Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 16, 16 April 1920 — Page 2

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOALOHALOHA A NA AHAHUI KAAHUMANU AME AHAHUI ALOHA O NA MAKUAHINE O WAIMEA, NO KONA MAU HOAHANAU I HALA.

 

            @@ Lunahooponopono: E ae mai i @n@i no keia puolo waimaka a na Kaahumanu ame Ahahui Aloha e hii aku nei. Oiai, o ka papa o ko makou hoaha@@@ Mrs. Elle Kapahu Maumu, ma o @@@@ kane ia, oia no o Mr. Kapahu Alahui ua moe pu no me kana wahine i hala mua, ma ka ilina o na mea kino apau, nolaila, hooholloia o makou pu iloko o kou kaumaha e ka hoahanau ame no oi@a ohana apau, e oluolu e lawe aku i keia hoomanao aloha.

            Ke koto pu nei kela komite iloko o @oa kaumaha e Ms. Kalei Crowell, no kau kamaiki aloha, oiai i ko olua poli no ka olua mea aloha, kekahi o na pua i mohala iloko o ko olua kihapai a akoai ae la, mae wale iho la no ia pua, maele loko i ka hana a ke aloha, hoehaha ana i ka manao. O oe ka ia e ku@wa nei i ke ala me ka waimaka e ka hoahanau o na Kaahumanu, aloha wale!

            Nolaila, ua kau iho maluna ou keia haawina, he kiahoomanaho poina ole, a kela me ka aliikane, ma ia haawina hookahi, eia ke kau pu mai la na halialia aloha, me he ao opua puaa la ke aloha, ka uni paapu poele i ka manawa, no ka mea, aole he kamaiki e hoi hou mai me kakou, ua lawe aku ka Haku aloha iaia.

            Kai no hoi, malaila iho la pau na mea hooha, eia ka e kau hou mai ana maluna no ou e ka hoahanau Kaahumanu, @o ho mkaoa peresidena hoi o ka Ahahoi Aloha Mrs. Kalei Crowell, o ko pokii Mrs. sarah Kamuoha Kamakau, aole oia maanei, aole oia me kakou, aoao no e loaa hou ma na aekai o kona oaehana.

            E Kona e, e Kona kai opua i ka la'i opua hinano ua malie, malaila iho la no ia'u i kona hanaumaa, me keia pokii hoi o kaua, elua ka hoi maua i nele i ka wai o ke alialia, aloha wale! Aka na ke Akua no nae o kou mau kupuna ame kou mau makua i hilinai paulele ai, e hoomama mai i kou mau luuluu, a pela anakou kou mau hoahanau iloko o keia ma ahahui e kumakena nei me oe no kau mau mea aloha i hala.

            O oe, o oe hoi kekahi e ke kaikamahine alona, Mrs. Angela Gouveia, ame kou mama aloha Mrs. Lucy Wright. Oiai, ma ka haukapila o Waimea, ua haalele mai kau opuu pua rose, me kou ike ole i kona hana hope a pela hoi kou mama, Mrs. Wright, i ike pu ole ai i na hora hope o kau lei moopuna, ka manaolana o na la poohina, he kanaiki hoi o na la opiopio ou e ka makou kaikamahine, ka mea e o ana i ka inoa o Kaahumanu ame Hui ALoha. Ke komo pu nei ma kou me ko oukou kumakena o ko oukou luuluu a kaumaha, o kakou pu no ilaila, no ka mea, aole oia e hoi hou mai ana, aka o kakou ke hele aku i on a la. E hoomaniia ke Akua no ka mea, o kona makemake no ia.

            Ke komo pu nei ko makou aloha ame ko makou naau luuluu mamuli o ka laweia ana aku o kau lei aloha e Mrs. Rose Kruse, ua ili pu iho ia haawina maluna o makou kou mau hoahanau o keia mau ahahui, oiai he mea minamina no ka lawe e ia ana aku o na kamaiki, ka mea a ko kakou Haku aloha i hoike mai ai, no lakou ke aupuni o kona Makaa, aka, e ka hoahanau, e hoolana no i ka manao, e leha aku kou mau maka i na mauna, mailaila mai kou kokua.

            Mrs. Mora Change âme kau kane aloha. ke komo pu nei makou iloko o ko olua kaumaha, e uwe aloha no ka olua keiki i haalele mai, Wah Hung (Johnnie@ Chang. Oiai, mawaena o koonei mau mea luuluu na mea hoeha a naulu pu nolaila hooholo ia, ma o makou na komita e auamo pu na hoahanau o keia mau ahahui i ke koʻikoʻi o keia haawina i kau iho maluna ou ame kau ohana apau, a no ka mea, o kau i aloha ai, o ia no ka ko kakou Haku i aloha ai, o ia no ka ko kakou Haku i aloha ai. O na la paha keia i ke au ia Herode, ke alii ua lohea ka leo ma Rama, he pihe, he awe ana, e uwe ana o Lahela no kame mau keiki aole loa ia e na, no ka mea aole ae nei lakou.

            E kuu kaikaina,

            Pehea la kaua;

            Ke noho makaukau anei!

            Ke kiwi nei anei kaua nona!

            Kali! Kali! a hoea mai,

            Pomaikai wale ka poe i kiai a hoea mai lena.

            Ina i ke au, in a i aumoe,

            E kiai ana anei kakou!

