — He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA. [ARTICLE]

He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA.

"Ua hiki loa ia'u ke hoolilo aku i na daiiaana apau īwaena 0 ko'u mau hoaloha me ka holopono loa a no ke kumukuai kiekie kupono hoi. Aka, ina ua makemake oe e hokai ole aku ia oe ma keia mea. alaila, ua hiki loa ia oe ke hoike mai 1 kou manao i keia wa." "Aole loa he manao iloko o'u o kela ano. K aha, e lawe aeau i na pomaikai apau loa no'u wale iho no? Aole, aole! Mai manao oe he manao kekahi iloko o'u e hana i kela ano hana ia oe." I kela wa ua loheia aku la kekahi mea i ke kikeke ana mai ma ka puka, a i ka hele ana aku o Baia e wehe, ike aku la oia eia ka o kekahi no o na kauwa o ua hokele nei keia mea mawaho. I ka hemo ana mai o ka puka, ua pane koke mai la no ua kauwa nei ia Baia me keia mau olelo: i hele mai la au e ninau aku, ina paha he makemake ke kanaka ma'i e paina maloko nei no o kona rumi? A ina he makemake kona maloko no o ka rumi nei oia e ai ai, ua hiki loa ke laweia mai kana mau meaai maloko nei o ka nuni " "Manao au maloko nei no oia o keia rumi e paina ai, uj ka mea aohe hiki pono iaia ke hele." •'i'the-i kona kulana nawaliwali i keia wa?" **Ua ano ahona iki ae hoi i keia wa, a akahi no a loaa iaia l. i he.oluolu iki ana." "Alaila, akahi no a loaa iaia ka hiamoe." "Ae. akahi no oia a kuu aku la:" • "I ka vva hea oe i manao ai e laweia mai kana hiau meaai?" alaila nana aku la oia ma'kahi a Woka e moe hoololo mai ana. "L'a manao au i ka wa tro e makaukau ai.*' I kela wa no i haalele mai ai ke kauwa a hoi aku la no ka runii kuke, no ka hopniakaukau ana i kekahi mau wahi meaai na faua nei. a i ka hala ana o kekahi mau minuke pokole, aia hoi ua laweia mai la ka laua nei mau wahi meaai, a i lawa no a hala aku ke kauwa, a i ka paa ana o ka puka i ke paniia a holo ka laka, o ke ala koke mai la no ia p Woka a noho iho la laua hoonuu i na nieaai i laweia mai ai na laua nei. . I ka pau ana o ka laua nei paina ana a oiai no laua nei e luana ana, a e hoohana ana i ka mapna ai, Ua lohe aku la laua nei i ke kani mai o ka hele aina ē hoike mal ana i na mea apau e noho and ma ua hokeie nei no ka hele ana aku e paina i ko lakou aina kakahiaka. . "lii nei, o ka bele ajna kela e kani n.iai la. F. pono kaiia <• hoomakaukau no ka hana," i pane koke aku ai no o BaLa. I kela wa koke no i ala mai ai ka mēa nia'i me ka piha eleu nui. Hele ākii la laua 110 ka puka e komo aku ai ma kekahi rumi. ma kā rumi e nohoia ana e Nila, me ka hoolono ana o ka nakeke mai o kekalii mea'. Aole i'hala ka minuke o ko laua hoolono ana, aia hoi ua lohe aku la laua i ka hel.e ana ae o Nila a \yehe mai. la i ka puka, a oili aku la iwaho me laka anā mai hpi i kona pūka a paa, alaila; haalele mai la ia no kt keēna nuni aina no kā ana i kona aina kakahiaka, elike me ke kono ā ka leo o ka bele. . "Ua laka mai ]a oia i Iona puka a paa," i pane ai oHaia. "a e hoomanao oe o kela kekahi hoailona malkai no ka loaa o ka pomaikai ia kaua ma .ka kaūa hana. I kela wa koke no aku ai o Baia ia Woka i kekahi mau ki ame kekahi mau uwea liilii, alaila oili aku la oia no waho me ka pani ana mai i ka puka a'paa, alaila, holoholo :ho la oia mawaho me ka ha-lo a hoolohe ana o ka hoea