Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 6, 6 February 1920 — He Moolelo no KEONI HANAFODA Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea-Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui [ARTICLE]

He Moolelo no KEONI HANAFODA

Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea-Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui

Hoko o ke!a manawa a llelena e. hoakaka mai ana i kana manao imua oJKeoni Hanafo<la, ke oni wale la nō ua kauuka nei i 0 a ia nei, maluna o kona nohrf, no ka mea, aole loa oia i noonoo iki, pA?a iiio la oia e hanaia aku ai e Helena* Ma kahi uae.o ka pane poiolei ana'aku i ua olelo a He'enn i kamailio mai ni iaia no kona ano maoli, amft ka hi-ki o!e hoi iaia'ke ike 'ia T>ora, ua hoolalau wiile ae la nō'ua o Keoni Hanafōila uia ka i ana oku: ".la'u i ike mua nku ai ta„oe ma nehine?, mahope iho o ko kaua apa. no na makahiki he umi i hala -a»»;rtēi,' he keu aku a ka lamalama o kou heleholena, e hōike i kou piha me ka hauoli, ōiai hoi au i nana iho ai ia'u, ua hele il piha i ke kanniaha ame ka ehaeha. Ma ka'u nana aku, ma ke ano o kou noho ana, ua nui maoli kan mau <lala i hiki ai ia oe ke noho iloko o keia hale." "Aole he kumu e ae o ka loaa ia'u o ka noho oluolu ana, mamul. mai no ia 0 ko'u liooikaika kino wahine ana, ma ka hoopUkapuka ana i ka'll mau kdlena a ke Akua i haawi mai ai, me ka hoomalinaunn ole i.ua manawa maikai apau e hiki ann ia'u, ke huiL aku i ino:\ e loaa nui mai ai ke da!a, a huj pu iho me ka hoomakaulii, ūa kokua nui loa mni ia mau ano, i noho ana me ka 'u kaiknmahine, " ' 4 Afa ka'u mau niea e hoomanao nei, o kou iuoa i./ikeia mft keia kulanakaūhale, a iwaena paha 0 na kanaka hanohauo maaūei nei, oia no ka Ma<lame Fo(la, aole anel pela?" 1 "Ua kiola akū au i ka l>apa mua 0 kou inoa, no ko'u ike, ua lilo ka hapa mua o ko'u ola ana i mea 'waiwai o.le, a lawe mai la au*i ka liapa kopē, ma ke ano he mea kokua mai ia ia'u. ma ka'u mau inea apau e hana ai. lua aōle. kuu kaikamhhine, ina ua kiola holookoa ia e a'u "kela inoa. a lawe ae i ka inoa 0 ko'u makuakane ponoi." Hoka wale iho la 110 0 Keoni Hanafo«la, oiai aole he mēa hiki iaia ke palie akn, mamuli 0 kona ike maoli ana iho fto, i ka' ōiaio ame ka pololei o na olelo apau a Helena.e kamailio mai la iaia, no kona mau ano o ka wa i hala, a o ia ka ua kanaka noi o ka pane hou ana aku, ma ke ano hoolalau 110: "Me lie mea la, ua oi loa ae kou wahiue u'i, mamua o kela manawa a'u i ike hope ai ia oe e Helena," me ka hakilo pono loa ana aku o ua o Keoni Hanafo<la ma ka helehelena o Helena. "Iloko o'keia man he umi o kō kaua noho kneiwale ana, me he īnea la, atfle he wahi aloha iki iloko ou i koe no'u." • */Ua nele loa ia mea he alolia iloko o'u no kekahi kanaka ku i ka lokoino ame ka makee i kona ohana, o ua kanaka la, oia no oe e Keoni Hanafoda, e kom'ohla ōkoa iho ai no ka hilahila iloko ou,'no kou hoao aua mai e hoala i na mea i kanu kahiko loa ia iloko 0. ka lepo v ", "Nele ae la hoi oe i kekahi wahi aloha no'u iiei, pehea āole anei he mau hoomanao ana no kela mau la a kaūa e noho pu-.ana, nst la a'u i ike maoli aku ai no i kou paulele me ka hilinai piha maluna o'u, e hōoikaika ana hoi e hoolilo ia'u i kanaki maikai? Malia paha ua noonoo oe, mamuli o kou loke hou ole no'u, iloko 0 kela inau makkliiki loihi, ua make māoli no au, a ua lilo ko'u make ana i inea hōomama aku i ko'u manao, pela' an'ei ka mea oiaio loaL e Helen'a?" " Aole loa he mea a'u i noonoo hou aku ai'nōu, mahope. o kou holo ana me ka wahine au i alualu aku ai me he akā kino wailua la, a ūo ka ike ana ua make paha oe, a i ole ke ola mai nei no pah'a, he mea liilii loa ia i ko'ii noōnoo ana,. koe wāle no -ka hoao ana e hoauhee aku i ko'u mau