Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 13, 9 April 1920 — He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu [ARTICLE]

He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

J ■?. lūh; 1 nui ka Mea nanohano Morikona no Tazana, o ia ka noho :rana o kela kanaka ma kona aina iho, a o ka poe apau e hoao : a o lawelawe i kekahi mau hana kolohe ma kona aina, he hookahi - n hoopa'i he make. Ua lohe oia, i ka nyke ana o kekahi kanaka ili . iaia i hoao ai e limanui i kekahi kaikamahine Paele, a oiai i ni aku o Miriama ia Tazana mamua o ke kaikamahine Paele, oiaila, aole ana e nele ka hopiiia aku o ka inaina o kela kanaka, no . x poe apau na lakou i hoomahuka i kela kaikamahine mai kona : ,i!a mai. ••E haalele koke kakou i keia wahi, me ka hoohakalia ole iho," aku ai ua o Morikona, me ka hoomakaukau koke ana iho i .•;3 mau ukana. "ITa kamaaina no anei oe i kp alanui pololei a :.:ou e hele aku ai a hoea i ka akau?" ••T*a kamaaina loa au i ke alanui," i pano mai ai no hoi na :.naka Paele nei, me ke kauoha ana aku i na Paele e ae, e hoomaik.'iii i ko lakou mau ukana, a hoomaka koke aku no ka nee ana !, >a me ka hoohakalia ole. Ke nee la ka huakai a Morikona ma, no ka akaū, eliko mo ka • .-uwawe e loaa ana ia iakou, a ma ka bora umi-kumama!ua o kela ī ioheia ai ka hooho o na Paele ma ka kapa hope o ka huakai, no j. rnoa ua ike mai la lakou, i ka oili ana aku o kela Paele o ka haa'.i ana e Hanakona, iloko o k.i uluaau, a eliko no me ke ano mau ~i Paele, ua hoomaka koke aku la no un Paele nei, i ke kamailio ...i i kona poe, i ke ano o kona haaleleia ana e Hanakona, a ua hala , i hni ua haku nei o lakou me ke kaikamahine opio. ī ka manawa i hoea aku ai kela Paele imua o Morikona, me ka akaka ana aku i na inea apau i hanaia mai iaiu, me kona manao ~ ,i. no na mea a ITanakona i hana aku ai, ua hoopiha loa ia ua ka,.isa nei me ka huhu, ua hele pu hoi oia a piha me ka pihoihoi, no : c:a. hopohopo loa, no ko Miriama palekana malalo o ka malu o n/ ;a kanaka ino. " Ike iho la oia, o ka laweia ana o ke kanaka Paele i kokoolua no Han-ikona, he hana pulapu wale no ia na kela kanaka, oiai nae o ka n:ea oiaio loa, ua makemake maoli no oia e hoomahukā i kela kaika- - .ihine, a e lawe iaia i wahine nana. I kinohi, ua manao ua o •lorikona, aole he hewa iki o kona hoomahuka ana ia Miriama, ■ika nae, iaia i ike ai, aia no kela noonoo hookahi iloko o Hanakona, : ke me kona, ua piha loa oia i ka hoonaukiuki, no kona hoohokaia . » a e kela kanaka, a ua poho wale hoi kona mau manaolana, no ka inai o Miriama nana. ♦•Ua maopopo no anei ia oe, kahi o ko haku i hole aku ai?" i aau mai ai ua o Morikona i ka Paele. " Ae, ua ike au i kana wahi i hele aku ai, aia no ia ma ke kukulu •oinohana, no kahi o kela kahua hoomoana, e p'ili kokoke ana ma 0 kekahi muliwai nui." '•Pehea, e hiki ana no anei ia oe ke alakai pololei aku ia 'u, ahiki i ;.a hoea ana no kela kahua hoomAana?" wahi hou a Morrkona, me - x uilani o kona manao, e hookau aku i ka make maluna o ke Uanain uana oia i pulapu mai. Uaawi aku la ke keiki Paele i kona ae, me kona noonoo pu ana 0 kela wale no ke alahele e hiki ai e hookoia kona manao inamalnna o kona haku, o ke kaa na e hookau aku i ka aius.e maluna ona, a o kekahi no hoi, ina oia e hele pu ana me Moriisona no ke komohana, e pakele ana oia, mai ka loaa ana aku iā Tama, ina nei no ka hookoio mai o kela kanaka ma ke alahele polono ka akau. ••E hiki ana anei ia oe ke alakai poloiei aku ia'u, ahiki i kela a ko haku i iawe aku ai i ke kaikamahine opio?" ••Aole ia he hana paakiki, no ka mea ua kamaaina loa aii i ke alahele e hoea aku ai kau& i kela wahi me ka maalahi loa," i pane 'ā i ai no hoi ke keiki Paele me kā hoihoi. 