Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 52, 26 December 1919 — Page 5

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no KEONI HANAFODA

Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea - Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui

 

Ua hele a pii ka ula ma na papalina o Dora, no ka akaaka nui kona mau hoa iaia, me kona ike ana iho he mau hana @ wale no kela a Hamilakona, alaila hookomo hou iho @ i ka hila daka iloko o ke eke, me ka haawi ana mai ia Hamilakona, me ka pane ana mai nae: "Ke manao nei au ua ike no o anate i kana mau mea e @ ai, ame kahi e loaa hou mai ai kona mau makemake, @ oia e hana pela," alaila noke hou ae la o Hamilakona i ka akaaka

            "Aole au i noonoo mua, e loaa ana ia oe na olelo hoomakeaka elike me ia au i kamailio mai nei e Dora," wahi a Hamilakona i pane mai ai, me ka mau no o ka minoaka ma @ mau papalina. "Ke hoomanao nei no nae paha oe i na @ Mrs. Mikaba e kamailio mau aku ai i kana kane, ea?"

            "Ae, ke hoomnao nei au i ko laua ano, aka nae, aole o`u @ he maa o Mr. Mikaba i ka pulapu me ke kolohe i @ wahina," a no keia pane hoi a Dora, ua noke okoa ae la @ Mrs. Hamilakona i ka pa`ipa`i i knoa mau lima, i kau a @ ka piha olioli loa no ke komo ana mai o Dora e kokua @.

            "Alaila e haalele mai ana ka paha oe e Dora ia`u, a kokua aku la i kou anate, in a pela, aole au e hookolohe hou aku ana ia oe, aka e lilo kaua i mau hoaloha maikai ma keia hope aku, o ia hoi ahiki i ko kakou hoea ana i Nu loka, a ke hooia aku nei au imua ou, aohe mea a ko anate, e hopo@ ai no ke loaa ole iaia o na mea maikai apau ana i ma kemake ai," ma ka nana ana aku o Hamilakona maluna o @ wahine, me na minoaka ma kona mau papalina.

            "O, e Anakala Hamilakona, in a no hoi paha no kou noho paa loa aku ma Nu loka, he keu aku a ka mea hauoli o ka manao," wahi a Dora ma ke ano hoopaani. "Ina e noho @ mai ana oe ame Anate Bela ame Miss Winakalopa me @ aole hou aku a`u mea e makemake ai ma ka honua nei."

            "E kaawale i`o ana oe e Dora mai ia Miss Winakalopa nui, aka nae e loaa aku ana ia oe he mau hoaloha hou ma Nu loka, i like aku ko lahou maikai ame ke aloha ia oe, me koa mau hoaloha kahiko," i komo mai ai o Mrs. Hamilakona ma ke kamailio ana, no ka hoolana ana aku i ka manao @ kaikamahine opio.

            Ma kekahi mau la mai o kela pule, ua hoohala nui o Mrs. Hamilakona ame Helena, ma ka hoomakaukau ana i ko lakou mau ukana, a i ka hoea ana mai i ka Poakahi o kekahi pule ae, kau aku la lakou apau maluna o ke kaaahi e holo @ ana no ke kulanakauhale kaulana o Nu loka, ma kela wahi iho la, i haawi mai ai o Helena i kona aloha hope, i kahi ana i kapa aku ai ka "Heleuma o ke Kaumaha," a huli iku la kana nana ana i kahi a ka la e oili ae ai, me ka ma@ hou iloko o kona naau, no ka hakoko ana aku i na mea o keia ola honua ana, no kona pono, a no ka hauoli o kana kaikamahine.

            I ko lakou hoea ana aku no Nu loka, ua hoi lakou maloko @ ka hokele e noho ai, me ka hele ana no nae o Hamilakona e imi i kekahi hale hoolimalima kupono no Helene me kana kaikamahine e noho aku ai, a i ka loaa ana no hoi makekahi wahi maikai, hoolako aku la no oia me kana wahine i @ lako hale, me he mea la ua lilo kela hana i mea hoohauoli @ i ko laua mau manao, i ke kokua aku i ka mea iloko o ka pilikia.

            I ka manawa a Mrs. Hamilakona i alakai aku ai i kona hoaloha hou no kona home, ua hiki ole ia Helena ke kaohi @ i kona mau manao hoomaikai no na mea a kona hoakula @ aku ai nona, iloko o ka manawa o kona pilikia, a o ia @ i pane mai ai@

            "Ua like key home hou, me he paredaiso la ia`u, mahope @ o ka paialewaia ana o ko`u moku e na makani ahiu ame @ ale, a hooili aku i kuu kino nei iluna o na puko`a kea ola honua ana."

