Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 1, 2 January 1920 — He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu [ARTICLE]

He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

Oiai ka puino ua kokoke loa mai imua o kona hoaloha, aole i> Akuta i kunana wale aku, no ka mea, me kona nana ole aku i ka make, ua lele iho la oia mailuna mai o ka lala oke kumulaau ana e kau ana; iaia no nae a haule ilalo o ka liunua. o ka manawa no ia i holo aku ai ka moi o na mapu imua. no ka hopu ana aku ia Keaka, eia nae. e nōho mai ana ke kanaka opio me ka inakaukau i na inanawa apau. Mamua o ka pa ana aku o na lima huluhulu o ka mapu 1 kona kino. ua loaa pono mai la ka opu o ka moi o na mapu ī ka puupuu mahanahana a Keaka kohu peku la no kekahi hoki. a kaanini ana ke alo o ua mapu nei iluna, me ka noke wale ana.ae no i ka hapapa ma q a maanei, me ka manao e loaa aku ana o Keaka iaia, aia aku la nae ua keiki nei ma kahi kaawale kahi i ku mai ai. e kakali inai ana o ka loaa hou he manawa nona e haawi mai ai i kji lua o kana mau puupuu mahanahana i kona enemi. I ka ike ana mai hoi o ka nui aku o na mapu i ka wala\vala ana o kt» lakou moi, ua noke ae la lakou i k.a nunulu me ka leo nui. a hoomaka mai la e holo imua no ka pepehi ana ia Keaka ame Akuta: eia nae, iloko o ka imo ana a ka maka. ua holo mai la o Akuta a hopu.ia Keaka. o kona holo ?«.ku 1a n oia a pinana iluna oke kumulaau. Ke noke la o Keaka i ke kupaka, i wahi nona-e hemo ae ai mai ka puliki ana a Akuta iaia, aole i\ae he wahi mea a hookuu iki o Akuta. ke holo la no oia. me ka mama. me kona nana ole :nai i ke alualu aku o ka nui o na mapu iaia. l'a ma'u no kela wahi o kona ana aku, e lele ana mai kekahi kumulaau a i kekahi kumulaau, a no ka nui loa o kona mama, ua haawipio okoa ka nui o na mapu, me ka huli hoi ana aku 110 ko lakou kahua hōomoana, me na manaolana paha. me ka piha pu hoi i ka inaina, no ka hoohaahaaia ana o ko lakf>u moi. ' I ka ike ana o Akuta, aia laua ma' kahi o ka palekana, hookuu iho 1a oia ia Keaka ilalo, a o ia ka Keaka o ka ninau ana aku ia Akuta: "Pehea la oe i waiho malie ole ai ia'u. e haawi aku i kekahi haawina a'o maikai loa i kou lahui, kā poe na lakou hoolilo mai ia kaua \ t mau enemi ino no lakou i keia po? Ma keia holo ana inai la o kaua, e manao iho ana kela mau mapu, ua maka'u au ia lakou, o ka mea oiaio nae iloko o kuu puuwai. aole loa ia mea he maka'u a hohew r ale iloko o'u." ''Aohe a kaua noonoo ana aku no ka lakou mea e manao niai ai nou, aOle he pilikia e loaa ia oe ma ia mea, oiai eia ne me ke ola ilelko ou, a o kaua 110 hoi a elua. Ina aole au i hoopakele mai ia oe mai kela mau i'napu mai, he hookahi mea maopono loa, ua oepehi inai lakōu ia oe a make, a ia kaua no paha a elua. No kou'malihini i ke ano o ko'u lahui ke kumu o kou hoonana ana aku imua o lakou, oiai nae, o ka liona, iloko o ka nui o kona ikaika, ka holoholona hookahi i kapaia, ka moi o na holoholona apau o ke kula, ua kau ka weli iaia, e aa ole ai e hoonahoa mai i ka wa e ike ai ua nui loa na mapu i kahi hookahi. MOKUNA IX. Ma kekahi 1a niai. ua hoopiha loa ia o Keaka me ke kaumaha. no ka hiki ole ana ke hookoia kana mea i manao ai e hana aku maluna o na mapu, na lakou i kipaku mai ia' laua. ole he mea nui e ae iloko o kona noonoo ma kela la holookoa. o ka piha wale no i ka inaina, ka hoowahawaha ame ka huhu, me he mea la rya ka nana aku iaia, he huhu wale no i na mea apau e maalo ae ana imua o kona alo, a ke hookamailio aku o Akuta iaiā, me ka leo oluolu, e pane mai ana e.ia me ka leo pikanana.

