Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 16, 16 April 1920 — Page 7

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            "Ke hauoli loa nei au i keia halawai hou ana o kaua e kuu hoaloha, mahope iho o ko kakou noho kaawale ana no kekahi mau makahiki lehulehu. Ma ka'u mau mea e hoomaopopo aku nei nou, ua holonua maoli oe, me kou oni pololei imua, me ka hoopoina loa ana hoi i na mea o ka wa i hala."

            "Ke hoomanao nei au i kau mau mea i kamailio mai ai ia'u e Mrs. Remona, he nui ka'u mau hana ma ka honua nei, no kau mau olelo hoolana, i konoia mai ai au e hooko aku ia mau hana, pela paha @e i ike mai ai i ko'u holomua, no ko'u hooko ana i kau mau olelo."

            "Aole loa o'u wahi kanalua iki, no kou hooikaika ana e lawelawe i na hana i waihoia mai nau e hooko aku, "alaila alawa iho la @a nana ana a Mrs. Remona maluna o ka pepa inoa e paa ana iloko o kona lima, alaila i hou mai la: "Ua kuhihewa paha oe, ma ka hoouna ana mai i keia pepa inoa, ma ka inoa o Keoni Hanafoda, aole hoi'o ko'u inoa i kamaaina ia'u."

            No ka hoopau ana ae i ka pohihihi o Mrs. Remona, hoakaka aku la o Keoni Hanafoda, oia ponoi no ka mea nona ka inoa maluna o ka pepa e paa la iloko o ka lima, o kela wahine, me ka olelo pu ana aku, o kela inoa o Uilama, nona no ia, o kona inoa waena ia, a oiai he kulana haahaa kona, i kela manawa o kona hoea mua ana mai no Nu Ioka, ua huna oia i kona inoa hope, aka i ka loaa ana iaia o ke kulana hanohano, akahi no oia a lawe ae i kona inoa oiaio, no ka mea aole ana mau mea e hopohopo ai, a e hilahila ai paha i na kanaka.

            "Alaila, o oe'anei o Keoni Hanafoda, ke kanaka kahakii kaulana @a naua na kii e hoikeikeia ana ma ka hale hoikeike ma na pule aku nei i hala?"

            "Ae, owau no ua kanaka la, aole he mea e aku."

            "Ke hoomaikai aku nei au ia oe, no kou halawai ana me ka holomua loa. Ua ike au i kela mau kii i hanaia me ka maiau loa, me ka nui no hoi o ko'u mahalo, aole nae au i moeuhane mua, o ke kanaka nana i pena i kela mau kii, he mea oia i kamaaina mua ia'u. Pehea no hoi oe i nalowale honua iho ai mai ia makou aku, me he mea la, i aleia aku oe e ka honua?"

            "Ma ia wahi, ke ae aku uei au, he wahi hana ano maikai ole paha ia ma ko'u aoao, "wahi a Keoni Hanafoda me ka minoaka ma koua mau papalina. "Ua nui maoli na hoomaikai i hawaiia mai ia'u, a manao iho la au, aole e hiki ia'u ke hooko pono aku i na hana au i a'o mai ai, in a e hoomau iho ana ko'u noho ana ma Nu loka nei, pela iho la au i holo aku ai no na aina mamao, a hala keia mau makahiki elima."

            "Ua pololei oe e olelo mai la, pela wale no e hiki ai ia kakou pakahi ke hooko aku i na hana ano nui loa i ili iho maluna o kakou ka lawelawe ana, aka ia oe e kaawale aku ai, o ka iini nui iloko o'u, o ia no kalohe i na meahou mai ia oe mai i kela ame keia manawa, a ke kalokalo ae nei au, e ukaliia kau mau hana apau me na haawina pookela loa o ka holumua."

            "Me ka mahalo a nui ia oe e Mrs. Remona, a ke hauoli nei no hoi au i ka ike ana, ua kau mai oe i kou hilinai maluna o'u, no ka hiki ia'u ke hooko aku i ka'u mau hana apau me ka holopono loa. Ua noonoo nui loa au, ahiki i ko'u ike maoli ana iho no, aole he mea e ae nana i kokua mai ia'u no ka holomua o ka'u mau hooikaika ana, o oe hookahi wale no, no ka mea mamuli o kau mau oleloa'o, i ike maoli iho ai no au i ka oiaio o ia mau mea apau."

            "He hookahi wale no o kakou kokua nui, oia no ke Akua, e kau aku i ko kakou mau hilinni ana maluna On a, e hiki auanei ia kakou ke holomua ma na mea apau, he mea ole wale no ka ke kanaka mau hooikaika ana, ke ole Oia e kokua mai."

            " Ke ae aku nei au i ka oiaio loa o kena mau mea apau au e Mrs. Remona e hoakaka mai nei, aka nae, aole, e hiki ia'u ke hoopoina i ka mea a Kana elele, ma ou la i hana mai ai no'u, pela hoi me Mrs. Foda," alaila hoomaka aku la oia e hoakaka i ke ano o kana mau hana ma Parisa, e haawi ana hoi i kana mahalo kiekie ana no kana kumu, me ka hoakaka pu ana aku no kona holomua loa, oiai oia ma Parisa, pela no hoi me kela huakai ana i holo mai ai no Nu @oka.

            No ka hora hookahi kela kamailio pu ana o laua, a ia Keoni Hanafoda i ku ae ai eluna, no ka huli hoi ana aku no kona hokele, kono aku la o Mrs. Remona e hoea mai oia ma kekahi la, no ka ai pa ana me ia, no ka mea aole i pau ka makemake o kela wahine, e hoolohe mai i na mea e pili ana i keia kanaka kahikii kaulana.

            I kela huli hoi ana mai o Keoni Hanafoda, a koe hookahi wale aku la no ka Madame Remona, ua lilo na mea a kela keonimana i @oke aku ai i ke kamailio iaia, i mea ano nui loa ua wahine nei, me kona noho ana iho noonoo i kana mau mea apau i lohe ai, alaila, me he mea la, ua hoalaia mai la paha kona noonoo no kekahi mea, hooho ae la oia me ka leo nui:

            "Hanafoda!" wahi ana, me ka hooko'iko'i ana ma ka mamala huaolelo hope, me ka moakaka loa ana mai la iaia, aia kekahi mea pohihihi i pili aku i ke ola ana o Helena Foda me Keoni Hanafoda, koe wale no nae ka hiki ana iaia ke hooiaio no ia mea, oiai, aole he mea nana i hoike pololei aku i ka moolelo o Helena me kana kane.