mai o kekahi mea, alaila o kona wa ia e haawi aku ai i ka hoailona i kona hoa. A ia wa pu aia o W r oka ke liana mai la i kana haiia me kona ike ole aku. I ka wa i hoi mai ai o Nila māi kona paina kakahiaka mai, ua wehe aku la oia i ka puka o kona rumi me kona ike ana iho he o ia mau no ka paa elike me kana haalele ana iho. l mi hou aku la oia i kona puka a i kona huli ana mai ike mai la no oia i ka mokaki aku o kana tnau ame kana mau nupepa elike no nie kana i haalele iho ai. Ikeia aku la ka lalania ana ae o ka hoihoi ma kona, hele- - helena i kona wa i ike aku ai i keia mau mea no ka mea ua manao ipa oia aole loa he mea i komo nialoko o kona nimi i kona wa i haalele iho ai. Hele loa aku la oia a k.u iho la mamua o kona pahu lole. ehe ae la oia i ke ki o ua pahu lole nei, me ka hookomo ana aku hoi i ke ki yna ka puka ki no ka ana mai i ka pahu. 1 kela wa i ikeia aku ai ka hoholo ana ae p ka ula ma kona mau papalina, no ka mea Via ike iho la oia ia wa ua hemo kona pahu k>le aole i paa i ke kiia. Konu» ae la na manao like ole iloko o kona waihona noonoo. e ninau ana ina naha nana no i hoohemahema i ua pahu lole nei ona. a i ole ia na kekahi mea e ae paha. Wehe loa ae la oia i ke pani o ka pahu a hemo, ike iho la oia he 0 ia mau no na mea anau o loko, aohe mea i hoonioniia. T kela wa koke no i nanao iho ai kona lima ma kekahi wahi huna o ua pahu nei. he wahi hoi i maa ia no ka huna ana 1 na mea giila o kela ame keia ano. Auhee aku la kela nanaina pono ole mai iaia aku. Hoi hou mai la ka hauoli ma kona helehelena. Unuhi mai la oia mailoko niai o ua wahi huna nei he wahi puolo i owiliia me kekahi pepa laliil^hi. Aia maluna o na pnolo nei kekahi mau kikohukohu o kekahi mea. Haule iho la ua puolo nei mai kona mau lima mai. Pii ae la ka ula ma kona mau panalina, aole no kona maka u a pihoihoi, aka. ua hōokahaha loa ia aku konaunaao i kona ike ana aku i kela piaii kikohukohu, oiai o kela mau meaana e ike aku nei aole ia he kohu inika, aka> he mau kihe ahe'a koko 110 kekahi mea. Lalau hou iho la oia i ua pfiolo nei, alaila wehe ae la i ka wahi o uaho me ka ala\va ana ,ae ina o a maanei o ua rutni nei mē h* mea la na maka'u oia o ike ia mai kana niea e hana ana i ke'a wa, eia nae aohe ana mea i ike a nakeke hoi i lohe, aku. ī ka heuio ana ae o im onplp nei, aia hpi he wahi eke ili iuikn k».» Ipko i hana maiaiiia e kp poe ike ma ia hana. E '' e ' a aku ana ka puu ae o kekahi mea ma]oko o ua wahi fVe a me he mea la ma ka hoomappopo aku, maloko oiaiia oia e wailio ai i kona.niau komo pula ame kekahi mau wniwai e a'e. me na waiwai i makanaia mai iaia. Kaomi malie iho la kona'mau manamanaiima ma kahi o 1-a puu o Ve eke a iaia no paha.ka ike aia no kana mea i 1-an nui ai ke watho la np maloko, ua hoihoi hou iho la oia i na miolo nei me ka owili hou ana ae a paa i ka peoa. Hoakoakoa niai la oia i kekahi o kana mau pepa oihana pā"Mkphakn. keknhi o kana mau leka, na nuoepa, alaila owili like iho la ia mau mēa apau log. me ua wahi puolo iiei, alaila. wa-h* a<? la ia lakou apau i kahi hookahi. me ka nakiikii ana ae i kekahi kaula mawaho, alaila, nwepa ihō la i ua puolo nei ma kahi o ka hipuu o ke kaua, a ma ka nana aku me he puolo la ia i hoouna ia niai iaia mai kekahi mea mai.

