Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 1, 2 January 1920 — Page 7

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            "Ua kamaaina oia i ka Haku Edebasetona a pela me ka Mekia Keiki. E holo pu mau ana oia me laua i Rikemona, a i kekahi manawao ke Keikialii Rudolofa kekahi e holo pu me lakou, me ka ike ole ia mai," wahi hou a ka lede opio.

            "Me ke kanalua ole ke olelo ae no ka nana ana aku i ka napoo ana o ka la mailuna aku o ka puu, oia paha, ea?" i ninau mai ai ke lede Beterama.

            "Oia no hoi, no ka mea, mai kela wahi aku, e ike aku ana kekahi mea e hiki ana maluna o kela puu, i ka nani o ka la ma ka  manawa e kokoke aku ana e napoo, oia ka ka manawa nani loa o ka la i ka nana aku." wahi a Adela. "Aka, manao au aole hookahi mea i hele aku i Rikemona i nei manawa, eia nae, he pinepine no na manawa a lakou o ka hele ana aku mamua.

            "O ka Haku Ezebona kekahi hoaloha pilipaa loa o Wilemota, a ua nui na dala a Wilemota i aie ai mai iaia mai, a e hele mau ana no hoi o Wilemota i kona hale i ka hapanui o ha manawa, no kona makemake e loaa mai kekahi ike iaia ma ka mea e pili ana i na malihini kaahele Pelekane ame Amerika, pela kana olelo mai ia ʻ u ma kekahi ahiahi, oiao maua e ai ana i ka aina ahiahi.

            "Aole anei ou manao he wahi maikai kela e hele ai e makaikai i ke ike aku i ka nani o ha la i kona manawa e napoo aku ai,  mailuna aku o kela puu, e Mr. Baida?" i ninau mai ai o Adela me ka hoihoi, no ka mea, ma ia manawa me he mea la i ka nana aku a ka lunanana iaia ua kaawale loa aku na mea hookaumaha i kona noonoo, o ka hauoli ke nohoalii iho ana maluana on a ia manawa.

            "Pela kuu manao," wehi a ka Lunanana Baida o ka pane ana aku. alaila ku ae la oia iluna no ka hoomakaukau ana e hoi. laila i ku ae ai. ku pu ae la na lede elua iluna a hahai mai la mahope on a me ka i pu ana mai:

            "Me ka hauoli nui maua e hookipa mai ai ia oe in a no kou makemake e holo hou mai ianei," wahi a ka hakuhale.

            "E hoao aku ana oe e hana me ka maikai loa au e ike ana no ko ʻ u ame Sanakelea pono, aole anei pela?" i nainau mai ai ka lede opio me ka leo haahaa loa ame ka minoaka pu. Ehoao oe e hana aku i ka maikai loa, elike me kau e ike ana e Mr. Baida! Aia maluna ou ko maua hilinai ame ko maua hauoli, a ke noi pu ia aku nei kou oluolu mai hoike wale aku hoi oe eia au ianei."

            "Aia maluna ou ka maua hilinai no ko maua palekana ame ko maua hauoli," i kahea mai ai ka lade Beterama ia iaua e haawi mai ana i ko laua aloha hope i ka lunanana.

            I ka hala ana mai o ka lunanana huli ae la o Mrs Beterama a hoahewa ae la i ka lede opio no kona manao ana e haawipio wale aku i kona waiwai me ka hana ole aku i kekahi mea no ia waiwai."

            "E ike mai oe o ke kumu o hoi o ko ʻ u manao ana pela aohe makemake o Ausetina Sanakelea ia'u e koi aku i kela dala. E olelo iho an apaha oe i ko'u puni wale aku i kana olelo mai, aka, mo'u iho ua maopopo ia'u kona mau ano; ua manao oia he hana hoohaahaa aku keia iaia , oia ke kumu!"

            "O, ua like maoli olua a elua me ke kamalii," i pane mai ai ka lede Beterama, "ina e kamailio mai ana oe me kela. No ke aha oe i ae ai e noho ma ke kulana o ka mea i hookaumakaia? Manao anei oe he hana hanohano ia? Oia hoi i ka manawa au e hana ai me ka ikaika no ka hoomau ana aku i kou pono o ke ola ana, i mea e loaa like ai ia olua ka oluolu o ka noho kauoli ana?"