1 kela lohe anā mai o Mr. Morikonā i ka pane a ke koiki Paele, i.i wa i huli aku ai oia imua o ke alakai o kela huakai, a 1 aku ia: ••E hoomau aku trc i ke alakai ana i ka huakai no ka akau, elike n;f ka hikiwawe e loaa ana ia 00, a no'u nei la, e huli hoi hou ana au no ka hui pu ana akn me Tazana, a huli aku ia Hanakona, ma ke komohana," wahi ana, me ka inaopopo loa iaia, aole i noho po;u!i kela alakai i na mea i pili i ka hana a kona haku. Hoomao]"<po pu mai la no hoi ua o Morikona, o kela ka ke kumu koi pa^kiki • .1 o keia kanaka, e hoomau lakou i ka hele ana me k:i awiwi 1A&, i n.amao loa ai lakou mai ke komohana mai. Aohe no he ku-e ana mai a kela Pae.le, aka haawi mai la oia i -.r.a ae. no ka mea aole ona makemake e ukali pu mai me keia kanamalihini, ua ike oia he maka'u waie keia kanaka ke hele i ka wa poeleele, nolaila ua oi loa aku no ko lakou hoomau ana i ka hele im.ua, :ia no e loaa mai ana i na kanaka o Tazana, e hoao no lakou e leupale : o ko lakou pono iho, malia e loaa ana no ka palekana ia lakou, marn.:a o ka hoi hou ana aku ihope. Ua maopopo i keia Paele kekahi alahele pokole loa e hoea kake i ka akau, ma ke oki ana aku ma kekahi kula palahalaha, a hoea i na kahawai lehulehu, he wahi hoi i kamaaina ole i a i ka r.ni o na kanaka hahai holoholona, nolaila, alakai aku la oia i ka h .aka'i ma ke aiahele pokole, no ka akau, a alakai aku la hoi ke -.••:si Paele, i ka Mea Ilanohano Mōrikona, no ke komohana hema, oko o ka ululaau. I a kakali hoi of Koraka maluna o ke kumulaau, ahiki i kona ike ir.ū. lie wahi okoa loa ka"ke kanaka ili keokeo e hele la, me na kana--:.i I'aele, nolaila hoopau loa a<» la kōna manao 'e ukali aku mahope o K .', :l nolaila huli hoi hou aku la oia i keia wahi mua no ana ■ uo ai i ke kaikamahine opio me ka Ilaku >iorikona, no ke ake ne I na o Koraka e ike hoii ia Minama. Mamuli o ka piha loa o ua o Koraka i ka hauoli, no ka make ole . na o Miriama elike me kana i manao mua ai, ua hoopoina ioa aku " .i i xa manao lili mailoko aku ona. laia nae i noonoo ai mahopo mai ]ike ole o kon& .killeina, mo ko kela keonimana, akahi no a ala ■ ' i :n;d ka manād fiīi ke nana aku i ua hoaloha nei o na mapu, ua • oia a pilia me ka huhu, o ia no oe o kekahi liona i makaukau n o Me mai maiuna o kana pio. Ma kona aoao, āohel ana moa e haawi mai ai ia Mii'iama, he kairi.i oiōhelohe oia, he ola ana kona o ke kanaka ahiu, oiai hoi ma ka . i . n ke keonimana mhi Ladana mai, he mea kana e haawi aku ai Mir:ama, he home, hē wāiwai, he inoa ame ka hanohano, o keia na T ' e ala mai la iloko o ka noonoo o Koraka. Mo kola noonoo no nae iloko ona, i ke kuponq ole loa o Miiiama ■ ' <■> mai nana, aia mau no kola aloha iloko ona uo keia kaikama--1 hooi loa ia ae i kela aloha kahiko, mamuli o kona ike r <n uku i ka oi loa ae o ka wahine u'i o Miriama, a o ia kana i hoo- • iho ai, ina no aole e hiki ana iaia ke imi ku ahiki i ka hoi hou i mai o Miriama i hoā nona, alaila e mau aku anā no oia II a,a ponh ame ka palekana o kela kaikamahine. . noOnoo la ŌTĒX t ina paha he wahi hoomanao kekahi o Miriama ma paha he mati hoomanao kekahi iloko o Miriama, no kela •":iu !a hauo!i a laua 0 hoohala like ana iloko o ka ululaau; no ka • "n wale no nae nana i hookomo mai i ka manao kanalua iloko o o ia no ka loli loa o ko Miriama ano, pela no paha e hooia aku ai oia i ke ano o ka noho aliiu ana, he. hookahi mea nui ona, o ia no ka piha no ke ano o ka noho ana, o na • '!.r-ca o ke au naauao ame ka nialamalama. ie manaw'a pokole kela hele ana aku a Koraka maluna p na' knno kahi ana i manao ai, e ike hou ana oia ia Miriama, hoea • J .a oia malaila,-o ka mea apiki nae, aole o Miriama i hoea nmi • 1 «a mea ua ike mua ae nei no kaua e ka makamaka heluhelu, aia ' ' nialalo o ka malu o Hanakona, ma kihi mamao loa. o ka hapalua h'ora paha kela kakali malie na o Koraka malnna . ,'" ulaau i 'a oia i ka hoea ana mai o kekahi kanaka , i r>' ? ial . una 0 kona lio, ma ke poo o kekahi huakai nui o na i ia 4 .a laele, i lako me na laau ihe ame na pana pua, nana wale aku - bo oia ia lakou, iio ka mea aole ilaila kona noonoo, a i ka hala ana '•• r ''k-?