Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 17, 23 April 1920 — He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu [ARTICLE]

He Moolelo no KEAKA TAZANA Ka Weli o na Ululaau Mehameha o Aferika a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

! ... tm ke kii ilnkoo ka lima o Alnula Kamaleā Icahi r pa-i' ;cia h.»ca ana aku o aka hookoHio aē' la iLat oia . .. ki.na |>«»li. a ia manawa hookahi, i| pan.e pia'i ai, me . <»lc: "He oiaio kau mau mea apau i lolie mai nei, 1 au a pilia i k'a hoowahawaha ia oe e kena o •i lrU- mai la no ia imua. he hookahi no puupuu; "uwoki ■ia moi nei o na Aral>ia e kikiwi ana a hina aleu l"a iiuiia •, U ;x», me ka hoomaka ana aku o Abuda Kauiaka e holo, kahi <» koua lio e ku mai ana, i paa-.i ka hauhoaia me ka • .. iv. ka mea ua mnkaukau kela kanaka e >lvek i ka haha:i . h"i"iia ma kela kakahiaka, no kona ike aiia mai iiaē iia I ■: i:«nia. pela oia i hoohakalia ai i kana huaka'i, a hele mai' u<- kamailio pu ana me 'ke kaikamahine opio, eia ka e lilo 1 liana nui, e wehe- ai kotra noho pu ana me kela moi. \!c ka pilia eleu loa, kau ae la o Aluula maluna o kona! ,i lioomaka akii la e holo no kahi o ka puk.a-pa; iaia nae I la, no kona pakele, ua kahea māi la ka moi i kona poe aka e hopu i ke kolohe, nolaila lioomaka aku la na ka-j , 1 'aele e aluahi iaia, ua like nae ka lakou mau Jiooikaika ' . paa kela kanaka, me lie mea oie'la, no ka mea aia ; a />u raifela iloko o kon? lima kahi i paa ai; ka mea natta j - īi' > aku i ua poe Paele nei, e hookaawale ia lakou iho'iuai I , ;i aku o ka poino. I I a loaa aku la hoi_ka lohe i na kanaka Paele elua e kiai v. i ka puka, no ka hopu ana i ke kanaka Arabia kolehe, iaila hoomakaukāu ae la lau'a e pani i ka p'uka-p&'; o ka , n<< ia i kani aku ai ka pu a ua Arabia nei, a kii akii la ka ka ī ke kanaka mua loa.o laua, a i ka elua aku o poka, ; i palua ua mau kanaka nei i ka mak;c, o ka oili aku la.no • . ke kolohe mawahp o ka pa. Me na manao hoohaehae, i kowaliwali ae ai ua Arabia ' i kana pu raifela iluna o ka, lewa, me ka noke ana mai' m kamailio i kekahi mau olelo hailiili, o ka nalowale aku :i" ia o ua kanaka nei iloko o ka ululaau, a p.au ka ike hou , ,i ana aku, ke aha'i la ka pupuhi i ka i'a o Uko'a. \o kela pa4<ele ana o Abuda Kamaka. ua hoopiha lo.a ia' m :n«»i o na Arabia me me kona haawi koke ana ~t i ke kauoha i kona poe kanaka, e uhai aku mahope o ke I k• •!• »he, alaila huli hoi mai la no kahi a Miriama e noho ana ' H'.'k.i <> ka nahelehele, me ka pane ana aku i ua kaikama-i hine nei: I"ia ihea kela kii a ka ilio i kamailio niai nei ia oe? ;He-l . iia ke anoo kela kii, e haawi koke mait ia'u i keia manawa t" Aia kela kii. i ua kanaka nei, ua lawe aku nei oia, ma 1 ' -iia manawa i holo aku nei!" . ■». ' : .»• . . | Heaha ke ano o kela kii e,Miriama?" me ka honu okoa • ana aku o ua moi nei o na Arabia m[i. ka lauoho o Miriama;!- < kaualako mai la iaia ahiki i ke ku ana ae o Miriama iluna j :ne ka noke ana ? aku i-ke kulakula'i a ninau hou aku la : ■ - ~4 'lleaha ke ano o-kela kii k e hoike koke mai ia'u i keia' manawa me kahuna ole aku i kekahi mea?" f Jle kii kela no'u i ;ko'u-.wahi wa uukn. Malalo kela kii J o''-* — 'iialu o Mabina, aka "nae ua aihueia e a'u mai iaia māi, ua kekahi mau huapalapala i kakauia niahope o ke kii." kamoi nie ka inaina, me k.a ninau hou aha : •" ; "l a niaopopo no ianei ia oe na mea i palapalaia mai l'e o kela kii?" \«tlc i maopopo- ia'u. no ka mea ua . palapaliaia ma ka'i » Palani, aoJe e ihiki ia'li ke helu;helu i kela olelo." I \kahi no-a; hoomamaia aku ka noonoo o ua