Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 20, 30 April 1920 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, APERILA 30, 1920.

 

HOOKAHI MAHINA I KOE E HOOMAU AI I KA OLOHANI

Hooholo na Alakai o ka Hui Uniona o na Kepani e Hoomanawanui i ka Olohani Ana

HOOLOLI NA KEPANI I KA INOA O KA HUI UNIONA

Kapaeia ka Huaolelo Kepani Main ka Hui Aku a Hoopiha ia Hawaii ma ia Makalua

 

            Opai, aole, he hopena, maopopo loa i @@@ ae no ka hoea mai i kahi e pau ai ka olohani i hoalaia ae e na limahana

Kepani ame na Pilipino ma na mahiko o Oahu nei, o ka mea nae i hooholoia ae e na alakai olohani o na Kepani, o @a no ka hookahi mahina i koe.

            Ma ka noho ana o na alakai o ka hui uniona o, na Kepani ma kekahi la o ka pule aku nei i hala, ua hooholo lakou e hoololi ae i ka inoa o kela hui uniona ma ke kapae ana aku i ka inoa Kepani, @ e hookomo iho i ka huaolelo Hawaii, e heluheluia ai ka inoa piha o kela hui uniona. ka Hui Uniona o na Limahana Hawaii.

            Ua maopopo loa, ka loaa ana aku o ka ike i na alakai o ka hui uniona o na Kapani, aole loa e loaa ana ia lakou ka lanakila ma keia olohani, ma kela inoa a lakou i kapa ae ai i ka hui uniona, o ia ka hui uniona o na Kepani, ma ia eno i hoololi ae ai lakou i ka inoa, me ke kau aku o na maka, no ka hui pu mai o na limahana, o kekahi mau lahui e ae me lakou, ma ke komo ana iloko o kela hui uniona, a i hookahi ka olohani like ana.

            Mamuli nae o kela hoololi ana ae o na alakai olohani ame na alakai o ka hui uniona o na Kepani i ka inoa o kela hai uniona, ua lilo ia i mea na kekahi @nau nupepa Kepani, e ala ku e mai ai, e pela hoi me kekahi poe Kepani olohani. me ko lakou nana ana aku, ua noea mai i ka wa e weluwelu liilii ai ka ikaika a lakou i manao ai, e kaa ana ka lanakila ma ko lakou aoao.

Makemake e Hoi Hou i ka Hana

            Ua nui na Kepani olohani i makemake loa e hoi hou i ka hana o na mahiko i keia manawa, aka nae, o ka mea wale no nana i kaohi aku ia manao o lakou, o ia no ka makaʻu i na hana hooweliweli, mai ka poe mai i makemake ole e haawipio aku ka poe olohani, iloko uo nae o ia mau hooweliweli ana, he heluna uni no o na Kepani i huli hoi aku i ka hana, nia na mahiko lehulehu i keai manawa.

            P na Pilipino olohani kekahi, ka poe a na alakai olohani i kau aku ai i na manaolaua no ka loaa o ka lanakila i ka poe olohani, i ka manawa a lakou i ike mai ai, ua hapa mai ka loaa ana aku ia lakou, e ua mea e pono ai ka noho ana, aole lakou i hoohakalia iho, ma ka huli hoi ana aku i ja hana o na mahiko, a o lakou kekahi heluna kiekie loa e noho hana mai nei i keia manawa, me ka nana ole ae i ka poe e noho wale mai nei, me ka hoi ole aku i hookahi ka ohi ana mai i na pomaikai mai na mahiko aku.

Aʻo Hoi i ka Hana

            Ma kahi o ke kokua ana aku i ka poe olonani, no ka lanakila o ko lakou aoao, ua oili mai nei kekahi o na pupepa Kepani@o Hilo, me na oleloaʻo, e kauoha ana i na Kepani olohani apau, e huli h™™ hou aku i ka hana o na mahiko, a e pau ko lakou hoolohe ana aku i na alakai hewa ana a na kanaka ma ke poo o ka hui uniona, no ka mea wahi a kela m@pepa, o ke koi a na limahana olohani e h@@mahuahuaia ae ko lakou ukuhana ma kahi o ke 60 pakeneka, he hana hiki ole loa ia ke aeia aku.

