Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 9, 27 February 1920 — He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA. [ARTICLE]

He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA.

"12 kahe mai ana ke koko mai kekahi eha mai nia kona lae?" i "iioopili aku ai ka ka lunannna kamailio ana oiai no oia e kakau iho ana. i keia mau huaoleloi "Ma ka aoao akau anei o ka lae a i ole ina ka aoao heiua paha'"' Ua like ka uinau ame ka leha ana aku w ka luiianaua ia manawa me he olajia ana la na ka uwila. "Ma ka aoao henia," wahi a ka Mr. Nila j>ane. "E moe ana ke kanaka uia koua 'aoao hema, me kona kua i kahi o ka euekiui. O ko'n manao i kela 'inanawa a'u o ka ike ana aku i ke no ka holokiki ana aku e hopu i ke kanaka e kulou iho aua maluna oiia oiai aole no i niainao loa oia mai a'u aku, eia nae, ua kaohi hou iho "la au ia muuao iloko o'u, uo ko'u maka'u 110 ka liopeua e knnaia myi ana uialuua o'u. 4< Aohe ona kokoolua ia inanaua, a uo ko'u manao he kokoolua paha ko ua kanaka la ma kekahi wahi okoa aku e kakali mai nna iio kji hopena o ka ke kauaka hana, a oiai owau hookahi wale uo ma ko*u aoao a'u e ike iho ana, ua maka'u honua wale iho la no au. "Oiai.no au e naua j>ono aku ana mo ka hanu malie loa, ua ike nki> la au i ka unuhi aua ae o ke kanaka i kekahi mea mailoko ae o V.a j>akeke mamua oka umauina oke kanaka e nioe ana a'u e koho nku aua ua make oia, a i ka lilo ana mai o ia mea aua" o ka lalau mia iho mai ke kanaka mai i make, ike uku la au i kona paa ana ae iiuna ina ka linia henia. "o!ai \ta kauaka la i kau ao tii i kona l'una iluna ma kahi kokoke loa mai iu'u o ko'u uianawa 110 ia i hopu aku ai me ka palamimo loi< a lilo mai la ia'u. Oia j>uolo a ope j>aha a'u i olelo ae ln oia j.o kena ope e waiho la īnaniua o kou alo, ua wa-hiia me ka pepa lahilahi loa au nu hoi o ka wehe ana ae la maiioko ae o ka pu-a ]>epa n ka ahalmi." " Aha, a j>ehea aku?" i pane aku ai ka lunanana. "O kela kanaka a'u i olelo aku la, ma kahi o kona liuli mai e ha'eika u.e a'u no ke kaili liou ana aku i kela oj>e mai a'u aku, ua kuupau aku la oia i kona maina holo 110 kahi o ka puka o kekahi kaa aku, a ma ia wahi oia i holo aku ai a pakele, pela ko'u nianao, no ia wahi aku ana o ka holo aua koe aku ia aohe mea hiki ia'u ke lioakaka aku. 0 ka'u me.l wale 110 "e olelo aku ia oe i keia manawa aoie au i ike hou i kona mau maka ahiki i keia m&nawa. "Aohe a'u mauawa i l'ioikeike ae ai ia'u iho he kanaka maka'u ole a he koa hoi. Ma ka niea e piii ana ia'u iho uo ka aa aua aku e hakaka me kekahi kanaka e aho au e kapaia mai he kanaka maka'u wale a he hohewkle palia mamua o ko'u hono ana aku e hakaka me kekahi kanaka a'u no i maopopo loa ai e eha mai ana au ke hana aku ia liana, no ka mea iloko o ko'u mau la opio ahiki inai 110 i keia manawa. me ka j>oe Kuleka wale no au i noho ai i ka hapauui o ka mauawa. nolaihi, e ike mai ne he kanaka au i a'oia ina na ano maikai wale uo a j»au. nie ka hoao ole e hookomo aku ia 'u iho iloko o kekahi hakaka a hana hewa e ae j>aha. "T kela lilo aua mai o ka puolo ia'u o ko'u liuli hope mai la no ia ma kahi no a'uo ka hele hikaka ana aku noloko o ko'u kaa oka noho aua. Ua lilo ka'u mea i ike ai i īnea hooweliweli a hoomaka'uka'u mai ia'u. oiai nae aole au i ike i ke ko'iko'i o ke kaumaha i loaa ia "u ia manawa mamua o keia. "Ma kela hoi ana u.ai a'u noloko o ko'u kaa oke kau ana, nie ka |;nua nui au o ia hoi ana niai, haalulu mai la ko'u kino holookoa, i a e naka wale ana rio ko'u īnau wawae ame ko'u mau lima i ka nianawa a'u oke komo ana mai iloko o ko'u kaa. īa'u i nolio iho ai ke ulu wale la no ka maka'u iloko o'u e liahaiia mai ana palia