Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 17, 23 April 1920 — Page 4

     Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa, Honolulu, T. H., Poalima Aperila 23, 1920

Nupepa Kuokoa

Solomon Hanohano, Lunahooponopono

Poalima

 

Ka Hopena O Ka Hoomanao

Kenekulia Misionari

Ua hala hope aku la na hana hoomanao kekeku@@@ ua kukuluia mai imua o kakou na hana apau @@@@@ ka nee ana o ke au o ka manawa no na makahiki he hookahi haneri. e hooiia ae anei na hana @@e na ano maikai ma  ko kakou nee ana o keia mua aku.

Ua hoikeikeia mai na hua i ulu ae mamuli o na hooikaika ana a na misionari iloko o ka haneri makahiki i aui hope aku la; me ka hookahaha maoli aku @ ka manao o na malihini i kipa makaikai @@ i Hawaii nei, i ka nui maoli o ka poe i huli ka pono, iwaena o na lahui like ole pela i'o anei ka mea oiaio?

He poe hoike ikemaka kakou apau i ka noho ana @@ na lahui kanaka ma Hawaii nei, a oiai he hookahi kaneri makahiki okoa o ka laha ana o ka eu@@@@ ma keia paeaina, i ka nana aku, he hapa waku loa. mamua o na noonoo lalau o ko ke kanaka ola ana.

Ua lilo na hana hoomanao kenekulia i hana ano @@i loa iloko o ka pule holookoa aku la i hala, me @ mau hana nae he nui. na hoikeike i kululuia @@@ imua o na maka o na kaukani o na kaukani o @@ poe e nana aku ana, ehia la poe i nana aku me @@ manao hiipoi. me na manao aloha. no na hoo@aika a o kumu misionari i hoolilo ai ia Hawaii @@@ili a i Hawaii malanalana i keia la? Ehia la poe mahope iho o ko lakou nana ana aku i na hana hoikeike ka'ihuaka'i. e lawe mai ana i mau haawi@@ a'o e hoonaauao ana ia loakou. no na mea i ha@aia iloko o ka haneri makahiki aku la i hala, i mau mea na lakou e lawe mai ai, a hoikeike ae, ma ka olelo. a ma ka hana paha. no ko lakou lilo ana i mau hua no na hooikaika ana a na kumu mikanaele?

He hanauna kakou e ola nei i keia la, i ohi i na @@aika a na kumu misionari i hoolilo ai ia Hawaii nei. iloko o ke kenekulia aku la i hala, aole anei hoi. e lilo lakou. i poe lulu aku ia mau anoano hookahi. no ka pomaikai o na hanauna e oili mai ana mahope o kakou. me ke kenekulia e hoea mai ana?

Ke nee mau nei ke ko ana o ke au o ka manawa imua i na manawa apau. ke nee nei imua , ma anuu o ka maikai oi ai. ame ka holomua, ua ili iho @@ koikoi maluna o kakou, ka hookahua ana i ko kakou ola ana aku, maluna o ke kahua o ka pono ame ka oiaio; aole o ko kakou ohohia wale iho no, @@ okoa loa nae ke ano o ka kakou mau hana; aka e lilo kakou. ka poe e ola nei iloko o ka malamalama o ka euanelio, i mau kumu alakai. no ka poe mahope mai o kakou.

Aia maluna o kakou, ka poe e ola nei i keia la. Ka hana nui, o ka hoomau ana aku i na hana. E hooiia ae ai ka noho oluolu ana ame ka noho malu@@a ana o Hawaii nei. No ka haneri makahiki e @oea mai ana. Aole nae ia mamuli o ka hoi hou ana aku ihope. Aka ma ka nana mau ana aku imua. Me @@ manaopaa. E hooi ae ia Hawaii o keia la. A i Hawaii o ka la apopo.

UA KAHOPE LOA NA HOOPONOPONO ANA

Ma kekahi la o ka pule aku nei i hala. I hoea aku @ he mau kahunapule Kepani imua o ka Ahahhui Kanu Ko Hawaii. A koi aku la e loaa he hooponopono ana mawaena o na on a mahiko ame na lima@ana olohani, Ua hoole loa mai nae kela ahahui. I @a noonoo ana aku i kekahi alahele elike me ia a @ela mau kahunapule i manao ai.

Ua kaahope loa keia manawa, no kekahi hooponopono o kela ano. No ka mea ke ku nei na aoao a elua. Maluna o ke kahua kaua no ka lanakila a no @a haulehia paha o kekahi aoao, a keia pepa e olelo @@ ai. Ua pono ka ahahui o ka poe kanu ko, o ka hoole ana mai. E hooponoponoia kekahi alahele e hoopauia ae ai ka pilikia mawaena o na ona mahiko me na Kepani olohani.