I ka paa' ana o ua'puokknei ua kakau iho la oia i ka inoa o ka Ahahui I. O. T. A., alaila kakau pu iho la oia i keia māu huaolelō, "He mau palapala hoike no na hana o ka ahahui." . ' Ma kekahi manawa o kela la ua hele aku la oia no kahi Hoahanau Bamebeia, a oiai laua e kukakuka ana nialuna o kekahi mau hana o ka ahahui, ua hoike .aku la oia nō kona makeniake e waiho i kekahi puolo pili oihana a ka ahahui me ia, a wahi ana, i hoea maj no ia i ka wa o ka hana ua • makaukai-i oia me na hoike e waiho mai ai, he mea hoi na Ramebeia i haawi mai ai i kana apono ana. ; Ma ka manawa i haalele aku ai o Nila i~kona rumi no ka halawai ana me Bamebeia, aole oia i haalele aku me ka ike oleia e kekahi mau maka, aka, i lawa no-oia a hemo mai kona rumi m.ai, ua haha'iia mai la oia e kekahi mea kino | kanaka. Ua loaa aku ka ike i keia kanaka no ka puolo a | Nila e paa ana, a i kona hemo ana mai mai kahi mai o Ba-1 meheia. ua ike aku la no ua kanaka nei, aole keia puolo me. Nila i kela wa. O keia kanaka aple ia he mea e aku, aka,! o Haia no ia. MOKUNA XII. I ka wa i haalele mai ai o Makaikiu 'Popina ia Baia ma ' ke keena o Lunanana Baida ma kela la, ua hoea hou aku la ! no oia np ke alanui Mokau, kahl hoi i noho ai o Mrs. Bakalamu. Ma kona hoea hou ana aku„nolaila, ua hoopaa iho la oia i keia mau mea maloko o kana buke hoomanao: 1. —Ma kekahi qhiahi aku ua loaa mai la kekahi leka ia Mi?s Konale i hoounaia mai iaia mai Dova mai. 2. —Ua loohia koke o Miss Konale i kekahi ma'i. ī ka loaa ana o. kela haawina iaia ua waiho aku o Mrs. Bakalamu i Re kauoha. ina no-.ka hoea mai o kekahi poē 110 ka nin.au ana nona,-e hoike aku oia ia lakou, mamuli o kekahi lono kaumaha i loaa mai iaia, nolaila, aole oia o ka hale. ''Alaila. he ohana pili loa ka paha keia mau wahine ke kahi i kekahi?" wahi a Topina i ninau aku ai i kekahi o na wahine lawelawe. "Aole i maopopo ia'u ia mea. aka, o ke kauoha i haawiia mai ia'u o ja ka'u e hooko nei." Malia paha he ohana i make ma Ladana, o ia ke kumu o ke paniku ana o Mrs. B.akalamu i na ipuka o kona hale, eia nae hoi aole he leka kanikau i hoounaia mai mai Ladana mai ia Mrs. Bakalamu e hiki ai ke ikeia aku, no ka mea ua ninau o Topina i ke imo'o na leka e loaa mai ana i keia wahine. a pela no hoi ma ka hale kelekalapa. Mamuli o kekahi mau ninau a Topina, i ninau aku ai i ka wahine lawelawe ua loaa iho la ka ike iaia, o ka wahne lawelawe a Miss Konale, he wahine Pelekane. Ua loaa pu mai la ka ike iaia, aole he walaau wale aku .o keia wahine me kēkahi o na kauwa o ka hale, a aole no hoi ona walaau ine kekahi mea i kona wa e he'le ai nb ke kaona. Oiai no 0 Topina e nanea ana i ka walaau me ka'wahine lawelawe ua kuhikuhi mai la ka wiahine lawelawe i ita wāhine kauwa nei a Miss Konale, a i kona huli ana aku *ua ike i'o mai la j ia iaia. ? N?t]ovyale aku la ua wahine nei a i ka o'ili hou ana mai ua .puka- loa mai la oia iwaho o ka hale. Ike.aku la'oia e paa ana ua w:a)iine nei i kekahi lekn ma kona lima. Hele loa' mai la ua wahine nei a kaalo.'.iho la manuja pono o Topina • me ka n'aira ana ipai malun.a o ka makaikiii, alaila, hopmau j iiku la nd'bia i kana hele ana a lioēa loa i ke ālanui Mokau.! "Manāo au iia makemake Joa kela w.ahine e ninau nuii' ia'u i kekahi' mea," i pane mai ai ka..wahine lawelawe iaj Topina. "Manao au ua makemake loa oia e ninau mai ja'u j no kekahi wahi, a i ole ia. no kahi o kela leka i manaoia, «i ina oia i 'ninau mai nei.ia'u ina ua ike oe i ko'u paklke ,jaiaj No'u iho aohe o'u hoihoi i kela waliine. 'He wahi \ytihine! hookaiK) maoli no kela. . Aole ona inea \vale mai, a ina .pe e ' nana aku iaia, e ike koke'ana no pe i kona iiookokoe jmai j 1 koha mau maka uliuli." • . . ' J Mahope iho o 'ko. laua nei .kamailio ana ua hoi aku la laua nei ; iio l\a rumi aina a malaila oia nei kahi i hoolaunaia 1 aku ai r kekahi o na kauwa, a i ka hala ana o kekahi manawa loihi mahope iho ua haalele aku la o Topina i'ua hale nei me ka loaa_mai hoi o kekahi mau ike nui iaia, he mea hoi ana i kpho iho ai e hookahahaia ana ka noonoo o Baida i kona wa e hoike aku ai ia mau mea.