au, a uo Uekahi mau minuke ko'u nolio ana nie ka hauj)u niau 110 ko'u liahaiia inai a e makaala uiau ana au no'u iho, me ka makaukau uian e ku ae iluua a e hookani aku i ka bele i ka mauawa e hoea mai ai o ka pilikia. " Kia nae, me ia auo ko'u nolio ana e kakali no kokahi manawa aohe nae he iuea hooniaka'nka'u mai, a i ole, loaa hoi kekahi niea | hoohuoi ia'u 110 ko'u hoohaluaia~mai. Ua hoomau aku la ke kaaahi i ka holo ana no kona paliufy>pu me ka pa mai o ke ea hu'ihu'i o ke kakahiaka nia na puka aniaai. Ua pepehiia kekalii kauaka kaahelō oiai oia e hiamoe ana, aohfe nae he niea i ike i ka mea nana oia i pepelji a make, koe owau wale no ame ka mea uana i pepehi." Aole i lilo keia mau hoakaka a ke kanaka haiolelo hoole waiona i mea e hoalaia ae ai ko Baida hialaai a hilinai aku i kana mau 01010. Ma kana hoolohe aku la i na mea apau a Mr. Nila o ka hoakaka ana mai la he mau olelo e hoopauia ae ai kona kanalua ma na ano apau :i e liaawi aku hoi i ka hilinai piha ana, ua kamailio mai o Mr. Nila i ka mea oiaio wale no, ka oiaio a pau aohe mea e ae o ka oiaio wale 110. • I

Alaila niiiau aku la ka lunanana nie ka hookoikoi ana aku i kana kaniailio ana: "Aohe no ho wahi iko iki la i loaa ia oe c hiki ai ke hooiaio niai 110 kola kanaka nana i pepehi ia Keininolona?" "Aoho hiki ia'u ko hponiaopopo, 110 ka nioa, mahope o kc kua ka'u iko aiia aku i l<o!a kanaka., aolo au i ike aku i kona helehelena;' ina paha iio kona huli mai 110 hookahi inanawa c nana ia'u,-a i ole ia hoao liiiii oia c aumoiiine ino a 'u no ka puolo a'u o ko kaili aua m:ii,ina la pāha ua hiki ia'u ko hoomaopopo aku i kona helehelena, ahiki pu hoi ia'u ko hoomanao i kona heloheleua. He oki loa," wahi a ua 0 Mr: Nila o ka pauu ana mai. "Hiki anoi ia oo ko hoakaka inai i ko auo o kona paalole e komo ana ia maiuiwa?" "Aoho hiki i;i 'u ko hoomat)|»opo." "Miki anoi ia ot< kt« hoaknka nuii ho ]>apale kapu kona e komo ana i;i manawa a he f»apale maoli j>aha?" "Aohe oua papalo o komo ana ia nianawa. I hoomaopopo au ia i kona manawā i aea ao ai iluna mahope o kona kulou ana iho o haha 1 n.i pakeke o ko kaunka mako, a hopu aku ai au i kena puolo mai V«na lima niai, olike mo ka nui o ka malauialama ia manawa i hiki ia'u ko hooniaiiao i noi maiuiwa. •/A pohoa ka lauoho oi;i kanaka, ho loloa auei, a i ole ua akoia paha a pokopoko loa, ho lauoho nui nq auei kona, a i ole he lahilalu loa jaha, a i ole, ho ohulo p?iha. "He lauoho uliuli pokopoko kona, elike no lioi me ko kekahi poe lohnloh'U e ao—q koia walo ao la no ka mea hiki ia'u ke hooniauao aof wahi a Mr. Nila o ka pano ana mai. I ka mauawa hoa oo i jiana ai i na moa oloko o koia ope?" Aoho a jn mānawa i nana ai ahiki i kuu hoea aua i ka llokele Huo «lo Kaniopano, knhi a'u e nolio noi. " A' hoaha kau moa i iko maloko o ia ope?" "O n:i >nea 110 hoi au.o ka ike ana ilio la iloko i ka manawi au i T> v elipwohc ao noi." "Xfai kamailio mai oo i ka'u inoa i ike iho nei i ka manawa a'u «' ka woho aim 'ne noi. O ka 'u ninau ia 00, heaha kau mea i ike, oia . kau o pano pololoi mai ai, no ka mea, oia haina au o lilo ia i hoiko oiaio ke hiki mai 1 ka manawa e inakemakeia aku ai ia haina ;MI." . - v " Aho," wahi a Mr. Nila. " TTo pahu ka i loaa iho ia'u, a inaloko olaila ho mau pohaku a i 010 ho mau puupuu (laimana palia ka poloiitii a liiiii, aofc nae au i holu iho i ka nui, o ka mea hiki walo ia'n ko 01010 ao ho nui a lehulehu wale ia mau (laimana—a i k«i pan ana o ka'ti nana ana ua hoihoi hou iho la au iloko o ka pahu." " Ia niāu puupiiu (laimana auei apau īoa, a i ole, kekāhi hapa wa.'e | uo pah&." "A pau loa? Ao, ia mau elaimania apau loa," wahi a Mr. Nila, Ko