Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 20, 30 April 1920 — Page 2

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HONOLULU, T. H., POALIMA, APERILA 30, 1920

 

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O KA MOKUPUNI O OAHU

-----

            Noho ka halawai o ka ahahui Enanei@e o ka Mokupuni o Oahu ma ka Luak@u@ o Kawaiahao, Poano, Aperila 17, 1920, hora 2 p. m.

            Rev H.K. Poepoe, lunahoomalu ma ka noho@ weheia na hana me ka himen@ a me ka pule a ka lunahoomalu. Hoomaopopoia na lala i hiki mai p@nei:

            Kawaiahao, J.K. Nakila, elele: Kaumakapili. H.k. Poepoe, Kahu B.K. Mo@olani, Elele: Ewa, Wm. Kamau , kahu, PK. Kapanookalani, elele; Waianae, S. W. Kekuewa, kahu, Mrs Rose Kapela, Elele: Makua, J.K. Helenihi, elele; Kahuku-Hauula. G. M. Kauaulalena, kahu; Waikane, J.K. Paele, komite: Kaueohe. J. K. Lota, ka@@@, Mrs. M. Kuikahi, elele; Ewa Iapa@a, K. Maeda, kahu.

            Na iala mau: H.P. Jadd, J.P. Erdm™™: na haiolelo i laikinija, J. H. S. Kaleo, P.D. Kel@ett aine W. H. Thorn@@u.

Koho aua i na lunanui: Na Wm. Kamau i ka iuoa o H.K. Poepoe i luna hoomalu, a e kauohaia ke kakauolelo o huki i hookahi balots, a aponoia. Na wm. Kaman no ia J.K. Lota i kakau olelo, a e hukiia i hookahi balota, a apenoia.

            Na ka lunahoomalu i ka inoa o na komite: 1. Komita kumau: a. Komite imihana, H.P. Judd. J. P. Erdman, W. K. Poai, e. Komite haipule, S.W. Kek@ewa, G. M. Kauaulalena, J.K. Kauwalu i Komite hoalohaloha, Wm. Kamau, J. H. S. Kaleo, Wm. H. Thornton, o. ninaninau, J. P. Erdman, H. P. Judd, A. Akaua, O.H. Gulick ame W. K. Poai. u. Komite o na Ekalesia Pilikia, H.P. Judd, J. P. Erdman, H. K. Poepoe. h. Komite hoeueu, Wm. Kamau, W. K. Poai ame G. M. Kauaulaleua.

            2. Na komite wae: a. omite o ua @oike elele: B. K. Mololaui, Mrs. Kuikahi, Wm. K. Poai.

            Na H.P. Judd i ka hoike a ke komite im@hana. 1. Na hoike papahelu. 2. Na hoike elele 3. Na palapala hoopii. 4. Na hoike komite. 5. Na hana e ae. 6. Kahi ame ka manawa e noho hou ai ka aha.

            Na H.P. Judd i ka hoike a ke komite o ua palapala hoopii, e apono ana no ka hoomau aku ia J.K. Paele i komite no ka ekalesia o Waikane, a ia Wm. Kamau no Mak@a. a aponoia.

            Na H.P. Judd no, i ka palapala hookuu o A.S. Baker mai ka Aha Mokupuni mai o Hawaii, no ka pili ana mai @e keia aha, a aponoia.

            Na H.P. Judd e kapaeia na rula, apo@oia: a nana no he hoike waha no na mea e pili ana i ka pilikia o ke kahu o ka Ekalesia o Waialua. S. k. Oili, me ka Ekalesia o Ewa: ua kohoia aku he komite o ii lala mailoko mai o na hoakanau o ka Ekalesia  Waialua no ka hooponopono ana i keia pilikia a hoike mai i ke komite o na Ekalesia Pilikia, aka. aole i loaa mai ka hoike a ia komite i keia manawa.

            Na J. P. Erdman e haawiia aku ka ma@a piha i ke komite o na Ekalesia p@@ikia no ka hooponopono ana aku ikeia pilikia. Na S. W. Kekuewa e apo@oia keia noi a hooholoia me 12 ae ia 2 h@ole.

            Na H. P. Judd e ike ia ka hoike a ke komite o na hoike papahelu ma ka hoike makahiki a ke kakauleta, a aponoia.

            Na Benj. J. Mololani i ka hoike a ke komite o na hoike elele, a aponoia.

            Na H.P. Judd i ka pane o ka p@la@al@ noi a L. G. davis, ke umupoo o ke kula kahunapule mai kona ahahui mai @a New York. Na J.P. Erdman e wawi@a keia hana i ke komite e na eka@@@la pilikia, a aponoia.

            Na H. P. Judd i ka hoike a ke komite @oonoho kahu, na hoonohoia aku o G. M. kauaulalena i kahu no ka ekalesia o Kahuku-Hauula.

            Kahi âme ka manawa e noho hou ai. Na J. H. S. Kaleo e noho keia aha ma kaneohe, a apenoia.