Mrs. Katie Kahleniau Koani ame kau kane aloha, o olua kekahi iloko pu o keia haawina, i kau iho na maewaewa o na hoomanao aloha, no ko olua kupunawahine i haalele mai ia olua, iloko o kona mau la kanikoo, ua pau kana hana maanei, ua kuu kona luhi. ame kona mau inea, o keia ola honua ana, aka, na kau iho maluna ou, ko makou hoahanau, he haawina i like me ia i hoikeia oe la maluna. Ke kau nei maluna o keia ame keia hoahanau pakahi ke komo pu ana, me na waimaka e uwe pu, a e kanikau pu, no na mea aloha i hala aku la, a maluna ae o na mea apau, ke pa nahe mai la ko Iesu-kahea, kahea nou a noʻu nei. E hele mai oukou apau ioʻu nei e ka poe luhi a kaumaha, a naʻu oukou e hoomaha aka. E ka hoahanau Mrs. Kauawailan Charman, o kau mau mea aloha, kau mau kaikamahine, Mrs. Mary Kahuʻi ameʻ Mrs. Onehu Kahoonei iloko o keia mau ahahui ko laua pili aloha ana me makou, a hala wale aku la no, nolaila, hooholola o makou kou mau hoahanau iloko o keia mau ahahui, ma o na komite-la, ke komo pu nei me oe ame kau aliikane, e kanikau pu no ka olua mau mea aloha, ka manaolana o ko olua mau la hapauea, a oiai, ma ka moolelo o ke ola ana o ka olua mau kikamahine, ua lilo mai i makua ma ka noho home ana, i mea nana e hooponopono, a hoomaemae i na mea apau, he kokua kupono no olua na makua, aka, ua pau aku la, ua hoomaha i ko laua luhi.

            Ua hooko anei me ka oiaio,

            I kana i kauoha mai,

            A hoea mai Iesu,

            E hoihoi aku i na talena,

            Pane anei kela maikai,

            Maikai wale, hewa ole,

            Pono loa, ola mau.

            Ke kau nei maluna o kou ohohina e Mr. Maryann Wright Makaila, ka hoahanau iloko o ka Ahahui Aloha, ke kumakena, he puolo waimaka no kau mea aloha, kekahi o kau mau keiki i haalele mai, Mr. Allen Wright, nolaila, e hooholiia, o kou luuluu a kaumaha, na ke Akua e hoolana mai, e ka makuahine o ka mea aloha i hala, e kau aku i na manaolana ma ka laau keʻa o ko kakou Haku aloha, a pela pu kakou apau e pono ai ma keia kaumaha nui, wahi a ka mea haku Halelu, aka,

            E nana ia Iesu,

            Ke keikihipa e,

            Ua eha no kakou,

            I mea e ola ai.

            I mai o Ioba, o ke kanaka i hanauia e ka wahine, he hana no kona mau la, piha i na popilikia, na ke Akua e kokua mai, a nana no, iloko o kona lokomaikai, e holoi mai i na waimaka ou, e ka makuahine ko makou hoahanau aloha.

            Mrs. David Aka me Mrs. Aloehuwai Hunt, ke komo pu nei ko makou aloha me olua e na hoahanau, oiai, ua helu pu ia ko olua mau la iloko o keia haawina, hoomokumokuahua, no ka olua mea aloha i haalele mai.

            E ka hoahanau, Kahanahui, ua kau iho maluna ou, kekahi haawina koikoi loa, oiai, o kau kane aloha, David Aka, ma ka haukapila no o Waimea i pili iho la kona mau maka aloha, a moe aku la i ka moe ala hou ole mai, o na mea kino, ua hoi aku la me ko kakou Haku aloha e hoomaha ana i kona mau luhi, pela oe e ke kaikuahine, Mrs. Aloehuwai Hunt, ke kau pu nei keia haawe koʻikoʻi maluna o kou hokua, nau no i hoihoi aku iaia ma ka haukapila me ka manaolana aia ilaila kahi e palekana mai ai, eia nae aole pela ka manao o ka Haku nona ia kino, ua lawe aku la ka po iaia, a ua waiho iho la ia olua e na hoahanau iloko o na hoomanao poina ole, a pela ia kakou apau, he haawina keia e aʻo mai ana ia kakou apau, e hoomanao i ka mea nana i hana, oiai na la e opiopio ana, oi hiki ole mai na la ino a hookokoe ole ia mai na makahiki au e olelo ai, aole oʻu oluolu i keia mau mea.

            Mrs. Katherin Ah Sung malia ka i hulahula ai ko makou maka kou mau hoahanau ke maka uwe no e uwe pu ana me oe no kau mea aloha i haalele mai. Ke komo pu aku nei iloko o kou kaumaha me kau aliikane oiai o ka olu milimili kekahi i lawe pu ia aku ma keia mau la, iloko o keia poino nui i ulu ae iloko o ka aina, he pilikia hoi i moeuhane mua ole ia e kakou apau, aka, o ka ke Akua hooponopono ana, ua like ole no ia me ka kakou i manao ai, no laila, e hoomama no e ka hoahanau i ka manao a na ke Akua e holi mai i na waimaka o kakou ma ka malu o kona aloha.

            Maluna ae o na mea apau, o Iehova ke kiai mai ia kakou oiai kakou e noho kaawale ana.