            Ua hoohala o Hamilakona ame kana wahine he Mahina @ @aloko o Nu loka, me ka hele mau ana aku no hoi e @ ia Helena ame Dora i kela ame keia manawa, a mamua o ka huli hoi ana mai o kela mau mea no ke kulanakauhale @ Kapalakiko, ua pau@maoli ko Helena manao hopohopo no ka no ka noha ana aku ma kela wahi malihini, no ka mea ua kamaaina aku oia i ka noho ana ma kona home hou, a ua kamaaina pu aku no hoi me kekahi mau hoaloha kakaikahi malaila.

            Ua hoolaunaia aku o Helena me kana kaikamahine imua @ ke kaikuahine o Hamilakona, oia o Mrs. Jerome, me ka hookipa ana aku o kela mau mea ia laua nei, me ka hooia pa ana mai hoi imua o Mr. Hamilakona e waiho aku i ka @ ana i na mea e pono ai ka noho ana aku o ka laua mau @alihini ma kela kulanakauhale maluna o laua.

            He kikamahine ka kela mau mea i like aku no kona mau makahiki me ko Dora, @olaila ua hoohauoli loa ia mai ko Helena manao, no ka loaa he hoa no kana kaikamahine e hui @ ai i kela ame keia manawa, aole hoi e hoohilahila ka noho ana aku ma kela aina malihini makamaka ole.

            "@mama, manna au, ua like aku no ka maikai ka oluo`@ @ Miss Jerome me Miss Winakalopa," i pane aku ai o Dora i kona makuahine @ laua `e noho ana maloko o ko laua home, ma kekahi ahiahi. "Aole au i manao mua, penei iho @ ka hikiwawe o ka loaa ana o kekahi hoaloha kupono loa @ no ka mea he keu maoli ka oluolu o kela kaikamahine @ ka lokomaikai pu, me kona hana ana mai i na mea apau @ e hauoli ai i keia la."

            Ma ka la mua o ka mahina o`Okatoba, mamuli o na hoo@kaika ana a Mrs. Jerome @waena o ka poe hanohano i kamaaina iaia, ua loaa mai la he mau haumana na Helena e @ aku ai i ka ike hookani pila, ame ka ike himeni, a loaa mea himeni ma keka@ mau aha hoohauoli, e malamaia ana @ ka poe lalawai o Nu loka.

            Me kela nuhou hoohauoli, ua hoi hou mai la ko Helena @ kahiko, lamalama mai la kona mau maka, hoihoi mai @ hoi kona ano, a ike okoa iho la no hoi oia, e hiki mai @ i ka manawa ana e hoopoina ai i kona mau manao mai@ ole apau, a e hoolilo nui ia aku ana kona manawa, ma kana mau hana ponoi, me ka hiki loa iaia ke ike au iamua, @ pomaikai ame na hauoli e loaa ana ia laua.

            Ua lilo kela mau pule kakaikahi o ko Helena hoohala ana @ Nu loka i mea e hoihoi hou mai ai i ke ola maikai iloko @ kona kino o kela ano kaumaha ma kona mau maka, ke @ aku la ia, elike me kekahi a@ naulu, e puhi ia ana e ka makani, oiai no uae e oliili ae ana no na noonoo maikai @ iloko on a, no na hana aloha ole a ku i ka lokoina a kana kane, i hana aku ai maluna on a ame kana kaikamahine.

            O ka Helena hana mua loa, mahope o ko laua noho pono ana aku maloko o kela home hou, o ia no ka hookomo ana aku ia Dora maloko o kekahi kula maikai; a me kela ame keia la e hoohala ana oia i kekahi mau hora ma ka hoomaamaa ana i kona leo i ka himeni, i loaa ai iaia ka ikaika ame ka makaukau i ka wa e ku aku ai imua o na anaina a ka poe hanohano, ke hoea mai i ka pule ekolu o Novemaba.

MOKUNA IX.

            I ka hoea ana mai no kekahi manawa e haawiia ai kekahi aha ike a aha hoohauoli nui, maloko o kekahi o na home nani maloko o ke Kulanakauhale o Nu Ioka, he umi makahiki mahope mai, o kela kekahi o na aha hoohauoli i momoku mai ai ka poe hanohano a waiwai, mai na wahi like ole mai aole wale maloko wale iho o kela kulanakauhale, aka mai na wahi mai kekahi mawaho aku o Nu Ioka. O na kanaka aoo keia, me ka lakou mau wahine, iloko o na lole nani i hiki i ka mana o ke dala ke kuai, pela hoi ka poe opiopio mai na keonimana ame na lede, iloko o ko iakou mau kahiko u`i, me na lei gula ame na lei daimana e anapa ana ma na umauma o na lede, a e anapa ana hoi ka onohi o na komo daimana ma ko lakou mau manamanalima, ua unuia mai lakou a akoakoa i kahi hookahi, ma kela aha ike.