            Ua ahewa ikaika kela nupepa i na hana a na alakai o ka hui uniona, me ka olelo ana ae, o na dala he iwakalua kaukani. a na limahana e uku nei iloko o ka waihona o ka hui uniona, no ke kokua ana aku i ka poe olohani, he mai dala ia i hooliloia me ka waiwai ole, no ka unea  o na alahele wale no ia e hoopilikia aku ana i ka poe olohani, aole hoi no ko lakou pomaikai

            No kela kumu, a no kekahi mau kumu lehulehu e ae, ua aʻo ikaika mai kela nupepa i na Kepani olohani apau, e haalele aku lakou i ka hui unioua, a e ku.

 

LOAA KA UWAKI GULA ILOKO O KE ONE MA KA ULIA

Hoohauoliia ka Wahinw a ka Meia Rolph o Kapalakikp i ka Loaa Hou Ana o ka Uwaki

I KEKAHI KEIKI KEPANI KA LOAA ANA O KELA UWAKI

Haawiia ka Uku Makana o Hookahi Haneri Dala i ka Makuakane o Kela Keiki Kepani

            Manwaho ae nai o ka aekai o Waikiki ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala i loaa aku ai ma ke ano ulia, ka uwaki gula, i kiuohinohiia me na pohaku daimana a ka wahine a ka Meia James Rolph Jr., o Kapalakiko, i kekahi keiki Kepani uuku, a ua loaa aku hoi i ka makuakane o kela keiki, ka uku makana o hookahi haneru dala, mamauli o ka loaa ana o kela uwaki.

            O ke ano o ka nalowale ana o kela uwajo gula, mai ka wahine aku a ka meia o Kapalakiko, he ano kupaianaha no ia, no ka mea, iaia e holoholo ana ma kahaone ma Waikiki, ia wehe ae la oia i kona mikinilima, a ia wa i loaa koke iho ai iaia ka ike, ua nalowale aku ua uwaki nei ana, mai kona lima aku, kana wahi i hoopaa ai.

            Ua hoopilikia nui loa ia aku kona manao, no kela nalowale ana o kana uwaki, nolaila ua hoike koke ia aku la ka lohe i ja oihana makai, me ka noke ia ana o kekahi poe i hoohuoiia i ka ninau, ina paha ha mea kekahi i maopopo ia lakou no kela uwaki, aole nae he mea i loaa mai ma ia ninaninuia ana.

            Ua hoolimalima okoa hoi ka lunanui o ka Hokele Moana, i kekahi poe e huli i kela uwaki, ma kahi pili i ka aeone, me ka noke ana o kela poe i ka huli, ma na wahi apau i manaoia ai, malaila o Mrs. Rolph i hele holoholo ai, aole no nae he loaa iki o ka uwaki nalowale.

            Oiai nae, ua kokoke loa mai i ka manawa, e haalele iho ai ka Meia Rolph ame kaua wahine no Kapalakikp, a no ka minamina loa o kela wahine i kana uwaki, ua haawi okoa ia aku he hookahi haneri dala, malalo o ka malu o ka lunanui o ka Hokele Moana, ma ke ano he makana, i ka mea e loaa ai o kela uwahi, nolaila i ka haalele ana iho o ka mokuahi ia Honolulu nei, ua huli hoi aku la kela wahine, me na manaolana poho, no kona ike hou i kaua uwaki punahele.

            Me ia manaolana poho nae, ua hoohauoli loa ia aku o Mrs. Rolph, i ka wa i hoikeia aku ai ka lohe iaia ma ke kelekalapa uwea ole, no ka loaa ana o kana uwaki, me ia manao hauoli, e hoea aku ai oia no Kapalakiko, a kakali mai i ka hoea aku o ua uwaki nei ana.

Loaa ma ke Ano Ulia

            Elike no me ke ano kupaianaha o ka nalowale ana o kela uwaki, pela iho la no ke ano kupalanaha o ka loaa ana aku, no ka mea in a kela auwina la Poakolu, no ka uwe loa o ke keiki uuku a kekahi Kepani, manao iho la oia e lawe aku iaia no ka aeone, malaila e paani ai kela keiki, i ola ai oia e hoomau aku i kana uwe ana.