            O makou no o na komite,

                        MRS. PAHUKOA MEEAWA,

                        MRS. SAM MALIEKAI,

                        MRS. FANNY SABO,

                                    Komite Ahanui Aloha;

                        MRS. HANNAH COOK,

                        MRS. LIZZIE COX,

                        MRS. ROSE AKANA,

                                    Komite Kaahumanu.

HOOPAULA KA HOOKUPU ANA I KE KEIKIALIII O WALE.

            Ma kekahi mau la i hala aku ne ua nui na hana i hoolalaia e na ahahui Hawaii, a ua makaukau hoi ia mau ahahui i na mea e hookupa aku ai i ke Keikialii o Wale ma kona manawa e hoea mai ai i Honolulu nei. Ma ke kakahiaka Poalua nei ke ku ana mai o ka mokukaua Renoun o ke Keikialii a hekau mawaho o ke awa, a mamuli o ka hoikeia ana ae he 24 wale no hora o ke Keikialii e ku ai ma Honolulu nei a holo aku no na kai o ka Hema, e hiki ole ai e loaa i manawa no na hana hookupu i hoomakaukauia, ua hoopau waleia na hana pili hookupu, elike me ia a Mr. Heuriques i hoike ae ai ma ka auwina la Poakahi iho nei.

            Ma ka lono i hoikeia mai i keia ke ena ua nui hewahewa na makana i hoomakaukauia e na ahahui, e laa na umeke laau, na palaau, na kapa, na moena, a pela aku, a ua koe ia mau waiwai a na ahahui mamuli o ka haawi ole ia ana i ke keikialii ma ke ano he makana hookupu, mamuli o ka pokole loa o ka manawa o ke keikialii e hoohala iho ai i kona manawa ma Honolulu nei.

            HALAWAI O OSCAE COX AME KA WAHINE ME KEKAHI ULIA

            Pakele mahunehune o Oscar Cox ame kana wahine mai ka make mai mamuli o ka hookuʻiia ana mai o ke kaa otomobile a laua e kau ana e ke kaaahi ma ke kakahiaka Poakahi nei ma ka aʻe ana aku o ke alanui kaaahi ma Aiea, ua nahaha ke kaa otomobile a laua a ua loaa pu hoi kekahi mau palapu, aole nae i kukonukonu loa e lilo ai i mea no laua e poina ai; aneane i ka hora 11 kakahiaka kela hookuʻiia ana.

            O Mr. Cox ka mea i kukonukonu loa ka eha, ua haki kekahi wahi o kona wawae maluna ae o ke opuuopuu wawae me ka eha pu ma kekahi mau wahi o kona kino ame ke poo, a no Mrs. Cox hoi ua moku oia ma kekahi wahi o kona kino me na palapu ma kekahi mau wahi.

            Ma kela manawa o ka hookuʻila ana mai ua kauo hele ia aku ka ke kaa otomobile a laua no kekahi wahi oiai ke kanahi e mau ana no ka holo, a in a ka aole i lele o Mr. Cox i ka Halemaʻi Moiwahine a o ka wahine aia ma ka home o kana kaikamahine ma ke kaona nei kahi i malamaia ai.

            Ma kela kakahiaka e hoi ana o Mr. ame Mrs. Cox no Waialua mai Honolulu nei aku. Ma ka hoomaopopo iho me he mea la aole laua i lohe aku i ke kani mai o ka hele o ke kaaahi ma kahi kokoke i ke alanui kaaahi. O ke kaamahu mahope loa ke pahu mai ana i kekahi mau kaa mamua a pela paha i hiki ole ai i ka wiliki o ke kaaahi ke ike mai i ko laua kaa, a o kekahi no hoi he loloa ke ko mahai o ke alanui e hiki ole ai ia Mr. Cox ma ke ike aku i ka holo mai o ke kaaahi.

hookuʻi he keiki korea me ka otomobile a make loa.

            He manawa pokole mahope iho o ka laweia ana ae o Kim young Chin, he Korea, he kanaka e kau ana maluna o ke kaa baikikala a i hookuʻiia aku ai e ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e R. J. McKeague ma ke kihi o na alanui Kuakino ame Nuuanu, no ka Halemaʻo Moiwahine, ua lele loa ae la kona aho mamuli o ke kokonukonu loa o na wahi o kona kino i poino ma kela hookuʻiia ana aku.

            I kulike me ka hoike a ka makai Medeiros o ka hoihoi ana ae i ke keena o ka oihana makai, a eholo mai ana o Kim ma ke alanui Kuakini no ke alanui Nuuanu, a ma ka aoao pololei no o ke alanui kona holo ana mai a ma ko McKeague aoao ka hemahema, no kona holo ana aku ma ka aoao i kupono ole iaia e holo aku ai. E holo aku ana o McKeague ma ke alanui Nuuanu makai aku nei a i ka manawa i oili ae ai o Kim ma ka huina o ha alanui ua: hookuʻiia aku oia e ke kaa otomobile a McKeague, a hina ilalo, a piila aku la e na huila o ka oto.

            I ka hoea ana o Kim ma ke kihi o na alanui ua hoea aku la ke kaa oto a McKeague ma ia kihi a hoohuli ae la i ke kaa ma ke alanui Kuakini, ua hoomau mai no o Kim i kana holo ana o ka manawa no ia i hookuʻia aku ai e ke kaa otomobile a hina ilalo o ke alanui.