manao kaumaha ap-au no'ka pono r o kuu kalkamahine." : . ' ' . •' "Eia no nae paha kekahi kii o Dōra me oe i. keia manawa ea, ua hēle au ā'maKēmake loa e naiia ; ,aku-i kona helehelena, ua ldihi maoli keia mau ntaftahiki 0 ko'u kaawale ana mai iaia mai, malia ua loli loa ae kona lielehfele-na niai ka'u maū 'mea e.hoomanao iiei *)lona,:" alaila leha aku-la ka nana ana a Keo.ni Hanafoda ma ka paia, ina l>aha e ike aku i'na oia i leekahi kii o kana kaikaihahihe., Aole lie ae mai, a hoole m'ai paha 0 Hielena, no konā ike no, aia kekahi kii 0 Dora ke kau' mai la ma ka paia, a 0 kekahi no hoi, ua j»iha loa oia ine ke kaiunaha no keia hoea hou ana aku v o -Keoni Hanafoda, ka mea nana e hoihoi hōu mai i na haawina 0 kā ehaeha o na wa i hala, a e hookau pu aku-lioi i na hookaumaha kna maluna o Dora. • _ ' Xo ka liiki pono ole i ua 0 Ke*oni Hanafōda ke ikē aku ,i kokahi mau kii mai kona wahi aku e noho ana,-ku okoā ae.la oia ilunA.; me. ka hele ana'aku e nana mai kekahi kii a i k'ekāhi, a noho 'iKo la no hoi o'Helena, me ka piha i ka' haālulu, a nānā iaku i nā hana a ke)a kanaka. 0 ka helē nae ia o ka huli ana a Kēoni Hanafofla a hoea imua 6 kekahi kii nui 0 Dora e kau ana ma ka paia, he kii hōi i pa'iia ihahope iho 0 kona mare.ana ia Alekana, ia-wa i liooho aē ai ua kanaka nni i ka pane ana ae: "0 ke kii anei keia 0 Dora?" f< Ae, o kona kil kena," walii a Heena, me kōna nōhō mnlie nō, maluna o kōna hoho. *■ ' ~ " He keu nku inaali a ka wahine u 'i, ua kulike lo&, no me oe, ma kela ahialii a'u i lawe mai ai ia oe he wahine mare nā'u. īawai oia i mare aku ai ?" wahi aua me ka leo kuoo, me he inea la hōike mai ana oia, ina ua mare aku kana kaikāmahine me kekahi kan&ka o ke knlana haahaa, alaila ē hoao anā oia e kaili hoU mai i kana k»ikamahine mai kela kanaka. mai, no ka mea aole i kuppnō kekāhi wahine u 'i elike me Dora e lilo i wahine na kekahi kanaki, haahaa a nuku ]>aha o kona waiwai. " Aole loa au e hoike aku ana ia oe, i ka inoa 0 kana kane i mare ai," wahi a Helena, me ke komo ana ilio o na manao hoomaikai ilōko ona, no ka loaa ole ana iaia 0 kekahi kii 0 Alekana meilokō o kōna home. "I wahi nae e hoopauin ai kou pohihihi no ke kane a Dora o ka; mare ana aku, he kanaka oia a kekahi makuakane, a niakuahine j)aha e. hauoli !oa ai e haawi aku i ka laua kaikamahine i wahihe aana, p no ka mea ke haahno loa nei au, no ka loaa ana ia Dora o kekahi kanaka elike me ka n>ea ana i lawē mai ai ho kane nana, ke kanaka hol i loan ke aloha ndaio, aine kā makee kui'o no kā abā i lawe aku ai i n 0 ka make wale uo kā mēa nanA e hookaav.ale ae ia laua." MOKUN#A XVI. I'a like kela mau olelo a Helena 0 ke kamailio ana aku, me paLi la e hou okoa nkn ana i kona'puuwai, mamuli o kona ike n\Aoli iho no i kona ano, i ke kulike ole me ke ano 0 ke kane ā kana kaikamahine i mare aku ai. 'Ke ku malie la no oia nana i ke kii o Dora no kekahi mau minuke hou aku, e hoike okfoa mai ana hoi kona helehelena, no kona piha i ke aloha no kana keiki; ke hoi ana i haalele akn ai, me he mea ole ioā la iloko ō kona nōonoo', ma 0 ke alualu ana aku mahōpe o ka \vahine hanakeaka. * 1 ka pau ana nne 0 kana nane ana i ka kii o Dora, nee aku la oia ma kekahi mau wahi okoa aku oloko o kela keena, e kilohi ana hoi 1 na kii ame v.a lako hoonaiii hAle maloko, a i ieona hookokokē ana alai nae i kekahi puka, ku Iho la oia, a 'i mai la ia Helena: "E ae mai aua nei oe e komo aku āu maloko o keia rumi? Ke makemake nei au e ike i ka' rumi 0 Dora, no ke ake no e ike i k« ano 0 ko blua noho anji, i loaa ai he mea na'u e hoomanao ai, ke kaawale aku au maf keia liale aku." " Aia no ia i.kou monao, ua hiki ia oe ke hele e makaikai ma kau wahi apau i manao ai," wahi a'Helena, me ka palulu ana ae o kona