Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 1, 2 January 1920 — Page 6

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

KEAKA TAZANA

Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika

a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

 

            Oiai ka poino ua kokoke loa mai imua o kona hoaloha, aole o Akuta i kunana wale aku, no mea, me kona nana ole aku i ka make, ua lele iho la oia mailuna mai o ka lala o ke kumulaau ana e kau ana; iaia no nae a haule ilalo o ka honua. o ka manawa no ia i holo aku ai ka moi o na mapu imua. no ka hopu ana aku ia Keaka, eia nae. e noho mai ana ke kanaka opio me ka makaukau i na manawa apau.

            Mamua o ka pa ana aku o na lima huluhulu o ka mapu i kona kino. ua loaa pono mai la ka opu o ka moi o na mapu i ka puupuu mahanahana a Keaka kohu peku la no kekahi hoki. a kaanini ana ke alo o ua mapu nei iluna, me ka noke wale ana ae no ï ka hapapa ma o a maanei, me ka manao e loaa aku ana o Keaka iaia. aia aku la nae ua keiki nei ma kahi kaawale kahi i ku mai ai. e kakali mai ana o ka loaa hou he manawa nona e haawi mai ai i ka lua o kana mau puupuu mahanahana i kona enemi.

            I ka ike ana mai hoi o ka nui aku o na mapu i ka walawala ana o ko lakou moi, ua noke ae la lakou i ka nunulu me ka leo nui. a hoomaka mai la e holo imua no ka pepehi ana ia Keaka ame Akuta; eia nae, iloko o ka imo ana a ka maka. ua holo mai la o Akuta a hopu ia Keaka. o kona holo aku la n oia a pinana iluna o ke kuinulaau. Ke noke la o Keaka i ke kupaka, i wahi nona e hemo ae ai mai ka puliki ana a Akuta iaia, aole nae he wahi mea a hookuu iki o Akuta. ke holo la no oia. me ka mama, me kona nana ole mai i ke alualu aku o ka nui o na mapu iaia.

            Ua ma‘u no kela wahi o kona holo ana aku, e lele ana mai kekahi kumulaau a i kekahi kumulaau, a no ka nui loa o kona mama, ua haawipio okoa ka nui o na mapu, me ka huli hoi ana aku no ko lakou kahua hoomoana. me na manaolana paha. me ka piha pu hoi i ka inaina, no ka hoohaahaaia ana o ko lakou moi.

            I ka ike ana o Akuta, aia laua ma kahi o ka palekana, hookuu iho la oia ia Keaka ilalo, a o ia ka Keaka o ka ninau ana aku ia Akuta:

            "Pehea la oe i waiho maile ole ai ia‘u. e haawi aku i kekahi haawina a‘o maikai loa i kou lahui, ka poe na lakou hoolilo mai ia kaua i, mau enemi ino no lakou i keia po? Ma keia holo ana mai la o kaua. e manao iho ana kela mau mapu. ua maka‘u au ia lakou, o ka mea oiaio nae iloko o kuu puuwai. aole loa ia mea he maka‘u a hohewale iloko o'u."

            "Aohe a kaua noonoo ana aku no ka lakou mea e manao mai ai nou, aole he pilikia e loaa ia oe ma ia mean, oiai eia oe me ke ola iloko ou. a o kaua no hoi a elua. Ina aole au i hoopakele mai ia oe mai kela mau mapu mai, he hookahi mea maopopo loa. ua pepehi mai lakou ia oe a make, a ia kaua no paha a elua. No kou malihini i ke ano o ko‘u lahui ke kumu o kou hoonana ana aku imua o lakou, oiai nae, o ka liona, iloko o ka nui o kona ikaika, ka holoholona hookahi i kapaia, ka moi o na holoholona mai i ka wa e ike ai ua nui loa na mapu i kahi hookahi.

 

MOKUNA IX.

            Ma kekahi la mai. ua hoopiha loa ia o Keaka me ke kaumaha. no ka hiki ole ana ke hookoia kana mea i manao ai e hana aku maluna o na mapu, na lakou i kipaku mai ia laua. ole he mea nui e ae iloko o kona noonoo ma kela la holookoa. o ka piha wale no i ka inaina, ka hoowahawaha ame ka huhu. me he mea la ma ka nana aku iaia. he huhu wale no i na mea apau e maalo ae ana imua o kona alo, a ke hookamailio aku o Akuta iaia, me ka leo oluolu, e pane mai ana oia me ka leo pikanana.

            Ua kulike maoli no kona mau ano apau me ko Tazana, a hui pu iho me kela mau mahina lehulehu ana e alo hoomanawanui ana i na inea oloko o na ululaau, ua aneane maoli no e kulike loa kona mau ano me ko na holoholona ahiu, eia nae, aole no i nele ka loaa ana o ka noonoo maikai iloko on a.