            "He mea oiaio no ia au i olelo mai la,' wahi a ka lede opio o ka pane ana aku, mahope iho o kona hamau ana no kekahi manawa. "Aole i'o no ia he hana maikai o ka hoonele aku iaia i kekahi mea e pono ai, aka"

            I ka Lunanana Baida i hoi aku ai, me ka hauoli wale no oia o ia hoi ana aku no ka pomaikai o kana huaka'i o ka hele ana ae e ike i na lede a o ka mea nae i hoomahuahua loa ia ae ai o kona hauoli oia no kona halawai ole ana ma ke alanui me Lidia Madoka, ka wahine lawelawe a Mrs. Beterama ana i hopohopo mau ai.

            Oia ka ka Lunanana Baida o ka mihi ana iho i kona laki no ka halawai ole ana me Lidia Madoka, no ka mea, o keia no ka wahine nana i hana i kekahi mau hana epa a imihala mamua, a poino ai ke ola o kekahi kaukaualii Paniolo, mamuli o kona lawe ponoi ana ae i kona ola no kona hooneleia ana i ka wahine ana i makemake loa ai e mare

            O kekahi no koi, o keia Lidia Madoka, o kekahi ia o na wahine e launa mau ana ma ka leka me Gerena, kekahi o na kanaka kolohe i kaulana, a o kekahi o na kanaka e hana ana ia manawa e hoopuhili i ka hana a na makaikiu, a i makemake loa ia e paa i ka hopuia maloko o Parisa.

            Mokuna XIV.

            Mai ke alanui Makao aku kamoe pololei aku la ka hele ana a ka Lunanana Baida ma ke alanui e hoea aku ai i ke keena oihana o Binamu. O ka palapala i haaleleia iho ai e Binamu e noi ana ia i ka lunanana e kipa aku e ike iaia, e hoakaka ana maloko olaila he akena o Binamu no ka Hui Inusua o Parisa, a e hooia mai ana iaia aole oia e kanalua nona. I ka lunanana e heluhelu ana ia palapala ua hookahahaia ae la oia ia manawa, a no kekahi manawa kona helu helu akahele loa ana me ka noonoo nui no na mea i kakauia moloko.

            Iaia i hoea aku ai i kahi i hoakakaia maloko o ka leka, ua hoopuiwaia oia i kona manawa i ike aku ai i kona hoaloha kahiko, Baia, e noho mai ana iloko. "Eia  mai nei ka hoi o i ala ianei." i namunamu iho ai ka lunanana iloko wale iho no on a. "o i ala kekahi i hoohuoiia ua launa me Mr. Nila ka kanaka haiolelo hoole waiona. He kanaka kupanaha maoli kela i ka nana aku. Aka malia paha ua koho oia o keia kahi kupono o kana hana e lawelaweia ai me ka holopono."

            Aia ma ka papahele malalo o kela hale he rumi hoikeike hili pikake no kekahi kanaka, a ma kekahi aoao ae he runi kuai mikini humuhumu o ke ano mikini emi loa o ke kumu kuai, a i hanaia hoi ma Kelemania. Ma ke poo maloko aku o ka holo akea he alanuipii a he puka komo ma kekahi aoao mai o ia alanuipii oia ka puka e komo aku ai iloko o kekahi halehana piano, a ma kekahi aoao e huli pono mai ana ia rumi he halehana pua pepa na ka Madame Tafire.

            I ka pii ana aku o ka lunanana a kau i ka papahele ekahi ike aku la oia i ka pahuku a kekahi kanaka huki niho a ma kekahi aoao ae ka rumi o ke kauka huki niho ma ka aoao akau ae o ia rumi ke keenahana o Mr. Binamu. Ma na papahele alua a ekolu he mau keenahana wale no o na ano hana like ole a he noho ie nui ke ku ana ua hoopiliia aku i ka paia.

            Mamuli o na huapalapala nuni e kau ana maluna ae o ka puka i maopopo ai i ka lunanana o ka rumi oihana ia o Binamu, a iaia e nana aku ana ma na wahi apau o ia rumi ke hookani wale la no oia i ka nani o na mea apau a kona mau maka e ike aku ana. O na huapalapala nunui e kau ana mawaho mai o ke keenahana o Binamu, "Akena Inisuaame na Hana o kela ame Keia Ano no na Aina E."

            No kona makemake iho la e komo aku iloko o ka rumi, pale aku la oia i ke pani puka o ke keena. Ma kana mea e ike aku ana ia manawa ua hanaia ia puka me ka maalahi loa no ka wehe ana aku maluna o kona mau ami, eia nae ka mea hilu aohe hemo aku. Pale hou aku la oia a ua like no ka paa me mamua; ma ia manawa hope lohe aku la oia i ke kani ana mai o ka hele, he hoailona ana i maopopo mua ole ai ua ikeia mai la oia e ka mea maloko oia  e ka mea maloko ha makaikiu.