Ma ka mea oiaio maoli i keia la ke nana aku, aole @a Kepani ame na Pilipino olohani he maulima@ana no na mahiko i keia manawa; mamuli o ko @@kou manao ponoi iho. A mamuli o ka puni wale ana aku malalo o na alakai ana a ka poe hoeueu @lohani. A mau lunanui hoi o ka hui uniona o na Kepani. Ua haalele aku lakou i na hana o na mahi@@ nolaila he hana kohu ole loa. Na ka ahahui o ka poe kanu ko. E ae wale aku ai, i na koikoi ana mai @ kekahi poe i kapa ia lakou iho, he poe uawao. E hooponopono, no ka pono o na Kepani, i pau ko kakou noho hana an aku malalo o ko lakou mau @aku.

Ina he makemake ko na Kepani olohani i kekahi mau hooponopono ana me na haku hana, he mea pono ia lakou e hoi mua i na hana o ka mahiko, a @a ko lakou ano he mau limahana. E hoea aku ai @mua o na haku hana, a waiho aku i ka lakou mau @oi. Aole hoi na kekahi poe i kuleana ole i na hana mahiko. A na kekahi ahahui hookohukohu mana, e hoao mai e hookikina i na haku hana, e hooko aku elike me ka lakou i makemake ai.

O na Pilipino olohani ame na Kepani plohani i keia la. He poe lakou i hoopauia mai ka hana aku, @o ko lakou olohani ana, a i makemake lakou e hoi  @ou i ka hana o na mahiko, me ka hele wale aku po imua o na haku hana, a noi aku i ka hana e aeia mai ai lakou e lawelawe i na hana o na mahiko, a i hooleia mai no; malaila iho la pau; a ma kekahi olelo ana ae hoi, aia ma ka aoao o na haku mahiko. Ke koikoi o ka ae ana mai, a hoole ana mai paha. @ ke hoolimalima hou ana i ka poe olohani i mau @mahana.

E pono e hoole mau loa ia aku na hooikaika ana mai, ma ka aoao o kekahi poe me ka manao pela @ho la e paaniia mai ia na on a o na mahiko!

KA NIHAU HOONAAUAO I  NA KEIKI HAWAII

Ma na mea e hoomaopopoia aku nei i keia manawa ke oliili mai nei na manao ohohia iloko o na Hawaii, no ka hoonaauao ana i na kanaka opio ame na wahine opio ma na kula kiekie o Amerika, malalo o na lilo ponoi o na Hawaii, o ka makou e kau aku nei na manaolana, o ia no ke alu like ana o na mea apau maluna o keia ninau ano nui loa i pili aku i ke ola ana o keia lahui. E hoomaka koke ia aku ai ka hooni ana i keia kumuhana ahiki i kona oo ana.

Ma na hoike i hoea mai i keia keena. Eia keia waihona hoonaauao i na keiki Hawaii ke pii mau nei iluna, a makou no e kanalua ole na Hawaii, ke lokahi kakou ma ka haawi ana i  na kokuo, in a no ia me na mea liiliii, ma ka hoohuihui ana ia mau mea liilii e lilo ai i mau mea nui: o ka hoea mai no ia i ka hookoia ana o kekahi o na kumuhana waiwai loa i hapai ole ia no na makahiki lehulehu ae nei i hala.

Ma ke ku ana aku o kekahi waihona hoonaauao i na keiki a kakou. Ma o ke kokua ponoi ana a na kanaka Hawaii, e loaa ana ka manaolana i na makua meakeiki apau, e hoea mai ana he la. e loaa ai na hoonaauao kiekieia i ka lakou mau keiki. E lilo aku ai lakou i mau kanaka ano nui i loko nei o ka aina.

O ka noho nele ana iwaena o kakou na Hawaii, ke kumu i hiki ole ai ia kakou ke hoouna i ka kakou mai keiki i na kula kiekie ma Amerika. Elike me na haole i hoouna ai i ka lakou poe keiki; ma ke  alu like ana nae, e loaa he waihona lawa kupono no ka hoouna ana i mau keiki i kela ame keia makaka hoouna ana i mau keiki i kela ame keia makahiki a mau makahiki paha. E hoopauia ae ana keia pilikia o kakou: a e nui ana hoi ko kakou poe kapaka naauao ma keia mua aku, na lakou e hoonaauao mai i ko lakou lahui, a e noho mana mai ma kekahi mau oihana ano nui iloko nei o ka aina.