mau lima, ma nā niaka, no kona piha 110 i ke kaumaha, no kela halawai hou ana me kana kane mua, aole no konā makemake maoli i kela halawai pu aua, aka no ka Mlo 0 ia hui ana, i meā e hoala hou ia mai ai ua hoōmanao ana 0 ka wa i liala. Komo aku ua o Keoni Haiuafo<ia nōloko oke keena waiho buke, ke nana la oia i na lako hoonani hale malōko 0 kēla keenā, ua like uo ka maemae me kela keena a Helena ē noho mai la, alailā konio a p la maloko o kekahi rumi moe, a ike koke aku la nO oia, ō ko Helena rumi ia, a ma kekahi aoao mai ko Dora rumi. Ma kana mau mea apau e hoomaopopo loa la, 0 kela ka rumi oi ae o ka nani o na lako hale, koe wale no ka moe, ūa kaokoa ae ia mai na lako hoouani e ae inaloko o kela rumi i .loihi loa ai kana n&na aua me kona piha i ka ilihia, me he mea la, aia oia inaloko 0 kēkahi wahi hoano lōa kahi i ku ai. Ke iiana la oia i na kii 0 na hoakula 0 kana kaikamahine e kau mai ana ma ka paia, pela hoi na pine omou maluna o kona pahuume, he mau pine 110 kekalii ana i ike ai maluna o Dora iloko o kona mau la opiopio loa a lakou e noho like ana, e waiho niai ana no, ua lilo kela mau mea, aua e ike la, i mau mea e hoalaia nmi ai kana muu honmauao lina 110 kana kaikamāhiue. o ka hele hoi ia ahiki i koua hoea ana no kahi e ku niai ana o ka moe, naria inai la o.ia, me he mea la, 0 kaua kaikamahine okoā no, e hiamoe aku ana, a 110 koua piha loa i ke aloha, hopu okoa ihō fa oia \ kēkahi nhiua, k puili aku la iloko o kona poli, mē ka hookahe okoa .••na aku i kona mau wainiaka oke aloha keiki. . . • ■ N0 kekahi īnau .miuuke kona hookahe anaaku i kona mau wai•nnkn. in wa i hoihoi aku ai i ka uluna ma kahi i waiho mua āi, a uee hou aku la i .ka nana ana i na kii ma ka pain. He kii kekahi o 'Vra f kau mai aua i pa'iia me'koua mau koakula o ka papa hookahi, māhope iho .o ka puka āna mailoko mai o ke kula, lalau aku la f-va i kela kii, me ka hoopili aua ae ma kpna mau l?helehe, alaila l.ooko|ho ih.oJa maloko o ka pakeke o kona kuka, o kona h&ālele aVti Ja nō iā iaWko 0 kela rumi ; a oili mai la iwaho,

E waiho mai ana no ka rumi aina, ma kekahi aoao mai, nana wale aku la no nae oia :i kela a hoi pololei mai la no ke keena Helena e noho aku ana. "Ua lnwa iho la no ko'u makemake, ua ike au ia oe, nolaila e hoi fcna au, a mamua ko'u haalele aba iho-ia-oey ke 4xaayri-ākU iifei, au-i ka'a mau hoomaikai ana he nni, no kou ae ana mai 4 ia'u e ma> kaikai* ialoko nei o kou home." ♦ . Ku ae la o l(eiena mai kona noho mai, me ka hele ana mai imua o kahi a Keoni Hanato<la e ku aku ana, me kona hele a piha loa i na mnna'o kaumaha, i ka hōomaopopo inai, o kela kānaka li'i a kulana hiehie o iKeoūi fianafoJaV aole ia maluna ona i kelā manawa, aka me he kanaka la dia o ke kulana kuewa nialuna o ka ili o ka honua. i4 la oe e had|W6 ai i keia h&le, ihea oe e hele hou aku ai?" i ninau mai ai ua ,0 Ūelena. " Aole he maopnpo o ko'u wahi e hele aku ai i keia po," i pane aku iū no lioi ua o Keoni llanafo<la. •' Pehea i pb>olei ai kfcu hele ana rnai qei e huli a hoea i ko'u hale nei?'' ■" Aole lōa au e hoopilikia hou aku ana ia oe o Helena, a i kekahi poe okoa,aku paha, aka nae mamua o ko'u haalele ana iho ia oe, inar h- 1 «vn.hi »lala kekahi au, alaila e haawi mai oe na'u, iio ka mea ua hete au a uele e ku aku la, he tnau wahi peni uuku wale no kolokn o ko 'u mau pakeke, a aOle a'u mau mea i ai ai, mahope 0 kela ike •ana aitu a'u ia oe ma nehinei." Ua .aneane e hlki ole ia Helena ke kaohi aku i kona mau waimaka, ke haalealo ao la ia ma kona mau lihililii. laia i huli.aku ai ihope i na la a Keoni Hanafoīla e kaahele ana mo ia, aia wale no iloko ō ka lako, ka hanohano me ka nui 0 ke (lala iloko 0 ka pakeke,, ēia ka e haule mai ana oia mailuna mai o kahi kiekie a