Ua kulike niaoli no kona mau ano apau me ko Tazana, a hui pu iho me kela mau mahina lehulehu ana e alo, hoomanawanui ana i na inea oloko o na ululaau, ua aneane maoli no e kulike loa kona mau ano me ko na holoholona ahiu, eia nae. aole no i nele ka loaa ana o ka no<3noo maikai iloko ona. j Aia maluna o ka moi o na mapu kona noonoo. no ka halawai hou aku me ia, e pepehiia aku ana e ua o Keaka a niake loa. a ina no e hoao mai ana na mapu e ae e hoopilikia iaia. aole no oia e waiho aku ana ia lakou, aka e hookau i aku ana i ka make, elike me ka lakou hana ino. i hana mai ai iaia nei, nolaila me kela manao iloko ona. pela e hoolohilohi ana o Keaka i kana hele ana maloko o ka ululaau. no ka ike aku n oi ua mapu nei, o ka hookau aku 110 ia i ka make maluna ona. Afainuli nae o ko laua nei liele mau e huli i man meaai na laua, ua mamao aku la ka laua wahi ai, m.ai kahi hoomoana mai o kela poe maou. Eia laua nei ke hele la ma ka aoao lulu. me ka hiki ia laua ke honi aku i ke ea o na holoholona e ae, ina 110 ka maalo mai mamua o ko laua nei alahele. I kekahi la nae. oiai no laua nei e nanea ana i ka hele. a i ka hoea ana ma kekahi wahi oneanea, ku iho la laua, ir,e ka hoolono ana, a -ma kahi he mau haneri i-a ka niamao mai ia laua aku. i a hoi. iko. aku la o Keaka i ke ku mai o kekahi mau kauhale, e hoopuniia ana e ka pa laau. Me ka Ico o ka mea i piha me ka inaina, kamailio mai la o Keaka ia Akuta, he kauhale kela no na kanaka Paele, kona man enemi, aka nae i wahi e ike pono ia ai ka lahiii kanaka e noho na ma kela vvahi, kauoha mai'la oia ia Akuta e noho malie malaila. a oia o laua ke hele e nana i ka poe e noho ana malaila. Me na kaina wawae palamimō, i oi aku no paha ka mimo i ko na mapu, ua hoomaka aku la o Keaka e holo maluna 0 na kumulaau. e lele ana mai kekahi lāla aku a iluna o kekahi lala laau, a iloko o ka manawa pokole loa, aia hoi. kau pono ana ua o Keaka īnaluiia ae o ua kauhle nei, e hiki ai iaia ke ike pono mai i na mea ap.au maloko o ka pa. No kona lohe ana aku nae i kekahi leo walaau malalo o kekahi kuuiulaau, hoohele mai la o Keaka ma-kahi o kela leo, aiā hoi he kaikamahine uuku kana e ike mai la i ka noho aku. me kona maopopo ole mai nae, he kaikam.ahine Paele palia. a i ole he kaikamahine o kona lahui ponoi. Aia no ka Keaka ihe iloko o kona lima kahi i paa ai, no ka oili ae no o kekahi enemi, e hou aku ana oia a makē, no ka mea ua nana aku oia i na kanaka Paele, me na manao inaina, 110 ka mea a lakou i hana mai ai maluna ona. I kona wa nae i ike pono aku ai, he kaikamahine uuku ka mea nona ka leo, aole Hoi he poe kanaka e ae e māaloalo mai ana, hoihoi pono mai la oia i kana ihe a pili ma kona aoao. oiai aole ana hopohopo ana, no kona hoopilikiaia rriai e kekahi mta. Me he mea la, ua auhee aku la ka inaina no 11» kanaka Paele mailoko aku ona, he hookahi wale no mea nui ana e kakali la. o ia ka ike pono aku i ka helehelena o Vda kaikamahine. ame kana mea e hana ana; v aka nae iaia 1 mai ai. e paani ana kela kāikamahine me kekahi kii niho pahola ae la ka minoaka ma kona mau papalina. Aia ke kaikamahine ooio ke puliki la i kana kii mamua o kona alo, me ka hooluliluli ana i kona kino imua a ihope, o ke kua nae kfc huli mai ana i kahi a Keaka e noho aku neii maluna o ke kumulaau, a o kealo, ua huli i kahi e, nolaila aole e hiki pono iaia nei ke ike aku. he heleheīena u'i paha kona, a i ole, he pupuka paha. 1

