Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 2, 9 January 1920 — He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu [ARTICLE]

He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

Aole he maopopo iki ia ; Akuta ka mea i hooliilii ai k,, K c . inanao no kela kaikamahine, ke noke la ua o Aku la ; ka nana ntd na maka o lEnama no kekahi manawa. ku okoa ae la oia iluna, me ka lulū. ana i kona kim>. nlaila pahola mai la i kekahi lima huluhulu ona inma o Miriama, a i ka. wa a ke kaikamahine opio i eeke aku ai i kahi e. uj lilo loa ia i mea hauoli i ko Akuta manao, nolaila hoao hoa mai la oia 110 ka lua oka manawa, o ka paa wale aku n 0 lioi koe o ka lima o Minama iaia, kapalulu ana ka īnuipmi A Keaka, a loaa pooo mai la ka iliu o ua o Akt.ta, no ka m nia inan o Keaka.ke hakilo mai la i ka hana a ka mapu. a i kona ike ana. he man liana hoomaka'uka u wale nn kela, ua piha loa oia me ka hooiiaukiuki, me ka haawi a.. a „ui i kekahi Haawina a*o .naikai loa>, i ka mapu, e hoao hon <rte aku ai oia e hoōpilikia ia Minama. I kela loaa pono ana aku o ka .hu o Akuta . ka puupm. 3 Keaka, ua kulana aku. la ua mapu ne. .hope, a m.innu o ka h*i ana iaia ke hapapa īho īluna o ka lala laau, o k,.iu haule aku la 110 ia, a pii-hu aua īluna o. ka honua, nu- k» noke ana mai ike kamailio ina olelo e hoahewa ma,_ana a Keaka. no ka hoeha ana>ku iaia me ke kumu.ma.kai ole Maih.iui mai o ke kUmulaau 1 nana ak.. a. o Keaka « -\kuta, h.e he anapu ana la na ka uw.la, a.a. ho., .ke k,*c aku la oia i ka maalo ana ae o kekah, t.ga . hele na ike mai oia ia Akuta a e holo ae ana .10 ka lele .nu ,i.ut maluna o ka mapu, me kona manao e loaā ana komi p.una kakahiaka me ka maalahi loa. moki-na X. l'a ike pu aku o Miriama i kela maalo ana ae o k;i linl„holona ah.u, iloko no hoi o kela Manawa hookalu, man.ua oka loaa ana he manawa ike t.ga e. lele aku a. uii:, „ Akuta, aia hoi, ua haule e aku la o Keaka īiuna o ka honua mawaena o Akutā ame ke tiga, aia hoi iloko o kona luna akau, e paa ana'kana pahi, o kona lele koke mai la m ia a kau maluna oke kua oke tiga, a lioomaka iho la no kona mau niho e nanahu maluna o ka hoiio o ka a i, uiai hoi kona lima ak.au, e noke ana i ka hou i kana pahi. ma ka aoao o kana pio. % Ua hookahaha loa ia aku ko manao, 110 kela hana a Keaka. no ka mea, he r n?inuke wale aku no mamua, ua hoike aku oia i kona ke ku 1 ana i ka mapu a haule ilaio o ka honua* a i. kā manawa maikai loa hoi, e pepehiia aktt ai kela mapu a ke tiga, ua komo aku la oia e hoopakele ne i ke ola o kela hoiohoiona. nolaila he mea malihini ioa kela, i ko Minama noonoo, no ka mea akahi no oia a ike i ke ano o keia inau mea. loaa no ia i\kuta ka ike no ke tfea me kona lioan ana aku e holo no kahi'o ke kumulāau, iaia nae i alawa mai ihope. a ike i ke aumeutnfe o Keaka me ke tiga. ilio hou mar la oia ilalo, a komo ptt aku la me- Keaka, ma ka pepelii ana 1 kela holoholona aWu x hoopoina koke ae la'.oia i na mea i hanaia aku iaia, e ICi2!aka, I\6 hookahi kona kokua like ;nu aku i kona hoaloha, mē ko lako uoiojc?La-ana i o a