            Ku iki iho la oia e kakali o ka weheia mai, oia mau no nae ka paa o ka puka. Ia manawa me he aha la ia alawa ana aw ana, o kona ike ae la no ia i kekahi pihi ma kekahi aoao ae ana, o kona ike ai la no ia ji kekahipihi ma kekahi aoao o ka puka o Binamu me na huaolelo e kau ana "e oluolu ka malihini e wili ae i keia pilii." Ia wili ana ae no ana lohe aku la oia i ke kani o ka bele maloo mai o ka rumi.

            He sekona a elua paha ma a hope iho hemo mai ana ka puka, o kona komo aku la no ia maloko o ka puka, eia nai taia e nana aku ana ua paa mai la oia i kekahi paku nui e hiki ole ai iaia ke ike aku ialoko o ka rumi. JI manawa ana o ke komo ana aku ua lohe maopopo aku la oia i ka upa inoia ana aku o kekahi ume o ke pakaukau kakau, a lohe pu aku la oia i ka haluhalu mai o na kaina wawae maloko, a oili mai la he kanaka me ka helehelena aoo, me ka umiumi puhuluhulu ma kona auwae, oioi no hoi na iwimahamaha nona ka inoa i kamaaina mamua ae nei o Kupana, a o Baia hoi kekahi inoa on a.

                 "E kala mai ia'u," i pane aku ai ka lunanana, "e ninau aku ana au i kou hanohano, eia no anei o Mr. Biinamu maloko o keia hale i nei manawa?"

                 "Aole oia maanei i keia manawa ua hele aku nei oia no kekahi hana i kauohaia mai nei." wahi a ka pane a Kupuna.

                 "O, he mea kaumaha no kela, no ka mea, mai kahi mamao loa au o ka hele ana mai nei no ka ike ana iaia. E oluoluia mai mai ana anei au e komo aku no ke kakali ana iaia no kona hoi mai?"

                 "O, komo mai, mai hopohopo oe. Owau kana wahi kekikane uuku."

                 :Pehea? O Beniamina anei oe?"

                 "Ae; o Benimina, ke kaikaina o Iosepa, a lokoba i hoouna ole ai me kona mau hoahanau i Aigupita, no kona hopohopo o halawai auanei oia me ka poino," eia nae o Ben Baia no keia e kamailio mai nei ma ka hokalike aku.

                 "O Beniamina hewa ole, ke keonimana o ke kiure i hoahewa ole ia ai mamua aku nei, eia nae, he kanaka hewa mau no oia."

                 "Ka, elike me kau e kapa mai ai," alaila pani ino mai la o Binamu i ka puka a ka'i aku la i kana malihini no kekahi aoao aku o ka paku o ka rumi.

                 "Heaha ka manao o keia mau mea apau a'u e ike aku nei, e Beni?" i ninau aku ai ka lunanana. Nana ae la ka lunanana ma o a maanei o na wahi o ka rumi me ka hookahaha nui ia o kona noonoo.

                 "Ka manao o keia mau mea? Eia ka manao, e ka Lunanana Baida. o keia ka punana o na meli hana momona. Noho aku ilalo maluna aku o kela noho nui a inan he makemake oe i ke kia a i aku ka mea maikai loa ilko o ka pahu alaila panee mai la o Beni i ka pahu kika mamua oke alo o ka lunanana.

                 Haule iho la o Baida iluna o ka noho i kuhikuhiia aku ai me kona alo e huli pono aku ana i ka malamalama o ka puka aniani a o ke kua i ka puka. Hele ae la, o Binamu a ma ka noho e huli pono mai ana mamua o ke alo o ka lunanana a noho iho la. O ke pakaukau nana i hookaawale ia laua he pakaukau mahokene me na ume me kela ame keia aoao.

                 Iaia i noho pono iho ai i mai la: "Ua hana makou me ka ikaika maanei, aneane e laha loa ka hui inisua maanei a me ka hana nui makou e a'o aku ai i kela poe. Ua hoao makou e hoopakele ae i ka lehulehu mai ko lakou noho hemahema ana a ke ike aku nei makou i ka holopono o ia hana iwaena o na kanaka. Maloko o keia rumi i hoakakaia aku ai na mea apau a ka lehulehu e hana ai, a maloko no hoi o keia mau paia e hookipa mai ai makou i kela ame keia hapaha i na kanaka i hookohuia aku no ka lawelawe ana ia hana."

                 "O makou au i olelo mai la, owai ia poe?"