Aole no ona makemake e hoopuiwa wale aku i ka noonoo t kela kaikamahine, me he mea la nae, ua hoopoina loa ae la oia i ke a'no o kana hana o ka hoea ana aku mā kela he hookahi walē no mea nui iloko ona, o ia kahauoli i ka ike ana aku i kela kaikamahine, i ka paani me kana kii, mamuli o kona hoomanao ana ae i na kaikamahine opio ma Ladana. Hele mai la ka makemake a nui'iloko o Keaka e lele iho oia mailuna mai o ke kumulaau ana e kau ana, a haule ma kalii e kokoke ana i kela kaikamahine, no kona makemake no e kamailio pu me ia, o ka mea wale no nae nana i kaohi aku i kona hooko ana mai ia manao, no kona hopohopo, o uwa ae auanei kela kaikamahine, e holo mai ai na kanaka Paele, me ka lakou mau ihe, a hoopoino mai i ko ia nei ola. O kekalii kumu no hoi ana i kanalua ai, i ka l'ele ana iho ilalo, aole ana no paha e hiki iaia ke kamailio me kela kaikamahine, ma kana olelo, no ka mea he olelo okoa loa kana e lohe aku la i ke kamailio o tia kaikamahine nei me kana kii. l. T a noho hoomanawanui o Keaka maluna oke kumulaau, aole nae he hiki e kaawale aku kela inanao makemake ona e kainailio pu me keia kaikamahine, ina no paha aole e hiki ia laua ke māopopo i ka laua olelo iho, aka e hiki ana no iiae e loaa na hooniaopo.po ana, ma ke kuhikuhi ana a na a ma kekahi mau hoailona e ae paha. Noonoo iho la oia, o ka mea wale/no e ike pono ai oia i na hana a kela kaikamahine, o ia kona hele ana aku a kekahi wahi kaawale. mailaila inai oia e hoikeike mai ai iaia iho, a ina aole he niaka'u iloko o kela kaikamahine nona, o kona wa ia e hele mai ai a noho like ma kahi hookahi, a i ole kainailio paha. Me keia manao iloko o ua o Keaka, hoi.hou aku la oia mailuna aku o ka lala laau ana e kau ana, no ka lele ana ctku maluna o kekahi kumulaau okoa aku, alaila hele-ae ahiki i ke ka.a ana mai ma kekahi aoao, e kupono ana i ke kaikamahine opio. laia nae i emi hope mai ai, lohe koke aku la no oia i na leo uwauwa ma kekahi aoao mai o ka pa. a i kona nana ana aku, eia ka aia malaila ka nuka pa, a e holo aku ana na wahine ame na kamalii i kahio ka puka pa, a ike pu aku la no 'hoi i ke kaoo o na kanaka Arabia, e komo mai ana iloko, he poe kanaka Paele kekahi me kalakou inau holoholona, i hele a kaumaha i ka ukana, a ma ko lakou ano, e hoike okoa mai ana ia, i ko lakou hele ana mai kekahi wahi loihi mai. la lakou i komo mai ai loko o ka pa, ua hoakoakoa ae la na kanaka ame na holoholona, mahope p kekahi kanaka elemnkule ma ke poo o ka huaka'i, he kanaka hoi a Keaka i ike aku ai, i kona haawi ole mai i kona aloha i ka poe inkloko o ka pa. lke aku la nae o Keaka i ke kahea ana aku o na elemakule nei i kekalii wahine Paele, me he mea la e ninau aku ana oia 110 kekahi mea, o ka Keaka o ka ike ana aku i ka wahine Paele, o ia no ke kuhikuhi ana mai o kona lima i kalii a ke kaikamahine opio e noho ana mālalo o ke kumul.aau.

Koho koke iho la o Keaka ma kana mau mea o ka ike ana aku,-o ka makuakane ka paha kela o ke kaikamahine, ua hele oia ma kekahi huakai loihi, a o ka huli hoi ana mai 'la ia, me ka ninau ana no kana kaikamahine, e lilo ai i mea hoohauoli aku i ka manao o ke kaikamahine, ke ike hou aku °ia i na maka o kona makuakane; e apoia mai ana oia, a hoopili ak uiloko o kona poli, a ma kela wahi o kana mea e noonoo an.a, i hu ae ai kona aloha no kona mau makua e nolio mai la ma Ladana, ina paha no kona huli hoi hou aku imua c> ko laua alo, aole v ana e nele ko laua apo mai i.aia nei me k manao makee o ka hiipoi no ka l'aua keiki aloha, alaila nui iho ta kona hanu. : ' No kona makemake e ike pono i na mea a kela kanaka elemakule e hana mai ai no ke kaikamahine opio, hoi hou rriai la o Keaka, no kela wahi mua ana i noho ai. maluna o Va lala o ke kumulaau, maluna ae o ke kaikamahine. me kn H ? i wale ana iho no nae iloko ona, ina 110 kona hoike.mai ':, a iho imua o kela kanaka elemakule, malia e hookipaia aku ana oia me ka maikai, ma ke ano he hoalolia, hoi he enēmi. E kakali malie ana nae ua o Keaka, ahiki i ka pau ana o ka ike ana mawaena o