            Aia maluna o ka moi o na mapu kona noonoo. no ka halawai hou aku me ia, e pepehiia aku ana e ua o Keaka a make loa. a in a no e hoao mai ana na mapu e ae e hoopilikia iaia. aole no oia e waiho aku ana ia lakou aka e hookau aku ana i ka make, elike me ka lakou hana ino, i hana mai ai iaia nei, nolaila me kela manao iloko ona. pela e hoolohilohi ana o Keaka i kana hele ana maloko o ka ululaau, no ka ike aku n oi ua mapu nei, o ka hookau aku no ia i ka make maluna ona.

            Mamuli nae o ko laua nei hele mau e huli i mau meaai na laua. ua mamao aku la ka laua wahi e hele ai. mai kahi hoomoana mai o kela poe maou. Eia laua nei ke hele la ma ka aoao lulu. me ka hiki ia laua ke honi aku i ke ea o na holoholona e ae, ina no ka maalo mai mamua o ko laua nei alahele. I kekahi la nae. oiai no laua nei e nanea ana i ka hele. a i ka hoea ana ma kekahi wahi oneanea, ku iho la laua, me ka hoolono ana, a ma kahi he mau haneri i-a ka mamao mai ia laua aku. ia hoi, ike aku la o Keaka i ke ku mai o kekahi mau kauhale, e hoopuniia ana e ka pa laau. Me ka leo o ka mea i piha me ka inaina. kamailio mai la o Keaka ia Akuta, he kauhale kela no na kanaka Paele, kona man enemi, aka mae i wahi e ike pono ia ai ka lahui kanaka e noho na ma kela wahi, kauoha mai la oia ia Akuta e noho malie malaila, a oia o laua ke hele e nana i ka poe e noho ana malaila.

            Me na kaina wawae palamimo. i oi aku no paha ka mimo i ko na mapu. ua hoomaka aku la o Keaka e holo maluna o na kumulaau. e lele ana mai kekahi lala aku a iluna o kekahi lala laau. a iloko o ka manawa pokole loa. aia hoi, kau pono ana ua o Keaka maluna ae o ua kauhle nei, e hiki ai iaia ke ike pono mai i na mea apau maloko o ka pa.

            No kona lohe ana aku nae i kekahi leo walaau malalo o kekahi kumulaau, hoohele mai la o Keaka ma kahi o kela leo. aia hoi he kaikamahine uuku kana e ike mai la i ka noho aku. me kona maopopo ole mai nae. he kaikamahine Paele paha. a i ole he kaikamahine o kona lahui ponoi.

            Aia no ka Keaka ihe iloko o kona lima kahi i paa ai, no ka oili ne no o kekahi enemi, e hou aku ana oia a make, no ka mea ua nana aku oia i na kanaka Paele, me na manao inaina, no ka mea a lakou i hana mai ai maluna ona.

            I kona wa nae i ike pono aku ai, he kaikamahine uuku ka mea nona ka leo, aole hoi he poe kanaka e ae e maaloalo mai ana. hoihoi pono mai la oia i kana ihe a pili ma kona aoao, oiai aole ana hopohopo ana, no kona hoopilikiaia mai e kekahi mea. Me he mea la, ua auhee aku la ka inaina no na kanaka Paele mailoko aku ona, he hookahi wale no mea nui ana e kakali la, o ia ka ike pono aku i ka helehelena o kela kaikamahine. ame kana mea e hana ana; aka nae iaia i ike mai ai, e paani ana kela kaikamahine me kekahi kii niho elepani, pahola ae la ka minoaka ma kona mau papalina.

            Aia ke kaikamahine ooio ke puliki la i kana kii mamua o kona alo. me ka hooluliluli ana i kona kino imua a ihope, o ke kua nae ke huli mai ana i kahi a Keaka e noho aku nei maluna o ke kumulaau. a o kealo, ua huli i kahi e, nolaila aole e hiki pono iaia nei ke ike aku, he helehelena u'i paha kona, a i ole, he pupuka paha.

            Aole no ona makemake e hoopuiwa wale aku i ka noonoo o kela kaikamahine, me he mea la nae, ua hoopoina loa ae la oia i ke ano o kana hana o ka hoea ana aku ma kela wahi, he hookahi wale no mea nui iloko ona, o ia kahauoli i ka ike ana aku i kela kaikamahine, i ka paani me kana kii, mamuli o kona hoomanao ana ae i na kaikamahine opio ma Ladana.

