Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 6, 6 February 1920 — Page 6

Page PDF (1.79 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Nupepa Kuokoa, Honolulu, T.H., Poalima, Feberuari 6, 1920

 

 

(Mai ka Aoao Elima mai.)

eha o @e hana, ko paha a ko ole paha, a in a no ke ko oia ko lakou @"

 

"He mau olelo Palani hou kana o ke kamailio ana mai, a no ka loaa ole o ia mau olelo ana i ka mea unuhi e haalele aku no ia wahi.  I ka hooki ana iho o ua kanaka la i kana kamailio ana, waiho iho la i ka pu-a wahie ana ilunca o ka papahele, alaila lalau mai la i ka @pana dala gula a ka Makaikiu Topina e haawi aku ana iaia.

 

Ia manawa us hookomoia mai la ua kanaka la iloko o ka rumi a na makaikiu e ku ana, a papaniia aku la ka puka a paa, no ka makemake ole o ka Lunanana Baida e lohe wale ia mai ka lakou mau olelo e kekahi poe pepeiao e aku.

 

I ka paa ana aku o ka puka, alaila hoomaka aku la ka Lunanana Baida e ninau i ua kanaka la, ma o ke kokua ana mai a ka Makaikiu Topina ma ka unuhi ana, a oiai ka Lunanana Baida e hoomau ana i ka ninau ua hookahaha nui ia aku ko Mr. Nila noonoo no ka lohe mai; no ka mea he mau ninau wale no e ahuwale ae ai kana noahuna.  Hookahi a elua paha mau ninau i uiia aku i ke kanaka i paneia mai ma ka ae, oia no paha na ninau i maopopo ka haina i ua kanaka la, pela ka ka Makaikiu Topina hoomaopopo mai.

 

I ka loaa ana mai la o kekahi mau haina kupono i ko ka lunanana manao, alaila i aku la i ua kanaka la:  "Ke makemake nei au e hoo@malima i kekahi rumi e pili kokoke mai nei i keia no keia po, Lohe aku la oe!"

 

He hana hiki ole ia i ke kanaka e ae mai ai, oiai ma ia kakahiaka no he kanaka ma'i ka i laweia mai a hoonohoia maloko o ia rumi, a mamuli o ke kauoha a ke kauka aole hiki ia kanaka ke hooneeia mai ia rumi aku a i kekahi rumi okoa.

 

"O kela rumi ka'u i makemake ai e hoolimalima no keia po, a ke i mai nei nae hoi keia kanaka aole hiki ke hooneeia kela kanaka ma@ e moe mai la ma loko olaila no kekari rumi okoa aku, a in a pela, e noi akua ana au i kou oluolu, e Mr. Nila, e hooikaika ae hoi oe e lilo mai kela rumi ia'u, ke oluolu mai nae hoe oe.  E nana aku ana @@ @o ka hopena o keia manao, e Mr. Nila."

 

  "Ma ka'u mau mea e hoomaopopo aku nei ua kulike loa kau hana me @a hoakaka a ka nupepa o ke ahiahi nei.  He aha kou manao?  Ma ke ano he kanaka oe no ke ao i ikeia a i kaulana hoi, e manaoio @@ no anei oe i kela moolelo i hoakakaia ma loko o kela nupepa, a i ole i kekahi moolelo e ae paha i kulike me ia?

 

  "Ma kela moolelo ua owili pu ia akua ka Ahahui I.O.T.A. iloko o na hana e pili ana i ka hoopa-huia ana o kekahi mau wahi me ka @ainamaita.  Nau ia e noonoo iho me ke kupono i ka oiaio o ia moolelo ame ka ole, a no'u nei eia au malalo o kau hoohana ana mai.

 

  "Hookahi hana kupono mua loa a olua e  hooko aku ai.  He mau @eonimana olua, me ke kanalua ole, i ka mea nona ka hana a olua e hana nei, eia nae, aole au i ike iki i ko olua mau palapala hookohu."

 

  "Hookuu aku oe i kela kanaka e hele, e Topina," i kauoha aku ai ka lunanana i kona hoa makaikiu.

 

  "Ninau aku la ka Makaikiu Topina i ka Anak; no ka nuhou o ka lakou ahahui i kapaia "Ka Lima Hao," a olelo pu aku la i ua kanaka la e hoea aku ana oia i ka manawa e noho ai ka halawai a @a ahahui la ma ke Sabati.  Aalila hookuu aku la oia i ke kanaka iwaho, a i ka lalau ana iho o ua kanaka la i ka pu-a wahie ana a paa ae la i loko o kona mau lima, haawi mai la i ke aloha i ka Makaikiu Topina a kaha akua la hele.

 

  "O ko'u hoahui keia maanei me a'u, oia ka akena o ke keena o ka oihana huli i na hihia karaima ma Ladana," wahi a Baida o ka @@@kaka ana aku ia Mr Hila, a he kanaka hoi oia i ikeia ma ke ano laula maloko o keia kulanakauhale.  No ka mea e pili ana ia'u iho, me he mea la aole paha i kamaaina loa ia oe e ko'u inoa, e Mr. Nila."  A laila unuhi ae la oia i kekahi apana pepa e hoakaka ana i kona ano he lunanana no ka oihana makaikiu a haawi aku la i ka mea haiolelo hoole waiona kaahele o ka I.O.T.A

 

  "O, ua heluhelu au no ka mea e pili ana i ka Lunanana Baida," mahope o ka ike ana iho o Mr. Nila i ka pepa hoolauna me ke ano @@huwa.  "E kuhi ana ka hoi au ua lawa la oia me ka hewa hookahi ana i hana ai, eia ka e imi hou mai ana no i hewa hou.  He hewa koikoi loa ia ana o a hana ana i lawa loa kona hiki ole ke hilinai hou ia aku, a kekahi mea e manao iho ai."

 

  "Pela?  Ina pela, hoolohe mai.  Ua waihoia e oe kekahi pahu a puolo paha maloko o kela hale hui o ka poe hoole waiona, ma ke Alanui Hausemana, ma kekahi manawa o keia kakahiaka, aole anei paha?"  Ia manawa huii ino aku la o Mr. Nila a kakaa aku la ka nana ana i kahi e mai kahi akua o ka malamalama o ka ihoiho kukui e aa ana, i ole e ikeia aku kona helehelena, a haule iho la kona mau lima ma kona mau aoao.  "Pehea la, e Mr. Nila, e ae mai ana anei oe, a i ole, e hoole mai ana paha.