ia.nei, aka nae na kela pahi a Keaka e noke ka hou ma ka aoa<> o ke tiga, i hoopokole mai i ko o ka māke ilio la no iao ka enemi> a kaa ae la ka lana,(a(a.,ma ko laua nei aoan . Aia o Akuta ma kekahi aoao mai o ke kino make o ke riga kahi i kn āi ,a o Keaka no hoi ma kekah'i aoao mai. uk ka'nānā ana aku o kekahi i kekaKi me na maka hulili. alaila kuhikūhi āku lā o Keakā, i kahi a Minaina e noho jnai ana iluna o ke kumulaāu, a pane aku la me ka leo kuoo": "E lohe oe e /Vkuta kuu hoaloha, mai keia manawa akti, mai hoao oe e hoopilikia liou i kela kaikauiahine. no k.i mea owau hookahi wale no ka mea i kuleana iaia." Hoonunulu wale iho la.no o Akuta me ka hele hoi o knna mau maka a kokoe, alaila huli mai la kāna nana ana nia kahi o ke kino make o ke tigā e waiho ana. ku ae la kona kino a pololei iluna, keehi aku la i kekahi w.awae nialnna 0 ke kino make, alaila kahea ae la ;ne ka leo nui, e kalahea ana i ko kia ululaau apau, n oka make ana o kona enemi. ua hooi loa ia aku ka makā'u iloko o Miriama. no kda leo ku i ka weliweli, me ka puliki ana iho i ka lals o ke kunm laaii ana e noho ana. . Nana wale aku la no o Keaka i na hana a Akuta me kona hoopaapaa ole aku i ka mea kupono e holo aku a| maluna ona na mahaloia, o kona haalele iho la no ik i kela wahi. a pinana aku la iluna o ke kumula.au, no kahi a Minania e nolio mai ana. I 1 ike ana mai hoi o Akuta e lioomakaukau ana o Keaka e heie me kona kokoolua e huli i tnatt meaai na laua, o kona ukali niai lā no ia, he hōoWahi ko 'lākou heie like ana, " ano maikai ōlē i na minukē mamua- aku mawaena o Aki f a me Keaka, ua auhē« loa aku ia, me he mea la, aole kekahi mea maikai ole i ikeia i na minuke akū i liala. No na mahina mahope mai, e kaahele like ana keia poe ekolu kekahi wahi a i kekahi, me ko lakou hala > ai ole me kekahi mau poino, a ke maa loa-aku la o Miriama i ke ano o ke ola ana o na kanaka ahiu. īloko nae o na la inua āme na po mua b kona hui pu a-n aku me kona mau hoopāk'eiē, ua ike maoli iho no oia i k ' uiti o n.a poino me' kōna wejiweli i na holoholona alii'; a i ka make tio hoi. l a ike maoli no oia ika hu'ihu'i a*'e ke anuanu, oiai ka mākāni pa mai ana me ka ikaika, ae ' aule iho ana hoi kē kuaua rtte ke ko'iko'i, o ka mea wale n<* n.uia 1 hoopumehana mai iaia, % o ia kona pili aku iloko oka i'" !: <> Kēaka, atlle ka pili mai o Akuta ma kona aoao. Ko kela kaahele mau,6 lakou nei. a no ka lohe mar u 1 hoi o Miriama.i ke kamfllio o Keaka me ka mapu, ua Uiki iaia ke ]ohie ina kekahii hiaii mea a laua e kamailio a ki. t ma ke a'o maoli ana māi a Keakā, ua hiki niaoli ia Minanii ke kamailio pu nie laua. inaa aku la no hoi oia i ka nohu an." 1 oloko o ka ululāaii, me kona lilo ana i mea kokua nui aku i hoa, ō ia ke kiai ana, i ka wa e hiamoe ai o kekahi pela hoi kona mati hōa e kiai ai ; i kona wa e hiamoe aua. I 11 a manawa apau. e hoomamao mau aku ana o .