            Hele mai la ka makemake a nui iloko o Keaka e lele iho oia mailuna mai o ke kumulaau ana e kau ana, a haule ma kahi e kokoke ana i kela kaikamahine, no kona makemake no e kamailio pu me ia, o ka mea wale no nae nana i kaohi aku i kona hooko ana mai ia manao, no kona hopohopo, o uwa ae auanei kela kaikamahine, e holo mai ai na kanaka Paele. me ka lakou mau ihe, a hoopoino mai i ko ia nei ola. O kekahi kumu no hoi ana i kanalua ai, i ka lele ana iho ilalo. aole ana no paha e kiki iaia ke kamailio me kela kaikamahine, ma kana olelo, no ka mea he olelo okoa loa kana e lohe aku la i ke kamailio o ua kaikamahine nei me kana kii.

            Ua noho hoomanawanui o Keaka maluna o ke kumulaau, aole nae he hiki e kaawale aku kela manao makemake on a e kainailio pu me keia kaikamahine, ina no paha aole e hiki ia laua ke maopopo i ka laua olelo iho, aka e hiki ana no nae e loaa na hoomaopopo ana, ma ke kuhikuhi ana a na lima. a ma kekahi mau hoailona e ae paha.

            Noonoo iho la oia. o ka mea wale no e ike pono ai oia i na hana a kela kaikamahine, o ia kona hele ana aku a kekahi wahi kaawale. mailaila mai oia e hoikeike mai ai iaia iho, a ina aole he maka‘u iloko o kela kaikamahine nona, o kona wa ia e hele mai ai a noho like ma kahi hookahi, a i ole kamailio paha.

            Me keia manao iloko o ua o Keaka, hoi hou aku la oia mailuna aku o ka lala laau ana e kau ana. no ka lele ana aku maluna o kekahi kumulaau okoa aku, alaila hele-ae ahiki i ke kaa ana mai ma kekahi aoao, e kupono ana i ke kaikamahine opio.

            Iaia nae i emi hope mai ai, lohe koke aku la no oia i na leo uwauwa ma kekahi aoao mai o ka pa, a i kona nana ana aku, eia ka aia malaila ka puka pa, a e holo aku ana na wahine ame na kamalii i kahi o ka puka pa, a ike pu aku la no hoi oia i ke kaoo o na kanaka Arabia, e komo mai ana iloko, he poe kanaka Paele kekahi me kalakou mau holoholona, i hele a kaumaha i ka ukana, a ma ko lakou ano, e hoike okoa mai ana ia, i ko lakou hele ana mai kekahi wahi loihi mai.

            Ia lakou i komo mai ai loko o ka pa, ua hoakoakoa ae la na kanaka ame na holoholona, mahope o kekahi kanaka elemakule ma ke poo o ka huaka‘i, he kanaka hoi a Keaka i ike aku ai, i kona haawi ole mai i kona aloha i ka poe maloko o ka pa.

            Ike aku la nae o Keaka i ke kahea any aku o ua elemakule nei i kekahi wahine Paele, me he mea la e ninau aku ana oia no kekahi mea, o ka Keaka o ka ike ana aku i ka wahine Paele, o ia no ke kuhikuhi ana mai o kona lima i kahi a ke kaikamahine opio e noho ana malalo o ke kumulaau.

            Koho koke iho la o Keaka ma kana mau mea o ka ike ana aku, ‘o ka makuakane ka paha kela o ke kaikamahine, ua hele oia ma kekahi huakai loihi, a o ka huli hoi ana mai la ia, me ka ninau ana no kana kaikamahine, e lilo ai i mea hoohauoli aku i ka maao o ke kaikamahine, ke ike hou aku oia i na maka o kona makuakane; e apoia mai ana oia, a hoopili ak uiloko o kona poli, a ma kela wahi o kana mea e noonoo ana, i hu ae ai kona aloha no kona mau makua e noho mai la ma Ladana, ina paha no kona huli hoi hou aku imua o ko laua alo, aole ana e nele ko laua apo mai iaia nei me k manao makee o ka hiipoi no ka laua keiki aloha, alaila nui iho la kona hanu.

            No kona makemake e ike pono i na mea a kela kanaka elemakule e hana mai ai no ke kaikamahine opio, hoi hou mai la o Keaka, no kela wahi mua ana i noho ai. maluna o ka lala o ke kumulaau, maluna ae o ke kaikamahine, me koua i wale ana iho no nae iloko ona, ina no kona hoike mai @@a iho imua o kela kanaka elemakule, malia e hookipaia aku ana oia me ka maikai, ma ke ano he hoaloha, aole hoi he enemi.

            E kakali malie ana nae ua o Keaka, ahiki i ka pau ana o ka ike ana mawaena o ka makua ame ke keiki, alaila o kona manawa ia e hoike okoa mai ai iaia iho, imua o keia kanaka ma kona lele ana mailuna mai o ke kumulaau, a ina no aole oia e hookipaia aku ana, me ka maikai, alaila e ku ae ana no oia a holo no ka palekana o kona ola.