 

  "Ae, he puolo i'o no ka'u o ka waiho ana ilaila."  me ka hooikaika pu wale no ia pane ana mai ana.  "A i ke aha la?"

  "A eia: e noi aku ana au ia oe no kau kokua ana mai e hele pu "I na mea oloko o ia puolo?  Aohe mau mea e ae ma loko ola la kaua ilaila a e nana aku i na mea maloko o ia puolo."

 

  "I ua mea o loko o ia puolo?  Aohe mau mea e ae maloko olaila, he mau pu-a pepe wale no, he mau palapala hoike no ka ahakui, he mau pepa heluwaiwai, he mau buke i pa'i hou ia no ka haiolelo a ke Sa Williams maloko o ka hale o na luna makaainnana.  He aha na mea ano nui au i makemake loa ai e ike maloko o ia mau pepa e waiwaiai ka kaua heua pu ana aku e nana, ea, e ka Lunanana Baida?"

 

  He mau mea waiwai ole paha lakou ia oe, aka; he mau mea waiwai wale no lakou i ko'u noonoo.  O keia ka'u noi, e loaa mai ua puolo la ia'u me ka wehe ole ia o kekahi mea, no ko'u ike kino ana aku i na mea apau maloko o ia puolo."

 

  Kulou iho la ke poo o Mr. Nila i lalo me ka pane ole mai i kekahi huaolelo na kekahi manawa.  Iaia e kulou a e noonoo nui ana, me ka ninau wale iho no iloko on a, pehea la i loaa ai ka ike i ka lunanana no kelo puolo, he ike waleia aku no ka naholo o ka ula ma kona mau papalina, e lawa no oe i ka hee la i ku i ke kakala ka mahola o ka uli, a oiai ua o Mr. Nila e kulou ana, ke haka pono loa mai la ka Makaikiu Topina iaia ia manawa.

 

  "He kanaka makaukau a akamai maoli no oe no ka oihana, e Mr. Baila," i pane mai ai o Mr. Nila.  "Aole au e hoole aku ana i kou akamai, aka e manaoio mai nae i ka'u e olelo aku nei, eia oe ma ke alahele kuhihewa loa e hahai nei.  He lapuwale maoli no keia hana au a'u e ike aku nei.  Aohe wahi mea iki e pili ana i na hana kalaima iloko o kela puolo au i olelo mai nei ua makemake no nae au e ike i na mea apau maloko olaila no kekahi mea no a'u i makemake ai."

 

  Ia manawa akahi no a kaakaa ae la na maka o ka Makikiu Topina no nei mau olelo a ka Lunanana Baida.  Ke ninau wale iho la no oia iloko on a heaha la ka kona poo ma ka oihana e hoao ana e nee aku ka hana imua?  A heaha la hoi kana hana me ke keonimana hoole waiona ana e koi aku ana uo kela puolo e nana oia   Aohe oia i maopopo ia manawa, eia iho a mahope.

 

  "Auhea oe," wahi hou a ka Lunanana Baida i kamailio aku ai ia Mr. Nila, "ke nee nei ka manawa imua, a he minamina au i ka manawa i ka hoopau wale is me ka waiwai ole."

 

  "Aole au i hewa." wahi a Mr. Nila o ka pane ana mai, me ka haule ino ana iho iluna o kekahi noho.

 

  "Aole au i hewa i ke aha?"  wahi a ka lunanana o ka ninau ana aku.  "Noho malie oe pela, e Mr. Topina, e aha aku ana oe?"

 

  "No kela mea hoi au i olelo mai nei, " wahi a Mr. Nila o ka pane ana mai, me ka haka pono mai o kona mau maka maluna o ka mea i ninau aku la iaia.  "E ike aku ana olua e na keonimana i kela puolo."

 

  "Oia kou pono e kamailio mai ai, aole o kou olelo mai aole ou hewa.  Ina pela, e ku koke ae oe iluna a haele ae kakou no kela hale ma ke alanui Hausemana.

 

  "Ke ae aku nei au e hele a e noi mua aku ana nae au ia olua e hoohiki mai --e hoohiki mua mai aole olua e hopu ia'u.  Oia anei?"" hoohiki, aia paha ia i ka kakou hele ana aku."

 

  "Ea, auhea olua, he noi keia i o la honua, e noonoo mai hoi olua i ko'u kulana, e noonoo pu iho i ka hana nui a'u e paa nei ame ka inoa e kau nei maluna o'u.  Ina hoi no ko olua hopu ia'u ea, e hookomoia aku ana au iloko o ka pilikia koikoi loa e poino ai ka ahahui, a hookahi ka hoi mea aloha owau.  Ea, e oluolu mai olua mai hopu olua ia'u oia ka'u noi hope i ko olua oluolu."

  Auhea oe, e Mr. Nila, aole maua e hana aku ana i kekahi mea e ku-e aku ai i ko maua mau poo ma ka oihana, aole no hoi maua e hana aku ana i kekahi mea e poino ai oe ma ke ano opea a hoohihia wale.  E oluolu oe e ku koke ae a e iho ae kakou ilalo i keia manawa.  E oluolu oe, e Mr. Topina, e iho aku ilalo a kii aku i kaa no kakou.  "O ko Mr. Topina ku ae la no ia a iho aku la ilalo e hooko i ke kauoha.

 

  "Ia manawa hookahi,"  i hoomau aku ai o Mr. Baida i kana kamailio ana, he hana ia na'u ke a'o mua ana aku ia oe mai noho oe e hoike iki au i kekahi mea e lilo ai oe i mea hoile ae i ka oiaio o ia mea.  E ia nae, o kela a me keia mauolelo hoakaka au a'u e makemake ai e hoike mai, ua hiki ia maua ke hoolohe aku ia mau olelo au apau."

 

  Oia mau no ka paa o ko Mr. Nila kuka hoopumehana loihi mai kela komo ana aku a lakou iloko o ka rumi ahiki ia manawa a laua e kamailio ana. O kona ku ae la no ia ia manawa a hele aku la ma kekahi aoao o ka rumi e kii i kona papale ame ke kookoo.

 

  "Waiho aku ko kookoo, he kaa hoi ko kakou e kau aku ai,"  I pane aku ai ka lunanana, me kua hele e ana akua a ku ma kahi o ka puka, me ka iho ana iho o kona lima i ka pakeke e haha i kaua pu panapana.

 

  "Haalele ia iho ko kookoo iloko nei o keia rumi.  A eia hou, aole o'u makemake e huli aku i kou kino, aka, malia paha he pu kekahi au a ke manao nei no au e hooko ia hana.  E ninau mua aku ana nae au ia oe, pehea, he pu no nae paha kau?"

