Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 16, 16 April 1920 — He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA. [ARTICLE]

He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA.

Haiia iho la o Mr. Bai<ia i kana uwaki a k:iuoba akū la i ke \auVrn e iho aku malalo a kauoha aku i ke kanaka malihini e pii mai i kooa rumi, alaila lakl hou aku In i l;a puka a paa, alaila hoomakaukau i)i>) la iaia no ka hui ana aku me ka maliiiini, rh£ kona nāna'mua anu iho i na flaimana, alaila hele akn la e holoi i kona mau 'wnkn iloko o ke pa wai hol-ni mnka me ka wai hu'ihu'i.

. l'a.pau ae no hoi kona mau lole i ke komo, a ua pau konr. lanoho i ke kahiia, a ua makaukau 110 ka hookipa ana maiM ka malihini, kikeke ku ana ke kauwa mawaho o~kona puka, a iain i wehe mai ai lioolaunaia mai la o Mr. ©anakelea imua ona e ke lca(lwa. Ho heiehelena hoihoi ko ke kanaka opio komo ana mai e lululima, a ia manawa hoomanao ae la ka lunanana i ka mt»a i hanaia maluna o ke kanaka opio ma Dova ina kela po a lakou o ka holo p 1 ana mai maluna o ke kaaahi laweleka mai hailana fnai. Ma/nuli o ka maikai o ka pepa hoolauna e kau an-: o ka inoa o Sanakelea ua loaa kekahi hoohuoi i ka lnuanana, nolaila, ma o "kona hookomo ana mai ia Banakelea iloko o ka runti, hele mua Ae la oia no kahi o kona moe~ a haha aku la no kohi o kana mmi waiwai e waiho ana mahope <akn o k;i paku o ka moe'a $«nake!ea e ike ole mai nna, a la'We mai la a hu'na iloko o kona poli. Aole oia i kamanina i leeia kanaka o'pio, aka, ua lohe wale no nae noha. " l'a m.lopopo ia oe ko'u' inoa, pela' ko'u manao, e Mr. Baida," i pane mai ili 'ke kanaka opio, me' kWino hopnhopo a hoopepe ole. "Ke hoomanao la no oe i ke kaAaka opio ,i hopuia ai ma ko ano opea wale ia ma Dovn, a mahope o ko'u hookolokoloia ana niai nei na ha\ile wa!e ka hihia a hookiiuia mai nei lu, oia no hoi k:i hihia au i J)oounnia mai ai ianei e huli, a ke manaolanft nei' mi e holopono arfa. no kau huli ana\ i ka mea aihue. . ; "la'u i īioea niai ai i Dova na kamailioia mai ia 'u he mea j»ono ia'u ke hele kpke mai.e ike ia oe i kuu\ manawa e hehi ai ko'u ma« kapuai wawao.|.k:i U»po o Parisa nei, a pela iho la an i h">ea m.;ii la e ike ia oe, he.KĪna maikai ole loa na'u i hana ai, ak.a, no luiu 7nakemake'e i&eUeokein o*, pela iho la au i hōen knkahinka loa mni la imua ou. > " l'n hoai^uih' manno i kela poo nia Dova 110 kekahi knmu i m;~.o--popo ole laWiu, nialia, i kou manawa e ike ai aōhe holopono o kau hana maanei e holo aku aua. paha oe no Amasatepia o huli ai, a i ole, ma kek'alii wahi dkoiTaku paha, ma keia kakahiaka, ina no kou holo mua ole no kekahi walii. "Ina 110 kou haawina laki a e loaa ana ia \u ka ike eia no oe i Pnrisa nei e hele koke nv«l au e hui me Oe, e Mr. Baiila, a ma keia hoke!e ot» e loaa ai ia.'u, pela iho la i. pololei loa mai nei ka'u hele ana niai nei no nei, Ina no koiu loaa ia'u, e hoike aku au ia oe no kun hookuuia ana mai nei me ko'u hoohakalia ole. "O kekahi no hoi, nō ka loaa ana ae ia'u oke kelekalamn e hoakaka •ma i kou lokomaikai j»iha i 'kuu, mau hoaloha maanei, no ia kumu kekahi-a'u i makemake loa ai.e hui'koke me oe a e ninau nku ia oe 'no kekahi mau meo-e pili ana. ia la\ia."