Ua ku mau ka hooiloilo a ko kakou mau oa lahui ia kakou na Hawaii, i ka hiki ole ia kakou ke lawelawe i kekahi mau ahana ano nui iloko nei o ka aina e hoea mai ana nae i ka wa e ko ole ai ia mau hooiloilo ana, ke makee kakou i keia kumuhana waiwai loa; e hoea mai auanei ka la a kakou e ike aku ai e pii aku ana ko kakou mau kanaka opio a akau like ma ke anuu hookahi me na haole, a mau lahui e ae paha i loaa ka hoonaauao kiekieia.

O cela âme keia kane, a wahine paha, he koko o ka lahui Hawaii ke holo lailoko ona. He pono e loaa ka manao aloha no kona lahui, a i hoea aku na noi no na kokua mai ia oukou mai no keia waihona hoonaauao, e haawi me ka minamina ole maila, o ka oukou poe keiki ana ka hikimua. Ma ka ohi ana i na ponikai i manaoia o ia pomaikai e loaa ana ia lakou o kakou pu iloko o ia pomaikai ua uku pono ia mai kakou ma ke ano he lahui, no ka mea ua loaa ka naauao i ko kakou mau keiki Hawaii.

Ua haawi aku kakou i na kokua, me ka minamina ole no na noi lehulehu i hoea mai imua o kakou no na hana ku i ke aloha; eia ho ka hana i pili loa i ko kakou lahui, e hoike i ko kakou aloha oiaio loa, ma ke kokua mua ana ia kakou iho, a mahope ke kokua ana aku iawaho!

NUI MAOLI KE DALA MANUAHI

Ma ka hoike a ka Ahahui Kanu Ko Hawaii, no na dala manuahi, no ka mahina o Aperila nei, ua hiki aku ia ma kahi o ka elua dala me danaiwakumamaha keneka maluna o ke dala hookau ua like ia me aneane ekolu dala manuahi mawaho ae o ka ukuhana o hookahi dala o ka la. Ea he keu aku a ka nunui maoli o ka ukuhana o na limahana mahiko i keia manawa!

Eia ke kopaa ke pii mai nei i keia manawa, i aneane e papakolu iho ke kumukuai i ko ka wa mamua aku o ka hoalaia ana ae o ka olohani; pela paha i nunui ai na dala manuahi a na limahana mahiko; ina pela ka mea oiaio, alaila ke ike nei ka poe olohani i ko lakou hewa i kea wa, ma ka olohani ana no ka mea ua nele lakou i kela mau dala nunui o ka mahina. a o ka mea oi loa aku. ua konoia aku lakou e uku i ke kumukuai pipii o ke kopaa, me ka owili pu ia ana aku o ka lehulehu iloko o ia pilikia hookahi.

No na Hawaii e hele nei i ka hana o na mahiko, o ke a'o a ke Kuokoa, he oi aku ka pono o ko oukou noho paa ana aku ma na mahiko, e noho ma na hale  i hoomakaukauia e na mahiko, me ka nana ole i ka ukuhana o ekolu dala o ka la, no ka mea. E oi ae ana na dala e loaa ana ia oukou i ka pau ana o ka mahina, ke hana oukou ma ka uku mahina in a no aole e loaa ana ia oukou he ekolu dala no ka la. Na ka uku manuahi e haawi mai ia oukou i ka ukuhana, a ka hapanui o oukou i ohi ole ai ma na hana e ae a oukou i noho aku ai, no na makahiki lehulehu.

E hoomanao, he nui na lilo o ka noho ana ma Honolulu nei, o na dala nunui e loaa ana ia oukou, ua like no ia me ka ole, oiai he nui na mea e hoolilo mau ai i na mahina apau; aka ma na mahiko, aole he noonoo ana i ka hoolimalima hale. I ka wahie ame kekahi mnu meme ae e pono ai ka noho ana o na meaai wale no ka mea hoolilo, e koe nui ana he mau dala mahuahua. Ma ka pau ana o ka mahina. E hiki ai ke loaa he waihona hoahu, a e hoolako ai paha i na hemahema o ka ohana.

Mamuli o ka weheweheia ana o na piula o na kii o ke ka'ihuaka'i o ka Poaha o ka pule aku nei i hala. no ka hoomanao kenekulia, ua hiki ole ia makou ke hoolawa aku i ko na kuaaina poe me ka ike no ia mau kii, me ha minamina no nae.

NUHOU KULOKO

Ma ka la 1 o Iulai e hoea mai ana, ua kapu lao ke komo ana o na moku o na ano apau malalo o Puulo, koe wale uo a loaa na palapala ae mai ka oihana kaua mai.