            Ua hookau kokeia ae o Kim maluna o ke kaa otomobile a laweia mai no ka Halemaʻi Moiwahine, a malaila oia i make loa ai he manawa pokole loa ma ia hope iho.

            HE HOALOHALOHA

            Ia Mr. âme Mrs. C. Pawai:-Oiai o ka olua mau kaikamahine aloha, Mrs. Kapeka Pawai Kelekolio i make i Maraki 4; Miss esther Keluia Pawai i Maraki 8; Mr. Kahelelepo i Mar. 8, he kupunakane, e na makua aloha e, manaonao wale hoi heia haawina luuluu i kau iho maluna o olua.

            Ua haaheo o Hale o Keawe i na pohaku i hoonohonoho@maia e na makaainana o ke au i hala, ka puuhonua e pakele ai ka mea iʻo e holo ana a komo ilaila.

            Ua hauoli hoi ka Ekalesia o Pukaana, me kona Kula Sabati i na pohaku i hoonohonohoia i wahi e hoonani ia ai ka inoa o ko kakou Makua Lani, eia nae, kiiia mai la e na lima menemene ole o ka make, a wawahiia ae la, a ko ae la ka olelo pookela a ka lunaolelo.

            Ina i wawahiia ko makou hale kino lepo o ka halelewa nei, e loaa auanei ia makou ka hale, na ke Akua, he hale i hana ole ia e na lima, ua mau loa iloko o ka lani.

            E na makua aloha, o ka olua mau kaikamahine, ame ko olua makuakane, he mau hoahanau, a he mau haumana Kula Sabati pu no ka Ekalesia o Pukaana nei.

            Hooholoia, ke komo pu aku nei makou na hoapaahana, e auamo i na ehaeha ame na kaumaha i kau iho maluna o olua ame ka ohana pu, a ke pule nei makou i ka Makua Lani, Nana no e hoomahe mai i na haawina luuluu i kau iho maluna o oukou.

            Hooholoia, e hoouna i keia hoalohaloha i ka Nupepa Kuokoa ame ka ohana.

            O makou iho no ma o ko makou mau komite la.

PILIPO HAAE,

OBED M. KEKUEWA,

JOHN KEALA,

            Hookena, Aperila 5, 1920,

HE HOALOHALOHA NA KA EKALESIA, KULA SABATI AME AHAHUI C. E. O. WAIMEA, KAUAI

            He hoalohaloha keia na ka Ekalesia, ke Kula Sabati ame ka Ahahui C. E. o Waimea, Kauai, no ke kahu, na hoahanau, na makamaka ame ka poe opuu rose a makou i haalele mai i keia noho honua ana.

            O Rev. J. A@ Akina, he kahu no ka Ekaleisia Makua o Waimea nei, i ka wa i hala ae neiʻ na hala a ua waiho niai i keia, noho honua ana.

            O Mr. me Mrs. Kapahualakai, Sr., Mr. Solomon Makaila, Jr., Mr. Hawelewele,ʻ Mrs. Mary E. H. Kahuʻi ame Mrs. Onehu Kahoonei, he poe hoahanau no ka Ekalesia Makua i oleloia, a o lakou apau ua haalele mai. O Mrs. Kaulaokeahi, Mrs. Rose Waiamau, Mr. Allen Wright, Mr. David Aka, Mr. Kaimi Nakapaahu ame Mr. McClellan, o lakou nei apau, he poe makamaka wale no no ka ekalsia i oleloia.

            O ka põe opuu pua rose hoi, ua hoea mai ia mai na puhaka mai o Mr. ame Mrs. W. O. Crowell, Mr. ame Mrs. Gouveia, Mr. ame Mrs. Change Yau, Mr. ame Mrs. Ah San ame Mr. ame Mrs. Kruse, o lakou apau, ua haalele mai i na hiakua aloha o lakou, a ua hoi aku no me ka Makua, nana lakou i hana mai.

            Nolaila, o ka Ekalesia, kona Kula Sabati ame kona Ahahui C. E. i oleloia ae, ma o ko lakou komite la, ke komo pu aku nei e kumakena me oukou ka oana, a e kaaaua pu hoi i na luuluu o ha haawina a ke aloha i ili iho maluna o oukou.

            Aole ola wale no ke hoomanao ae, aka, o keia kekahi o na haawina walohia maoli i hekau iho iluna o na mea apau ma ka Ekalesia Makua i oleloia.

            Nolaila, o ka makou leo pule i ko kakou Makua iloko o ka lani, e hoopau mai i na ehaeha o ka noho kumakena ana no na mea aloha a kakou i haalele mai i keia noho honua ana o kakou, a Nana no e holoi mai i ko makou mau waimaka, a e alakai hoi ma kapa wai lana malie.

            O makou iho no me ka haahaa, na komite,

MRS. P. MEEAWA,

MRS. L. COX,

J. K. KAPUNIAI,

P. MEEAWA,

B. KAIWA.

 

AHAHUI EKALESIA MOKUPUNI O OAHU O KA HOOMANA NAAUAO O HAWAII NEI.

            I na lala apau o na ahahui o kela ame keia ekalesia o ka Hoomana Naauao o Hawaii, ma ka Mokupuni o Oahu nei, ke hoikeia aku nei ka lohe, e noho ana ko kakou Ahahui, Euanelio Mokupuni o ka Mokpuni o Oahu nei, ma ka la 23 o keia mahina o Aperila, 1920, hora 7 p. p., ma ka Luakini o Kealaula o ka Malamalama ma Koula, Honolulu.