\kut.a mai la Minama aku. o kona wa wale no e mai ai. <- la-ko lakou wa e hiamoe ai ika po. Xo Keaka hoi. e h"i^ e mau mai ana oia i kona mau ano- oluolu apau imua o Min* ama,.a ina oia e ike ana, ua lilo kotia noho ana aku. i u.ea e lioopihkm ai ko Miriama noonoo, e hoomamao akv. ana oia laia ihō nia kahi kaawale. I ka ftianawa iiie a Keaka i ike ai. i ka hn'ihu'i o ka po. me ke ano pu, hana okoa iho la oia i kekahi wahi k iluna o ke kumulaau, me ka hoopiha ana ialoko o kokalū wahi papa ihale, me na mauu maloo. ame n.a hu laau n ! la maloko olaila. a la ou aawalfe ' ke kiai nlaw ana akn >air.. M.a kahi e kpkoke loa a|cu ana.i ka puka o kahi pft pa ilul<J ama o Keaka e noho ai, no kona manao, o kX wa|>

• * • (Mai ka Aoao 4 Mai.) " • | no Uahi. oi aku o ke kupono nona, i hiki ai iaia ke ike mua ina fldl&ftoloria hoopilikia mai. Aole ona maka'u no kekahi mau h { qloholona hoopilikia ē ae, e laa ka moo nahesa ame na gorila, ina no ka maalo n\ai o kekalii o kela mau holoholona, āole ana e nele ko lakou hoopilikia mai i ka mea e moe a'na ma4oko o kela hale. , . . - Ma kela manawa o ke kukuluia ana i papa'ihale no Minamā'iluna 'o ke kiimulaāu, ua pau aku- lā ko lakou auwana nui ana, aka e hele ana np lakou e huli i' rrtau nieaāii ā.huli hoi hou mai no i ka wa kupemo oke ahiahi. He muliwai kekahi e kahe ana ma kahi kokoke i ko lakou ahua hoolulu, ua nui no hoi ua huaai ma kela wahi, pela na i'a o ka muliwai, na holoholona liilii no hoi, nolaila aole :i lakou nooiioo nui ana aku, e kaahele ma na wahi niamao, o keia wale no kahi nui o na meaa'i, he mea nui, o ka piha .m.au o ka opu i ke ao, a lealea ka hiamoe ana o ka po f me hoopilikia olē ia mai. ' I ka nana aku, ua oluolu maoli no ka noonoo o keia poe ekolu, aole a lakou mea e noonoo aku ai nomua, koe wale no o ka hala ae o kekahi la, me kana mau hana, a oili niāi ana he la hou, me kolailā mau hana. 3na he noonōo ke£āhi iloko o Keaka no'kekahi hapa o kona ola āna o ka. wa i hala, a no kona mau makua paha ē kekali mai la o kona hoi aku imua o4akou, ma ke ano powehiwēhi wāle np i, no ka' mea ua hoopau loa.oia i ka manao ana e huli hoi hou aku i ke ao malamalama, mamuli o ke ala ku-e aku o ka poe ana i hana mai ai ia lakou he mau hoaloha nona, a mamuli o keia liele auwana iloko o ka ululaau no ka manawa loihi loa, ua nalowale māoli oia iwaena o ka hihipe'a, ame ka ahiu o na ululaau. 0 kekahi kumu paha hoi o ka pau loa ana o ka noQnoo e huli hoi aku imua o kahi i nohoia ai e na kanaka malamalama, o ia no ka loaa ana o Miriama iaia, kā mea ana i olēlo iho ai, ua loaa kona kokoolua, a hoa pili hoi oloko o ka ululaau. l*a lawe wale mai no o Keaka ia Miriama, ma ke ano lie hoaloha, he hoahele pn, a he hoa noho, me he niea la he keikikane oia, o ka like ole wale no mawaena o laua, he kino ikaika kona a he kino nawaliwali hoi ko Minama. L'a nana aku no hoi o Miriama maluna o Keaka, me he kaikunane la nt>na, aole ia mea he aloha iloko o kekahi o laua, o kekahi kunui paha, no ko laua nei oj)iopio l(ja, aia a 00 ko laua mau kino, o ka manawa ia e loaa mai ai na noonoo kanaka makua, a lawelawe aku i na hana i pili paa aku j na kanaka 'apāu ame na holoholona pu. ... 