I ka hala ana aku o ka wahine lawelawe a Miss Konale,' nona k.a inoa o Lilia, hele aku la oia a loaa aku la kekahi I kaa, alaila hoikeike aku la i ka mea i palapalaia mawaho o J ka wa-hi leka, a i ka hooia ,ana mai o ke kahu kaa ua ike : oia i kela wahi, o kona kau aku l.a no ia. Ua k.u iho la ke; kaa mawaho o ka hale leka, .alaila, lele iho la ia a komo aku la iloko o ka hale leka. . I Ninau aku la oia i ke kunakako o ka hale leka ina paha he: •eka kekahi na Miss Lilia Mekako, aka, i ka hala ana o kekahimanawa o ka huli ana a ke. kupakako, ua hoole mai la ia aohe he leka i kakauia ma kela inoa. No ka nele ana, ua welie ae la o Lilia i ka leka ana i paa mai ai mailoko ae o kana eke paalima, he leka hoi i kakauia ma ka inoa o Gelenavila Vina, alaila, h.aawi aku la i ke kupakako no ka hoouna ana. I ke komo ana aku oka I leka liaalele mai la o Lilia i ka hale leka, a huli hoi pololei l aku lā no ke alanui Mokau. a oiai oia m& korya alahele aia o Mak.aikiu I opina ma kqna alahele no ka lialewai. I

| I ehea oe e Monisua Topina?" i ninau mai ai ke poo o I ka oihaiiei inakaikiu ia Topina. i kona wa. i konio .aku ai iloko ° ke keena o ka makaikin Palani. "Heaha kau meahou ? . Ileaha pah.a ka oukou mau meahou ano nui loa?" i pane •a?' 1° ' °l )lna - me na niinoaka ma kpna mau pa >alina. I le hookahi no paha meahou ua koho hou ia mai la no ke Kulnna Kalaiaina." Ao|e» o na meahou ano nui e pili ana no kela pepehikan^ a 1 , anaia nialuna o ke kaaahi mai Laelana mai." O, e kala mai ia u. O kela mea ka a ke kanaka Pelekane I lfp a t ai ' ni anao o kau ninau. I keaha aunei hoi?" | L hoonianao oe, ina ua makemake oe e loaa kekahi kokua mat īa u aku, ua mak.aukau loa au e haawi aku i ka'u mau kokua ana. Mai kanalua oe, e Monisua Mae, i ka ui ana u no ia me.a, no ka niea ua makemake au e haawi a !\' r -', U nia . u kc>ktia ana apau ia oe me ka hoohakalia ole." Mai nopohopo oe no ia mea, he, maaaolaua ko'u, aole P a ha makou e ui aku ana i kau mau kokua ana mai i keia wa. Alaila,, ahiki mai i keia wa, aohe he wahi moali iki i loaa ī kou mau kanaka?" Aoie jnoaliir Pela i'o no j>aha aole i'o no he moali. Aole anei he nioah?" alaila akaaka ae la o Hae me ka leo nui. ,L ku ii ana au ua hiki loa la. ia oe ke kuhikuhi aku i kou mau kanaka no kahi e loaa ai o kekahi moali elike me ka īke i loaa ia oe." ī a° ' a m f a ', " a "° ia mako " ke hana 'ma kahi mea f' n l a ka*ii me.a hiki, aole no i ka nui. A pehea kou ola kino.e Monisua Topina?" i P.' u 6 nia '^ ai ko u ola kino, a ua makaukau mau e laweavv a 11 1 a l ) hana i kela «ame keia manawa e makemake la ana. , pane aku ai o Topina. _ VKe liauoli loa nei au no ia mea." 'Ina ua m.akemake oe e kokua aku au ia o- ma kekalii u l ?' ua^niakaul^ au oa au e haawi aku ia ae i ka'u mau o -ua n , a niai hoix>hopo oe i ke noi ana mai no ia mea," y, pane fiku ai o Topina. J a , a , - ma ' * a ma kou, ua manao au £ • „ c hoopihkia aku ia oe, no ka.mea ke manao au h * Nvahl hana «ukū wale no keia," wahi a Hae i