noke la ka lunanana i ke kopekope i nei mau olelo apau a Mr. N'ila. 41 Ua waiho hou āu i na (laimana iloko o ka pahu. aole nae hohi i ko lakoii nui," i ka pau ana o keia helnhelu ae la ka lunanatia! » n<ti nlau olelo a nui ka leo, alaila kakau iho la oia ma ke ano he me* hoomianao īna kekahi kihi o kana pepa, "malia, ua huua aku ] no paha oia i kekahi mau (laimana ma kekahi wahi okoa.' ? | "T ka loaa ana o keia mau elāimana ia oe aole nae oo i hoike ae iu;i ke nkea, oin hoi i na Uiua aupuni maanei, pela ko'u manao. B n'uiau aku an« aū ia oe i k'eia manawa, ua hoike aku uo auei oe i koia moa i'kekahi kanaka okoa aku mamua aku nei, i keia maiiuwa w;»'o ih<, ]ji uo paha?" , ■ ' " Aoh"' moa liookalii a'u i hoiko aku, ia olua wale iho la no. O ka'u moa walo iio i ha»« ai oia ka hoike ana aku ma ke kelekalapa o!iVe M»" ia a'u o kn hoike aua aku nei ia olua mamua, i ke kakauololo o kā ahahui ma Ladaua ma ia kelekalapa e hoakaka aku ana :•» he loka kekahi o loa& aku ana maloko o ka ekeleka, oia ka leka ;• «ilua i ike ae ai ia'u fiia ka haleleka o ka hale hoolulu kaaahi, a'u o ka lawe ana e hookomo i ka-'pahuleka. "O" ka nianao nui maloko o ia leka, e hoakaka aku ana au i.ka'u imii ioea i ike »i maloko o ke kaaahi a'u o ke kau ana mai, a pela Ik»; n»e ko kāiiaka make a |u o ka ike anā e huliia aua kona kino e V"k?»hi kauaka,- a pola- hoi me kuu kaili ana mai i kena puolo mai ia kauaka niai, elike me ia a'u i hoakaka inua aku nei ia olua, a e noi pu aku aua e loaa mai kekahi a'o ana mai ka ohahui mai no ka\ n a'u e hana aku ai mo kena mau elaimana. 4 ' Ua hooholo au no 'u iho aole au e hana aku i kekahi mea e pili r*id<* kena mau «laimana ahiki i ka loaa ana mai ia'u o ko knuoha i. -.5 I ola ahakuka nui mai ma L.nlana. R iko iho nna no olua no iho iiio ka loa aohe he hana maikai ka hoohuikau aua

i i ka Ahahui I. O. T. A. iloko o kekahi hana ltaraima e hoopoinoia | aku ai ka ahahui mamuli o na hana heniaheina a hewa maoli paiia a kona mau akena, nia ka manawa o ka liana e ikeia ana ka Jiol6mua loa maloko o ka aina malihiui elilie me Palaui nei i nei mana^a?" ." Aole e nele ana ka ulu mai o na manao hoohuoi; e li'o ana na liana liewa i hanaia e na akena i mea hoohilahila i ka inoa o ka , ahaliui a e pahola aku ana ia hana hilahila ma na wahi apau o ka ! aina. Iloaha ana la. ka manao o kq Ahakuka. nui maloko o Lailana iti» keia m'au mea aole au i maopopo?, Ina e kauoia mai ana ia ahahui ia'u e noho hnmau loa au o kana ka'uoha ka'u e hoolohe aku. a ina e hooholo ana lakou e hoihoiia aku kena mau daimana iloko o na lima o ka oihana makai o ka'u hana wale no o ka hooko aku; no ia kumu au i makemake ai e kakali aku o ka loaa mai o ka panee, a i noi aku nei hoi ia olua e kakali ko'ir pane ana aku i ka olua. koi, a oiai ua koikoi loa mai nei no hoi olua, aohe a'u kauka'i hou ana 'aku o ka loaa mai o ka pane, nolaila, ina he manao ko olua e hopu i:i 'u. o ko olua kuleana ia ma ka olua haua. "0 keia mau mea ae la a'u i hoakaka aku la ka'u i nianaoio ai e pane mai ana ka aimhui pela, oia hoi e hamaii loa an a e hoihoi aku au i kena mau ilaimana i ka oihaua makai, no ka huli pono ana mai i ka mea nana i ailiue, a pola hoi ine ke kanaka nana i pepelii ia Mf. I?eminetona. O, he mea kauinaha maoli keia i ka noonoo iho," wahi u Mr. Nila. oiai oia e lomilnmi ana i kona mau lima, me ka haalulu pu o koua leo ia inanawa. "Ile mea ha'oha'o 110 keia no kou helu ole ana i ka nui o na puupuu (laimana ina ko manawa i hoea ae ai i ka Hokole Kamej»ane," i pane akn ai ka Lunaiiana Baiila, me ke oi pono ann ae a nuho pololei iluna o ke koki, "a he mea ha'oha'o pu no hoi i ka uoonoo iho, kou iioihoi