 

  "He pu! O, aole o'u mua i ka lawe ia mea he pu ma ua wahi apau a'u e hele ai."

 

  "O, in a pela ua pono.  Pihi mua ae hoi ha i ko kuka, ke oluolu mai oe."

 

  I kela manawa lohe like aku la laua i ka halulu mai o na kapuai wawae o Topina e pii mai ana ma ke alanuipii.  O ko laua oili like aku la no ia iwaho; o Mr. Nila mamua loa o ka hahai ana aku. 

 

  I ka hoea nui ana aku o lakou i ka buro ma ka papahele malalo loa, kin@ aela o Mr. Nila e ninau i ka lede e malama ana ia buro in a he @elekalama paha kekahi i hoounaia mai nana a i ole he leka paha.

 

Aohe mea i laweia mai nana, aohe no hoi he kelekalapa, wahi a ka pane a ka lede nana e malama ana ia buro.

 

  Ninau mai la nae ua wahine la in a paha na keonimana e ai pu ana me ua o Mr. Nila i ka aina ahiahi, me ka leha ana ae o na maka o ua wahine la i ka Makaikiu Topina, no ka mea, he kanaka opio u'i o Topina.

 

  Mamua o ko Mr. Nila pane ana aku huli mua ae la oia e nana i ka Lunana Baida, me he mea la e ninau mai ana no ko Baida, me he mea la e ninau mai ana no ko Baida manao.

 

  "Olelo aku oe iaia ma ka hora ehiku e ai ai, o oe ame elua mau hoaloha e ae, in a nae e hiki ana ia oe ke hoi mai ma ia manawa, a e makemake ana hoi maua e hoi pu mai e ai me oe maanei."

 

  Ia kau ana aku a lakou maluna o ke kaalio e loheia aku ana na leo o na kanaka ma o a maanei o ka aoao o ke alanui.  "Ke kino make o ke kanaka maoko o ka hale waiho kino make!  Na oleloike no ka hale keaka Du Noda!  Ka poe ohum kipi o ke Alanui Hausemana!"

 

  I ko lakou kaa e huli ae ana mai ke Alanui Rue Lafaiete a i ke Alanui Hausemana, holo mai ana kekahi kanaka a ku ma ka aoao o ke kaa me ka nee mau ae i ka uwa no na nuhou maloko o ka nupepa, a kiola mai la i kekahi nupepa iloko o ke kaa ma ka puka aniani mai. 

 

  "He keu aku ka mea kupanaha."  wahi a Mr. Nila o ka hooho ana ae.  "He hana ku maoli ka kela i ka weliweli."

 

  "E hoike mai oe ia'u," i kauoha ae ai ka Lunanana Baida i ua o Mr. Nila, i ka manawa i ku iho ai ke kaailio mamua mai o na keena hana o ka I.O.T.A.,  "ua maopopo no anei ia Mr. Bamebeia na mea maloko o kela puolo au o ka waiho ana maanei?"

 

  "Aohe oia i maopopo," wahi a ka ua o Mr. Nila pane.

 

  "E noonoo pono oe i kau huaolelo e pane mai ai mamua o kou kamailio ana mai; he mea e ae no anei kekahi i maopopo i na waiwai i hoopaaia maloko o kela puolo?"

 

  Aneane loa o Mr. Nila e pane mai, eia nae, hoomaha iki iho la oia mamua o kona pane ana mai, no ka mea ua loaa hou ae la kekahi manao okoa iloko on a ia manawam a i ka loaa ana o kana mea e pani mai ai i mai la:

 

  "Ea, me he mea la i ka nana aku mai a Mr. Bamebeia paha i loaa mai ai kena ike ia oe!"

 

  "Aole. E i auanei e ua hui iki maua a kamailio no ia mea," i pane aku ai ka Lunanana Baida.

 

   "Aole?  He keu nae hoi kou maopopo wale i na mea i hanaia e a'u.  Ina pela na'u no ka paha i hoike aku ia oe in a mea apau a'u e kamailio aku ana?"

 

  "E kala mai oe ia'u.  Ina e loaa aku ana kela puolo ia kakou elike me ia au oka haalele ana aku, alaila, aohe mea e ae i kamaaina mau i na waiwai maloko o kela puolo o oe wale no.  Oia anei ka pololei?  E pane mai oe i nei manawa?"

 

  "Aohe a'u mea hou e pane aku ai,"  wahi a ua o Mr. Nila, no kona ike ana iho la ua loaa pono aku la oia i ka makaikiu.

 

  "Ina pela ua pau ae la keia.  E Topina, olelo aku oe i ke kanaka kahukaa e kali iho; e makemake ana kakou iaia mahope no ka hoihoi ana aku ia kakou no ka hokele.  Pii pu mai iluna nei me maua, malia e makemake aku ana au i kau oleloike mahope aku."

 

  I ko lakou hoea nui ana aku i ke kolu o na papahele, kahi e kau mai ana maluna ae o ka puka o ka papahao me na huapalapala nunui I.O.T.A., a he ahuwale no hoi ka ike ana aku me ka maopopo loa mamuli o ia mau huapalapala, a hoomaopopo iho la ka lunanana o ka keena oihana ka ia o ka I.O.T.A., alaila kamailio aku la ka Lunanana Baida ia Mr. Nila, e lawe pu mai ana oia ia Mr. Topina me ia no ke kukakuka pu ana a no ka hoolohe pu ana hoi i na mea pau a ua o Mr. Nila e kamailio mai ai, a e ikepuhoi i na waiwai i hunaia maloko o ka puolo a ua o Mr. Nila i waiho ai maloko o ia keena.

 

  O ka hana wale no i makemakeia ma o ko ua o Mr. Nila aoao oia no ka hoikeike ana mai on a i ka puolo ana o ka waiho ana maloko o ia keena, me ka hoopau nui ole ia o ka manawa ma ia hana, a e hooia pu mai no hoi oia aole i lawelaeia ia puolo e kekahi mea mai kana manawa mai o ka waiho ana aku malaila ahiki ia manawa a kii aku a hoikeike mai.

 

  I ka pau ana o nei mau olelo a ka Lunanana Baida o kona huki iho la no ia i ke kaula o ka bele e lewalewa ana ma ka puka, eia nae, iloko o ka ikaika o kela hookaniia ana kau la aohe pane i loaa mai, a no ia nele ua huki hou iho la ka lunanana i ke kaula o ka bele no ka lua o ka manawa, aohe no he pane i loaa mai, elike no me ia mamua.

