Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 1, 2 January 1920 — Page 5

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

He Moolelo no  KEONI HANAFODA

 Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea-Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui

 

            Ma kela hemo ana mai a Dora mai ke kula ma, ua ike kona makuahine, i ka maikai o kona leo i ka himeni, nolaila waiho aku la o Helena i kana kaikamahine, malalo o ka paka ana mai a kekahi kumu akamai loi i ka himeni, a iloko o na makahiki elua, ua loaa pu hoi ka maikai i kona leo, a mamuli o ka hoohana mau ana i kela ame keia manawa, ua helu pu ia oia i waena o na puukani himeni apau o kela kulanakauhale, me ka opiopio no nae o kona kino.

            Ma kela noho ana o Helena me kana kaikamahine ma Nu Ioka, ua kuikahi maoli no ko laua manao ma na mea apau, e hoeo ana hoi e hoopoina i ka hapa maikai ole o ko laua ola ana, a i kela ame kaia makahiki, e hooi loa ia ae ana ka pipili o ka manao o kekahi i kekahi, elike me ka Dora o ke kamailio ana ia Kalifoda Alekana, ua like loa oia me kona makuahine me he mau hoaloha pilipaa la.

            Me ka nui no nae o na hooikaika ana ia Helena, i hoea mai ai laua i kahi o ka pipili loa ana o ka noonoo o kekahi i kekahi. Iloko o na makahiki mua elua o ko laua noho ana ma Nu Ioka ua lawe maoli mai no o Helena i ke koikoi o na hana apau ma kona aoao me ka makaala ana i kana kaikamahine a ma kekahi olelo ana ae hoi, he makuakane oia a he makuahine no Doran no ka mea aole he makua e ae nana e hoomaopopo no ka pono o kana kaikamahine, oia hookahi wale iho no.

            Ma na ano apau, ua hooikaika nui o Helena e huna i wahi e loaa ole aku ai ka ike i kona mau hoaloha no kona moolelo, o ia ka haalele ia ana e kana kane ame ko laua hookaawaleia aina e na kanawai o ka aina, ma ka hoopii oki mare, ua hana oia pela i ole ai e hoopilikia aku ko Dora noonoo, mamuli o na pilikia i hanaia e kona mau makua.

            Aole no nae he hana paakiki ma ka aoao o Helena, ka hoopoina ana i na mea o ka w ai haha, i kekahi manawa, e hoopilikia  loa ia ana kona noonoo malia e hoea mai ana no ka la e kau akua ai ke kiko eleele o na makua, maluna o ka laua kaikamahine ua ia mau mea i hookomo mai iaia i na manao hopohopo i kekahi manawa aole e holopono ana kekahi mau aha himeni i konoia mai ai oia e hoea aku no ka himeni ana imua o na anaina nui o ka poe hanohano.

            Me he mea la, ma ka Helena noonoo iho aia iloko on a kekahi kui ooi kahi i oe mau ae ai i kela ame keia manawa. Ina paha no ka make maoli o kana kane kela kanaka nana na hana ku i ka lokoino maluna on a kela kanaka nana na hana ku i ka lokoino maluna ona kela kanaka hoi ana i noho hoomanawanui ai no kekahi mau makahiki loihi, alaila he hana maalahi no ka hoopoina ana i na mea i hanaina mai iaia; aka ke ola nei no kela kanaka, nolaila he hana paakiki no ka hoopoina ana aku i kana mau hana hoehaeha i kona noonoo.

            Me he mea la, ma ka Helena noonoo iho aia iloko on a kekahi kui ooi kahi i oe mau ae ai i kela ame keia manawa. Ina paha no ka make maoli o kana kane kela kanaka nana na hana ku i ka lokoino maluna on a kela kanaka nana na hana ku i ka lokoino maluna ona kela kanaka hoi ana i noho hoomanawanui ai no kekahi mau makahiki loihi, alaila he hana maalahi no ka hoopoina ana i na mea i hanaina mai iaia; aka ke ola nei no kela kanaka, nolaila he hana paakiki no ka hoopoina ana aku i kana mau hana hoehaeha i kona noonoo.

            Heaha nae keia kui oioi e houhou mau ae ana iloko o kona noonoo? O keia kekahi ninau a Helena o ka hoala ana mai i kekahi la, no ka mea ua ike maoli iho la no oia, i ka pilikia maoli o kona noonoo a iloko no hoi o ia manawa hookahi i olina ae ai ka malamalama, aole kela he kui oioi okoa aku aka o kona mau manao lili ponoi no i ka wahine, nana i hoowalewale aku i kana kane a he manao hoowahawaha hoi maluna o ke kanaka nana i haalele mai iaia ame ka laua kaikamahine.