Haawi mai !a oia i kiikahi mau ōlelo hoomaika| i ka lunanona, k? hoike wale inai 110 i ka inoa o Mrs. Botorama, huna iho la hoi i ka iiloa o ka ipo ana oia o Miss Adplai<le Nole, Ue kaikamahine hanauna a Mr. Wilemota, a hoolalaa mai la i ka manao o ka lunanana, mP ka i pii ana mai i kona manaolan i e holopona nna ka hap-i a ka lunanana ma ka hi)li ana i nn wai'wai ame ka. moa oiaio nana i'aihue. . . l.'a mihi pu mai oia i kona hewa'no ka hele ana mai e hoohaunaele i ka hiamoe o ka hmanaila ma kela manawa knkahiaka loa o ka la, hookahi nō -"kumu nui oia ho kona makelnake hie ka hoohakalia ole e lohe aku i kekahi nuhou mai ka lunanana aku e pili 1111:1 110 kona mau e noho una ina ke Aianni Makao. He mea oiiiio aole hiki iai:i ke hele koke }»ku i k.i hale 0 Mrs. Betorama Ja manawa. Ua kelekalapa mai oin ia laua e holo mai ana oia ma ka nīoku o ia po a e hoea mai ana i Parisa ma ia kakahiaka, akn, aole ona-makemalee e hele mua aku ilaila, o ka Lunanana Baiila ka'na niea mlla lo;i i kau nui loa mai ai e ike mua, a me kekanalua ole ke hnka man mai la nn maka 0 kela mau le le no kona hdfea aku. " Ua/loh? ma.i anei oe i kekahi mea ma ia ahiahi inamua iho no ke'kalii e pili 'aua i na leile ma ke Alanui Mnkako?'.' i ninau mai ai-ke kaoaka opio i ka Lunananu Baiiia. ,Oiai \no ka, lufi:inann e oyjeipe ana i kona mau wahi pono a e hookomo ana-hoi iloko 0 ka paiki lole ua pane aku la oia i na ninau apau a ke kanaka opio, a ma na pam? apau ana.o ka hoike? ana ae i ke kanaka opio ua lona ka ike i ke kanakā opio ua ahuwale imua o ka lunanan na mea apau e pili ani mawaena onn ame Miss Ailela Nole, ein nae, iloko o keli mana.wa a laua e kamailio ana aohe i hoopuka iki ia ae ka inoa o Mias Nole. Xa no i h'oopuka ao i kona inoa ma ke ano puka mai iaia ae, a ua hoopukaia ae no hoi iuoa me ka hooikaika o ke kanaka opio e uumi iloko ona, aka, oiai ua jiuk.a ae la iwaho a uo hiki ole iaia ke hunn hou iho, ua ,lilo ia lerle opio i mea kamailio nul na lauā ia manawa. Ma ka mea oiaio ua pili kaumaha loa 6 Miss Nole no kela hopuia ann ona ma Dova, no ka mea, ua hoike mai oia pela i ka lunanana i na manawa ana i kipa aku āi e ike ia laua, a mahope niai no. ,l:a hoahewa loa o Miss Nole i ka poe na lakou i open wale iaia a i hoopaahao hewa hoi iaia, aka n£e, e haiioli ana ōia ke lohe aku ua hookuuia mai la ke kanaka opio ana i aloha ai. Ua niaka 'u au—ua piha au i na manao hopohopo. e ko ana na hana imihala a ka poe i manaoino ia 'u, a e hoopa'iia ann la au, eia nae, i hoike aku au ia oe i nei mnnnwa ua piha au i ka hauoli no kuu hookuuia ana mai, he mēa hoi nau e hooiaio iho ai aole i hawahawa kuu mau lima i kela karanna. Oia