                 "Owau âme kakahi mua hoa i hiamoe. Na kauolelo? O, he mau kakauolelo lehulehu ka makou, aia ko lakou mau pakaukau kakau maloko o kela rumi ma o.], eia nae, hookahi o lakou o ko'u hookuu koke ana aku nei no ia. Ua hoao mai oia e hoopoino ia'u oia ko'u kumu o ke kipaku ana aku nei iaia. O kekahi iho he opio kulana keonimana kona, ua hele aku nei nae i nei manawa iwaho, he kanaka opio i makemake e hoonaauaoia kana keikikane ma ka olelo Enelani a pela hoi me ka lawelawe ana i na hana kalepa ma ka olelo Enelani.

                 "Laki no ka hoihoi ana mai nei a kela kanaka poio i ke dala uku kaulele a kona makuahine kanemake ia'u, no ka mea, he lehulehu wale ka poe kolohe e lawelawe mai nei i ka hana me ka loaa ole o ia mea he aloha i ka poe ilihune, a o keia dala uku kaulele i komo mai la iloko o kuu lima ua komo mai ia i ka manawa kupono loa. He huina dala mahuahua loa keia i hoihoiia mai la ia'u a ua ukuia a piha pono elike me ka huina i koiia aku.

                 "Na kela kanaka poio e kakau i ka'u mau leka no'u, a oia no hoi ka mea kokua mai ia'u ma ka hui ana aku a kukakuka me na kanaka Palani e makemake mai ana e komo i ka hui. Ua hoounaia aku nei oia e a'u e holo ma kela aoao o Parisa nei. Ua ike au i kona makemake e hele a no kona makemake ua ae aku au iaia e hele me ke ku-e ole aku. Aohe no ana hoi ana mai, koe wale no a make make oia pela. Hookahi a elua mau kakauolelo hou iho lakou me na uku kaulele i oi aku ka nui, a ua ike no hoi au aole no laua e hoopoino mai ana"!

                 "Aohe anei he mea iloko o kela?" i ninau aku ai ka lunanana, me ke kunou ana aku o kona poo i kahi o kekahi pahuume ku e ku mai ana ma kekahi aoao.

                 "Aohe waiwai oloko, he ku pahu wale iho no kela me ka waiwai ole, eia nae aia no hoi a hiki mai i kona manawa e hoohanaia aku ai, oia hoi a hiki mai i kona manawa e hoohanaia aku ai, oia hoi loaa mai kekahi mau mea no ka hoihoi ana aku iloko olaila, alaila loaa kana ukana.

                 "He maikai ka hana i ka nana aku; ua haawi mai ka lehulehu i ko lakou hilinai maluna o makou. O i ka manawa no e loaa mai ai o ke dala ia makou ua hoihoi kokeia aku ia mau dala apau i ka banako. Ua ike makou he nui ka poino e loaa ana ke waiho iho maanei, no ka mea, aole i ikeia aku ka poe aihue. he hana mauna kiekie loa ia e hoahu iho ai maanei, he nui a lehulehu ka poe kolohe ma keia wahi. He mea kupanaha no hoi ia ke noonoo iho i ka hiki ole ana i kekahi hoakanaka ke hilinai aku i kekahi hoakanaka.

                 "Nolaila, he inisua pauahi no ka kekahi a oukou e lawelawe nei maanei?"

                 "O ae, ae! oia hana imi loaa no ia. Pehea, e kamau wahi kiaha waina paha oe?"

                 Ua hoole aku la o Baida no kona makemake ole e inu ia manawa o ka la. no ka mea he awakea loa, ua hopohopo oia o oheha mai a makehiamoe, oiai he nui aku kana mau hana i koe. Oiai o Mr. Binamu e nana ana i kekahi buke, a e hoopili ana i ka hana, alawa hou ae la ka Lunanana Baida ma o a maanei o ka rumi.

                 Ke hialaai la kona mau maka i na mea hoonani apau ana e ike aku ana. oia hoi na noho ie, na noho pulu kumukuai nui, a hookahi mea nana i hoohauoli loa mai i kona noonoo oia kona ike ana aku i ke kii mabala hapa o ka Emepera Napoliona e kau mai ana maluna o kekahi oahuku, a maluna aku o kekahi pahuku he kii keleawe no Gamebeta.

                 He mau ipupua kekahi e kau mai ana maluna o kekahi pakaukau ma ke kihi a mai mau pua mai ana e ike aku ana e ko mai ana ka moani aala o na pua like ole a ma kela ame keia kihi he mau pahuku i piha me na buke ame na pepa oihana. Ma ka paia mahope o koua kua e kau ana kekahi uwaki nui ana e koho ana ia manawa ua hanaia ma Kelemania.