            I ka loaa ana mai nae o ka ike ia Helena, aole he pololei iki o ka malamalama ana i na noonoo o kela ano ike iho la oia o ka mea i nana e hookaumaha loa mai i kona noonoo a e hooilio hoi iaia i wahine holomua ole ma kana mau mea apau e hana ai nolaila hooholo iho la oia e kiola aku i na mea o ka wa i hala na mea nana e hoehaeha mai i kona noonoo a i wahi nae e lanakila ai oia maluna o ia mau hana he hookahi wale no alahele o ia ka hoolelepau ana i kona noonoo maluna o kana mau hana a iloko o na hana e pono ai kana kaikamahine a e loaa ai iaia k noho hauoli ana.

            I kekahi manawa nae o kana mau hooikaika ana, me he mea la e ike okoa iho ana no oia, i ka hiki ole iaia e lanakila maluna o kana mau hooikaika ana no ka mea aia mau no na hoomana ana no kekahi hapa i pili loa aku i kona oka ana, ke kau okoa mai la imua o kona noonoo aka nae, mamuli o na hooikaika pauaho ole ana a kona mau hoaloha.

            Iloko o keia manawa e hookamaaina nei o Helena iwaena o ka poe hanohano ma ke ano he wahine himeni oia imua o lakou, e lohe ana oia i ke kamailio o kekahi poe he wahine kane make oia no ka mea aole he hookahi iwaena o lakou i lohe i kona mooleleo a koe wale no o Mrs Jerome. ke kaikoeke o kona hoaloha hookahi wale no ma kapalakiko a o ka mea no hoi nana i haawi mai i na kokua ana ahiki i kona olelo ana ae i keia la, noho iho kona mau pomaikai ame na hauoli he nui.

            Aole o Helena i huna iho i kona moolelo imua o Mrs Jerona iaia hookahi wale no ame kana kane i hoike piha aku ai oia i na mea apau e pili ana nona iho ame kana kane a na ia moolelo i hookomo aku i na manao aloha iloko o kela mau mea me ka nana ana mai iaia nei me he kaikaina ponoi loa la no laua a he kaikamahine ponoi no hoi o dora na laua mawaho ae o ka laua kaikamahine ponoi.

            E pill mau ana o Dora me Mole ke kaikamahine a Jerome i na manawa apau e komo mau ia mai ana oia e hoohala i na manawa lehulehu o kela ame keia la me Mole ma kona home he hookahi ko laua paani like ana ame ka hana ana aku i na mea apau e hoohauoli ia ai ko laua manao. Ua hele like no laua i ke kula hookahi ahiki i ka puka like ana mai no a komo aku la laua i ke kula hookahi ahiki i ka puka like ana mai no a komo aku la laua a elua iloko o ke kula kiekie hookahi a oiai ua like no ko laua mau makahiki a ua hooikaika like no hoi laua i ka huli naauao ana ua hookuuia mai la laua iloko o ka makahiki hookahi no mailoko mai o kela kula kiekie.

            Mamuli no o ko Dora kulana hiehie ka eleu ame ka oluolu pela hoi kona helehelena huapala ua lilo oia i punahele imua o kona mau hoaloha me ko lakou nana ole mai i ka haahaa o ko ia nei kulana.

            Mamuli nae o kela pili mau on a me Mole he hoolauna ia aku ana keia me ka poe hanohano no ka mea he mau makua waiwai ko Mole a o ka poe waiwai ka nui o ka poe e hookamaaina mai ana ia laua aka nae aole he hoihoi iki o Dora no kela ano no kona ike iho no aole he hoihoi iki o Dora no kela ano no kona ike iho no aole he kupono o kona hui mau aku me kela pohai oiai me ka hooikaika wale no kona makuahine e huli ai i ke dala, e hiki ai ke hoolaka i ko laua noho ana aole hoi elike me na keiki a na makua waiwai a ke hoolala paha i na hana hoohauoli ia lakou iho, me na hoolilo nui hewahewa.

            Aole no nae i nele kona hoohauoli ana iaia iho iloko o kekahi mau anaina no ke koi mau mai no hoi o Mole iaia e hele a oiai e ao ikaika mau ana no o Helena iaia i na rula o na anaina o ka poe hanohano ua lilo ia mau ao ana i mau mea kokua nui loa mai iaia.