            I ka hoea ana ma kahaone, ua waiho aku la ka makuakane i kana keiki iluna o ke one no ka paani ana me kona hele ana aku ma kekahi wahi, me ka nana ole mai i kana keiki, no ka mea ua nanea loa ke keiki i ka paani i ke one.

            Mai ka Hokele Moana mai nae i ike mai ai kekahi o na Kepani kuene i ka paa o ke keiki uuku i kekahi mea iloko o kona lima, a e noke ana i ka paani me ua mea la, eia ka auanei, o kela ka uwaki i nalowale ai a Mrs. Rolph, o ka hoike ae la no ia o kela Kepani i ka lunanui o ka hokele, no ka loaa ana o ka uwaki nalowale, a iloko o ka manawa pokole loa, ua hoea ae la ka lunanui no kahi a ke keiki uku e paani ana, a lalau aku la i ka uwaki, aole he wahi i poino, a hoihoi aku la noloko o kona pahuhao,a o ka hookahi haneri dala e waiho ana maloko olaila, o kana ia o ke kii ana aku a haawi ae la i ka makuakane o kela keiki Kepani.

 

ae no lakou iho, a hana aku elike me ka lakou i ike ai he pono, e hiki hou ole ai i na alakai o ka hui uniona ke kuhikuhi ia lakou i o a ia nei, elike me ia e hanaia nei keia la.

 

            Keia ke kii o na mokulele o ka Oihana Kaua o Amerika malalo ae nei o Puuloa o ka lele ana no Hawaii ma ke kakahiaka o ka Poalua nei me ka holopono.  O ke kii maluna loa he kii ia no ka mokulele HS21, me ke kapena nana e hookele ana kela mokulele me kona mau kanaka.  O ke kii hoi malalo iho o na mokulele ia a elua me na kanaka i lele aku no ka nana ana i mau wahi kupono e hokuu iho ai na mokulele ma Lahaina, Maui, ame Hilo, Hawaii.

 

MAKE ELUA MA KA ULIA KAA KALAKA.

            E hoakaka ana kekahi meahou mai Wailuku, Maui mai, ma ka Poalima aku nei o ka pule i hala, ka la 23 o keia mahina, i ka halawai ana o kekahi mau limahana elua, me kekahi make ulia ano e, me ka loaa pu ana aku hoi o na poino kukonukonu, maluna o kekahi poe e ae e kau pu ana maluna o ke kaa kalaka ma kela manawa hookahi i halawai ai me ka ulia poino.

            Ma ka Poakolu aku, ka la 21 o keia mahina no, ka loaa ana o kela ulia poino, i ka manawa e hoihoi ana o ke kaa kalaka i na limahaua, no ko lakou mau wahi i noho ai.

            Ma ka oleloia, i ka wa i hoa ai o ke kaa kalaka, ma kahi uakee o ke alanui, ua kiolala aku la kekahi poe ohua mailuna aku o ke kaa kalaka a haule ana ilalo, a he elua mai Pilipino i halawai me ka make, iloko o ka manawa pokole loa.

            He hookahi o kela mau Pilipino, ua naha kona poo, a o kona kokoolua iho hoi, ua haki pu kona wawae, me ko laua make ana iloko o ka manawa pokole loa, e lilo ai na hooikaika ana aku no ko laua pono, i mea waiwai ole.

            He hookahi wahine Kepani ame elua mau Pilipino, i loaa he mau eha kukonukonu maluna o ko lakou mau kino, he mau eha nae e make ole ai lakou, nolaila ua hoihoi loa ia aku lakou no ka halemaʻi no ka lapaauia mai.

            Ma ke alanui e inoe la no ke alahele o Waihee i loaa ai kela ulia poino, e hoihoi ana ke kaa kalaka i na limahana mahiko no ko lakou mau wahi, aia hoi maluna o kela kaa kalaka, ma kahi o ke kanhiku-kummalima mau limahana; i ka hoea ana o ke kaa kalaka ma kahi uakee o ke alanui, ia wa i kiolaia aku o ke kaa, a o ka poe i haule pono ae mamua o kahi a ke kaa e holo aku nei, o lakou ka i make, a loaa hoi i na poino kukonukonu loa.