 

  O ke kumu o keia nele ana, mamuli no ia o ko ka Makaikiu Topina ikeia ana ma ia wahi he hapalua hora mamua aku, a ua lilo kona ikeia ana malaila i mea hoohuoiia a ua ikeia aku kekahi hiona uluaoa maloko o ia hale.  No ka nele no i ka paneia mai ua hookani hou aku la ka lunanana no ke kolu o ka manaua.  Ma keia manawa o ke kaikamahine Palani lauoho ehu i like ka pala o kona oho me ka laui pala, ka i oili mai a wehe mai la i ka puka.

 

  "Eia no anei ka Monisua Bamebeia maloko o kona rumi?  i ninau akua ai o Mr. Nila, ka hoahui ai pomaikai like o ka ahahui.

 

  "Ae; eia  no oia ma loko o kona home, aia no ma kona keena hana, pela ko'u manao."

 

  "E aeia mai ana anei keia mau keonimana e komo aku iloko?"

 

  "O, komo mai.  No Mr. Bamebeia la ea, i keia manawa, ua paa loa oia i ka hana e hiki ole ai ke hele mai.  "Ua hoao aku ua kaikamahine la e kamailio ia Bamebeia, eia nae, aohe paneia mai o kana noi o ka hoike ana aku e hele mai e hui me na keonimana, me he mea la he hana ano nui oa kana ia manawa.

 

  Ia manawa haawi aku la o Mr. Nila i kona pepa hoolauna i ke kaikamahine no ka lawe ana aku e haawi ia Bamebeia, i ole e loaa aku kekahi manao pahaohao ia Bamebeia  no ka mea i makemake e ike iaia.  Ua hoomaopopo mai la ke kaikamahine Palani i ka Lunanana Baida a hoomaka mai la e minoaka, a ia manawa i nonoi mai ai i na palapala hoolauna o na makaikiu.  Eia nae iloko o kela manawa i haawiia aku ai na palapala hoolauna, ua loaa loa he manawa no ua kaikamahine la e kilohi pono mai ai i na helehelena o na makaikiu, o ka oi aku nae i ko ma Makaikiu Topina.

 

  No ka opio no hoi paha o Topina, hui pu iho me kona kanaka u'i, maluna on a ka hapanui o ka manawa o ka ke kaikamahine Palani nana ana mai, me he mea la aia iloko on a ka makemake ame ka hoohiki o ka ike ole ia aku hoi oloko hananui, aka nae, ma kona mau minoaka hoohie e ikeia aku ai aia iloko on a "ka anoi, aia ilaila ka iini; aia ilaila ka halia, me ka ua lokuhala o Puna."

 

  Ia loaa ana aku la o na palapala hoolauna o na makaikiu ame ko Mr. Nila pu, o ka huli akua la no ia o ua kiakamahine la a hele aku la me ka mama noloko o ke keena e noho mai ana o Mr. Bamebeia, a iloko o ka manawa pokole oili mai ana ua o Mr. Bamebeia, a  ia ike ana mai ia lakou nei i ke ku aku, i mai la me ka mahamaha:

 

  "A, e na hoaloha, komo nui mai iloko nei!  Komo mai!"  He peni ke paa ana ma kekahi lima o ua o Bamebia a he mau apana pepa hoi me kekahi lima oia hele pu ana mailoko mai o kona keenahana.

 

  "He nui kaʻu hana ke ike mai la no hoi oukou ke paa aku la au i ka peni ame ua apana pepa, o i ala aku e ku mai la ka mea i maopopo i ka nui o kaʻu hana, oia na hana e pili ana i ka Ahahui I.O.T.A., a he mau hana lehulehu e ae no hoi kekahi.

 

  "Ke ike aku nei au he mau malihini keia, he mau keonimana anei i makemake mai nei e komo i keia ahahui?? O, ina pela, hauoli wale!  Komo mai, ua hamama na ipuka o keia hale no olua."

 

  Me ka hoihoi wale no kela kamailio ana mai la a ua o Mr. Bamebeia, aia nae maluna o ka Makaikiu Tobina ka haka pono a kona mau maka, me ka minoaka pu.

 

  No ka hoakaka ana-aku i ka na makaikiu hana o ia hoea ana aku ua kaa e aku la ma ko Mr. Nila aoao ka hoakaka ana aku ma ke ano pokole, oia hoi ua maopopo iaia o na apana pepa ana o ka waiho ana aku malalo o kana malama ana aole ia e lawelaweia ana e kekahi mea a e haawiia mai ana ia mau pepa a pau iaia, no ka hoikeike ana ae i kana mau malihini o ka lawe ana aku.

 

  "He mau keonimana keia i hahai mai la ia'u ianei no ko laua makemake e ike i na mea maloko o kela puolo a'uo ka waiho ana ianei malalo o kou malu, a ke kaumaha nei nae au i ka hooluhi aku ia oe no ke kii ana aku a wahi mai iwaho no ka laua nei nana ana iho.

 

  "Aia kekahi mau apana pepa maloko o ia puolo a laua nei i kau nui loa ai e ike, ua olelo maua aku nei au ia laua nei he mau palapala wale no no na hana e pili ana i ka ahahui nei, a ua koikoi loa mai nei nae.  hoi laua nei e ikemaka, a pela iho la makou i hoea mai la imua ou.  Ke kaumaha nei au, ke kaumaha nei, -aka-" a hooki pu iho la ua o Mr. Nila i kana kamailio ana.

 

  Mamuli o na olelo a Mr. Nila o ka hoakaka ana aku ia Mr. Bamebeia, me ka leo oluolu, a me na olelo hoi e hoike ae ana i kona kaumaha no ka heleia ana aku e ninau iaia no ka mea e pili ana i ka puolo ana o ka waiho ana maloko o kela keena ua komohia iho la iloko o Mr. Nila e hiki ole ai ke manao aku ua hanaia kekahi hewa eia, he kanaka hoi i kaulana ma na wahi apau no kaua mau hana maikai, a ua ikeia no hoi ka holomua o na hana o ka Ahanui I.O.T.A. malalo o kana hookele ana.

 

 Ina nei no ka loaa o kekahi hewa ia Mr. Nila he lanakila nui ia me ka hanohano pu e loaa ana iaia mailoko mai o ka oihana makaikiu o Ladana, he paahao ano nui keia e paa ana iaia i ka hopu.