i3alo loa, ma ke kulanii" o 'na kanaka makilo, o ka hua nae keia 0 kona hoomau ma ka noho palaualelo ana, ame ka punihei i n'a lealea hua ole o keia hoho kino ana. . "Eia oe ihea e noho nei i keia manawa?" i ninau hou mai ai no o Helena nō ke ake e lohe aku i ke ano o ka noho ana o kana kane mua. " Aohe maopopo 0 ko'u Wahi e noho ai, a ia'u e haalele iho ai ia oe, e auwana hele aku ana au ma na alanui, ahiki i ke ao ana, no ka mea aole he wahi e hoonioeia ai ko'u poo. Ma ka la apopo nae, e huli hoi aku āna au no Kapalakikō, no ka inea,' ūa hoouna mai ftei 0 Nakanaela he tikiki ukuinoku no'u." "E kakali iki 'iho oe pela," wahi a Helena me-ka huli ana £ku hele no'Oko .0 ke keena waiho buke, lalau aku la maloko o ka ume o k: na pakaukau, a unuhi mai la he apaiia pepa, ine ke kakau ana iho i kekahi mau manao pokole, alaila la)au pu aku la i kekahi hila ilnla, a lawe mai la a haawi aku la ia Keoni Hanafo,tla i kela pepa ame ka bila <iala. me'ka'i pu ana aku: "E lawe op i keia pepa a liaawi i kekahi wahine maikai loa, he mea oia i kamaaina ia'u, a i kekahi manawa ua kii aku no au i-.iia e lawelaw? mai i ka'u mau hana a]>an i makeiuake ai. Aole he loihi lo«i 0 kona wahi i noho ai mai keia home aku, ma ke -kihi mua loa e loaa 'aleu .anaia oe ma koia alaniii e iho pololei nei i kai, e huli ae oe nia kou aoao akau.'alaila ina ka ekolu o na alanui au e hoomau aku ai i ka hele anu, e loaa aku ana ia 00 ke Alanui Akea, alai.la huU ae ma kou nana aku oe a 0 ka hale e kau mai ana ka Helu-.95, ō kona hale ia i noho ai, aia oia ma ka halē malalo, ō kela wahine auanei ka.mea nana e hoolako mai i kekaki ī'Uini nuiikai no'i e' hiaihoe ai i keia po, a e haawi pu mai i mau meaai nau no ka aiaa' kakahiaka," alaila wehe aku la 0 Helena ika ppka 110 Keoni Hanafoilā e hemo aku ai iwāko, me ka na.kā haalulu'nae ō kona kinoj i kau a maa 0 ka maka'u, 0 hoopoino aku auauel'kela kanaka iaia' ma k&kahi ano. -Ku iho la o Keni Haiu fo<la 110 -kekahi inau sekona, me ka nana pono. ana mai inalūna O 'Hele.na, nie na manao kahaha, no nst mea a kana wahine mua, i hana aku ai no kōna pono, alaila kulou iho la koiia poo ilalo, pane m.ai la: ' "0 kē aloha no kou e Helēna," 1110 ke kaha ana aku hele me na kainawttwa-e kaūmaka, ke-:anO o ke kanaka i mihi no kana mau mea apaū i ha'na liewa mai ai i keia wahine. (

Haawi aku lō ho hoi o.Heleim i kona aloha hope ia Keoui Hanafoda, alaila .pani-aku'ln . i k,'a puka a ]iaa, me kc» kn malie ana. iho hoolouo, ,ioa/pahii e hoi-hou mai ana o Keoni aka nae iaia. t i Koomappopo iho 'ai, u.a hele loa no kela kanaka mai kona •h'ome alāi, ki aku la oia i kft puka a paa, o kona hōi pololei loa akii la no ia* npīoko o kon# nuiii moe, a moe palaha iho Ja ilalo ke alo, me ka hP(Jhō ana ae" i.ikeia mau olelo: . , • • '"O, inA<\np fcoi' ka'u mo/i.i ike ku nei.me.kuu ipau ia; Wpriia';oHto'.vi linlawai hou a*na aku ilei. me' ia he »16 a f . ilpkp'b Helia kUWda, ku i ke «xloha niaoli, i kau a ii(iea o 7 ītuije.'' , - ; \,.He keū no la ō ka iiiake ana aku o Marie I>ukana, me ke kaa an<». mai 'o"<ia kli ame na. nupepa nialalo o kona malu, o ke auhee loa anā aku ia o. na h&awi.aa hōpkauinaha inai iaia aku'} eia ka e oili hou mai ana no ua. piiikia, a o i nalu wale iho ai no iioko ona, .ina •paha ua kokoke loa mai, i ka wa e hoi hou 'mai ai na hana ku i ka hoohilahilu o ka wa i hala, a kana kane i hookau mai ai maluna ona anie Oeana ,kaikam«ahiiie. . - Ua manaoio maoli no o Helena iloko A na niakahlki' lie kaahope Aku, aote loa oia e. halawai ; hou iina ine ke kanuka aua i kapn aku ai-he kane nana, kela kauaka alōha ole, a ku n'o hoi i»-ka •lok«itf(»/ •••lōa oia, ua kiola aku oia i na kōloka o na -huna mai iaia aku, 1 a e ola aku ana oia iloko o ka