            Na Wm. Kamau e hoopanee keia aha aponoia, a hoopaneeia.

JAS. K. LOTA, kakauolelo.

-------

 

KAKAIKAHI NA EUMUKULA O NA KULA O MAUI.

------

            I kulike me ka Mr. H. M. Wells. @@ kahi o na kumupoo o ka hoike aua ae, @a lawa ole kekahi mau kula o Maui me na kumukula a he lehulehu kekahi mai kula i hoolakoia aku me na kumukula no ke pani ana no ka manawa, wahi o ka hoakaka a ka Nupepa Maui News o ka Poalima i hala. Ma ka manawa ka o ka wehe ana o na kula mahope iho o ka hoomaha Easter ana ma ka Poakahi aku la i hala, he elua mau kumukula o ke kula a@puni o Wailuku i hoea ole ae o ia o Mrs H. Y. Chuck, o ka papa ekolu me Mrs. Hausea o ka papa eha. Hookahi o keia mau wahi ua hoopihaia elua la ma@ope mai e Miss Hayward, he kumukula hou i hoea aku i Maui, a i haawi aku i kona ae e lawelawe i ka hana no ke Koena aku o ka hapaha. Ua hoi ke pu ia ae o ke kula a Mr. Pain kekahi i lawa ole i kekahi mau kumukula lehulehu. Eia nae ua oleloia, he oi aku ko Maui kulana maikai ma ka mea o pili Maui kulana maikai ma ka mea o pili ana i na kumukula mamua o na mokupuni e ae, ma ka oleloia he maikai ke kulana o ia mokupuni no keia makahiki ae mamua o na mokupun e @e.

---------

KUU MEA ALOHA UA HAALELE MAI IA`U

-------

JOHN KAHELE, OPIO.

----------

            Mr. Solomon Hanohano. Aloha kaua: E oluolu mai hoi oe i kauwahi kaawalo o ka kaua milimili, nana hoi e uwila aku i ka puolo waimaka e kau ae la maluna, i ike mai ai @a kini makamaka me na hoaloha hoi o kuu mea aloha i hala aku la i ke, ala hoi ole mai a o ka hopena hoi o na mea apau, mai @awaii nui akea moku o Keawe a i ka pelena o na moka o Manokalauipo, o John Kahele opio, ua pau, ua ualo na mka, ua hala i Hiikua i Hiialo e, i ke ala polikua a Kane, i ke ala wailiula a Kanaloa, a i kulike me ka olelo "he mahu ke ola o ke kanaka i pua ae a nalo aku." Na ke Akua no i haawi mai a Nana no i lawe aku; e homaikaiia Kona iuoa.

Ua haalele iho oia ia'u me ka maua kaikamahine, me na moopuna a maua elua.

            Ua hanauia mai kuu mea aloha mai ka puhaka mai o Mrs. Kailimaila (w) and John Kahele ma Honomakau, N. Kohala, HAwaii. i Feberuari 26, 1857, ua piha iaia na makahiki he 63.

            Ua berita mua no oia me ko`u hanaumua i kona mau la opio, a moe aku ko`u mua, i kona mau la opio, a moe aku ko`u mua, i ka moe kau moe oni ole, i Oct., 1897, ia makahiki no ua haalele mua mai ka`u aloha mua ia`u, me ka maua mau lei aloha i Iulai 30.

            Hoohuiia maua i ka berita maemae o ka noho honua a@a, na Rev. Kealoha kaikuahine, ma ko laua home @a Hualua, K@hala: aloha no!

            Aloha kuu kane kuu hoapili o ka aina hanau, aina makani apaapaa o kaua, aole e pa hou mai ka makani i ko ili, ua pau ae la. E ka wai hu`i pu me ke kai o Pahaa e, aole kuu kane e auau hou ana ia wai kamaaina i ko ili.

            Ua haalele aku au i kuu aloha i ka aina hanau o mana me hookahi keiki, ua holo mai au no Honolulu nei no ka pilikia o ko maua hiapo me kuu aloha mua, hele pu mai me ekolu mau lei aloha, he elua mau mua, hookahi @@ maua o ekolu mahina a oi, a haalele mai la keia bebe a maua ia`u me kona mau hanaumua.

            Me ka puiwa nui, ua hoea aku la ka olelo wahaole imua o kuu mea aloha no ka pilikia o ka maua lei. I Maraki 11 hoea mai la kuu mea aloha i Honolulu noi, mai ia manawa mai a@iki i keia uaalele ana mai la ia`u me ke haikamahine a maua, me na moopuna, i Apr. 6 1920, hora 2 wanaao, ua piha ia maua na makahiki he 21 a oi.

            Ua nohoia e maua me ka`u mau keiki ma Kakaako, hoolauna me na kanaka @oola ma ka uwapo ma o ka luna hana uwapo Mr. Pilipo Kalauokaina. Hoi me ia mau keiki i Kapalama, S. Paaluhi ame Mrs. L. Paaluhi, ilaila hoomau no kuu kane i ka imi ana i na mea e pono ai keia noho honua ana. Hoolauna hou me Maka Kolopana, oia ka pomana o na nioku ma ka uwapo, ilaila hoea hou mai la he momi mai ko maua mau pu@aka mai, i ka wa o ka bubonika, a halele hou mai la no keia lei a maua. Auwe kuu kane e!