            Nolaila, ua makemakeia kela ame keia ahahui e hoouna mai i ko oukou mau elele, ame ko lakou mau makaukau elike me ia ma ke kanawai o ka ahahui.

            Ua makemake pu ia na lala kumau o ka Abuhui Euanelio Mokopuni i hoikeia ae ne maluna, e akoakoa pu ae ma kahi, a ma ka manawa i hoikeia mamua ae nei.

MRS. LILIA KEAWEAMAHI,

            Peresidena.

Koula; Honolulu, Apr. 5, 1920.

HE HOALOHALOHA NO KOMAKOU MAU HOAPAAHANA.

            Mr. Sol. hanohano, Aloha oe:- E oluolu mai kou ahonio e hookomo iho ma kahi kaawale o kau nupepa i keia hoalohaloha no ko makou mau hoapaahana, Mrs. Mary Kawewehi Monito, Mr. Monito, Mrs. Anni Pawai Kamekona, Mrs. Elizabeth Pawai Kalekolio, Miss Esther Paway ame John K. Kamu, oiaia ua oluolu i ka Makua Lani ke kii ana mai i ka hanu ola o ko akou mau hoapaahana a waiho iho la ia makou ka ohana ame na hoapaahana iloko o ke Kula Sabati o Punaana ma ka apua o Honaunau, e u aku no lakou ma keia aoao o ka muliwai akea. Aloha no, a minamina no hoi!

            Nolaila o makou o na hoapaahana a haumana Kula Sabti i koe iho i kei kula Sabati i oleloia ae nei, ke komopu aku nei m kou na keiki ihooneleia i na makua, Mr. Monito ame Mrs. Monito, ame Mr. ame Mrs. Pawai, na makua hoi o na kaikamahine ame kahi tutu Keoni Kama no hoi, oiai o ka oukou mau mea aloha i hala aku la o ka kakou pu no ia, he poe paahana e laulima pu ana no na hana a ka Haku, ako kakou Hoola ma ke ao nei. O keia poe he mau hoahana no ka Ekalesia o Pukaana a ko o Esther, a oiai he opiopio no oia.

            Nolaila, ma o ko makou mau komite la, ke noi nei i ko kaou Makua Lani, e hoolana mai o ko lakou mau manao luuluu, a no ka mea, aole lakou e hoi hou mai ana, aka o kakou ke hele aku ana i o lakou la. Pomaikai ka poe apau ke make iloko o ka Haku.

            E hooholoia, e hoouna i hookahi kope o keia hoalohaloha i na makua ame na keiki makua ole, a i hookahi i ka Nuoeoa Kuokoa, a ke haawi pu aku nei i ka mahalo i ka Lanahooponopono o ke Kuokoa me ka haahaa.

            Ma o ko makou komite la,

MISS MARGARET MITCHEL.

O. M. KEKUEWA,

MRS. LYDIA KEKUEWA.

NUI NA HANA HOOMANAO KENEKULIA.

            Maloko o na luakini lehulehu ma ke Sabati aku la i hala, i hoomakaia ai na hana hoomanao kenekulia misionari, ka hana hoi naua i ume mai i na malihini ame na kamaaina pu, a laukanaka o Honolulu nei i kei mau la.

            Mailuna mai o na awai haiolelo i hoikeia mai ai na mea apau i olii ae ma Hawii nei, iloko o ka haneri makahiki, mahope iho o ka hoea mua ana inai o na misionari i keia paeaina.

            O ka põe haiolelo maloko o na luakini ma kela la, o lakou no na malihini i konoia aku e ke kmoite kenekulia, he poe kanaka uaauao, a i makaukau i na moolelo i pili i na hana hoomanao, na hana hoonaauao ame ke ola ana o ua kanaka.

            Maloko o ka luakini o Kawaiahao, ua hele a piha i na kanaka, no ke ake e lohe i na haiolelo, malaila ae he heluna nui o na malihini, na luna oihana o ke Teritore ame ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.

            O ka Rev. Clarke o Samoa ame ka Rev. Eaton, na mea haiolelo e ka Rev. Desha o Haili, Hilo.

Piha o Kaukeano.

            Mamuli paha hoi o ka lilo ana o Kauka Henry Van Dyke ka mea haiolelo maloko o ka luakini o Kaukeano, ua hele kela halepule a piha i na kanaka, me ke kuku okoa o kekahi poe, a mamuli o ka piha loa i haalele okoa iho ai kekahi poe ialoko o ka halepule.

            Ua mahalo nui ia ka haiolelo a keia malihini, mamuli o kona kamailio mai i na mea maopopo loa, o ia hoi ka makemake ana o na kanaka e loaa ka noho kuokoa ana, aole nae ia no ka hana ana i na mea a na kanaka i makemake ai, aka e loaa ka noho pono ana, ame ka hana ana i na mea pololei.

            Maloko o kekahi mau luakini e ae, ua hele maoli a piha, no ka mea he mau malihini wale no ka poe haiolelo.

            Maloko o ka pa lii ma kela auwina la, malaila kekahi anaina nui i akoakoa ae, ma ke anaina haipule i malamaia no na kanaka o ka oihana koa ame ka oihana kaua, a ua hoea pu mai na kaikamahine o ke kula o Kawaiahao me ke mele ana i kekahi mau himeni.