mau ka.noho 0 ka manao hopohopOi iloko o'u ahiki i kjni hookuuia ana mai la, a eia nae kn'u e hopohopo nei i nei manawa, e lilo ana paha ko'u hopuia i meu e k:ai mau ai 0 kela alina inalnna o'u he kanaka hana kuraima, a e lilo ana au i mea nanakeeia mai e na kanaka ma nei mua aku. Oia ka'n 'nea nui e nalu nei no ko'll hoppna." Pani iho la ka lunanana i kona paiki lole n paa a huli mai la m.e ka pnne ana mai: "Mai maka'u oe.na kon lopenn ma nei mua aku, no ka mea, he kanaka hewa ole oe. Ria hou, oiai oe ua lilo i pa al «ha n i mea hllinaiia e Misft Nole, e hoike nku au ia 00 i keia, e loaa ana ia oe ka pomaikai ma nei nuia nku; 0 oe ana keknhi o lia keonimana opio waiwai, a mai j>oina oe i keia olelo a'u." fa nionawi hele mai la ka inalihini he mau kaina wawae kakaikahi imua a hopu mai la i ka lima o kn Lunnnana Baida \ i mai la: "•No ia mau olelo au ke haaw.i aku nei au i ka'u hoomaikai a nui ia oe; un inaopopo ia'u mamuli o ko'u lohe ana taai na le<l P ae he kanaka oluolu a 1/1» hoaloha maikai !oa oe no na mea apu iloko o kn pilikia a ke hauoli nul nei au i- ko'rt hui ana me oe e Mr. Bai.la." t T a huli ka lunanana 110 kekahi mau med i hiikeia mai iaia 110 keia kanaka opio, aohe nae he loaa, a oiai oia e nana mai ana i ke kannka opio hoomanao ae la oia i na mea apau a na lede i kainailio mai ai iaia e pili ana no ke kanaka opio, kona mau ano maikai apau, k"ona akahai ame ka makaukau no ka hana. "He kanaka opio kekahi i hakoko me na pilikia lehulehu he nui me ke kuhihewa oie," wahi a ka hihahaua i noonoo iho ui, " «ia nae he kanika opio oia e hiki ai ke haawi 'aku i na hilinai ana me ka lawa i kn ike ame ka ikaika, e hana ai rtona iho, he kakaikuhi na kanaka i iike m«> ia." r - ' Aluila hoakaka mai la ke kaiiaka opio i ke kuniu 0 kona hookuipa ana. Aole oia ma kahi kokoke i ka hale 0 Wilemot.a m'e ka manawa 1 aihueia ai na «laimana, ma kahi * oia ia manawn e walama ana 1 kekahi 0 kona mau pilikoko i loaa i ka ma'i ,a oiai no oia maluila ua kma nku la oia a laweia ae la4 Ladana e hōOkolokoloia ai. O kahi 0 kona pilikoko i noho haiia 'aia Ina Kemafora, a mamuli paha r> ko Wilemota koho wale ana he kas«ka oia i noho hana me ja uo kekahi manawa, pe|a oia i hoohuoiia ai nana i aihue i na «laimana. aka nae ma ka inanawa o ka ninauia ana 0 kona pilikoko ua hoike ae oia, ma 0 kanp la i hoohikiia, ma kela manawa i,aih«eia ai o na <laimana, ma kona liale o <Sunakelea kahi i nolio ai oiai oia e waiho ana i ka ma'i. Ua nee ae la o $?anakalea i ka akaaka i kona manawa i hoakaka mai ai im'ua 0 ka Lunanana Bai<la no ke kumu o kp Wilemota inaiua ana iaia, oia hoi ko Miss Ade!a Xole hilinai fnahina