                 I ka pau ana o ke kilohi ana a kona mau maka maluna o keia mau mea hoolele pau aku la oia i ka ike a kona mau maka maluna o kekahi mau puka i paa i ka lakaia e ku mai ana ma kekahi aoao aku o ka rumi a laua e noho ana, a ma kana koho iho oia na puke e komo aku ai iloko o kekahi mau rumi aku mailoko aku o ka rumi a laua e noho ana.

                 I ka hala ana o kekahi manawa me ko laua noho mumule o ka lunanana ka mea mua o laua o ka hoopuka ana ae i nei mau olelo: "Ua ike iho au maloko o na nupepa ahiahi o Ladana he mau kelekalama e hoakaka ana no ka pepehiia ana a make o kekahi kanaka Pelekane. Ua ike au hookhi i keia kakahiaka ma ka hokele. No ia nuhou ua koho iho au na kekahi poe onei i kelekalapa akuu nei i kela mau nupepa no kela pepehiia ana o kela kanaka Pelekane. Ua heluhelu anei oe i kekahi mea e pili ana ia pepehikanaka?"

"Ae, kahi mea e pili ana me ia meahou," wahi a ka pane a ka hakuale. "He kupanaha no ke noonoo iho, he hiki wawe maoli no na nupepa i ka hoakaka ae i kekahi meahou a lakou e lohe aku ana iloko o ka manawa pokole, aole ma ka olelo hookahi wale, aka ma na olelo lehulehu like ole. Pehea, aole anei oe e kamau wahi oolopu waina madera? Aole? A ua pau ae la keia; he koe no ia no ko'u waina."

                 No ka hauoli loa o ka lunanana no na olelo a Binamu, mamua iho a no ka nui hoomano loa mai no hoi kekahi o Binamu i ke koi, ua ae aku la ka lunanana e kamau wahi waina pu me ia.

                 "Ea e noi okoa aku ana au ia oe e hoakaka mai i kou manao e pili ana i kela pepehikanaka, ke oluolu mai nae oe," i pane aku ai ka lunanana. "Aole oe i hoakaka iki mai nei i kou manao no ia karaima i hanaia."

                 He põe makaikiu akamai no kekahi o kou mau hoa makaikiu ma Ladana a ma ko ʻ u lohe o oe hookahi ka oi aku o ke akamai mamua o lakou. Aka e hoike aku no au i ko'u manaoio ia oe aole i loaa ia oe ka hapalua o ka uku no na hana au i lawelawe ai no ke aupuni me kou akamai ame ka holopono. Ma kekahi manawa mamuli o ke ano naaupo o na kanaka i holopono ai kau lawelawe ana i kekahi mau hihia, pela ko'u manao."

                 "He mea oiaio no ia au i olelo mai la, e Beni," i pane aku ai ka malihini. I ko lakou manawa makaala ua pakele aku lakou mai ka paa ana aku i ka hopuia, in a nae i maopapa mua ia lakou ia mea. Eia nae, oia ano poe aole maloko o keia aupuni. I ha'i aku au ia oe e kau koke aku ana ko makou mau lima maluna o na kanaka clua i hoohuoiia na iaua i pepehi ke kanaka Pelekane maluna o ke kaaahi laweleka o ka po, a i aihue aku ai hoi i na daimana a Mr. Reminetona. I ka lunanana i hooki iho ai i kana kamailio ana i keia mau mea nana pono aku la oia i ka helehelena ea?"

                 Alaila hoakaka aku la o Baida i na mea apau e pili ana i na kanaka elua i hoohuoiia i holo mai ai ma ke kaaahi laweleka o ka po mai Ladana mai.

                 "E paa aku ana laua ia makou," i palua aku ai ka ka Lunanana Baida kamailio ana. "ma ka la apopo, a i ole ma kela la aku paha. Hookahi o ka makou mau makaikiu kaulana eia oia maanei a ke hana pu mai nei me na makai moloko o Parisa nei, a ke hoike mua aku nei au ia oe he maalahi loa ka olelo ana aw no ko laua paa mai. Heaha kau e noonoo la elike me kou maopopo i na hana e lawelawe mau ia nei e na makaikiu maloko o Parisa nei?"

                 He manawa ia no kela ame keia mea o laua i nana aku ai kekahi i kekahi i kekahi me na manao kahala. Ma ko Kupuna helehelena ke nana aku me he mea la aia kekahi manao nui iloko on a kahi i nu ai, a hala kekahi manawa pane mai la :

                 "Elike me kau i olelo mai nei ke manao nei au ua paa na inoa o kela mau kanaka i ka hoopaaia maloo o ka buke a ka oihana makai. Owai kela man kanaka la, in a e oluolu ana oe e hoike mai i ko laua mau inoa?"