            Ma ka po ana iho, ua hoopiha hou ia, ua hoopiha hou ia oloko o na luakini me ka poe haiolelo, e hoololiloli ana ka poe haiolelo mai kekahi luakini a i kekahi, a ua nui ka lakou mau hoakaka waiwai i kamailio mai ma na mea pili hoomana, a pili honaauao.

            HE HOALOHALOHA I KA OHANA O KO MAKOU HOAPAAHANA.

            Mawaena o koonei mau mea luuluu,

            Na mea hoeha a maulu pu,

            Kuu home maluna a mau me Iesu.

           

            O ka makou mea aloha a o ko makou hoapaahana pu iloko o na hana a ka Haku aloha, iloko o ke Eklesia o Pukaana, a oiai hoi, he haumana oia i pili aloha ia iloko o ke Kula Sabati o keia Ekalesia mai kona mau la opio mai, he hoahanau kupaa i kona mau la uʻi he luna ekalesia, e paepae ana i kona mau lima no na hana hooholomua, he alakai himeni makaukau, he kakauolelo i hilinai nui ia no na hana Kula Sabati, ame ka ekalesia, he nunu kona ano, a he akahai no hoi.

            I ka pili aloha pu iho la no o makou a he pule hookahi wale no ame na la keu kona kaamaʻi ana, a ko ae la ka olelo a ka Haku:

            Elua kanaka ma ka waena, e lawe ia kekahi, a e koe no kekani. Elua wahine e wili palaoa ana a lawe ia kekahi, a koe no kekahi.

            Ae, i hookoeia makou kona mau hoapaahana pu i poe e komo pu aku ana,   e uwe pu me ka poe e uwe ana, a no ka mea, na ka leo o ka hele i kahea ae, o John S. Kauwe, ua moe i ka moe kau, moe hooilo, i ka hora 5 a. m. o Aperila 2, 1920 ma kona home ma Hookena uka.

            No laila, e hooholoia, o makou o na hoahanau, na haumana Kula Sabati, na hoapaahana pu o ke C. E. e komo pu aku me oukou e ka ohana e uwe pu me ka wahine kanemake, na pokii aloha, ke kaikuahine, na keiki ame na moopuna pu, na kamamaka ame na hoaloha.

            Ke pule pu nei makou i ka Makua Lani, Nana no e hoomaha mai i ko oukou mau nanao kaumaha no ka kakou mea aloha.

            Hooholo puia no hoi, e hoouna i keia hoalohaloha i ka Nupepa Kuokoa.

            O makou iho no ma o ko makou mau komite la,

            PILIPO HAAE,

OBED M. KEKUEWA,

JOHN KEALA.

            Hookena, Aperila 5, 1920.

LULU MANAWALEʻA HELU 33.

            Ke hoikeia aku nei ka lohe i na lala apau o ka Hui Kokua a Hookuonoono o na Oiwi Hawaii, e uku koke mai i ka auhau manawaleʻa o Hookahi Dala no Hoahanau Joseph Keohokii i haalele mai i keia ola ana maloko o na la he 30 e hoomaka ana mai ka la e puka aku nei o keia hoolaha.

Aponoia:

            (Sgd.)              S. C. Dwight,

Peresidena.

            Honolulu, Aperila 12, 1920.

63996-Apr. 12, 23, 30.

NA MEAHOU O KA UAPEEPUHALA O HUELO.

 

            Mr. Sol. hanohano, Aloha nui:-E oluolu oe e ae mai noʻu kekahi wahi kaawale o ka kaua hiwahiwa, i kela poomanao e kau ae la maluna.

            Oiai ma ke Sabati, la 28 o Maraki, he wahi paina meaai mama ka i paholaia mai na ka peresidena o ka Ahahui C. E o Huelo nei, @ @a hoi ka palaoa, meaono, waiubata, kini waiu, ame na meaai e ae i hoomakaukauia, imua o ka papaaina.

            O keia paina i hoomakaukauia, he wahi paina laulea no ia no ka hele o ka makou mau elele i Honolulu, i ka Ahahui Paeaina, e noho mai ana i Aperila, nolaila, ua haawi a kokuu ae o Chas. Plunkett me Mrs. L. Plunkett he palaoa me ka meaono, a o Mrs. H. Puu he kopaa me ke kope, ia Jos. K. Puu na paona bata mai ka HOmelani Farm mai o Wm. F. Pogue.

            Nolaila, i ka pau ana o ke Kula Sabatf me ke anaina pule, me C. D., ua hookuuia na hana apau, a hoi na mea apau, no na mea i hoomakaukauia, ua ai a na lawa maoli a koe okoa iho no ka palaoa me ka meaono ame na mea apau.

            Eia kahi mea hu o ka aka, oiai keia mau wahi elemakule e hoopaapaa ana oia no o Hanale me Keoni Buli, eia ka kekahi, pehea oe; eia hoi ka pane a kekahi ua Hanale ia au; ninau hou no kekahi in a e hoo mai ana ko waho ialoko a pehea oe, ua pono kela, aka, ua makaukau loa au e hakaka kaua.

            Hu ae la ka aka oua mau elekule nei, hookahi nae o laua i pane aku me ke oolea, oia no o Keoni Buli, in a e kaa ana iaʻu ka lanakila o ka la, ua makaukau loa au e peku i ko kikala; mahope iho o ia manawa, ua lululima like laua, a, oni hookahi aku la o Hanale.

