Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 16, 16 April 1920 — He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu [ARTICLE]

He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

ĪU kauaka akamai loa o Hanakona i ke ki }>u, he hookalii kmnu j << ua a <• kela ki ana mai. uo kona piha loa i ke pihoihoi, a no i «,r akua-vii <i ka holo ana o ka waa, aka nao, ho pomaikai ia no ke j ka;~ari.:th':n<* oi«io. mi- ka lioohoka hou ia o !;e]a kanaka a%ka lapu-j nu i iral<\ J M«- ka naoa h >u oJe mai ilrjp:*, uo ka mea e liunaia. aku ana in:; n»a oaa, o ka hoomaki a-ku la no ia a 'Miriaina, o holo elike me k» iinma apau i loaa iaia, maluna o na kumulaaU, a jlqko o ua li«'j walo oalowale aku la.oia mai ka ike hou ana aku % i HanMk.ma iaia, aka nae ma ka aoao o ko.lu kauaka. ua piha oiu i V.a 4tihu in.' ka hoonaukiiiki, ahiki i koua hahau okoa ana aku i n- aa o kjua poe kanaka ine ke kuau o ftana pu tyifeīa, no kela aua mai o kona mau mauaolauu. e ke kaikamahiue aua n knhibfwa loa ai. aia ilako o ka j>olio o kona mau lima, eia k.i '<• •• !i-.u īna ka manu mai iaīa aku. U ka iu-lo aku la ia o Miriama ahiki i koiia hoea ana .aku nu • m!i: wahi i uoho kahiko ia e ua kanaka ; ike alfu e ku uiai | aw t»-. :i» kauhale, eia i::\e a uiu ka nahelehele, a e waiho niai ;<!!:■ uo na alanui, ke alaalawa la kana uaiia ana ma o a maanei, oaa ik<- aku i kokahi mea, nolaila iho, awiwi mai la oia maiiui:;i r»ia! <• ke kumulaau, a Uolo aku !a uo ka pee maloko o k -kahi o iin kauhale. a inailaUa aku no kalii nui o na kumlilaau e n'.n :iiai a?ia. o ka uoonoo nui wale no iloko oua, o ia kona mamao loa jn.i ; i:< ll:i:iakona aku. e hiki iiou ole ai i kela kanaka ko hoopilikia iua: ia.a. •. H - .ui;<- hookaiii aae, mar keia. wahi aku a Miriaiiia, o ka hoea aku ia. ina ke kukulu hikina, ke hookokoke mai la o 7Vforikona k»na kokoolua, ua hele no hoi ka lole o kanaka nei a° i ka •i;iiia.-ha.«. ua hele a mokumoku kona ili, i na lala laau kuku, ua liele j iiiii .paopa, me ka m.iluhiluhi pn,. pia, nae, aole ia lia.mea e hooK.:..'i:< īiio al o Morikona aka ke lioeueu mjiu la uo oia i ke kanaka P.i -,'- e ht'!e aku iinua ahiki i ka haiawai pu aua ine Hanakoua, ina !■■> i.< h-- mea e hoohauaia ai ua pu a- laua. ln laua n«i no aae e nanea ana i ka heiei lohe aku la o Mori« i"!ia i ke kani ana mai o ka pu raifela, ia wa i ku houua iho ai oia, ]■;•!» u > hoi me ke kauaka Paeie, a o ia. ka Morikona o kx huli *k ; i k& Paele a nnau aku la: HeaUa kau.nōonoo lio kela pu o ke kai.-i ana mai la?" ■ ' "l'a kokoke loa kaua e hoeft no na kauhale i uoho ai' o Hanaliona m<- kooa poo kauaka, a ke manao nei au, mai kela kahua hoomoana k<-Ja ]ni o ke kani aua mai la?" M<> ke'.a hele o ke kino o ka Mea- Hauohano» M!orikx>.ui a manumanu i ka mokurtiqJiu i na lala laatt, m'e kona hele no hoi a luhi aiaoii. he mea ole wale no kela inau pil ; ikia i kona noonoo. v ma ko'a wahi o ka inaka'u ame ka hopohopo i pili .mau aku i ua kanhka n«*i. aa auhee aku ia mai iaia aku, a o ka niauao koa; ka wiwo ole ka uiea noi iloko o kooa pauwai i. keia mauawa, no< ka mea aia iloko ona ka maaao' e Hbopal&le ae ia M!iriama, mtti ka īnana mai o k<-la kan-Uea lapu i ? holk« x oiaio, no-ka'ike o ua o Morikoiia, i ka hewa o kana<Mtea i haa^ afka ai inAfttna o Miriama ka. haha nana i h -.okomo aku i-kefa k&wāmahine iloKo o ka pilikia, a i hookau aku in>i i na hocbw9tka*atta ihaiina ona, iloko o na 0 Hanakona. ' Mai k» haaWe ana Aku o kft, ua* ka naka/ Paele, :• hoV niiū lam*Wi«>*o'ke alukai apa a aia . no i»ana pu raif«l# ffl? : i «* manawa aya\i, ffela^. v fioylitai ine kaiia ]hi panapaaa; ka'Me* aftle ona