ka makua ame ke keiki, alaila o kur a manawa ia e hoike okoa mai ai iaia iho, imua o keia kanakn ma kona lele ana māiluna mai o ke kumulaau, a ina no arJe oia e hookipaia aku ana, me ka maikai, alaila e ku ae ana no oia a holo no ka palekana o kona ola. Aole i loihi kela k uana mai a ua kanaka elemakule nei, me ka wahine Paele, ike aku la o Keaka i ka hele pololei mai 110 kahi e noho ana o ke kaikamahine, a lee liakilo pono loa aku la oia, me na manao pihoihoi, no konā ike aku i kekahi hiona, ana i hoala mau mai ai iloko o kona noonoo, ina no kona halawai hou me kona mau makua, o ia 110 ka hookaheia o na waimaka o ka haUoli mawaena o ka makua me ke keiki. I ke kokoke ana mai o ke kanaka elemakule i ke kaikamahine, ike aku la o Keaka, aia ka uahoa maluna o kona helehelena kahi i nohoalii ai, me ka ike ole aku nae o ke kaikamahine opio iaia, ua hele no.hoi a ku mahope o ke. kua, aole no he huli ae o ke kaikamahine nana, ia wa i kunu iho ai ua kahaka nei, akahi no a nana ae na maka o ke'kaiknmahine ihope: a 110 ka manawa mua.loa, i ike pono aku ai o Keaka, i ka helehelena u'i huapala maoli o lee kaikamahine opio. Ke hakilo loa aku la oia ma na poniponi o kela kaikamahine, o kona ike aku i ka minoaka o ka hauoli, no ka ike mai i kona makua. aole nae he mea o kela ano maluna o ka helehelena o keia kaikamahine. aka o ka uahoa ame ka niaka u kana mau mea e ike mai la; me ka hoao ana aku o u kaikamahine nei e hookaawale iaia iho niai kela kanaka aku. Mamua nae o ka hiki ana iaia ke hana aku pela, ua loaa ie aku la oia i ke peku a ke kanaka elemakule mahope o kona kua, a hina aku la i.lalo, me ke kakaa ana aku iluna o ka mauu, me ka hoomakaukau pu ana o ua kanaka nei e hili aku maluna o kela kaikamahine, elike me ka mea mah iaia i na manawa apau ana e hookau aku ai i kana mau hana hoomainoino maluna ona. Eia no o Keaka ke kau hoola'i aku la maluna o ka lala laau, i ka nana aku, ua auhee aku ka noonoo kanaka mai iaia aku, a o ka noonoo o ka -holoholona - ame na kanaka hihiu, ke nohoalii ta maluna ona, aia hoi kon.a mau'maka ke haka pono mai la me ka piha inaina,.maluna o kela kanaka, nana na hana ku i ka o ka hookau aiia aku maluna o ke kaikamahine hewa oīe. Aole i lawa ka huhu o kekanaka elemakule ma kela peku ana aku ana i ke kaikamahine a liina ilalo o.ka mauu. aka anehe aku. la oia e hopu me kona mau lima. no ka hahau aku jaia me ka pauku laau, o ka manawa nae ia a Keaka i lele iho ai mailuna mai o ke kumulaau, a haule ana iluna o ™ honua. Aia no kana ihe ke paa la iloko o kona lima, ua hoopoina ae la nae oia i kela meakaua, ina paha no kona hou aku 1 ke kanaka lokoino, ina aohe ahailono, aole nae peia, ne hookahi no ana puupuu o ke ku'i anā mai ma ka papa auwae, uwoki oe i ua kanaka nei e hikaka ana a waiho | aku la iluna o ka honua me ka oni ole. I Ke kahe awai la ke koko ma ka ihu a ma ka waha o ke kanakfc elemakule, me ka pouli pu hoi o Jcona noonoo. aole nae he nana-aku o Keaka iaia, aka ho.ohuli aku la oia i kona noolioo na ke kaikamahine, ua ku ae ua kaikamahine nei ; iluna, a ke nana mai la i keia kanaka malihini nae ka piha pahaohao, no kona wahi o ka oili ana aku. , Elike me ka mea i makapkau mau e hoopakele ae i ka mea nawaliwali, pela iho la o Keaka i apo mai a\ i ke kaikama-' ; hine opio, me ka hookau ana aku i kekahi lima ona maluna