 

LOAA AKU KA OKOLEHAO ME OPIUMA MALOKO O KA HALELIO.

            He mau omole okolehao ame ka opiuma na waiwai ku-e kanawai i loaa aku maloko o ka halelio ma Hilo i na luna o ka oihana loaa kuloko ma ka auwina la Poalua o ka pule i hala, a he Pake ka mea i paa i ka hopuia mamuli o kona hoohuoiia ana, ua ike oia i kekahi mea e pii ana ia mau waiwai.  He mau omole okolehao ka i laweia mailuna aku o ke kaalia maloko o ka halelio o ke otomobile kekhi mau omole okolehao o ka loaa ana aku a maloko o kahi e hoopaaia ai kekahi lio kahiko kekahi mau omole okolehao i loaa aku ai.  Iloko o kekahi paila o na welu nahaehae i loaa aku ai kekahi mau lala pipi ua piha i ka opiuma ua waihoia ma kekahi ihi o ka halelio.

 

HAULE KA HUI KINIPOPO O KIKAKO I NA KEIKI PAKE.

            O ka hookuku kinipopo mawaena o ka hui kiuipopo o na haumana o kekahi o na kula k@ekia o Ki kakp p ka hoea ana mai no keia kulanakauhale, ame ka hui o na Pake, mawaho ae nei o Kamoiliili, ma ka auwina la o ka Poalima aku nei i hale, ua ahaʻi ae ka hui o ua keiki Pake i ka lanakila ma ko lakou aoao, ma o na aipuni la he cha i ka ekolu, a ka hui kinipopo malihini.

            E holo ana kla hui kinipopo o na keiki o ke Kula Kiekie o Kikako no Iapana, no ka hookuku kinipopo ana, me na hui kinipopo o Iapana, kela mau hui kinipopo no i hoea mai ai no Honolulu nei, he mau makahiki aku nei i kekahi manawa pokole ma keia kulanakauhale, pela iho la i loaa ai ka pomaikai i koonei poe, o ka ike ana aku i ke ano o ka paani ana a kela hui kinipopo.

            O ka hookuku ana mawaena o kela mau hui a elua, ma kela auwina la, o kekahi ia o na paani ana i hele ai ke kahua kinipopo o Kamoiliili, a piha i ka poe makaikai, no ka malihini paha hoi o ka hoa paani o koonei hui, a ua ike iʻo lakou i kekahi hookuku hahana loa, i paaniia mawaena o na hui a elua.

            Oiai, he loa k alahele moan o ka holo ana mai, me ka uuku loa o kahi manawa e hoomaamaa ai mauka nei o ka aina, ua hiki nae ke ikeia aku, o kela hui malihini kekahi o na hui kinipopo makaukau loa ma kela hana, a in a no he wahi hui hapa iho o ka makaukau, ka i ku aku e paio me lakou ma kela Poanon, aole he kanalua iki, no ka lilo o ka lanakila ma ka aoao o ka hui malihini.

            Ua kaa i ka hui mai Kikako mai ka loaa mua ana o na aipuni elua, iloko o ke komo eha ana, me ka hoi nele o na aoao a elua iloko o na komo mua ana aku, a kela ame keia aoao pakahi, aki nae, i ka eono mai o na komo ana, akahi no a loaa he elua mau aipuni i ka hui o na keiki Pake.

            I ka ehiku mai o ke komo ana ua loaa hou no he elua mau aipu i ka hui o na keiki Pake; i ka ewalu mai hoi o na komo ana loaa hou i ka hui o Kikako he hookahi aipuni, a no ke koena aku o na komo ana a ua mau hui nei, ua hoi nele kela ame keia aoao, nolaila ua aha…i ne la ka hui o na keiki Pake i ka lanakila ma ko lakou aoao, ma o ka loaa ana o na aipuni he eha, i ka ekolu wale no ma ka aoao o ka hui o Kikako.

            BIRMINAGAM, Ala., Apr. 21.-Ua oi aku mamua o 140 ola i make a he man haneri i hoehaia a i hooneleia i na home, a he mau miliona dala ma na waiwai i hoopoinoia e ka makani ikaika ke tonado o ka pa ana mai me ka ikaika mai ke kukulu hikina homa mai o ka mokuaina o Misisipi ma ka la aku la i nehinehi.