            Mahope nae o ka hala ano o na makahiki he umi, me ka hoohala nui ana o Dora i kekahi mau makahiki ma ka hooikaika ana e loaa iaia ka ike himeni ua noonoo iho la oia e hoea mai ana i ka manawa e hiki ai iaia ke kokua aku i kona makuahine no ka mea ua auamo hookahi o Helena i ko laua mau hoolilo o ka noho hana me kona hooikakika kino wahine.

            Ma keia ahiahi o ka hoolaunaia ana aku o ua o Dora imua o Kalifoda Alekana ua loaa koke aku ka ike i kela kanaka opio o keia kekahi o na kaikamahine i loaa iaia na ano maikai he nui he hoihoi mau kona ano a he kulana akahai no hoi me ka punihei ole aku i na nani pau wale o keia ao elike me na kaikamahine i pailaniia e ko lakou mau makua waiwai.

            He kanaka o Kalifoda Alekana i kaahele nui ma na aina mamao a ma Amerika iho no hoi me kona kamaaina i kekahi poe wahine opio eia nae ua hoohalike oia i ko lakou ano me ko keia kaikamahine aole loa he like ua kaokoa loa ko Dora ano i ko lakou..

            He nui na wahine opio o ka hoao ana mai e hoopilipili iaia a e hoohele kamailio ma ia mau mea no nae ua hiki e i keia kanaka opio ke ike aku ia lakou ma ke ano he poe wahine wale no lakou apau o ke kulana haaheo a hookano e lawelawe ole iho ai i na hana o ka hale nolaila i loaa mua ole ai kana wahine aka iaia nae i hookamaaina mai ai ia Dora ua hiki loa iaia ke ike i ke kaokoa o keia wahine opio mai ia lakaou ae.

            Mahope iho o ko laua nei ai ana i kekahi mau meaai mama a no ka makemake o Alekana e hooloihi ia aku ko laua kamailio pu ana nolaila koi aku la oia ia Dora e haalele laua e nana i ke keena waiho buke o Jerome ma ka papahele eha aia malaila kekahi mau mea makamae i hoakoakoaia i kahi hookahi.

            He hapalua hora ka loihi o ko laua manawa i hoohala ai ana kela keena iloko nae o kela manawa uuku ua hiki loa i kela ame keia pakahi o laua ke ike aku i ko laua mau ano iho a oia i ke kokoke ae la ka manawa no ka lua o na himeni ua huli hoi like mai la laua no ke kokua pu ana aku a dora i kona makuahine ma na hana hoohauoli o kela po.

            Iloko o kela manawa o ka hoojele kamailio ana mawaena o Dora ame Kalifoda Alekana ua hihia maoli ke kanaka opio nei e ike maoli iho la no iaia iho, o keia kaikamahine mua loa nana i hoonaueue aku i kona puuwai uahoa ka mea a kona mau hoaloha i kapa mau ma ai iaia, he kanaka oia i nele ia mea he puuwai.

            He kanaka opio o Kalifoda Alekana nona na makahiki he kanakolu aole oia i like aku me ka nui o na kanaka o kona kula a aka he akahele kona kulana he keonimana hoi oia ma na ano apau ke nana aku ma kana kamailio ana kana hele ana ame kona mau ano no apau e hoike okoa mai ana i kona hoonaauoia ana ma na mea pili i na rula o ka poe maikai.

            Mahope iho o kona puka ana mai ke kula kiekie mai ua hoohala nui o Kalifoda Alekana i kona manawa ma Europa no ka nana ana i ka oihana a kona makuakane malaila oi hoi jejahi hale kaleo waiwai iaia a oiai ua elemakule mai kona makuakane a ua waiho i ka lawelawe oihana ana pela iho la i kauohaia aku ai kana keiki e huli hoi mai no Nu Ioka no ke pani ana ma kahi o kona makuakane a hoounaina aku la i mea okoa no ka nana ana i kela oihana ma Europa.

            Mahope mai o kela ahiahi mua loa i hookamaaina aku ai ke kanaka opio me Dora e hoea mau mai ana o Kalifoda Alekana imua o ka ohana Jerome e ninau ai no na aha himeni a Helena me Dora e hele aku ai ma keia ano iho la aole i noho pouliuli kela kanaka opio no Dora e hoea mau aku ana oia ma na aha himeni a Dora e haawi mau ai me kona makuakane a e halawi mau ana no hoi laua, i kela ame keia manawa me ka hooi loa ia ae o ka laua kamaaina kekahi me kekahi.