            Ke haawi nei keia makapeni i ka hoomaikai ia Mrs. B. Emmsley, ka mea nana i puhi ka meaono, a ia Mrs. L. Plunkett, ka mea nana i puhi ka palaoa.

            Ma ka la 27 o Maraki, o ia ka Poaono, i hioloia ai he Kepani, a paa loa i ka lepo me ka pohaku, koe ae ke poo, haʻi pu ka wawae aRau, puka ka iwi iwaho, i paa wale, no i ka alualu, ua kamau no kahi aho, ua kii koke ia ke kaa oto o Koe Rosa, a hookauia maluna no ka lawe ana aku i ka haukipila ma Paia, eia nae, aole i hiki aku i ka haukipila, make e i ke alanui, a hookaa koke ia i ke kaa lawe maʻi o ka haukipila, no ka nana ia.

            Ma ke Sabati ae ka nieleia ana o na hoike mai na kiure koronero, ma na olelo ike apau i hoikeia, ua make no ke Kepani ma ke ano uila, oiai no lakou e hana alanui ana ma ka aoao hikina o Kailua, Hamakualoa, malalo o ka hoohana ana a na haku, W. F. Pogue, aka, ua lawe aelikeia e ke Kepani nona ka inoa o Horio.

            Ma ke Sabati, la 4 o Aperila nei, he paina laulea no ka na hoapaahana i pahola mai, mai ia Mr. Chas Plunkett me Mrs. L. Plunkett, o ia no ke kaka, puaa na iʻo pipi no, ka opae, ka laiki loloa, ka palaoa, mai ia Mrs. Hoano Puu, ke kope, butter, kopaa, i ka nana aku, ua ohuohu maoli ke pakaukau i na mea i hoomakaumauia.

            Mahalo no a nui ia olua e Chas. Plunkett me kau Ewa, no ka olua hana lokomaikai mailuna mai, kaʻu e nonoi ae nei i na mana lani, e hoonui ae i ko olua waihona, a piha a hu.

            Me keia mau mea liilii, ke haawi nei au i koʻu welina i ka Lunahooponopono o ka wahaolelo a ka lehulehu, ke Kuokoa, ame na keiki limahei o kou papapaʻi aloha. Kou no a mau,

            JOS. K. PUU.

            Hueloʻ Aperila 6, 1920.

 

KA PAIKAU A NA KOA KIAI LAHUI.

 

            Ua hoohalaia e ka Pualikoa Kini Lahui Hawaii ka la Sabati nei ma ka paikau ana no ka hoomakaukau ana no ka hookipa mai i ke Keikialii o Wale ma ke kapitola ma kona manawa e lele mai ai iuka nei o ka hina no ka ike ana i ke Kiaaina o Hawaii, he mau kanaka Hawaii wale no i waeia na koa o ka puali malalo o ka hoomalu ana a ka Mekia William E Hopkins, a maloko o ka halekoa a maluna o ke kahua o ke kapitole kahi a ia pualikoa o ka hoomaamaa paikau ana. Ma ka hora 8 a. m. ka hoomaka ana o ka paikau, a ua hoomauia aku a hiki i ke awakea a mahope o ka pau ana o ka aina awakea, ua hoomauia aku ka paikau ana ma ka auwina la. Ma ia po iho, maloko o ka halekoa ua hoomaka hou ka paikau ana ma ka hora 7:30 apau ma kekahi hora aumoe. Ua-nui na kanaka o kela puali i akoakoa ae ma na manawa i malamaia ai ka paikau ua haalele kekahi poe i ka lakou hana o ia la.

            Iloko o ka manawa e paikau ana kela puali ua iho mai ke Kiaaina a ku maluna o ke alanuipii ma ke alo o ka Hale Mana Hooko a nana i ka maki ana a na koa, a ua loaa iki he manawa no na koa e hoomaha ai oiai ke Kiaaina e haiolelo mai ana imua o na aliikoa.

            O kekahi o na hana ano nui loa i malamaia oia no kekahi aha hulahula nui i haawiia e ke Hiaaina ame Mrs. C. J. McCarthy maloko o ka halekoa ma ke ahiahi o ka Poalua nei. Ua nui na hana i hoomakaukau ia no ka holopono o keia hana malalo o ke alakai ame na hooponopono ana a ke Konela Hayward.

            KUU AKU LA ILOKO O KA MAHA MAU LOA.

 

            Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:- E ae mai noʻu k@@ wahi kaawale o kau nupepa no kela poomanao e kau ae la maluna a n@@ hoi ia e hii hele ae ma na kaiaulu o ka Paeaina aloha o kaua, a loaa aku k@ohana ame ua kini lehulehu e noho ana mai ka la puka ae ma Haehae a ka W@lona a ka la i Lehua no keia puolo lluuluu a ka lihilihi.

            I ka wahine kane make, Mrs. Elizabeka P. Wahea Meheula, walohia wale hoi:-Oiai ua oluolu i ka Haku mai loa ke kii ana mai a lawe palanehe a@@ la i ka hanu ola mai ka hale kino a@ o kaʻu mea aloha he kane, ma ka h@ kipila ma Kapalama i Maraki, 1920 a waiho iho la ia oe kana wahine aloha na keiki, kona mau pokii ame ka makuahine ame no ohana lehulehu e paauma aku nona ma keia aoao o ka Mu@wai Eleele o ka make.