                 "He kanaka i kapaia o Waina a he kakini nae on a mau inoa kapakapa a he kanaka akamai loa i ka aihue no ke komohana mai nona ka inoa o Finisa, a he mau inoa lehulehu okoa aku kekahi ona.

                 "I ha'i aku au ia oe ua paa loa ko makou manao e paa aku ana laua i ka hopuia, a ma ka'u mau mea o ka lohe ana mai e paa pu aku ana ia makou kekahi kanaka i halawai ai me laua i ka manawa i ku mai ai ke kaaahi i Parisa nei, he kanaka hi'iha'i i kanawai kahiko. a ua manaoia oia ke kanaka nana i huna i keia mau kanaka ae la maloko o kekahi hale."

                 Ma keia manawa a pau a ka lunanana e kamailio aku ana aia mau kona mau maka maluna o na puka e paa mai ana i ka lakaia ma kekahi aoao aku o ka rumi, a ke hoomaopopo mai la no nae o Binamu ia mau ano apau o ka lunanana.

                 "He kupanaha heaha kou kuleana e lawelawe ai i kekahi hihia pepehikanaka i hanaia maluna o ka lepo o Palani, a maloko hoi o ke kulanakauale nei o Parisa?"

                 "No ka hioke ana aku ia oe i ka mea oiaio eia au mahope o ka meheu o ka mea nana i aihue i na daimana mai ka hale mai o Mr. Welemota ma Enelani. O ka kauoha i loaa mai ia'u i ke kanaka i pepehiia ai a make nana i aihue i i kela mau daimana ua paaia cia kela mau daimana me kona kuleana ole ma ke kanawai, aka oiai nai aole i loaa aku kela mau daimana maluna o kona kiup, ua koho wale ia, a oia ka manao e ku nei i keia la , ua laweia kela mau daimana mai ke kino aku o ka mea i make e ke kanaka a mau kanaka paha na laua i pepehi.

                 "Ua maopopo i na kanaka no laua na inoa a'u o ka hoakaka ana aku nei ia oe ke huliia mai nei laua e na makaikiu Enelani. Nolaila aole e hiki ana i kela mau kanaka ke hoolilo aku i kela mau daimana ma ke kuai oiai laua e hanuia mai ana. I mea nae e hiki ai la laua ke hoolilo aku ia mau daimana ma Palani nei he mea pono e loaa i hoahui no laua maanei, ke kolu o na kanaka.

                 "Nolaila, elike me ke ano o na kanaka kalepa waiwai mai kekahi hanaka e lilo aku ai a i kekahi, pela no me kela mau kanaka; in a o oe ma ko'u wahi me ka paa o ka manao e huli aku mahope o ka waiwai i aihueia, me ke koi ole ia aku nae e hana i kekahi mea e pili ana i kela hihia pepehikanaka. a in a e manao kaua o ke kolu o na kanaka elua na laua i pepehi i ke kanaka Pelekane maluna o ke kaaahi, he kanaka i hana mai i ka maikai ia oe au nae i makemake ole ai e hoopoino aku iaia, heaha ana kau e hana aku ai nona?"

                 Mamua o ko Binamu nane ana mai i kekahi huaolelo, ua kani mai la ka bele uwila me ka nawaliwali loa mahope o kona noho. Ia manawa hookahi no ua loheia aku la he mau kainawawae mawaho mai o ka rumi.

                 "He malihini kela mawaho, a he mea malihini nae ia hale." i noonoo iho ai ka lunanana, me kona hoomanao ana iho iaia i hoea mua mai ai hale i na minuke mamua iho.

                 Owai la ia malihini aohe maopopo iaia, eia nae kana mea e ike ana iaia iho ia manawa ke pioloke wale no oloko iho mawaho ua piha i ka inaina. Me he mea la e kula'i mai ana mawaho ua piha i ka inaina. He he mea la e kula'i mai ana oia i ka panipuka elike me ka ikaika hiki iaiai ai i ka manawa hope lohe aku la oia i ka nalulu mai mawaho me he mea la ua ku'i mai la ke kanaka i ka puka. 

                 "He kanaka aku kela mawaho me he mea la he hana awiwi loa kana no ka hoopaa ana i kona ola." i pane aku ai ka Lunanana Baida ia Binamu. "Wehe koke mai oe i ka puka o kali loa mai oia, e Beni!"

                 Ia manawa lalau ae la o Binamu i ka laka i hoopaaia ai ka uka ku mai ana mahope o kona noho a wehe ae la.

                 "E kala mai oe ia'u no kekahi manawa," i noi mai ai o Beni i ka lunanana.

                 "Ke hookuuia aku nei oe me ka maikai," i pane aku ai ka lunanana me ka oluolu loa.