            Iloko o ka halawai mau ana o Kalifoda Alekana me Dora aole i nele ka hoohauoliia aku o ko Helena manao no keia knaka opio mamuli o kona mau ano kilakila he nui iloko no hoi o kela manawa hookahi ke ike la oia i ka loli ano nui o kana kaikamahine o ia hoi ma na manawa e hoea aku ai o Alekana imua o laua e lamalama mau ana kona helehelena a e pahola mau ana no hou ka minoaka ma kona mau papalina.

            Ma kekahi ahiahi, mahope iho o ka paua ana o na hana hoohauoli i konoia aku ai kekahi poe e akoakoa mai ua noi okoa mai la o Kalifoda Alekana ia Doran in a paha e ae mai ana ua kaikamahine opio nei e hele mai oia e ike iaia ame kona makuahine ma ko laua home a o ka mea nana i hookahaha loa aku i ka manao o Helena o ia no ka haawi koke ana aku o Dora i kona ae he hoailona maopopo loa o ka pipili o ka noonoo o kana kaikamahine no kela kanaka opio a ike pu iho la no hoi oia aia kekahi manao ano nui iloko o kela kanaka i makemake ai e hoike mai iaia ame kana kaikamahine.

            Elike me ka ua o Alekana i noi mai ai ia Dora, ua hoea mai la oia no ka home o na lede i noho ai a imua ponoi o Helena i noi aku ai oia i ka lima o Dora e lilo aku i wahine mare nana he noi hoi i haawi koke ia mai ka ae no ka mea ua kulike ka noonoo o ka makuahine me ke kaikamahine i hoomaka ai ko laua hoopaulau ana a he eono mahina mahope mai i hoikeia ae ai kela hoopalau imua o ke akea, me ka loheia o na manao apono ma kela ame keia wahi no ke kupono moli no o Dora i wahine na keia kanaka opio.

            Ua hoohauoli loa ia aku ka manao o na makua o Kalifoda Alekana no ka mare aku laua o ka laua keiki i ka wahine no ka mea ua make aku ka laua kaikamahine a o ka loaa ana he wahine na ka laua keiki ka mea nana e hoomama ae i ko laua manao kaumaha.

            O Helen kekahi i hoohauoli loa ia aku, no ka mare aku o kana kaikamahine i kekahi kanaka kupono loa, ua like pu keia me ka ka'ika'iia ana ae o kekahi haawe kaumaha mai kona poohiwi ae a kiolaia aku i kahi e oiai ua loaa ka maha i kona uhane no ka mea, aole kana kaikamahine e ike ana i ka nele aole e hooikaika kino wahine aku ana, no ka pono o kona noho ana  a o ka mea oi loa aku aole loa e kau kou aku ana ka inoa o kona makuakane ino maluna on a aka e o ak uana oia i kekahi inoa hanohano loa a i like aku kona waiwaiio me na waiwai makamae kumukuai nui.

            I kela wa i hoikeia ae ai ka hoopalauia ana o Dora me Alekana ua kauoha mai la kana kane hoopalau iaia  e waiho loa aku o Dora i na hana himeni a e hoolilo oia i kona manawa ma ka hoomakaukau ana no na hemahema i pili iaia iho no kona hoolilo ana aku iaia i wahine na ke kanaka ana i ae aku ai me kona puuwai apau e lawe mai i kane mare nana.

MOKUNA XI.

            I kekahi la nae mahope iho o ka huli hoi ana aku o na haumana a kona makuahine i ko lakou mau home, hele mai la o Dora a i aku la i kona makuahine me ka helehelena kaumaha:

            "E mama, ua noonoo nui loa au i kekahi mea i pili ia o kaua a no ka maopopo ole iau o ka mea pono e hana aku ai pela au i hoea okoa mai la imua ou no kau mau ao ana mai iau e mama.. Manao anei oe he mea maikai na kaua ka hoike ana aku ia Mr. Alekana i na mea e pili ana i ko kaua moolelo?"

            Me ka pane ole mai, nana mai la ka makuahine maluna o kana kaikamahine me na manao kahaha, no ka mea, o keia ka makamua loa o ka hoalaia ana ae o kekahi mean, i pili i ko laua moolelo Mai ko laua hoea ana aku no Nu Ioka, ahiki wale mai i keia la, akahi no a hoala hou ia mai na mea o ka wa i hala.