            Aole i ike hou o Keoni Hanafoda ia Helena iloko o ke koena aku o kona mau la o ka noho ana ma Nu Ioka, no ka mea ua noonoo nui loa o Helena, aole he mea maikai ko laua halawai pinepine ana, aka nae elike @pe kana i hooia aku ai imua o Keoni Hanafoda, ua hele no oia e nana i kana mau kii pena, i ka wa i kauia ai maloko o ka hale hoikeike, a i ka maiau, me kona hopohopo ole ae i ka hoea mai o kana kane mua.

            He leka nae ka ua o Helena o ka hoouna ana aku na kana kane, e haawi aku ana i kona mahalo kiekie no ka nani ame ka maemae o na kii i hoikeikeia maloko o ka hale hui, e hoolana aku ana hoi i ka manao o Keoni, e hoomau aku oia ma kana hana, me ka manaolana e hooi loa ia aku ana kona holomua.

            O kekahi mea a ua o Helena i kakau aku ai, e noi aku ana ia Keoni, e pena mai oia i kekahi kii nui no Dora, ma ka manawa a ke kaikamahine e holo aku ai no Parisa, iloko o na mahina ekolu.

            I ka manawa i loaa aku ai o kela leka a Helena ia Keoni Hanafoda, ua lilo no ia i mea hoohauoli aku i ka manao o ua kanaka nei, mamuli o kona hoomaopopo ana iho, aole he mau manao maikai ole i koi iloko o Helena nona, nolaila i kona wa i hoea aku ai i Parisa, kona home hou, o kekahi o kana mau mea mua loa i hana aku ai, o ia no ke pena ana i kekahi kii no Dora, mamuli o kana mau mea i hoomaopopo ai no kana kaikamahine, a mamuli no hoi kekahi o ke kokua ana aku o kana kii, no ka mea, aole he wa hou aku e hoohakalia ai, ua makemake loa oia e paa mua kela kii i ka hanaia. mamua o ka hoea ana aku o kana kaikamahine e ike inia ma kela kulanakauhale.

            He eono mahina mai kela manawa mai a ua o Helena i hoouna aku ai i kana leka ia Keoni Hanafoda, no ke pena ana mai i ke kii o ka laua kaikamahine, ua hoouna mai la o Keoni Hanafoda i kekahi kii nui o Dora, ua lilo keia i mea hoohauoli loa aku i kona noonoo, ka mea ana i olelo okoa ae ai, he waiwai makamae kela nana e hiipoi mau ai i na wa apau, e hiki ole ai ke kuaiia me ke gula ame ke @lala, no ka mea, he ku maoli no i ka nani ame ka noeau ka mea i hanaia aku no kela kii, me he mea la, e noho okoa mai ana no kana kaikamahine imua o kona alo.

 

MOKUNA XXIV

 

 

            He ekolu makahiki mahope mai, mamuli no o ke koi paakiki loa a Dora ame kana kane, akahi no o Helena a haawi aku i kona ae, no ka holo ana i Parisa, no kela kumu, ua konoia mai oia, e waiho aku i kana mau hana, ame ke a'o ana i kana mau haumana,

            Ma kela huakai ana, no ka aina mamao, ua hoohauoliia mai oia ma kekahi ano, mamuli o ka loaa ana he manawa nona e hoomaha ai, a e hoohala ai no hoi ma ka nana ana aku i na hiona hou, aka @ae, ma kekahi ano, ua hookaumahaia mai no kona noonoo, iaia e hoomanao ae ai i kana mau wahi apau i hele mua ai me Keoni Hanafoda, me ka hiki ole iaia i kekahi wa. ke kaohi mai'i kona mau waimaka. Mamuli wale no nae o ka nui makee o Dora no ka hauoli o kona makuahine, me ka nui o na hana e hoohauoliia aku ai kona manao, pela wale no i hiki ai i ua o Helena ke hoauhee aku i ua manao kau maha mailoko aku on a, in a aole kana mau keiki, in a ua aneane e hiki ole loa iaia ke hoomau aku i ke kaahele ana ma kela mau wahi i kamaaina mua iaia, no ka mea e kau okoa mai ana no kana mau hoomanao ana no na wahi apau a laua i hele pu ai, a i noho pu ai. iloko o kela mau la a laua'e hoohala ana i ko laua mahina me@i.

            Iloko o kela mau makahiki ekolu o ka noho kaawale ana o Keoni Hanafoda ma Parisa, he mau manawa lehulehu loa ka Dora o ka hele ana aku e ike iaia, a ke huli hoi mai oia no Nu Ioka, e kakau mau aku ana no oia i leka na kona makuakane, ma kela ano iho la, aole i noho pouliuli loa o Helena no ka Keoni Hanafoda mau hana, aka e loaa mau aku ana no ka ike iaia, mai ia Dora aku.

            Aole nae mai ke kaikamahine wale aku no, i loaa ai ka ike ia Helena no ke ano o ka Keoni Hanafoda mau hapa, aka ua heluhelu nui no oia i na nupepa ame na buke nupepa o Parisa ame Ladana, mailaila aku i ike nui ai oia i ke kaulana o Keoni. Aole o la@a kakau kekahi i kekahi, koi wale no, ma kela manawa o ka loaa ana mai o ke kii ia Helena o Dora, ua haawi aku oia i kona hoomaikai, me ka hoonui ole aku i na olelo oloko o kana leka.

            Aole @o he makemake maoli o Helena e holo makaikai hou aku no Parisa, mamuli wale no o ke koi paakiki loa o Dora, me ka noke mai o kama pu@ona i ke koi iaia, pela wale no oia i ae aku ai.

            Oiai ua maopopo mua ia Keoni Hanafoda keia huakai hele a Dora ma, ua makaukau na mea apau, no ka hookipa ana aku ia lakou nei, hakalia no a hoea lakou no Parisa, aia hoi o Keoni Hanafoda e kukali mai ana, me ka hookipa ana aku i kana mau malihini me ka hanohano loa, maloko o kekahi hale kao koa, ana i hoolimalima ai no lakou, aole hoi maloko o ka hokele, kahi 'akoakoa nui o na kanaka.