hilinai i kona al&īeai 4fc>aa i kekahi pu, <• ala aiai ao anawei a *fooj)oino i. kona dla, oiai no fu|e f ' he mea hoomaaia loa aka iaia;iiia'hei no- kekaa o kana.pu niiiela.i kela Paele. Oīai aae.iua maupopo aku la I tia o MorikonayVo k'elk pu a laua o ka U»he na akimi. kei kani ana .mai, na Hana'kond iō' a aia: hoi kn manao inaina 4 kela Paele maluna o' kohA :hakū mua, nolaila- ina no k» 'noohana o ke ioila me ke kila, alaila e hiki ana i Kau». Paele ke ki i ka pu raife"la, olai hoi ua o Morikona ua lawa no i kaua pu ].anapana. no ka mea he kanaka makaukau-loa oia ma kela ano pu, |K»ka baJa i«ia> ke ki aku i kona enenii. I ke kaa lna aku o ka pu raifela i ke kinalea Paele, o ko laua ue hoomau akii la> i»o'<ia i ka hele ana imua, o kft mea nae nana i h ekahaha Jo:< mai i ko laua manao, o ia no -ka lohe- hou. ana aku i kr kani piiiapiua?i mai o ka pu no kekalii mau me ka oloio. »•' " n:< i»oka, mamna pono aku o ka laua wahi. e hele aku nei 11. oi loa aku ka hihipe'a o ua. laaiv.ma kela. hiki koke ole a :aua ke oili aku ma kahi malaelae, aka nae, mamuli o ka pono h.-l«- wale a«a aka'ao, oili āku la laua ma kekahi wahi malaelae. aike aka ia no hoi laua. he wahi kela i .noho mua ia e. ua kauaka,- a e k#mai ana no na kauhale, i hele a popopo, me%ka uluia ana e ka na-]ii-k*hele. o ka mea nae a laua i ike ai, ma ko lana. liookokoke ana aku i aa kauaale »<M. <r fa no ka:<fe£iho mai> o ke kino make, o I'.k!,-. n.o ka puka poka ma konu kiho-, a e mau ana no ka pumeluna, me he mea la,. a ke kiia ana .mai no ia i ka poka a uiake; K«- a :.-i;«lawa la ka laua nana ana. i o a ia nei, aole o- lāua ike aku> a lAanloaio kanaka mai, ke ku inalie loa la nae laua, e hoolono niia. <» ka lohe aku i ka- nakeJkc ae 0 kekahi moa, ift wa i lohe koke . ;;ai no !aua i ka hauwalaau mai o kekahi.mau leo, nie ka owe o kua i nana aku ka hana o ke kauaka maloko aku o .ka lau <• :.a laaa. ike pono aku la oia ia Hanakona maluua o ka waa. me k< kahi mau Paele elua »• hoe ana me ka ikuika, uo kahi : o leona niau Kajt>a!r i ku pi ma kela kapa o ka muliWai. Holo awiwi aku Ia laua nei ahiki i ka hoea aua ma kapa o ka a.aiiwai. Mu . ke ahuwale loa o ka waa o Hanakoua e holo la, a o ia. M<»r!Kt»na i huli ae ai imua o kona alakai a i aku la: " l«a ike no anei oe i kekalii alahele no kaua e *Koea aku ai ma !a aoao o keia muliwai?" • i 1 -uliluii wale ae la no ke poo o ke keiki Paole; mamuli o kona ii..-. »«he o laua waa, a ina no ko laua ati maoli aku maloko o ka r«r,s!iwai. alaila. v pau ana lflua i ka aiia mai e ka moo, he oi aku ko laua lawe mua ana ae i ko la«a mau ola iho, maniua'-o aua a*u ilok » © ka wai. Alaalawa ae la nae ka naiia aiia a ua keiki, Pade nia keh» : ->;>- o ka moliwai a laua e ku ana, a i kela ike ana aku i ka w.aa a' M ; ;aa>a i holo mai ai a pinana ai iluna o ke kumulaau, hopu iuo. inai :» o;a i ka lima o Morikoua, a kuhikuhi aku la no kalii ana i ike aku !a ka *raa i ka lana mai, o ko laua holo aku Ja no ia. a loaa ua noī. aoJ«* no hoi he hoohakalia hou ana iho, o ke-kau aku la no ::j. - loaa oa waa nei ,aole no hoi he hoohakalia hoū ana~iho,..o ke saj akr. la no ia o laua iluna, a hoomaka aku la ke keiki Pa,ete e ];r.t i ka waa me ka ikaika, aia no hoi ka waa >o Hanakona ma.ke aku la o pae iuka o ka aiha. T* lūi' ana aku o ka ihu o ko lakou waa iuka> o ka'lele aku la no ia o Haiiakooa. me ka huli aoa mai ihOpe e .nana ai, o ka moa nana i h'.okahaha loa aku i kona noonoo, o ia no kona» ike ana- mai i ka īio!o akn <. kekahi waa me elua mau kanaka malu»ay me k<v hiki ol(: ia'.a ke hooinaopopo mai i ka mahao o kela waa e holo: aku nōi, j#ela koi ka maopopo