            Aole he mea ano nui e ae iloko o ka noonoo o Helena, o ka hoopoina wale no o kana kaikamahine , i na mea maikai ole i pili i ko laua ola ana, a i ka ninau ana aku o Dora iaia, no ka pono a pono ole paha o ka hoike ana aku imua o Kalifoda i ko laua moolelo ua hiki ole ia Helena ka kaohi  mai i kona mau manao kahaha. Ua manaoio maoli no o mai i kona mau manao kahaha. Ua manaoio maoli no o Helena, ua palaka la kana kaikamahine i na mea maikai ole i pili i ko laua ola ana, eia ka e kii hou ia ana ia a hoe ae mailoko mai o ka lua kupapa'u.

            Ua hauoli maoli ko laua noho ana ma Nu Ioka, ua loaa he mau hoaloha lehulehu ia laua, he home nani a maemae ko laua, e hoopuniia ana e na mea apau a ka naau e hoohihi ai, a Helena i manao maoli iho ai no aole e hookomo hou ia aku ko laua ola ana iloko o na mea e hookaumahaia ai, eia ka e hoea mai ana i ka la, e hoopiha hou ia mai ai kona noonoo me ka ehaeha.

            Ua manaoio maoli ua o Helena, ua kanu aku oia ame kana kaikamahine i ka hapa maikai ole o ko laua ola ana iloko o ka lepo, eia ka e hoala hou mai ana o Dora ia mea, a o ka mea nana i hoehaeha loa aku i kona noonoo, malia e lilo ana keia kumuhana, i mea e hookaumahaia ai eia ka hoea mai ana i ka la, e hoopiha hou ia mai ai kona noonoo me ka ehaeha.

            Ua manaoia maoli ua o Helena, ua kanu aku oia ame kana kaikamahine i ka hapa maikai ole o ko laua ola ana iloko o ka lepo, eia ka e hoala hou mai ana o Dora ia mea, a o ka mea nana i hoehaeha loa aku i kona noonoo, malia e lilo ana keia kumuhana i mea e hookaumahaia aku ai ka manao o kana kaikamahine oiaio ke hookokoke mai ne ka manawa no kona mare aku ana na manao kue ma ka aoao o Kalifoda Alekana, no kona mare mai me Dora.         

            Iaia nae i noonoo ae ai i ke kumu o ko Dora hoala ana aku i keia manao, no ka pono e hoikeia aku ia Mr. Alekana kekahi hapa o ko laua moolelo, noonoo iho la ua o Helena, malia paha ua komo aku na manao hoahewa iloko o Dora nona, i kona hoakaka piha ole ana aku imua o Mr. Alekana i kela manawa i hele mai ai e noi ia Dora i wahine nana, o ia ka hoike ana aku, he wahine oia i kaawale mai kana kane aku ma na kanawai o ka aina, a he inoa kapakapa ka laua e kahea nei ia laua iho.

            O keia kekahi o na puupuu ikaika, i halawai aku me Helena, ke ike aku la oia iamua, o ka hoohilahila, ka hoohaahaaia ame ka hoowahawahaia mai ka mea e kau mai ana maluna on a, aia na noonoo like ole ke hakoko ka iloko ona, no kana mea e hana aku ai a no kekahi manawa loihi, aole loa e hiki iaia ke pane aku imua o kana kaikamahine, no ka mea ua piha maoli oia i ke kaumaha, me ka ehaeha pu no hoi o ka manao.

            Ina nae no ke ala mai o kona mau hoaloha a hoohaahaa iaia, heaha aku ana la kana mea e hana aku ai? O keia no kana mea i hopohopo loa ai no ka hoea mai i kekahi la, e huaiia ae ai ka hapa maikai ole o kona moolelo, e hiki ana anei iaia ke loaa na kumu maikai apau no ke kupale ana i kona inoa maikai? O ka mea oi loa aku o ka pono o ia no ka waiho loa ana aku i na mea o ka wa i hale, malia o ka ae ana aku i ka manao o kana kaikamahine he me ia e poho wale ai kona mau manaolana e kau aku ai kekahi haawina hookaumaha maluna on a.

            Ua maopopo loa iaia, he ohana kamawae loa na makua o Kalifoda Alekana, in a no ko laua lohe aku, he wahine oia i oki me kana kane, aole ana e nele ke komohia aku o na manao hoowahawaha iloko o lakou nona.

            No kekahi mau minuke loihi kela noonoo akahele ana o Helena, i ke kumuhana a Dora o ka ui ana mai imua ona alaila pane aku la oia ma ka ninau ana aku i kana kaikamahine:

            "Pehea la kou ike iho i kou noonoo, no keia mea au i ui mai nei ia'u e kuu kaikamahine? wahi a Helena me ka leo kaumaha.