moi nei, no • 1 ! i pane. 110 ka mea maopopo iho la iaia, aole i ike o Miri-1 i na olelo o Ra nupepa i kapiliia aku .ai maliope o ke kii.' ' i'r i ikaika mai la nae oia ia Miriama, aole e k.amailio hou < kekahi mea e ae mawaho ona, ame ka w.ahine nana e ana iaia, o ke kaha aku la no ia o ua moi nei hoi no - <"i «' kona poe kanaka. a waiho hookahi iho la no ia Miri- i e h.Ki.hala i kona manawa ma kela wahi iloko o ka . ' 'H-leliele. [ waiho iki aku kaua e ka makamaka heluhelu i na ka-1 i <> ka moi o na Arabia, a makuakane hoopunipuni hoi \" r 'ama. e hookolo ana mahope o ka meheu o Abuda Kaa e huli hou ae.,kaua ihope e nana ai no ka Mea Ha<ii"< Morikona, pehea aku nei la ua kanaka nei. ''" 10 °iaio, mahope iho o kela noke ana' o laua me Ma- • 1 o Hanakona hoi ma kekahi olelo ana, i ke ki aku a ki ' ka laua pu ,me ko laua ku like ana i ka poka'a I ■ 'ia haule ilio la o Morikona iloko o kona waapa, waiho ' " me ka pau o ka ike ame kona aia hoi kōna ' l'a ke laweia la ka wai o ka muliwai, me ka hiki ole ' ' ke hoomaopopo ae i kekahi mea. | ;nau hora loihi kela waiho malie ana o ua'o Morikona " ka waapa, a i ke kaakaa ana ae o kona mau maka, i - i mau mea i ike ase, o ia no ka hoku o ka lani, me k.a ■• ' 'o ole nae-iaia; o kona walii e waiho ana, aka n.ae '•uli <» ka onioni o kona kino, akahi no oia a hoomaopo-] ' ' i ka oia maluna o ka waa, a hoOmaka ae la oia e ala 1 'i na kona ike apa i ka eha, i hoihoi hou .mai i kona " » niaikai. me ka hiki iaia ke hoomaopopo i na mea ! mawaena ona ame Hanakona. • n ' l kona moe malie iloko o ka waa, alaila e laweia aku ■• a ahiki i ka moana, a ina no kona loaa mai i kekahi ' alaila manao āe kona pakele, aka i* paialewaia aku t ; ma kahi e loaa ole mai ai i na kokua, he hookahi ' a maopopo loa, e make ana oia. | 1 ka hoomanawanui nae i hooikaik.a ae ai oia ahiki i • I| >ho pono ana iluna, me ka hoomanawanui no i ka ! uae aole he 'kahe o ke koko, mai kona : nikii !.' ( 'ha, aole no hoi he eha nui loā mai, hoomānāo iho fa '« !, h* no ka paha i kukonukonu kona mau ehā, akā he : v a)e no ma ka i'o, e ola ai no i ka manawa pokoie, nO'' ( a ina ua kukonukonu kona mau wahi i ehā, e lilo ana • ana tnau hooikaika ana aku no kona palekānā i nHta ai nle. aole e hiki i.aia ke huli aku i māu meaāi nānā'; o • a inaopor>o loa, e māke ākii ana oia: ' - u " 'I nae o ka nui o keia pilikia ame ka poino i 'k'āu 'a'ku :na oiliili mai la kana mau ihoomanāo aiia'ho Miri-1 a manaoio loa 6ia> ma keia māiiawa aiia i h6āō āku •ea no kahi hoomoan.a o -Hanakoha. aiā 6 Miffema"' " ka malu 0.-ksla kanaka ino, aka nae'; inā' uā liiaki' ■ a i ole, aia paha iloko o ke kulanā kupilikīi, 1 aole no/he palekana o kela kaikamahine iloko o ka «• na kanaka Paele, no k*i inea ua oi -aku ko lakou ino, ■'•uia o Hanakona. • I he mea la i'oko o ka noonoo o ua o Morikona. aia na ' anie uh pilikia ke hoopuni la ia Miriama, nolaila, pa"koa ae la oia i kona mau maka. me ka mihi ana iho naau walania, no ka nui o kona hew.a. no ka mea iiuili o kona manao lapuwale, i komohia ai kela kaikail<>ko o ka pōino. O kona mau manao lapuwale,