hauōli, ao!o inamali p kona -i3te maōli iho no i kona lako ma. na ano apau-, aka nō na. manaolana i loaa iaia nokana' kaikamahine, ka mea ana i luhi• ;boo;nāna'Wnnui ai me koua kino wahirte me kana jnau wajii loaa liilii. , . - He ; bookahi walē no wahi inanaolana liilii i Hoe ilokō o ua o Helena, no ka hoomau:ia akii o konla noho hauoli ana, o ia ho ka hooia ana moi r o Keoni Hanafoita niamiia ō koha haalelu ana mai iaia ma keiri po, aole oia e hoi h'ou- mai ana a hoopilikia iaiā mā kekahi ano, akii ko kaualUa loa la no nae oia, rio ka hiki i kela 'kanaka ke hooko i kana' ōlolo, n'o ka.mea 'ua kamaaina oia i ko' Kooni Hanafoda ano, aole «ria he kanaka-lioōko ma kana mau mea apau e ōlelo ai, a e hana ai -paha, aka-he kanaka lōlelua oia i kona mau apao apau. Ua maopopo loa i ua o Helena, aole he kuinu e ae nana i alako akii ia Keoiii 'Hanafoda mai kela kulaua keonimana mai, ahiki i kona lilo ana i kanaka haahaa loa, mainuli mai uo ia o koha kauka'i maluna o kekahi poo e aku, na lakou e hoolako mai i kona mau niakemake opau, a i ka haalele aim mi o kela jloc iaia, ua alakoia aku ōia e ke hu o ka pōino aine ka pōpilikia ahiki i kona lilo ana he kanaka mākilo, a iloko-o ka neie i ke 'laia, aine kahi e hoomoeia ai kona poo, i papale ae ai' oia i ka hilahtīa, a imi ōkoa aku la i ka wahine ana i kiola aku ai, no ke noi kha, e hoolako mai iaia mo kekahi ma'i flala, e loa#. ai kana ai. a e loaa pu ai he wahi e-hoonioeia ai kona pōo. Aole e hiki i ua o Helōtfa ke hiamoe me ka oluolū ma kela po e khu okoa māi ana kiihn mdu hoomanao ana no Keoni ttanafoda, aia hoi keia helohelena hohoma o kana kane ko hoomaka'Ukii 'u mai la iaia, kela kulana nele ame ka ilihune, ke ku mai la ia mnu, ano apau iihua o' kona hoomanaō aha, a mihi iho la oia no kona haawi ōle ana aku-i dala ia Keoni Hanafoda, ma kahi o ka umi dala ana o ka hfiawi ana aku iaia.Noonoo ae la ua o Helena, nie kela mau dala he umi ana o ka hōōlakō ana aku »a Keohi' Hanafoda, aole ana paha e loaa ho wahi nona e hialnōe ai maluna 6 ke kaaahi, koe wale no ina he tikiki kona, no ka papa ekahi, a no kaiia mau ineaai, aole ana e lawa leela niau dala a hoea i Kalepōni. Ina nae e hoea aku aua oia i Kapalakiko me ka pilikia ole 0 kekahi inea nui, ō kona noho ana aku i kela kulanakauhale,*no ka mea ua maopopo iaia kō Nalea'naela auo, aole oia he kanaka i makemake i ka poe palaualelo e noho aku malalo ona, aka ,me ka hana wale no e loaa ai ka lakou niea e ai ai, a he kulana ma'i maoli ko Keoni Hanafoda, e hiki 'ole ai lee hele koke i ka hana, a hala kekahi mau la e hoomaha ai. Ala inai la iloko o kona noonoo na hoomanao. ana no ka home o ka poe ,ilihune f iua no ka hookipa ole aku o Nakahaela ia Keoni Hanafoda me X» maikai, ma kona home, alaila aolo he wahi okoa ae a keia kahaka e hoonā aku ai, ko<? wale no ka hele makilo ma na alanui ahiki i ka loaa ana inai i na makai, o ka hoihoiia nō ia ma ka hoine 1 hopkaaw.aie ia no ka poe nele, > o ka, mea oi Ipa aku p ke ino, ina ua hilahila oia i ka lioi aku np kela hpme, alaila e kpnpia mai ana | o|a e : law? maoli ae i kona o'a ihp, eliko ine ka hana a. ka hapanui jo na. kanaka i like aku ko lakou kulana me kona. | Na kela mau noonoo like o'e e hana ana iloko o kona poo ,i hoohiaa ;iaia i kela po, e hiki ole ai ke hiamoe, a lie hookahi wale no inea iiana i hoomama mai iāia, ina no kjr huli hoi pololei o Keoni Hana!foda uo Kapalakiko ma ke kākahiaka o kekahi ld ae, alaila aole ana je ike hou o Dora iaia. | ~ j Ua hele no hol a wehewehe' kalao, akahi no a hoolulumi iho ka makehiamoe i kona mau lihilihi, a haule aku Ia ua o Helena hiamoie, aole ōia i puoho koke mai ahiki i k6 kokōke loa ana e kani ka horn umi, ma. kekahi la 1 mai-. j O kahi nao o ka laki ma kela