Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 1, 2 January 1920 — E KOKUA ME KA MANAWALEA O KE ALOHA KA MEA OI. [ARTICLE]

E KOKUA ME KA MANAWALEA O KE ALOHA KA MEA OI.

Mr. Sol. Hanohano, Alqlia oe:—E oluolu mai oe e hookomo iho i keia mau olelo maluna ae, nona keia poomanao: E kokua me ka manaw.alea o ke aloha ka mea oi. . Ke hoike aku nei au ua kuai au i pahu leka' i ke aupuni, he pahu hao ia v ua kukulu ia e a'u i ke kikowaena o na alanui ekolu, hookahi alanai e holppuni nei ma Maui Hikina, hookahi alanui ma ka aom>' hema, 0 keia alanui holopuni nona ka loa aneane hapahā mile, hookahi alanui e moe ana iuka a .i kai, he mau alanui laula keia e holo nei na mikini lawe hala kafeiki 0 Peahi n?i_. Ma ka eilelo hpohoio a, ka lawe leka mai/Haiku a Peahi a hala loq aku i Huelo, Lei Taua ; e āpono ana i k'o'u kukulu ana ina ka huina o keia ipau alaniii oiai, aia a aponp 0i.% i k'ahi e kukulū ai* alaila apono nolaila ua ku ae keia pahīu lek9 mai kā mahinā 0 lune 0 keia makahiki 1919, ma 0 ke ku ana ae o keia pahu leka, no'u ame ko'n ohana \>onoi, aka, e loaa aku ana ia'u o ka lekā a ka poe e ae, ma keia mea au i ike pono ai ,aole au i a'o, akii iā lakou, a i lioike aku i ko'u mau inanao makee a aloha ia lakou, no keia poniaikai e loaa ana iā la>kou. Ke makemake nei au i ko 'u mau loha ili ulaula i komo ka makeo hoaloha iaia no'u, no ka hookomo ana i kana leka ilako 0 keia pahu leka a'll e ku nei makai iho 0 ka 0 John lianamaikai, a e ike pu iho ana oukou 1 ko'u inoa ma ia pahu. Me keia m.au manao a'u e hoolaha aku nei no ka poe i kuleanā) a i noho ona maluna 0 ka aina hui 0 Peahi, no lakou ua leka a ka mea nona keia inoa malalp iho nei. 0 ka pahu leka uā like no ia- me kekahi hapa 0 ka haleleka, oiai ,aole ona kanaka malama i np, leka ame na nupepa e komo ai iloko, akaj he mea Āa e hoopokole mai i koū hple ānā i ltā haleleka mai Peahi a Haiku, eha mile a oi, nolaila ei)a mile helō a oi, eha mile hoi a oi, ua like ia me 9/mile a oi, he loihi keia alahele me ka pau maoli 0 ke aho 0 ka lio, ina he mikini he hookahi daja ia, nui keia mau daia no kōu luhi ke kii ana i kau nupepa ame na lekā i Hāiku. Ke ha 'i pu aku nei au i kā poe i manao he pomaikai keia no ka poe e makemake aiia e hookomo ae i ka lakou leka ame ka nupepa iloko o keia pahu leka ame na ukāna i kupono iloko 0 ka oihana leka ma .ke kau moakaka anā i .inoa kapakapa, e lilo hoi na f]yka. apau i komo ae e malūhia loa, me ka lawo ole ae i ka leka a kekahi mea okoa ae, e haehae ae i ka wa-hi 0 ka leka ,a helulielu iho 1 na mauao apau, a lawe aku i kahi mau mea i hpouniaia, mai .e kou ohana, mai 'kekahi wahi mai 0 keia teritoi;e a mai Amerika mai paha.

Ke hoike pu aku iiei no hoi au, aole kuleana o kane a wahine a keiki paha ame ka poe e ae e kii ai i na leka a haehae ae 9 lawe i np mea apau 0 keia pahu leka, ka poe i kuleana ole i koia pahu leka, o ka mea a mau mea pahn e ku-e ana i keia olelo papa, ia no oia, pela au i kau iho ai i keia po? manao maluna. Ua hoike ae aii i ko'u manao imun o ke akea, mamuli no ia 0 na manao alolia oie a ko 'u mau hoalolia iloko 0 lta aina nei, ma ka haehae ana ae i ka leka a kuu kaikamahioe Miea $mily me Ha leka a ka'u wahine, ua uhae ia ae ke poo, oiai ka'u poē keiki ma Honolulu i hoouna mai i ka. lakou leka me ka hookomo pu ana niai i ka lakou makana Karisimaka no keia la 25 o Dek.; i ko'u ike ana, ua hookahahaia mai ko'a maiiao, ku i ke aloha ole o ke ano hupo loa, mamuli no manao liuahua opu keemo«n. Ua hoike mai he wahine Pukiki o kona hale aia iho ia ma kahi 0 100 kapuai a oi a emi mai paha mai keia pahu leka aku, a nana i hoike mai ia'u he elua mau wahine kanaka, he hookahi he piula kona e' kau ana, ua hiki aku ke : a wahine ana i hoomaopopo ole ai, aoa i mauao ai he opiopio o:a no 17 paha ona mau niakahiki, a oia ka mea nana i wehe ae i ka pahu leka a wehe ae la i ka leka no kekahi wa loihi, a he hpokāhi wahine maluna 0 ka.lio, aole ona heie maiika pahy. leka> a pau ae la kona wehewehe ana i aa 4eka i haehae iho ai a kamoe aki ia ko laua aiahele no kē komohana m'e ke kau "ana ae i ke kekake e uwe hele anai i ke alahui. Noli&iia, ina uā' lilo keia ipahu leka i mea : e a'o aku cti i ria KoaloKa e hoo> komo iho i ka lakou mau leka a nupepa paha oo ka hoōpāii ana ae i kou hele aha i Haiku iloko 0 na. mile 9 a oi, a he mea hoopilikia wale no ia i kaikamahine opiopio e kau ana maiuna o keia ano holoholona, oiai oia e kau ia iho ana, e uwe ae aan oia me kona ihu e ha'uha 'u ana ma kahi 0 ka'makani e p'a mai ai, a he holoholona apikVno, ina e ike oia i kekalu auwai liilii loa, aole loa e ae ana e a-e malūna ahiki i kou lele ana ilalo e kulai ai i keia ano holoholona, a hoopaa i kona mau wawāe a huki a kau ma kahi aoa'o, he mea'hoohilahila wale no » i na wahine opio : pio ame na kaikainahlne opiopio eiike me nei opio, oiai he mau alanui keia e holo mau ia ana i'n» oiomo&ile aine ka jfde makahānohano, oiai e ike ana ia oe onāluna 0 kela^elea&e'e'"Ka'u ana'iona pukaihu i ka makani. r Ke a'o pu nei au ia oe mai hele ae

oe ma ka pahu leka e hana hou iho ai o hoopaaip. oe e ke kaaawai. Ke hooki nei au me ka haahaa, me ka Lunaiiooponopono ame na keiki omw Hua o koii keenā to 'u -wēlina. J. &OLOMOX KUOHA. ' Peahi, Dec. 22, 1919.