ona. Ua hookohuia o Wilemota i no A«fela me ka haawiia o ka manu ia Wilemota e malama.i ke k/no ame na waiwni o A<lela a hiki i kodd 00 nna. He nui na hanaino a Wilemota i haoa ai maluna 0 Miss Xole." wahi a Sanakelea 0 ka hoakāUa ana mai," a ua oi loa aku kana maa 111 eo "i hana ai maluna o lra lede opio mamua o ke kupiao. Ma kekahi manawa aole aeia o A<lela e hele ma na an'aina nui. koe wale no ma. kekahi mau wahi e akoakoaia āi e ,k'j?knbi j)ds wahiAe kakaikahi, ā i kn manawa hope loa, ua hooliloia 0 Adela i ptah§p ma o ka hoopa«a mania ana iloko o ka bal£, a i ka manawa hope loa ud foolo mahuka akn la o A(lela mai ka hate āku me ka ike ole o Wilemōia. ; l( . '.';Ua holo mua mai oia ianei mamua o'u," wahi hou aUanakelea,

"mn kwia kelekalāpa o ka hooiina ana .*ie i mnopopo ai i« *« ko«.-, 'Wihi i ehho nl, a -e htiil6 mai nna nu ianpi mn'kun mai!av.:t i pn ■ :n I i ka hopuia ma jt>ova. Ke UanUUio aku ooi nu i kein mei ia «>e nv» ' kn hunahuila olf iho, no kuu ike ho knnaka mnikni i><\ n hr> hiki no hoi i nn mea hunii kp hoike aku ia op me ka naio. n i Hekahi mana wa e haua aan na keopimana elike me oe i na ano hanā<ie lawelaWeia : ai e na kauka, oia hoi ma kn lapnan ann mai i nn nnau knuitiaha <> ' ka pop i kaum ihn ka nnau. j "Aole oia wale no, aka ua hoike aku oe i kou oluoln nme kou lokomaikai ia Miss 'A\lela, i loaa ia'u ia ia ike mai kekahi kele kalama ana o ka hoopoa ana ae ia'u. O, i hoike aku au ia oe i keia, . aole aU i kupono e lilo i mea aloha na kela kaikamahine, no kn mea, : he kaikumahine waiwai oia. a no'u iho he ilihuh?. |j* s j*£0, k<upOto lou ioP e lilo i kane nana,V i pnne «ku ai ka ! lunnnana, me ka hakilo pono lon mni i kona mau ano apau. " Rlike me ia a 'u i hoike mua aku nei ia oe he kapakn opiopio oe i makauj kau me ka ike « he npauao no hoi e hiki ai ia oe ke hookele no k6u holomua ma kekahi hana a huipp me kou ano hoopono, oia iho la &o iia mea «no nui e hiki ai ia oe ke pii ma kekahi kulana a o pono ai hoi ko olua noho ana, ina no ko olna hoohuiia ae ma ka mare,'' i pane aku ai.Jia lunanuna. "Aole «M i ;i<o i ko'u nhann na keknhi m-»l<nhiki loihi," wahi hou fl Sanakelea oka hoomau ana mai. ,4 N O kekahi manaWa j hii'u Ko.muHou noho ku ee ana, o ka 01 aku nae no kuii kaikuhana. IHe kanako hookiekie oia, a e koi mau mai ana oia ia'u e hele ika ! pnle, » ua hbole aku nae au ia koi ana, a no ia kumu ua lawe oia i I kekahi o kuu ninu honhanau, h»> kannka opio i holo mni ke kiokie mai. "Heaha \a kana i hana ai i kou mauab? E hahai n.uu nna oln j mahope o u rna manawa apnu a e hāka mnn ana kona oinu maka | maulna- o u mh na wahi apau 'u o hele «i e huli i ko'u pono, oini