pane mai ai. f "Alaila, ua loaa. kekahi moali ia oukou ?" ! "He wahi mea liilii wale no! Ae, he wahi mea liilii wale no! Aka nae/' alaik, inioimo iho la na inaka o Hae, "ūa law-a loā ia. 7 ' j ''Heaha? La loaa anei ia oe, a i ole ia, ua hiki anei |a oe ke kuhikuhi a hoike mai i ka mea pepehi kanaka?" "Mai pupuahMlu mai hoi.paha oe rae kena'ninau» Pupua-' hwlu loa mai la oe. Ona hana elike me keia nei ao|e loa o hiki ke-hoopau koke ia ika inānawa pokoiē. Aoie e niKi ia, oe ke olelo mai ia'u pela iho la ka hikiwawe oka lawelawe : ia ana b na'hihia 6 ke'ia a'no.ma Ladana. E hoomanao oe, nia ke kakahiaka:iho la no o ka la i nehinei i hana ia ai kela I hana." "Pela.no," i pajiG mai ai o Topina. ;'A heaha aku?" "Aka, e hoike mai ia'u e Monasiua Hae. Ke hilinai nei au i kau mau mea i ike ai ma o ko'u ike he kanaka oe i ka-; i ka hana. A e oluolu e hoike aku aū ia oe, ina he | moali kekahi i loaa ia oe, alaila ua kau aku oe i kau mau' hoohuoi ana nialuna o na kanaka a'u o ka hoike mua ana aku ia oe, a ina he makemake kou e kokua aku au ia oe ua makaukau loa im e hana aku pela, i hakalia wale no i ka p.aa P kou waha." "Xa kanaka elua anei au.o ka hoike ana mai ia'u? Pela i'o ka hoj, na kanaka au o ka hoike aiia inai ma ka la i neliinei. a ke manao nei a« eia me a'u kekahi mau niea e pili ana no-laua i keia wa. Aohe i komo inai nei na inoa o ka poe hoea hou ma na hokele i keia wa, aka, no ia mau kanaka, aohe he mau īnea i'ikeia no ia mau mea. He meja oiaio he nui na kanaka nialihini o ka hoea ana mai no keia kulanakauliale ma ka la i nehinei, a o kekahi poe o lakou ua hoi aku no na hokele like ole e noho ai. I ka wa e loaa mai ai na papa inoa like ole mai kela ame keia hokeie mai, .alaila o ka wa ia e Wae ai i na inoa a e hoohuoi ia aku ana aia malaila kahi o ka hana, āka, ke manao nei ati aohe pono ka hoopilikia. wale ana no i ka noonoo 110 ia mea. lna no e haiia ole ia ka hana no kekahi mau la elua aole no ia he mea e pilikia ai." L kela wa i ikeia aku ai na minoaka e kau ana nialuna o na papalina o Ilae, ke poo o ka oihana makaikiu o Palani, me ka pii iki f i«a ae o kona mau poohiwi iluna. "E kala m.ai oe ia'u e Mr. Hae. Aole anei ou manao he haawi ana aku kela o kakou i kela mau kanaka i manawa no laya e hooioli ai i ko laua wahi e noho ai a holo mahuka aku ?" "O, inai hopohopo oe no ia mea, aole laua e holo mahuka aku ana. He īnau kanaka laua no ka lahui e, e hoomanao iho ua loaa. hoi ia kakou ko laua mau ano apau, ma ou l.a, e Mr. Topina. Aka no ka hoakaka maoli ana aku e maopopo ai ia oe, e ka hoaloha, me ka hilinai piha i kou makaala ma na ano apau, ua nana aku mākou i, na kanaka: i pili maoli i ka hewa ma kekahi walii okoa aku'" "Aole o Topina p.ane aku. Ua maopopo iaia ka nui o na makai Palani no ka hana ana aku i kekahi hana hoopahaohao. "Ae, ua nana aku makou ma kekahi wahi okoa," 1 hoomau nPiai ai kē keonimana ilai i kana kamailio ana. "Ae, ua liana aku makou ma kekahi wahi okoa a ua ike makou— ka mua loa he kanaka au no i kamaaina ai, e Mr. Topina, he kanaka .au i launa mau ai a kamailio pu, a o ke kanaka hoi i a'u e a'o aku nei ia oe, ma ke ano he hoaloha, mai hoohala' i ke kau ana aktj i kou maka malunā o'na:" "Owai la ia kanaka?"