            Aole i loihi kela k uana mai a ua kanaka elemakule nei, me ka wahine Paele, ike aku la o Keaka i ka hele pololei mai no kahi e noho ana o ke kaikamahine, a ke hakilo pono loa aku la oia, me na manao pihoihoi, no kona ike aku i kekahi hiona, ana i hoala mau mai ai iloko o kona noonoo, ina no kona halawai hou me kona mau makua, o ia no ka hookaheia o na waimaka o ka hauoli mawaena o ka makua me ke keiki.

            I ke kokoke ana mai o ke kanaka elemakule i ke kaikamahine, ike aku la o Keaka, aia ka uahoa maluna o kona helehelena kahi i nohoalii ai, me ka ike ole aku nae o ke kaikamahine opio iaia, ua hele no hoi a ku mahope o ke kua, aole no he huli ae o ke kaikamahine nana, ia wa i kunu iho ai ua kanaka nei, akahi no a nana ae na maka o ke kaikamahine ihope; a no ka manawa mua loa, i ike pono aku ai o Keaka, i ka helehelena u'i huapala maoli o ke kaikamahine opio.

            Ke hakilo loa aku la oia ma na maka poniponi o kela kaikamahine, o kona ike aku i ka minoaka o ka hauoli, no ka ike mai i kona makua, aole nae he mea o kela ano maluna o ka helehelena o keia kaikamahine. aka o ka uahoa ame ka maka'u kana mau mea e ike mai la; me ka hoao ana aku o u kaikamahine nei e hookaawale iaia iho mai kela kanaka aku.

            Mamua nae o ka hiki ana iaia ke hana aku pela, ua loaa e aku la oia i ke peku a ke kanaka elemakule mahope o kona kua, a hina aku la ilalo, me ke kakaa ana aku iluna o ka mauu, me ka hoomakaukau pu ana o ua kanaka nei e hili aku maluna o kela kaikamahine, elike me ka mea maa iaia i na manawa apau ana e hookau aku ai i kana mau hana hoomainoino maluna ona.

            Eia no o Keaka ke kau hoola'i aku la maluna o ka lala @aau, i ka nana aku, ua auhee aku ka noonoo kanaka mai iaia aku, a o ka noonoo o ka holoholona ame na kanaka hihiu, ke nohoalii la maluna ona, aia hoi kona mau 'maka ke haka pono mai la me ka piha inaina, maluna o kela kanaka, mana na hana ku i ka hoomainoino o ka hookau ana aku maluna o ke kaikamahine hewa ole.

            Aole i lawa ka huhu o ke kanaka elemakule ma kela peku ana aku ana i ke kaikamahine a hina ilalo o ka mauu, aka anehe aku la oia e hopu me kona mau lima, no ka hahau aku iaia me ka pauku laau, o ka manawa nae ia a Keaka i lele iho ai mailuna mai o ke kumulaau, a haule ana iluna o ka honua. Aia no kana ihe ke paa la iloko o kona lima, ua hoopoina ae la nae oia i kela meakaua, ina paha no kona hou aku i ke kanaka lokoino, ina aohe ahailono, aole nae pela, he hookahi no ana puupuu o ke ku'i ana mai ma ka papa auwae, uwoki oe i ua kanaka nei e hikaka ana a waiho aku la iluna o ka honua me ka oni ole.

            Ke kahe awai la ke koko ma ka ihu a ma ka waha o ke kanaka elemakule, me ka pouli pu hoi o kona noonoo. aole nae he nana aku o Keaka iaia, aka hoohuli aku la oia i kona noonoo no ke kaikamahine, ua ku ae ua kaikamahine nei iluna, a ke nana mai la i keia kanaka malihini me ka piha pahaohao, no kona wahi o ka oili ana aku.

            Elike me ka mea i makaukau mau e hoopakele ae i ka mea nawaliwali, pela iho la o Keaka i apo mai ai i ke kaikamahine opio, me ka hookau ana aku i kekahi lima ona maluna

            "Ke hookokoe loa aku la Keaka ia Akuta, a ke hookeke mai la hoi ka mapu i kona mau niho, no ka lele ana mai e pepehi i ke pio, a nona hoi ka hoonunulu, he hookahi ko Keaka hoonunulu pu ana aku, he hoaliona e hoike aku ana, ua makaukau oia e hoopakele i ke ola o ka mea mahope o kona kua, ina e hoao mai ana o Akuta e hoopoino i kona ola. o ka poohiwi, oiai hoi kona mau maka, e nana mai ana i ka waiho aku o ke kino o ka mea ana i hoeha aku ai me kana puupuu mahanahana.