            Nolaila, e hooholoia, o makou o ma luna nui ame na lala o ke Kula Sabati ame ka Ekalesia o ka Poe Hoano o @@ La Hope Nei o Kokoiki, Kohala Akau ma o ko makou komite la, he komo p@ aku nei me oe e ka wahine kane make na keiki, ka makuahine ame ka ohana lehulehu e kanikau pu me oukou apau. oiai o ka mea i haalele mai la ia kakou he luna a he hoakuka mua oia no ke Kula Sabati, a he mea minamina no ho@ kona haalele ana inai la, aka, aole na@ e hiki ke paa aku iaia, no ka mea u@ kii mai la no ka mea nona ke kino ame ka uhane a lawe aku la.

            E hooholoia, o ka haawina ehaeha @ kaumaha i hekau iho maluna o oukou, e ae mai ia makou e komo pu aku me @@ kou e auamo pu ia mau ehaeha, oiai @@@ alahele ana i hele aku la, o ia hookahi no ko kakou alahele e hele aku ai a @@ ae la ka mea i palapalaia, e hoi ka lepo i ka lepo a o ka palaho i ka palaho, @ o ka uhane hoi no ia i ka mea nona ia kuleana, e hoomaikaiia Kona inoa.

            E hooholoia, e hoounaia i hookahi kope o keia hoalohaloha i ka wahine kane make, hookahi i ka nupepa Ka Hoku o Hawaii, hookahi i ka Nupepa Kuokoa, a he noi ae nei ka makou mau leo pule o ka Haku mana loa, Nana e lawe ae i na hipuu kaumaha mailun ae o kakou apau, a Nana e hoomaha mai ia kakou iloko o ka inoa o ka Makua, o ke Keiki ame ka Uhane Hemolele, amene.

            O makou iho no me ka luuluu puamako, kona mau hoa paahana iloko o ka Haku, na lunanui o ke Kula Sabati ame ka Ekalesia, ame na lala me oe ko ma kou hoomaikai nui ame na keiki o kou papapaʻi ko makou anoai.

S. K. HELEKANI,

JOHN KOMAIA,

JOHN KAILIKINI,

L. K. KUHINAPULE.

 

HAINA NANE

 

            E Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana, Aloha nui:-E oluolu hou mai oe i wahi kowa kaawale o ka kaua milimili, no ka elua o ka manawa, no kaʻu haina o ka nane a ka eueu, liona noho kuahiwi o ka Pali o Manuahi.

            Ninau 1. Owai au he keiki na ka la i hanau mai? E kanaenae mua aku ana au i ka inoa o ua kama nei ana:

            Aloha au o ka uka o Keonaona,

            I ke kahuli alohi a ka lau o ke kukui, Ua kuhi au eia e ka poli kuu lei rose,

            Eia ka ua lilo i ka manu inuwai pua.

            He manu punua ia na ka la i hanau mai, na ka la no i hanai a nui i ka n@ hele, e o mai i ka inoa o ko kama! Haina: Manu Punua. Nau no e ike iho i ke kaona o ke mele inoa o ko kama.

            Ninau 2. Owai au piliwale ka iʻa o piliwale? He ekolu no mahele o keia, mea pili kanaka, mea pili manu, mea pili iʻa. Haina: Manu uhini. Wehewehe ana: O ka poe ua luʻaluʻa na ka e ola nei, o ia poe ka i kamaaina i keia ano iʻa. O kahi makemake loa a keia ano iʻa e pili ai, o ia na la i, ua mauu i ka wa nae o ka aina iluna ke alo, a me he la, ua nalowale paha i keia wa, he iʻa ono, aala ke lawalu, a koala no hoi; o keia paha ka me akua manu i ha na ai i like loa ko lakou lauojo me ko na wahine, a o ko lakou niho me ko ka liona noho kuahiwi, ma ka buke o Hoikeana, a nona keia wahi hooheno:

            He olua au he noho hale nou,

            He hoopiliwale aku no mahop ou:

            Ia oe au a mainoino,

            Ka luahi hoi a ko mau iwi.

            Mahele 3. Owai oe he kahiko no aohe nui ae? Kahaha! Kai no o na mea pili manu wale aku la no kela, eia hou ko ka ua manu. Haina: Manuahi Pali. O keia ka inoa o ka pali e o nei ka inoa i keia wa, Pali Kapu o Keoua. Aole paha i maopopo i na hanauna hou o keia wa keia inoa, Pali o Manuahi.

            Mamuli o ka hoomoeia ana o ke kino lepo o Keoua, pela iho la i kapaia aku ai ka Pali Kapu o Keoua, ahiki i keia la; nolaila he kahiko kela pali aole he nui ae; aole no ia e nui hou ae a hulihia keia honua, nona keia wahi inamomona:

            Manuahi ko ihu e ke aloha,

            A hoi ae au i nei kula loa.

            Ea, pehea aku la keia mau popo ka pau papala pilipili a ka manu! Hakihaki aku la paha ka iwi liilii o ka manu punui a na kaaka!

            Me oe e ka Lunahooponopono koʻu anoai.

P. M. KAOM@KEHAUMILOLII

 

            Lilo mai la kau mau pape kepau i mea ole aohe wahi mea a iino iho na maku o ua eueu nei o ka pali kapu o Keoua! Hana kou ia mai ka ikaika @ nui!-L. H.