' Ke. hookokoke loa aku la o K<?aka\ia Akuta, a ke hooke-' ke mai ta hoi ka mapu i kona mau niho, no lele ana niai e pepehi i ke pio, a nona hoi ka hponunulu, he hookahi ko Keaka hoonuimlu pu ana aku, he hioailona e hoike aku ana, ua jnakaul<au oia e hoopakele i k(g ola o ka mea mahope o kona kua, ; ina e hoao mai ana o Akuta e hoopoino i kona o.a. ( o k.a poohiwi, oiai hoi kona mau maka, e nana mai ana i ka waiho aku o ke kino o ka mea ana i hoeha aku ai me kana puupuu mahanahana. t ] No kekahi mau sekona ko laua ku malie ana, alaila o ke kaikamahine ka mea mua loa o ke kamailio ana ae ma ka olelp Arabia: '"laa e pohala ae ana ofk, e hookau mai ana ( keia kanaka i.ka make maluna o'u." . | ! Aole he hookahi ona mea a -ke kaikamahine i "kamailio ; mai ai i maopopo ia Keaka, no ka mea ua luliluli aku la kona j poo, he hoailona e hoike aku ana i ke kaikamahine, i kona lohe ole i lyela olelo, a pane aku la oia ma-ka olelo Enelani,; aole 110 he maopopo i ke kaikamahine, a hoololi ae la o Keaka ma ka olelo a na mapu,. ua like no ka maopopo ole. I walii nae no Keaka e maopop oai i ka manao o na mea a ke kaikamahine i kamailio mai ai iaia, kuiou okoa niai la ua kaikamahine nei imua, me ka hoopa ana mai i ke kumu | o ka pahi loihi, e lewalewa ana ma ka puhaka o ke kanaka, Arabia. a kuhikuhi pu ae la i kona umauma, akahi no a, lo.aa ia Keaka ka-manao, e pepehi akii ana kela kanaka i ke ' "kaikamahine, ke hoi hou mai kona noonoo maikai. Aia 110 ke kaikamahine opio ke ku aku la ma ka aoao o kona hoopakele, aole he maka'u iki iloko ona, o ka mea oiaio no uae, o keia ka mea mua loa i hoike aku i kekahi hana maikai imu'a ona, a o ke kanaka oluolu hookahi no hoi ana i ike ai, no ka mea he huhu wale no na mea apau iaia. Aia wale no na maka o ua kaikamahine nei, ke nana la i kona hoopakde, me kona hoohihi mai la i ka ili o ke leopaeli, e kikepa ana ma ka puhaka o Keaka, ke hoohihi pu la no hoi oi.a i naapo kula hoonani ma na limā a ma na w'awae p kona hooisakele. Ua nui ka hoohihi o keia kaikamahine no kela mau mea hoonani, aole nae he wahi mea a'ae iki aku o kona haku, e loaa kekahi mea hponani iaia, koe Avale no kona wahi lole kalakoā. e aahu ana, no ka uhi ana i kona kino. Ive ha'ohā'o māi nei paha oe'e ka. iiiakamaka heluhelu no keia kaikamahine, aole no ia he mea okōa aku, aka o Minama no ia, kela kaikamahine i hoakakaia ma kekahi mokunal aku nei i hala, o keia moolelo, o ka lawe aihueia ana mai' kona maii makua aku, a kaā aku mālalo o ka malu o ka moi o ria kanāka Arabia, o ua kaikamahine nei o ka hoopakeleia ana e mai ka pepehiia ana aku e ke kanaka Arabia.

[ Ke nana la o Keaka maluna o kela kaikamahine, me ka i maopopo ole o kana mēa e haaā aku ai nōna, no ka mea oia kekahi o na keiki opio makemake ple loa .i ka hoopipili me na kaikamahine. Heaīia nae kana mea e hana aku ai no ke ana o ka hoopakelē ana mai ka pepehiia .ina e ke kanaka Arabia, e Haalele anei oia, e pepehiia j mai a make e kela kanaka ino lapuwale? E lāwe. pu anei | oia i kela kaikamahine nawaliwali me ik'ilokō o ka ululiaau, I ine ka lilo i mea hooplikia aku iaia, e hiki ole ai ke noho | malie ke ike aku i na holoholona ahiii.? O na kaikaniahine ' o keia ano i maa ole i ka ike aiik i na holoholona.. aōle ana ! e nele kona uwa me ka leo nui iila rio e ike aku aila i kona ! aka ponoi ihō, ma kekahi po māhina, nolaila he ninau nui 'oa keia e hiki ole ai iaia ke hooholō koiee tne ka maalahi. I No kekahi mau minuke, ka noonoo jana o Keakā, aia wale 110 kona poo ilalo kahi i kulou ai, a ke hakilo pono loa aku la hoi o Minama ma kona mau makaj me ka nalli ana iho iloko on.a, heaha la na mea ano niii'a konā hoopakele e noonoo la nona. 0 Miriama pu nō kekahi e noōnoo la n.o kona pono o ka j noho hou ana aku inalalo o ka malu o ke kanaka Arabia, | he hookahi wale no ana mea e māka'u lā, o ia ka hookāuia mai o ka make maluna onā. laia i nana ae ai iloko o ke ao holookoa, aole loa he hookahi ana mea e ui aku ai no ka hoopakele ana ae iaia, o keia ka'nakā malihini' wale no, ka mea i haiia .aku i kekahi mea, e ae ai oia, mai ka i'naina