            Ua hoolala mua no o Keoni Hanafoda i na mea e hoohauoli ai ka manao o kana mau malihini, i kela me keia la, aka nae, oiai ua maluhiluhi loa o Helena, ma kela hoea ana aku o lakou no Parisa, nolaila aole lakou i hele koke i ka makaikai, aka ua noho hoomaha iki he mau la, eia nae no Dora ame kana kane, aole e hiki ia laua ke noho malie i kauhale, o laua no ka i hele mua i na hana hoohauoli, malalo o ka Keoni Hanafoda alakai ana.

            He ekolu nae la o kela noho ana aku o Helena ma Parisa, lohe iho la kekahi wahine i kamaaina mua ia Helena, no kona hoea ana aku, a i kona hele ana mai e ike, noi mai la ola ia Dora e hookua aku i kona makuahine e hoohala i kekahi mau pule me ia ma kona home, a nana no e lawe hoomakaikai ia Helena, ma na wahi ano nui apau o kela kulanakauhale.

            Ua maopopo ia Dora, aole he maluhiluhi maoli ko kona makuahine, a ano oma'ima'i paha, aka mamuli mai no ia o ke kaumaha o kona noonoo, no ka hiki ole loa ke hoi hou mai kela ano kahiko mawaena on a ame kana kane, @olaila, i ka wa i hele mai ai kela wahine e noi no ka hoi aku o Helena me ia e noho ai, ua haawi koke aku la ua o Dora i kona ae, no ka mea he hoomama ana aku ia i na manao kaumaha o kona makuahine.

He mea oiaio ua hoomama loa ia aku ko Helena noonoo, ma ke kaawale ana o kona wahi e noho ai, aole hoi imua o Keoni Hanafoda, i na manawa apau, a iloko o na la kakaikahi wale no o kona noho ana aku maloko o kela home, ua hoi hou mai kona mau ano hoihoi.

            He elua wale no manawa a Helena i ike hou ai ia Keoni Hanafoda mahope mai, o kela noho kaawale ana aku o@a, mai kana mau keiki aku. He mau manawa lehulehu ka i hoola@a@a, no ko lakou hele like e makaikai i ke keena kahakii o Keoni Hanafoda, eia nae, e loaa mau ana no he mau mea alalai, ma kela ano iho la, aole lakou i hele iki no kona keena haua, ahiki i ka la hope o ko lakou noho ana ma Parisa, akahi no a loaa ka manawa no lakou apau e hele ai, o kekahi kumu paha hoi, aole he wa hou aku e noho ai ma kela kulanakauhale.

            I ko lakou hoea ana aku maloko o ke keena penakii o Hanafoda, aia na kii o kela ame keia ano e kau mai ana ma na paia, ua hoonaniia no hoi oloko o kona keena, me na mea apau a ka maka e hoohihi ai, e hoike mai ana ia mau hiona i ka noeau o ka noonoo o Keoni Hanafoda, a ka naau e kamawae ole ae ai.

            Aole nae o ka Keoni Hanafoda mau kii wale no na mea hoonani maloko o kela keena, aka o na kii pena kekahi, a  na kauka kaulana ma ia hana, pela me na mea hoonani e ae, i hana maiau ia e na lima a kekahi mea e komo ai maloko o kela keena, e hiki ole ai e pakuwa kana nana ana, i kau a mea o ka nani maoli.

            Ma kela hele ana a Helena ma e makaikai i ka hale hana o Keoni Hanafoda, ua loaa kekahi manawa pokole a Hanafoda e kamailio pa ai me Helena, mahope iho o kona lawe ana ia lakou e hoikeike pakahi i kana mau kii, me kona hoakaka pu ana aku i ka manao o kela mau kii, elike me kana i hoomanao mau ai, i na a'o ikaika ana a Helena iaia.

            O keel kamailio hope loa ana a laua, a haalele aku ai o Keoni Hanafoda ia Nu Ioka, aole loa e hiki iaia ke hoopoina i na olelo hoolana a Helena i hookomo aku ai iloko on a, ua like kela mau olelo a'o, me ka malamalama o kekahi hoku alohilohi, ka mea nana i hoo komo aku i ka uwila iloko on a, e lilo ai kona mau hora mehameha kana hulu pena, me ka palamimo loa.

            O ko lakou hele nae ia maloko o ke keena o na kii lehulehu a Keoni Hanafoda e kau ana, ahiki i ka hoea pono ana aku o Helena ma kekahi puka aniani nui, e huli pono aku ana nana iwaho o ka muliwai nui, ia wa i hooho ae ai oia i ka pane ana ae:

            He keu aku a ka mea nani kilakila, ka lilo ana o kekahi kanaka i mea kahakii kaulana Ke hoomanao nei au i na olelo a kau kumu i olelo mai ai ia'u, a he mea na'u e hauoli loa nei, i ka hiki pono ana ia'u ke hoomaopopo i ka oiaio o kana mau olelo apau i kamailio mai ai. He mea ku i ke kamahao, a i ka noeau, ka hiki ana i kekahi mea ke pena i na kii mailoko mai o kona noonoo ponoi, elike me keia mau kii, ka mea i lilo i mau mea hialaai na ka poe e makaikai mai ana i ko lakou nani. Owai ka mea hiki ke kuekaa ae i ka mana ume iloko o keia mau kii i ko ke ao nei, i ka wa e noonoo ae ai i na haawina a'o kupono loa, i hunaia iloko o ko lakou nani? Ina i like pu kau mau hooikaika ana e Keoni Hanafoda no kou oia ana, elike me kau i hooikaika ai ma kau hana akamai, alaila eia oe ke pinana nei ma na anuu o ko ke kanaka ola ana, ahiki i kona hoea ana aku i kahi kiekie loa, elike me ka kaua i kamailio ai he eko@u makahiki ae nei i hala."