1 ka loaa maoli ana ia Aliriama o ka makaukau e kamailio 1 ka olelo a na mapu, ua lilo i mea hoihoi loa iaia ke kamailio pu āna me Keaka, i kela anie keia manawa, a mamuli no hoi oJ«o laua mau ano kanaka, ua hiki loa ia laua ke hooloHloli i.kela ano olelo. a oi aku ka niea hiki ia laua ke kamailio maniua o na mapu. E hele like ana no o Miriama me Keaka, i ka hahai holoholonā, he hookahi ka lele ana mai kekahi lala laau aku a i kekahi, me ka 7nakaukau niaoli o Miriama, i like aku me ko Keaka mama i ka hsle ana maluna o na lala laau, o kela manao hoowahawaha iloko'o x\kuta mamua aku, aole ia iloko ona, o ka mahalo ma ia wahi i ka ike maoli mai.no i ka palamimo o ka Miriama hele ana, ame ka lele ana ma nii laau kaawale loa kekalii mai kekahi aku. ' - 'Ahlē'i nele o Miriama, me na meakaua e hiki ai iaia ke * pet>ēhi aku i na holohoiona ahiu, a e kupale hoi iaia iho hiai ka hoopilikiaia aku, no ka mea mai kekahi wal>i kauhaīe mai i nohoia e na kanaka Paele, i loaa mai ai he koloka huluhulu nona. me na meahoonahi no n.a lima ame na wa•wae, he ihe no hoi, me kekahi pahi loihi,. he mau lako keia, na Keaka no i imi aku, ma ka pepehi anā i kekahi kanaka p ae le He'eke ili kekahi o ka loaa pu ana mai, a iloko o kela eke, i hookomo aku ai o Miriama i kaua kii niho elepani, me ka iei ana i ke eke ma kona poohiwi. 4 Xo keia loihi loa o kona hele pu ana me Keaka ma malok6 o na ululaau, a hui pu iho no hoi me ka ike mau i na w3loKf6lona āhiu, ua aūhee aku la ka maka'u ame ka weli4v4l?Vnai iaia aku, a i kekahi manawa, ina e kaawale loa o KM'ā : āme Akuta mai iaia aku. e hele hookahi ana no oia, e hahai holoholona me kona maka'u ole ia mea he make. 0 kela hoowahawalia a hoopailua o ua o Miliama i ka ai aku i na holoholona maka. ua auhee aku ia mai iaia aku, a he hookahi no kona ai like ana aku me kona mau hoa, i na i'o holoholona, me ka ono maoli. He nui a Wiule4iu wale na manawa i hiki ai iaia hookahi ke pepehi i ke dia, peia me nā puaa nunui, a ka liona no e kanalua ai i kekahi manawa, ka lele ana mai maluha o kela holoholona, me kona mau niho i hele a pii ma na aoao o ka waha, i keia kaikamahine nae, ua lilo ka nui o ko lakou mau kino. i mea ole. no ka mea, ua lako oia me na mea e hiki ai ke lanākila maluna o na holoholona ahiu. . N T o ko lakou nei nolio naa loa i kahi hookahi. ua ku a kamaaina maoli na keko liilii ia lakou nei, me ka hookokoke loa ana mai i kekahi manawa. T ka mauawa nae o Akuta pu kekahi e noho ana me kona mau hoā, e hoomamao loa ana na keko ma kahi mamao, aka i kona wa ē kaawale aku ai. e hoōkokoke niai ana lakou, o ka lakou mea pipih loa nae 0 Miriama, me ka hoohala ana i kekahi manawa nui o ka la ma ka naani ana me ia. l T a lilo maoli kela mau keko liilii i mau hoaloha no Mifiama, a ua koku.a nui "mai ilo hol iaia uei, i ka wa. e hele ai e hahai holoholona. no ka mea o na keko, ka poe na lakou e hoike mua mai iaia nei no kahi o ke dia a o ka puaa pāha 1 noho ai, a ina no e noho malie ana o Miriamā i ka.hi hQ G " kalii, e hele okoa mai an.a no kela p6e kēko e hoike iaia, no ka hoea ana mai o kekahi holoholona. , O. na huaai keia i.hele a pala memele, e hiki ole ai ke loa.a aku iaia. o na keko ka noe na lakou e law-e mai a waiho imua o kona alo. īTe like no ka olelo a na keko me ka na T2iapu, nolaila ua hiki loa ia Miriama ke kamailio pu me lakou. - p . i i 1 ka manawa nae e kaawale āki; .