            No kekahi mau sekona ko laua ku malie ana, alaila o ke kaikamahine ka mea mua loa o ke kamailio ana ae ma ka olelo Arabia: "Ina e pohala ae ana oia, e hookau mai ana keia kanaka i ka make maluna o'u."

            Aole he hookahi o na mea a ke kaikamahine i kamailio mai ai i maopopo ia Keaka, no ka mea ua luliluli aku la kona poo, he hoailona e hoike aku ana i ke kaikamahine, i kona lohe ole i kela olelo, a pane aku la oia ma ka olelo Enelani, aole no he maopopo i ke kaikamahine, a hoololi ae la o Keaka ma ka olelo a na mapu, ua like no ka maopopo ole.

            I wahi nae no Keaka e maopopo oai i ka manao o na mea a ke kaikamahine i kamailio mai ai iaia, kulou okoa mai la ua kaikamahine nei imua, me ka hoopa ana mai i ke kumu o ka pahi loihi, e lewalewa ana ma ka puhaka o ke kanaka Arabia, a kuhikuhi pu ae la i kona umauma, akahi no a loaa ia Keaka ka manao, e pepehi aku ana kela kanaka i ke kaikamahine, ke hoi hou mai kona noonoo maikai.

            Aia no ke kaikamahine opio ke ku aku la ma ka aoao o kona hoopakele, aole he maka'u iki iloko ona, o ka mea oiaio no nae, o keia ka mea mua loa i hoike aku i kekahi hana maikai imua ona, a o ke kanaka oluolu hookahi no hoi ana i ike ai, no ka mea he huhu wale no na mea apau iaia.

            Aia wale no na maka o ua kaikamahine nei, ke nana la i kona hoopakele, me kona hoohihi mai la i ka ili o ke leopadi, e kikepa ana ma ka puhaka o Keaka, ke hoohihi pu la no hoi oia i naapo kula hoonani ma na lima a ma na wawae o kona hoopakele. Ua nui ka hoohihi o keia kaikamahine no kela mau mea hoonani, aole nae he wahi mea a ae iki aku o kona haku, e loaa kekahi mea hoonani iaia, koe wale no kona wahi lole kalakoa, e aahu ana, no ka uhi ana i kona kino.

            Ke ha'oha'o mai nei paha oe e ka makamaka heluhelu no kei kaikamahine, aole no ia he mea okoa aku, aka o Miriama no ia, kela kaikamahine i hoakakaia ma kekahi mokuna aku nei i hala, o kei moolelo, o ka lawe aihueia ana mai kona mau makua aku, a kaa aku malalo o ka malu o ka moi o na kanaka Arabia, o ua kaikamahine nei keia, o ka hoopakeleia ana e Keaka, mai ka pepehiia ana aku e ke kanaka Arabia.

            Ke nana la o Keaka maluna o kela kaikamahine, me ka maopopo ole o kana mea e hana aku ai nona, no ka mea oia kekahi o na keiki opio makemake ole loa i ka hoopipili me na kaikamahine. Heaha nae kana mea e hana aku ai no ke kaikamahine, ana o ka hoopakele ana mai ka pepehiia ana e ke kanaka Arabia, e haalele aku anei oia, e pepehiia mai a make e kela kanaka ino lapuwale? E lawe pu anei oia i kela kaikamahine nawaliwali me ia iloko o ka ululaau, me ka lilo i mea hooplikia aku iaia, e hiki ole ai ke noho malie ke ike aku i na holoholona ahiu? O na kaikamahine o keia ano i maa ole i ka ike ana i na holoholona aole ana e nele kona uwa me ka leo nui ina no e ike aku ana i kona aka ponoi iho, ma kekahi po mahina, nolaila he ninau nui loa keia e hiki ole ai iaia ke hooholo koke me ka maalahi.

            No kekahi mau minuke, ka noonoo ana o Keaka, aia wale no kona poo ilalo kahi i kulou ai, a ke hakilo pono loa aku la hoi o Miriama ma kona mau maka, me ka nalu ana iho iloko ona, heaha la na mea ano nui a kona hoopakele e noonoo la nona.

            O Miriama pu no kekahi e noonoo la no kona pono o ka noho hou ana aku malalo o ka malu o ke kanaka Arabia, he hookahi wale no ana mea e maka'u la, o ia ka hookauia mai o ka make maluna ona. Iaia i nana ae ai iloko o ke ao holookoa, aole loa he hookahi ana mea e ui aku ai no ka hoopakele ana ae iaia, o keia kanaka malihini wale no, ka mea i hana aku i kekahi mea, e pakele ae ai oia, mai ka inaina mai o kona haku ma ke kino.