            "Aole loa au i poina ia mau mea a kaua i kamailio ai, a ke hooikaika nei au ma na ano apau, e hoea aku ai ilaila e Helena," alaila eueu ae la kona mau lehelehe mamuli o kona hoopuka ana mai i ka inoa o Helena, a i hou mai la: "Aole no he hana maalahi na kekahi mea ka hooikaika ana e hoea aku i ka puu oioina o kona ola hauoli ana, no ka mea i kekahi manawa, he keu aku a ka hana luhi, a i kekahi wa no hoi, he keu a ka mehameha."

            No kela mau hoaka a Keoni Hanafoda, kulou iho la ke poo o Helena ilalo, me ka hoomaopopo no hoi o Keoni Hanafoda, i ke kumu o kela kulou ana aku o Helena, ua lilo kana mea i pane mai ai i kumu e hoehaehaia aku ai ka noonoo o kana wahine mua, a mihi loa iho la oia iloko on a, no koua hoehaeha ana aku ia Helena, eia nae, no ka manawa pokole wale no kela kulou ana iho a Helena, alaila aea hou ae la kona poo iluna, nana aku la maluna o na maka o Keoni Hanafoda, a pane aku la me ka minoaka ma kona mau papalina:

            "Ke manaoio nei au, he pilikia no keia i loaa i na mea apau; pela iho la ka hana a ka mea kolohe, o ka hoala mau mai i na mea maikai ole iloko o ko kakou noonoo, o ko kakou mea wale no e lanakila ai maluna ona, o ia ka makaala."

          "Ke hooia aku nei au i ka oiaio o kena mau mea au e kamailio mai nei, no ka mea, ua ike maoli iho no au i kekahi manawa no'u nei," me ka hoao ana mai o ua o Keoni Hanafoda e minoaka. "Eia mau kela kolohe ma ko kakou aono i kela ame keia manawa, a nou no ka hemahema, o kou okupe no ia a hina ilalo."

          E hoomanao oe e Keoni, o ka paio a kakou e hoouka aku ana, aole ia he paio maalahi, me ke kauka'i aku paha maluna o kekahi mea e kokua mai ia oe, aka he paio ia, i ili aku ke ko'iko'i maluna o kela ame keia pakahi o kakou, ka hoouka ana me kona ikaika apau; aole no nae ia he hana maalahi, aka nae, he mea na kekahi kanaka a wahine paha e haaheo ai, ke kaa ka lanakila ma kona aoao, he mea no hoi e ike mai ai kekahi i kau mau mea i hana ai a hoohalike mai, a o ka mea oi loa aku, o ia no ka hoemiia mai o na ino o keia ao, a nui hoi ka maikai e loaa ana i na kanaka."

          "He mau manao kilakila loa kena au e kamailio mai nei imua o'u a ke hooia aku nei au ia oe, aole loa au e poina i keia mau olelo a kaua."

          "Owau no hoi kekahi e hooia aku nei, aole loa au e hoopoina no keia holo makaikai ana mai nei o'u no kou hale hana nei, aole hoi e poina i keia hiona nani a'u e ike aku nei ma ka muliwai, pela me na hiona maloko o na paia o keia keena, a o ka mea oi loa aku, o ia no ka nani o kau mau kii i pena ai me ka maiau loa. He mea na'u e hauoli loa nei, ka ike ana i kau mau mea i hana ai, ame ke ano i hana ia ai keia mau kii."

          "Me ka mahalo a nui no kena mau mea au e kamailio mai nei," wahi a Keoni Hanafoda, me ka nanaina kaumaha ma kona mau maka.

          "E mahaoi aku ana au, ma ka ninau ana aku ia oe e Keoni, heaha ka mea malalo o kela kapolena e uhi mai la?" wahi a Helena me ke kuhikuhi ana aku i kahi o kekahi mea nui e waiho mai ana ma ke kihi o ke keena hana o ua o Keoni Hanafoda. "Aole no au i manao mua e ninau aku ia oe i keia mea, aka nae me he mea la e hookikina mau ia ae ana oloko o'u, e kekahi mana a'u i maopopo ole, ahiki i ko'u hoopuka okoa ana aku la ia oe i keia mea."

          Leha aku la ka Keoni Hanafoda nana ana ma kahi a Helena i kuhikuhi aku ai, alaila kulou iho la kona poo ilalo, no ka mea aole loa oia i mauao, e hoikeike ae i ka @eahuna, ana i hana ai, a no ke kahi mau sekona, aole e hiki iaia ke pane ae, aka nae hoi, he hana rula ole, kona noho hamau loa ana, nolaila pane mai la oia me ka i ana mai:

          "O ka mea e waiho mai la malalo o ke kapolena, he kii ia a'u o ka hana ana i kela ame keia manawa kaawale e loa ana ia'u, no na makahiki ewalu ae nei i hala, me kuu manao, ua pau kona mau hemahema, eia nae aole e hana mau ana no au, ahiki no i keia manawa au i ninau okoa mai la, aole no i hoea aku i kahi e pau pono ai ua hemahema i kulike me ka'u i makemake ai."

          "Aole aku la no hoi e nele ka maikai o kela kii, ua loihi maoli kou hana ana iaia," i pane aku ai o Helena. "E ae mai oe e ninau aku au. heaha ke ano o kela kii au i hana ae?"

          "U kapa aku au i kela kii, he "Ola Hou," no ka mea ua pili loa aku ia i ko'u ola ana."

          "He mea ano nui maoli keia au e Kenoi e hoike mai nei, a pehea e ae ana anei oe ia'u e nana aku i ke ano o kela kii?"

          Ma kahi o ka hawi koke ana mai o Keoni Hanafoda i kona ae, u kunana hou iho la no oia, a i ka ike ana aku hoi o Helena i ka ulolohi loa o ka pane ana mai a Keoni i kana ninau, manao iho la oia e nonoi aku, e kala mai iaia, malia ua hoehaehaia aku paha ka noonoo o Keoni no kela noi ana, ua minoaka e mai la nae o Keoni Hanafoda. alaila i mai la:

          "E ae aku ana au ia oe'e naua i kela kii, oiai au e lawe aku a@a ia Dora me alekana ma kekahi wahi e aku, no ka nana ana i na kii nolaila ua hiki ia oe hookahi wale no ke nana, elike me kau i makemake ai. me ka hoopilikia ole ia mai e kekahi mea. Aole loa he mea e ae i ike i ke@ akii, owau hookahi wale iho no, a o oe hoi ka lua."