āi na keko no ko laknu wahi. a koe hookahi wa'le ilio la no o Minamā, e kii aku ana oia i ka niho elen.ani i hanaia a kohu kii, o kona hoa iho lā no ia e noke ai ike kamailio, ma ka olelo Arabia. Ua hana. rwvo Miriama. i lole no leana'kii. he ili no kedia, a hē mau me&hoonani no ma 'na wawae. T kekahi la iiae, no ka in(>lōwa paha o Miriania, i ka loaa ole he hoa kamailio npna. ialau aku Ja i kana wahi kii, a hoomaka iho la e kamailio: "līe keu aku maoli ka hoi ka loihi o,ka hele ana oKoraka i keia la, aole anei ua mehameha kaua, i kona wa i kaawale aku ai? 1 hoihoi no,ka noho ana oloko o keia waoakua, i ka noho pu.mai o Koraka. Heaha ana la kana e hoihoi mai ana i keia la nā kaua. E lawe hou mai ana anei nia i mau .apoiima no'u, i lole no ko'u puhaka,-mai na wahine Paele mai? ' _ "L'a olelo māi oia, he h'ana paakiki loa ka loaa anā laia o na wahine Paele, no ka mea aole ona manao e pepehi wa'e nku »a lakou, mamua ona Paele kane. Ika wa nae e paa ai iaia o kekahi wahine e noke ana kela wahine i ka uwa. me ke kupaka *na, alāila holo mai la na Pāel'e kahe ine ka lakou mau ihe. no ka hoopoino ana i kona ola, o ka mea wāle no nana i hoohoka mau aku ia lakou, o ia kona ho ! o ana iluna oke kumulaau. "I kekahi manawa nae. walii ana i olelo mai ai, e Jawe maoli ana n'o oia i nā wahine Paele -iluna o ke kumulaau, ilailā e wehewehe ai i na mea hoonani, ame kona lole, a hoihoi māi la no'u. 1 keia manawa. ua kau ka weli i na Paele no kiiu Koraka, i ka wa.e ike mai ai iaia, e.holo aua lakoii i'oko o ka pa. mai na kamalii a ka poe kānaka makua. ao'e nn nae ia he niea nona e akā e hāliai aku una oia inahope o lakou, a iaia e hoi mai ai, e lawe hlāi atia

oia he mau pua lehulēhu nana, aifte kekahi iriati na .Miriamā nei. Iwaena o ua holoholona apau oloko ii'ei o kā o Korāka hookahi'kā ikaika, aole pela e kuv* milimili ?" • Ua kahamahaia mai kela mau oiēlo a Minaina, e kamailio ana i kana kii, mamuli o ka h&ule āna iho o kēkahi kēko ūiiku mamuā'o kona alo, ua hele no hoi a pihā me ke piho'hoi, »ie ka panē ana mai; "E holo no.kou pakēie i keia manawa wahi. a kp keko, nie ke kuhikuhi ana aku i kekahi lala laau nui. Nana ( \va!ē aku la ho o Mimma, i kahi a kie. keko o ke kūhteiihi ana n)ai, ,a i aku la: holo aku oe, i ole ai oe ē poino, He.ēlua wale no mau mapu oloko nei oka ululaau 0 lvoraka ame Akuta, nialia -paha o laua no kau o ka ik: ana aku riei, e hilli hoi mai ana, mai ka laua wahi o ka hele ana aku nei i keia la?" L r a hoomau mai la no ke keko ika ia Mir riama e holo no kahi kiekie oke kumuiaau, aohe nae" wahi mei a ht>ol'ohe iki ak uo Miriama, ke mau la no kona me ka nānea, mē ka mahu'i mua ole, he poino kekahi e hookokoke dku nēi iaia. • . Alaw r a aku la n.ae ka nana ana aua o Minama, ma kahi āna-e iohe aku la i ka ūuina mai o na lala laau, a ike aku la 1 kekahi m.