            Ke hopohopo loa la ua o Miriama no ka haalele mai o kela kanaka opio iaia, nolaila hookokoke loa aku la oia ma ka aoao o Keaka, a paa okoa mai la kekahi lima, ma ka poohiwi o Keaka, akahi no a huli hou aku ka opio a nana i ke kaikamahine, a oiai aia na waimaka ke haalele ae la ma na lihilihi o Miriama, ia wa i kau okoa aku ai o Keaka i kekahi lima ona maluna o ka poohiwi o ke kaikamahine, a oane aku la ma ka olelo Enelani.

            "Aole keia he wahi kupono nou e noho ai, aka e hele pu mai oe me a'u, ua oi aku kou palekana maloko o ka ululaau mamua o ka noho pu ana me na kanaka, a na Keaka ame Akuta e hoopakele ia oe mai na poino mai."

            I leaha nae kela mau olelo a Keaka e kamailio aku la, aole loa he maopopo iki ia Miriama, aka nae iaia i hoomaka aku ai e hele, me ka paa no i ka lima o Miriama, akahi no a maopopo mai la i ua kaikamahine nei, ua makemake kona hoopakele iaia e hele pu aku ine ia, aohe a ia nei hookololohe ana iho, aku hahai aku la me na kaina wawae mama, me ka hoihoi pu hoi o kona helehelena, me kona koho aku nae, e laweia ana oia, no kekahi wahi okoa aku i noho nui ia e na kanaka.

            I ko laua hoea ana aku malalo pono o ke kumulaau. a Keaka o ka lele ana mai, a ku'i ai i ke kanaka Arabia. o kua. me ka puliki ana aku no hoi o ke kaikamahine i kona mau lima, ma ka a-i o kona hoopakele, o ka pinana aku la no ia o Keaka iluna o ke kumulaau, a hoomaka aku la e hele, me he mea la, aia oia maluna o ka honua paa, me ka hookahaha loa ia aku hoi o ko Miriama manao, no ka hiki ana i kela kanaka ke hele me he mapu la.

            Aia o Miriama ke laweia la me ka hiki ole iaia ke koho aku, ina paha no ka poino a no ka palekana, na hopena e kau mai ana maluna ona, hookahi nae mea maopopo iaia, ua haawi pau aku oia i kona hilinai ana maluna o kela kanaka, aole he wahi hopohopo 'iki iloko ona, no ka hoopilikaia mai o kona ola, elike me na hana a na kanaka Arabia maluna ona.

            Ina pela he wahi mahu'i hoomaopopo iki kekahi iloko ona, ke lawe nei kona hoopakele iaia noloko o ka ululaau, a e ola aku ana oia, elike me ke ola ana o na kanaka ahiu, ina paha ua komo mai ka maka'u iloko ona, no ka mea he lehulehu wale no na manawa ana i manao ai e holo mahuka mailoko aku o kona wahi i hoopaaia ai e ka moi o na kanaka Arabia, o ke kumu wale no o kona hooko ole ana aku ia manao, no kona maka'u i na holoholona ahiu, o pau mai auanei oia i ka ai ia.

            Aole no i loihi loa kela wahi a laua o ka hele ana aku, mahope o ka haalele ana mai i ka pa e hoopuni ana i na kauhale o na kanaka Arabia, ike aku la o Miriama i ke kino puhuluhulu, o Akuta e kau mai äna ilunao ke kumulaau, mamua pono o kahi a laua nei e hele aku ana, ia wa i puliki loa iho ai kona mau lima, i ka a-i o Keaka, oiai aia ka maka'u iloko ona, no ka pau mai i ka ai ia e ka mapu, o kana mea nae e ha'oha'o la, aole he wahi mea a hoolalau ae ka hele ana a kona hoopakele, aka ke hele pololei loa aku la oia imua o ka mapu.

            I ka ike ana mai hoi o Akuta i ka hoi aku o Keaka me ke kaikamahine mahope o kona kua, ua kuhihewa mai la oia, he paahao paha kela na laua, nolaila, hoomaka mai la oia e nunulu, me ke kapalili o Mrirama i kau a mea o ka piha loa i ka maka'u. I loko o ka noonoo o Akuta, ina he pio kela ua like wale no kekahi kaikamahine uuku imua ona, me kekahi mapu nui, he hookahi n omea e hookauia aku maluna ona, o ia no ka make.

            I kela maopopo ana aku ia Akuta, ka manao o Keaka, e pili ana n oke kaikamahine, noonoo iho la ua niapu nei, malia paha ua makemake o Keaka e lawe aku i kela kaikamahine i wahine nana, nolaila pau wale ae la no kona manao hoopilikia mai, a i kulike ai no hoi me na kanawai paa iwaena o na mapu, ua kaha uka la oia hele no kahi okoa. me ka waiho ana mai ia Keaka ame kona kokoolau, e noho ona kahi hookahi.

