Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 17, 23 April 1920 — He Moolelo no KEONI HANAFODA Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea-Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui [ARTICLE]

He Moolelo no KEONI HANAFODA

Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea-Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui

I I I 1 kela manawa nae i niai ai o Dora me kānā kane, ia j wa i huli k(jke aku ai o Keoni llanafoda imua o laua, a .ilelo aku la, he mau kii ano nui kekahi an# i inakeiuake ai e hoikeike aku i kana mau keiki, oko lakou hele aku no ia nnloko o kekahi keeiia okoa aku, a koe hookahi iho la o lielena maloko o kela rumi. 1 kela hala ana aku hoi o Keoni Hanafoda nie Dora ma, ;i koe hookahi iho la o Helena, ua komo ma» la ka- manao inilii ilōko ona, no kona mahaoi o ka nonoi afta ;āku ia Keoni Hanafoda e nana oia i kela kii, oiai ina_ua huna loa kela kanaka, i ua kii nei mai ka hoikeike,ana aku imua o kana kaikamahine, alaila, he hana maikai ole loa nona ke ake ana aku e ike, i kekahi kii i lilo»i mea|?una na Keoni Hanafoda. l"a lohi loa nae kela mihi ana, a i kona nana ana ae, aok he f)oe e ae mawaUo ona, o kona hele aku la no ia, a wehe ae la i na kaula i hoopaaia ai o ke kapolena, a i kona hu-e .•'ha ae ike kapolena, a kaawale mai ke Wii mai, ua hoopiha i..a ia mai oia me na manao kahaha, iaia i ike aku ai, he kii kela nona ponoi, ua like maoli no ka nui, me kino e ku aku ana, aohe wahi loli, aka ua kulike loa »a ma na ano . pau, o kahi loli w.ale no, o ia kona lole e komo ana. O ka lole a Keoni Hanafoda i hana ai no kela kii o kana •a ahine mua, pela hoi me na mea hoonani e .ae hc nui ni.aluna ona, ua kulike loa no ia me kela kii ola o Helēna, ana ; liaalele akn ai, i ua wahine nei maloko o kona home, iaia i liuli hoi mai ai no kona hokele, mahoj>e o ka halawai pu ana me Dora ame Alekana, a kono aku ai ia lakon e hui pu r iai me ia, ma ka paina awakea, ma kona hokele e noho ana i.ia X» loka, he ekolu makahiki aku i hala. Oiai o Helena e kilohi pono ana i kona kii p<uioi, ua aneane e hiki ole iaia ke uumi iho i ka hookahe mai i kona iiiau waimaka, no ka mea o kela a'no na ma kela la ana o ka halawai p.u ana me Keoni Hai\afoda, o ia okoa ana e ike aku la ma kela kii, a i wahi e hoonalo koke ia ae ai'kekahi mau hoomanao ana, no na mea o ka wa i liala, ua uhi hou iho la oia i ke kapolena, maluua o kela kii, a hemo aku la no kahi e waiho ana o ke keena hookipa 110 ka hooinalielie ana i kona mau manao maikai ole, maniua <• ka hui hou ana aku me kona mau hoa. Oiai nae ua o Ilelena e kakali aku ana o ka hoi mai o Dora ma, ke lohe la oia i ka noke mai o kana kaikamaliine i ka akaaka, a hoomanao ae la ua o Helena, e kolohe ana ka niakuakane ame kana kane iaia, ma kekahi mau mea a 'akou e nana ana, pela iho la i U>he aku ai oia i ka akaaka inai o Dora. L'a ma'u okoa kela noho ana a Helena, hoea aku la o Dora mai a hui hou ae la lakou, me he mea la, aole he niau mea nana i hookaumaha aku i ko Helena nooiioo, aka nae n<» Keoni Hanafoda, ua ike oia, aia kekahi mea ano nui loa, : loaa aku ia Helena, ma kela manawa ana i ike aku ai i kona kii. Oiai aole he manawa hou aku no ka hoohakalia ana, ua liaawi ae la na aloha lululima ana, mawaena o Keoni Hanat«»da me kana mau malihini, a haalele aku la o Helena ma i ka hale o Hanafoda, me na mānao hauoli, no ka lakou mau niea i ike ai ma kela la. - Ma kela hala ana aku o Helena ma, ua loihi maoli ke ku malie ana a Keoni Hanafoda i kahi hookahi, a nana aku i kana inau malihini, a iaia i noho iho ai maluna o kekahi noho, aole e hiki iaia ke ku koke ae iluna, no ka mea ua liele mai la kona mau manao maikai ole a nui, no ke poho wale o kona mau manaolana. l'a piha paha ka hapaha hora o kela noho malie ana a ua o Keoni Hanafoda i kahi hookahi, o kona ku ae la no ia iluna, me ka hele ana aku no kahi o ke kii o Helepa e waiho mai ana, alaila welie ae laj ka uhi kapolena, a kilohi hou aku la i ke kii o kana wahine, no kekahi manawa loihi, a iaia no pahfc ka ike, no kekahi wahi maikai ole, kii aku la i kana hulu penakii, a noho aku la no aneane e piha ka hora okoa.