Ikā nieā nana i kono aku i kela kaikanialiine hewa ole, ej 1 haalele aku i kona mau hoaloha, ka poe i makaukau mai e| | kupale i kona pono, mai na hoopilikia wale ana aku a Ha-1 ' nakona, ame na kanaka i like aku ko lakou ino me kona. | 1 L'a lohi loa nae keia ike ana aua kanaka nei ike ko'iko'i o ka hewa ana i hana aku ai maluna o Miriama; eia tiae me ia hoomaopopo no i ka nui o kana mau hana ku i ka lokoino i kela kaikamahine opio, ua hooi loa ia ae ka nui 0 kona aloha no Miriama, ka mea i loaa mua ole iaia i kinohi, o kela manawa ana e kuko ana, no ka hoopoino wale ' ana aku no i kela kaikainahine, no ka hooko ana i kona mau j manao lapuwale ame kana mau kuko palaualelo. | j Aole * hiki pono iua o Morikona ke ike ika loli ano mn iloko 6na. L T a ike oia, ua hana aku oia i kekahi hewa , ko'iko'» loā, iaia i hoolala ai e hoomahuka ia Miriama no' Ladana, o kana kumupale W'ale no, no ia hana ana, mamuli :'o ka nui o kona aloha; aka o ka mea oiaio loa nae, ua hoea mai i ka hookaakaaia āna 0 koha mau maka, aole loa oia e hoohaahaa iaia iho, mā' ka hooko ana aku i kekahi mau liana ekaeka, ina ia h6 mea e hookoia ai kona mau iini. O na pilikia ame nā poino he nui ana i alo mai ai, no ka hookolo ana mahope o ka meheu o kela kanaka kolohe, no ka hoo-! pakele ana ia Min'ama, ti.a liio' ia maii pilikia i maU mea 1 hoololi ae iaia ahiki i kona hoomaopopo ana i kona .'•kulana <oYd\o> e pono-al ola akil av/ 1« ' j | i Oka lioonoo hookahi wale ivyiloko oua o Morikona. oiai I o:a e noho malie la maluna o kona waa, o ia kona hoea ma j ! ka aoao o Miriama, a waiho aku iaia, no ka hoopakele ana j i ke ola o kela kaikamahine, ina ia he mea hiki i kona mana J ke hana aku no ka palekana o ke kaikamahine ana i hooj komo aku ai iaia iloko o ka poino. j Me kela noonoo hookahi wale no, iloko ona no Miriam;\, ' leha aku la kana nana ana iloko o ka pouli iuka o kapa o t i ka muliwai. a ma kahi malamalama moowini loa a kona 1 I mau maka e nana aku la, ike aku la oia i ka paapu o na kumulaau, nolaila kukuli ilio la oia iloko o kona waa, a ( hoomaka aku la e kope .i ka wai, elike me ka ikaika apau l'loaa iain. ' . Aole ia mea he māka'u iloko o Morikona i kela manawa, I ke hoomāu la no oia i ke kope ana i ka wāi, me kona mau i lima, ma kela āme keia aoao o ka waa, aole no he. holo o ka waa, aka e panee malie ana no nae ia imua, ma na iniha. I ke ike la no oia i ka eha mai o kona māu wahi i ku ai i ka' pok.a, ke inaluhiluhi mai la no hoi kona mau lima, he'mea! ole nae' ia ke hookukuia ae nje kela ake nui iloko ona. ej pāe aku i ka ainā, a e hoao aku e huli ia Miriama, ahiki i' koha loaa ana iaia. No kekahi mau hora okoa kela hoomanawanui ana a Mo-, 1 ikona i ke kobe i ka 'wai o kā muliwai, ua hookokoke aku j l.a kona wa-a ma kekani kapa o ka muliwai, a ke lohe aku •Jg, °ia ' a leo kuwo o ka liona, a mamuli o ke kokoke loa o i kahi a ka liona e kuwo mai ana, i loaa ai iaia ka ike, ua | aneane loa kona waa e hoea aku i kapa. aole no ia he mea e | komohia mai ai ka maka'u iloko ona, no kela holoholona, I : oiai nae, he kanaka maka'u wale oia, elike me ka kaua i hoomua ai nona, ma kekahi mau helu aku nei i -hala.! | Lalau aku la nae oia i k.ana pu raifela, a huki mai la a j pili ma kona aoao, ina no konā halawai me ka poino, alaila J e hoohana okoa ana oia i kana pu, i palekana ai kona ola | mai kela lioha māi. ... piā i Ikā hoe ana i kona waa me na lima, i manao spo āi e hoonau 'i 'ka'hoe ana, no ka, mea ua hele mai la na lima a mālo'elo*e, me ka maeiele piu i kau a hiea o; ke'anu.'alaiia hiWilele ae la oiā i.ka pa ana aku o ka ..'ll" .?kona waa i kekahim'ea, ana no i kohp koke iho ai, he 1 lalā no'kekahi kumulaau, a lohe pu aku la no hoi..i ka na-1. keke o ka;wai, ma kahi oka waa i pili aku 'ai.. . (■ Hoāo hou ākii la oia e hoe i konā he nee aku j imiia, alāilā hapāpa wale aku la no k'ekāHi lima ona, iloko o ka poiili,,paa la iaia ka lalā o ke kunit|lāu, t kela wa, i ' kuwo hou māi āi .kā leo o ka liona, i niamao mai' iaia aku, a o ia kana i koho iho ai, malia paha, ua hahai hele niai kela liona