Ma ka auwina la o ka Poakolu nei i haalele mai ai na mokukaua o ka Pakipakipa o ka hoolulu ana ma Honolulu nei no ka hoomanao kenekulia ma ko lakou alahele moana no Kaleponi.

Eia ke kuaiia nei ke kopaa keokeo i keia manawa ma na halekuai kuai liilii, ma kalii o ka iwakaluakumamalima keneka o ka paona; me he mea la e oi loa aku ana ka pii, ma keia mua aku.

Ma kahi o ka elua dala a oi, ka uku manuahi o na mahiko o Oahu nei no ke dala hookahi, no ka mahina o Aperila. E kani pono ai katnanu pelehu i ka poe hoomanawanui i ka hana o na mahiko.

Ma ka Mauna Kea o ka la apopo e holo aku ai na haumana o ke Kula Kamehameha o ua Keikikane no Hilo, Hawaii, no ka hoohala ana i kekahi manawa hoomaha pokole a huli hoi mai no Honolulu nei ma keia pule ae.

No na la pokole a na malihini mai Amerika mai o ka hoohala ana ma keia kulauakauhale, no ka hoomanao kenekulia misionari, ua hoike ae lakou i ko lakou piha loa i ka hauoli no na hookipa ohaoha i paneeia aku imua o lakou e koonei poe.

O kau haina naoe kekahi e ka Pela Ahamaka Kahulihuli i hele mai la a ku pono i ka piko, eia nae ua puehu i ka hulu o ka puapua o ka mau ia J. W. K. Kakelamaluikaleo, moliala na nele oe i ka makana. O ke eleu no ka pono i ole e haule i ka hopewaa.

Ua wehe ae nei o Lyle A. Dickey, ka lunakanawai kaapuni nua o ka Mokupuni o Kauai, i keena loio nona; ma ka Apana o Lihue, Kauai, no ka lawelawe ana aku i ka oilana lioi ma ka Moupuni Kaili La.

Ua hiki aku ma kahi o ka elyua kuukani ka nui o ka poe i hoea ae mauka paina luau nei i haawiia ai mawaho ae nei o ka Memoriala Paka; ma Waikiki, mai na malihiui aina kamaaina, me ka nui pu o na mea@i Hawaii. I paneeia mai imua o ka lehulehu.

Eia ke hoolalaia mai nei, e hoopuku uku i kekahi buke moolelo hou e hoa kaka ana i ke kulaua o ke uee ana mai o Hawaii nei, iloko o na makahiki he hookahi banerri, mai ka hoea mua loa ana mai o na kumu mikanele i Hawaiinei.

Mahope iho o ka hookuu ana o na hana o ka Ahahui Paeaina i kela mau la eku nei, i huli hoi aku ai ko na kuaaina po no ko lakou mau home, a o ke koena iho o ka poe i koe, ma ke Kilauea aku o keia kakahiaka, a ma ka Mauna Kea o ka auwina la o ka la apopo.

No ka ikemaka ana i ke kia hoomanao o Kapena Kuke i holo aku ai kekahi mau aliikoa Amerika no Napoopoo, Kona, Hawaii, ma ke Sabati aku nei i hala, pela hoi me ke Keikiaii o Wale ame na aliikoa keikei o ka mokukaua Renown.

Ma ka halawai a ka papa o na Lunaakiai ma ka po o ka Poalua aku nei i hala, i aponoia ae ai ka olelo hooholo no ka nee koke ana aku o na keena oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei ma ka la 1 ae nei o ka mahina o Mei, ma ka Hale Kapiolani.

Ke makaala mau nei na Kepani olohani i hoonohoia aku ma na wahi kokoke i na mahiko, ma ke ano he poe kiai i na Kepani e hoao aua e hoi hou i ka hana, me ka lilo o na kukui hoomalamalama a kela poe Kepani, i na kaa apau e holo ana ma ke alanui, i mea hoopilikia ako i ka lehulehu e holo ana maluna o ko lakou mau kaa otomobile.

He o ia mau no ke kulana olohani o na limahana Kepani o na mahiko o Oahu nei i keia manawa; a ke imi mai nei na alakai olohani i na alahele e hoea mai ai i ka hoopauia ana ae e ka pilikia mawaena o na limahana me na haku o no mahiko, me ka hoea ana mai o na olele o ka hui unioina o na Kepani no keia kulanakauhale mai na kuaaina mai.

PIHOLO ILOKO O KA WAI A MAKE LOA

(Mai ka aoao Ekahi mai).

huli ana, mai na hora mai o ke kakahi aka, a ma ka hapalua no hoi i ka hora ekahi o kela auwina la, i loaa aku ai kona kino, a hoihoi loa ia mai no Honolulu nei.