 

          He Moolelo no ka

MAKAIKIU MAKENEKI

a i ole

KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA.

 

          Hana iho la o Mr. Baida i kana uwaki a kauoha aku la i ke kauwa e iho aku malalo a kauoha aku i ke kanaka malihini e pii mai i kona rumi, alaila laka hou aku la i ka puka a paa, alaila hoomakaukau iho la iaia no ka hui ana aku me ka malihini, me kona nana mua ana iho i na daimano , alaila hele aku la e holoi i kona mau maka iloko o ke pa wai holoi maka me ka wai hu'ihu'i.

          Ua pau ae no hoi kona mau lole i ke komo, a ua pau kona lauoho i ke kahiia, a ua makaukau no ka hookipa ana mai'i ka malihini, kikeke ku ana ke kauwa mawaho o kona puka, a iaia i wehe mai ai hoolaunaia mai la o Mr. Sanakelea imua on a e ke kadwa.

          He helehelena hoihoi ko ke kanaka opio ia komo ana mai e lululima, a ia manawa hoomanao ae la ka lunanana i ka mea i hanaia maluna o ke kanaka opio ma Dova ma kela po a lakou o ka holo pa ana mai maluna o ke kaaahi laweleka mai Ladana mai.

          Mamuli o ka maikai o ka pepa hoolauna e kau ana o ka inoa o Sanakelea ua loaa kekahi manao hoohuoi i ka lunanana, nolaila, mamua o kona hookomo ana mai ia Sanakelea iloko o ka rumi, hele mua ae la oia no kahi o kona moe a haha aku la no kahi o kana mau waiwai e waiho ana mahope aku o ka paku o ka moe a Sanakelea e ike ole mai ana, a lawe mai la a huna iloko o kona poli.

          Aole oia i kamaaina i kela kanaka opio, aka, ua lohe wale no nae nona. "Ua maopopo ia oe ko'u inoa, pela ko'u manao, e Mr. Baida," i pane mai ai ke kanaka opio, meke@ano hopohopo a hoopeope ole. "Ke hoomanao la no oe i ke kanaka opio i hopuia ai ma ke ano opea wale ia ma Dova, a mahope o ko'u hookolokoloia ana mai nei ua haule wale ka hihia a hookuuia mai nei au, oia no hoi ka hihia au i koounaia mai ai ianei e huli, a ke manaolana nei @u e holopono ana no kau huli ana i ka mea aihue.

          "Ia'u i hoea mai ai i Dova ua kamailioia mai ia'u he mea pono ia'u ke hele koke mai e ike ia oe i kuu manawa e hehi ai ko'u mau kapuai wawae i ka lepo o Parisa nei, a pela iho la au i hoea mai la e ike ia oe, he hana maikai ole loa na'u i hana ai, aka, no kuu makemake e  ike koke ia oe, peola iho la au i hoea kakahiaka loa mai la imua ou.

          "Ua loaa@@ka manao i kela poe ma Dova no kekahi kumu i maopopo ole ia lakou malia, i kou manawa e ike ai aohe holopono o kau hana maanei e holo aku ana paha oe no Amasatema e huli ai, a i ole, ma kekahi wahi okou aku paha, ma keia kakahiaka, in a no kou holo mua ole no kekahi wahi.

          "Ina no kou haawina laki a e loaa ana ia'u ka ike eia no oe i Parisa nei e hele koke mai au e hui me oe, e Mr. Baida, a ma keia hokele oe e loaa ai ia'u, pela iho la i pololei loa mai nei ka'u hele ana mai nei no nei, a in a no kou loaa ia'u, e hoike aku au ia oe no kuu hookuuia ana mai nei me ko'u hoohakalia ole.

          "O kekahi no hoi, no ka loaa ana ae ia'u o ke kelekalama e hoakaka @na i kou lokomaikai piha i kuu mau hoaloha maanei, no ia kumu kekahi a'u i makemake loa ai e hui koke me oe a e ninau aku ia oe no kekahi mau mea e pili ana ia laua."

          Haawi mai la oia i kekahi mau olelo hoomaikai i ka lunanana, me ka hoike wale mai no i ka inoa o Mrs. Beterama, huna iha la hoi i ka inoa o ka ipo ana oia o Miss Adelaide Nole, ke kaikamahine hanauna a Mr. Wilemota, a hoolana mai la i ka manao o ka luna nana, me ka i pu ana mai i kona manaolana e holopono ana ka hana a ka lunanana ma ka huli ana i na waiwai ame ka mea oiaio nana Taihue.

          Ua midi pu mai oia i kona hewa no ka hele ana mai e hoohaunaele i ka hiamoe o ka lunanana ma kela manawa kakahiaka loa o ka la, hookahi no kumu nui oia no kona makemake me ka hoohakalia ole e lohe aku i kekahi nuhou mai ka lunanana aku e pili ana no kona mau hoaioha e noho ana ma ke Alanui Makao.

          He mea oiaio aole hiki iaia ke hele koke aku i ka hale o Mrs. Beterama ia manawa. Ua kelekalapa mai oia ia laua e holo mai ana oia ma ka moku o ia po a e hoea mai ana i Parisa ma ia kakahiaka, aka, aole on a makemake e hele mua aku ilaila, o ka Lunanana Baida kana mea mua loa i kau nui loa mai ai e ike mua, a me ke kanalua ole ke haka mau mai la na maka o kela mau lele no kona hoea aku. "Ua lohe mai anei oe i kekahi mea ma ia ahiahi mamaa iho no kekahi mea e pili ana i na lele ma ke Alanui Makako@" i ninau mai ai ke kanaka opio i ka Lunanana Baida.

          Oiai no ka lunanana e opeope ana i kona mau wahi pono a e hookomo ana hoi iloko o ka paiki lole ua pane aku la oia i na ninau apau a ke kanaka opio, a ma na pane apau ana o ka hoike ana ae i ke kanaka opio ua loaa ka ike i ke kanaka opio ua ahuwale imua o ka lunanau na mea apau e pili ana mawaena on a ame Miss Adela Nole, eia nae, iloko o kela manawa a laua e kamailio ana aohe i hoopuka iki ia ae ka inoa o Miss Nole.