iaia, pela i kupono ai kona wahi i pili aku ai, me kalii a ka liona e kuwo mai la. Ke hoao la oia ina paha he paa kela lāla laau, e haki ole al iaia, ke pinanā aku iluna.'a i ko'na itie āna • ua hiki i kela lala laau, ke lāwe i na kanaka elua a ekolii mawalio ae ona, lalāu iho la oia i kana pu raifela, a kaei ae la i ke kaula ma | kona poo.hiwi', ō kona hooholo aku la no ia i kona .mau lima I ahiki i ka paa pono ana o kaly niii 'o ka lala laau, ia wa i ku pololei ae ai iluna, a hooikaika aku la ahiki i ke ka.a ana 0 na wawae nialijna o ka waa, a ia kaawalē ana ae o ua o Morikona mai ka waa mai, ia w.a i lilo aku ai k.a waa i ka wai, a pau aku la ka ike hou ia ana o kela pouli o ka PO. Oiai ua o Morikona e paa mālie la i ka lala laau, he elua wale.no mea hiki'iaia ke hana aku, o ia kona hooikaika ana e.pinana ahiki i kona kau pono ana aku i kahi nui o ke kumulaau, a i ole, o kona haule hou mai iloko o ka inuliwai. Hooikaika aku la oia e hapai i kekahi wawae ona, e kau āe iluna o ka lala laau, aole nae lie hiki, no ka mea ua nawaliwali kona kino, he hookahi mea maopopo..loā, ina pela iho ia ka liiki ,ole iaia ke panee aku iluna, alaila e haule ana oia lioko o ka muliwai, ke hiki hou ole i kona mau lima ke puliki i ka lala o ke kumulaau. Oiai tjo ua o Morikona e pupue la. kuwo hou m.ai la ka • lipna, i kela ma'nāwa nae, he mau i-a hehrwale no ke kaawale mai iaia aku, a laia i nana aku ai ma kapa o ka muliwai, e nana'mai ana na maka elua o ka liona. āole no nae ia he mea nona e makā'u iho ai, no ka mea aole he hiki i ka liona, ke pinana iluna o ke kumulaau. Ke lewalewa la kona mau wawae a pili i ka iliwai, uā hoopuiwa loa ia aku oia, i ka pa ana mai o kekahi mea i kona : wawae, me ka owe pu hoi o ka wai i kela manawa hookahi ! a hoomanao koke mai la 'no oia, he moo ka mea nana i hoo- ! ku'i mai i kona mau wawae, a o ia kana o ka hooho atia ae • 1 'Aohe wa a moku kuu mau wawae i kela moo nui," wahi' aua» me ka hooikaika hou ana aku e pinana iluna o ka lala laau, o kana mea nae e ike la, āole 'he hiki i kona mau lima, I ke puhki hou aku i ka lala laau, nolaila hoomanawanui wale īho la no oik, in.a no kona haule aku iloko o ka muliwai, e I p?. u . " iai ana ° ,a i 'ka-aiia eka moo, aka nae heaha ka mea uki iaia ke liana aku, o ka ae wale aku no, pela iho la kona hopena e hoea mai ai. I !».. Oiai «rto nae oia-c"pttpmrmal ie-la~ii<a"lSTa ilaau, lohe aku! la oia i ka ,n.?kek(Mnai'i(s leekahl aku o ' kana wahj ka\V nei, ā>ke ik& la'ōiā i H holu o kela lala . laau, o kōna līoho ffiāfife'« āna ma K&a wahi, ahiki i ka hool auiā ana mai o ka make maluna ona, e kekahi mea maluna mai o ke kunlulaau, Ma Hke pu no ia me kona hoohaule ana iho iloko o kainiuliwai. nolaila he mau make wale no nona,! [ ua ahona iuo. kona noho hialie ana ahiki i, kopa ike , >ana,- i ka hifeā*mahiha. aku o kona poo: | | " •Hoko -o; 'pā mai la kona limā i kekahi mea puniehana ā pa.a mai kona mau lima, e puliki ana i ka -lalā laatf i i ka h'opuia, e ike la. o ia no kona lui-kiiA-ana--aktt: hōi āhā<bookolo!ohe,.ana iho, ua oi aku ko'fiā 'kāu āna'ilūna o kahi klekie'o ke kumulaau v mamua o kona make aku ilokp o ka wāi, a i ole. i na maiuu loloa paha o ka liona> [ j O kela mea.nae nana i huki aku la ia Morikona iluna o l:ahi o ka nalekana, e kakali iki mai oe e kuu makamaka heluhelu, aka aae.' mālia paha o lilo ia i mea ui-ha loa no kou noonoo, nolaila; >ke -hoomakaaina e aku nei no ka mea kakau moolelo ia oe no kela kanaka; oia no o Ke.aka Tazana, a i kamaaina hoi ia kaua ma ka inoa a na mapu i kapa aku ai maluna ona. oia o Koraka.