            "O, e mama, o keia kekahi o na kumuhana ano nui la e hookauia aku ai ke kaumaha maluna ou, a'u no e hopohopo loa nei, e hoala hou ia mai ana na hoomanao ana no na mea maika ole o ka wa i hala," wahi a Dora me ka luliluli ana ae o kona poo.

            "Ua ike no e kuu kaikamahine, aole loa he wahi kiko eleele mauna o na mea pili loa i ko kaua ola ana. No keah ano hoi oe e makemake nei e hoala mai i keia kumuhana, au no i ike ai, aole maluna iho o kaua na ahewa ana aka maluna o ka mea okoa loa?" i kamailio hou aku ai o Helena mahope iho o kona noho malie ana no kekahi mau minuke.

            "No keia mau makahiki loihi he umi a kaua e noho nei ma keia kulanakauhale, aole loa a kaua mea i lohe hou nona malia paha ua make oia a in a no paha ke ola mai nei no oia, ua like pu no nae ia me he mea la ua make ia kaua. No keaha no hoi oe e hoeueu mai nei i ka moolelo ku i ka ehaeha mamuli o kana mau hana"

            "Ua ike au i kau mau mea apau e kamailio mai nei e mama, aka he hana ku anei i ka hoopono ka huna ana i keia mea, aole e kamailio aku ia Kalifoda Alekana? Ua ike no oe e mama, o keia inoa e o nei maluna o'u o Dora Foda, aole ia o ko'u inoa oiaio aka o Dora Hanafoda ka pololei ke huna nei kana i kekahi mea anu nui loa mai iaia mai"

            "Ua haawi mai ke kanawai ia'u i ka mana e kapa i ko'u inoa i ko'u wa i mare ole ai i ke kane a i ole e hoomau aku paha i ke kapa ana i ka piha inoa o ke kanaka au i mare aku ai a i okiia hoi malalo o ka mana o na kanawai o ka aina. Nolaila e ike mai oe e kuu kaikamahine in a no o ka hapa hope wale no o kona inoa kau e lawe mai a kapa iho ma ko hope wale no o kona inoa kau e lawe mai a kapa iho ma ko kaua inoa hope ke manao nei ai he kuleana ko'u e hana ai pela a o kou mare ana aku ma ka inoa Dora Foda, aole no ia i pili i ka hewa." wahi a Helena me kona ike no nae, aole he pololei o keia mea ana e hoohulihuli aku nei i ka manao o kana kaikamahine.

            "Pehea ke ana o kau mea i manao ai aole no e nalo aku ka oiaio ua hunaia aku kekaihi mea au e hopohopo loa nei ina no ko kaua huna i ka mea oiaio maoli malia e hoea mai na he la ma keia hope aku e lilo ana ia i kumu nana e hoopoluluhi mai i na ao hakumakuma o ke kaumaha ma ko maua ola ana aku no keia kumu wale no au i makemake ae e hoauheeia ae na mea maikai ole apau mamua o ko'u ai e hoauheeia ae na mea maikai ole apau mamua o kou haawi ana aku iau iho iloko o ka malu o Mr. Alekana."

            Ke ike la o Helena, o ke alahele pololei wale no kela  e hana aku ai elike me ka Dora e hoakaka mai la  kona manao imua on a me kona haawipio ole no nae ma kana mea i noonoo mua ai aole e hoikeia ae kona kulana oiaio imua o Kalifoda Alekana, a o ia kana o ka ninau hou ana aku ia Dora:

            Aole anei ou wahi hopohopo ike no ka lilo o keia mea au e koi mai nei, i mea e poho wale ai kou mau manaolana?"

            "Ke manao nei au e mama aole o kaua hopohopo ana no kena mea" wahi a Dora me ka hele o kona helehelena a haikea pu."

            "E hoomanao oe e kuu kaikamahine, aole ka ohana Alekana he ohana uku o kekahi kela o na ohana hanohano loa i ka manawa e loheia ae ai ko kaua moolelo e hoowahwahaia mai ana oe a e kau mai ana hoi maluna o'u ka hilahila nui e hiki hou ole iho ai ia kaua ke noho ma keia kulanakauhale no keia kumu hookahi wale no ka'u i makemake ole ai e hoikeia ae ko kaua ano o ka noho ana o ka wa i hala."

            "O, aole loa au i noonoo iki no kena mau mea au e kamailio mai nei e mama, ua paa loa ko'u manao o ko Alekana aloha nou o ka mea ia nana e uhi iho i na mea maikai ole he nui e oili ae ana. O ke kumu wale no nana i kaohi mai i ka hahai ana aku iaia i ko kaua moolelo no ko'u hopohopo no na haawina hookaumaha e kau aku ana maluna ou e mama aole no kekahi mea e ae.