ole iaia,- o na mea inaluna o kela waa» ' I ka hoea ana aku nae o ka waa o iMoiikoua ma, nowaena o ka niuiiwai. ua ike mai la kekahi o na Paele me Hauakona i ka Paele e hew aku wi i ka «raa, a kamailio aku la i kona haku, akahi no a loaa aku ka ike ia Hanakonau o ka inea mauiua o ka ihu o ka waa oia' no ka Mea Hanohano Mon'kona. I kinohi. ua kanalua loa ua o Hanakoua, no ka hiki ia. ALorik >na ke hoao aku e hookolo uiahope o meheu, no ka mea ua.ike #» : a i ka maka 'u wale o kela kanaka, aka natf, i ka hiki ana iaia ke *.V» aku i aa iaea ame aa popilikiā o kela alahele 'loa, me kekahi i kan.*»ka Paele hookahi walo no, koho. mai la ua kanfeka nei, aole he kīioiu e ae nana i kono mai ia Morikona, e liaalele aku i koaa uiaka'u ipau. no ka panai ana aku no ia i ka ino no ka in'o. . A«»le *o nae he hopohopo iho o ua o Hanakonay ke kn la no oia 20.-< kaj*a o ka muliwai, e kakali mai ana.o ka hookokōke• a%iho ka waa .» Monkona me kona kokoolua, a i ka hookokoke ana aku, e loheia ai k<- kamailio mai a ka poe ouka o ka aina # ia wa i ninaū niai ai oia i ka naae ana mai me ka leo aui okalakala: > • Heaha. mai«aei ka olaa- o keia wahi?" i pane mai ai u&.kanaka tfi;. me ke kau pu ana ae i kana pu raifela iluna, ma ke aiio hoomaka "uka "u īa laua nei, e hiki ole ai ke hoomau aku i ka-holo ana o k .- laua waa imua. •K ike ana oe e kena kanaka ino lapuwale," i pauai aku ai ka M -a Hauohano Monkona, ine ka unuhi pu aua ae i kana panapana, j k; aku la me ka hoohakalia ole iho. l'a kani like na pu a kela mau ka wa hookahi, me ke ku ana aku o Hanakona i ka poka ma kona umaunia, a haule aku la kaoa i»u ilalo. me ke kikiwi ana mai a hina ilalo, a ua ku uo hoi ka Mea Hanohano Monkona i ka poka, me koua hehee malie ana Iho a i j»auio ana iloko o ka waa. Ua piha loa ka Paele nana e hoe ana i ka waa me km pihoihoi, me ka maopopo ole hoi iaia o kanā mea e haua situ aī. ak» nae, iaa up .make o- HanMeona/ Alaila Wftifalahi j.,a nr.na ka hoe ana pili ma kela aoao, me ka- hoep' pVl:ki» <*!<• niai o kona'-lanui kanaka 'ponoi, aka hoi ; ina aole i make^

ua haku ino nei alaila o kahi o kona palekana, o ia 110 ka buli lioi ana mai no keia kapa o ka muliwai. Kc hoemi hou la oia i ka waa ihope a mamao lūai kaj»a aku o ka /»e koi'a nana ana mai nae i kona haku hou/i ka iiaoo malie, a iara i ike mai ai, aole ka i make uaOiaku nei ,oua, ifee inai la ōia hiiua, me ka hapai aua ae ia Morikoaa a hoolioho ae la ilun'a, me ka ninau pouo ana iho i kona/ wahi i ku i ka poka, iaia uae e liana' aku uei no ltk pono o kona haku, ua kapi hou mai la ka pu niaiuka mai o ka aina n-o ka e'ua o ka mau.iwu, a ku mai liv ka poka ina ke poo o keia l J aeJo. o ka hnule aku !a tio ia iloko o ka wai, nie ka niau no o ka paa o ka hoe iloko o kona lima. ITooikaika ae la o >Jjr,ikona, ahiki i koua kiei aila ae maluua o ka ihu (> ka waa, ike »I>u la»iaiHanakouy e hoopololei mai aua i kiua pu raifela imua una, u ke emi ilio la 110 ia o kona poo ilalo, aka nae ua hala-hu. wale ae la no ka poka o ka pu, ia v\a i ki aku ai oia i kana pu pauapana, a loau hou aku Ja o Hanakona i ka poka, aole uu nae ia he mea no ua kanaka nei £ lu>opau ai i kana ki aka hapai hou ae la nō i kana pu iluua. a ki mai la, aole uo he ku mai o Morikona, dia no hai o Morikoua ke ki aku .nei i kana pii pauapana, me ka laweia nae o koua w&apa e ke au o ka muliwai,- a» ma kela kulana nawaliwali ilio la o na kanaka a.elua, i hoomnu aku ai laua, i ka hoouka ana i ke kaua, aliik: i ka ualowale ana o ka waa o Morikona, ma kahi uakee o ka niuliwui, a pau aku la kona ike hou ana j ka poe ouka 6 ka aina, no ka mea ua pua ae Ia i ka ululaau.