! MOKUNA XIV. V | Ma kela manawa i poho wale ai ko.Koraka mau niijiiaoj lana, no ka hiki hou iaia ke ike ia Miriama, ua kaaheīe oia ma ke komohana i kekahi manawa, a ma ka hema no hoi i kekahi manawa, me ke kau ana maluna o ke kua o ka eltpani, ma ke ano lealea wale 110, a i kekahi manawa no 'hoi, e hele ana ma kona maa wawae, me kona pupuahulu ole ma kana mau wahi e liele ai, no ka mea aole he noonoo nui iloko o poo no kekahi mea maopopo, he pono hele j wale iho no kana i ke ao, a i ka wa poeleele, e «a{va oia iluna o ke kumulaau e hiamoe ai. | Ma kela pono hele ana- a KorakaV i hOea aku ai oia ika moali alanui a ka moi o na Arabia, 6 ka'hala ajia aku, me Miriania. ma ka'pa o ka'muliyfrar, ua koho koke iho la no oia, aole he poe okoa 'ae ka i īioea ma keld' watii. a ! ki - dka moi no o na kanaka Arabia, me kona piiulu o na kāuwa I'aele, 110 ka mea ua kamaaina U>a oia i kela alahelei o na i kanaka Arabia wale no poe hele malaila. I Aole o Koraka mana<> e ukali'aku niahopo o .kela poe kanaka .oiai aole ana' inea ano' iuii i makemake iii ia lakeiu. j ua lioowahawaha -loa oia i na kanaka, a o kona hoomamao mau, mai ia lakou aku, o ka hauoli nui loa ia q kona uhane, , me kona olelo okoa ana iho iloko ona, he oi loa aku ka ! pono, e pau loa kona ike hou ana i na kanaka, aka o na holoholona wale no kona mau lioaloha, ka poe hoopiiikia ole mai iaia. v I Oiai aia ua o Koraka ma kapa oka muliwai, nolaila ua ' hoohala oia i kekahi mau hora, ma ka lawai'a ana, o na i'a e loaa mai ana iaia, e ai maka ana no oia, ahiki i kona ! maona ana, a oiai ua ulii m.ai la ka malu o ka po, nolaila pinana aku la oia iluna'o ke ..kumulaau, o ia kela kumulaau nui, nona ka lala a Morikona i hopu aku ai, i ka wa i pa aku ai ka ihu o kona waa i ka lala laau. ! Ua nanea loa o Koraka ika hiamoe, i puiwa oia ika leo kuwo o ka liona, nolaila ala ae la iūe kona hoolono ana, . aia hoi, lohe aku la oia i kekahi mea owe iloko o ka 'wai, o 1 ia no oe o ka mu-ka ana o ka waha o ka moo, a e hoomai kaukau ana oia e kamailio aku, ma ke ano hoohaehae i ka liona, ua hookahahaia mai la oia i ka lohe ana aku i kela | kamailio ana ae a Morikona: "Mai pau maoli ka hoi au i i ka 11100 i ka ai ia." I Ala loa ae la kona hiamoe, a ala.wa mai la kana nana ana iioko o ka pouli, ma leahi o ka leo ana i lohe mai ai, he oiaio, o kana mea o ka ike an.a mai, e lewalewa ana kekahi kanaka, me ka paa ana o lia lima i ka lala laau; nie koha nana ole ae, ina paha he enemi kela kanaka, a he 'hoaloha paha nona, o kona haaiele aku la no ia i kona wahi e noho I ana, a hele mai la ahiV*i i kona paa ana aku i ka lima o i kela kanaka, hoomaka mai la e huki, me he wahi keiki uuku la, ke pa'i ia aku la no oia e kekahi lima o kela ka- | naka, mamuli paha o ke kuhihewa, he mapu oia, ua like j nae kela pa'i iaia. nie he nahu ana na ka naonao i ka ili 0 ka elepani pilikua. j Ka'ika'i aku la o Koraka ia Morikona ahiki i kahi manamana o ke kumulaau. hoono'ho iho -la iaia ilalo, o ka wa , nae ia i noke loa mai ai ka liona i ke kuwo, e hoike mai ana li ka nui o kona inaina. mamuli o kona hoohokaia ana aku,' no ka mea ua kaa aku la ke pio ana i mknao ai, i meaai naiia, • kahi e hiki ole aku ai iaia ke lalau. J Xo kela noke mai hoi o ka liona, i ke kuwo, ua hoOiiaukiuki'mai la o Koraka i kela holoholona, a noke dho: la i ke. ka'mailio, ma ka olelo a na mapu, me ka hailiili ana aku i na olelo apau e ku maoli ai no i ka hooiiaukiuki, ina he maor popo i kela liona, kana mau mea apau e kamailip ■ ī}) ka noonoo i oili mua ae iloko o ka Mea Hanohanp Morikona, iaia i lohe aku ai 'i.ka leo o Koraka, he