hou ana iho i na puupuu «laimaua ;i[iau loa iloko o ka |>aliu me kou liuna ole aku i k<>kahi o ia mau puupim <lainiiina ma kekahi wahi nalo loa, o oe hookahi wale no ke ike—he mea ' hn 'oha 'o nui loa keia ia'u, no ka mea, ina he poe e aku kela e loaa ana ia lakou ia manao e liuna aku i keknhi mau puupuu (laimana, no ka mea, aole e nele ana ka loaa ae o kekahi manao ia lakou e hiki mai ana 110 i 'ka la e loaa pono aku ai o keia mau (laimana, e ! ike me ia i loaa pono iho la ia maua i keia la." ! Aohe pane mai o Mr. Xila hookahi huaolelo iloko o keia manawa ! apan a ka Liinanana Baida e noke aku ana i ke kamailio. | " Heaha la ke kumu? No ko manao anei he mau «laim.ni» hoopunijiuni wale 110 leeia?" i uinau aku ai ka lunanana. " He inau dai?»fin hoppunipuni wale 110 anei koia? Aole keia he mau daimana eiaio! " ( Aohe no he puaileo niai o Mr. Nila. j Alai?a kakau iho la ka Lunanana Baida maluiia o kana huke hoomajiao i keia mau huaolelo, "ua huna oia i kekahi o na puupuu duimaua ma kekahi wahi, oia ka mea hiki ke koho iho." "Aole kena he mau (laimana hoopunipuni ,aka, he mau ilainiana Maio loa," i hooho mai ai ka Makaikiu Topin» oiai no oia e nana penn mai ann malnna o ka Lunanana Baida. j Alaila, haule ilio la ka mea haiolelo hoole waiona iluna o ka noho ; nie ka hoao ana ae e hokiokio ma ke ano hookanaaho, eia nae, ma kona heleheleua ke uana aku ua pii ka lena, haikea kona mau ano apan. i " E Mr. Topina ,e olnolu oe e hele mai e nana i keia mau dai- ' mana, , ' i uoi ae ai ka lunahniia i ka Makaikiu Topina. O ko ka Ma-l-aikiu Topina hchv mai la 110 boi ia a ku maha'i o ke pakaukau a la'au mai la i kekahi mau }>uupuu daimana i paneeia aku iinua ona I e ka Lunauana Baida. j "No'u iho aole au he kanaka akamai loa i ka nana ana i na pohaku monii o na auo like ole, o ko lakou hulali ame' kolakou mau waihooluu wale no ka mea hiki ia'u ke ike iho, a ke manaoio nei au ua polo'ei leau i olelo mua ae nei aole keia he mau daimana oiaio, elike nie ia a'u i hooiaio mai nei aka, he mau daimana hoopunipuni! " "Pela ka'u ike iho, no ka inea, ua kamaaina ko'u mau maka i ka 'ke ana i na daimana oiaio; he mau mea hoohalike wale 110 keia," walii a Baida. "Eia uae, he keu aku a ka hulali ame ka a ke nana iho, elike no k» a īue ko ke dainiana," i pnne aku ai o Topina. "0 keia na inea nuiikai loa a'u i ike." | "Po!a no, i na niaka o ka holona, elike me kou, aka, i na maka o ka poe i kamaaina mau ka ike ana i na (laimana oiaio e ike koke iho ana no he mau puupuu daimana oiaio; he nani ke naua iho, ,1111, na ano apau, aka he mau puupuu dai"īana hoohalike .fva].e, np .iakou, a me he mea la he mau mea liou loa keia i hanaia ma kekahi mauawa kokoke lo.a i hala aku nei." e ua keonimana," walii a Mr. Nila o ka puho ana niai a noho pono ae la iluna o ka noho, "alaila pehea iho la ko kakou kulana i uei niauawa, ua pilr 110 anei au i ka hewa a aole pnha?'* "Aohe ia he niiiau hoopaa|»aa," i j»ane aku ai ka Luuanana Baida. "O ka mea i oi aku ai kou ku i kalii o ka pilikia oia kou noi ana inai e haawiia aku i iwakalua-kumaniaha hora nou. Aaljea oe e Mr. Nila, aole . keia ho mau daimajia oiaio, he mau pohakii hoohai'ke wale 110 i hanaia me ke akamai luaole a like loa ke naua:>ho me' ko ke (laimana, arfle auei pela kou manao?" " l T a hiki loa i kekahi o na makai o ka oihana makai ma Paiani nei a ma Pelekano ke ike iho o na daimana oiaio a nmikai loa aia i ko hoahui. Iloko o na hora he iwakalua-kumamaha he manawa nni a akea loa ia no ko hoahui e holo aku ai a kaawale loa mai Palani nei «ku ke lioikeia aku jjela iaia, ina aole oia ma Amasatema i nei nianawa, ina aia ōia malaila i nei manawa, alaila