            O kela ka aha hoohauoli i konoia mai ai o Helena e hele aku e himeni, nolaila aia oia iwaena o ka poe hookani pila kahi i huikau pu ai ma ka po i malamaia ai o kela aha hoohauoli. Ke kani mai la na pila, no ka hoonanea ana i ka lehulehu, a mamua nae o ka pau ana iho o ka hookaniia ana o na meakani, o ka wa ia i oili aku ai o Helena me kona kulana hiehie a ku ana ma kekahi wahi i hookaawaleia, mamua aku o ka poe hookani pila, a i ka ike ana mai o ke anaina i kona ku aku, ua meha iho la ka hauwalaau ana maloko o kela keena nui, e kakali aku ana o ka lohe i ka leo o keia wahine i malihini i na mea apau.

            Ke ku malie la o helena, hoolohi i ke kani o na meakani, a iaia no ka ike, ua hoea mai i ka huamele hope loa, o ka wa no ia i poha aku ai kona leo, o ia no oe o ka leo o kekahi manu iiwi polena o ka uka, me ka haka pono ana mai o na maka apau maluna on a iloko o na manao ilihia, in a no ke kui pine ke haule iho iluna o ka papahele, e loheia ana no konaa nakeke, i kau a mea o ka hele a meha oloko o kela keena.

            Aole o ka nani, ke kani ame ka u`i o ko Helena leo i ka himeni, ka mea a kela anaina e hoonuu mai ana, aka o ka u`i kekahi o kona helehelena, ame ka hiehie o kona kulana, e hoike aku ana imua o lakou, aole keia he u`a hoehewa, aka he kaikamahine i hele a lehia ma ka himeni, a i kamaaina hoi i ke ku ana imua o no anaina o kela ano; a he kawa hoi nana i lele a o pu, i ka hele a koa maoli no kona mau ano apau ke nanaia mai.

            Oiai hoi o Helena e himeni la, aia kana kaikamahine o Dora maluna o ka piano kahi i hookani ai, a i ka pau ana o kela himeni ana a Helena, me ke kunou ana aku imua o ke anaina, o ka wa no ia i hoopaiakuli ia ae ai oloko o ke keena nui, e na pa`ipa`ilima, mai ka lehulehu aku; a no ka hoike ana aku i ka nui o kona hoomaikai, no na mea i pana`iia mai iaia, ua kunou hou mai la no o Helena, me ke kunou pu ana aku i kana kaikamahine, e noho ana mamua aku o ka piano, ia wa i ku ae ai o Dora iluna, a hele mai la ma ka aoao o kona makuahine.

            He mea oiaio, o kela himeni ana a Helena, me ka hookani pu o ka poe hookahi pila i ka lakou mau meakani, pela hoi ko Dora hookani pu ana maluna o ka piano i ka manawa hookahi, he ku maoli no i ka nani ke hooloheia mai, a o kela no ka makamua loa a kekahi poe iwaena o kela anaina i lohe ai i kekahi aha himeni ku i ka nani ame ka u`i elike me kela.

            Aie hoi o Mr. Jerome ame kana wahine ke noho la iwaena o ke anaina, me ka minoaka ma ko laua mau papalina, no ka holopono loa o ka helena himeni ana, a ma kela ame keia aoao, e lohe okoa aku ana no laua i ka akena mai o kekahi poe, no ka maikai o ka leo o Helena i ka himeni, pela no hoi ka hiehie o kona kulana, a no ka akahi no a ikeia o Helena ame kana kaikamahine ma Nu Ioka, a no ke kulike no hoi o ka helehelena o ka makuahine, ame kana kaikamahine, ua hele okoa mai la kekahi kanaka opio lalawai a pinau mai la ia Mr. Jerome:

            "Ea, he hele no hoi au iloko o na anaina o keia ano mamua aku nei, aole au i lohe i kekahi mean nani o ka leo i ka himeni elike me kela wahine. He mau hoahanau anei laua? Mamuli o ke kulike loa o ko laua helehelena, pela au i manao iho ai he kaikuaana kekahi, a he kaikaina hoi kekahu."