nae *h»o- ikaikn no oin e hiki ni ke huli aleu i konn innu pono ma keia oia >na. -•«No ia hann ana un piha au i ka okiukS, a ke ike nei nae au i , , he, T H °13 hana 1 keia manawa, i kuu manawa e hoea aku ai iko Jakou hale aole ona makemake e hookipa aku in-'u, ela nae ua make 2lfV a m !, mUa nae ,° , ko , Da n,ake an «.»a hoike mai oia ia'u no kon< hookaawdle ana i kekahi pomaikai no'S. ina no konn «Oa hou mai ua hooholo an 1 kuu manao e hoi hou aku me ia a komo pu aku tne ia i ka ekaleaia ana i hooikaika ai!" Ma keia mana«'a un pnu ka Mr. Bai<hv hooponopono nna i konn !hn U i a W "r 01,e . 011e, " a P"» paiki lole ika nakiikiiia, nua noho •„« i, u P htM, " mha , no kekahi nianawa. ".l'a loaa ia *.e ka maha ( ua kaahope aku la k.Wa hana hoopilihua i kou nonnoo," wiihi ana o | ka pahe ana *« i ke kanaka npio. |ho»ku» A U 0 m;l , /,iT» h -i!' 1 " a »» k»»» nfl hn ma, " nli o k( !V I -maki l a nna mai ln e hoopa,, pon o ia ana hana apau me ka hauoli, oia paha ea? Oia ma.ili «o ka pololeL * la nnn «V* ,unanana - .p k o"» manao ma ia kamailio ana aku m0a ,." 0 18 e P ,, 1 , ana ' hooliuiia' ae „ laua me Miw Alela. Om maoh no kr pololei elike me ia i m.iuaoia." . , , mao . n ? kl \ poioloi-—ae aka, he pinepine m» nae na mnnawa , polole, ole ni. 2ohe au. i ike ika mea a'u i hana ii « kUpono h oit i a " a "i." 1 ° kpla P on,nikai n "» «n'n. eia nae, he nui no a hiln i" 1 P J ,P i • n ko,ohe ,na koin ao » lOaa na pomaikai me ka 1 kpk «>" m*a e knpono ai kh lb"aa ann mai ana hnua heWH "" - k »»- •►•

'aialia paha e olelo iho aiia oo i'ko kupanaha'o ka l«aa ana mai nflnn°i "l 01 !" 0 ® U MR aio nui aku nu ' ManM nana i hhawi mai ia u 1 knla pomaikai, mo he moa la « koi okoa mai ana ia u ■« komo aku iloko o kela nkalenia " "E pono oe e komo aku i kela Ekaleaia '\Vosele/' i kol okn» aku m ka lunanana, i kamailio aku ai oia pela no ka honlnolu nn! nae 'n 1, ai,l . a '. n< ! kn oia kekahi hoahnnau oia ekaMia eia " ,#taa """-/»SM ■ 4 'He manao maikai no ia, aka nae o ko'u ohftna anau Inn h* "\iSkHpr'' '" k "" "° "" ekaleai!l *'»<•'»»'," i l»«" -mi .1 •'Abb pela?'' i niWu aku ai ka Lunanap* Bai?Ta. |ka pahuhopu; lia pau ae ln no ka 'u hana o ka,Sn 1,,« nli J tiss: ;ar h :a«as T3 » me «M mab kanokn e ,e '„«£ IT aku i m k 0 '"" a akll l>n»l. lo u. maa k r' , a i „'r„'^ a k r U aa7*° i t '° *»»« he maaawa liilii wale n„ k„ai „kl lel*'.»" » mj7hlv n"'"k''"h" 1 maluna "<f'l(a manaw». o kekahi »na leka ana nī. ll "" ana '* o»ah» pka wa-hi ,„a ka h. 1,1.1». „ h ekal,X ke'leka"!