Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 52, 26 December 1919 — O KA MALAMALAMA O KE KAUOHA HOU OIA NO KA OLELO A KE AKUA. [ARTICLE]

O KA MALAMALAMA O KE KAUOHA HOU OIA NO KA OLELO A KE AKUA.

# L ka mea nona ka lokomaikai. uui ke aloha oiaio, no ka pono e lioo- ] akaia na mea e pomaikai ai kou laliai ponoi, inaloko o ke Kilohana nei, eia no oe e ka niea mahaloia Sol. Hanohano, Aloha oe:—K oluolu nui mai hoi oe ma kekahi wahi kaawale o ke Kiloliana nei, no ko'u mau manao kakoo i na mea i hoopukaia ma ka la 5 o keia mahina i kaahope iho la e Sol. Piilvii Hook}»a. Peuei no ia: Aole he mea hiki ole ia lesu ke liele aku kakou me ka maemae maloko o ko kakou mau naau, a uo ka mea, ho Uhane ke Akua; a o ka poe hoomana laia, he l'oi'o »o lakou e hooinana aku laia me ka uhane me ka oiaio. Nolaila, o ka poe ma ka naau e ike lakou i ke Akua. Aole anei ua kauoha mai o lesu ia kakou, e inauaoio kakou i ka malanialania i lilo knkou i poe keiki no ka malamalamn, oia no ke j»oo nianao maluna ae, o Kristo no ia, ka inea nona ka mana e ola ai. lle eha mau mea 'nui a'u i ike ai. Kknhi: Ka mihi laliui; elua r na kauka hoonui lilo; ekolu, na la e hookeai ai; eha. ka hana e pakele i'o ai keia lahui kanaka inai ka luamimilo «e o ka mal:e; nolaila, j»iha pwio ka eha. l'enei ka mea i palapalaia ma loaue j<auku ,'?6: O ka mea manaoio i ke Keiki, he ola īuau loa kqna; aka, o ka mea manaoio ole i ke koiki, aole ia e ike i ke ola; e kau mai ana ka inaira 0 ke Akua maluna iho ona. K hoihoi pouo ae kaua no ka mahele 1, ka mihi lahui. O keia kekahi o na niahele ano nui loa i ke ola ana o kakou ka lahui Hawaii, penei e maopopo :.i: He maa loa keia lahui kanaka ika holnholo olelo, ni'ani'a wale, hoino wale. hooioi, hookano, kuko ūmi ole, huhu, hoowahawaha i na mea pono kumakaia, j<aakiki, naau kiekie, makemake i ka lealea, aole makemake i ke Akua, lioole 1 ka mana o ke Akua, uona ka lokomai-:-.i o lesu Kristo. No ka mea, aole kak«u v hakoko ana me ka mea i 'o aqie ka mea koko: aka, me na alii, na mea ikaika, na haku o ka pouli o keia ao, ame na uhane iuo o keia ao; a he ma'i aai keia ia kakou, ka laliui Hawaii mai

<> n o o ka aina. f'oiiea iho la kakou e mihi ai? Penei, e kio!j» loa kakou i keia mau hana īno apau. Pehea hoi ka hakihaki wale i iia kanawai o ke Akua? Mai hana tio ia haua, ,o Jkovx ola no' ia, ame ko kou liaie apau. . Penei ka l'auio ia Timoteo: Aka, o ka manao i Ki' Akua, me ka oluolu ia, o ia ka waiv.:ii i»xii. a o na mele ame ka īiaaupo o kau ia e pale ka ike <' aku ua hooulu lakou i ka hakaka. Peni'i ka Paulo ia Tito: T ka poe maemae, ua maemae na mea .vpau: aka, i ka poe haumia ame ka hoomaioka, aohe mea maemae ia lakou, ua i.anniia nae ko lakou naau me ko lakou 'iiīiamanao, ua hooiaio ko lakou waha i ko lakou ike ana i ke Akua; aka, ma '<a liana ana ua hoole lakiAi, he poe e l!cov.ahawahaia> he hoolohe ole, he ku <>!(• i iia hana inaikai apau. Eia ka le?u nila gula, i olelo aku ai i ka wahine moekolohe a na Parisaio i lawe aku ai iMiim o Kona alo me ka manao ino, e ]-opf}iiia elike uie ke kanawai o Mose: K ka' wahine, auhea la kela poe i hoo]>ii 'nai nei ia oe, aole. anei kekahi i hoopa'i mai ia oe ? I aku la ia: Aole kekahi, e ka' Ha"ku. I mai la o lesu iaia: Aole no hoi au e hoopa'i akn ia '•>\ <> hele oe, mai hana hewa hou aku; " ka laau ola keiā apuni ka aina iwaena c keia iahui kanaka"Hawaii, a i makeniake kakou e mihi imua o ke Akua me ka manao liaahaa, no ko Rakoa mau h-wa, e kala waM mai ana o lesu, a o k<Mi ola iho la no ia, ke malama oe i keia rula gula a lesu; oia hoi e hele oe i'iai haua hewa hou aku, aole e kipa wnle mai ana na ma'i like ole ma ka ij>uka o kou hōme, no ka aia o 1 su nie oe i na wa apau. I'i'nei ka 1 loaue hoolalia mua, 4:1.1: ' > k« mea e- hoōiaio ana ia lesu o ke, Keiki ia a ke Akua, ke noho nei ke Akna iloko ona, a oia no hoi iloko o ke Aii'.i:i. Penei ka 1 Petero, 3-12: No ka :"<•«. ke kau nei ua niaka o ke Akim m.iluiia o ka poe ponō, a ke lohe nei Koiia pepeiao i ka lako.u pule, aka, ua 'ioi'inaka-e ka Haku i ka poe.liana hea: nolaila ua lawa oe me na mea n»ai-