            I ka lohe pono ana o Mr. Jerome i na olelo mahalo a keia keonimana, nona ka inoa o Kalifoda Alekana, he keiki na kekahi kanaka kuonoono, a hoa kula no hoi no ua o Jerome, ua hiki ole iaia ke uumi iho i kona hoomaikai, no ka holopono loa o ka himeni ana o ka hoaloha o kana wahine, a o ia kana o ka pane ana aku i kela kanaka opio:

            "O ka lede aoo, a o ka mea hoi i himeni mai nei o ka Madame Foda kona inoa, he puukani himeni o ka hoea ana mai no Nu Ioka nei, me kona kaulana ma na wahi apau o keia kulanakauhale. Iloko o na aha hoohauoli apau o ano, e kono mau ia ana oia e hele mai e himeni, me ka ukuia aku iaia o kekahi huina dala mahuahua, no ka mea he kakaikahi loa na wahine elike me kona ano ke haawi mai i na himeni, e hoohauoliia ai ka manao o na mea apau. O ka lua iho o na lede, o Dora Foda kona inoa, he kaikamahine na ka lede aoo.

            "Ua hookahaha loa mai oe e Mr. Jerome ma keia mea au e kamailio mai nei ia`u, no ka mea ma ka`u nana aku, he opiopio maoli kela wahine himeni, e lilo ole ai oia i makuahine, no ka lede opiopio, he kaikuaana a he kaikaina ko laua kupono loa a`u e ike aku la."

            "Ina no ka lohe mai o ka Madame Foda i kena mau olelo au e kuu keiki, aole ana e nele kona hoomaikai nui mai ia oe." wahi a Mr. Jerome me ka akaaka okoa ana ae, no ke kuhihewa o kela kanaka opio ma kana mea e ike la. "He wahine opiopio loa ka Madame Foda, me ka nana ole i kona mau makahiki: a no kekahi mau makahiki ae nei i hala, ua halawai oia me na pilikia o keia ola ana, aka nae, me ka hooikaika oia i hakoko ai ahiki i kona lanakila ana maluna o na poino o ke ao nei."

"Alaila, ma kena mau mea au e kamailio mai nei e Mr. Jerome, he wahine kane-make anei oia?"

            "Ma ka u mea e hoomanao nei, he umi paha makahiki i kaahope aku nei, i kaawale ai kana kane mai iaia aku, eia nae iloko o na kaumaha me na pilikia i kau aku maluna on a, aole oia i noho malie elike me ka hapunui o na wahine, i like aku na makahiki me kona, aka ua hooikaika kino wahine no oia, e hoohana ana i kana mau kalena apau, me ka hopo ole, a oiai ua hanauia mai oia me kekahi leo maikai loa, o kela wale iho la no kona kumuwaiwai, nana i hapai ae iaia ahiki i kona ikeia ana ae i keia la he pookela iwaena o na wahine he nui."

            "Malia paha o ka holomua o kela lede ma kana mau hana anau aole ia mamuli wale iho no o kana mau hooikaika ana ame kana mau kalena, aka mamuli o kau mau kokua ana aku e Mr. Jerome, aole anei pela iho la ka mea oiaio loa?" wahi a ke kanaka opio, me kona huna hou ole iho1i kana mea i manaoio ai, elike me kana mea e hoomaopopo aku la a Jerome e hoike aku nei iaia n okela lede.

            "He hoaloha i`o au no ka Madame Foda, aka mawahoae o`u, he nui a lehulehu wale kona mau hoaloha. He hoaloha oia no ka`u wahine, a no na makahiki he umi i kaahope aku nei, ua kamaaina maoli ko makou noho ana, me ka nui o ko`u mahalo i kela lede no kona hoomanawanui, me ke kaniuhu ole i ke ano o na pilikia e halawai mai ana me ia."

            "Ina hoi ha pela, alaila ke makemake nei au, e helu pu ia au, iwaena o na hoaloha o ka Madame Foda," i pane mai ai ke kanaka opio. "Ua like no ka u`i o kana kaikamahine me kona makuahine," me ka nana pono loa ana aku o ua kanaka opio nei ia Dora, no ka mea aia iloko on a na manao hoohihi no kela kaikamahine opio.

            "Ua malama loa kona makuahine iaia, me ka hookomo ana maloko o na kula, a i kona nui kupono ana, ua hoonohoia aku oia malalo o kekahi kumu makaukau loa maloko nei o keia kulanakauhale, ma ke a o ana mai iaia i ka makaukau hookani piano, a o oe no ka lunakanawai, no kona makaukau ame ka ole, elike me kana i paani mai nei i ka piano; i ka manawa e himeni ana kona makuahine."