"lle kanaka i hoea niai ia nei niai Ladana mai maluna o! ke kaaalii laweleka o ka po, a ua hoakaka ae oia iaia iho m,a' ke ano he makaikiu Pelekane, ma ka manawa i hoeanhai ai. ke kaaahi i Parisa, ua nana inua oia i ke kino o ke kanaka \ i make ai malunā o ke kaaahi mamua o ka hoea ana aku o 1 ke kpmisina, a ua kakauia eia maloko o kana buke hoomanao kekahi mau mea ano nui e pili ana ika hiohiona oke kanaka niake ma.ke ano hoohuoiia, a mahope iho ua hoololi i ae la oia i kona helehelena a ano e loa ma ka manawa i kakau ai oia i kona inoa maluna o ka p.apainoa a na makai maloko o ko na hokele e ku mai la ma kela aoap o ke alanui. ' "Ma kana mea i. kakau ai maloko o ka apana pepa a na makai he kanaka kaahele oia mai Beritona mai, inaloko o ke kqena oihana o Suseza, a he kanaka kahakii hale hoi kana pihana." "0 Baida!" - ( -

I "He keonimana hoi i'loaa mai ai kekahi kelekalama, maj ! keia kakahiaka nui loa, he kelekalama e waiwai olē ai nae ia'u ke hoike ae i ka mea maloko, aole no hoi he waiwai o ko kakou ike ana i ka manao maloko o ia kelekalama ame ,ka inoa o ka mea nana ia kelekalama i hoouna mai. Alaila | 1 wehe ae la o Mr. Hai i ke pakaukau kakau a nana iho la i : kana pepa hoomanao. v J i "He keoniinana i maopōpo iaia mai ka hoomaka ana mai' [ o keia hana'. e kau aku ana na hoohuoi ana maluna o kekahi 1 maū kanalea e aku. oia hoi na kanaka elua. au e Topina e | | hiki ai ke ike koke aku; he keonimana i makaala loa ka hana pu ana me ko ke kulanakaiihale nei mau makaikiu, aka e| noho mai ana oia me ka hakilo pono.loa i ka kakou huli ana. "O P»aida ānei? Ka Lunanana B.aida? ' Aole; ua 'nui loal keia! . Alaila nee ae la o Topina i ka akaaka a nui ka leo me ka loihi pu o ia akaaka ail'a.' I "Pololei anei'" wahi a Mr. Hai me ka akaaka ana ae; ua po'olei aku la anei ka'u hoakaka ana? E akaaka aku oe. O, | lie aka hoopihoihoi mai kena au ! Ua maopopo mua ia'u e 1 hookahahaia aku ana oe ; ea, ua pololei aku la anei ka'u | hoakaka ana?" J "Oia no hoi, ua maopopo mua no ia oe ka manao o kau mea e kamailio ai." I

! "Pololei ia?" \ "A manao anei oe he mea oiaio iā i ka nana aku? O ka • manao anei o kau i olelo mai la ua manao maoli oe he mea I oiaio ia i ka nana aku, o kekahi o na makai kaulana loa oia kau kanaka i manao ai? No'u iho he iiiea pono no ja'u Re I hoike ae o B'aida kekahi o na kanakal mahalo nui ia maloko 0 ka pa o ka oihana makai ma Ladana. Oia! anei kau ka'naka e manao nei ua haiia oia i kekahi hana aihue. aole oia wale, ua hana pū oia i ke karaima pepehi kanaka-i mea e loaa mai ai ka waiwai ana i manao ai e lilo mai iaia?" i "O kau anei e manao la e hoakaka mai ia'u iia manao oe he mea hiki ole loa kela ke hanaia? O kaua wale no keia maanei, hiki anei ia oe ke nana pono mai i ko'u ipau maka ! elua a olelo iho elike me leau i ike ai, ua huhewa loa aku la keia.koho ana?" ! "Ma kela aoao o ke Kowa Enelani, ae ua huhewa loa kena kolio ana au." [ "A pehea hoi ma l>eia aoao o ke Kowa?" ! "O, aole au e hoike aku ana, aole no hoi au e hooholo ana 1 ka'u olelo hooholo mamuli o kou ano makee i ka maluhia I o ke aupuui, e Mr. Hai. O ke kanakā a kaua e kamailio nei j he kanaj\.a makee oia i ka pono o ke aupuni, elike me oe! ame a'u." i pane aku aro Topina. | | "īna pela. e Mr. Topina .ke ae nei au ia'u iho «e hooholono'u iho. Ua maopopo ia'u ko'u makee i ka pono o ke aupuni, a ua maopopo pu no hoi ia'u ke ano o lee kanaka —I ke pai nei au ia'w iho, i pai nae au ia'u no ko'u ike no i ke ! kupono o ka'u pa'i ana. I kekahi nianawa e lilo ana ke kanaka i ka hoowalewaleia, a he pinepine na manawa o ke! kanaka i»hia ai. | "Aole aahu mau o ka hoowalewale iaia iho 'me Ha aahu like i na īnanawa apau, he īoli mau kona anome ka hoano-e Ina inia iho i ka hapanui o ka manawa, a e huli ana ke katia):a i kekahi manawa hoopono loa e kaawale ae.ai oia mai ka hoowalewale mai, e hoomanao oe i keia. ' j