          Na Sanakela no i hoopuka ae i kona inoa ma ke ano puka hewa mai iaia ae, a ua hoopukaia ae no hoi ia inoa me ka hooikaika o ke kanaka opio e uumi iloko on a, aka, oiai ua puka ae la iwaho a ua hiki ole iaia ke huna hou iho, ua lilo ia lele opio i mea kamailio nuina laua ia manawa.

                    Ma ka mea oiaio ua pili kaumaha loa o Miss Nole no kela hopuia ana on a ma Dova, no ka mea, ua hoike mai oia pela i ka lunanana i na manawa ana i kipa aku ai e ike ia laua, a mahope mai no. Ua hoahewa loa o Miss Nole i ka poe na lakou i opea wale iaia a i hoopaahao hewa hoi iaia, aka nae, e hauoli ana oia ke lohe aka ua hookuuia mai la ke kanaka opio ana i aloha ai.

          Ua maka'u au-ua piha au i na manao hopohopo e ko ana na hana imihala a ka poe i manaoino ia'u, a e hoopa'iia ana la au, eia nae, i hoike aku au ia oe i nei manawa ua piha au i ka hauoli no kuu hookuuia ana mai, he mea hoi nau e hooiaio iho ai aole i hawahawa kuu mau lima i kela karaima. Oia mau ka noho o ka manao hopohopo iloko o'u ahiki i kuu hookuuia ana mai la, a eia nae ka'u e hopohopo nei i nei manawa, e lilo ana paha ko'u hopuia i mea e kau mau ai o kela alina maluna o'u he kanaka hana karaima, a e lilo ana au i mea nanakeeia mai e na kanaka ma nei mua aku. Oia ka'u mea nui e nalu nei no ko'u hopena."

          Pani iho la ka lunanana i kona paiki lole a paa a huli mai la me ka pane ana mai: "Mai maka'u oe no kou hopena ma nei mua aku, no kamea, he kanaka hewa ole oe. Eia hou, oiai oe @a lilo i mea aloha a i mea hilinaiia e Miss Nole, e hoike aku au ia oe i keia, e loaa ana ia oe ka pomaikai ma nei mua aku: o oe ana kekahi o na keonimana opio waiwai, a mai poina oe i keia olelo a'u."

          Ia manawa hele mai la ka malihini he mau kaina wawae kakaikahi imua a hopu mai la i ka lima o ka Lunanana Baida i mai la: "No ia mau olelo au ke haawi aku nei au i ka'u hoomaikai a nui ia oe; ua maopopo ia'u mamuli o ko'u lohe ana mai na le@e ae he kanaka oluolu a he hoaloha maikai loa oe no na mea apu iloko o ka pilikia a ke hauoli nui nei au i ko'u  hui ana me oe e Mr. Baida."

          Ua huli ka lunanana no kekahi mau mea hoomanao i hoikeia mai iaia no keia kanaka opio, aohe nae he loaa, a oiai oia e nana mai ana i ke kanaka opio hoomanao ae la oia i na mea apau a na lede i kamailio mai ai iaia e pili ana no ke kanaka opio, kona mau ano maikai apau, kona akahai ame ka makaukau no ka hana.

          "He kanaka opio kekahi i hakoko me na pilikia lehulehu he nui me ke kuhihewa ole," wahi a ka lunanana i noonoo iho ai, "oia nae, he kanaka opio oia e hiki ai ke haawi aku i na hilinai ana me ka lawa i ka ike ame ka ikaika e hana ai nona iho he kakaikahi na kanaka i like me ia."

          Alaila hoakaka mai la ke kanaka opio i ke kumu o kona hookuuia ana. Aole oia ma kahi kokoke i ka hale o Wilemota me ka manawa i aihueia ai na daimana, ma kahi e oia ia manawa e malama ana i kekahi o kona mau pilikoko i loaa i ka ma'i, a oiai no oia malaila ua kiiia aku la oia a leweia ae la i Ladana e hookolokoloia ai.

          O kahi o kona pilikoko i noho hana aea ma Kemafora, a mamuli paha o ko Wilemota koho wale ana he kanaka oia i noho hana me ia no kekahi manawa, pela oia i hoohuoiia ai nana i aihue i na daimana, aka nae ma ka manawa o ka ninauia ana o kona pilikoko ua hoike ae oia, ma o kana oleloike la i hoohikiia, ma kela manawa i aihueia ai o na daimana, ma kona hale o Sanakelea kahi i nolio ai oiai oia e waiho ana i ka ma'i.

          Ua nee ae la o Sanakalea i ka akaaka i kona manawa i hoakaka mai ai imua o ka Lunanana Baida no ke kumu o ko Wilemota inaina ana iaia, oia hoi ko Miss Adela Nole hilinai maluna on a. Ua hookohula o Wilemota e malama i ke k@ao ame na waiwai o Adela a hiki i ko@@ @o ana.

          He nui na hanaino a Wilemota i hana ai maluna o Miss Nole." wahi a Sanakelea o ka hoakaka ana mai," a ua oi loa aku kana maa mea i hana ai maluna o ka lede opio mamua o ke kupono. Ma kekahi manawa aole aeia o Adela e hele ma na anaina nui. koe wale no ma kekahi mau wahi e akoakoaia ai e kekahi poe wahine kakaikahi, a i ka manawa hope loa, ua hooliloia o Adela i paahao ma o ka hoopaa mauia ana iloko o ka hale, a i ka manawa hope loa ua holo mahuka aku la o Adela mai ka hale aku me ka ike ole o Wilemota.

          "Ua holo mua mai oia ianei mamua o'u," wahi hou a Sanakelea, "ma kana kelakalapa o ka hoouna ana ae i maopopo ai ia'u ko@@ wahi i noho ai, a e holo mai ana nu ia nei ma kuu manawa i pa@ a@ i ka hopuia ma Dova. Ke kamailio aku nei au i keia mea ia oe ma ka hunahuna ole iho, no kuu ike he kanaka maikai oe, a he hiki no hoi i na mea huna ke hoike aku ia oe me ka naio. a i kekahi mana wa e hana ana na keonimana elike me oe i na ano hana e lawelawela ai e na kauka, oia hoi ma ka lapaau ana mai i na naau kaumaha ka poe i kaumaha ka naau.