la, o ka Poaono ia ,aole an\ kūla ma ia la, a ua hoohala oia i kona manawā, ma ka lawelawe ana aku i kekahi mau ha'na mama o kona home, ine ka hplpponō ole no* nāe, oiai e-'Uoonoō mau ana oia, ūo' kela hui pu ana- ona nie Keoni nanafoda, me. kona mihi pu āna 4ho, no ke ano o kana mau inea i hana akū ai i kēla kanaka. ' Ate ho mfen ln, ala okoa mai la na olelo a ke kahunapnle ana i hōle ai maloko .o ka halēpule hia-Ttela Babati poina ole, i "hālawai pu ai ōia ine Marie Dultaim, a ke hoohalike }a oia iaia ilio'me kekahi mea i haua i-kekiihi kai-aima ino loa, o ia no na manaō hoowahawaia iloko ona no Keoni Hanafoda. He oiaiōe'ua haawi aku oia i kekahi mau dala i kela kahaka, aole nae ia oo :ka manāo aloha mai, a 'i haawiia akii paha no ke kokpa maoli ana aku «f ka mea pilikia, aka no kona makemake wale no, 'e kaaWale koke k'ela kanaka mai kona home aku, ofai nae p ka mea ponp Ipa ana e hana akn ai, o ia no ke kama,ilio aku ma na olelo o -hpoluoluia aku ti oia, a e hoomamaiā aku āi hoi kona mau kuumaha apāu; Aole he maopopo i ua o Helena kana mea e hana aku ai. heaha la* ia noonop ana ae, no kela wahiue o 'ke "kamailio aōa mai iaia ma*

ioko o ka halepulip, kii aku Ia oiu maloko o k:i umo o knnn paliaukau, 'ae la i kekahi pe£a inoo, a iaia\i ike-ihb ni i ka iuoft 0 Mrs. Remona, o koua huli aku ia no ia i kela ihoa maloko o kan3 buko ojka poe lawe kelepona, a i ka loaa ana iho o kela iaoa ame ka hel'i 'o" kona 'hookani hkii la ao ia i 'ke kelepoaA, ,me ka ninail aoa akib ' ! "O Xfrs. Rtmona anei keia?" alaila lōaa koke inai la no ka pane ma kekahi aoao mai ,e hooia mai ana 0 ka mua e kamallio pu nei me ia o Mrs. Keffioria no iā. " * "Ke v l»oomanao*nēi"n6 &nei oo i ka leie au i kainailio pu ai me ip, maioko o ka halepule, ma k£kahi Sal>ati, he mannwa ioihi ae n£i i hala, ilo'ko o ka nlahina d Mei, ke!a wahine no hoi au i kono mai ai iaia e hela hou ilku i ka halepule ?' -' ''Ae, ke hoonianao ri?i no au no kela le<le, me kuu makemake nui no hoi e ik*f hou aku iaiā, aole nae o maua h.llavrai hou ahiki i keia manawa au e uinau inai nei.'' "0 ua wahine nei au i makemake a.i,<' ike, oia keia e kamaiMo ,pu "'ne.i me oe 'lna ke kelepo'na. E liilu ana 'anei ia'u ke helē aku e iVr i."». oe i kpia la - ? He mea maikai ole paha keia na k6kahi malihini ke noi ana uku ia oe elike me ia a'u e hana aku nei, aka nae aole e hiki ke alo oe, no ka mea He manao nui loa ka'u i ake.ai e kamaiiio pu kaua." # "Ua.hiki ia oe ke.hele mai i keia la, a oiai nae, bē okoa ka'u e hele aku aua ma keia kakahiaka, nolaila oka hora elua o keia anwina )u ko 'u manawa e loaa ai oe i ka hale nei.'' "Me ka mahalo nui ia oe, no kou ae ana mai la i lea'u noi, nolaila e hoea aku ana au ia manawa," wahi a me ke kau ana a!yi i ka ol»e hoolohe o ke kelepona ma kona wahi i kau.ai, me ka i okoa ana iho. o ua o Helena. i kona pomaikai loa, ua ae inai la kela wahine i kona manaO. MOKUNA XVII. . Ma ka hōra elua ponoi o kela la, hooa aku la o Helena no ka home 0 Mrs. Heimona, he kauwa Paele ka mea nana i hookipa aku iaia maloko o ke!a home nHiin me kona hāawi ana aku i kona pepa inoa 1 kauwa,/a iloko o na niinuke elima, o koua kakali ana iho mnloko o ke keena hookipa, oili mai la o Mra. Keimona, ua kahikoia ua wahine nei me kekahi lole keokeo, a o ke keokeo-pu iho no hoi 0 kona lauoho, me he mea la ma ka Helena nana aku, he kulana o ke ano hemolele maoli no ko kela wahine. He ? e mai : la oia iinua, a haawi mai la i koua lima ia Helena no ke alob«- nna me ka pane pu ana inai: ''•Ke hauoli loa nei au i ka halawai hou ana me oe e Mrs. Foda," walii a ua wahiiie noi, me ka mau no i.ke ku iluna, a hoomau hou inai iaj ke kamailio. ana: "Ina oe e hiuikala mai aua ia'u ina ke kapae ana ne i na rula manmau o ke kipa malihini ana, alaila e kouo aku ana au ia oe e hoi ae kaua maloko o ko'n keena hoonanea, malaila kaua e kamaiiio pu ai, he wahi ia e hoopilikia ole ia mai ai e kekahi poe, o kaua wale no na mea maloko o ia rumi, aole jio hoi e hoolohe wale ia mai ka kaua mau inea e kamailio nna." 