Ua manaoia ua laau na wawae o kela kanaka opio, i kona wa e au ana, mamuli o ka hu'ihui 'o ka wai, no ka mea he elua makahiki ae nei i hala ua loaa kela poino hookahi i kekahi poe koa, i hele i ka auau ma kela kahawai.

NUHOU KUWAHO

Washington, Apr. 19.- O ka hookahua ana o ke aupuni i kekahi ano hana no ka uka hoomau ana i na makuahine i hiki ole ia lakou ke malama ka i hookomoia aku i ka hale o na lunamakaainana.

Oakland, Apr. 17.- Na ke ahi i luku i kekahi halehana o na halewili pulupulu onei ma ka la i nehinei. Ua hikiwawe loa ka pahola ana a na ulaahi, a ua nui ka hopohopoia e hoopoinoia aku ana na ola o na kaikamahine haua 300 maloko o ka halehana pulupulu., Eia nae ua hoopakeleia lakou a pau loa e na kanaka kinaeahi.

Ottawa, Apr. 17- Ua hoea mai ia nei ma ka po aku la i hala ma ka mokuea ke Konela Hartney aine ke Kapena Douglas, he mau aliikoa Amerika, mahope o ka lele ana mai Wakinekona mai, i loko o na hora eha ame elua minuke. Ma kekahi mauawa kokoke i hala iho nei ka hoopau pono ana o ke Konela Hartney i kana lele poai aua ma na palena apau o Amerika.

Limerick, Apr. 17.- Hailukuia na makai e ka ahakanaka me na pohaku ma ka la i nehinei oiai ua makai e ukali ana i na kaa e lawe ana i na ekeleka, a ua hooiaioia mai ua ki aku kekahi makaainana  i kekahi mau poka lehulehu i na makai, a ua ki mai no hoi na makai i ka lakou mau pu a he elua a ekolu mau makaainana i hoehaia.

Washington, Apr. 17.- He bila kanawai e hoolako ai no ka hanaia mai o na apana dala ehiku a ewalu keneka i hiki ai ke hoolawa aku ma kahi o na apana dala liilii e ae i lawa ole ka heluna waiwaiio, ka i hookomoia aku iloko o ke senate ma ka la aku la i nehinei e ke Senatoa Frelinghuysen o Nu Ioka. Ua waihoia aku ia bila ma ka lima o ke komite maluna o na hana banako.

Aberdeen, Apr. 21.- Lehulehu wale ka poe i hoikeia mai ua make a ma waena o ka 40 ame ka 50 poe i hoehaia iloko o ka manawa e pahola ana ka makani ikaika maluna o keia kulanekauhale ma ka la aku la i nehinei. Ua koho wale ia o ka nui o ke poho ma na waiwai ua hiki aku ma kahi o ka $200,000.

London, Apr, 21.- O ka heluna o na koa Kepani i poino i hoikeia mai ianei ma ka mauawa o ke kaua ana a lilo mai ai ia lakou o na kulauakauhale o Nikolsk ame Khakarovsk, ua hiki aku ka huina i ka 2000.

Vladivostok, Apr. 21- O ka hooholo ana i na kaaahi maloko o kekahi hapa o ke aupuni o Siberia me ka mauhia ua hoikeia ae ka oiaio o ia mea e ke kenerala o na pualikoa Kepani e paa ana i na kulanakauhale o Siberia Hikina malalo o ka hoomalu ana a ka oihana koa. He oia mau no ke auhee o na Rukini noluna o na mauna me ka nele i na mea kaua ame na lako e ae.

Seville, Apr. 21.- Ma ka po aku la i hala i hoao hou ai ka poe powa e hoopoino i ka Moiwahine Victoria o Sepania ame kona kaikunane ka Makuisa Carisbroke ia laua e holo ana mai ke kulauakauhale aku o Maderida no Seville. He hana hoao holopono ole ia i hooikaikaia e ka poe powa e kalili mai ka moiwahine mai i ka papa kii o na alii a ka moiwahine e lawe pu ana.

EKOLU MAʻI FLU HOU I HOIKEIA AE I KA PAPA OLA.