™"" " Ua „eh„,a ane, ma „ , ek . , s „:.i' k .ft~- |l , lut> . ka .ir: ; n.lk'i./'hA'' k k "' e "r " «'"■ «W' » ia"a" "l' ,£ makou hakiloia ,„ai ke hoea ,u,,i ke ekeleka ••' " ol ° 0 «ku «ta ta££' £™KĪ£IZ* Üb ! li "* lek "''" 1 P"ke Kakiana Bele mai no ka hookuuin l fin ma, ? nn kl> kelekalama mai » X» iaifl no ka loaa° ami rta < i o ° m<li anA ana e holo mai ana oia no Pari Ba ae»T ifl ° ho>k «k* hiaka, ua hookunia mai oia e kVaL T U kaktt * kolokolo.a ana a kona pili ole ika h™hl°i * h °°' ma ke ano imiha! a wale, a e noi mni nno ? hoopiiia ae ai oia me l'akou ma ka La Kali s ?m„l'°.' """' "" 0 oluo1 » »"» »'» -»i P» ke k » '» »P"P» ma ia manawa; e hoi aku 'na , , J a , al , P» mp onk °" me ko'ii ohana, koe wale no naha ahe h»ln» f° ,nP .° U Knr,simak * e hiki ole ai ia'u ke hof a k u '' i J niT V" ° kpkahi n,i » Maloko o kokahi loka e hoakaka lna k'e ano nui e pih ana ika hookolokoloia ana o AanakJll «.* * a I" 04 kuuia ana mai eka aha, a maluna o kekahi annn» k .°" a h ° o ' o n e . ia , na huaolelo o ke kelekalama t ' ° P, ° Pi 0 ka lua-o na o ka wa hileka a Mr« n * kakau ana mai a Mi 9B Adela Nole mai « «..i w * p «* Betffuma oke ana i kona mahalo i ka Lunanana Balfln «n J ° ' a e i haawi n »o> aol ° «'» « P»i"» iH ana wahi a'a Zo "fZ\l h ""l ai > * mea , hana ai no kou P Banakelea »i» L . • ." e ' » ol,e oe i hookolokol.1» mailnei/no ko" hookli,: . ,1" " n<> '. a ! nao ai oia na'u i hana aku np«i i VoVo»,- ~ nai n<M p'ha.i makuuia ana mai nei. īf a lanakila oe aole^a^ahi'k i"" 1 " °ka ho °' no kou pili* ole no ika hewa e kil.i »*,«• • *«tahi kumu e ae, ak», i P«no aku ai k, lun.nanl "06 ke olel » «*« I koia,k„'n"h„m: t'° ,u , !u ?» ikeh "» >»•« hope loa a 'ii » k, , 0 k "* 10 o kona 4>olo ana mai no PiriM„ ne | A„ii i m#mu » ma. ana oia i ,PaH sa nei. M a ke ? ! ° mua e 1,6,0 mnua halawai ana, ao ka haoa ok»1"i . ° '? " na ko P p n «i k « hoik, akii ia oe oii maua " *° 5 " M, *™ ak « a » • L ma re ,a oe me ia?" i ninau aku ai ka lunanana keia man'awa Z"l k ' a !" -\T: »• »kiki l lawelawe, aua kaawale no hoi maiia mlhnn» . ma ' ? kana w^n ® ona mea apau a maua i hoolala ai. ' ° holopouo'anā ana iaia, aole e nele V™aLVua m f m " ,i ° ko ' u m «** apau na'u io no i aihue i na «laimana a ,>p / >hu *V « a kanaka «>e aohe i ko'u mau lima iTl a Z£ au na ona kuu inoa i nei manawa O ki»ii '. a aU npi 1 hele p„ mai ai „, e ia he k a ika,„ a l, in e hik'l k^hil'Ll""''' ana s k„„ ma» meahnn. .i.ia, n„ ka mea, he lunaiiana. Cwa thw" e'll' TI i >»»' »"» -*• kaikamahine hiki ke hilimiia! Oia k „:, h.,1!, ,', t " "» ! k«b, l pill al ake manao „ei a„ „ a Kma ia "u l", ° 0# aM 1 \uXmu , i!SZ^! , Bna ' w " i3T i S.* Z ket«hl,mea .kaW.a ike aku W» h. mai»cai oloko „ ko« L.iu .™ H»*V» o k«»a.ino. o Kidolt*r-b-ia.M* : M»doWf" ' (Aole t p«tt.J[