ua pau aku la na eiaimaua oiaio a muikai-' lO'a i'ka hooliloia ma ke kuai ma na makeke olaila ine ka hoeuliia m&'l o ke kumukuai a iloko hoi o ka manawa pokole loa, aia ka l^oWo •a'pau aku i ka lilo. " He mea kaumaha keia i ka noonoo ilio no ka hiki ole ana īa oe ke malama iho i kekahi mau puupuu elaimana me oe, ina no. hoi no hookahi a elua paha, i mau īnea hoikeike," i pane aku ai ka Luuanana Baida. "O ke kuinu no he niinamina au i ko'u komiaina," i pane mai, ai o Mr. Nila me ka pii ana ae o ka ula ma kona mau papalina. " Pehea la, e hoopii ana no anei olua ia'u uo ko'u owili po ia ana iloki) o keia hana liewa, oia hoi ko'u komo j>u ana me kekahi hoasui nia keia haua? He ku maoli i ka hilahila kela mau hoakaka au. He mau «hiiiiiana oiaio j>aha kena, a i ole, lie inau mea lioohalike wale no [inha, o kena ilio la 110 nao na mea la i loaa iho ai ia'u iloko o ka j»ahu e wailio iho la nianiua o ko alo. " lle oiaio, malalo o ka malama aine ka hoomalu ana a ka mea okoa liena mau niea aole ilokō o ko'u polī i na manawa apau, eia nae, oia iiian no ka paa o ke sila nialnna o ka paliu i hookonioia ai aohe i weheia, a o ka maimwa n«ia iho la no kena i w.eheia ai,"elikc no. mes ia au'o ka ike ana ,A iho'tatfi;'a T<e ike ole nei au peliea la ia i weheweheia ai, a no ke kumii hea la, ina hoi e manao iho aua olua ua wehe muaia ka pahu e k'o'u hoahui oia o Mr. Kameheia, o na ».lai-> inana oiaio ua laweia ae a o kena mau daiiuana a olua e nana'iho la ka i iho ma ko lakou # walii." "O, e ike iho aua no oe i na mea oiaio apau eliko uo- me ka aioolelo au i hoakaka mai nei." g "Oia hoi ua hanaia kela hewa pepehikanaka i meh e lilo mai ai | keua mau (laiīnana hoopunipuni ea 1 Malia paha po ia. Malia, ua ike ke nana i pepehi ia Mr. Reuiinetona he mau mea o keia ano ma ka j>oli o ke kauaka i make, a ua uianaoio maoli oia he inau (laimaiia maikāi." "O ka mea i hoikeia mai ia makou ua lo{ja no keia mau mea i ke kanaka i make ai malalo o kekahi kuiuu loipono ole. Oia pu anei | kekahi i hoopuui|niniiaf lle inaikai ka waiwai kalejia no ka lnili ■ aua aku i )>omaikai, aka ale nae o keia ka waiwai e manao iho ai e- | kalepa alui i niea e loaa mai ai ka pomaikai. O ka mea oia'io e liiki j ole ai ke hoole ia o na da:itnana a Wilemota i aihueia a o keia niau | inea hoojmnipuni ka i paniia iho auhea lakou, nni ia aao aole uo e | nele aua ka loaa o na hoohuoi 0 kela kauaka i make ka mea uana i a'hue. a o kana wahi o ka huna ana i na (laimana oiaio maoli aia ma I kekalu wahi okoa, a i ole, ua hooliloia aku, a o keia mau waiwai liooI punipuni ku i waihoia iho i mea pulapu i ka noonoo o na kanaka. , ' Jle hana ia na olua, e na keonimana, e huli aku ai 110 olua iho, ī uiea e loaa ai ka oiaio. Aolie pili o ia mea ia makou. Aole liiki īa u ke komo {>u aku iloko o na hana hoohuoi no ke karaiina i hanaia me oukou. 0 nn mea e waiho iho la mauiua o ko olua mau alo i oia.wale no ka'u mau mea i maoj)opo, koe aku na mea e ne. I 1 * n,nau mai īioi olua i ke kuinu o ke komo ana mai o ia mau l»!f a a „ S ° ? a \ 8 , 1,e , ,a hoi me ke kumu 0 ko ' u makeinake | ana e hoopanee i ka'u hoakaka ana aku no kekaīii manawa o iwakaI i'kli Q U « mama - ia \f U « aku nei au Ia olua - e ninau laku ana au īa oe, e Mr. Banla, heaha ka n.ea a kau haua i koi mai ai ifi oe e nana aku? ka < nmr^ o ,°ri ho J! o - ina C ', hi . ki aua , ia 00 kc hoo » ) a»ao ae, mawaena o aknT i ai ° , 10 ' 0 ia oe an,e ka manaw tt au i waiho 1 kii * ī P " i° m ? ° ma,ama ana a ko hoahui, aole anei ia i ' I kaawale mai kana malama ana aku? Aole i koi mai ka'u hana ia'u 6 tm.au ia oe i keia mea, nolaila aohe waiwai o Lu naue a,.a ' ° ,10aJ,,akCmak ° 00 c ha » a Pela," i pane aku aUa j !oa M kaJa Imo'n.anin "i , I,i ? au U ka ,unauaria nmlaolno KHna hoomanao a»ta maluna o keia mea, wahi a Mr Nila Rlik« .M. WHiwai malalo o • • kona maka u no kona hoopilikiaia niai ua hoomaorionn o.a ,a niea nolaila ua kali aku oia „o ka loaa mai o na a'o ana mai S n'e'la T ' A ' '" ai »£ • a°«a paa'no' kona'nīauao ' " l n Bl k . a ma « 0 ka lilo aua mai iaia a waihoia aku malalo o Bamebeia malama ana, aohe manawa i komo aku ai ka wai °MV. a Kanieheia. 