gpīila. Ikpla 'i-iiea' nana oia i hopu mai a huki'aku no.lu'na q ke kumuiaai t i, noleiilk haha iho la ua kanaka nei i kana pu panapana ma koiia aoao, a e hoomakaukau ae ana oia e un'uhi ivvaho mailoko ae o ka ili i waiho ai, ia wa i pane aku ai o Koraka iaia ma ka olelo Beritania : M Ovvai oC e keia kanaka malihini? M ' « ' Ua puiwa hikilele ae la o Monkona, no kela lohe pono loa ana mai i ke kamailioia ana aku o kana olelo makuahine, ia wa i hooho ae ,ai ua kanaka nei i ka pane ana ae: | "L ke Akua!" wahi ana. "He kanaka maoli anei oe e kamailio mai nei ia'u?" | "Heaha auanei kau mea i,noonoo ai no'ii?" i poha hou mai ai ka leo o Koraka. "O ka u i koho aku nei 11011, he gorila oe," me ka hoike okoa ana akn o Morikv>na i ka mea pololei lo.a. Noke okoa ae la o Koiaka i ka akaaka, a ninau hou mai la: I "Ke makem.ake nei au e hoike mai oe ia'u, owai oe oka | loaa ana ia u i kela jxjuli o ka po?" I "He kanaka Pelekane au. ma ka inoa o Morikona, ake nma'n akti nei hoi au, owai oe?" °ba kapaia mai au eka poe i kamaaina' i'ko u ano ina ka inoa o Pepehi," wahi a Koraka, me kona unuhi ana aku 1 ka manao o ka inoa o Koiaka, a Akuta i kapa aku ai maluna ona. Aole he niau kamailio hou mavyaena o na kanaka a elua, aka nae aia iloko o ka noonoo o Koraka, ke hoala mai la oia 1 kana w.ahi .i lioomaopopo mua ai i keia kanaka, elike me ka leo o Morikona e kamailio aku nei iaia, oiai hoi o Monkona e nana aku a'na iloko o ka pouli, me ke ake e ike aku oia i ke ano o ke kanaka e kamailio pu nei me ia. "Ke ole au e kuhihewa. ua ike mua no au ia oe. Ooe no anei ke kanaka e honihoni ana i kekahi kaikamahuie opio, ma ka lihi o ka ululaau, ma kekahi kula nui palahalaha ma ka hikina, i kēkahi manawa aku nei i hala, ma ka manawa a ka lion.a i lele akn ai maluna o olua?" "Owau no ua kanaka nei au i ike ai," wahi a Monkona A heaha kau hana o keia wahi?" i ninau hou aku ai o Koraka. j La aihueia kela kaikamahine oj)io au i ike ai me a'u a no.ka huK ana iaia, pela iho la au i hoea mai ai no keia wani, a halawai iho la kaua/ ma ka ulia laki." Ua like pu kela mau huaolelo o ke kamailioia ana aku e Monkona no ka aihueia ana o ke kaikamahine opio, me I )U panapana, oka oili ana aku iwaho ia 1 kokē iKk-h.iKoiiaka'i' • > • - •' | ."la. ailiue i'o m: an.^'r t ,ke!a;kaikamahine? Owai kā mea n.ana 1 aihue iaia.-' E mai ia'll me ka hakalia "O ke kanaka nana oia i aihue, oia o Hanakona, he kanaka. kalepa waiwai." | E hoakaka mai oe i n.a ano o kena kanaka, malia ua ike np au iaia mamua.-"' Ala'ila : hoomaka aku Ia o Morikona e l' kamaiho 1 kana niau meal'.apau 1 ike ai'no Hanakona, mai e , "lanawa mai o ka hoea ana akii o ua kanaka kalepa nei ka aina hanai holoholona o Tazaha, aMki' 1 ka po ana i 'hoouna aku ai iaia e hele. e hui'pu iiVe Minama, pela' hoi kona nookolo ana mai niahop^-ona. ahiki >\valē i kēla hb'pha.na ana o laua i na nu a laua, elike me ia a kaua e ka makainaka heluhelu i rke mua ae nei. Ke w.ehe ae la ka malamalama o ke alaula o ke kakahiaka 1 kela wa, nolaila kauoha mai la o Koraka ia Morikona £ noho mahe maluna o ke kumulaau, lalau mai Ia i ke kini wai a Monkona, e lew.alewa ana ma kona puhaka, me ka 'hele aua aku e hoopiha i ka wai o ka muliwai, hele pu aku !a no hoi e huli i kekahi mau huaai, a iaia i hoi mai ai a haawi aku la ia Monkona. i kela mau meaai. olelo aku la iaia, i ka pane ana aku:

"E Vioho malie oē ma keia \% r ahi, owau ka mea e hele ae noloko o ke kahua hoomoana o kela kanaka kolohe, a lioihoi mai i ke kaikamahine opio imua ou. M "Owau pu kekahi e hele ihe oe, no ka mea ua ili iho ma- ' luna o'u ke ko'iko'i o ka hoopakele ana mai iaia, oiai ua J makaukau au e lawe mai iaia y wahine na'u," wahi a *Mori- | kona me ka hooikaika ana ae e ku iluna. j "Aole e hiki ia oe ke hele pu mai me a'u, 110 ka mea ua nui ka eha i loaa i kou kino, aka owau liookahi no ke hele, ' he oi aku ka maalahi o ko'u hele hookalii ana, inaiiiua o ko kaua hele Kke.'' . "lua jipj ha pe!a, e liele oe, a e hoao au e uhai aku mafiope'bu,' malia o loaa aku 110 oe ia'u ma kekalii wahi." . "Heoi aku ka pono o kou noho malie atia ina keia wahi. ahiki i ka loaa ana o ka ikaika.kupono ia oe, aka ina no nae j ua paakiki ioa.kou nianao e hele ae, a i halawai oe me ka , make, aole maluna o'u ia hewa." j "Aia iloko o Koraka ka makeniake e pepehi maoli aku oia ! i kela kanaka a make, no ka mea, aia mau ka manao lili j iloko ona, 110 kela ike pono ana aku ona, i ka honilioni o i Morikona ia Miriama; aka nae no ka pono wale no o ke J' kaikamahine opio, pela oia i makemake ole ai e hookau aku . ī ka make maluna ona. Ina ua aloha i'o o Minama i keia kanaka, alaila he liaaa :pono nana, ka hoopakele ana ae i kona ola, aka nae ina-no ua paakiki loa ko Morikona manao e hahai aku iaia, ua kaawale loa oia mai ke kau ana aku o , na ahewa maluna ona. j Me kela mau olelo a Koraka ia Monkona, o kona haalele | iho la no ia i ka mea i eha e noho ana no maluna o ke kumuI laau, o kona hoomaka aku la 110 ia e hele maluna o na lala , o na laau, aole no hoi i loihi aku kela hele ana a Koraka, ia I wa i hoomanawanui ae ai o Morikona, ma ka iho ana aku ( ahiki ilalo o >ka honua, a hoomaka aku la 110 e hele, me ke • o'i ana no hoi, me ka hoomanawanui pu i ka nui o ka eha eha i loaa i kona kino. Heaha la ia mea he loihi ia Koraka, he mau hora wale no, aia-ua kanaka nei ma keia kapa aku o ka muliwai, e kupono j ana i kahi o na kauhale o Hanakona, ma kela kapa mai o ka muliwai, oiai hoi o Monkona, aia no ob ma kahi mamao '' loa i lihi lauiia ole aku ia Koraka. ] Ua hele ahiki ika auwina la, akahi 110 a piha ka elua mile • ia Morikona i ka heleia, me kona. hoomaha mau i kc).a ame , keia manawa, a ma kahi hope nae ana o ka noho ana iho e ! hoomalia, lohe ana no oia i ke pāhupāhu o na kapuai o | kekahi lio, a oiai aia oia ma ka moali klanui e hele la, ua emi | ae la oia inahope o kekahi wahi uki nui ia e na Laau liilii, ( no ka pqe ana, i ole ai oia e ikeia mai, e ka mea maluna o lio. I : . j Hfc mau minuke helu wale no kela pee ana iho ana, oili ana no kekahi lio, a e kau ana hoi kekahi mea i aahuia me ka lole o na kanaka Arabia. Aole oia i kahea aku i kela kanaka, e kuupan la i ka holo o kona lio, no ka mea ua lohe nui oia i iea moolelo o na kanaka Arabia, ma ia moolelo ana i lohe ai, i hooholo iho ai oia i kona manao, he oi aku kona hoohoaloha ana me na holoholona ahiu, mamua 0 ka inanao ana aku, he aloha kekalii iloko o na kanaka Arabia nona, a no na kanaka ili keokeo palia. O keia kanaka Arabia, oia no o Abuda Kamaka, e holo la. i mahope iho o kona ku'i ana aku i ka moi o na Arabia a hina ila-l9t lllfirka pepehi ana aku hoi i na Paele elua na laua e kiai ka puka-pā.' ,/1 'ka ana aku o ua kanaka Ara-I)ia nei, mai ka %;ana,ajcti a Mor.ikona, ua hoomku hou aku la ka Morikona h.ele a no ka hap.alua hora paha kela hele ana aku .ua hookahaha hou ia mai la kona noonoo, i ka lohe ana niai ,i ke o na kapuai o kekahi mau lio lehulehu. K . e * oa a^ u ne i eia c oili ma kahi malaelae, aole e hiki iaia ke holo. aku ma kekahi wahi kupono no ka pee anh, koe wale riō ka hoi hou ana mai iloko o ka ululaau, ! eia'ria<ē l , na,'lohi loa oia, ua ike niua maija kekahi poe kana'ka, i aahiiia no i na lole o ka poe Arabia, iue ka noke