'Uanwi aku la o Helena i kona mahalo i ke kamaaina noiia ka home, a ukali aku la mahope o Mrs. Eeimona, uie ko laua pii ana aku no ka hale ina lfa papahele elua, aia hoi kona mau maka, ,ke au hele'la i nn mea nani e wailio mai ana ma kela ame keia wahi, me ke komo o na manao haaheO iloko ona, no kela home. la Inua i hoea aku ai no kekahi rumi, i hoolakoia no hoi me na Inko hoonani hale o ke kumu'kuai pipii, he mea e ka koohihi o ko He'ena manao i kela mau lako hoonani, me ka i ana iho iloko ona, ua kupono ke kulana o kela home me ka ona nona ua home nei. "Ilele mai kaua maanei e noho ai e Mrs. Koila," wahi a'Mrs. Reimona me ke kuhikuhi ana ae i kekahi mau noho paipai hunui elua, ma kahi.kokoke i kekahi puka aniani aken, aia hoi he wahi pakaukau uuku e ku ana malaila, a ma ke kilii aku o ka rumi, o kau mai ana ke kii o kekahi kaikamahine opiopio ,a maluna lioi o ke pakaukau, e kau ana he mau pika pua violeta. " He wahi maikai inaoli ka hoi keia au i lawe mai nei ia kaua," 1 parte aku,Ai o Helena, me kona noho ana iho ilalo, a'nana ftku la i kpkahi hiona nani, e waiho mai ana mawaho o ka f»uka aniani, he hiona ana i ike ole ai ina kona home e noho ana.

'' Ae, o kena hiona au e ike.aku ln, he hiona v ia a'u i kainaaina ai no.kekahi makawa lpihi, me ko'u uluhua ole i ka nana ana i kela ame keia , nianaYPnj" i pane māi ai no hoi « Mrs. Kemona. ''Ke-manao nei :au, ua pili pahn. ia'u ka mahaoi no kc kelepona ana mai nei ia oe i,keia la, no kou ae mai ia'u e hele niai e hui j>u mQ oo," i hApai- koke niai ai no o Heien.a i ko' kaniailio«.'ana, 'ma 'ke kumūhana i pili fqa i-ka.na miaiona o kola auwina la. ' « Aole no he knniu o ka ikaika loa o ko'u, manao e .hele miii e hui pu me oo'e Mrs. mamuli 110 ia o kou 'oluoln. au i hoike okoa mai ai ia'u ma kela la Sabati maloko o ka haleiiule he ohii inahina i kaahope ae nel." /;iJa hoohauoli lqa mai oe i ko'u iiianao } ma o keia liele kino ana mai ūoi ou no ko'u home nei, ii no ka moa, ho hana haooli na'u ka haawi ana akū i na kokua ana i ka poo iloko o ka pilikia, ina aia iloko o ko'u mana, ka mea <? hooluoluia aleu ai ko lakou manao." ' Nana aku la o Holena me ua manao kahaha inaluna o ltona kamaaiiia, ho ka inea «010 loa ina kokiihi» atfō, i kamaili6 ikf#ku 7 no koua-pilikija 7 'aine kona kokuaia mai, V kehi oia nae> ua kpa •o mai ma ka aoao o kela waliino, ke khmailio «na, no ka- haawi mai i. na kokua ana i _ka mea iloko o ka pilikin, me ho miiai la ua mao pOpo o niAi.la no iaia, ke knmn nui o ko ia .noi makemaike o ka hiki ana aku ma kela la. \ > ■ ' - Va ike mai ln nae o Mrs» Keimona i ka'nanaina kahaha maluna o Helona, a.'O ia kana o ka, pane nna niai: \ - "Make aiio o kou 100, a'u e hoomaopopo aku anu .nia.ke kolopona i k.wa kakahiaka, na loohia oe i kekahi pilikia nui. a 6 ii ka'u e noi n.oi ia ne, e mai ia ))ilikiai-4mija hunft< oJo iho i kokahi mea. Hoaha ka mea i hiki in'u ko hana aku no kou pono?" j He-.olouln me-ke akahai ke ano o. ko kamailio ana mai a Mrs. .Komona, nn ia oluolu, nie ka minoaka waipahe ma na papālina o Mrs. [Komona, i kono mai i na inanao inaikai 010 iloko o H-elena e auheo maiāaia aku, olike me ka hau ke ioaa mai i na kukuna mnlamalama 0 l<a la. a o ia ka Mrs. Koimona, i hoomau hou mai ai i kaiia kamaiiho ana: r -"K hoiko nmi.i kou mau mauao kaumaha apau imim o'u, malia ho mea hiki īa'u ko niniui aku i ka aila o lee ola ina kahi i oha," alaiia hilinai akii la oin ihope o