            Oiai he kumulaau nui no keia a Keaka ame Miriama e kau ana, hookuu iho la oia i kana waiwai makamae ilalo, me ka hoonoho ana iho ma kekahi lala nui, i ole ai oia e haule ilalo, ia wa i kahea aku ai ia Akuta me ka i ana aku:

            "E hele pu ana keia kaikamahine me kaua, ma na wahi apau." me ke kuhikuhi ana mai o kekahi manamanalima ia Miriama. "Ua makemake au e loaa aku ka ike ia oe, aole @@ e hoopilikia a hoopoino paha i kona ola. aka e lilo kaua a elua i mau mea hoopakele iaia, a e kupale hoi no kona pono, mai na hoopilikia wale ia mai e na holoholona, a e na kanaka paha."

            O ka pane ma ko Akuta aoao, hoopinana wale ae la no oia i kona mau poohiwi iluna, oiai nae aia iloko ona, ka makemake ole no ka hele pu mai o kela kaikamahine me laua, he mea houlolohi ia i ko laua hele ana,, a he mea hoopilikia mai no hoi i kekahi manawa. Ma kana@mau mea e ike mai la, i ka hele a kau ka weli ia Miriama nona, ua ike loa o Akuta, aole he wahi waiwai iki, o kela kaikamahine, ina paha he koa, a he maka'u ole iloko ona, e aho ia, e hiki ana ke kauia aku na manaolana, no ka hiki iaia ke haawi mai he mau kokua ana ia laua nei.

            O ka poe maka'u wale elike me Miriama, ma na rula paa iwaena o na mapu, aohe ona kupono iki e hoolaia, aka o ka poe koa wale no a maka'u ole, o lakou ke hoolaia, ka poe hiki ke ku aku a paio me na enemi; aka nae, ina ua makemake o Keaka e hoola i kela kaikamahine, ma ke ano i wahine nana, alaila, o ke kumu kupono wale no ia e hoola aku ai, aole ma kekahi ano e ae.

            No Akuta iho, aole ona makemake i keia kaikamahine ma nei no ka manao o Keaka e haawi aku i wahine nana, no ka mea he pakika pu kona ili, aole he puhuluhulu elike me ko na mapu, a he pupuka hoi ka helehelena, no ka mea. ua ike loa o Akuta. aole he wahi waiwai iki o kela kaikamahine, ina paha he koa, a he maka'u ole iloko ona, e aho ia e hiki ana ke kauia aku na manaolana, no ka hiki iaia ke haawi mai he mau kokua ana ia laua nei.

            Oiai o Akuta e noonoo la, no na mapu wahine u'i iloko o kona lahui, nui i ho la kona hanu. me ke ku okoa ana ae iluna. a hookikakaha iho la, e hoikeike mai ana i kona kulana hiehie, me he mea la, e hoohaehae mai ana ia Keaka, i ka lihi launa ole aku o ka u'i o Miriama i ko na mapu.

            Aia o Akuta ke lele la mai kekahi lala laau a i kekahi, me ka hoonunulu ana, e awihi mau mai ana hoi kana nana ana i ke kaikamahine, no kela mau hana a Akuta, ua piha maoli o Miriama i ka maka'u, a puliki okoa aku la ia Keaka, me he mea la e noonoo ana oia, no ka oi loa aku o kona pono e hoi hou e noho me na kanaka Arabia, mamua o keia @e ana mai ona, e hahai mahope o ke kanaka opio.

            I loko o keia mau hana apau a Akuta, aole he wahi mea a maopopo iki aku ia Miriama, he mau hana hoikeike wale no kela i ka u'i o ka mapu, a oki loa aku hoi ka loaa ana o ka ike iaia, he hoaloha ka mapu no kona hoopakele, ua noho pouliuli maoli no oia ma na ano apau.

            Ma ke koena aku o kela la, ua kaahele pu o Miriama me kona mau hoa, maloko o ka ululaau, oiai o Akuta ame Keaka e huli ana i mau meaai na lakou, me ke kau no nae o Miriama, maluna o ke kua o Keaka, a i ka hoea ana ma kekahi wahi, i ikeia ai ka maalo ana ae o kekahi dia. haalele iho la o Keaka ia Miriama maluna o ke kumulaau, a hoomaka aku la e alualu i ke dia, a elike no me kana hana mau i na manawa apau e maalo ae ai. o kekahi holoholona, pela iho la no o Keaka, i lele iho ai mailuna mai o ke kumulaau. a puiiki aku la ma ka a-i o ke dia, a loaa mai la hoi ia Akuta ua like na hooikaika ana a kela holoholona e pakele, i mea ole, o ka make iho la no ia, me ka hoomaka koke aku la no o Keaka, i ke nahu me ke aki-ku ana i na i'o ono loa o kela holoholona, me ka nana ole ae i ke kihe'ahe'a o ke koko ma kona mau papalina.