- 06 - ne *« ma ke kukulu akau, noho aku la no oia ? ! i nhiki i ka piha ana he mau hora o kona haalele iho ia no ia * r *a wahi me ka manao kaumaha. Ke nann aku iaia, aia wale no kona poo ilalo kahi i kulou ai, me moa la, aolo oia he kanaka opio, aka he kanaka elemakulo, mamuli - nae keia o ke poho o kona mau manaolana me ke k'aumaha no no *a īke hou 016 ia Miriama. Ke, hele la oia iloko o ka ululaau, kukulu komohanā. L-^ a hoi, i haalele «ku ai i ka nui / ka °aka Paele, ke ukali pololei la oia mahope o kona alakai, e " o ana malpko o ka ululaau, ma na wahi i hele mua ole ia e na . a ' a m am uli o ka pili loa o ka ulu ana a na laau, a hui pu iho : i. 1 . haahaa o na lala, ua kono okoa ia aku oia e helewawae v- a a * a * aua i kona lio mahope mai ona. ■ u Paele ke alakai nei i ka 3lea Hanohano Morikona 1! m»- hele pokole e hoea koke aku ai laua i ke kāhua hoomoana • : ■:'kaV' l }°? a '- me a ' 100manawanu i no nae ua kannka waiwai nai e ieie la iloko o ka n ihelehele, mea ole kela kulana hanohano ona, m<?,a mamuli no o kana mau hana kolohe, ame ke kuko palaua- •"> 1 ohi ai oia i ka hua o ia hana. - N >'> ka la hookahi kela hoomau ana a laua i ka hele, tia kano f " a :a m*l oia e hoopau i ke kau ana maluna o kona lio, a i'hookahi

kooa helewawae ana me kona alakai; a iloko o keia m&nawa a laua e hele nei, ua nui na mea i ala ae iloko o kona noonoo. O ka mua o kela mau noonoo, no iMiriama no ia, ina no ka hooko mai o Hanakona i kona manao lapuwale maluna o kela kaikamahine, he keu aku a kona piha i ka inaina, a kaua no e olelo okoa ae ai e.ka mea heluhelu, ina e ike aku ana ua kanaka nei ia Haaakona, aole e hoohakalia iho ana kona lima, i ka hoohana ana i kana pu, no ka lawe maoli ae no i ka banu ola mailoko ae o ke kanaka nana i apohi mai iaia, ma ke ano ppa haahaa loa. « Eia nae ma kekahi ano ke noonoo ae, ua like no ko Hanakona ino me kona, a oia ponoi ka mea nana i hookomo aku i kela kaikamahine i ka pilikia, a ina no paha e pakele mai ana o Miriama. mai ia Hanakona mai, alaila aole no ia he mea no kela kaikamahine e oi ae ai ka pono me ua o Morikona, no'ka mea he epa no ka iloko 0 kona puuwai, no ka makemake waie no e hoopoino aku i kela kaikamahine, aole me ka makemake maoli, c lawe mai iaia i wahine maīe nana. Oiai nae kela noonoo o ka oiliili ana ao iloko o kona poo, ua oili pu mai la no hoi kana mau mea i hoomaopopo ai no na kaikamahine nei; ua hookuku oia i ko Miriama mau ano apau, me ko na wahine okoa akn ana i kamaalna ai, na wahine o ke kulana hanohano a waiwai, aole no i loaa mai ko Miriama mau ano maikai. ia lakou, a no kela piha hoonaukiuki loa no līanakona, i okoa iho la ua o Morikona, ina no, he mea nona e konoia mai ai, e lawe mai ia Miriama 1 wahine mare nana, e hooko aku ana no oia, ma ka haawi ana qku i kona inoa maluna o Miriama, a hapai ae hoi i kela kaikamahine, mai kona kulana haahaa mai, a i ke kulana kiekie. Elike nae me ka loihi o ko laua' nei hoomau ana aku i ka hei'' ana imua, pela iho Ia no ka oilnli mau ana ae o kela inau noonoo ahiki i ka maopopo loa ana, he elua mau mea nui iloko ona, o ia no ke aloha uo Miriama, ame ka inaina no Hanakona. *'u 0 °' a ana 0 Mea ffanohano Morikona, ua maa i ka noho hanohano ana, aole loa he manawa ana i ike ai i ka luhi ka ehaeha ame ke kaniuhu maoli, elike la me keia ana