            "Ke ole no hoi au e kuhihewa, ua hiki pu no ia Dora Foda ke himeni, a i oi aku paha ka maikai ame ke kani o kona leo imua o ka leo o kona makuahine, e oluolu hoi oe e hoolauna aku ia`u imua o kela mau lede," me ka ike ana aku o Kalifoda Alekana i ka momoku ae o kekahi poe e ike i na lede, a e haawi aku i ka lakou mau hoomaikai ana i ka makuahine ame kana kaikamahine.

            "Me ka hauoli apau i loaa ia`u, ke ae aku nei au i kau no@ e kuu keiki." o ke ku ae la no ia o Jerome iluna, a hookokoke mai la imua o kahi e ku ana o ka Madame Foda, a i ke kaawale ana ae o kekahi poe mamua aku o laua nei, ia wa i hoolauna aku ai o Jerome ia Kalifoda Alekana, alaila kunou aku la ke kanaka opio imua o Helena, me kona ike ana aku, ua oi loa ae ka u`i o keia wahine ma kahi kkoke, mamua o kana e ike mai ana mai kahi mamao mai.

            Aia no o Dora malaila kahi i ku ai, me kona haawi ole aku i kona lima imua o ke kanaka opio no ke aloha ana, aka haawi mai la oia i kana kunou ana imua o ke kanaka opio, me ka nana pono ana mai no hoi ma kona mau maka, a i ka loaa ana he manawa ia Kalifoda e kau mai ai i kana nana ana maluna o Dora, ike mai la oia, ua hele na papalina o ua kaikamahine nei, a lamalama, me he mea la, ua hakilo aku oia, a ike i kekahi mea ano nui maluna o ke kanaka opio.

            "E ae mai olua e na lede, e lawe aku i ka`u mau mahalo kiekie ana, no ka holopono o ka olua himeni ana i keia po, ka mea nana i hoopiha mai i kuu puuwai me ka olioli," wahi a ua kanaka opio nei, o ka pane ana mai i na olelo hikimua o ka hoolauna ana iaia iho me keia mau puukani.

            Pahola ae la ka minoaka ma na papalina o Helena, me ka haawi hou ana aku i kana kunou ana imua o ke kanaka opio, alaila pane aku la:

            "Maluna o ka`u kaikamahine nei, ka pono e haawiia ae na hoomaikai ana, no ka mea, o keia ka manawa mua loa o kona ku ana imua o kekahi anaina nui o keia ano, aka no`u nei, ua kamaaina loa au i na anaina nui elike me keia, me kuu hopohopo mau no, aole e holopono ana kana hookani ana i ka piano, aka nae, he manao kuhihewa wale no ia, nolaila nona kau mau hoomaikai ana e pono ai e Mr. Alekana."

            "O e mama, ua hookahaha loa mai oe i ko`u manao, no kou hooili ana mai owau ka ka mea i kuleana i na mahaloia mai," wahi a Dora me ka piha olioli iloko on a, no na mea i kamailioia mai e ke kanaka opio, "Maluna ou e mama ke ko`iko`i o na mahalo ana e pono ai, no ka mea o oe ka mea nana i hooikaika mai ia`u, ma ka`u mau mea apau e hana ai."

            "Alaila, o keia anei kou manawa mua loa o ke ku ana imua o kekahi anaina nui o ka poe hanohano o Nu Ioka nei?" i ninau hou mai ai no o Kalifoda.

            "Ae, o keia ka manawa mua loa o ko`u ku ana imua o kekahi anaina nui o keia ano, eia nae, he mau manawa no a`u i hoea aku ai no ka home o Mr. Jerome, a hoonanea ia lakou ma ka hookani ana i ka piano, a i kekahi manawa ma ka himeni maoli ana no hoi, imua o ko`u mau hoaloha kakaikahi.

            "O mama nei ka mea kono mau ia mai e himeni imua o ke akea, a e hele mau ana no au me ia, pela paha hoi i loaa ole ai na manao pihoihoi ia`u ma keia po."

            "Ae, e hele ana o Dora me a`u, ma ke ano he mea kokua mai ia`u, nolaila, ua kauka`i aku ka holopono o ka hana a kekahi maluna o kekahi," i komo mai ai o Helena ma ke kamailio ana.