l-.'n :ipau. Mnhele 2, na kauka hoonui filo, me ka ] 'iino mativrale o kau ilala nie ka uui «• n;i hnoluhi ana. Pehea o lesu. aole 'iooluhi wal.e ia oe, o Kou nianaoio no • me ka oiaio, aole he niau pilikia nia ki' kiuo e loaa aya ia oe, aole he p>)oa l;iau elike nie na kauka. Pehea ua uha- *<■ ino, he hiki no i ke puna laau ke ho'ila.' Aole. Penei ka la^su - i ka makii;ikane o ke keiki aa i uluhia iĀ'.e ka uliane ino: A i hiki ia oe ke manaoio, «• lūki 110 na mea npaii i ka mea uiauaou>. Kahea koke aku la ka makuakane o na keiki la, i aku la me ua waimaka: K ka Haku. ke manaoio nei au; e kokua mni Oe ia'u i kuu nianaoio ole. ni;i: la o lesu i ka lulunii. ana mai o ka. aliakanaka, alaila papa aku la oia i ka uliane iuo, i aku la iaia: Ke olelo aku ii< i au ia ot;> e ka uhane aa, a kuli, o li« le akti oe pela inailoko aku ona. mai komo hou iloko ona. Kahea ae la ia.. a hookaawili hou iho la iaia, a puka aku la mailoko aku ona, a like iho la oia nie ka mea i iiiake', no ia men, ua mn f :it- i (ileiō ne ua mako i 'o 110. J.a!:m ilui )a o lesu i koun linia, hoala 'iK'i l;i isia iluua. a ku ae la ia iluna;

aole keia he hana hiki wale ke mahiki wale ia al<u, aka, i ka pule, me ka hoo: koai nie -ka oiaio, ma keia mau mea e mnopopo ai ia kakou aole e hiki i ke l>tma a Ue kauka ke hoola i ka mea 1-ilikia, a pela waJe aku. O lesu wale 110 me ka poe aj»au i manaoio i Kona iuoa ahiki o le§u ma Kana i («alilaia, a ua ina'i ke keiki a ke alii ma Kaperenauma, a • lohe oia ua hiki mai, he'e aku la ia i Ona la, a nonoi ak.i la laia, e iho ae Ia e hooia i kana keiki, no ka mea, ua kokoke oia e inake. 1 mai la o lesu, ina aole oukou ike ina lioailona ame na hana kupanaha, aole oukou e manaoio niai. Olelo aku la na alii la laia: E ka Ilaku, e iho ae Oe o make e kuu keiki. Olelo mai la o le»i iaia: 0 hoi, ua ola kau keiki.- Ua manaoio aku ia ua kanaka la i ka olelo •» lesu i ha'i mai ai iaia, a hoi aku la, a i kona liui ana me kaua inau kauwa, ha'i mai !a lakou, i mai ln: Ua ola kui keiki.