                 Ku ae la o Binamy iluna a hele aku la no kahi o ka paku o ka rumi, a nalowale aku la ma kekahi aoao o kapaku. a ia manawa i lohe aku ai ka lunanana  i ka halulu o kekahi puupuu o ke ku'ii ana mai i ka paia. Ua lohe pu aku la oia i ka haki ana mai o ka laka i ka wa i hemo mai ai ka panipuka. He mau leo nunui ma ka olelo Beritania kana o ka lohe ana aku aole nae i ka maopopo loa, a lohe pu aku la oia i kekahi leo liilii loa o ka paneia ana aku e Binamu. Ua lohe hou aku la oia i ka upa ino ia ana aku o ke panipuka a pau aku la kana lohe ana i kekahi mea, no ka mean, ma kana hoomopopo aku ua olili loa aku na kanaka iwaho.

                 I ke koe ana iho o ka Lunanana Baida wale no koloko o ka rumi, ku koke ae la oia iluna e hele aku la no kahi a Binamy i noho ai, a hoomaka iho la e hukihuki mai i na u ae apau o ke pakaukau me kona lima akau, eia nae ua pau wale no i ka lakaia a paa. Eia nae i kona hoao ana iho e huki mai i ka ume ma ka aoao hema maluna loa ua hemo mai la.

                 Alawa hou ae la ka lunanana i kahi o na puka elua a i kona ike ana he meha wale no ke  kula aohe heu pueo. hoomaka iho la oia e nana i na mea apau maloko o ia ume me ke ano lele no nae o ka oili no ka hoi koke amlo Binamu a loaa pono mai oia e kuekaa ana i na mea apau oloko o kona pakaukau. Ae, oia hookahi wale no koloko o ka rumi ia manawa, aohe mea nana mai iaia.

                 Ua lohe maopopo aku oia i ka upa ino ia ana aku o ke panipuka ma ka ikaika loa. Ma ke ano ulia anei? Ina a looia i lohe aku i ka hamumu mai o na leo mawaho alaila ua hanaia kela panipuka ma kekahi ano akamai loa  e hiki ole ai iaia ke lohe aku i kekahi leo mawaho mai, a ua hanaia no hoi ma ke ano e loaa ai iaia ka pomaikai, loaa kona manawa nui e kuekaa ai i na mea apau maloko o kela pakaukau.

                 Ina aole i oili aku kela on a hale iwaho? Ina he hoaloha me ia ma kela aoao mai o ka puka a he hana ka laua i hoolala ai no ka hoopaa ana iaia no kakahi manawa, aohe ana mea i ike aku. Ina pela ana, alaila e lilo ana kona ikeia mai e kuekaa ana i na mea oloko o ke pakaukau i hihia nona e haawaiia ae ai i na makai Palani, a mamua o kona hookuuia ana mai, e lilo ana oia ke kanaka hookahi a Baia i maka' uai, a o ke kanaka hookahi wale no hoi i hiki ke hooiaio no na kanaka elua i makemakeia e hopu, i paahao. A oiai oia e hoopaaia ana he manawa ia no Finisa ame Waiina e hookaawale ia aku ai mai Palani aku no kekahi aina mamao loa; o na hookolo ana mahope o ke daimana i aihueia e loaa ole ana, a mahope o ko laua hala ana aku no ka aina e, ia manawa o Baia e hele mai ai a mihi mai imua on a ana mai ana e ike ia Baia maloko o on a rumi he hana aku, aka i kona hoaloha kahiko no.

                 Ina e loheia ae ana keia paa ana on a e lilo ana ia i mea e kamailio nui ia ai nona ma na wahi apau o Enelani, a pela pu maloko o ka Ainapuniole, oiai he makaikiu oia i kaulana no ka maalea ame ka maka'u ole, eia nae, ua hoopaaia oia maloko o kahi paa e hiki ole ai iaia ke hoopakele iaia iho. Aole e pau ana kona hookeneheneia e na makaikiu maloko o a hale oihana makaikiu ma Enelani me ke kauia o na huapalapala hoohenehene nona "ke ka Lunanana Baida hana hope loa."

                 Ua hoomau aku la oia i ka hoolohe ana eia nae, aohe ana mea i lohe o ka nakeke wale mai no o ka holo ana a na kaa malalo aku o ke alanui. Malia paha he hana naauao nana ka mauna ana aku iaia iho a eia nae e hoonui aku oia i kona makaala ame kona naauao ma ka huli ana ialoko o kela hale.