mai o kona haku ma ke kino. Ke hopohopp loa la ua o Miria.ma «o ka haalele mai o | kela kanaka opio iaiā. nolaila hookpkoke loa aku la oia ma | ka aoao o Keaka, a paa okoa māi Ia Kek'āhi lima, ma ka poo- ! hiwi o Keaka, akahi no a huli hou aku ka opio a nana i ke i kaikamahine, a oiai aia na waimaka ke haalele ae la ma | na lihilihi o Minama, ia w.a i kau o.koa aku ai o Keaka i ! kekahi lima ona maluna o kā'poohiw'i ō ke kaikamahine, a oane aku la ma ka olelo Enelani: "Aole keia he wahi kupono nou e noho ai, aka e liele pu mai oe me a'u, uā oi aku kou palekana maloko o ka ulnlaau manuia o ka noho pu ana me na kaUāka, .a na Keaka ame Akuta e hoopakele ia oe mai na poino mai.'" Heaha nae kela mau olelo a Kieaka e kalnailio aku la, aole loa he maopopo iki ia Miriama, aka nae iaia i hoomaka aku | ai e hele, me ka p.āa no i ka lima o Minama, akahi 110 a , maopopo mai lā i ua. kaikamāhine nēi, ua makemake kona hoopakele iaia e h'ele pu aku me ia, aohe a ia nei hookololohe ānā iho, .āka lialiai akii lā me rta kaina wawae mama, me ka hoihoi pu hoi o kona hēlehēlena, mē kona koho aku nae, e laweia ana oia, īio kekahi w r ahi okoa aku i īioho nui īa e na kanaka. 1 ko lau.a hoeā ana āku mālalo pono o ke kumulaau. a Keaka o ka lele ana mai, a ku'i ai i ke kanaka Arabia. o kona haixai ae la.no ia ia Miriama"a kau ana mahope o kpna kua. me ka puliki ana aku no hoi o ke kaikamahine i kona mau lima, ma ka a-i okina hoopakeie, o ka'pinana aku la no i.a o Keakā ilima o ke kumulaau, a hoomaka aku 1a e liele, me he niea la. aia oia maluna o ka honua paa, me ka Hookahaha loa aku hoi o \{p Minama nlanao, 110 ka hiki ana i kela kanaka ke hele mte he mapu la. Aia o Miriama ke laWeia la me ka hiki ole iaia ke koho aku, ina pahā no ka poino a no ka palekana, na hopena e kau maiV.ana ona, hookahi riae mea maopopo iaia, ua haawi pau aku oia i kona hili.nai ana maluna o kela kanaka, aole he wahi hopohopo'iki iloko ona, no ka hoopilipkaia mai o kona ola.'elike me nā hanā a na kānaka Arabia maluna ona. Ina pela he mahu'i hoomaopop6 iki kekahi iloko ona, ke lawe nei kona* hoopakele iaia nploko o ka ululāau, a e ola aku ana oia, elike me ke ola ana o na kanaka ahiu, ina paha ua komo mai ka makā'u iloko ona', no ka mea he lehulehu wale no na. man.awa aha i manāo ai e holo mahuka mailoko aku o kona .wahi i hoopaaia ai e ka moi o na kanaka Ar.abia, o ke .kumu wale no o kōiia hooko ole ana aku ia manao, no ,kona maka'u i na holohōlona ahiu, o pau mai auanei oia i ka ai ia. . Aole no i loihi loa kela wahi a laua o ka hele ana aku mahope o ka haalele ana .mai i ka pa e hoopuni ana i na kauhale o na kanaka Aral>ia, ike aku Ja ō Miriamā i ke kino puhuluhulu o Akuta e leau niiai āna ilunao ke kumulaau mamua pono o kahi a laua nei e hele aku ana, ia wa i puliki oa īho ai kona mau lima, i ka a,i o Keaka, oiai aia ka maka u iloko ona, no ka pay mai i ka ai ia e ka mapu, o kana mea nae e halohao Ja, aole he wkhi mea a hoolalau ae ka hele ana a kon* hoopakek, aka! ke hele pololei loa aku la oia ! imua o ka mapu. j I ka ike ana mai hoi o Akuta i ka hoi aku o Kēaka me kel kaikamahine mahope o kona kua, ua kuhihewa mai la'oia 1 he paahao paha kela na uolāiīa, hoomaka mai Ia oia e nunulu, me ke kapalili o Miriāma i kau a mea o ka piha loa i ka maka'u. līokō o ka'noonōo o ina he pio kela. ua like wale no kēkahi kaifcamahin£ uuku imua ona 1 me kekahi mapu nui, he hookahi no mea e hookauia aku maluna ona, o ia no ka make. i