            "Mamua o ko`u lawe ana mai nei e hoolauna aku ia Kalifoda Alekana imua o olua e na lede, ua hoakaka mai nei oia i kona manao, he mau hoahanau ko olua piil kekahi i kekahi, nolaila, ua pololei no oia, a ua kuhihewa no hoi," wahi a Jerome me ka noke ana ae i ka akaaka.

            "Aia hoi paha la, ua kamailio mua aku au ia oe e mama, i ko kaua haalele ana aku i ko kaua home, e kuhihewa mai ana kekahi poe, he kaikuaana oe a he kaikaina au nou," i pane mai ai o Dora me ka noke pu ana ae no hoi i ka akaaka. "Ua kamailio aku au ia mama, ke opiopio mau ae nei kona kino i kela ame keia la, a kekahi poe e hoohuoi ole mai ai, oia ka makuahine o kekahi kaikamahine o iwakaluakumamalima makahiki."

            "Ea, aole paha i pololei kau mea i kamailio aku ai i kou makuahine," i kamailio mai ai o Jerome ma ke ano hoolalau.

            "Malia i`o paha aole i pololei, aka o ko`u manao maoli no nae ia, elike me ka`u i ike ai, aka in a ua hewa au e mamaea, alaila ke nonoi aku nei au i kau mau huikala ana mai ia,u no ke komo hokai wale ana aku no a kamailio maluna o kekahi ninau ano nui, i pili ia oe," me ka puliki ana mai i ka lima o kona makuahine, me ka noonoo ole nae, no kana mea i kamailio okoa ae ai no ka nui o kona mau makahiki.

            "Owau ka mea kupono loa e haawi aku i ka`u mau mahalo ana ia oe e Mr. Alekana," i komo mai ai o Helena ma ke kamailio ana, ma hope iho o ka pau ana o ka Dora akaaka ana.

            "Owau pu kekahi e komo aku nei ma ka haawi ana i na hoomaikai ia olua," i komo mai ai hoi o Mr. Jerome ma ke kamailio ana. "O ka oi loa aku nae o ka`u hoomaikai, maluna no ia o Dora, no ka mea he malihini loa oia i na anaina o keia ano, eia nae, me he mea la, ua kamaaina loa oia i ke ku ana imua o na anaina o ka poe hanohano, a o kekahi kumu nui no hoi o ko`u mahalo, o ia no ke kulike loa o ko olua mau helehelena, me he kaikuaana la ame ke kaikaina, aole hoi he makuahine ame ke kaikamahine." me ka awihi ana aku o kana nana ana ma kahi a ke kanaka opio e ku mai ana.

            "O keia lede opio ame kona makuahine, ua pipilipaa loa ke aloha o kekahi no kekahi, mai ka manawa mai e komo ana oia i ke lole ekekei, a hoea wale mai no i keia manawa, a o ia ka`u e hoike e aku nei ia oe, e kuu hoaloha, he hana paakiki loa na kekahi mea, ka hoao ana e hoohulihuli i ko laua noonoo."

            "Aole no o`u kanalua, no ka oiaio o kena mau mea apau au e kamailio mai nei, no ka mea ua hiki loa ia`u ke ike aku ma ko laua ano, a ma ko laua mau helehelena hoi, no ka mea ua hiki no ia`u ke ike i na mea iloko o na kanaka, ma ka heluhelu ana aku i ko lakou helehelena," wahi a ke kanaka opio no ke kokua ana mai i ka manao o Mr. Jerome.

            "Ae, o keia ka mea oiaio loa a`u e kamailio aku nei ia oe ka lilo i hana paakiki ma kou aoao ka hoao ana e hoohei i kau kipuka ili, i ka pipi molemole." alaila noke okoa ae la o Mr. Jerome i ka akaaka, me ka hele hoi a pii ka ula, ma i a papalina o Mr. Alekana.

            I kinohi, ua hauoli loa o Dora, no na mea e kamailioia ana eia nae mahope mai akahi no oia a ike iho, ke hoohele ae la na kamalio ana a Mr. Jerome no ke kanaka opio ame ia nei, a o ia kana o ka pane ana aku ia Mr. Alekana:

            "Mai hoolohe mai oe i na olelo a Mr. Jerome, he mau mea kolohe wale no ia, no ka mea ma ko`u kamaaina i kona ano, oia ke kanaka helu ekahi o ka hoohenehene maloko nei o Nu Ioka. Mai ko`u manawa mai i kamaaina ai iaia ahiki walee no i keia manawa, e noke mau ana oia i ke pahenehene ia`u, ua kupono no hoi paha ke pahenehene ana, in a i ko`u wa kaikamahine, ua nui maoli au i keia manawa, ua like no me mama, aole nae ia he mea e pau ai kona noke mau ana mai i ka hoohenehene ia`u."