Me ekolu mau ma'i flu hou i hoikeia ae ma ka Poakolu nei i ka Papa Ola, a eiwa i ka la mamua aku, o ka piha ana iho la ia o ka huina o na ma'i flu i ke 52 no keia mahina, O na make iloko o ia manawa like he 24 i ka flu a he 17 i ka numonia, Ma ka Poakahi iho nei o keia pule he elima make i hoikela ae i ka papa ola noloko iho o Honolulu, a hookahi make ma ka Poalua nei, Mai ka la ekahi mai o Aperila he 105 ka nui o na make i hoikeia ae no na kumu like ole. Ma na lahui elike ia melalo hei:

Na Hawaii, komo pu me na hapa Hawaii, 36; Amerika, 19; Kepani, 18; Pake, 14; Pukiki, 8; Pilipino, 5; Korea, 3; Poko Riko, 1; a no na lahui o na mokupuni o ka Hema, 1.

HOOLAHA I KA POE PAA AIE O KA WAILUKU CONSTRUCTION AND DRAYING COMPANY, LTD.

O ka mea nonna ka inoa malalo iho nei, mamuli o kona hookohuia ana mai e Delbert E. Metzger, Puuku o ke Teritoro o Hawaii, ma ka la 2 o Maraki, 1920, ma ke ano kahu na ka poe paa aie ame ka poe paa mahele o ka hui i oleloia, ma ka hoopauia ana o ka Wailuku Construction and Draying Company, Ltd., he hui i hoohuiia ma keia ke haawi aku nei i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou mau koi laia ma kona keena ma Honokohua, Apana o Lahaina, Kalana o Maui, Teritoro o Hawaii, iloko o 90 la mai ka la aku o keia hoopuka mua ia ana.

La o ka hoopuka mua ia ana, Aperila 23, 1920.

D. T. FLEMING

Kahu no ka Poe Paa Aie ame ka Poe Paa Mahele o ka Wailuku Construction and Draying Co., Ltd.

6397-Apr. 23, 30; Mei 7, 21.

KAA KE EO IA HAWAII MA KA HOOKUKU HIMENI

(Mai ka aoao Ekahi mai).

aku, ua hookahaha loa ia ko lakou noonoo, i ke pookela maoli o na Hawaii ma ka ike himeni.

I ka nana aku, he ekolu mau mea ano nui loa a ka lehulehu o ka poe makaikai e nana aku ana, o ia ka nani o ka himeni ana, ke kani no hoi o ka leo, ame ke kulana o ke alakai ana a kela ame keia kumu i kana papa himeni.

He elua mau papa himeni i hoea ole mai ma kela hookuku ana, o ia na papa himeni o Hawaii Komohana, ame ka papa himeni o Kauai; ua hiki ole i kela mau papa ke hoea mai, mamuli o ka ma'i flu, me ka minamina nui no, ka hiki ole ia laua ke alualu like i keia makana.

Ka Hooholo Ana a na Lunakanawai

I ka hoea ana mai i ka papa himeni hope loa, nia na hana hookuku, ua kaa aku la ka hana iloko o ka lima o na lunakanawai i kohoia, na lakou e haawi mai i ka olelo hooholo, no ka papa helu ekahi  o ka maikai ame ka nani o ka himeni ana, malalo o na rula i hoike mua ia mai. O na lunakanawai i kohoia oia o Charles E. King, David Kapahee o Kauai, Thos. N. Haae o Hookena, Hawaii, Mrs. W. H. Rice Jr., o Kauai ame Mrs. David P. Jones, ka wahine a ka Meia mua o Menipolis, a o kekahi hoi o na malihini mai Amerika mai.

He manawa pokole ko ke komite noonoo ana i ka lakou olelo hooholo, ia wa i hoike mai ai na lunakanawai, ma o Mr. C. E. King la, ua haawi na lunakanawai i ka lakou olelo hooholo, o ka papa himeni mai Hawaii mai ka helu ekahi, me na pakeneka kiekie he 80, a o ka papa himeni aku o Molokai malalo, he wahi anuu liilii ka haule iho o kela papa i ko Hawaii.

O ke kulana oiaio nae o na papa himeni apau i komo ma kela hookuku himeni ana, penei no ia: O Hawaii ka helu ekahi, Molokai helu elua, Maui helu ekolu, Kaumakapili helu eha, o Kalihi aku, a o Kaneohe ka helu hope loa.

Ka Hookuku no ke Kiaha Makana

Hala aku la ka hookuku himeni no ke alualu ana i ka have makana, he hookahi hookuku ano nui hoi, a na papa himeni e alualu hou mai ana no ke kaili ana i ka helu ekahi, o ia ka hookuku o ka po Poaono mai.

Ma keia hookuku himeni ana, aole he himeni maopopo i waeia no ke mele ana mai o kela ame keia papa, aka na kela ame keia papa e mele mai i kana himeni nani loa i hoomaamaa ai, a o na lunakanawai ka poe na lakou e hakilo aku me ka haawi ana i ka lakou olelo hooholo, no ka papa oi ma ka lakou himeni ana.