 

  Ua hoea like aku la lakou apau ekolu iloko o ke keena hana o Mr. Bamebeia mahope o ko lakou hahai ana aku mahope on a, a ia lakou malaila hoomaka aku la o Mr. Bamebeia e huli i kana mau ki, a i ka loaa ana hele aku la e wehe i ka pahuhao uuku e ku mai ana ma kekaai kihi o ka rumi.

 

  Ia hemo ana mai o ke pani o ka pahuhao, wehe mai la oia i kekahi puolo i opeia me kekahi pepa olenalena mai ka ume mai malalo loa a haawi mai la ia Mr. Nila.

 

  Ia loaa ana mai la ia Mr. Nila, aole oia i hookaulua iho i ka wehe ana ae i na mea apau oloko.  O na mea ana o ka lawe pakahi ana ae ua kulike wale no me kana mea o ka hoakaka ana i na makaikiu oiai lakou maloko o kona hokele e noho ana, eia nae, ia manawa hookahi ana e wehewehe ana i na pepa,  aole no i nele kela lelele o kona oili ame ka haalulu o kona kino, aka, me ka hoomanawanui wale no oia o ka wehewehe ana ae.

 

  "Alaila, o ua puolo a ope pepa ala anei kena au i olelo mai nei!" i ninau mai ai ka Lunanana Baida: "o kena anei ka mea au i makemake ai e lawe mai kela wahi mai?"

 

  "O keia ka puolo pepa, ae." wahi a ua o Mr. Nila o ka pane ana aku, no ka ninau a ka lunanana.

 

He Moolelo no Keaka Tazana

Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika

a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

 

  "Ua ike au i ke ano o ka'u mea e kamailio aku nei imua ou e Mabina, nolaila e hoolohe wale mai no oe i ko'u manao.  Ua nui ka'u mau manawa i kauoha aku ai ia oe, aole e hana wale aku i kekahi mau mea, e ala mai ai he pilikia maluna o kaua, aole nae ou wahi mea a hoolohe mai, ua kohu boki maoli no kou ano, aka nae ua hoea mai i ka manawa e pau ai ia mau hana au, a no ka mea ua ike no oe, he pololei ka'u mau mea apau e kamailio aku nei imua ou, a o oe ka i hewa o kaua."

 

  "E akahele oe e Jesena, o ike auanei oe, aole he mea maalahi nau ka hoao ana mai, e hopii i ko'u huhu, no ka mea ke hoomanao nei no au no ko wahine ame ko kaikamahine e noho mai la, me ke kauwa Paele, ma ka hale hookipa."

 

  "Ua ike no oe e Mabina, aole keia he wahine na'u, aka he wahine pu no oia nau, eia nae aole a kaua kamailio ana nona, o ka'u wale no e papa ikaika aku nei ia oe, aole e hoopilikia wale aku i keia kaikamahine ma kekahi ano, no ka mea, iloko o keia mau makahiki o ko kaua hele ana iloko o ka naele o Aferika nei, aole ia malalo o kekahi kumu okoa ae, aka no ka huli ana no ia i keia kaikamahine me ka manaolana, e ukuia mai kaua i kekahi uku nui, no ka kaua luhi.

 

  "Ua hoomaopopo pu no hoi oe iloko o ia manawa hookahi, i ko'u alo ana i na inea he nui, me ka aloalo ana i na poka ame na ihe a na kanaka Paele, aia ka hoi a kokoke loa kaua e ohi i na pomaikai, o kou wa iho a ia e imi mai ai i na mea e hooneleia mai ai kaua.  E lohe oe e Mabina i ko'u mana'o hope ea, in a oe e loaa hou aku ana ia'u e hoao ana e hookau aku i kou mau lima, maluna on a, e inu auanei ka poka o keia pu panapana i kou koko, " me ka pa'ipa'i ana iho o Jesena i kana pu panapana, e waiho ana ma kona aoao iloko o ka ili.

 

  Ua oi aku na olelo a Jesena mamua o ka hiki ia Mabina ke hoomanawanui, o ke ku ae la no ia o ua kanaka nei, me ka hele a piha i ka huhu, a hemo aku la iwaho o ka halelole, a o'ia ka Jesena i kamailio aku ai ia Miriama:

 

  "Ina e hoao hou mai ana kela kanaka e limanui ia oe, ma keia hope aku, alaila, e kahea ae oe ia'u, no ka mea e noho kokoke mau ana no au ma keia halelole,"

 

  Aole he maopopo iki ia Miriama, na olelo e kamailioia ana mawaena o ua kanaka elua, oiai aia ma ka olelo Suwidi ka laua e kamailio ana, aka i ka manawa nae a Jesen i kamailio aku ai ma ka olelo Arabia, akahi no a hiki i ua o Miriama ke koho mai i na mea a ua mau kanaka nei e kamailio ana, a pela hoi me ka manao o kela pa'ipa'i ana iho a Jesena i kana pu panapana.

 

  Me kela hoomaopopo ana , ua makaukau mau o Jesena e hoopakele iaia mai na hana hoopoino mai a Mabina, nonoi mai la oia e weheia ae na kaula i hoopaaia ai ma kona lima, i hiki ai iaia ke hele aku e huli i kana Koraka, o ka pane nae ma ka aoao o Jesena, o ia no ka noke ana ae o ua kanaka nei i ka akaaka, me ka leo nui, me ka olelo okoa ana mai, in a e hoao ana o Miriama e holo mahuka, alaila e hookauia aku ana ka poino maluna ona.

 

  Ma kela po ana iho, aia mau ka manaolana o Miriama, no ka hoea mai o Koraka e hoopakele iaia, ke hiamoe la no ua kaikamahine nei,  me ka hoolonolono ana o kona lohe aku i kekahi mau hoailona mai ia Koraka mai; he nui no ka nakeke ana i lohe aku ai, he mau nakeke hoi i hiki ole i ka pepeiao o na kanaka e ae ke hoomaopopo, eia nae, he mau nakeke okoa wale no, aole mai ia Koraka mai, a ke ha'oha'o loa la oia, i ke kumu o ka hoea koke ole mai o kona hoopakele, aka nae aia mau no iloko on a ka manao paa, e hoea mai ana no Koraka e hoopakele iaia i ka wa kupono.

 

  I ke ao ana ae ma kekahi kakahiaka, me ka hoea ole mai o Koraka e hoopakele iaia, aole no ia he kumu no Miriama e hoopau wale ai i na manaolana no Koraka, aka ke hoao mau la no oia e hoolana i kona manao, he mea ia e hoauheeia aku ai na mea maikai ole apau mai iaia aku.