8 oiai ™ h °° iloko 0 " Alaila aole i komo aku ilōko o na lima o ka mea okoa na ( !i; r k ™,,r nao ' l -'»»*■" ahikl ' k< " a manawa >"•«» "A pehea anle anei ou manao o na daiinana'oiaio kela au i knili 1,181 31 mai ke ka » aka luai « I pepehi ia Mr. a.l ua -

!u:uj Uniniana ]» ua lilo i kekalii mea okon a o k«ia mau daiinaua hoopunipuiii ka i pauiia iho ina kahi o ia mau ilaimana, n<> ka mea, 1 'aole keia niau niea e waiho nei maanei he mau «laiinana oiaio, aka he inau niea wale np i hauaia a like loa me ke ilaiinaua, he <laimana hoopuni])uui nia ka olelo maopopo aua ae." , "Malia paha na ua kauwa i aihue i kela mau (laimana; na na kauwa'i lawe, pela ka'u koho," i hooho liiai ai o Mr. Topina alaila hele mai la oia a pili ma ka aoao o ka Lunanaua B:vkla hawanawana iho la ma,ka pepeiao me ka olelo ana ilio: ! "Xn ke)a Auaki i aihue, pela ka paa o kuu manao. «Xa kela Anaki!" ;•••>-■, ! " I'ela kou manao?" i pane ae ai ka Lunanaua Baida md ka piha ( i huhu i kona hoamakaikiu no ka hoopuka an ae o Topina na ka Anaki i nihne. j 4 4 Pela ko *u mauao, n i paue hiui ihn ai o To ? uua; 'na kela Anakii i nihue i Ha (laimana maikai a waiho iho la i keia mau daimana hoopuniimni ma ko lakou wahi, ua hoololiia, oia ka mea maopopo ia'u." "0, he noonoo huhewa loa kena ou," i pane ae ai ka lunanana nie k:i Hui i« kona U»o.' 44 He noonoo huhewa loa," i palua ae ai ka Baida ■ k'unailio ana e hoike ae ann~i ke kuliko o!e o koua manao mo ko kmia hoa ma ka oihana hookahi. , "ll.e inea'haohao uui ia uo keia kou hoihoi hou ana iho i nei ninu iiku! apiiu i.loko o ka pahu ine k:v huua ole aku nia kahi o i kekahi io keia mau (laimana hoopunij)iuii, oia inau no ka akoakon a pau loa; ' he kuj:aiiaha ke noonoo iho i kmi hookoe ole aua i hookahi a elua 1 uinu puupuu paha o keia uinu uu*a i mau mea hoikeike, oia akoakoa no a pau loa. Ileaha la ke knmu o kou waiho ana a pau loa me ka , uknakoa iloko o koia pahu. l'ehea la, ia oe i kii aku ai i ko paiki j lole oia uiau no anei ka paa i ka lakaia, i ka mauawa au i hoi hou I alui ai i kou n.imi?" • "Ae, hookahi manawa. Manma iki iho o ko'u lawje aua aku i I k:i puolo auie ke ope pepa ina keenahana okal. O. A. ma ke j Alanui Matiseiiiana, no ka waiho ana aku nia kahi maluhia oia kela pahuhao a Mr. Bainebeia i kii aku ai e welie i ka mauawa a kakou i lie'e aku uei ilaila e kii ai i keia puolo. "la'u i lioea aku ai i ka hokele Kamepane ua waiho a V i ka'u paiki lole iloko o ko'u rumi, a iho au malalo iloko o ka nuniaina no ka ai ana i ka aina kakahiaka, a ia'u i lioi hou aku ai noloko o ko 'u nuiii ua haohao au i ka ike ana aku aole i lakaia kuu paiki !olc. a ua nianao au ua poina no paha au i ka laka ana. v " l T a huli au ika puolo iloko o ko'u paiki, ama ka'u nana ana 'oia mau 'no ka puolo a e waiho aua no kena buke pakeke iloko me ua iiH-a uo a pau, a i kuu ike ana oia mftu no ka waiho o na mea apau ine ka elike no me a'u o ka waiho ana i kinohi, aohe iiiea ho'ohuoi iloko o ko'u noonoo ua lawelaweia ia manawa i hoihoi akn ai au'no kahi e īnahihia ai. | "Ma ka mea hoi e pili ana me ka Mr. Topina nei o ka hoakaka i •im ae nei no kona manao koho na