                 A pehea, in a e loaa ana iaia ke daimana maloko o keia hale, oia na daimana a Wilemota i hoikeia mai ai ua aihueia e loaa aku ana na daimana maloko o ka rumi o Baia. O ka mea maopopo loa e haawiia aku ana oia iloko o na lima o na maka o Palani me kekahi oleloike e hoakaka ana me ke ku-e iaia o na daimana i loaa aku ai iaia he mau waiwai ia i hunaia maloko o kona kino ponoi no kekahi manawa i maopopo ole.

                 Ma ka hoakaka a Reminetona i hoike aku ai imua o kekahi mau hoa houa oluna o ke kaaahi laweleka o ka po, he hoike oiaio e hiki ole ai iaia ke hoole iho, a in a pela oia pu kekahi e owili pu ia ana ma kela hihia pepehikanaka mamuli o ka make ana o Reminatona malina o ke kaaahi.

                 O na makaikiu holona  a ka lehulehu, a o ka poe i makemake ole i ka hana a na makai e hukala ae ana lakou oia oukekahi i hana i ke karaima e hiki ole ai ke ku-e aku, a oiai ua hoike mua aku oia ia Baia i ka mea e pili ana i ka hoohuoiia o wana ame Finisa, aole anei oia e komo pu ana iloko o ia hoohuoiia oiai hookahi me na kanaka elua i hoohuoiia na laua i aihue a i powa ia Reinetona?"

                 Me keia mau mea ana e nalu ana i lupeaia iai kona noonoo, alaila huki mai la oia i ka ume o ke pakaukau maluna loa ma ka aoao hema a kaawale iwaho.

                 "Owai auanei ke ike mai, ' 'wahi ana iaia iho "no ka'u mea e ike iho ana? He wahi leka nahae kahiko, he palapala hoolauna, he wahi omole uuku wai ole me na inoa o Kalemenete ame ka hui e kau ana, a he pu panapana, o ka pu panapana paha keia, pela ko Baida koho iho, i kiia ai o Reminetona a make, owai ka mea i ike?

                 Ma kana hoomaopopo iho he palani loa kela ume no kekahi pu panapana e waihoia ai. Ma kekahi wahi okoa aku ana o ka huli ana iho loaa iho la iaia kekahi mau pooleka. he mea hoopipili, he pokaa kuaina, a he upa. Ina paha he holona in a wa noke wale oia i ke kuekaa i na mea apau oloko e hiki koke ai no i ka mea nana ia mau waiwai ke ike iho ia huliia oloko, aka, no ke kanaka i kuluma ia hana, ua lawelaweia eia na mea apau me ka palanehe loa, me he mea la aohe i huliia kekahi mea oloko.

                 Aohe oia i hoopa iho i ka upa, ka pokaa kuaina ame la mea hoopipili no kona ike aohe on a waiwai e hoopapa wale iho ai no ia mau mea. He wahi pahu uuku kana o ka hopa ana iho a wehe ae la i ke panni, he pulupulu koloko me kekahi mea hulali ana o ka lalau ana iho, a lawe ae la mailoko ae o kahi pahu a hookomo iho la iloko o ka pakeke o kona puliki he hana me ke kanalua ole ana i ike ai elike me kekahi poe e ae e hoea mai ai he karaima.

                 I ka pau ana o keia, pani hou iho la oia i kahi pahu huinaha a paa, a hoihoi iho la ma kahi i loaa ai iaia, alaila, haalele iho la oia i ka noho o Baia a hoi hou aku la maluna o kona noho, mahope o ke pani ana aku i ka ume me ka palanehe loa. Iaia maluna o kona noho alaila ninau iho la oia iaia iho. ua ikeia mai nei anei au?"

                 Aole i liuliu iho ku hou ae la oia iluna a hele aku la e holoholo maloko aku o ka lolol loihi, a maloko o ia holo pouliuli aohe ana mea i ike aku. Hoi hou mai la ia a hele aku la ma kahi o ka paku o ka rumi mamua mai o ka puka, a iaia e ku ana malaila lohe ana no oia i kekahi nakeke me he mea la he ki e hookomoia mai ana i ka laka, a ma kana koho iho o Binamy paha e wehe mai ana i ka puka nona e komo mai ai. He makemake kona e hele aku e ku mai ana ma kekahi aoao mai o ka rumi, aka aohe on manawa i keia auina la. malia o loaa iaia he manawa ma kekahi manawa okoa aku. He mea kaumaha nae ia ana i noonoo iho ai no ka hiki ole ana e loaa I manawa. Ua hemo mai la ka puka o ke keena hana o Binamu ia manawa, a upa ino hou ia aku la mahope on a, a oili mai la mai kahi mai o ka paku i hanaia a paa ma kahi o ka puka.

 

(Aole i pau)