āu kino nunui 'e hēle mai ana, me ka hiki pono olē nae iaia ke ike inaopopo aku, ina paha o kona mau hoa ia, a i ole, he mau ināpu oko'a paha. No kona manao loa no nae, o Akuta kela me Keaka e hoi mā'i a'nā, Hoomoemoe wale iho la no oia ma ke ano kolohe, o kaiia meā naē e Ka'oha'o la, mahope o kona kakali' ana aku no kekahi mau minuke, aohe wahii mea a. hōea iki mai o. Keaka, nolaila kaakaa ae la kona uiau in.aka, a iloko o ke kāhalia, i awili pu ia me ka weliweli, aia hoi, ike maopopo āku Ia oia i kekahi maū mapu nunui elua, e hookokoke mai āna, i kona wahi pupupuhale. Vle ka eleu apau i loaa iaia, ala kokē ae la o Miriama il'una, a hoomaka aku la ē holo elike me ka mama apa.u i loāa iaia, aiā no hoi n.a mapu elua ke alualu aku la iaia, a 0 na keko liilii hoi keia, kē noke mai la i ka hoohenehene 1 u 'mau map'u nei, a e hookikina ana hoi ia Minarfia, e.holo me k.a mama i ole ai oia e loaa aku i kela mau.pilikua. Mamuli o ko Miriama a'oia ana e Keaka a maa i ka hele ana maluna o na klimulaau, ke nana aku i ua kaikamahine nei, ua oi aku kona mama i ko na mapu, e lele ana māi kekahi lala laau a i kekahi lala, me ka pinana ana hoi iluna o kahi kiekie. e h.iki ole ai inā mapu ke hoēa aku ilaila. :

Ua iha'u no kela wahi a Miriaina o ka holo ana aku, me ka pāu o koiia ah<D. aia hoi, pili aku la kekahi o na mapu mahope. ona, e makaukau aku aua nae kekahi lima huluhulu e hopu aku iaia, ia wa i hooi aku ai o Minania i kona māma holo, ma ia hooikaika ana, i inainao hou aku ai oia mai kela mau niapu aku. " » I ka nana aku, aia kela mau nia'pu ke alualu la ia Miriama, me ka maiiao e lilo mai kela kaikamahine i ka mea mama loa o l«uja. Aia o Miriama ke nana la i kekahi lala laau ouku, nie koti,a niaiiao, ina n.o ka hiki iaia ke lele a kau iluna o kela me ka palekanā, alaila e hiki ana iaia ke hoohoka mai i na mapu, no ka mea aole e hiki i.ko laua māii kiuo nui, ke hoaano aku e. pinana ilunā o kana wahi e kau mai ana, Oiai nae ua o Miriama e mānao ana no kona palekana, ua hoomaka aku la oia e 'lele me. ka mama apau i loaa iaia, no kalii o ka lala l.aau uuku, a kau aku la 110 oia me ka maalahi 1pā,.0 kā pilikia nāe, ua oi aku kona kaumaha mamua o ka ikāika o keU lala, o'ka haki iho la no ia, hāule ā.ku la oia 110 kekahi niau kapua'i, a kau ana ilokō o kekahi lala malalo j>ono aku ona. Ile lehulehu wale no kona mau manawa o ka hauie |r ana elike me kela. nolaila, aole no i lilo kela haul'e ana i niea nbna ē ihaka'u ai. nolaila hopniākaukāu āe la oia," no kā hoomau ana aku i ka hele ana imua, o ka wa no nae iā i haule iho ai kekahi mapu a paa iho la oia i ka hopuia. > , Hakalia no nae a paa o Miriama i kā maf?u mua, hoea ana iio ka l.ua o.na mapū, a hopu aku la i ke kaikamahine, e kaiii mai ka mea.mua o laua. ua.paa.ae la nae kekahi linia 0 kela mapu ia Miriama ma koha .aoao, a huli aku la.ine kekahi lima e hakaka me kona hoā. I wahi. nāe nona e pakele āku ai, mai kela mapu mua mai, naiiahu iho lā o Minama i kekahi lima e puliki ana iaia, aka ua pa'iia inai )a nae kona poo e kekahi limā, nolaila noho malie