e hele maloko o ka ululaau. [Ja hele kona mau loie a nahaehae. i ka hnu ma x ia mai e na lala laau, e ku okoa mai ana ka laau i kona ili, nie ke kahe o ke koko, heaha nae ia mau ehaeha iaia, no ka mea ua nohoalu ka īnama mahina ona, uo ka panai akiv i ka ino no Ka ino i hanoia mai lam. Ke hookikina mau la oia i kona alakai, e hoomau- ko Jjua hele ana unua, oiai no nae, ua he!e oia a luhi moli, me ka hina pmopine o ka nahelehele. Ina o keia hele ana a mamuli o kona manao ponoi iho, ua kala kahiko oia i huli hoi ai ihope, aole nae pela, he huakai keia-no k-a inaina mai, a o ba mea ia nana, i kapae ao i ka maluhiluhi ame ke kaniuhu, he hookahi mea e waiho mai la iniup o kona aio, o ia no ka hoea aku imua o ke kanaka nana i kaili aku ia Miriama mai iaia aku, a hookau aku hoi i ka make maluna ona, ina hc mea hiki kekahi. iaia ke hana aku pela; a iloko no hni o ka nui o na ehaeha ana e hoomanawanui nei, aole no oia i kaniuhu, no kona ike maoli ana iho no, i ka nui o kona hewa i hana aku ai ia Miriamn. "'lna paha ua lolii loa ka hiki ana ia'u ke hoopakele ne ia Miriama mai ka mana mai o kela kanaka ino, aole loa i lolii loa, ka hookau ana aku i ka hoopa'i maluna ona," wahi a ua o Morikona i kamailio okoa ae ai, iloko o kona mau noonoo uluahewa. Ma kela huakai, aia wale no ko laua nei hoomaka i ka wa e poeleele ai, kukulu ae la i papa'ihale, no laua e hiamoe ai, a hakalia no a ao, o ka hoomau aku la no ia i ka hele ana imua, ua hele ke keiki Paele a maluhiiuhi, me ka makemake e hoomaha i kekahi m«nawa o ka auwina la, aole nae he ae iki aku o Morikona, ia manao, e hooweliweli okoa aku ana oia i ka Paele, e hoomau ka he!e ana imua, o ki ia a'uanei oia i ka pu a make, uo kela maka'u i ka make, ua hooko aku la no ka Paelfc ia leo kauoha, me ke kahaha nui nae iloko ona, i ke kumu o ka hookina mau o kona haku hou i ka helej olai ua luhi like laua a elua, e pono ai o nui ka manawa» hoomaha ma' ke alahele i ka po ame ke ao. ITo hookalii wale no a laua maoawa i hoomaha ai i ke ao o ia ka manawa a 'Monkona i ki ai i kekahi manu a make mc kana pu, hoomo'a iho la laua i ua mnnu nei, a loaa ko laua paina kakahiaka, ma na manawa e ae, e hele mau ana iaua me ka hooniaha ole. Aia hoi o Koraka ke kaahele la no ke kukulu komohana, a ma ka ulia pomaikai, haiawai aku la oia me ka elepani kona hoaloha, a eliko me ka hoaloha i ka hoaloha, ua hopu mai la ka eiepani me kona ihu, me ke kowaliwali ana iluna o ka lewa, ma ke ano paani, a hookau ae la maluna o kona kua, kahi i hele a kamaaina ia Korāk:i i ke kauia, i na manawa lehulehu aku i hala, a laua e hele like ana. 0 kela huakai a Koraka i ike mai ai, oiai oia e kau aaa inalnna o ke kumulaau kakali ia i[iriama, o ka huakai no ia a kona makuakane o Tazāna, me kona poe kanaka, e huii nei ia Miriama, ua kuhihewa o Tazana i ka meheu o na Paele e hele aoa no ka akau, uia 0 Miriama mo kela huakai, oiai nae, he wahi okoa loa ka Hanakona 1 laW« ai iaia, . . Aia btrt ma ka Tial<v o Jene Kelekona iloko o ke kaumaha me ka minami'na no Miriama, ko kakali mki la, o ka huli hoi aku o k<\ kaikamahine opio, hie Tazana, ka mea ana i naha mai ai, me he kaikamahine ponoi loa la mailoko aku o kona puhaka, no ka mea ua aloha maoli mai h0 oia i kela kaikamahine, nawai hoi e ole ke aloha ua kau aku ka hoi maluna ona, ke ko'iko'i o ka malama ame ke a'o ana ia Mir'iama, ahiki .i kāna liio ana, me he kaikamahine la ho ke au malamaiama. , MOEUN'A XXTI. Oiai o Miriama e aumeumo la me Hanakona, no ka paio ana e pakehe oia māi kela kanaka mai, ua paa iho la koaa mau lima, i ka pulikiia ma ka aoao o keīa kanaka a ka hilahila ole, a pau wale ae la no kona manaolana, no ka hiki iaia ke pakele. He mea maki?hewa wale no nona, "ke kahea