 

  I pau ana o ka paina kakahiaka, hoolale koke ae la no ua mau kanaka nei i na kauwa, e hoomakaukau i ko lakou mau ukana, a iloko o ka manawa pokole loa, o ko lakou haalele iho la no ia i kela wahi, a kamoe aku la ko lakou alahele no ka akau, malalo o ke alakai ana a na kauwa Paele.

 

  No na la ekolu keia hoomau ana o na kanaka elua i ka hele, me ka hiamoe ana no hoi, ma na wahi e poeleele ai, aole no he wahi hoailona iki, no ka hoea aku o Koraka, ua hele maoli o Miriama a kuaki loa no kahi i nalowale ai o Koraka, aole nae ona hoao e holo mai kela mau kanaka mai, koe wale no kona noho malie ana, me ka ai ana i na mea apau e haawiia mai ana iaia, aia ka pono o ka loaa mau o ka ikaika i kona kino.

 

  Ma ka hapanui o na manawa aole he kamailio wale ae o Mabina, koe wale no i ka manawa a Jesena e kamailio mai ai iaia ma ko laua ano he mau hoaloha, o kana pane nae ke haawi aku, he mau olelo kikoo-la wale no, a oki loa aku ke kamailio ana o ua kanaka nei ia Miriama, ke ike mau mai la no nae o Miriama, i ka haka pono o na maka o ua kanaka nei maluna on a, i na manawa apau, a mihi loa iho la ua o Miriama, i ke kailiia ana o kana pahi e na kanaka Paele, i kona manawa e noho ana he pio malalo o Kovuda.

 

  Ma ka ha o na la, o kela kaahele ana a lakou nei, akahi no a hoopau okoa o Miriama i na manaolana no ka hoea aku o Koraka, me kona koho ana iho, ua halawai paha kana Koraka me kakahi ulia poino ano nui, pela iho la oia i hoao ole ku ai e huli iaia, a o kana wale no e hopohopo loa la, in a no ka lawe o keiaa mau kanaka iaia no kahi mamao loa, a i ole pepehi okoa aku paha iaia a make, alaila aole loa oia e ike hou ana i kana Koraka.

 

  Ma keia la, hoohoio iho la ua mau kanaka nei, he mea pono e hoomaha iki lakou, no ka mea ua hele wale ia no kela mau la eha, me ka hoomaha ole; nolaila waiho iho la ua mau kanaka nei ia Miriama malalo o ka malu o na kanaka Paele, a hele aku la laua i ka uhai holoholona i meaai na lakou.

 

  Aole he hookahi wahi a kela mau kanaka o ka hele ana i ka hahai holoholona aka he mau wahi like ole ko laua.  Ua piha paha ka hora hookahi mai ko laua manawa mai o ka haalela ana iho i ke kahua hoomoana, aia hoi, ua hoea hou mai la o Mabina a komo ana iloko o ka halelole i hoonohoia o Miriama maloko, aia maluna o ka helehelena o ua kanaka nei, ke ano holoholona, ua kakali wale oia i kona inaina ame kona hoonaukiuki, a loaa he manawa kupono, o ka wa iho la ia e hooko aku ai i kona makemake maluna o ke kaikamahine opio, ana i kuko ai no na la loihi.

 

  Mokuna XIV

 

  Ma keia la nae, ua hookuuia na lima o Miriama, koe wale no ka hookomoia ana o kekahi ili, i hoopaaia me ke kaulahao, a hoopaaia aku kekahi piko i ka pauku laau, i kakiaia i loko o ka lepo, ke nana aku, ua like loa o Miriama me kekahi ilio.

 

  Ke nana pono loa mai la oia maluna o Mabina, aia hoi na lima o ua kanaka nei, ke pahola aku la imua o Miriama, e koi aku ana iaia e noho malie, a e hele mai imua oia nei, aole nae he maliu mai o Miriama, aka ke hoomanao loa aku la oia no kekahi aoao o ka halelole.

 

  Aole e hiki iaia ke holo mai kela kanaka mai, no ka mea ua paa oia i ke kaulahao, alaila hoomanao ae la oia i ka mea a Jesena i kauoha aku ai iaia e kahea me ka leo nui, o ka mea apiki nae, ua hala aku kela kanaka iloko o ka ululaau i ka hahai holoholona, nolaila e lilo ana paha kana kahea ana aku i mau kokua i mea waiwai ole.

 

  I ka hele ana aku nae o Mabina a pili ia Miriama, me ka hoao ana aku e hopu i ka lima, o ka wahine opio, o ka manawa ia o ua amahine nei i huli mai ai e nanahu iaia, e pekuana,a e nu am kakrduu kaikamahine nei i huli mai ai a nanahu iaia, e peku ana, a e nahu ana, elike me kana i ike ai i ke ano o ka hakaka ana a na mapu, nolaila ike iho la o Mabina, aole he hana maalahi nana ka hooilio ana i kela kaikamahine i pio nana.

 

  Iloko nae o kela manawa a Miriana e aumeume la me Mabina, ua noke ae la oia i ke kahea me ka leo nui no kekahi mau manawa, lehulehu; a no kela leo kahea i hooikaika loa aku ai o Mabina, e paa o Miriama iaia, ma ka uumi okoa ana aku i ke kania-i, me ka noke no nae o Miriama i ke kupaka i o a ia nei, wawalu ana hoi kona mau maiao loloa ma kahi e loaa mai ai o ka ili o Mabina, aia ka pono o ka haalele aku o keia kanaka i ka uumi ana iaia.

 

  Aia hoi o Jesena ma kana hana hahai holoholona, me ke kua ana he elua mau manu i ka poka o kana pu raifela, aole no nae oia i kaawale loa mai ka halelole akua o Miriama mamuli no o kona hoohuoi e hana kolohe ana o Mabina iaia, no ka mea ma kela kakahiaka, ua koi aku oia ia Mabina, e hele like laua ma kahi hookahi e hahai holoholona ai, aole nae he ae iki mai o kela kauaka, noonoo iho la no oia, e hoao hou ana kona kokoolua e kolohe ia Miriama.

 

  No ka ike ana o Jesena ua lawa ae la no kela mau manu na lakou nalaila kauoha aku la oia i kana mau kauwa Paele e hele pu ana me ia, a no kona inoa nae, e hoolauna aku aan no ka mea kakou moolelo, me oe e ka mea heluhelu i ka wa pono.