] kela maopopo ana aku ia AkM* H manaoo Keaka. o pili aiia n oke kaikamahine, noOnoociho la uaMiiapu nia lia paha ua makemake o Keak'a c i kela kaikaniahine i wahine nana, nolaila p'au wale aē la no kona manao hoopilikia mai, a i kulike ai hoi me na kanawai pa a iwaena ona niapu. ua kaha la ōia hele no kahi okua. me ka waiho ana mai ia Keaka ame koim. kokoolua, e noho iiia kahi hookalii. Oiai he kumulaali nui no k§ia.a Keaka ame Minama e kan ana, hookuu iho la oia i kana waiwai makamae ilalo, ine ka hoonoho ana iho ma kekahi lala nui, i ole ai oia e haule ilalo ia wa i kahea aku ai ia Aknta nie ka i ana aku: "E hele pu ana keia kaikamahine me kaua. ma na waln enau." me ke kuhikuhi ana mai o kekahi manamanalima ia \Jiriama. "Ua makemake au e loaa aku ka ike la oe, aole n ē hoopilikia a hoopoino paha i kona ola, aka e Ulo kaua a elna i mau mea hoopakele .a.a, a e kup.e ■ ta. no I ke » pono, mai na hoopilikia wale īa mai e na holoholon.a, a l na kanaka paha.' , i «« i„ O ka pane ma ko Akuta aoao, hoopinaua wale ae la im oia i kona mau poohiwi iluna, oiai nae aia iloko ona. ka makemake ole no ka hele pu mai o kela kaikamahine me laua. he mea houlolohi ia i ko laua hele ana, a he mea hoopilikia mai no hoi i kekahi manawa. Ma kan*mau mea o ike mai la. i ka hele a kau ka weli ia Miriama nona, ua .k. loa o Akuta, aole he wahi waiwai iki, o kela kaikamahme. ina palia he koa. a he inaka'u ole iloko ona e aho īa, e hiki ana ke kauia aku na manaolana, no ka hiki i.aia ke haawi mai he mau kokua ana ia laua nei. - O ka poe maka'u wale elike me Minama, ma na rn.a paa iwaena o na mapu, aolie ona kupono iki e hoolaia, aka •» ka poe k'oa wale 110 a maka'u ole. o lakou ke hoolaia, ka. poe hiki ke ku aku a paio me na enemi; aka nae, ina ua makemake o Keaka e hoola i kela kaikamahine, ma ke ano i w.ihine nana, alaiia, oke kumu kupono w r ale 110 ia e hoola aku ai, aole ma kekahi ano eae. No Akuta iho, aole on.a makemake i keia kaikamahme 111.1 nei no ka i'nanao o Keaka e haawi aku i wahjne nana. 110 ka mea he pakika pu kona ili, aole he puhuluhulu elike me ko na mapu, a he pupuka hoi ka helehelena, no ka niea, ua ike loa o Akuta. aole he wahi waiwai it;i o kela kaikamahine, ina paha he koa, a he maka'u ole iloko ona, e aho i;i e liiki ana ke kauia aku na manaolana, no ka hiki iaia ke liaawi mai he maii kokua ana ia laua nei.

Oiai o Akuta e noonoo la, no na mapu wahin'e u'i iloko o kona lahui, nui iho la kona hanu. me ke ku okoa ana ae iluna, a hookikakaha iho la, e hpikeike mai ana i kona kulana liiehie, me he mea la, e hoohaehae mai ana ia Keaka. i ka lihi laun.a ole aku oka u ? i o Miriama i ko na mapu ; Aia o Akuta ke lele la mai kekahi lala laau a i kekahi, me ka hoonunulu ana, e awihi mau mai ana hoi k.ana uana ana i ke kaikamahine, no kela mau hana a Akuta, ua piha maoli 0 Miriam.a i ka maka'u, a puliki okoa aleu la ia Keaka, nie he mea la e noonoo,ana oia, nō'ka-oi loa aku o kona pono e hoi hou e noho me na Arabia, mamua o keia :ie an.a, mai ona, e hahai mahope o ke kanaka opio. Iloko o keia mau hana apau a Akuta, aole he wahl mea a maopopo iki aku ia Minama, he mau hana hoikeike w<ale 110 kela i ka u'i o ka mapu, a oki loa aku hoi ka loaa ana o ka ike iaia, he hoalolia ka mapu no kona hoopakele, ua noho pouliuli maoli no oia ma na ano apau. Ma ke koena aku o kela la, ua kaahele pu o Miriama me kona mau hoa, maloko o ka ululaau, oiai o Akuta ame Keaka e huli ana i mau meaai na lakou, me ke kau no nae n Miriama, maluna o ke kua o Keaka, a i k.a lioea ana ma kekahi \yahi. i ikeia ai ka maalo ana ae o kekahi dia. haalelL' ihō la o Keaka ia Miriama maluna o ke kumulaau, a honmak'a aku la e alualu i ke <Ha, a elike no me kana hana mau 1 na manawa apau e maalō ae ai.o kekahi holoholona, pela iho la no o Keaka, i lele iho ai mailuna niai o kumqlaau, a puīiki aku 1a ma ka a-i o ke dia, a loaa mai la hoi i.a -\kuta ua like ha hooikaika ana a kela holoholon,a e pak'ele, i