ana ae i mau kokua, no ka mea aole loa l\e hookahi iwaena o na kanaka Paele, e hele mai ana e hoopakele ao iaia, a hni pu iho no hai me kela maa ona, i ke ano o ka noho ana o na holoholona, nolaila ua hamau loa ua o Miriama, me ka hoao ole e kahea ae i kekahi mea. lloko nae o keia manawa a Ilanakona e paa nei i na lima o Miriama, ma kona aoao, aia hoi ua pa aku la kekahi o kona mau lima i ke kumu o ka pu panapana a Ilanakona, o waiho la iioko o ka ili ma kona puhaka. .Ke kaualako la ua o Manakona ia Mirifima no kahi o na paila huluhulu e waiho mai ana, ma ke aoo he pela'i hanaia a manoanoa, iloko nae o ia manawa hookahi, ke hooholo pono aku la o Minama, i kona mau manamanali'ma ahiki i ka paa pono ana 0 ke kumu o ka pu panapana iaia, a wehe ae la me ka ike ole o; llanakona. 1 ka hoea ana aku o Hanakona me >Miriama no kahi o ka ; paila huluhulu e waiho mai ana, ua pau iho la ko Miriama kupaka ana, a mamua o ka hiki aoa ia Ilanakona ke hoomaopopo mai i kana mea e haua aku ai maluna o kela knikamahino, ua kula'i aku la ua o Miriama ia Ilanakona, a i ka hihia aha o kekahi wawae o ua kanaka nei 1 ka hulhulu, o ka hina aku la no ia, a kikii ana ke alo iluna, me ka hookuu ana aku ia Miriama, 1 hiki ai i koiia mau lima, ke hapapa ae i ole ai oia e hooku'i aku ilalo, eia nae, ua lohi loa kana hapapa ana, no ka mea ua loaa pono aku la koaa poo i kekahi pauku iaau. Hoko hoi o kela manawa hookahi, \ia kau pono aku la o Miriama i ka waha o ka pu panapana ma ka umauma o Hanakona, a hoomaka aku la e ki, o ka mea apiki nae, aohe he poka oloko o kela pu, ina paha he poka kekahi, ina ua inu aku ka poka i ke koko o kela kanaka lapuwale, o ka manao ana, pela iho la e ko ai kona manao lapuwale, o ka imi ma ke ano koiohe, i wahi e kaa aku ai kefa kaikamahine malalo o kona malu. Ua ala hou mai la o Ilanakona iluna, me ka hoao ana mai e lnpu hou ia Mirinma, oia nae ua holo aku la o Minama,' ho kalii o ka puka o ka halelole e hamama mai ana, a mamua nae o kona oili ana aku iwaho, ua paa e aku la kona poohiwi i ka hopuia a kanalakoia mai a īloko o ka halo, mo ka helo hoi o Hanakona, a piha i ka inaina no kona hoohokaia ana e kela kaikamahine, ka mea ana i moeuhane mua ole ai, e hanaia aku ana oia pela, I ka ike ana hoi o Miriama, aole oia e pakele ana, ina e noho mahe ana oia, nolaila hapai ae Ja oia i ka pu panapana iluna, he hookahi no hahau h.nX, ma ka helehelena o Hanakona, uwoki oe i ua kanaka nei e kikihi ana, a pa-hu aku Ja ilalo, me ke kaheawai ana mai o ke koko, ma ka ibu a ma na maka, aole 'wahi mea a onioni :ie 0 ua kanaka nei, aka ke waiho 1010 la oia, me ke kunouli o kona noonoo. 1 Me ka nana hōU ole aku i ka hopena o kela kanaka ino, o ka hoomaka aku Ja no ia o Miriama e holo, elike me ka mama apau 1 loaa iaia. Ua ikō inai la ka nui o na kanaka Paele i kona holo, nje ko lakou anehe ana mai e ālualu mahope ona, aka nae i ka wa i ike mai ai i ka paa o*ka pu panapana iloko o ka lima o ke kaikamahine, ua kuemi hope aku la iakou, aia no hoi ua o Miriaraa ke holo la ahiki i kona nAlowale ana aku iloko o ka ululaau. 'Mo. ka hoōhākalia hou ole iho, iaia no i ike aku ai i kekahi lala laau nui, o kona pinana aku la no ia iluna, a hoomaka akli la e hele n° kekahi wahi mainao, a i kona ike ana, ua kaawale loa oia mai na kauhale inai o na kahaka Paele, wehewehe ae ia oia i kona mau kamaa, ame kona pālekoki hololio, a koe na lole e pili ana i ka fli, me kona koloka, no ka mea noonoo iho la oia, he mau lole kela e hoopilikia.ole mai ana iaiā, o kona hoomau aku la no ia i ka hele āna no ke kukulu hema, laia nae e helo la maluna o na kumulnau, me kela ano kahiko 1 maa īaia, i ka noho ana oloko o ka ululaau, mihi loa iho la oia, no kona poino, no ka aole