Ma keia hookuku himeni ana, aole i komo pu mai ka papa himeni o Molokai, mamuli o ka loaa ana o ke alakai i kekahi pilikia, nolaila ua hiki ole i ko Mooki poe ke alualu i ke kiaha makana.

Ma keia hookuku himeni ana ma kela po Poaono, ua hele no oloko o ka luakini o Kawaiahao a piha i na kanaka, i like aku no me ka po o ka Poalima, a ma ka u'i ame ka nani o na himeni i meleia mai, o keia aku ka po oi loa o ka noke o na kanaka i ka pa'ipa'i, me ka lohe okoa ia aku o na olelo like ole mai ka waha mai o na kanaka, in a no ma kahi o ka hookahi a elua dala ka uku no ke komo ana e hoolohe i kela nau himeni, ua makepono maoli.

O ka papa himeni o Hawaii ka mua loa i kaheaia mai e ku ae imua o ke kahua kaua, a ia lakou i hoomaka mai ai e himeni, auwe, ua kailiia aku na manao mahalo a hoohihi o ka lehulehu, me ke koho maoli ana iho no aohe papa himeni nana e ukali aku mahope, i kau a mea o ke kua maoli no i ka nani.

Pau hoi kela papa, i ku mai ai o Maui me elua mahele, he nani okoa uo hoi na himent a kela mau papa; alaila haule mai la i na papa himeni o Oahu nei, e laa ko Kawaiahao, Kaumakapili, Kalihi ame ko Kaneohe. He mau himeni nani wale no ka i meleia mai e keia mau papa himeni, he nani nai, i like ole aku me ka himeni a ko Hawaii poe.

O na lunakanawai na lakou e haawi i ka olelo hooholo ma keia hookuku ana, oia o William Werner o Kauai, S. W. Spencer o Oahu nei, Rev. Moses Kahiapo o Maui. O ka olelo hooholo a na lunakanawai, o ia no ka lilo ana o ke eo i ka papa himeni o Hawaii; o ka helu elua hoi i ka papa himeni 2 o Maui; ia Kawaiahao ka helu ekolu, a i na papa himeni e ae ke koena aku o na helu.

HAAWIA KE KIAHA MAKANA

Mahope o ka haawiia ana o ka olelo hooholo e na lunakanawai, ua kauohaia ka papa himeni o Hawaii e hele hou ae a mele mai i ka lakou himeni, a no ka elua o ka manawa i hoolohe hou aku ai ka lehulehu i na leo nani mai na puukani mai o Kauakanilehua, a i ke kuu ana iho o ko lakou leo, ia wa i ku mai ae ka Rev. Akaiko Akana iluna, a haawi mai la i ke kiaha makana ia Mr. Harry Naope, ke alakai o ka papa himeni lanakila me ka laweia ana mai hoi o ka makana, me na manao hoopoi, e lilo ai kela mau makana a elua, i mea hoomanao na kela papa himeni, a na ka lehulehu hoi apau i ike i na hana hookuku o keia makahiki.

Ma ka Poakahi nei i hoomaka hou ai na kula aupuni apuni keia Tertore, mahope iho o ka hoomaha ana no hookahi pule.

KAA I KA HEALANI KE EO MA NA HEIHEI WAAPA.

(Mai ka aoao Ekahi mai).

loihi ana aku o ka holo ana o ua mau waapa nei, ua oni liilii aku la ka waapa o ka Buminahama ma ka iniha, ahiki i ka mamao loa ana, a i ka hoea ana i ka pahu eo, ua like me hookahi waapa a oi ke kaawale mai ka waapa aku o ka Burukalina.

Ua hoopaiakuliia ka lewa me na oeoe mai na mokukaua mai, no kela ahai ana o kekahi waapa i ke eo mai kona hoa heihei mai, a ua hoike okoa mai hoi ka poe i pili mahope o ka waapa lanakila, i ko lakou mau manao hauoli, no ka aha'i aua o kela waapa i ke eo.

KAA KE EO I KA MAKALA

He heihei waapa mawaena o ka Healani ame ka Makala, ka heihei waapa mahope aku o kela heihei, o ka poe hou o ka papa elua. He ekolu mau waapa i komo ma kela heihei, he hookahi o ka Healani a he elua o ka Makala, ua kaa ke eo o kela heihei i kekahi o na waapa o ka Makala, a o ka Healani ka helu elua.