            "He nani nae ia, ua lohe ae la kaua i ko kaua mau manao ponoi, maluna o keia kumuhana ke manao nei au he oi loa aku ka pono, o ke kamailio ana aku imua o Kalifoda Alekana no ko kaua moolelo me ka nana ole i na hopena e hoea mai ana he oi aku ko kaua ku ana aku he alo o he alo, a paio i keia manawa me na mea maikai ole apau e halawai mai ana me kaua mamua o ke kakali ana a ma keia  hope aku e kau mai ana na hoahewa koikoi ana maluna o kaua me ka hiki ole ke alo ae a in a he hoowahawaha kekahi iloko o na makua o Alekana a e hoi hope ana paha kela kanaka me ka hoopau ana i kona aloha nou alaila aoel loa a kaua mea e kaumaha ai no ka mea he nui loa na kanaka ma ka honua nei e loaa aku ai no iau kekahi kane kupono ma keia mua aku."

            "E hiki ana anei ia oe e Dora ke hoomanawanui, i na hopena awahia e kau mai ana maluna ou, a maluna hoi o kou makuahine nei?" wahi a Helena ma ka hauhau okoa ana iho e uwe.

            "Me ka nana ole i na mea e hoea mai ana, hiki loa iau ke ku aku imua o ia mau mea in a no ke kaumaha ame ka ehaeha e hoao no au  e auamo me ka hoomanawanui elike no hoi me kaua i auamo ai i ko kaua mau ehaeha iloko o keia mau makahiki loihi."

            "Ua ike no au ua pololei kou mau manao apau e ke kaikamahine, aka he mea ehaeha no nae no ka manao ke noonoo ae, eia ka o kaua o na mea hewa ole o kaua iho la na mea e auamo i ka ehaeha, no ka hewa a kekahi i hana ai"

            Iloko o keia kamailio pu ana o ka makuahine me ke kaikamahine ala mai la iloko o Helena na hoomanao ana no kela kanawai a ke Akua, maloko o ka Baibala, e olelo ana kekahi hapa penei: "O ka hewa a na makua i hana ai e ili aku no ia i na keiki" me kona hooholo ana iho i kona manao aole o ke Akua ka mea nana i hana i kela kanawai no ka mea he alohe ke Akua, aole Ona makemake e ili aku ke kikohukohu o ka hewa a ka makuakane i hana ai maluna o kana kaikamahine.

            Ua noho hamau loa o Helena a pela no hoi me Dora me ke kamailio ole ae o kekahi o laua no kekahi mau minuke loihi ke hakoko la laua me ko laua mau noonoo pakahi alaila ku ae la o Dora iluna me ka hele ana mai a kukuli iho la mamua o kona makuahine me ke kau ana aku o kona mau lima ma na uha o Helena a palupalu ae la hoi i kona mau maka me ka i ana aku:

            "Aole au i manao e mama e ili mai ana na auwe ana ame na hoehaeha ana maluna o kaua" me ka leha ana ae o kana nana ana ma na maka o kona mkuahine.

            "Ua konoia mai au, me ka nana ole i na mea e hoea mai ana o ke alahele pololei wale no au e hana aku ai o ua ka hoike ana aku imua o Kalifoda Alekana i na mea oiaio aoau loa. Ua ike au mahope iho o kona lohe ana aku i na mea oiaio aole loa oia e hooili mai ana i na ahewa ana maluna ou e mama a maluna paha o kana oiai o ka hewa a kekahi i hana ai me ia no ia ua pili ole ka hewa ia kaua aia wale no a kaawale keia mea mai kou noonoo aku alaila loaa iau ka hauoli ma ka haawi ana aku iau iho malalo o kona malu me kekahi mea ole au i huna ai mai iaia mai"

            Ma kela wahi o ka Dora kamailio mai i kona moolelo ua kulou iho la kona makuahine ilalo a honi aku la i kana kaikamahine. "Ua hoohilahila mai oe ia'u e Dora aka nae ua ike no au ua pololei oe he mea hiki ole iau ke hookikina wale aku ia oe e huna iho i ka mea no au i ike ai aole he pololei. Ua makemake anei oe, owau ka mea nana e hoike aku imua o Kalifoda no kou makuakane no ka hoomama ana ae ia oe mai keia hana nui mai?"