ana mau meakaua e hiki ai ke pepehi akn i kekahi mau holoholona liilii, i ai nana. Aia no ke kaoi poka ma ka puhaka o Ilanakona, aole nae ona noonoo ae i kela mau poka, i ka wa o ka pihoihoi, nolaila aole e lilo ana kela pu panāpana i mea kokua mai iaia, 6iai ua neie oia me na poka, e hiki ai ke ki aka i na manu, a i kekahi mau holoholona paha. Ke noonoo la oia, he mea makehewa waie no ka hoao ana aku e hoi hou ihope ahiki i kahi o kona mau makua, no ka mea he ala loa ia, me ka nui o na poino ame na popilikia, o ka mea wale no e pono ai oia, a e paleieana ai hoi mai nā holoholona ahiu mai, o ia ka loaa o aa poka ho kana pu, nolaila hooholo iho la ua o Miriama, e

hoi hou oia ihope, malia na maike paha o Hanakona, alaila e hoao oia raa na ano apau, i wahi e loaa mai ai na poka no kana pu panapana. Me kela manao paa iloko o ua kaikamahine nei, huli hoi hou aku la oia ihope, ahiki i kekahi kumulaau, ma kahi mamao, mai na kauhale aku, maluna q kela kumu laau oia i noho iho ai> hakilo i ka hana a na kanaka Paele. 0 kona noho pono ana iho do nae ia ilalo, iks aku la oia i ka hemo ana inai o Ilanakona iwaho, me ka holoi ana ae i ke. koko mai kona helehelena aku, aia hoi na olelo hailiili kuauiuamu ma kona waha, a kauoha mai la i kana poe Paele, e hele koke e huli ia Miriama, 'ma kahi a lakou i kuhikuhi nuii ai, mailaila ke kaikamahine opio i holo aku ai no kona palekana. 1 ka ike ana mai o Miriama, ua neoneo na kftuhale, aole he hookahi_mea i koe, o kona iho mai la no ia mailuna mai o ke kumu.laau ana e pee ana, a hakalia no a ku ana iluna o ka honua, o kona •hoomaka aku la no ia e holo, no k&la hale lole a Ilanakonan hoooaa ai iaia iloko. Ke alaalawa la kana nana aaa ma o a manaei o kela halelole aole ona ike aku i ka waiho mai o kekahi poka, aka nae ike aku la oia he wahi pahu uuku, ma ke kihi 0 ka halelole. Iloko o na manao pihoihoi ,idp ka pupuahulu. pu, no knna manao no he p'oka koloko o kela pahu, lalau koke aku la oia, a wehewehe ao Ia ī ke kaula i hoopaaia ai, a i ka hemo ana ae o ke pani o ka pahu, 0 kana mau mea i ike iho ai, he mau leka lehulehu, he k*ū no kekahi kaikamahine uuku, me kokahi mau nupepa, i hole a. haulaula, me ka 'ufa°pop o ola■ o na huapalapala. Ua ma!« ka Minama nana ana i a!a»la ala mai la kekahi noonoo iloko ona; malia hc kii kola 1 pa na nona, iloko o kona wahi wa unku, me kona hoala nu ana mai i kekahi mau ninau lehulehu. •Maihea mai la kela kii i loaa ai i kela kanaka. Pehea la i pa'iia ai iloko o kekahi nupepa, a heaha hoi ka'monlelo maloko o kela nupepa, i hiki ole iaia ke heluhelu iho, i ka;u a mea o ka powehiwehi! Heaha la ia haupu ana ae a ua o Miriama, no kana hana o ka hoea hou ana aku no kela halelole, ia wa i waiho aku-ai oia i ke kii, a buli hou iho la ahiki i ka loaa ana iaia o kekahi wahi poki uuku, mnlalo loa o ka pahu, he mea oiaio, ua hHe ua poki nei a piha i na poka, a iaia i hookuku iho ai me na wahi waiho poka o ka pu panapana, ua ku pono loa, o ka pau ae la no ia o kona pilikia. Aoho hoohemahema hou ana aku i ka mea i loaa, hookomo mai la oia i kela pahu poka iloko o kona poli, mahope o ka hoopiha ana iho i kana pu panapana, alaila hoolilo hou iho la oia i kona mauawa, ma ka nana ana i ko kii, ka hiki ole uo nae iaia ke akaa ae i ka meahuua i pili i ke kii ame ke auo o ka loaa ana i kola kanaka ino.