          "Aole oia wale no aka ua hoike aku oe i kou oluolu ame kou lokomaikai ia Miss Adela, i loaa ia'u ia ia ike mai kekahi kele kalama ana o ka hoouna ana ae ia'u. O, i hoike aku au ia oe i kela, aole au i kupono e lilo i mea aloha na kela kaikamahine, no ka mea, he kaikamahine waiwai oia. a no'u iho he ilihune.

          O, ua kupoao loa oe e lilo i kane nana, i pane aku ai ka lunanana, me ka hakilo pono loa mai i kona mau ano apau. "Elike me ia a'u i hoike mua aku nei ia oe he kanaka opiopio oe i makaukau me ka ike a he naauao no hoi e hiki ai ia oe ke hookele no kou holomua ma kekahi hana a huipu me kou ano hoopono, oia iho la no na mea ano nui e hiki ai ia oe ke pii ma kekahi kulana a e pono ai hoi ko olua noho ana, in a no ko olua hoohuila ae ma ka ma@e," i pane aku ai ka lunanana.

          "Aole @@ i ike i ko'u ohana no kekahi mau makahiki loihi," wahi hou a Sanakelea o ka hoomau ana mai. "No kekahi manawa lo@@@ ko makou noho ku@ee ana, o ka oi aku nae no kuu kaikuaana. He kanaka hookiekie oia, a e kou mau mai ana oia ia'u e hele i ha pule, a ua hoole aku nae au ia kou ana, a no ia kumu ua lawe oia i kekahi o kuu mau hoahanau, he kanaka opio i holo mai ke kula kiekie mai.

          "Heaha la kana i hana ai i kou mauao! E hahai mau ana oia mahope o'u i na manawa apau a e haka mau ana kona mau maka maulna o'u ma na wahi apau 'u e hele ai e huli i ko'u pono, oiai nae he kanaka kino ikaika no oia e hiki ai ke huli aku i kona mau pono ma keia ola ana.

          "No ia hana ana ua piha au i ka ukiuki, a ke ike nei nae au i ka hewa o ia hana i keia manawa, i kuu manawa e hoea aku ai i ko lakou hale aole on a makemake e hookipa aku ia'u, ela nae ua make oia, a mamua nae o kona make ana ua hoike mai oia ia'u no kon@ hookaawale ana i kekahi pomaikai no 'u. Ina no kona ola hou mai ua hooholo au i kuu manao e hoi hou aku me ia a komo pu aku me ia i ka ekalesia ana i hooikaika ai!"

          Ma keia manawa ua pau ka Mr. Baida hooponopono ana i kona mau wahi opeope ua paa kana paiki lole i ka nakiikiiia, a ua noho iho la ilalo e hoomaha no kekahi manawa. "Ua loaa ia oe ka maha, ua kaahope aku la kela hana hoopilihua i kou noonoo," wahi ana o ka pane ana ae i ke kanaka opio.

          "Ae no hoi, a mahalo nui i ka lunakanawai hoomalu no kona hookuu ana mai nei ia'u."

          Nolaila, mamuli o kou lanakila ana mai la e hoopau pono ia ana na hana apau me ka hauoli, oia paha ea! Oia maoli no ka pololei," i pane aku ai ka lunanana. O kona manao ma ia kamailio ana aku la ana, no ka mea no ia e pili ana i ka hoohuiia ae o laua me Miss Adela. "Oia maoli no ka pololei elike me ia i manaoia."

          "Oia maoli no ka pololei-ae, aka, he pinepine no nae na manawa i pololei ole ai. Aohe au i ike i ka mea a'u i hana ai e kupono lehulehu ka poe hana kolohe ma keia ao i loaa na pomaikai me ka hana ole i kekahi mea e kupono ai ka loaa ana mai o na hana hewa wale no aka nae o ka'u hana pono wale no o ka ae aku ia ma'i pomaikai e holo mai ia'u.

          "Malia paha e olelo iho ana oe i ke kupanaha o ka loaa ana mai ia'u o ka pomaikai, a ke manao nei au ua aie nui aku au i kela mea nana i haawi mai ia'u i kela pomaikai, me he mea la e koi okoa mai ana ia'u e komo aku iloko o kela ekalesia."

          "E pono oe e komo aku i kela Ekalesia Wesele," i koi okoa aku ai ka lunanana, i kamailio aku ai oia pela no ka hooluolu ana aku ia Mrs. Baida, no ka mea oia kekahi hoahanau o ia ekalesia, eia nae, aole i loaa iaia ka noho oluolu a lokahi ana me na kahunapule lehulehu i noho ma ia ekalesia.

          "He manao maikai no ia, aka nae o ko'u ohana apau loa he mau hoahanau wale no lakou no ka ekalesia Enelani," i pane mai ai ke kanaka opio.

          "Aha, pela?" i nihau aku ai ka Lunanane Baida.

          "Laki no oe i kou hoea koke ana mai nei no ka mea ma ke kaaahi o ka hora 8:20 o keia kakahiaka o kau aku ai au no Enelani ka pahuhopu; ua pau ae la no ka'u hana o ka holo ana mai e hanu mahope o ka meheu o ka poe na lakou i nihue mai i na daimana a Wilemota. No ka mea e pili ana i kela makai Palani i hopuia ai aole e loaa ana kekahi ike i ua makai o nei o hiki ai ke ahewaia kela kanaka, a ma ko'u manao e hoopau wale ana lakou i ka huli ana. Ua loaa mai ia'u kekahi ike e pili ana i ka mea nana i pepeki ia Reminetona, aka, oiai aole ia o ka'u hana i @olo mai ai, nolai@@ aole o'u kuleana e hookomo wale akuai no i ko'u wawae iloko o ke ahi."

          Mahope o ko Sanakelea hamau ana no kekahi manawa pane aku la oia aole kumu ana i ike ai e hiki ole ai ia Reminetona ke owili pu ia me elua mau kanaka e ae mawaho ae o@@ ma kela karaima aihue, aka, oiai nae ua make aku la oia, no na kauaku elua ka hana i koe e huli aku ai, a ua haawi aku oia i kana olelo ike i ke Kakiana Bell ma Dova.