            "Aole o'u makemake e hookomo hou aku ia oe e mama iloko o na hoehaeha ana aka e waiho mai o na'u ponoi no ke kamailio aku imua on a i hiki ai ia'u ke nana aku ma kona mau maka, oiai oia e hoolohe mai aia i ka'u mau olelo."

            "Ina he mau manao hopohopo kekahi iloko ou e kuu kaikamahine no ke kulana oiaio maoli o Kalifoda Alekana, ina owau ka mea nana e kamailio aku i keia me imua ona, alaila e huikala mai oe iau."

            "Aohe a'u mea e huikala aku ai ia oe e mama i kamailio wale aku la no au ia oe e mama, i kamailio wale aku la no au ia oe nau e kamailio iaia mamuli o kou kamaaina i kona mau ano apau aole loa no he wahi hopohopo iki iloko ou no ka lilo o kana mau mea e lohe aku ana i kumu e hoihope ai kona noonoo nou aole loa aka e haawi mai ana oia i na mahalo  ana iau a e hooi loa ia ae ana no hoi kona makee, ame ke aloha no kau kaikamahine nei."

            Ma kela ahiahi ana iho, ua hoea aku la o Kalifoda Alekana no  ko laua home a mahope o na hookaau kamailio ana a i ke kaawale ana hoi o Helena mai na opio aku ia wa i hoike mai ai o Dora i ka moolelo e pili ana i kona mau makua me ka huna ole aku i kekahi mea aka ua hoakaka mai oia elike me kana mau mea apau i ike ai  aia wale no mai oia elike me kana mau mea apau i ike ai aia wale no kona mau maka maluna o ke kanaka opio a ia hooki ana iho o kana mau olelo lalau aku la o Kalifoda Alekana ia Dora a hoonoho mai la iluna o kona mau uha pane iho la i na olelo o ka piha makee i ka wahine opio i aloha ai:

            "E kuu aloha he nani ia ua hoike mai la oe i na mea nana i hoopilikia aku i kou noonoo o kau e kauoha aku nei ia oe mai keia minuke aku mai lawe how mai oe a noonoo i na mea o ka wa i hala. O na mea i hala ehoopoina loa oe a o na mea o keia wa e nee aku nei ame na mea o ka wa e hoea mai ana o na mea wale no ia i pili aku ia kaua.

            "Ua aloha aku ia oe, no kou ana i keia manawa a ua mahalo aku au i kou makuahine no kona mau ano oiaio a mahalo aku au i kou makuahine no kona mau ano oiaio kilakila i loaa ole i ka nui o na wahine apau. No ke kanaka au i hoike mai nei i kona moolelo ina paha ke ola mai nei oia a i ole ua mae paha e hoopoina loa oe nona o ka olelo hoolana wale no ia oe e ke aloha e hoohauoli ia oe iho a mai lawe mai i na mea o ka wa i hala i mau mea e hookaumahaia ai kou mau lihilihi maka a e hoehae haia aku ai hoi kou naau"

            "O e Kalifoda!" I namunamu liilii iho ai o Dora me ka hele hoi o kona mau maka a pohina i na waimaka. "Ua maopopo mua no iau e kupaa ana oe mahope ou me kou haalele ole mai iau" oiai nae ke nala la kona kino me ka haalulu mamuli o ka piha i ka olioli no na mea a Kalika haalulu mamuli o ka piha i ka olioli no na mea  a Kalifoda i kamailio ae ai ka hoike oiaio hoi no ke kupaa o keia kanaka mahope on a a no ka nui pu hai kekahi o kona aloha no ka wahine hookahi nana i hoohaule aku i kona kupaa.

            "Ua hookahaha loa mai oe e kuu aloha ia'u me kau mau olelo no ko'u kupaa mahope ou" wahi a ke kanaka opio me ka leo haalulu. "Pehea ka nui o na hoao e halawai mai ana me au aole loa ia he mea nou e haalele aku ai ia oe me kuu ike no o oe hookahi wale no ka mea a makepono ai keia ola ana in a aole oe ua ahona ka make ana aku mamua o ke ola ana e auamo mau ai i na haawina hoehaeha i kela ame keia manawe.

            "Ua hoopiha loa mai oe i kuu puuwai i ka hauoli no kou hoike ana mai i na mea e pili ana i kou mau makua, he hoike oiaio loa ia no kou hilinai a pulele piha malunao'u" alaila hoao aku la oia e minoaka, ka mea hoi nana i hooi ae i ka olioli oloko o Dora no kona ae ola ana aku i no manao o kona makuahine e huna i na mea maikai ole e pili ana i kona mau makua.