kona noho, me ke kulou ana iho o kona poo ī alo, o kakali ana, o ka hoike aku o Mrs. Fotla i ka oilikia i loaa īaia! F 110 mea na u e hauoli loa noi no koia halawai hou ana o kaua ,no ka moa aole.i)e i ninau mua mai i ko'u pilikia, a haawi mai pahn 1 na olelo e hoolnoluia ai ko'u mau inanao kaunmha at)au, o ka'u nao i ike, ua loaa e i kuu uhane ka maha, aka o ke ano nui o <ka u huaka ī o ka hoea.ana mai la imira ou, o ia no ko'u pohihihi o [Wh ana no ke. aloha, anie ka hoowahawaha, aōle e hikr iki ia'u ke ikuokaa ao ī na mea oiaio loa i pili ia laua."' " Alaila, ho ninau pohihihi loa anei keia ia oe?" " Ilokp o ko'u ola-ana, o keia kekahi niiiau pohihihi «loa. Ua mainao maoh i.ho no au, owau kekahi wahine maikai, he Wahiiie e makoo ana rro ka u kane, a e hiipoi ana hoi i ka 'u kaikamahine. He wahine lo hooko pono ana i ka'u mau hana apau o ko'u h'omo; e maka'u ana i kc Akua, a e haawi ana i na kokua ana i ko'u inau hoaloka, ma'na moa apau i hiki ia'u, me ko 'u manao,"*he mau hana ia apau i ku i ke alpha oiaio. I£a manawa i hoea mai' ai o 'ka piHkiii, e auamo ana au ia mau piljkia apau, me ke kaniuhu ole, o hooikaika aha ma na hana apau, e hotjmania aku ai ka ikaika me ka hauoli iloko o ko'a kino, aole no ko 'u pono wale iho nō, aka Uo ka haūoli pti kokahi o ka u kaikamahme hookahi wale ih6 no. <f .Ua, mai maua ma ke ano ku i ka lokoino, i ko n.aua home, ke kulana, a o ka mea oi aku, o ia no ko maua inoa. Ua matwu» kuhihewa loa au la, ua kaa ka lanakila ma ko'u aoao, ua lilo ka'u mau hooikaika ana, ī mea e kau hou ole mai ai na kikohukohu o ka wa i-.hala maluna o'u, oia ka auani»i, o ia mau manaoW ana apau, he mau hoiko wale no ia mawaho, a o ka mēa oiāi6, aia'aku maloko ka iioowahawaha kahi i .noho mau ai, me ko ala okoa ana mai o kekahi mariao makemake iloko o'u, ua.oi loa aku ko'u hanoli, ke ike aku ua mako na kanaka, a aolo e ike hou aku ia lakon. Ua lilo anei keia iii au e kukulu aku nei imua ou, i mea hookahaha loa aku i kou noonoo.i . ' • . Ma kela waiii i hoomalm iho ai o Helena i kana kamailio ana aku iio. ka mea ua hele oia a piha i ka pihoikoi. ! mau mea apau au o kamailio mai noi e Mra. Foda, ua pili pololei loa aku anei ia i kou ola anaf" • wnnrt«'n n īa Pili P ol — l ' ia ia '"- » 118 Hko- au me kOkahi kinoaka wailua o ka po, ke noonoo ae no ko'u ano oiaip maoli. Alaila, mauao no anei oe, nau ponoi iho no i hana aku na mea i 31 im ano lao ai)au e,ike me ia au 1 kukulu mai nei imua Nana aku la o Helona me na maka kahaha maluna o Mrs. Kemona a ainau okoa mai la. "Ke pohihihi loa noi au i ko ano o kau mea e' S ahl " ana me ke kaU 1)01,0 Rna aku 0 kaua nana anp ninluna o. Mrs. Eemona. s 4 ? m n C iL ko V no i m i aolii - ī e I P emae oia no k <>« lunaikehala, ka mea makemake o e loa i ka Lewa, e kahiko ia kela ano maemae ou, me ka pono aine ka oiaio, e p6lolei ka noonoo, e oiaio ke āno o ke ola ajia, a e maikai hoi ma na auo apau." | "Alaila oka noonoo ana-ma na mea oiaio -a pololoi ole, kolo anei ia o ke kino maoh, a o ka mea i loaa ia āuo noonoa>he ehia bna' kinof ya .hoomaopopo au no keia mea, na liko no ia -me na mea a Kauka Jekola ame Kauka Hai, i a'o mai āi maloko o ka laiia mau huke a'u i heluhelu ai; o|a nao, i ka wa a kekahi mea e noonoo iho ai, he maikai uo kana mea i hana aku ai. o ka mea oiaio nae, he hana hewa ia, a pihkia iho la no oia n^alaila." "Ma ua kuhihe-wa-oo e kuu hoaloha. 0 na mea maikai a Kekahl 'mea i noonoo ai, a i hooko aku ai, aole ia o lilo i meā heWa no ka niea. o na noonoo maikai apari mailoko mai nd ia 0 kon lunaīkehala, a 'o na hua niāikai i oili mai, mamuli o kela noonoo, ho mau hua ia i pili loa nku i kou ano maoli/ o hiki ole ai i kekahi moa k* kii mai a kaUi m»t ia oe nku. ' (Aole i pau.)