Nolaila, aole puna fanu n lesu, o kn mannoio wale aua no o ke alii ia lesu 0 ke ola no ia; nolaila aole liikl ole ia kakou ke holo imua o lesu; noliila aole waiwai o ke kauka; pehea hoi ka liaki a lewa ka wawae ame ka lima ame na pilikia eae ? Ile o!a wale no ke maoj>oj»o no ke kuniu o ka haki ana; he ola wale no ma ka inon o Kristo lesu. % Pelien e maopopo u'il Penei: Hal i ia ka wawae o ka'u wahi kaikaniahine t ua lawe au no ka liuki ana mai a ke ka uka i ka wawae ma'ka Halema'i Moi wahine, wahiia a j>aa nie ka j>apa manoanoa, aole nae he laan, 'ua hoi ko';e no au iwaho e noho ai, oiai e lilo nna ka noonoo no ke kamaua i ka haleama o ka halepule o ka Hoomana Naau io o Kealaula o ka Malamalama. Iloko o na j>ule elua a oi, ua ano kxipilikii maoli, ua haaJele ia Honolulu, lioi mni Ia no Waipahu nei, he inanawa pokole o ka lioomanawanui ana, a o ka maopopo no ia o ka pilikia. Ilaalele no ia ia Waipahu nei no Hilo, kalii o ka aelike niua a kau no i ka nioku, o ke ola no ia o ka'u wahi kaikamahine. He pokole wale no ka hann ia Kristo lesu, me kou naau apau. Pololei wnle Kana mau olelo, i ha'i mai ai, j>enei: 1 paa ko oukou manaoio ma ka maua o ke Akua, aole lioi ma ke akamai o ke kanaka. Nolaila, he mea mana a lioopakele ke Akua i kou vva popilikia, ke malama pu l-keia mau mahele: Akahi, haahaa, oluolu, niai hoopuka wale i na oleloino, ma ko oukou niau waha; e liaaleie i. na mea a.no ino apau; e ku-e mau aku i ka poe hoopilikia wale, a e inaiua .aku i ka hewa; e malama pono ana i kau wahi hana, mni liele wale ma na kauhale e waalau ai, e hoopau manawa wale ai, e malama pono i kou noho honua ana, a e malama ponp ana ia kakou mai na pahele wale ia, a I lilo ai kakou i poe keiki no ka mauaolana iloko o lesu Kristo e malama pono ana i ka manawa; he mau la ino keia; nolaila aole waiwai o ka laau a ke kauka e inu ai oe,/aole maopopo o kana mau mea i hoohuihui ai ia oe, nolaila pilikia wale oe i ke kanaka.

Pehea hoi o Tesu Kristo, lie niana Ko- j na m'e Kona ano Akua me ka mana o Kona Uhane Hemolele, c hiki ai laia ke hoola ia oe i kou mau pilikia apau ? . ! Penei ka Paulo olelo hooikaika i na hai- j pule: Mai uoho oukou a hoohalike me ko ke ao nei; aka e hoopahaohao oukou | ma ke ano hou ana o ko oukou mau naau, i hoomaopopo oukou i ko ke Akua makemake, ka pono, ka hooluolu anie ka ! hemolele, nolaila, mahea kaua e kuu laI hui e koho ai? Ma ke kauka anei o ka j moa he kanaka %vale ih'o no oia, a i ole, ] o ke Akua anei o Kristo no ia, ka mea, J nona ka mana e ola ai ? Nau ia e nooj noo pono me ke. akahele loa; i ke ka- | naka paha, o ka mea make wale, a i ole ! o Kristo lesu paha, o ka mea o ola inau j loa ana ; ia ao aku, ia ao aku, a i ka ma- ! nawa pau ole. i Nau ia e kaana pouo imua'o kou alo, ' a oiai ke anai nei ka make ike ole ia | i keia lahui Hawaii. Mai kanalua no : ke oJa iiui iloko 0 Kristo lesu, e ku a 1 e hana nona, oiai ko ka"kou mau la e | j noho opiopio ana, oi hiki ole mai ai na l'la ino, a hookokoke ole mai na maka.hiki. a'u e olelo ai, aole o'u oluolu i | k§ia mau mea. . I Mahele na la e hookeai ai. Penei . ka Sol. Piilani Hookaa r hano ai e lilo kela Sabati ame.keia Sabati i.la hookeai, ame De<\ 2;"i anie 28, 1910, ame lamiflri 1, 1920. Mahalo nui i keia mau mea maikai i kupon© no iaia ma kona manaoio, pela e pono ai; nui loa kela maikai. Pehea iho la kpua e pono ai oiai he mau la ano nui loa keia i ko kakou ola honua ana? Aole paha e hiki ana ke hooko pono ia keia mliu la hookeai. He mea māikai ka iiookeai ana. aole pono ke papa ia ia mauao maikai. f Penei hoi ka lesu rula gula, a i oūkou, mai hoinoino inaka oqkou, elike ' me ka poe hookamani, iio ka mea, ua I hoinoiiio lakou i ko lakou maka i ikeiai l.mai-e na kanaka ka lakou hookeai ana. I He oiaio Ka 'n e olelo aku nei ia oukou, ua loaa ia lakou ko lakou uku; aka, i hookoai e poni i kou poo, a e holoi i kou maka; i ike ole ia ai kau hookeai ana e na kanaka, aka, i ikeia e kou ma- i kua, ina no i kahi nalo, a o kou makua ! ke ike i kahi nalo oia ke uku mai ia oe [ ma ke nkea. aole keia hana hookeai lie hana paani wale me ke ano hookamalii a; hoikeike wale i mea e ike mai ai kana-1 ka. aka, pehea la e pono ai keia hana | nui ? ' •- | Penei: E malaina i ka noho maemae ana o ka home, e kipaku i na naea ano | ino apau aku o kou home, na olelo pelapela, ka hakaka ame na mea e honpiīikia #ale ia ai ka noho maeinne ana, a i kou komo ana ma kou keenal mohamoha o kou homo, ua hA-li» «\ua mai ka mnluhia nie ka eoliia nni iinua o ke' Akua Kahikolu kiokie loa, a i ka wa I pono e haule mai Kana kokua ia oe no 1