"Xo kela ame keia kanaka aia no iloko o lākou kekulu hoowalewale h; ki ole ke R^! eia aku ' Pehea ! a ' e m anao Kl aku anei kou īahui kanakE ua oi aku ke kiekie o ko Kikun hoopono oka nobo ana m?mua o ko'.u l;*hui? ile hooiai,, aniei ko oukou mau nupepa pela Iko lakou *mo r Aohe palia 1 No ke aha e pakele aku ai ka Monisua-Biida i kauliua !M;r ka hoohuoiia ana aku r" Alaila oia iho la anei kau moali ike waiwai loa? Oka Lunanana Baida.fli) anej kau kanaka e īpanao la n&na i lian t karaima?- *He kanak.a i holo mai ianei no ka haki!.. ana i na wahi a r kt*Hanaka i m.ake.e nee aku ai, aohe a'u n::-.:.. no ka paku'i -ana aku no kau hoike. "A. pela i'o ka! He kanaka i'o anei oia i holo mai iai.e: no ka hakilo ana i na wahi a'ke kanaka i make e nee akn .-i A, he mea oiaio ia e pono ai e hoomanaoia." la manawa wehe koke ae la ka Monisua Hai i ke pakankau kakau. Hapai ae la ike pani iluna a hookom» aku ];, • kona poo iloko o ke pakaukau kakau, a hoonuika ih»> lu e kakau i ka mea oiaio hou i loaa aku.la iaia maluna o kekahi apana pepst> i rulaia me ka inika ulaula. Ia ike «ina aku a Topina ia hana a Mr. Hae pii ae Ia ka ula, ma kona inau papalina no ke ano hoonaukiuki iho la. "Aole au i hoakaka aku nei ia oe ma ka mea e pili ana i ka lua'o ka makou hihia, oia ka oi aku o ke koikui loa: n.. ka hihia mua ma ke ano koho wale aku no ia—he hihia no kuu buke, he wahi buke a'u e hoomakaukau nei 110 ka hoohana ana aku a na makai maloko o kela ame keia aupuni me ka naauao, he huke paalima e a'o aku ana i na makai maluna o ka 'mea i manao wale ia ma ke koho :itia aka ma ke karaima i hoohuoiia. "Alaila elua ka paha ano o ka oukou hihia?" "Ae; mai nana mai 6e ia'u elike me kela, o lilo auam'i ne e- Topina i mea hoohuoiia ma ke kanawai no ke koku.*i ana i ke karaima ma o kou komo pu ana aku me ke kanak.i hana karaima i hoohuoua. . "M.a ka'u nana "aku he \ilcaika loa ka makemake iloko mi, e Topina, na ka Lu.najKHia »Uaida**e„ht)pu mua i na kanaka elua e pee mai nei keleahi wahi o Parisa. a nana e lawe aku e hoopaa i k% 'he koku.l hewa oe, a i kou wa e paa ai i«ka 'hojMfi.' .fe'l\oQj)|iaia aku ana oe il >ko ka rumi pouli, a mahope.o\kbū/ninā-ninau 1 a ana e ka lunakanawa'i i makemake ole Pelekane, n laweia mai i ka hale hookolokdkf-.*tfia' A/ike, me ko hoahui, kela ohua i holo ai ianei mai ka hale mai o ka oihhna makai nia I,adana, e hoopa'iia ana oe. Ia manawa lalau ae la o Mr. Hai i kekahi rula loihi a hou ae la ma ka iwiaoao o Topina me ia nlla. Aohe o-Topina oni ,ae, ua nana maikai wale ia mai 110 eia mnmuli o kona ike iho he paani wale no ia hana a Mr. 11 ai o ka lion ana mai. '*lle hiohiona ehaeha maoli kela i ka ilee aku," i hooni.au mai ai o Mr. Hai i kana kamailio ana me k'a leo kauinalia. "O, he mea ehaeha maoli ia ke hoomaopōpo iho. lna 110 ka hoopa'iia mai ou oluna o ka amanalikanaka nku ka" hopena "O na makai Pelekane i hahai mai ai mahope o ka nielieu 0 ka poe hana karaima. o lakou no ka i hahai ia lakou iho. a e ka hopena ua.paa i ka hopuia e ko lakou mau hoamakai Palani a hoopa'lia. Oke kanaka nana e hana akn ana ia hana āole ia he mea okoa aku, aka. owau nei 110. 