Ma kela holo ana a Miriama, aole oia i ike ue aia kekahi poe ke naua. mai la; iaia mailoko mai 0 na kauliale kahiko i haaleleia 0 na kawaka Paeie, 0 kona hoea wale aku 110 Jroi i, i kekahi 0 ua mau' kauhale uei, ia wa i oili mai ai he poe i kahikoia me nn lol<» loloa, a paa iho la oia i ka hopuia. Ua noke aku la ke kaikamahine. opio i ka uwa'o imua.fo lakou e hookuu uiai iaia, aole nae-wahi mea a hoolohoia.mai, ua.laweia aku la keia a imun 0 kekahi ka.naka-aoo, , a i kona aana pono ana akū i ka heleheleiia. o ua kanaka nei, ela ka :> j kona makuakape Arabia 110, ke kanaka aiih i.kau ai ka weli ame ka maka 'u uona. r Elike ine kekahi mea i hana i ke karaima-pepehikanaka, pela iho ; ln kd Miriama kulana e ku la imua 0 ka.inoi 0 na AraHia, ke naka 1» hoi kona kino me ka haalulu, me ke kakali ana aku 0 ka lohe, i.ka hoopa'i e kauia mai ana maluna ona, no koua nialiuka ana mai kona alo aku. 'Aole loa ka moi o na Ara'bia i hoohewahew» niai ii*Miriama me ka iilo ole o kela mau makaliiki loihi o ke kaawale aiia mai iain aku, a hui pu iho hoi ma ka nui 0 ke kino o Miriama, i kela wa i mea no ua kanaka nei e hoohewahewa mai ai, a 0 ia, kaua o ka nane ana niai: , " Alaila, ua pau anei kou he!e auwaUa ana, i.hoi hou>■nuii ai oe iitf«a 0 ke alo 0 kou poe kanaka ea? Ua hoi hou mai ,anei oe no ke noi āna i niau uieaai nau, a i wahi e hoomoeia. ai kou. noo?" w-ilii , anh me ka leo pikanana. \f-E hookuu mai oe aole loa ā'u nlea i makemake ai <? noi aku la oe, a j kou kauaka paha, 110 ka mea ua makaukau n 0 na hoopakele 110'n i na wa apau," wahi a Miriama, me ka hooikaika ana, 1 wahi e hemo mai ai oia, mai ku puliki ana a kela. kanaka i kona inau Inna. "Owaū kou hoopakele au i mauao aku ai, mo' ia oe. e palekanā ai e Minama. i ninau hou mai ai ka moi 0 na Arabia. 0 111 lUa ' e huli hoi aku imua lioopakele, oia •I ka lohe a-na o ua moi nei o na kaiiaka Avabia i ka iuoa. 0 Tazana, ua hoopuka ae la oia i kekahi mau ,o!elo hailiili, no ka mea 0 Ta mai'- h ' ko ka,lllka n ua moi « woliweli. loa ai, me ka i ana " Alaila' inalalo auei 0 ka uialu 0 k'ela kauaka oe i uoho ai iloko keia mau mahahiki i Owai keia kaimka .ili keokeo- e holo mai Ja maJuna o kona no k» aJualu ana ia oe/" '-O kela no hoi ; ke kanaka>.ili. keokeo o Mahina kona inoa, ame ko!!i W° o , 'i OO ' 818 ' ! 1 e Ai I hUe ia 'V uai kou •'» R,u "'ai, o ua kanak» nei keia e alualu mai lavmahope o ? u." • . . I ka lohe ana 0. oa moi.nei i ka pane a ,Minaiua > .kauolta.koke ae , 1 k °ua poe kanaka, e, hookōkoko aleu ma k'apa 0 ka inuliwai m«m,t PC V na " a laaU ' a u holfr a * u e h 4l> u i kela kanaka' kon f h00 P l,lkia a " a ' " ,ai ia lakou, .mei ko}ja kauoha pu ana aku no-hoi.i kekahi poe, e noho nialie- lukp'u e kiai ia Miriama L>a hoea mar Ia uae ka waa o Hanakona ma koia kapa o ka muliwai, me ka lele aim mai 0 ua kanaka .noi iuka 6 ka aiiia, me ka holo iml l a ' l 1 kof ! a ana n.ai i .kalii, mala.?efa 'o, ike pono Z leS • a -M 0 u , a ka,lHka Ara'bla,> ā,iwaena o.lakou, 0 ka iiwrkekaln o .ua lahui' kanaka uei. Ho elua ,mau- kanaka i" kau loa ai ka weli īa Hanakoua, o ka mua oia o v Tazana, a o ka lui 0 keJa TnLlu & k /V;<? ka Arabia - a oiai «» iuakaukau kela- moi- nve/ kona poo kaaaka,. e hiki ole ai iaih ke hoouahoa niai imua.o lakou, o koiia liuli aku la no laahope a holo aku la no kahi 0 koua.waa e waiho mai ana me ke kauoha pu ana aleu i kona. mau ukali e a.w,i.wi .aia ka oono o k<! lakou kaawale aku ho kahi o ka*-palekaha. k ,.-, • - ■ Mamuli -o kela kaa e ana o<ka ike .iia -k*bfcka Arabta, 1 luki ai īaia ke hoi uo keia kapa o k.a muliwai'.me ,ka maa.j ahrloa inamua o ka hoea ana ak-u. o,.iia'-kaawka- Ara,bi.-no-.Jce,kahawai' mai iW ' ka , ,akou pelaHMOhoi 0 Hāhakoua i ki' lohe mai i kp i • na pU a Morikona->ame kond kokoojim i JOhe inai āi 1 ke-kaui, inamua ponō nwii o:..laiia.< ■ „ . , U aku la.na» o līaiiakona nitu i .kahi e loa, ie loaa ,a J^ OU neiy . <>iai aol * he waa 4a o! ka muliwī ' 1,01 lai -noi » wk .kaoaka; Arabi'a r uo kahi a»r. , l, S.i"°? ■'•"Mir.