kekahi o na kauwa i aihue na dainiaikai loa, he mea oiaio ua komo ua kauwa iloko o kela rumi elike me ka lakou e haua mau ai, no ka hoomaemae ana i ua rumi, a no ka hoomaopopo aim i na hemahema e pili ana i na rurai. I "O ke kauwa hele mai e paue no ka bele i hookaniia aku ai oia I no kela kanaka a olua i iko ai ma kela ahiahi, oia hoi ke kanaka hilei ole ke kamailio ma ka olelo Enelani, ka Anaki." I " I hookahi huaolelo i koe, ina e oluolu mai ana oe. E pane mai . oe i keia ninau; he hana pili anei ia i kau oihaua.. kou hunakele loa ; nio ka hoike ole ae i ka inoa o kela klauaka make au o ka ike aua ma ka hale e waihoia ai na kiuo make, oiai nia kau mau hoakaka ae uei mamua, ua kamaaina oe i ka helehelena o kela kanaka, n ua maopopo no hoi ia oe kona inoa, a eia uae huna loa hoi oe ine ka hoike ole ae ma ke akea?" "Oia inaoli no. Aole auei ia he hoopunipuui ? Aka i ka nana aku iie hana paha ia i kulunia niau ia oe ka hoike aua mai ma ke ano hoopuuipuni o Kamikpna kou inoa oiai nae o Baida kou inoa pololei, ka Luiianana Baida o ka oihana niakai o Ladana; he hoopuui-. ;»uni pu 110 bela nia kou aoao, aole auei?" . "Pela no, aka, ma ka niea i pili i ka'u oihana e ike mai oe pela | wale no e loaa ai ka poe ha'iha'i kanawai ,elike me oe, a ke liooia : nku nei hu imua-ou ua eleele ko'u lunaikehala ia hewa, aka nae, i; kulike me ka Bairona, ke kanaka haku moolelo kaulana o ka hoike j ana ae, o ka hoopunipuni aole ia he hewa, ina he mea ia e hoaloia ' ae ai ka pilikia, a i ole ina he hanai ial e 'I6arf'pono aku ai ka mea epa." i Ma keia man.awa ua komo loa akiu ;Ia kailakou kamailio ana iloko ! 0 na lioia aunioe, a ua loaa ka i ka lunauana aole e loaa ana | ia lakou ka manawa ai o ke ahiahi, a nialia nae e loaa ana no paha ' 1 mau nieaai na lakou nialoko o ka Hokele Lahui, no ka mea, oia kahi a lakou i inanao ai e liele aku a e hoopiha i ko lakou mau opu i hakahaka ia manawa. No keia manawa aole hiki ia laua ke haalele i ka lana lawehala, o ka paa niau mai iaia me laua ka hana pouo no ka mea, aole i ikeia aku kona mahuka a ku laua i kahi o ka lioka. "Aole paha he hana hoopilikia a epa e hanaia mai ana maluna o'u' ea,, pola ko'u manao?" i ninau ae ai o Mr. Nila i kona iiiau kiai. "lie inau-kanak'a olna no ka oiliana makai ma—" "Ae, pololei ia, he mau kanaka maua 110 ia oihana, a he niau keouimana pu; aole o maua ke hana aku aua i ka epa ame na hana ] hoopilikiaj aka, o oe," i pane aku ai ka Lunanaua Baida. "I kamailio aku la-&u i keia, no ka mea, e ike mai olua he kanaka haiia au no ka, I. O. T. A„ nolaila aole o'u makemake e hoopoinoia mai a.it; he tui|Ba nui ko makou, o na kanaka i moeuhane mua ole n'o keia pilik)S j'u e puiwa aua lakou a e lilo ana ko'u hopuia ana i hookhumaha aku ia laikou e ri£le oltf hi ke ala maf o ua hana k'u-e' a ka• Ahahui I. O. T. A. ia'u.,V " O, e Mr. Nila, e oiuolu oe mai hoopuka hou niai i ka inoa o kela ahahui, no ka mea, ua kaea maoli iho la au i ka lohe mau aku ia inoa!" Alaila, o ko Mr. Baida ku ae la no ia a huli aku la- liele no kahi o ka puka, a inahope aku i}a niea e ae elua o ka hahai ana aku. "No ka mea, i ha'i aku au ia oe e Mr. Nila i nei manawa, aohe o'u hiliuai i -keia. ahahni au e kamailio inau mai nei, a pela hoi me kona mjj,u luuauui, a ho ahahui waiwai olj; loa ia e ku uei i nei manawu ma ko'u nooiioo iho," wahi hoii a Mr. Bai'la» inahope o kona ku niia iho uia kahi o ka ]>ukn no ka wehe ana niai. liana a ka Ahiihui I. O. T. A., e hoole aku ana au iinua ou i nei 4 'Nro ka hoike ana aku ia oe i ka inea oiaio aole o'u manaoio i ka nianawa aole au i ike a e ike aku ana ia ahahui ma uei inua aku, no 'ka'niea, lio nui kana