I kinohi o ka hoomaka ana o na waapa e heihei ua oni aku la kekahi o na waapa o ka Makala, ma ia kulana oia i paa ai ahiki wale no i ka pahu eo, ua like me aneane eono waapa ka haule o ka Healani mahope, a he ekolu hoi waapa, ka haule o ka elua o na waapa o ka Makala i ka Healani.

Ua komo hou mai na kanaka o na mokukaua ma ka heihei ana, o na waapa o na mokukaua Fuller ame ke Swanzy, ka i hoikeike ae i ko lakou ikaika. He hapalua mile ka pahu a kela mau waapa o ka heihei ana, a iloko o na leo hooho o ka hauoli mai na kanaka mai o na mokukaua ame ke oeoe o na moku, i ahai ae ai ka waapa o ke Swanzy i ke eo, me ka piha o na kanaka o ka waapa lanakila i ka hauoli.

He heihei waapa aku o hookai kanaka mawaena o ka Healani ame ka Makala, ua kaa hou ka lanakila o kela heihei i ka Healani, mamuli o ka hoea mua ana o ka waapa o ka Healani i @@ pahu eo. O ka mea nana e hoe ana i ka waapa o ka Healani, oia o Fuller, a o Parker hoi ko ka Makala.

Ma ka heihei nae o elua kanaka, ua kaa ke eo i ka waapa o ka Makala, a haule hoi ka Healani, o keia ka elua o na lanakila i loaa i ka makala.

Ua kaa hou ke eo i ka Healani, ma ka heihei o elua kanaka o ka papa ekahi, a haule ka makala, ua like pu me hookahi waapa ka oi o ka Healani mamua.

O ka heihei hope loa o ka la, he heihei waapa o ka papa elua mawaena o ka Healani ame ka Makala. O keia  kekahi o na heihei piha i ke pihoihoi, no ka mea, ua hoea like na waapa a elua i ka pahu eo, i ka manawa hookahi, me ke kaa ole o ke eo i kekahi waapa.

I ka hoomaka ana o na waapa e holo, ua kaulike laua no kokahi manawa, aka nae, i ka hoohuli ana mai i ka hoe, ua oili aku la ka waapa o ka Healani mamua, me ka oni mau mai no nae o ka waapa o ka Makala mahope, a oiai he hapalua waapa ka oi o ka Healani mamua i ka wa e hookokoke mai ana o na waapa a elua, i ka pahu eo, ua kuupau mai la na keiki o ka Makala i ko lakou ikaika hoe, a hele no hoi a kani ka pu o ka lunakanawai, ua like loa ma ihu o na waapa a elua no kahi o ka pahu eo.

NA MARE.

Joseph H. Christ ia Emily K. Macomber, Aperila 10.

Poo Hong ia Ah Fung KOng, Apr. 12.

Fernandes Andrews ia Sarah Kaai, Apr. 16.

Dan Kaleo ia Elizabeth Puho, Apr. 16.

NA HANAU.

Louis K. Aiu ame Clara Lee, he keikikane Apr. 2.

Na Fred S Saniguchi ame Mery Ah Lee, he keikikane, Apr. 9.

Na Manuel Souza ame Clara Kalawa, he kaikamahine, Apr. 9.

Sam K. Yim ame Emma Ah Chang, he keikikane, Apr. 14.

Na William Silva ame Julia Wright, he kaikamahine, Apr. 18.

NA MAKE.

Kapaiki, ma ka Home Lunalilo, Apr. 13

Sara Haia, ma ka Halima'i o na Kamalii, Apr. 14.

John Hauoli Burgess, ma ka Halema'i o na Kamalii Apr. 13.

Solomon Koko, ma ka halemai Moiwahine, Apr. 13.

David Keohohou, ma Puuhale, Apr. 16.

Adele Kuahine, ma ke alanui Beritania Hema, Apr. 16.

David Jackson, ma ke Alanui Auld, Apr. 17.

Thomas Aukai, Jr. ma ka Halema Moiwahine, Apr. 17

He bebe na William Silva, ma Manoa, Apr. 18.

Miriam Keanu, ma ka Halemai Moiwahine. Apr. 19.

Sarah Kaaha, ma ke alahui Kula, Apr. 21.

WASHINGTON, Apr. 17 Ua noi mai nei ke aupuni federala Mekiko i ke keena aupuni maliko o kekahi palapala no ka ae ana aku o Amerika e kai aku i kona mau pualikoa maloko aku o ka apana aina o Amerika i mea e hiki ai ke hoomaalahi i ka lele kaua ana aku maluna o ka mokuaina kipi o Sonora mai ka akau aku. Ua hoikeia ae kekahi lono aole i lawe ke keena aupuni i ka noonoo ana ame ka hooholo ana @@@@@ o keia noi.