loa iho la oia, me ka hoao ole e hoopilikia aku i ka māpu, a e hoopii aku hoi i ka inaina wēla o kā inaina ilokp oha. Aia no ka lua o na mapu ke ake mai la e lilo aku o Minama nanā, a i ka ike ana o ka mapu mua, he hana paakiki nona ka noho ana iluna o kelā wāhi e hakaka ai, nolaila lele okoa aku la oia iluna o ka honuā me Mina'ma, me ka v.aiho ana aku i ke kāikamahine ma.kahi kaawale, a lioomaka aku la ua mau mapu nei e hākaka mawaena o laua iho. lloko na'e o kela manawa a na mapu e hakakā lā, ua hoomaka aku la.o Miriama e holo, aka e loaa aku ana no oia 1 kela māu mapu, a ia laua no e lilo ai i ka hakaka, o ka Miriama haiia.no o ka holo, i kekahi manawa e paa aku ana oia i ka mapu mua loa, a i kekahi manaw r a no hoi, e paa. aku ana i ka lūa o ka mapu, me ka ipau no nae o kela mau mapu i ka hakaka, ua hele no hoi ko laua mau kino a manumanu, i ko lāiiā mau maiuu ame na nilio nunui. Ma kahi hope loa nae a uā iuau inapu nei i uoke ai i ka hakāka, he mau manawā lehulehu i pa h'ewa aku ai na pa'i mahanahana a ua mau inapu nei ia Aīinama, no ia kumu, ua hina aku la oia ilalo, me ke kupouli o kona noonoo, oiai 110 hoi ha maou, ē hoke āna i ka hakaka, me he mau pipi bulu la. Ko kekahi manawa loihi keia noke ana oua mau, mapu nei i ka hakaka maluna a malalo, alaila hina like akii la !aua, me k awaiho malie ana 110 kekahi mau minuke loihi, a mahope o kela waiho 1010 ana. he liookahi'o laua i ala hou mai, a no kona kokoolua, ua haalele mai ke ola i kona kino'. Elike no hqi me ka hana mau a na inapu, ku ae la ka mea lanakila iluna ma kona mau wāwae hope, keehi aku la i kekahi wawae mahinā o ke kiho o ka nieā i lilo he pio nana, a kahea ae la me ka leo nui, e wawālo hele ana iloko o ka ululaau. ka mea hoi nana i hoauhee aku i na keko liilii e puUluulu mai ana iluna o na kumulaau. Aia no o Miriama ke moe malie mai la me ke kupouli o kona noohoo, a i ke kuu ana iho o ka leo kahea o ka niapu, hele niāi la no kahi ā Minama e moe aku aua, nie ka.hoohulihuli āna ae i ke kino o ke kaikaniahine, e nana ana hoi ma kona mau maka, a e hoolono iho ana, ina palia he hanu ola kekahi iloko ona. T ka ike an.ā mai o na keko lii'lii i kela hana a ka_ntapu, ua holo mai la lakou a kokoke maluna ae o uamapii nei. me ka noke ana māi i ke kamailio i na olelo hailiili, me ko lakou mānao e alualn aku ana la kela māpu ia lākoh, aole nae pela., aiā.ho ua māhu nei ke naiia la ia Minama, a iaia no paha ka ike, aole i māke k e kāikamahipe, o kona hopu iho la no ia, a ka ika i.ae. la iluna, hooinaka aku la e holo, oiai no hoi na keko e alualu aku ana mahope ona, me ka hoke no i ka wal'aāu, ma ka o'lelo a.na keko. • MOKUNA XI. () ka hele hoi ia aFiiki i ka huli hoi aha vnai o Keaka ame Akutamiai kq, lāiiā huakai mai i na hāle o na kanaka Paele, lohe mai la o Keakā i ka noke o nā keko liilii i. ke kakani, o keia, no hoj ka nma loa o kona loihe ana i ke kakani o nā keko,, oiai no nāe ua kamaāina no oia ia lakou ma ke āno he niau-hoāiōha no Miriāmā, 3 6 lākOu Iho la n'o mau hoā pāani, ma na manāwa an e noho hopkahi ai, oia wale no.