            "Ke hoomaikai aku nei au ia oe e Miss Foda, no kou komo ana mai e hoopakele ae ia`u, mai na hana hoopahenehene i`o a Mr. Jerome," i kamailio hou mai ai o Mr. Alekana. "Ke ike nei au, ua wela loa oloko nei o keia keena, pahea, e kii ae anei au i wai hau, a i ole ia i kiaha wai lemi hu`ihu`i, no ka homa-u ana aku i ka puu? No kou makuahine, ua hiki ia Mr. Jerome, ke nana no kona pono, aka e ae mai hoi oe, owau ka mea nana e hana aku i kahi wahi hana uuku nou i keia po."

            "Me ka mahalo a nui ia oe e Mr. Alekana. Ua makemake i`o au i kekahi kiaha wai hu`ihu`i, ke lilo ole nae keia i wahi hana hooluhi aku ia oe." wahi a Dora, me ke kunou ana aku imua o Alekana, me ka minoaka pu hoi ma kona mau papalina.

            Ma kahi nae o kona kakali a hoea mai o Mr. Alekana me ke kiaha wai hau, haawi mai la no o Dora i kona aloha i kona makuahine, a nana kihi aku la hoi ia Mr. Jerome, o kona ukali mai la no ia mahope o Mr. Alekana, he hookahi ko laua hele ana e kii i ka wai hau, a e holoholo no hoi, ma kahi e loaa ai ke ea oluolu.

            Ia hala ana aku hoi o Dora me Mr. Alekana, ku aku la o Mr. Jerome ame Helena e nana ia laua no kekahi mau sekona, alaila haalele iho la i kela wahi, no ka hiukau pu ana aku me ka nui o na kanaka, a o ia ka Jerome o ka i ana aku ia Helena:

            "Iwaena o ka`u poe kanaka opio apau i kamaaina ai, o kela kekahi o na kanaka maikai loa, me ka malama i kona kulana, aia no oe a kamaaina pono aku iaia, e ike ana no oe i ka pololei o keia mau mea apau a`u e kamailio aku nei," i pane ae ai o Jerome, no ka pai ana mai i kona hoaloha opio imua o ka makuahine o Dora.

            "He kanaka opio kulana maikai i`o kela ma ka`u hakilo aku nei, aole paha no kona huapala, elike me kekahi poe kanaka, aka aia iloko on a, na ano hoopono, me ka hiipoi mau i kona kulana, a ma kona helehelena, e hoike okoa mai ana, aole ka hookamani iloko on a, aka ua piha oia i ka oiaio," i panai aku ai o Helena.

            "Ua pololei kau mau mea i kamailio mai la no keia kanaka opio, aka i hoike aku no au ia oe ea, aole loa keia kanaka opio ikeia e hele pu ana me na wahine opio o keia kulanakauhale, a ua hookahahaia aku no hoi ka manao o kekahi mau makuahine, no ke ano o keia kanaka, a ia`u i ike aku nei i kona hele pu me Dora, he mea malihini loa ia i ko`u noonoo, aka nae, ua hiki, no ka mea ua maopopo loa ia`u, aia iloko o Dora ka pumehana, e hiki ai ke hoohehee aku i ka haupaa, a lilo i wai," me ka noke ana ae o Jerome i ka akaaka me ka leo nui.

            Na Jerome hoi ka akaaka, he hookahi ka akaaka pu ana me Helena, me ka nana pono loa ana aku ma na maka o Jerome, no kona mahalo ia Dora, a o ia ka ua lede nei o ka pane ana aku:

            "Ma ka`u nana aku, ua hoohihi maoli no oe ia Dora, me he mea la he kaikamahine ponoi nau, a ke haaheo loa nei au, no kau mau mea o ke kamailio ana mai nei no ka`u kaikamahine, oiai owau ke mea i hoohauoliia mai, ma o na mahalo he nui e haawiia mai ana iaia. Me he mea la ma ka`u ike aku, aole he mea nui e ae iloko ou e kuu hoaloha, o ke ake wale no e loaa na ano maikai iloko o ha`i, elike me kou makee ana i ka maikai, e loaa ia oe iho."

            "Ua lawa paha keia kamailio ana o kaua, no ka mea ke ole au e kuhihewa, aia paha kekahi poe me na maka aniani, ke nana mai nei ia kaua, me ko kaua ike ole aku."