 

  Ke hoolono la kela kanaka malihini, a mamuli o kona kamaaina i ke ano o ua leo o kela ano, hoomaopopo iho la oia, he leo kela no kekahi wahine iloko o ka poino, nolaila me kona hoohakalia hou ole aku, ua hoomaka mai la oia e holo no kahi o ka leo ana i lohe mai ai, a oiai nae he mamao loa oia i kahi e,  aole oia i hoea koke mai, aka o Jesena ka mea i hiki mua aku no ka halelole e noho ana o Miriama me ka aumeume ana me Mabina.

 

  I kela ike ana aku a Jesena e noke ana o Mabina i ke pa'i a i ke ku'i ia Miriama ua piha loa oia i ka hoonaukiuki me ke kahea okoa ana aku ia Mabina e hoopau oia i kana mau hana hoomainoino maluna o ke kaikamahine opio, na kela leo o Jesena i kono mai ia Mabina e haalele aku ia Miriama, alaila wehe ae la oia i kana pu panapana, a iloko no hoi o ia manawa hookahi i hemo ae ai ka Jesena pu panapana, a kani like  ae la na pu a ua mau kanaka nei, oiai nae o Jesena ka mea e hele aku nei no ka hui pu ana me kona kokoolua, ua loaa pono mai la kona lima i ka poka o ka Mabina pu panapana, a haule aku la ilalo, me kona ku olohelohe ana iho, aohe mea e hana aku ai, nolaila ua ki hou mai la o Mabina he elua mau poka i kona kino, a i ka eha no hoi o na poka, hina aku la oia ilalo a make loa.

 

  I ka ike ana hoi o Mabina ua make kona kokoolua, huli hou aku la oia no kahi a Miriama e noho mai ana, me ka manao e hopu aku iaia, o ka wa ia i paleia ae ai ke opi o ka halelole, ma ka puka, a ku ana no kekahi kanaka kino loihi o ke kulana keonimana, aole i ike mai o Mabina iaia, pela no hoi me Miriama, a no ka manao paha o Mabina, aole he mea nana e hoopilikia hou aku iaia, nolaila ua noho nanea maoli oia; aka nae, me kahoohakalia ole iho, komo aku la no ke kanaka malihini iloko, me ka nana ole iho i ke kino make o Jesena e waiho ana, a kau aku la i nekahi lima maluna o ka poohiwi o Mabina, ia huli ana mai nae o Mabina ihope, aia hoi e ku aku ana kekahi kanaka i kahiko iaia iho me ka paalole o na kanaka hahai holoholona.

 

  No ke komo hokai wale ana aku no o keia kanaka, ma ka hana i kuleana ole aia oia, lalau iho la o Mabina i kana pu panapana, no ke ki ana mai i keia kanake, eia nae, ua lohi loa oia, no ka mea ua iho e aku la na lima o ka malihini, a kaili mai la i ka pu panapana mai iaia mai, me ke kiola ana aku ma kekahi aoao o ka halelole, a ninau aku la i ka i ana mai:

 

  "Heaha ka mea a keia kanaka e hana nei maluna ou?"  wahi ana i huli ae ai a kamailio aku la ia Miriama ma ka olelo Beritania, oiai nae aole he lohe o ke kaikamahine opio i ka olelo Beritania, lulilali wale ae la no kona poo, me ka pane ana mai ma ka olelo Arabia, ia wa i ninau hou aku ai ka malihini ma kela olelo, a o ia ka Miriama o ka pane ana mai:

 

  "Eia keia mau kanaka ke lawe nei ia'u i kahi e loa, e kaawale ai au mai kuu Koraka mai.  O keia ke kanaka nana i hoopilikia mai ia'u, ua hoao hoi kena kanaka nona ke kino make au e ike la, e hoopakele ae ia'u mai ka hoopilikia wale ia mai e kona hoa nei, eia nae, ua kiia aku nei oia i ka pu a make.  He mau kanaka ino like no keia a elua, o keia nae ka helu ekahi o ke ino.  Ina e hoea mai ana kuu Koraka, a lohe i na mea a keia mau kanaka i hana mai ai maluna o'u, aole ana e nele kona hookau mai i ka make maluna o keia kanaka.  Malia paha ua like pu no kou ano me ko keia mau kanaka, o ka'u wale no nae e uwalo aku nei imua ou, mai pepehi aku oe iaia nei a make."

 

  Minoaka iho la ke kanaka malihini, i ka lohe ana i na hoakaka a Miriama, alaila pane aku la:  "Ona kanaka elike me keia, ua kupono loa e pepehiia a make.  I ko'u manawa mamua, ina penei ko'u hoea ana mai nei a ike i kana mau hana hoopilikia maluna ona, he hookahi wale no hoopa'i, o ia ka make, i keia manawa nae, aole he pono i ke kanaka ke lawe ae i ke kanawai iloko o kona lima, aka ua hookaawaleia, ka poe na lakou e kau mai i ka hoopa'i, ke ku ka hewa i kekahi mea.  O ka mea hiki wale no ia'u ke hana aku i keia manawa no kou pono e ke kaikamahine opio, o ia no ka makaala ana, aole e hoopilikia hou mai keia kanaka lapuwale ia oe ma keia mua aku."

 

  Ke paa la no ka malihini ma ka poohiwi o Mabina, a ke noke la hoi ua kanaka nei i ka hooikaika i wahi e hemo akua ai oia, he ole nae ka makili ae, mai na lima wikani mai o keia kanaka, aka ua owiliia ae la oia me he wahi keiki uuku loa la, a kukuluia aku la i kahi e.  No ka nui maoli o ka eha o Mabina, kahea aku la oia i kana poe kauwa, e komo mai iloko o ka halelole, a e pepehi mai i keia kanaka komohewa, emoole, komo ana he eono mau Paele iloko, me ke kakali ana aku o ka loaa mai o ke kauoha mai ko lakou haku aku, o ko lakou lele mai no ia maluna o keia kanaka komohewa, a hookaa mai i ka make maluna ona.

 

  Iloko nae o kela manawa hookahi a na kanaka Paele, na kauwa a Mabina ma o ke komo ana mai noloko o ka halelole, o ka manawa hookahi no ia i ku mai ai he eono mau Paele kino nunui mawaho o ka halelole, o keia na ukali o ke kanaka malihini, a i ka ike ana aku o na Paele maloko o ka hale i kela poe mawaho, ua pipika wale iho la no lakou haku, a no ka ike pu ana aku no hoi kekahi i ke kanaka pilikea e paa ia Mabina.