ana 1 ka uwa, ma ka lakou'olelo, a iloko o ka manawa pokole, < Ua hoopuniia ae la kēia me kona noke ia ana mai i ka niele, aole nae he maopopo aku iaia nei, o ka lakou mea e kaiiiaīlio mai ,ana, pela hoi kana ft.ane e kimailio- aku ana ia lakou ma ka olelo Enelani. No ka piha loa o kela poe kanaka i ka huhu, kauoha ōkoa ae la ko lakou alakai, i kekahi.mau kanaka eiua, e liopu ia Morikona, me ke kailiia āna aku o kana mau pu mai iaia aku, a haawiia aku la ke kauoha i kela mau kanaka, e hookau i ka lakou pio maluna o ke kua o kekahi o na lio,-a e hoi hou ihope, o ke koena aku o na kanaka, ua hoomau mai la "o lakou i ke alualu ana mahope o Abuda Kama|<a. Ma kela manawa hoi a Koraka e Icu la a nana i na kauhale o Uanakona, i ke ku mai, ma kela kapa o ka muliwai ke ike U no oia i ka holoholo mai o na kanaka, o ka mea apiki nae ,ao!e he alahele nona e hoea ai ma kela wahi. a hookau aku i ka make maluna o ke kanaka nana i aihue ia Mmama. a hoopakele mai hoi i ke o!a o kela kaikamahine. O ka-au ( ana aku ahiki i ka pae ana ma kekahi aoao o k.i muhwai,.he hana maalahi wale no ia ia Koraka, o ka pilikia nae, ua piha kā muliwai i ka moo aikanaka, a mahope o kona t)oonoo ana, i kekahi alahele inaalahi nona e pae ai nia kela aoao. o kona haalele iho la no ia i kana wahi e ku ana, a hoomaka aku la e holo noloko o ka ululaau, me ka noke ana aku ika hokio, ma ke ano i maa iaia. Ke ku la oia hoolono, ina paha e pane ia mai ana kana hokio. N'o kona lohe ole aku nae i kekahi inea, nolaila holo aku la oia ahiki j kekahi wahi mamao loa iloko o ka ululaau, hoomaka hou aku la no oia e hokio, me ka ikaika, a iaia i hoolono aku ai, lohe koh ulii u aku la oia i ka j>aneia ana māi o ktla hokio ana, mai kaHi mamao loa mai. a lohe pu aku !a uo hoi oia i ka halulu oloko o ka ululaau, me kona hoomanao ana ae, ua loaa aku kana kahea i koiia hoaloha, ka elepani' a ke hele mai la oia no ka hui pu ana me ia. He hapalua hora paha kela kakali ana a ua o Koraka kaalo. ana no ka elepani malalo o ke kumulaau ana e kau' ana, he elepam pilikua keia, e kau ai no ka weli ke ike aku a īaia ī īke mai ai ia Koraka, hoopinana mai la i kona ihi' loihi iluna, o ka hlo aku la no ia o Korak.a, a kau ana iluna o ke kua o kona hoaloha, a hoa alo hoi o na inea oloko o na ululaau kanaka ole.

•, w 'k? k al, a. he hana mii ka'u i makemake ai." i pane ° . a1 °. °raka ika elepa,?i Qka lilo aku !a .10 ia oua elepani ne»v o iā ho oe o kekahi mokukaua pilikua, e kuupau ana 1 ka ikaika hoohana o kona mau enekini, ke kuhikuhi mau la.no ;hoi Ica hnia o Koraka imua. no ka laua alahele e kaahele a., a ke pekupeku mau la no hoi kona mau wawae. e.O , e lho ana 1 k <>na lio, t hooi aku ka holo i kela ame keia minuke. : . i 'hookahi mile me ka hapa mauka aku o kahi i 1 ku ai o na kauhale o Hanakona, i hoea aku ai iaua nei no , * ul, . wa /' a n?f ,ka hoohakalia hou ole iho, hookikina aku ( la nb ora 1 ka eleoam e au iloko o ka muliwai, he pinana *na no ka jhu loihi |luna.p>a, lewa, oka iho aku la no ia n •na o ji a e'epani nei f< a,hooniaka aku la e au, elike , me b hik»W£we 1 lōaa iaia. U if u- e^ n '\ nd ! a . U ana ' fc lawe ana hoi i kona , hoaloha. no kahi 1 makemakeia. ua holo mai la kekahi moo nm a, ka„aka a nahu ae !a i kekahi wawae o ka elepan^ "f e> m ™ M , 0 ka makih ana oka ili o ita elepani nei i na niho wakawaka o ka moo, ua iho aku la ka ihu o ua elepani nei, a loaa ke kino o ka moo, a wiliia ae la mawaeno o ke kino, me ka hapaiia ana ae iluna o ka lewa, a kiolaia aku la ma kahi he hookahi haneri kapuai ka mamao. e hiki hot> ole ai ke hoopilikia mai ia laua nei. (Aole i pau.