 

KUKULUIA KA AHAHUI ENEKINIA MA HONOLULU NEI.

            He haneri a oi aku mau enekinia o Honolulu ame na Mokuouni Hawaii i hoohui ae ia lakou a kukuluia ae la kekahi hui ma ke kakahiaka Sabati nei ma ke ano he Ahahui na na Enekinia Amerika, me John H, WIlson, ka Meia; ko lakou peresidena.

            Maloko o ka hale o J.L. Young, he kanaka lawe aelike hana, kahi i malamaia ai ka halawai mamuli o ka loaa ana aw iaia o kekahi kauoha mai ka ahahui mai a na Enekinia ma Kikako no ke kukulu ana ae i Ahahui na na Enekinia maloko o Hnolulu nei.

            O na luna nui i kohoia oia keia malalo nei:     John H. Wilson, Meia ka peresidena; ka Lunanui o ne hana hou o ke apuni Teritore, Lyman H. Bigelow, ka hope-peresidena elua; o keia mau lunanui ae la hui pu me J.L. Young, B.E Hooper, J.T. McGrath ame Louis S. Cain, ka papa hooko. o Georfe Collins, o ka Bishop Estate, ka papa hooko i kohoia i kakauolelo, a o Ralph E. Wooley i puuku.

            O ka manao o keia ahahui oia no ka hoonee mua ana aku i ka hana enekinia maloko o ke Teritore o Hawaii.  O ka ahahui Enekini mua ua aneane e pau kona hie.  O ka Ahahui a na Enekinia Amerika-ka oi aku o na ahahui nui ikaika hookahi ma Amerika Huipuia.  He haneri ka nui o na lala o keia ahahui o ka hoomaka ana, a me he mea la e oi aku ana na lala ke loihi aku ke ku ana a ka ahahui.

            O ka peresidena o keia ahahui hou i ku ae la, oia ka Meia Wilson, he enekinia oia, he haumana oia i puka mai ke Kula Kiekie mai o Stanford, he enekinia oia no ke aupuni kulanakauhale a Kalana o Honolulu mamua o kona kohoia ana aku nei i Meia no ke kulanakauhale e kalana o Honolulu, a ma ka hoomaopopo aku, mamuli o kona lilo ana ae la i peresidena no keia ahahui hou aole no e nele ana ka lilo o na hana enekinia a pau a ke aupuni kulanakauhale a kalana o Honolulu i nei ahahui.

 

HOLOPONO KA LELE ANA O NA MOKUEA NO HILO.

            Ma ka hora 11:20 o ke kakahiaka Poalua nei ka hoea ana aku o na mokuea elua a ka oihana koa mai Puuloa ae no Hilo, elike me ka lono i loaa ae i Puuloa mamua o ke awakea o ka Poalua nei. Ma ia lono e hoike ana ua hoea aku na mokuea i Hilo me ka palekana, me ka loaa ole o kekahi ulia ma ke alahele. E loaa mau ae ana ka hoike a na mokuea i Puuloa i kela ame keia umi minuke mahope o ka haalele ana iho ia Honolulu nei, a eia no ka ke oki aua o k hoike mai ma ka uweaolelo uwea ole a ua aneane aku e hoea i Hilo, he 17 mile ka mamao mai Hilo mai.

 

PAA I KA HOPUIA NA KEPANI EHA MA WAIMANALO

Hoea na Makai o Honolulu Nei no ka Hopu Ana me ka Makaukau me ka Lakou Mau Pu

HOAO LAKOU E HOOHOKA I KA HOPE MAKAI NUI DAVIS

Pipika Nae a Haawipio Okoa i ka Wa i Hoea Aku Ai na Makai Mai Honolulu Aku Nei

 

            Me ka lako i na pu raifela Winchester ame na pu pauapana Colt ame 12 mau makaikiu o ka puali makai kumau i kau aku maluna o na otomobile ma ke kakahiaka Poaono aku la i hala a holo aku no Waimanalo a i ka hiki ana aku ilaila komo aku la a lawe ami la i kekahi mau Kepani olohani no lakou na palapala hopu i hoopukaia mai e ka aha hookolokolo kaapuni, a laweia mai i Honolulu nei a hoopaaia aku maloko o ka halepaahao.