mau hana epa e hiki ole ai ke nanaia aku he inoa alakai iuaikai.no ka lalmi. Malia, e owili pu ia aku ana oe iloko 0 keia hLhiq., Q,ia wale no ka'u niea e aku»ana. No ka Ahahui • I. 0. T. A. aolie ana liana me keia 'hih'iā) .koe wale no a nia ka ninauiuau ana aku e niaopopo ai oia āhahui pu kekahi i komohia iloko o keia haua oia hoi, o pili ann i'na daimana .i aihueia; mamua ae o ia manawa e nanaia aku ia ahahui he iuana nui kona a e haawiia aku ka niahalo, aka, mahope aku o ka huli pono ia ana e maopopo ai kona kaavvale mai keia hi'hia aku ame ka ole," a hooki iho la ka Luiianana Baida i kaua kumailio ana. " Ke (laimana i aihueia!" i hooho ae ai ka Makaikiu Topina ma ke auo hoonaukiuki. MOKUNA XVIII. Ia Mr. B:iida i iho aku ai nie kona mau hoa a hoea i ka liolo inalulo halawai niai la īne, lakou kekalii kuone o ka Hokele Terinino o kona lioea ana mai no ia inai Batasia mai. "Ile leka keia," uahi 'a ke kuene kaahele o ka pane ana mai, " lie leka na Mr. Baida. 44 Ua kakauia ka leka ana o ka haawi ana iuai i 1 ka lunanana e kekahi wahine, pola ke ano o ka hua e kau ana ma- i waho o'ka wa-hileka. I c< Ka, o kp kaua hoaloha wahine keia i hiki ole ke hoonianawaHui i ka haua a na niakai—aole i hiki ke hoomanawaiiui ia lakou; aohe iio he mea hookahi ilok'o o ka ohana e hiki ana e hooihauawanui aku ;a lakon. Aohe ona iuakemake ia lakou amo na hana apau e pi'i i ana ia lakou," walii a ka Makaikiu Topina o ka pane ana inai ma 1 ke ano hoomakeaka. x i 4, 11e mea oiaio ia, i kekahi manawa e kokolo ae'ana no na manao 1 hopo.hopo wale iloko o ke koko ō ua wahine, no keia niea a no kela I mea, olike rne ka hoea ana mai o kekahi ma'i piva hoonawaliwali' i ke kino. 0 kekahi poe ua ioaa iloko o īakou na auoauo o ka ma'i pn-lio, a i kekahi poe na ano ma'i e ae, pela no ka haua.a na makai i kekahi maaawa, ua lilo ka lakou mau hana i mea hookau mai i ka weli na wahiue, oi|i ka poe i īuanaoia ua hewa, aole nae pela. Oia iho la ko'u auo." Iniki iho la ka Makaikiu Topina i ka lima o ke kuene a nee ae la i ka akaaka. " Pehea ka noho ana o kela poe ma ke kulanakau-i I hale?" i ninau iho ai oia. , 44 E kala mai .oe ia'u, e Mr. Topina, he leile ke kali mai la maluna :o kc kaalio no ka> loaa aku oka pane no kana leka,'' i pane mai ai I ke kuene. : Ma kekahi mauawa hou au e holo aku ai no ke kulanakauhale a ! jio ka liale oiliana hoi o ua makai, ha'i -ku oe ia Mr. Hai ua hookaI iiiaaina iho iu?i oe ia oe iho me Mr. Topina, ka Makaikiu Topina o ka oihana makai Pelekaue. Ae, a inai kainailio nui loa oe, no ka mea , e;pjli ana i aa makai." | . MMiiuli o ka leka i loaa mai ai ua hele awiwi aku la ka Lunanana mula no kahi o ke kaalio o l&a lede e kali mai'ana no ka halawai ana-oku me ia mawaho oka puka oka hokele. j 44 Ke ehaeha nei au no ka hoopilikia' ana aku ia oe, e Mr. Baida v wahi a Mrs. Beterama o ka pane ana mai, n 0 ka mea, oia ia e kau niai ajja 'nalpna o ke kaalio, i ka manawa aaa i kiei inai ai iwaho ma ka puka aniaui oke kaa," a ina he hoahewa kau e kau mai aha e kau ae oe maluna o keia lede opio e noho nei ma kuu aoao, na'ia nei ,i koi mai.nei īa'u e kahea aku ia oe no kona makemake e halawai me oe a e lt«wnailio pu maluua okekahi kumuhana, ina nae he nuhou kau e hoike mai ana iaia, a no ia kumu no hoi niaua i hele mai nei e huli ia ,oe a laki lOa kou loaa ana iho la. Eia ka Lunanana Baida imua o kana, nolaila hoike ae oe, e Adela i kou manao iaia." M O, e Mr v ßai<la, he uuhou kekahi au e hoike mai ana?" i ninau mai ai o Miss Nole, me ke kiei pu ana mai ia manawa. " A<>W rnha nu niīho.i hn..l;aumnhn J ea V i ninan 'hnn niai ai m o Miaa Nole. •• '- • ,; ' •: (Aole i pau.) - :. —