 

  "Ua lawa oe me kau mea i hana iho nei maluna o kou kokoolua," i pane hou aku ai ke kanaka malihini ia Mabina.  "O ka mea au i hana ai, ua lawa loa ka make e hookauia aku maluna ou, aka @ ae aole owau ke kanawai, nolaila aole e hiki ia'u ke hookau aku i ka make i keia manawa maluna ou.  Akahi nae a hoopilikia i na kamaaina ma keia aoao o ka aina, o na kanaka elike me ko olua ke ano, aole o makou makemake e ike hou ia oe ma ko makou aina nei.  No keia manawa nae, e hookuu aku ana au ia oe, me ka hookau ole aku i kekahi hoopai, aka ma keia mua aku nae, ina au e ike hou ana ia oe, e lawe no au i ka mana o ka hooko ana aku i ke kanawai iloko o ko'u mau lima.  Ua maopopo pono mai la anei ia oe keia mea a'u e kamailio aku nei?"

 

  Ua hele a pii ka ula ma na papalina o Mabina, me ka noke ana ae i ka hoopuka i na olelo hailiili o ke kuamuamu no keia kanaka malihini hilahila ole, no ia mau olelo nae, i nokeia aku ai oia i ka unuun@ ahiki i ka haukeke okoa ana o na niho, me ka pane okoa ana aku o ke kanaka malihini:

  "E ku oe e keia kanaka hilahila ole a hele mailoko aku nei o keia hale, a i noho oe ma keia hope aku a i ike hou mai ia'u, e hoomanao iho oe i ka mea i kauia ka weli maloko o keia ululaau holookoa, owau no keia o Tazana, ka weli o na ululaau waoakua o Aferika.

 

  I kela lohe ana no o Mabina i ka inoa o Tazana, ua noho kukule loa iho la oia, no ka mea ua kau i'o ka weli iaia no kela kanaka, mamuli o kana mau moolelo i lohe ai nona, he hookahi no kula'i ana a Tazana iaia, uwoki oe e walawala ana a haule aku la mawaho o ka halelole, alaila huli aku la o Tazana imua o Miriama a kamailio aku la me ka leo oluolu loa:

 

  "Eia iawai ke ki o ka laka i hoopaaia ai ke kaulahao ma ko a-i!"  alaila kuhikuhi ae la o Miriama i ke kino o Jesena e waiho malie ana iluna o ka lepo.

 

  Noke iho la o Tazana i ka huli maloko o na pakeke o ke kino make ahiki i ka loaa ana o ke ki iaia, ia wa i wehe ae ai i ke kala i hoopaaia ai ma ka a-i o Miriama, a i ka hemo ana ae, akahi no a loaa i ke kaikamahine opio ka hele lanakila ana, a o ia ka Miriama o ka pane ana mai i kona hoopakele:

 

  "E ae ana anei oe e hookuu mai ia'u e huli hoi aku imua o kau Koraka?"

 

  "E waiho mai oe, na'u e hana aku i na alahele e hoea hou ai oe imua o kou puulu. Owai kou poe, a eia ihea ko lakou mau kauhale kahi i waiho ai?"  wahi a Tazana, me kona nana pono ana aku i ke ano o na aahu o Miriama e komo ana.

 

  Ma ke ano o ka olelo, ua hiki iaia nei ke koho aku, o na kanaka Arabia ka puulu o keia kaikamahine, o ka mea apiki nae, aole loa oia i ike i kekahi wahine a kane Arabia paha he lole kona ame na mea hoonani, elike me ia ana e ike la i keia kaikamahine. 

 

  "Owai kou lahui kanaka, a owai hoi keia mea au e kamailio mai nei o Koraka kona inoa?"

 

  "Aole o'u ohana a lahui kanaka paha, a no Koraka, he mapu oia, owau wale no me Koraka ke noho pu iloko o ka ululaau, mahope iho o ka haalele ana mai o Ahuta ia maua."

 

  O Ahuta, o ka Miriama inoa ia e kapa ai no Akuta, ina paha i loaa pololei loa iaia ka inoa o ka mapu hoaloha o Keaka, a o Koraka ka mea okoa aku, aka o kana keiki ponoi no ia, aole nae pela, ke hoolohe wale mai la no oia i na hoakaka a keia kaikamahine me kekahi noonoo ole e pili ana no kana keiki i nalowale mai ia @aua aku kona mau maku.a

 

  "He lilo kahiko ko Koraka i moi no na mapu, ke makemake oia, aka ua hoole nae oia i ka lawe ana mai i kela hanohano maluna iho ona, a haawi aku i ka noho moi ana ia Ahuta."

 

  Nana pono loa aku la o Tazana maluna o ke kaikamahine opio, me na manao hoohuoi iloko ona, no kana mau mea e lohe nei, a ninau hou mai la:

 

  "Ina he mapu o Koraka, alaila heaha hou lahui oiaio?"

 

  "O Miriama ko'u inoa, a ua like no ko'u ano me ko Koraka, he mapu."

 

  Nee aku la o Tazana me ka hamohamo ana aku o kekahi lima ona ma ka lae o ke kaikamahine opio, no ka nana pono ana, ina paha ua opulepule kela kaikamahine, a i kona ike ana, ala ka maka'u ame ka hopohopo iloko ona, akahi no ua o Tazana a pane hou aku, me na minoaka ma kona mau papalina:

 

  "Aole au mea e maka'u ai, a hopohopo iho ai paha no ko'u hoopilikia aku ia oe ma kekahi ano, no ka mea aole au i like me keia mau kanaka, na laua i hoolilo ia oe he pio malalo o laua.  He makemake wale no ko'u e nana, ina paha he ma'i fiva kou, a i ole, he maikai paha kou ola kino.  Ina aole ou pilikia ea, alaila e haalele koke iho kakou i keia wahi, no ka hele ana aku e huli i ko Koraka."

 

  No kela mau hoakaka a ke kanaka malihini, ua pau ae la ko Miriama maka'u, a ae aku la oia ia Tazana e paa malie i kona lima me kona kamailio ole mai nae, a o ia ka Tazana o ka i hou ana aku:

 

  "Pehea ka loihi o kou lilo ana i mapu?"

 

  "Mai ko'u wahi wa uuku loa mai no, he mau makahiki loihi ae nei keia i hala, aole i maopopo ia'u ka nui.  Oiai no au e noho pu ana me ko'u makuakane, kela kanaka lokoino, me ka noke mau i ka pepehi ia'u, ua hoea mai la o Koraka, a hoopakele ae la ia'u mai kela kanaka ino mai: a mai kela mnaawa mai ko'u noho pu ana me Koraka ame Abuta maloko o ka ululaau."

 

  "Aia ihea kahi i noho ai o Koraka!" i ninau hou aku ai no o Tazana.

 

(Aole i pau.)