kou mau pilikia o ka nolio kaumaha ana, uo ka niea, "Re kau niāi u.ei na maka o lehova mailuua mai, ke lohe nei Oia i ka pule a ka moa manaoio laia, n ke hoomaka-e nei i ka poe hana hewa. * A'olaila, o ka hoohaahaa ole, me ka mihi ol<?, me ka naau pepo, ame ka hoonui i ka hana hewa ame ka uoho naaupo ana, o ia ka mea i make nui ai keia lahui kanaka Hawaii; nolaila, e ka laau e ola'i, oia 110 ka lesu i olelo aku ai i ka wahine moekolohe, o ia keia: 'E hele oe mai hnna hewa hou aku, nolaila lia kela ame keia mea i kaumaha i ita pilikia ma ke kino e liana aku nona ino Tesu, no ka mea, oia no ka mea i ike i kona wahi i haule ai. He niea nui no keia, o ke Akua nae ka i ike ialoko o kou naau ame kan e hana ai. Mahele 4, ka hana io e pakele ai keia la hui kanaka mai ka luamimilo ae o ita make. Penei ka Maraki, ke kaula hopo loa.Mok.; 4:2: Aka 110 oukou ka poe weliweli i Ko'u inoa, e puka mai ann ka 1a o ka pono, me ka mea hoola ilo':o o Kona mau eheu: a e hele aku oukon, n e lele olioQi, elike me na pipi keiki i kupaluia; a e hehi iho oukou i ka poe aia; a e lilo lakou i lehu malalo iho o ko oukou mau Avawae, ika la a'u o hanai ai i keia walū a lehova o na Katia.

Penei: 0 ka hua o ka uhane, o ke aloha, ka /olioli, ke kuikahi, ke ahonui, ka lokomaikni, ,ka maikai, ka manaoio, ke akahai, ka.pakiko; a'olie kanawai papa mai ia mau niea. Heaha ka laiu awahia "o ka mako o ike ole ia nei e «aiou ka lahui Hawaii? Peuei: Ka inalna, ka hakaka, ka ukiuki, ka huhu, ka hoopaapaa, ka mo'.'nhana, ka manao ku-e, ka huw.iUuw.n, ka pepehi ka ona ana, ka u'iiulia ana, ame na moa like; ka moekelohe, ka hookamakania, kā hoohaumia, ka nia-ka-leho;' o ka hoomanakii no keia i kn-e i ke kumukauawai o ke Aku:t. no ia moa o ka īnea i lulu ma kona kino iho, no ke kino ia e ohi auanei i kn i<iake, aka, o ka mea e lulu ma ka \ihaao, na ka uhane ia, e olii auanei i ko ola mau loa. Xolai!a, mai kinai i ka uhane, e kini me ka pule niau i na manawa apnu no lesu. 0 ka pule ikaika a ke kanaka pono me ka oiaio, e hoola no ia, i ka men i loaa i na plapu m ke kino: ame kona uhano. ; Nolaila o na mea i hoopuka ia nia ka la 5 o Dekemaba, 1919, e SoL Piilani Hookaa, he mau manao wiiwai nui no ia. . Me ka mahalo i ka LunahooponoY>«no anie na koiki hoonohohua kepaiu ko'u mahalo nui. # REV. D. A. KAAIAIIUA. Waipahu, Honolulu. T. H.