«ai«j kiai a koua poo kaoak'l a o.ko ifik<iu hnaleie aku la. uo-ia, i kt>ia..wahi-me. ke kamoe a-uii -u»i ,0 ko lakou'alahele'iio .kn.kukulu hema. ' k4jl ?" Pa . el » ū,akf . ° ka- loaa ana-aku i a '«Mow-koiia ■ ma-:*, wuiho '^•Waimk'An 83111 ' * I -i pv °:v a t "* kCkaJ,i 0 na ]yjkm u,ni kSb I m Mifela : mai ? . a> . uolaila akalu 110 a maopoj)o ae la ia kalia e ka makasrts»j£g' :: »«c!es«irwtafe-A'stiS koLl - ° T "T k ° l,J | P OIJ kanaka, me ka haaleleia ana' niiu iuū> , 0 kekaiu mau kanaka mahope mai, no»ka lawe ana maii wai :no lūkon,a 1 kela mau kanaka- ma ka inuliwai, i .ike aku ai laua i ka n«aJiiiic ?,nil-n ? i m rs m '"• UUa o IfH Wu:l ' ~olaila »>°lo aKiwi H ku la laua 1 mOI, P C ' J!l il !° la 1 ho,o ao ai ,akou « P«e maloko no , o ? . kal » ka makenmke 0 ka moi, e hopu i kela wahi-. •" 'aia/Wkuniu 11111 loaa naua, ina ka hoike ana uC i ka akea, aia me la kokahi wahme kahi i hrtbo ai, a 0. ke kumu \valfhn',hu«° 0 r niUl ai ' ° ia ka uk " llMa ' aku ' kekalu ,u 'i"a 'lala "Yna j liuahua, me kona nianao mua ole nae, o Miriama 110, kela wahine x)»iD;- ; - 8 n, ° l k(lkahi i ka.hopu aua 1 na wahiue opio; a ua.-ohi nui oia- i-.ke «ula mamuli o aka . ua&l ka Wa i nolio aku ai o Tazaua īua. ? ' U - a mOl l,el ''" ko, ho °mau aku i kana mau haaa pakaha, Il . ,% \ ail^ i 1 ka wa,wai 0 n » kanakh, 1,0- k»,niua ua like pir na kauoha ma, ia Taxana aku me ke kauawai, 0 ka mea e loaa pono mai' ana ka ° ° W maU kauoha > he hookahi waJe 110 hoopa'i o ia Ua hoopiha loa ia ak-a ua moi no.i o na kanaka, A. abia ki,Uauoh, 110 kela. loaa hou aiia-o Mii iama iaia, a. ma kaiii o ka hookau a« 1 keJavkaikamahine maluha o ka lio q kekahi o kona mau kauaka. ke hoohelewawae ja Ja no ke kaikamahi.ne opio, nia ke ano he hooPR k ! 110,I 10 , kona I ho, « mahuka ana mai koha- alo aku, a i ka manawa: nookololohe.aku ai o MiHama mahope, e huki okoa ia aku ana oia uie kekaula, a pa'iia mai ma. koua P oo e kela 'moi, i piīia i na hana liOomamoino 0 <ke aloha ole. . . , 1 :• No na la elua kela kaahele ana 0 lakou nei,. hoea aku la i na kauhale 0 ua.. kaiiaka Aiabia,- kahi hoi a .AUi'iama i hoohaia ai i kona mau- la kamaln, a iaia.-i'komo aku ai maloko 0 ka pa, 0 ka mua loa 1 halilwai me ka īke.a koua uiau maka, oia no.kela wahine luahihe niho ole, ka mea i ia e kiai a e iaia . 7 0 ?* " lau , kana i haalele il.o a ii a ina. ao*c kona lole .e k'oino 4na, peia hoi me ka ..nul o kona kino, me he. 80 °' a * ike * keka,li i«au loli ano- nui. Q na kauaka kahiko 110 apau i-kamaaina iaia, he 0 ia mau 110 ko. lakou hoho ana i<a kela walii, koe wale uo kekalii poe kanaka Arabia hou\i noho aku malaio lakou moi; ,aka ke ha 'olia 'o loa Ja uae ua o Miriama •no .kona hoa noho o kela wahi, 0 ia no kana- kii uiho elepa'ni. uaskaawale aku oia mai iaia aku, me ka nui 0 kona minamiua, a aneaue maoli .oia e hookahe i konā mau waimaka no ko aJoha Pkela kii • ; Na ua kauakā Arabia, ? kele pu ole me ko lakou moi, ma'kela huakai heJe 1 loaa ai 0 Miriama ia lakou, ua lilo na lole 0 Miviaina e koiao ana 1m«?a makaikai nui na lakou, me ka hookahahaia aku 0 ka hapanOi a kela poe, i ka loli loa 0 Miriama, mai kela'inauawa mai e nolio -pui'aHa 'me- lakou, he kaikainahiiie uuku wale no. ii ;• > No kela A'ahine hiahine nae, ka mea nana e kiai mau ana ia Miri* ama,>ua hoike okoii ae la oia, i ka nui o kona hauoli,.no kela hoi hou aua.aku o.Miiiama, aka nae, o ka hauoli i loaa M i kela wahiu» he.ehaeha ia 110 Miriama, .no ka mea aoW. loa ua kaikamahine nei e hoopoiua, i na haua hoomainoino a ku i ka hoehaeha a kela luahine iaia. ■. , . . • Iwaeiia nae 0 ua kanat6a Aval>ia 0 ka uoho ana mai w ka moi o na Arabiā, kekahi kaiiaka. apio nona na makahiki ma kahi • o ka iwakalua e hoopipili loaiaua kela ,Arabia ia Miriania v me ke kuko i o koua naau no keia kaikamahine huapala, a 0 ka .mea.;wale no nana | i kono mai iaia e hookaawale aku nia kekahk. wahi niamao, o ia ka 1 ike aha mai 0 ka moi, a hoike okoa mai la i kona huhu. me' ka nui j nae o ka namunaniu o kela kanaka opio, no koua kipakuia aua aku* I O ka inakaikai hoi ia 0 kela poe ahiki i ka pau ana a ko lakou j makemake, ia wa i noho hookahi wale iho ai no o Miriama. me kona ' hookuuia e hele ma kana mau wahi apau i makemake ai, elike no me , ia mai ktnohi inai o kona noho ana nia kela wahi, i>o v ka me.i aolo he. 'MūipAhopo-. Hil n ka inoi, no kona oiai he ktekie "ka pa, ia e .. kiai mau ia'ana uo lioi ua wahi apau e na kanaka i ka po ame ke ao.'