Mahope o ka pau ana o na mea ana i manao ai e hoolōli!oli ae i ke kii, ke naua aku kaua e ka makamaka heluhelu, ua iiiki loa ia kaua ke ilce aku, aia ka oluolu, ka oiaio ame ka waipa-he iloko o ka niea nona ke kii, ma o kona helehelena la a ua kanaka k&hakii nei i hoololi ke ai me ka maiau loa. 1 ka pan ana o na mea a ua o. Keoni Hanafoda i manao ai ka holopono ia o kana hana, nee mai la oia ihope he mau kapuai. a nana āku la maluna o ke kii o kana wahine, ua kulike loa ia me kela Sno o Helena, he hookahi hora aku ma : mua, ma kela manawa ana i ike hope aku ai i kona helehelena. "Akahi no a holopono ka'u mau mea apau i makemake ai n.t keia kii," i hooho ae ai ua o Keoni Hanafoda, nlaila kii akii la i ke kapolena, a uhi ae la maluna o ke kii o Helena, nie ka maha o noonoo, o kona huli hoi mai la 110 ia noloko o kona keena hana, no ka hoomau ana aku ma kana mau hana. Iloko o na makahiki lehulehu mahope mai, ua pii mau aku ke kaulana o Keoni Hanafoda, ma k'ela ame keia wahi o ke ao nei, no ka mea i ka wa e waihoia aku ai o kana mau kii e pena ai, ma na wahi hoikeike kii, kuaiia hoi me na «iala nunui. aole he inoa e ae, e kamailio.nui ia ana iwaena " ka poe hanohano, o ka inoa wale no o Keoni Hanafoda, ko kanaka kahakii kaulana.

l'a pii pu ae kela kaulana, me ka ukaliia aku e ka hanoanie ka waiwai, aole nae malaila wale iho la 110 ,pau j kona kaulana, ma ka hana pena kii, aka uā lilo pli oia ij kokua nui aku i ka poe nele, ilihune, a iloko o na po- i i'ilikia. I O na kanaka kahakii keia i holomua ole ka lakou oihana, ua komo aku o Keoni Hanafoda, ma ka h.aawi ana i na koua ia lakou, ma ka hoikeike ana aku i na mea e hooiia ae •:i ka maikai o ka Jakou niau kii, he mea oiaio, mamuli o ia inau kokua i haawita aku, ua loaa i'o na pomaikai i kekahi 'ieluna nui o kela poe kahakii, me ka loaa nui o ka waiwai -«nie ka hanohano i ka hapanui o lakou. * O na kanaka i nele me na home no lakou e mahi -ai, ua WjJakoia aku lakou me na home, o ka poe i nele i na hoa--1 lia, a i halawai niaoli me na haawina popilikia o keia ola <na. ua hoohauoliia aku ko lakōu mau manao, mamuli o ua 'iana ku i N ke a!oJia oiaio a keia kanaka. Nolaila, ma ke ano nni ke olelo ae, ua nanaia aku o Keoni Hanafoda. aole wale no, he pookela loa ma ka hana '•enakii, aka he kanaka pu i piha me ka waipa-he, a o kōna hale nani ana i kukulu ai ma Parisa, he home ia i kipa nui •a aku e na kanaka i ake e ike.i kana m.au kii nani. a e ka «ehulehu no hoi, mai na wahi like ole mai o ka honua nei, no ke ake ana i ke kanaka a lakou i lohe nui ai i koua kaulana. ,

• Aole wate i pii ae keia kanaka mai ke kulana haahaa mai | ahiki i kona lilo ana 1 kanaka kaulana, mamuli o kana mau j hooikaika ana, aka ua loli pu ae kona mau ano apau, mai | I kela kulana uhauha, puni lealea, a i kon.a lilo ana i knnaka | i maikai loa, he kumu alakai. hoi, no kekahi poe kanaka i j like ko la,kou mau ano me ko:ia, i ukali al:u ai i na mikahiki j mahope mai o kona o!a ana: o keia jho la ka hookoia ana o; iia mea a Heleila i wa;iana mua aku ai no Keoni Hanafodaj kana kane, aia inaniua o kona alo ke kaulana, ka hanohano | anie ka waiwai, kc hooikaika oia ma kana kalena o ka ikej kalpakii, he-mea oiaio loa, mawaho ae o na mea i ikeia 110, keia kanaka, ua loaa pu iaia ka noho hauoli ana, a o ka mea j qi loa aku, o ia no ka maha o kona uhane. [ Xo\Helena hoi, ua \ioho pu me kana kaikamahine, j . ahiki i koaa mau la hope, me kona lawe hou ole mai i kane nana, aka nae, ua hoohauoli loa ia aku nae kona manao, mamuli 6 ka ike ana, ,ua hooko aku o Keoni Hanafoda i kana ■ mau mea apau i hooikaika ai no kona pono. Ua hoea mai la kaua e ka makaiuaka heluhelu i ka liopeiia o keia moolelo, me ka manaolana o ka meakakau, ua loaa he mau haawina a'o lehulehu mailoko mai o keia moolelo no ko kakou ola ana, e lilo ai fa mau haawina a'o, i m.au mea lia kakou e hoomanao ai, o ke alahele o ka noho oluolu ana, ka noho lako ana, ame ka hauoli, 6 ia no ka hoomanawanui ma ka kakou mau hana' apail, ē lib'fiko pouo;'hoi i na kumu aelike mawaena o ke kane ame ka wahine, a o ka mea oi loa aku, e mai na lealea hua'ole o keia ao, ka luamimilo nana i aku he heluna nui o na kane ame na wahine, iloko o na poino o keia ola honua an>. , Ka Hopena.