            I ka Hope Makai nui Wally Davis o Koolaupoko na palapala hopu i hoounaia aku ai no ka hopu ana i kela mau Kepani, a i ka manawa i hele aku ai oia e hooko ia mau palapala hopu ua hoohokaia mai oia e kela mau Kepani olohani me kona akaaka hooheneheneia mai, a no ia hoohokaia ana mai on a i hoike mai ai oia i ka oihana makai maanei, oia ke kumu o ka hoounaia ana aku o na makai e holo no Waimanalo me ka lako i na mea eha.  O Mr. Wally Davis wale no ka i hele aku e hopu i kela mau Kepani, e no kona hoohokaia ana mai ma kona manawa i hele aku ai e hooko i kana hana, o kona hele no ia a kahi o ke kelepona a hoike mai la i Honolulu nei me ke noi mai i ka Mr. Asch, ka Hope Makai Nui ma Honolulu nei, kokua ana aku iaia.

            Ma ka manawa i loaa mai ai o ka lono ua wae koke ia na makaikiu e holo aku ai no Waimanalo a ma ia manawa i weheia ai ka hale e waihoia ai na pu maloko o ka halewai, a he kakini mau pu Winchester i waeia ae a hoopihaia me na poka a pela me kekahi mau pu panapana Colt ame na kahei poka, a he manawa pokole ma ia hope iho elua mau kaa oto i piha i na makai i holo aku me ka puahio nui no kahi o ke kahea i kauohaia mai ai.  Malalo o ke Kakiana Kellett kela puali makai o ka holo ana.

            I ka hoea ana aku a na makai no Waimanalo ua lele aku la kekahi mau makai me ka lakou mau pu a o kekahi mau pu ua waihoia no maluna o na kaa.  Ua komo pu aku ka hope makai nui iloko o ka hale o na Kepani me na makai.  I hoonana mai no ka kela mau Kepani i ka ike mai hookahi wale no ka hope makai o Koolaupoko, i ka ike ana mai ka keia i na makai mai Honolulu aku nei, ua uwoki ka oe e loha nui ana, aohe wahi mea ka a hoonana mai.  I ka manawa i ninauia aku ai o na alakai o ua poe Kepani olohani la e ke kakiana makaikiu no ke kumu o ko lakou ku-e ana mai i ka hana a ka hope makai oiai oia e hooko ana i kana hana ua hana mai ka lakou ma je ano he "kuhihewa," oia ka pane ma ko lakou aoao.

            Ma ka manawa o na makaikiu i lele aku ai mai na kaa otot aku aohe ka o lakou mau kuka o na kahei poka mae ke paa ana ma ko lakou mau hope, a me he mea la oia paha ke kumu o ka hoonana ole ana mai o ua mau Kepani olohani la no ka ike ana mai.  Ua laweia mai ua mau Kepani la a hoopaaia ae maloko o ka halepaahao, he eha ka hui o kela mau Kepani i laweia mai no lakou na inoa: Ito, Saito ame Toshi Tanaka.

            O keia na Kepani na lakou i hopu a lawe aku ma ke ano aihue i kekahi Kepani limahana i haalele i ka hui pu ana me ka poe olohani a hoi hou i ka hana i Waianalo, a no kona hou ana i ukiuki ai nei mau Kepani eha a lawe aihueia ai oia mailoko aku o kekahi o na halehana ma Waimanalo a hookauia aku maluna o ka Waapa a laweia aku e hoopaa ma kekahi wahi ma ke ano he paahao me kona kapaia aku he "ilio". a o na hunahuna meaai kupono ole oia kana ai e haawiia aku ei.

            Ua lilo kona hanaino mau ia i mea hoonanauki loa iaia, a i kekahi la i

 

NALOWALE NA DALA MA KE ANO POHIHIHI LOA

Lilo he Umi-kumamalua Haneri Dala Mailoko Aku o ka Pahuhao o ka a Makai

LAWEIA NA ALAHELE E LOAA PONO AI KE KOLOHE

Hoihoi hou ia ae ka Hapalua o Kela Huina Dala o ka Nalowale Hikiwawe Ana

            Mailoko aku o ka pahuhao o ka oihana makai o Honolulu nei i nalowale aku ai ma ke ano pohihihi loa, ka huina o uni-kumamalua haneri dala, me ka lilo i hana nui ma ka aoao o ka Makai Nui Rose, ka noii ame ka huli pono ana i kahi i nalowale ai o kela mau dala mahuahua.