% Iloko uae o kela maaawa lohe aku la oia i ka hanwalaau mai o kekahi mau leo e hookokoke mai ana i ka halelole, nolaila kiei iki aku la oia iwaho, a ike aku la ia 'Hanakona, e hoi mai ana me kekahi mafi kanaka Paele ekolu, me ka hele poloiei ana mai no kohi i ku ai o ka halelole, a'ua o Miriama, e noho nei, aia mau hoi na huaolelo hailiili ma na lehelehe o Hanakona, e noke ana i ka nuku i na Paele no-ko lakou hookuu ana. i kela kaikamahine e pakele. ' Aohe wahi no ua o Mi"riama e pakoīe ai, aka nae, hookomo iho la pia i ke kii iloko o kona poli, me ka hapni ana ae i kekahi aooo o ka halelole iluna, ho ka nana ana, ina paha he hana maalahi nona ka oili aua aku iwaho me kona iko ole ia mai. Jlele mai la ua poe kanaka nei a ma kahi kokoke loa i ka haleloln, ku iho la me ka haawi aqa aku o Ilanakona i na kauoha i kona mau kanaka, i ka lakou mau mea e hana ai, a i kela manawm hookahi no hoi, i moe iho ai ke alo o Mir.iarna ilalo, a nana aku la iwaho, aole ona ike aku i kekahi poe e ae. koe wale no kela poe Paele mo Hanakona, e noke mai la i ke kamailio mamua o ka halelole, nolaila o kona hooikaika aku la no aa, ahiki i kona ana iwaho, m? ka holo aku a komo maloko 0 kokahi lialelole okoa aku e pili kokoke mai ana. He hiau sekona e!ua paha kela hemo ana aku o Mieiama iwaho a;a hoi komo hou mai la o llanakona iloko, a iaia i ike aku aj i k;i mokaki o na ukana oloko o ka pahu iwaho, ua noke ae la oia i ke kuamuamu me ke kahea hou ana a!cu i kona poe kanaka e hele mai e nana i ka mei i hanaia, a ia lakou maloko o ka o ka oili aku a no la o Miriama mailoko aku o kona wahi i pe.o ai, a holo aku la me ka mama apau i loaa iaia. Ile hookahi wale no kumulaau i koe aole i okiia e na kanaka Paele, mamuli paha o ka nui loa o kela kumulaau; a noonoo iho la oia, o-kiila kona wahi e pakele ai, me ka ike ole ia mai, he oiaio, iloko o na minuke helu wale no, nia oia iluna o kela kumulaau kahi i pcfe a naha mai i ka Hanak*>na hana ame kona poe kanaka. 1 Mailuna aleu o kela kumulaau, i ike mai ai o Miriama, i ka oili hou ana aku o Hanakona iwaho, me ka v/aiho ana iho i na Paele ekplu e kiai i na o lakou, a kamoe aku la ke alahele o ua j kaiiāka nei no ka hemn, a i koha kaawalo loa ana aku, i haalele iho | $i no hoi o Miriama i ke kumulanu a,na i pee ai/a hele aku la no 'lrahi. e; .pili kokoke ana i kc kahawai. ! lie 'iko la o Miriama i ka waiho mai o na auwaa ma kapa o ka jnuliwau o kela n'o na waa e hoohikihiki ai i jiajtanaka mai kekahi 1 aoao a i kekahi aoa° o> ke kahawai, nolaila i w&liPhona e fv*au ai ma k^la'£ : oUrt o Jia muliwai, he mea pono e kau oia maluna o kekahi waa, a e hooikaika e hoe, ahiki i ka p.-ie ana ma kela aoao. O kahi o e. waiho mai aoa, he ahuwale i na kiai e noho hiai la i na kanhale, pela hoi kahi e pae aku ai ma kela kapa o ka muliwai, o ke alahele wale no o palekana ai oia, o kona kakali ahiki ; ka poeleele ana, alaila kii i kekahi o na waa, malaila oia e kau aku ai a hoe no kela kapa, he mea makehewa wale no ka hoaano ann | aku, me ka ike mai no o na kanaka l'aele, e paa hou mai ai oia i ka t hopuia, o ka hana ana aku paha ia, aole e pakele. Xo ka hora hookahi kela kau malie ana a Minama maluna o ke knmulaau, me kona hakilo pono mai i na Paele i hoonohoia aku i mau kiai, aohe wabi mea a kaawale aku o kela poe Paele, mai k-ahi a lakou i noho mua ai, nolaila aole e hiki iaia ke hele koke aku e kii i ka Waa, hoomau no oia i kona kakali ana, malia o hoi kela poe iloko o na halelole, alaila o kona wa ia e hoe aku ai i kekahi waa a pae ma kela aoao o ka muli\Mai. laia no nae e kakali ana, oili hou mai la o Hanakona, ua hele no hoi ua kanaka nei a lalilaii i ka hou, iioko o ka nui o ka eha i loaa xaia, aohe naoaia ae o kela eha, he hookahi mea nui i kona noonoo, o ka loaa hou o Miriama iaia, .no ka mea, ua like maoli kona ano, me ke ano o kekahi liona, i hoohōkaia, mai ka lilo ana mai' o kona enemi i pio inalalo o kor»a malu. Holo pololei mai la oia ahiki i kahi c lana ana o na auwaa, hoomaka aku la e helu i ka nui, a i kona ike ana, aole he waa i lilo akahi no a mohaia maikai ae la kona helehelena. Aole