11e kii ni.aika) maoli kela ho ka mea a'u i mauāo wale aku ai. a i lioonaaia hoi maloko o kuu buke ma ka mahele 2, pauku S. "O, he nuhou ano nui loa kela ke hoolahaia ae,,<i ka niea nana i hoolaha ae a n.ana i hana ia liana o Mikaele Alll4ll- - Hai'nei no ia. O, he mea kaumaha 110 keia'ke noonoo iho no ka hiki ole ; ke hānaia aku ia hanā!" "No ke aha iho la hoi e hiki ole ai ia oe ke hooko aku ia hana? M i ninau aku ai ka Makaikiu Topina, 110 ka mea, ua walania iho la oloko ona no na olelo a. Mr. 11 ai. "Ike mai la oe, oi.a ka lū.i la o ka makou liihia. a he ko i ko'i loa ke noonoo iho. "Ca nana aku makou ia he niau kumumāhao .kahua, pela kō'u- mimao, ma ka nana iho tna keia mē.a a mak'ou i wae ai ua kokua nui ia niai e 11:1 hana 1 lāwelaweia a ikeia ka hookoia ana. "Xo ka hoōiaio ana i ri ahana hoohaumia maloko iho n ka ohana he me.a pono ia makou ke ike i kekahi mea e pili ana i ka |noa 0 ka mea i hoopoinoia, a ma ka lole lilina i makaia me na huakumu e hiki ai ia makou ke lnili aku i ka mea nana i hoopoino. No ka mea e pili ana i ke kahua e kati aku ai i ka hoopa'i maluna o ka mea nana i hoohaumia. U3 ike no oē i ka niea i maa inau mawaena o na wahine ann-kā'-hana a na wahine e h.ana aku anā.. "E pono e haawi nui ia ka manawa no keia ano hihia. ke

loaa kekahi mau mea e hikī ai ke kokuai.a mai ka huli ann aku ma o kekahi mati hoakaka maopopo la mai kekahi mea j mai. ! "Xo ka mea e pili an.a i keia moolelo he mea kamaaina . loa ia keia ma ka hihia pepehikanaka, elike me keia. 110 ka j makemake wale mai no e loaa kekahi pumaikai ke kumu <> 'ka hana ana. Ao ka mea pepehikanaka owai ia? O. ua Inan 1 oia ia makou—ka mea pertehi kanaka." | Alaila kikoo aku la o Mr. llai ma kekahi aoao oke pakaiikau kakau no ka lalau ana aku i kekahi niipepa. I ''JL r a paa anei oia ia oukou ake hoomaluia mai nei?" i • tiinau koke aku ai o T.opina. I "Ae. ua'pāa oia ia makou." walii a Mr. Hai. me ka liuli ana ae e nana ma kekahi wahi o ka nupepa. a nana iho 1a im kekhi manawa. '"1 ka mailawa a'u i olelo ae nei no ka nu-:i peoehikanaka, aole au i ma'nao ma ia olelo ana ua lawei.i au I oia mamua o k.a aha hookolokolo ma Seina Asi7.e. a ahew.ii.i oia e ke kiure o kona laliui, aole no hoi au i manar> ma ia 1 olelo ana iaku nei ua ae ae oia i kona hewa. Aole oia i nina I ninauia—ke ka\i nei makou, ke kali nei makou ahiki i k.» pāu ana o kona ona." Ua hoopau iki ia ae la ko Topina mau manao ooloku ia manawa. Alaila hoo;nau hou mai la o Mr. 14ai i kana kamailio :na ika i ana mai: "I ka manawa e pau ae ai o kona ona i:manawa makou e ninaninau aku ai iaia. lliki anei ia oe ke koho mai ia kanaka? Ke manao nei au aole e hiki ana ia 1"'. O.ke kanaka kiai no hoi o ke kaaahi i holo nuii ai. ke!a kanaka Pelekane." "Pehea, ke kanaka kiai o ke kaaahi i holo mai ai mai Dova mai?" * "Aole; ka makai Palani o ke kaaahi mai ke kuianakan hale mai o Kalaisa." "Aha, ka makai PaLani ka o ke kaaahi mai I\alaisa niai. ea*' . . "Ae: aole paha oe i noonoo iki no kela?" "Aole no hoi»; 110 ko'u mānao 110 o na komolima anu' :ia waiwai makamae e ae .apa'u e komoia ana e ka mea i niaki aole i laweia, a he huina dala nui no hoi ka i loaa aku nr« kona kino. maloko o kona mau pakeke." He O.ala iK) iloko o kona pakeke i ka manawa i hu!::a aku ai; ae, aka pehea la ka nui o kana māu elala nie 'ia 111 n mua aku o kona pepehiia ana aole makou i ike. M.n ka ma nao o hookahi a elua mau kauwa oluna o ke kaaahi ua ike lihi laua i keia kanaka ma ka Hokele Du N l oda ma'ke an - he kanaka kaahele mau. Ma kona hiohiona ame kona kulana he kanaka lawelawv oihana kalepa oia, o ka huina nui nae o na <lala ana o ka lawe pu anā mai me ia aole hiki ia 'makou ke olelo ae i ne: manawa. Oka makou meā i ike ua loihi ka manawa a kola makai Palani o hana ana maluna o ke k.aaahi e hol<> ana mawaeha o Kalaisā ame Parisa nei e hiki ai iaia ke hoomaopopo i na ohua holo mau mai. Ke lilo nei na hana o ke kaaahi i hana akamai. O naē ame na waiwai niakamae e ae. he oiaio, he mau mea pohihihi loa lakou i ke koho aku." k , (Aole 1 pau.) , , j