            Ke nana mai la no o Miriama mailuna mai o ke kumulaau i ka hana a kona hoopakele ame ka mapu, me ke ku maoli no i ka weliweli, ua lohi loa nae keia manawa, no kona mihi ana. he hookahi wale no hana pono. o ia kona noho malie loa, a nana aku i na mea e kau mai ana maluna ona, ina no ka make a no ke ola paha. e ae aku no oia ia mau mea e hoea mai, oiai ina no oia e noho aku ana malalo o ka moi o na Arabia. e make ana no oia, a ina no hoi maloko o ka ululaau me keia kanaka, e make ana no oia.

            O ka ai hoi ia o Keaka i ka i'o o ke dia ahiki i kona maona ana, huli hoi mai la oia imua o Miriama, ua hele no hoi kona mau lima a hauka'e i ke koko, pela me ka helehelena, ka umauma, ame na wahi e ae no o kona kino, ua piha loa ke kaikamahine opio me ka maka'u, a i ka wa i haawi aku ai o Keaka i kekahi i'o dia maka iaia, luliluli ae la kona poo me ka hoole ana mai, aole ona makemake e ai.

            Ua lilo kela hoole ana aku a Miriama i ka i'o holoholona i mea maikai ole i ko Keaka noonoo. manao iho la oia, ua hoowahawaha paha keia kaikamahine iaia, nolaila ai okoa ae la no oia i kela apana i'o dia a pau, alaila hele hou aku la iloko o ka ululaau, a huli hoi mai la me na huaai, a iaia i haawi mai ai ia Miriama, akahi no oia a lalau aku. me na minoaka hoi ma kona mau papalina, nolaila hoopau loa ae la o Keaka i kona manao kuhihewa, aia kekahi ano hoowahawaha iloko o ke kaikamahine opio nona.

            I ka uhi ana mai o ka malu o ka po, ua hoonaukiuki maoli o Akuta, no ka mea. ke ike la oia, e lilo ana i hana nui ma ko laua aoao, ka makaala ana i keia kaikamahine i ole ai oia e haule mailuna aku o ke kumulaau, i ka wa e hiamoa ai.

            Ua loaa like n okela manao ia Keaka, aole nae no ka hoonaukiuki, aka no ka nui o kana hana e makaala ai, me kona hooholo okoa ana iho iloko ona, he hookahi wale no mea hiki iia ke hana, o ia no ka paa mau ana i kela kaikamahine iloko o kona lima, me ka hiamoe o Akuta ma kekahi aoao. e kaa ai o Miriama mawaena, pela e pumehana ai oia. Ina no ka hookuu aku iaia e hiamoe iluna o ka honua, e pau mai ana oia i ka ai ia e na holoholona maauhele o ka po. molaila e hoao oia ma na ano apau e hiki ana iaia ke hana aku, i wahi e pono ai keia kaikamahine, o kona lahui ponoi.

            Ma kela po mau loa, aole e hiki ia Miriama ke hiamoe, aia mau ka maka'u iloko ona, i na manawa apau, eia no kona pa'uhia ana i la hiamoa, a i ke aumoe, pau mai la kona hopohopo no ka mapu, o kona lilo aku la no ia a i kona puoho ana ae, eia ka ua kiekie ka la iluna, a ua pumehana hoi, ua auhee aku ka pouli o ka po.

            I ke kaakaa ana ae nae o kona mau maka, ike aku la oia i ka mapu mamua pono aku ona, alaila huli mai la ihope. o ka minoaka mai na papalina aku o kona hoopakele, a pau loa ae la kona maka'u, me ka puliki ana mai ia Keaka. me ka puliki ana mai ia Keaka, me he mea la, ua makemake loa oia e kaawale mai ka hulu pukalakala aku o Akuta.

            Kamailio iho la o Keaka ia Miriama ma ka olelo Enelani. luliluli wale ae la no nae ke poo o Miriama, a kamailio aku la ma ka olelo Arabia. Hoao hou mai la o Keaka e kamailio ma ka olelo a na mapu. he hookahi no pane ma ko Miriama aoao, o ia ka luliluli ana ae o kona poo, a kamalilio aku la no ma ka olelo i loaa iaia.

            Ua hiki ia Akuta ke lohe mai i ka Keaka mea e kamailio iho ana, ma ka laua olelo, aku i ka wa nae e pane aku ai o Miriama, heaha la ia mea i ka mapu, me he nakeke hanakuli la na ka makani, e hoonakeke ana i ka lau o na laau.

            (Aole i pau.)