Mc kela hookuu lauakUa ia nae o ua o Miriama e hele i 0 ka j»a, aole u<j o:ia launa walo aku nie ka inoi hanaiuo, a i oie n:e i iia kanaka l'aele j»aha malalo o ka malu o kela moi. aka e no)i'> li-»u- j kahi una uo oia, ine ka hoi ana aku oia kela wahi kahik;» uo au.i e ; nanea ai, i ka manart*a me ia kaua'kii uiho elepani. I keia maiwuw; | nae,.aole kela kumulaau ana e nolio niau ai malalo o kona kunui. e, paani ai, ua okiia kela. kumulaau. no ka mea malaila i hoea aku ai o ; Koraka, a hoopakele ai i ua o Miriama, nia kela inanawa mua a kaua e hoomanao nei e ka makamaka lieluhelu. j Aia iio nae he mau laau liilii e ulu ana iloko o ka pa, nolaila, jnalalo o ka lualumalu o kela mau kumulaau e hoohala ai o Miriamu ; 1 koua manawa o ke ao, uo ka mea, aole loa o\ia makemake e laun.i wale aku me ua kanaka Arabia, aine na Paele pahn, a oki lo« al>u 4 me kela wahine luahine nana e malama ana' iaia . i Oiai uae ua o Miriama e uauea ana inalalo o kela mau kuinu-1 !aau liilii, ala mai la kana mau hoomanp.o aua no kela wa o koua ike | mua ana' ia Koraka, ala pu mai la uo hoi kana mau hopmauao anj, i uo na makahiki loihi, i kaa aku ai koua malama aua mu.aio o keui ; kanaka opio, ka mea uae ana i noonoo ua 4ike maoli-o Koraka j me iie kaikunane nona iloko o kela mau makahiki.. No .na mahina > loihi i kaahope aku, mahope o kona haawi v ana aku i .kona uoona*) j uo Morikona, ua palaka loa oia uo Kot?ik|i, akaiii uo nne oia u noouoo mai nona, a ke nana akp iua ka ljleieīieleaa o ua kaika*nahine nei, ua hele maoli oia a piha i ka hoihoi, me lie mea la, ua .oi l;ia av ka pipilipaa o koiu» noonoo no Jvoraka 4 ke.la. maua\>'a, inainua o ua manawa e a£ o.kona ola auu, .... . . . .. Oiai nae ka olioli e nohoalii la muluna.o- Miriau»aj .oiHilMiilii pipila kana mau lioonianao ana 110 ka Mea Hanohano Morikoua, uie ka hakokko ana o na iiiohioua o kola niau kanaka a elua iloko ona, a; o. in Aa ua' o Miriama, i ninau iho ai iaia: "Ua aloha i'o aku. auei au i i kela kanaka?'.' Ala mai la kana .inau hooinauao aua .na n>ea, a j Morikona i ai iinua onay uo ka naui o.La<iāna, ke aua ina o ka poe hunohāno a waiwai, eia uae iloko o ia niau inea nani apau, a Morik.ona i kukulu aku ai imua o kona noonoo, aole no he i hiki iaia ke hoopoina\akit i ka helehelena o kela kanaka opio olohelolie, me he mea la, ua oi aku kona kilakila, maniua o ke kauakn Pelekane me koila hauohano ame kona uiau .waiwai he uui. ! (Ma. wahi nae, r kaouii mai ai kekahl .lima o -Minama nia • kona umaūma, a iioko « kona> hikilele, pa mai la koua lima, i kela kii ana o ka a'na' iloko o kona lole, ma kela inanawa ana i liolo mahuka ai mailoko inai o ka halelole o Hanakona. Ua palaka pu maoli oia no k&]a>Tūi, uolaiiā unuhi ae la oia i ke fcii, a hoomakn liou iho ia e uana, oiai ua- loaa maoli be manawa maikai nona .e naua ai, ine ka hooj)ilikia ole ia niai. . " Ma- kela uana pono ana iho ana, aole loa ona hoohewahewa iki, oia maoli. ka mea uona kela kii_, aia hoi kekalii j}iiuwai e lewa-i lewa ana mamua o ka umauma o,ke kii i kahi wa bebe, a ala pu mni la no hoi na hoomanao ana, ua ike liiua no oia i kela puuwai, a nm 0 akU nae- olaila, ua like ua mea apau me kekahi po j>ouli iloko o kona noonoo. . . Oiāi uae oia e nana malie aua> i kela kii, mp. lie me»v la, i puiwa ae oia, loaa aku la kekahi ike, aole oia hookahi wale no ka mea e naua la i kela kii, aka he mea okoa- ae no kokahi nolaila hookoino awiwi iho la i ke kii iloko o kona- lole, .me .kona ma-, nao uae, o ka uioi o na Arabia, ka mea e ku aku ana in'ahop.e o kon:i kua, a