mea ole, o ka make iho la no ia, me ka hoomaka koke aku la no o Keaka, i ke nalui nie ke aki-ku .ana i na i'o 0110 loa o kela holoholona, me ka nana ole ae i ke kihe'ahe'a o ke koko nia koiia mau papalina. Ke 'nana mai la 110 o Miri.ama mailuna mai'o ke kumulaau i ka haiia a kona hoopakele ame ka mapu, me ke ku maoli no i ka weliweli, ua lohi loa nae keia manawa, r.o kona mihi ana, he hookahi wale no hana pono. o ia kona noho nialie loa, a nana aku i n.a mea e kau mai aua maluna ona, ina 110 ka make a 110 ke ola paha, e ae aku 110 oia ia mau mea e hoea m.ai ,oiai i«ia no oia e noho aku ana malalo o ka moi o na Arabia. e make ana no oia, a ina 110 hoi maioko'o ka ululaau me keia kanaka, e m.ake ana no oia. O ka ai hoi ia o Kfeaka i ka i'o o ke dia ahiki i'kona maona ana, huli hoi mai l.a oia imua o Miriarna, ua ; Jj/ele. no hoi kona mau īima a hauka'e i ke koko, pela me ka helehelena, ka umauma, ame na wahi e ae no o kona kino, ua piha loa ke kaikamahine opio me ka maka'u, a j ka wa i haawi aku ai o Keaka i kekahi i'o dia maka iaia, luliluli ae la kona poo me ka hoole ana mai, ,aole, ona makemake e ai. t"a lilo kela hoole ana aku ii Miriama i ka io holoholona • mea maik.ai ole i ko Keaka noonoo. manao iho la oia, ua hoowahawaha paha keia kaikamahine iaia, nolaila ai okqa ae ja no oia i kela apana i'o dia a pau. alaila hele hoū aku la iloko o ka ululaau. a huli hoi mai la me na huaai, a iaia i haawi mai ai ia Miriama, akahi.no oi.a a lalau aku. me na minoaka hoi ma kona mau papalina, nolaila hoopau loa ae la o Keaka i kona nianao kuhihewa, aia kekahi ano hoowahawaha iloko o ke kaikamahine opio nona.

1 ka uhi ana mai o ka malu o ka po, ua hoōnaukiuki niaoli 0 Akuta, 110 ka mea, ke ike la oia, e lilo ana i hana nui m.i ko.laua aoao, W.a niakaala ana i keia kaikaniahine i ole ai oia c haule mailuna aku o ke kumulaau, i ka wa e hiamoe ai. I a loaa like 11 okela manao ia Keaka, a.ole nae no ka hoonaukiuki, aka no ka nui o kana hana e maka&la ai, me kon.i liooholo oko!a ana iho iloko ona, he hookahi wale no mea hiki iia ke hana, o ia no ka paa mau ana i kela kaikamahine iloko o kona lima, me ka hiamoe o .\kuta ma kekahi aoae. e kaa ai o Minama inawaena, i>4Ja e pumehana ai oia. In.i no K'.a hookuu aku iaia e hiamoe o ka honua, e pau mai ana oia i ka ai ia e na holoholona maauhele o ka po. nolaila e hoao oia nia na ano apau e hiki ana iaia ke hana aku, 1 wahi e pono ai keia kaikamahiue, o kona lahui ponoi. Ma kela po mua loa, aole e hiki ia Miriama ke hiamoe, uia mau ka maka u iloko ona, i 113 manawa apau, eia no I kona pa uhia ana i l\i hiamoe, a i ke auHiōe, pau mai \? kona hopohopo no ka mapu, o kona lilo aku la 110 ia a i kona puoho ana ae, eia ka ua kiekie ka la iluaa, a ua punu hana hoi. ua auhee aku ka pouli o ka po. I ke kaakaa ana ae nae o kona maa maka, ike aku la oia 1 ka mapu mamua pono aku ona, alaila huli mai la ihope. «« ka minoaka mai na napalina aku o kona hoopakele', a pau loa ae a kona maka'u, me ka puliki ana mai ia Keaka; me ka puhki ana mai īa Keaka, me he mea la, ua makeinake loa oia e kaawale mai ka hulu pukalakala aku o Akuta, Karaail]Q!h° a o Keaka ia Minama ma ka olēlo Hinelani. K f i ae i a T na o ke P OO 0 Miriama . a kāmailio aku L i° V. la ' Hoao llou mai ,a 0 Ke aka e kama il o ma ka olelo a na mapu. he liookahi 110 pane ma ko p!ō r X, a i aoa °' ° ka , ?na ae o kona poo, a kania uio aku la no ma ka olelo i loaa iaia, :J : L h n ik Ll a i/ k i Uta ke . '° he , mai . 'ka Keaka mea e kamailio .bo ana, fna ka lauii olelo, aka 1 ka wa nae e pane aku ai o Miriarna, heaha la ia mea 1 ka mapu, me he nak<tfe hanakUli na * a makam, e hoonakeke apa i ka lau o na laau. • _ , (Aole 1 pau.) t —