Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 12, 19 March 1920 — AOHE MANAOLANA NO KA LANAKILA O KA POE OLOHANI Uwalo ia Alakai o na Pilipino i na Alakai Uniona o na Kepani e Hoopau i ka Olohani KOI OIA I NA KEPANI OLOHANI E HOI E HANA Maopopo laia e Paio Ana na Haku Mahiko Ahiki i ke Kaa Ana o ka Lalakila Ia Lakou [ARTICLE]

AOHE MANAOLANA NO KA LANAKILA O KA POE OLOHANI

Uwalo ia Alakai o na Pilipino i na Alakai Uniona o na Kepani e Hoopau i ka Olohani

KOI OIA I NA KEPANI OLOHANI E HOI E HANA

Maopopo laia e Paio Ana na Haku Mahiko Ahiki i ke Kaa Ana o ka Lalakila Ia Lakou

Mamiili o ka hoomaopopo ann, iioko o keia inau pule e nee'uel, ua paa loa ka nianao o na ona o na mahiko ma Oahu nei, e ku'aku a paio uio na liinahapa oloiiani ahiki i ka ikeia aua ae o ka aoaō e lauakila aua; a; hui pu iho no hoi me ka hoi hou anā o kekahi poe Pilipino nio na Kepani' limahana ' i ka hana o na niahiko, i hopuna ae ai o X. C. Di/.on, kekahi o ua 'Pilipino alakai, nia na hana olohani i kiekahi leka i ke kakauolelo o ka hui uiiiona o na Kepani, e hoike aku ana i kona mauao e hoopau loa na Kepani i ka olohani ana, a e hoi hou lakou i ka haua o na mahiko, me ka hooliakalia hou ole aku. Maloko o ka leka a kela Pilipino, e hoakaka aua oia, ua hiki hqu ole iaia. ke ku malie i kahi ho'okahi, nie ka.ui mua ( ole aku i na Kepaui olohani i kona mauao inayli, o ia hoi, aole uo kona haa* lele ana i na alahele apau e pono ai ua limahana, aka maniuli o kona ike maoli ana iho uo, aohe waiwai i koe e hoomau i ka olohani ana. N'o na Pilipino wahi ana, he heluna uui o lakou i hoi hou aku i na haua o na niahik'), a o na Pilipino e noho nei ma Kalihi, malalo o ka hoomalu ana a ua Kepaui, nialoko o na hale i kukuluia no lakou, aole loa he inaikai a he kuikahi o ko lakou uoho aua, o ka mea wale uo i maopopo iaia, ma ka manawa mua loa, e hooko ole aku ai na Kepani i na mea » na Pilipi«b x makemake ai nia kyla .wahi, ekd anlP ko lakou alakai, a a'o aku i ua Pilipiuo apau e hoi hou i ka hana, nolaila ua hoea mai i ka nianawa e liiki ole ai i na Kepani, ke kauka'i niai no ke ko o ko lakou makeniake uia ke kokua ana aku a na Pilipiuo. A'o e Hoepau i ka Olohani l'a ike pono keiu Pilipino alakai. i ka nni o iia pilikia a konu lahui kanaka i hoomaiiawaiiui ai iloko o keia wa o ka olohani. uo ia pilikia, i hiki ole ai iaia. ke nanamaka wale aku, no ka mea walii hou ;uia, ua j>aa loa ka manao o na ona mahiko, aole e maliu mai, e loaa he niau kukakuka hou ana mawaena o lakou ame na alakai o na liinahana. •O ke alahele wale uo e loaa ai kekahi pono i na limahana nia keia mua aku, wahi hon o ua hoakaka a kela Pilipino, 0 ia 110 ka hoi ana o ua limahana apau 1 ka hana a īnahope aku o kela manawa e Avaiho hou aku ai i ua koi kupouo apau imua o ua ona o' na mahiko, no ka noonooia mai o na ukuhana kupono no lakou. Ue kuhikuhi aku koia Pilipino i na alakai o ka ahaiiui uuiona o ua Kepani i kalii e loaa ole ai ka lanakila i na }Un;ihunu mu keia oiohani aaa, o ia nu ke ala ku-e aua inai o ka lehulehu i kela hunu olohaui, malalo o ke ku'mu, he poe Kepani wale no ka i komo iloko 0 kela hui uuioua.- lua uo he mau kau-' kani o na kaukani dala, e loaa aku aua iloko o ka waihona kokua o ka hui uuiona, iloko o kela ame keia mahina, aole no ia he kuinu e kaa ai ka lanakila ia lakou. Ua hoakaka pu ae keia Pilipino i ka īnanao o kokahi kanaka Amerika, ana' 1 mauaoio ai, o ka. mea poloiei maoli no i, o ia ka-hoi hou aua o na limahana olohaui apau i ka hana, a e waiho aku na ke au o ka inauawa e halihali mai i na mea maikai apau, e hoea aku ai i ka hookoia ana o ka iini ame ka inakemake o na Pilipiuo ame na Kopaui pu. Ua hoike ae keia Pilipiho i ka mea oiaio maoli, no ka mea he heluua mahuahua maoli o ua Pilipino i hoi hou i na haua o ua mahīko, pela hoi me ke* kahi poe Kepaui kakaikahi, me ka hoololie ole ia mai o na hopikaika aua a na alakai o ka hui uuioiia o na Kepani, o papa ana i ka poe olohani, aole e haawipio. Ma ua mahiko'apau i olohani ai na Pilipino aine ua Kepani, he hookahi tfale no inahiko i hoi ole ai na Kepani i ka hana, o ia ka mahiko o'Waimanalo, aka nae, i ka nana aku, elike me ka hoi liilii mau o na Kepani o kekahi mau mahiko e ad i ka hana, i kela ame kein manawā, e huli hoi hou aku aua no na Kepani o kela mahiko i ka hana, ma keia mua aku; o ka minamina i na dala a ka mahiko e uku mau ana ia laW: ma ke ano he mau limahana, pela me r:i uku iuauuahi. ke kumu nana e kono mai ia lakou, he oi loa aku ka pono o ka ohi ana mai i kela maij./ukuhana kiekie. ma* mua o ka pokakaa wale iho no, me na wah'i liilii e haawiia aku aha m lakou e ka hui unioua. •Ua ike ua alakai o ka hui unioua o na Kepaui i ko lakou kulana kupilikii i keia wa, me ka hoohana ana ma na alahele apau e haawipio aku ai na ona o na mahiko, o ka mea apiki nae e ikeia aku nei, ua nui ka poe wawahi olohaui, e hele mau nei i ka luma i kela ame keia la, me ka pilikia ole loa o na mahiko iua kekahi ano. Iloko o iia hooweiiweli o na manawa

ae nei i hala, no ke ala ae he mau olohani nui ma na mahiko o na mokupuui mawaho o Oahu nei, i ka nana aku, UA ike na alakai olohani, i ka hoohokaia ana o ko lakou inakemake ma Oahu nei, e hooi loa ia mai ana ko lakou pilikia, ke hoao e kahea i oiohani nui ma na mahiko e ae, no ka mea aohe wahi o na kokua e loaa aku ai i na limahana, me ka nana ole ae i na wahi kupouo uo lakou e noho ai.