            He mau dala kela i laweia mai ke kino mai o kekahi Pake lawehala, ma kona manawa i hopuia ai, a laweia ae no ka halewai, me ka hookomoia ana o kela mau dala apau maloko o kekahi wa-hi leka, i hoomakaukauia no na waiwai a na lawehala

            O ka mea kupaianaha loa nae, mahope iho o ka waihoia ana aku ai o kela Pake lawehala, ma kekahi kakahiaka ae, a koi aku la e hoihoiia mai kana mau dala iaia, i ke kiiia ana aku keia maloko o kahi i waihoia ai, ma ka po aku mamua, aole he dala maloko o ka pahuhao, aka ua nalowale aku ia maloko o kahi i waihoia ai, ma ka po aku mamau, aole he dala maloko o ka pahuhao, aka ua malowale aku i ama ke ano pohihihi loa.

            He ekolu ae nei pule kela nalowale ana o na dala he umi-kumamalua haeri mailoko aku o ka pahuhao, ma ka auwina la nae o ka Poalua nei i loaa aku ai ka hapalua o kela mau dala maloko no o ka pahuho, aole nae ma kahi i waiho mua ia ai, aka ma kekahi kihi o ka holowaa.

            O ke mea apiki,o ka huina o umi-kumamalima haneri dala, ua hookomoia maloko o ka wa-hi leka, me ka silaia ana a paa, ma ke manawa nae i loaa aku aim he eono wale no haneri dala, me ka nalowale aku o kekahi eono haneri dala i koe.

            I ka manawa o ka loaa ana aku o kela mau haneri dala, ua pahola koke ae la ka lohe iwaena o ka pohai o na makai, a ua lilo ia i mea maikai ole i ka manao o na poo o ka oihana makai, no ka mea ua mnaoio loa lakou, in a e hamau loa ia kela loaa ana o ka hapalua o na dala, e hoea mai ana no i ka manawa e oili mai ai ka hapalua aku i koe.

            Aole he mea i hopuia no ka nalowale ana o kela huina dala, aka nae i ka nana aku, aia na hoohuoi ana a na poo o ka oihana makai, maluna o kekahi mea, a o kekahi poe paha, a i wahi e loaa pono ai ka mea kolohe, pelu i minamina loa ai na poo o kela oihana, no ka hoike mua ia ana ae o ka lohe, no ka loaa ana o ka hapa o na dala i nalowale ai.

            Ua ala ae kekahi mau manao, o ke kumu i oili mai ai kela mau haneri dala eono, mamuli o ka maopopo ana i ka mea nana i alwe ua mau dala nei, ua kau aku na hoohuoi ana maluna ona, nolaila in a e hoihoi hou ia ana kela mau dala apau loa, e hoopau wale ia ana ka manao noii a huli pono aku i ka mea kolohe.

            Mamuli nae o kela hoopuoho e ia ana ae o ka nana noii a na poo o ka oihana makai i manao ai, e lilo ana i hana ano paakiki, ke kaukaʻi ana aku, no ka hoihoi hou ia ae o na haneri dala i koe.

            Aole i maopopo na alahele a ka Makai Nui Rose e hana aku ai i keia manawa, me ka poe i kuleana ma ke kiai ana i ka pahuhao, ame ka hoopaa ana i na lawehala, i ka nana aku nao, e lawe ae ana oia i kekahi mau keehina e loaa aku ai na haawina aʻo i ka poe kolohe,

 

ka manawa i doaa ai iaia o ka pahi, ua pa-hu mai la oia i kekahi Kepani i hoonohoia aku e kiai iaia, o ka hua o kona hanainoia ana ame kona hopuia ana ua lawe mai e kiure kiekie i kona hihie a i nei manawa aia ka poe na lakou i hopu a i hanaino iaia iloko o na lima o ke kanawai.