i noonoo mua o Hanakona no kela mau waa, aka iaia maloko o ka ululaau e noke ana j ka huli i o a ia nei, no Miriama, akahi no oia a haupu mai, aole he akhele e ae e hoea ai o kela kaikamahine ma kekahi aoao o ka muhwai, o kona kau wale no maluna*o kekahi o na waaina aole pela, akiila aia no oia ma kekahi wahi ,e loaa hou aku ai 1 ba hulna. I ua o Ilanakona ma kapa o ka muliwai, i liooa aku ai 'ka nui o na Paele, kela poe ana i hoouna ai ma kela ame koia wahi e huli ia Miriama, a kamailio mai la ia lakou, i kana mea i noonoo ai, kahea aku ia no hoi oia i kekahi kini, e hele mai, a mahope o ka haawi ana aku i ke kauoha iaia, kau ae la oia ame na Paele maluna o ka nui o na waa, a hookoeia iho la he hookahi waa me ka hoe no iluna. He mau hana maalea Wale no keia a, llanakona, no kona manao, pela wale no e paa hou ai o Minama i ka hopuia eia. I ke kau ana o Hanakon«a me kona poe kanaka maluna o na waa, ia wa i kauoha aku ai oia ia )akou ; e hoea noloko loa o ka muliwai. Se olioli loa la o Minama, no ka holo o Hanhkona me kona poe kanaka no kekahi wahi iloko loa o ka muliwai, a manao iho la kona palekana, no ka mea ua waihoia mai he hookahi waa rrtahope, e kau an.a oia njaluna o keiiw waa, a hoo aku no kela kapa o ka muiiwai. Ke kakali la ua o Miriama, ahiki i ka nalo ana aku o na auwaa, ma kekahi wahi uakee o -ka muliwai, o kona iho awiwi iho la no ia ilalo, a holo mai la no kahi o ka waa e lana ana, me ke kau .koke ana aku iluna, a hoomaka aku la no o hoe, elike me ka ikaika i loaa iaia, aia ka pono o ka pae aku i kahi o ka palekana. I ka pae ana aku hoi o na waa o Hanakona ma i kapa muliwaj, kauoha mai la oia i na Paele, e i na waa o lakou iuka, a e inii aku lakou, i kekahi wahi kupono no lakou e noho ai, a halnlo mai i ka hele ae o Miriama e kau maluna o ka wāa i waihoia uku maihope. , . A ,. ~7 /{ j . .. Aia mau iloko o ka noonoo o Xlftßftft r >na, aole e hoi koke mai ana o Miriama, a kii i kela waa, malia paha uo kekahi la okoa aku, a mau la paha, nolaila na nanea maoli oia' me ka hakilo ole mai i kahi 0 ka waa i waiho ai; aka i ka loaa- an'a ia lakou o kekahi wahi kupono, e ahuwaie mai ai kela waa, i nana mai ka hana o Hanakona ' ihope; e holo ana o Miriama malun.-i o ka waa, ke hookokoke aku la ma kekahi kapa o ka muliwai. X T a 'ulupuni koke ua kanaka nei i ka hnhu me ka hoonaukiuki no ka pahu'a o kana.papahana, ame kona hoohoka pu ia e k'ela kiiikamahine, nolaila holo mai la oia Tne na Paele no kahi o na waa 1 kau ai I kula, a hakalia nō ia lakou a noho iho ilalo, o ka hookikina aku la-iio ia o līanakona'i kona poe kanaka e hoe, oka hailiili wale no na huaolelo ma kona mau lehelehe, me ke ku 'i okoa akj i ka Pael'e e noho kokoke loa aku ana. iaia. . . , He' nui ka holo o na waa o Hanakona ma e holo la, a hui pu iho me ka koieie o ka wai, he pakika mai hoi ka.u, eia nae, ua lohi loa lakou, no ka mea ke hookokoke loa aku la o Miriama e pae m-a kela kopa. I .ka alāwa ana mai nae a Miriama ihope, q ike i ka holo aku o na wa o Hanakona. ma,. ua hoomahuahua aku la oia i kona ikaika hoe. v O ka waa e kau ana o Hanakona, o ka waa ia i kokoke iki mrti mahOpe '6 ka waa o Miriama, me ka mapaao no nae, ma kahi paha o Jta haneri i-a ka mamao. Aia kekahi kumulaau nui e ulu ana, nona na lala e luhe ana iloko o ka wai, hoopololoi aku la o Miriama, i ka ilm o kona waa, no kela kumuīaau, hakalia no a pa kona lima, i ka lala'o ke kumulaau, o kona'keehi aku la no ia i ka waa, a kau ana keia iluna o ka lala o -kela kumulaau, a iloko no hol o kela manawa hookahi i kahea mai ai o Hanakona iaia e noho malie, me ke ki aīia mai i kana pu raifela, aohe wa a ku mai ka poka ia Miriama, ma ka ulia pomaikai wale no i pakele ai kona ola. (A°le i pau.)