kakali mai la, o kona pa'iia aku nia ke poo, elike me ka hana man a kela makuakaue ona iaia i na wa e loaa pono aku ai oia, me kekahi niea a ua; kauaka nei i makemake ole ai. | Ke ha'oha'o la nae ua. o. Miriamā, i koua pa'i ole ia aku, ia wa 1 alawa mai ai kana uaua ana ma kahi ana i manao ai. ,aia uialaila ! kahi i ku aku ai o kona makuakane Arabia,,o kana mea nae i ike mai ai, e ku aku ana kekahi kanaka Arabia opio, uoua ka inoa o Abiula Kainaka, nie ke kaa mua ana mai ma ka aoao o ua kanaka opio nei ke kamailio ana: "Ua ike au i 'kau mea i jioke iho nei i ka nana, au.hoi o k« liuua aua aku la o kou poli, he kii kela i kou %vahi wa uuku loh. E oluolu hoi oe e hpikoike inai ia'u, i uana pu aku ai hoi au i kena kii." No kela noi: a_ ke, kanaka Avabia, Hgenee loa ak\.i, lā o Miriama ma kahi e, a o ia ka ua kauaiea nei o kā pane hou.aiia aku: "Aole. au e lawe loa i kena kii', he muikemake wale no ko'u e naua no kekahi manawa pokole, alaila hoihoi hou aku oe. Ua lohe nui au nou, a Ūa piaopOpo ia 'u, aole he hoihoi iloko ou no kou inakuakane Arabia; a elike no me kou hoihoi ole. iaia, j)ela no au, nolaila, e .ike mai oe. ; aole e lilo ka'u mea i ike ai ia oe, i mea na'u e hoike wale aku ai imua o kela kauaka ino. 'No ka inanawa Uope 10a,,e haawi niāi oe.i k«jla.kii, e iia-ua a*ku hoi au.'' _No ka oluolu o ke auo o ke kamailio aua aku a keiā kanaka iaia, a oiai aia'ua-o Miriama iwaeua o .ua eneini-he. nui,-. malia ina pia e •liooko.mai aua i na' inakemake o keia kanaka, ālaila e lilo ana oia i r jhpālpha noUa, no ke kokua ana mai iloko o koua manawa o ka pili-' j kia,-uolaila lalau ilio la. kekahi linia ona i ke kii e wailio ana, iloky j ,0 kona poli. a haawi aku ike kunaka opio. • v ' J I k«, paa ana • «ku. o ke ki.i iloko o ka lima o Abuvla Kan.iaka, ( miun pM'o loa iho h\ oia i ke kii, me ka leha ana mai no hoi nana 'ia Miiiā'ma e-noho aku ana ilalo, alaila hooho mlie ae la ua kanaka !uel: i keiq- ,umu olelo> * . •.. .. . " Aolei lie hoohewahewa anay o kou kii inaoli no keia i kou wahi wa. uuk'u, a'k-a nae, ihea kahi i pa'iia, ai o keia kii ou? Pehea oe ; ke kaikamahino a ka, moi o'na Arabia, - i. komo ai i ka lole o ka jxn) iiiauaoioi-ole?" !' Aule i maopopo ia 'u kalii i pa'iia ai o . kena kii ? aole no hoi au i ih'aopOpo he kii kekahi o'u, ahiki i ka loaa ana aku ia'u, maloko 0 ka haleilole o kela kanaka ino o Mabiua kona tuoq, he mau la helu wale.aku nei no i ha-la;" Xo.,lu!la : :paiie a Mkiaina,- lolelole ae la: ua. kanaka opio nei i ke I kii a iiana iho la ua kapiliia kekahi nupepa i hele a kahiko i na> huapalapala i. kakauia. ka: olelo Palani j Ua- hiki i keia kanaka Arabia ke .heluhelu-.i ka olelo Palani me ke ! palienuihenui. rio• ka mea >ua hoohala oia he eono iualiina ma 7 J ajani,| iiie kona.hooikaika ana e hiki iaia ke. holuhelu a ke kamailio i kela 1 ololo; nolliUk ihelulielu iho-la'oia ahiki i ka maopoj)o pono loa ana • iaia o ka lūanaO o ua niea i palapalaia, ia ; wa i huli mai ai ; imiiV o Mii'iaina, a ninau niai la: "*'Ua holuhelU anei oe i na mea.i i)alapalaia inahoi)C nei o keia kii? "- V .