          Ma ka hora 10 o ke ahiahi mamua aku ko Sanakelea haalele ana aku ia Dova, o ke kaaahi ana i kau mai ai mai La@ana mai oia no ke kaaahi laweleka mau ma ka po e holomai ana no Dova, ke kaaahi mua no ana o ke kau ana mai a paa ai oia @ka lele ana aku ma Dova no ka hoomaha ana, a no ka honi ana aku i naea huihui a kau hou mai la maluna o ka mokuahi no Europa.

          Ma keia manawa ua komo mai la ke kuene me kekahi mau leka na Mr. Baida, ma ka po mamua aku ka loaa ana mai, eia nea, ua alo ae i na maka o ke kanaka nana e nana na leka e ku hana ana ia manawa. O kekahi o na leka ana o ka lawe ana mai ua kuniia owaho o ka wa-hi ma ke laleleka; o kekahi he kelekalama.

          "Ua wehoia anei keia mau leka e oe?" i @@au aku ai ka lunanana.

          "Wehe ia laua? Hu, aole o'u kuleana e wehe ai! O, aole!" e ka moniaua; aole o makou hoao e ku e kanawai ma o ka wehe ana i na leka a na malihini e kipa mai ana i keia hokele e noho ai; ua loaa ia makou ka mahaloia no ka hana ole ia hana, nolaila aole o makou hakiloia mae ke hoea mai ke ekeleka."

"Me he mea la i ka nana iho ua weheia keia mau leka," i pane aku ai ka Lunanana Baida. E hooiaio mai ana ke kelekalama mai ke Kakiana Bele mai no ka hookuuia ana mai o Sanakelea, a e kau oha mai ana iaia e hoomakaukau no ka halawai ana me Sanakelea ma ke kakahiaka.

          O ka lua o na leka na Mrs. Beterama i kakau, e hoike mai ana iaia no ka loaa ana mai o ka Anakelea kelekalama ia laua e hoakaka ana e holo mai ana oia no Parisa a e halawai ana me ia ma ia kakahiaka, ua hookuuia mai oia e ka aha hoomalu mahope o kona hookolokoloia ana a maopopo kona pili ole i ka hewa i hoopiiia ae ai oia ma ke ano imihala wale, a e noi mai ana in a e oluolu ana oia e ai pu me lakou ma ka La Kalisimaka.

          "Ka La Karisimaka! Auwe, he oiaio, o ke ahiahi o ka la apopo ke ahiahi Kalisimaka! Aole hiki ia'u ke noho iho a ai pu me oukou ma ia manawa; e hoi aku ana au a ma ko'u home ko'u Karisimaka me ko'u ohana, koe wale no paha a he halawai me a'u o kekahi ulia e hiki ole ai ia'u ke hoi aku," i hoakaka ae ai ka lunanana.

          Maloko o kokahi leka e hoakaka ana ke Kakiana Pele i na mea ano nui e pili ana i ka hookolokoloia ana o Sanakelea me kona hookuuia ana mai e ka aha, a maluna o kekahi apana pepa i opiopi maikai o'e ia na huaolelo o ke kelekalama i kakauia ai.

          O ka lua o na leka maloko o ka wa hileka a Mrs. Beterama o ke kakau ana mai a Miss Adela Nole mai a maloko o ia leka e haawi mai ana i kona mahalo i ka Lunanana Baida no kana mea i hana ai, a aole oia e poina iki ana wahi a ka lede opio. "Eia nae, aohe a'u mea i hana ai no kou pono, e Sanakelea, eia no au ianei a i Enelani oe i hookolokoloia mai nei, no kou hookuuia ana mai nei paha i manao ai oia na'u i hana aku nei i kekahi mea nou kou kumu o ka hookuuia ana mai nei. Ua lanakila oe, aole ma kekahi kumu e ae, aka, no kou pili ole no i ka hewa, e kala mai oe ia'u, ke olelo aku i keia," i pane aku ai ka lunanana.

          "Eka lunanana, ke ahewa loa nei ko'u lunaikehala ia'u iho no ko'u hoike ole aku ia oe i kekahi hapa o ka'u moolelo. O ka la hope loa a'u o ka ike ana ia Miss Adele Nole oia no ka la mamua iho o kona holo ana mai no Parisa nei. Aole au ike mua e holo mai ana oia i Parisa nei. Ma ke keenahana o ka luna kope nui ko maua halawai ana, a o ka hapa o ka moolelo a'u i makemake ai e hoike aku ia oe oia keia, ua mareia maua."

          "U mare ia oe me ia?" i ninau aku ai ka lunanana.

          "Ae; a mai kela manawa mai a maua o ka hui hope ana ahiki i keia manawa aole au i ike hou iaia. Ua ukali mai iaia kana wahine lawelawe, a ua kaawale no hoi maua mahope iho o ka holopono ana o na mea apau a maua i hoolala ai.

          "Oia ke kumu o ko'u maka'u loa ana mamuli o ko'u mare ana iaia, aole e nele ana ka loaa aku o ua manao hoohuoi i na kanaka apau na'u io no i aihue i na daimana a Wilemota, aka, i hoike aku au ia oe aohe i hawahawa ko'u mau lima ia waiwai, a ke kau nei malu na on a kuu inoa i nei manawa. O kela kaikamahine lawelawe nona e hele pu mai ai me ia he kaikamahine hiki oia ke hilinaiia, e @@lo ana kau mau meahuna, iaia, no ka mea, he piha aloha oia ia Miss Nole."

          "He kaikamahine hiki ke hilinaiia! Ha!" i pane aku ai ka lunanana. "I ka wa hea na wahine e ike ai ia lakou iho? Ha! He kaikamahine hiki ke hilinaiia! Oia ka'u hana o ka noonoo ana i kahi i pili ai a ke manao nei au ua loaa ia'u. Ua maopopo no anei ia oe kekahi mea e pili ana i kela kaikamahine au i olelo mai nei he hiki ke bilidaiia!"

          Aole aole hiki ia'u ke olelo ae ua ike au. O ka'u mea wale no i hiki ke hoomaopopo nona he kaikamahine ui oia e ike iho ai no kekahi mea akahi a ike aku iaia he maikai oloko o kona @aau a@@ kana hana, a o kona inoa o Madoka-o Lidia Madoka."