            "Heaha auanei ka hewa ma ko kaua kamailio ana maluna o na mea i kupono i ko kaua mau manao. He mea pono ia`u ke hoike aku i ka nui o ko`u aie, no kau mau mea i hana mai ai no`u, ame ka`u kaikamahine, iloko o keia mau makahiki a kakou e noho pu nei, ua nana aku au ia oe e Jerome me he makuakane la no`u, a hui pu iho no hoi me ka oluolu, ka lokomaikai, ame ke aloha o kau wahine, ua pomaikai maoli ko maua noho ana ma Nu Ioka nei," wahi a Helena, me ka ha`uha`u ana iho e uwe, iaia i hoihoi aku ai i kona noonoo ihope i na la mua o ko laua noho malihini ana mai ma kela kulanakauhale.

            "Iwaena o na wahine apau, ua heluia ka`u wahine, ma ke ano he momi no na kahawai," wahi a Jerome me na maka hoihoi, iaia i nana aku ai i ke ku mai o kana wahine, ma kekahi wahi kokoke mai ia laua aku, me na maka hoihoi e nana mai ana no hoi maluna o laua nei, me he mea la, aole ia mea he manao lili iloko ona.

MOKUNA X.

He umi makahiki keia, mahope iho o ko Helena Hanafoda haalele ia ana mai e kana kane a ke aloha ole, me ka waiho pu ana iho i ka wahine ame kana kaikamahine iloko o ka nele, e ole na hoaloha, olaa ai na kokua ia laua.

            Mahope iho o ka hoolaunaia ana aku i na hoaloha ma Nu Ioka, a imua hoi o ka pohai o ka poe maikai a hanohano o kela kulanakauhale, me kona akenaia ana aku e kona hoaloha pilipaa, a kaikoeke hoi o Mrs. Jerome, no kona akamai i ke a`o ana i na haumana i ka ike himeni me hookani piano, me kona akena pu ia aku no hoi, no ka maikai o kona leo i ka himeni, ua hoike okoa aku la oia i kana mau kalena, a hui pu iho me ke kilakila o kona kulana, me ka maikai pu no hoi o kona leo i ka himeni, ua kono mau ia mai oia, e hele aku e himeni ma na anaina ano nui apau e malamaia ana e ka poe lalawai.

            I kinohi, aole no he nui o kana mau haumana e a`o ai i ka ike hookani piano, aka nae i kona kamaaina pono ana aku i ko Nu Ioka poe, ua nui loa mai la ka poe makemake i kana a`o ana, a i kela ame keia makahiki mahope mai, e pii mahuahua mau ae ana kona loaa makahiki, e ike ole ai ia mea he hune, aka ua hiki ke hoolawaia mai kana mau mea apau e makemake ai, no ka mea ua nui ke dala i loaa iaia, a ua hiki pu hoi iaia ke hoonaauao i kana kaikamahine ma na ano apau, e lilo ai oia i wahine akamai, a paa rula e hilahila ole ai ka launa ana, me ka poe hanohano.

            Elike me ka pii mahuahua ae o kona loaa, pela no i konoia mai ai oia e hoi aku a noho ma kekahi wahi, i oi ae ke kupono, hoolako aku la oia i kona home hou, a hoomakaukau pu hoi i kekahi keena nui, nona e a`o ai i kana mau haumana : me ka hoolimalima pu ana aku i kekahi mea nana e lawelawe mai i na hana o ko laua home, ma ia mea, ua hoomamaia mai kana hana, a ua hoohauoli pu ia mai no hoi kona manao, no ke mea, ua kaawale ae kekahi hana nui mai kona noonoo aku.

            Me kela ike no nae o Helena i ka loaa iaia o ka makaukau himeni ame ka ike hookani piano, aole oia i hilinai maluna wale iho no o kona mau kalena, aka ua waiho aku no oia, iaia iho malalo o kekahi kumu makaukau loa, no kona hopohopo no, malia e nemaia mai ana ke ano o kana himeni ana, no ka mea, he kulanakauhale o Nu Ioka, i piha i ka poe akamai ma ia hana, a i oi aku no paha ka nani o ko lakou leo i ka himeni mamua o kona.

            I ka piha ana o na makahiki he umi-kumamaiwa ia Dora, ua hookomo aku oia iaia, maloko o kekahi kula kiekie, a iloko o na makahiki eha, o kona noho ana ma ia kula, i hookuuia mai ai oia, me na palapala hoomaikai, no kona naauao, ame ka makaukau ma kana mau haawina i a`oia ai maloko o ke kula.

(Aole i pau.)