-'■•• . : . - V Ua* pa'iiu kena mau/huapalapala iha ka olelo Palani, aole e hiki ia'u ke.heluhelu i jkela olelo, uolaila, ua noho ppuliuli-loa a;u iua inoa 1 hoakak-ain iiiahopo o kena. kii." Xo'.kekahi'iiiau niinuke, aole-e-hiki ia Abmla Kauialea ke, pane I inai,. aka aia wale no nae .kaua nana ana niai nialuna o Miiiaum, me I Vonsi hoohihi i ka' u'i o kea kaikanmhiue, elike no hoi me na kanaka hopio e ae v i ike ia'.Mii iania^.alaila-kukuli iho la oia ilalo, ma ka aoao ["o Miriama. ' j r Ua kouio keka'hi noouoo kanaka Arabia, Jie, noonoo j o ka manao kolohe, ; no. ka niea inau ka noho..j)ouliuli o Miriama* i na manao maloko o*kn,nupepa, inaliope 0 ke alaila e hoJoj)oiio i ana kana uiau apjau i: hoolāla <ai, aka, ina e hoea mai ana i ka wa a kela kaikamahiue o hooinaopopo'ai ina niea. i palaj)alaia, ala- | ila jb lilo ana kona'mau niauao, i niea. waiwai ole. • " Auhea oe e iMiriauia, ma keia la .wale.no i loaa ai ia.'u no kn. puanawa muu loa '<eia poniaikai uui o- ka ik.e ana i kou helehelena, me.he.anapa a»a la na ka ujvila r iia.«J>olō koke mai Ja ke aloha iloko j'o kuu puuwai nou, a'u aku-,nei imua o kou alo, e lilo no.au i .kauwa inalalo ou. iloko o ko.'u mau 'la apau : o ke ola ana ma ka honua : nei. .. >H'# oiaio/ aole ,oe i kamaaina ia'u ame ko'u. o ka 'u ■wale no uae e. hooia aku nēi-. iiaua. ou, e hilinai mai maluna o ? u, e hoea mai 110* auanei' j. ka Ia : au. e~olelo ilio ai, aole i n.iakehewa kou ae aua mai. i rkeia leo uwalo Ua ike au i ka nui o kou hoowahawaha i kou makuakaue, owau auauei ka niea nana e ; kokua aku. ia oe ,ni;i ka -hookaawale. aua mai .iaia mai. ' " Elike me kou hoowahawaha i kou makuakane, pola no k« f u ho»wahawal»a'iaia, Ua liiki ia'u ke lawe ia. oe no kekahi wahi mamao loa. E liela mai oe me a ?u, noloko o ka ululaau rto kalii o ko'u niakuakane, i noho ai, he moi uo oia. i oi ae.ka ikaikp imua o kou iuakuakaaoi pehea, e ae mai ana anei oe i keia noi?" Aohe wahi niea a puai leo »nai 'ia Miriama aJc«,-. ke uoho malie loa la oia, aole ona .makemake. p akm-i kā manao O kela kānaka opio, ma ka hoole ana aku. imua oiia,! uo ka*,mea o kela wale ;no ldō..kanaka, i hoike mai i kona ano oluolu imua ona, oiai nae, o ka i īnea oiāiO' loa iloko o Miriama, aole oua makeuiake i kela kanaka Ar&bi'a. •■. ' > ;No kela noho mumule loa uae o Miriama, loa iho .la o Abuila Kamaka, ua ae o Miriama e liolo inahuka me.ia, no kalu-o, kona makUakāne, uolaila lalau okoa ui&i la k«kahi lima ona i ka linia a Mii-iama, a huki aku.la, ia. w» i huki mai ai. o..Miriami i kona | lima, me-ka hooikaika ana e.henio mai ka paa aua.-a kela kanaka, a iloko no hoi o ia manawa hookahi i pane aku ai.oia: t " Aole e hiki ia'u ke ae aku i kau noi, no ka mea aole o.'u aloha ia oe. E- hookuu ae oe o lilo kou paakiki i mea e hoalaia mai ai ka hooWahawaha iloko o'u nou.. O oe hookahi wah» no ka mea i hoikeike mai i na ano oluolu imua o'u, a. uo ia māu aiio ou, i kouoia mai ai au, e "makemake aku ia oe, īua-ke.auo h<f hoaloha, aole : ma ke ano au. i uoi mai nei ia'u." » Xo kela mau olelo, ku ae la o Abu»la iluna a pololei, ia wa i pane hou īnai ai: "O kou aloha mai a aole ole mai paha ia,'u, he mea liilij loa ia, no ka mea ua paa kuu manao e lawe a.ku ia,oe uo kahi o, kuu makuakaue. ma ke ano i wahine oe na'u. Aole loa e liiki ia" oe ke hoike aku imua o ka.moi, no ka'u māu mea apau : f hoike akn nei id oe, no ka mea ua hoowahawaha oe iaia y aka nae, iua no oe e kama.ilio aku ana iaia, e hoikeike aku ana au i keia-kii; aka uae o ka mea oiaio loa, aole lie wahi lihi hoihoi iki iloko o'u no ka, uioi. oia kekahi o na kauaka ino lapuwale loa." ; "Ua hoowahawaha anpi oe i ka moi!" i.pohajnai ai kekahi leo okalaka'a mahope j>ono mai o kahi a,ke kanaka opio Arabia e ku nei me Miriania, a ia laua i alawa ae ai no kahi o ka leo i pane mai āi, aia. lioi e ku mai ana ka moi o na Arabia me ka hele o leona mau mnkn. a hulili i k.i huhu, no kona lohe pono ana mai i nn olelo hoinft-' ino a ka Arabia opio- hrhh I , ... . (Aole i pau.) ....-1. - - ~v- —1