            UA noho hanaia e kuu kane ua uwapo; hoomeia ua paipu alanui, aia oia ilaila, hoomaemaeia ke alanui Liliha oia pu no kekahi, wawahi pohaku o Alewa, @uka o Kalihi, oia no kekahi.

            O kana hana hopo loa iho la, o ka malama hale hui poola, Oiai ka maua keiki e ola ana no, H.M. Kauiho, i ka po o ka Poakolu, la 25 o Feb., oia ka hope loa o kana hana ana ia home aloha, a kuu kane i hoomanawanui ai me kona kino nawaliwa@i no, e hoomanawanui ana i pono no kona la hope, oiai he hoahanau lala no oia no ka Hui Kokua Manawalea o na Poola.

            Ua komo oia i ka hui i Aperila 19, 1909, a moe aku la i Apr. 6, 1920, he mau la wale no koe piha na makahiki h@ @@ o kuu papa aloha i noho ai iloko o ka Ahahui Poola, me ka hooma@awanui ana mai kona mau la ikaika !hiki hio la i na la elemakule. Ko ka ka Buke i hoike mai ai, i kou mau ka opio mau oe e k@@i iho,  a hiki mai na la elemakule, na ha`i oe e kaei mai.

            E ka huikau o ke kaona, aole oe e kuu papa e ike hou`ana, o ka home o ka kaua mau keiki e. Aole oe e maalo houana ma ko@a mau ipuka. E ka wai halana ilu@@ o ka aina o Wakiki e, aole ae e ike hou ana ia wai. E ka home o @a poola, aole oe e kiei hou ana ma kon a mau ipuka me kona mau mea ap@u i piha ai, ua pau, ua nalo, ua kuu ka luhi, ua huna na makai @e auoli.

O ka nawaliwali o kuu papa he ma`i huki, a he lolo hoi, i ka halehui no oia a aole i pau ka halawai ua hoi oia no kahi o ka maua kaikamahine, Mrs. Ekeke@a Kaniho ia po, i hoi aku iluna o kahi punee, aole @ae i kau aku ua haule iho la ilalo, a noho iho la iluna o keia papahele me ke anu a ao kela po, a hora ehia la o kela la i kiiia aku ai e hele mai e inu kope, o ka ike ana aku,  ua pau k! lohe, ua pau ka oni o ka lima hema ahiki ilalo, oiai no hoi maua me ke kaikamahine ma Waikiki nei, me ko`u nawaliw@@ no, pela pu no hoi me ke kaikamahine, he ma`i @@u hoi kona; me ka puiwa kani ana keia kelepona, eia, ka o ka maua kaikamahine e hoike mai ana i keia lono pilikia o ka papa. Auwe kuu hoaa e, e hoka wale ana no me ma waimaka o ke kaumaha, ia wa hookahi no kahea aku nei au ia Mrs. H. Kaeo @ kokua aku i ke kauka, e holo aku no ke alanui Kuakini me Bihopa Lane, o papa ua pilikia, ua hiki i`o ke kauka ilaila, eia keia pilikia ihope nei; kahea hou aku nei i kokua hou no keia keiki a`@ e waiho nei ma kahi moe, ia Mrs. Asoi Kanae, aole oia i hoea koke mai ma ko makou home ia wa, ua hele aku la au me ka maua wahi moopuna liilii me na kaina wawae kaumaha, me na waimaka hoi.

            Hora 11 hoea aku la i ka hale, e waiho mai ana kuu mea aloha me ka pilikia nui, ua hiki ole ia`u ke hoomanawanui; ua uwe me ko`u leo, me ka lomi ana i kuu kane me ka aila palepiwa ma ka wal@a, o ka hope, ua hiki oia ke walaau mai, me ko`u hoomaopopoana, ua ike iho la ke kauka ua pau loa ke  koko aia i ke poo, o ia ke kumu o keia pilikia, aole ana laau o kana e hoihoi no ka haukipila, ua paio aku au me kuu kaikamahine a moopuna hoi, Mrs. A kanae, no kuu papa aloha, e hoi no maua i Waikiki; o ka pane in a au e hoihoi e make ana i ke alanui, a o ka hopena ua haawipio aku au e laweia. Hora 3:30 hoea ke kaa kalana, kau pu aku la me kuu papa me na waimaka e hiolo ana, haalele aku iaia me kona maopopo ole aia oia i ka haukipila.

            La sabati ae loa@a i kuu keiki ka maha, eia no au ke waiho nei a loaa ia`u ka oluolu, i ka hele ana aku e ike, o ia mau no kela pilikia ua ano hiki hoi iaia ke kamailio mai. I ko`u hoea hou ana aku, ua olelo mai la oia ia`u e hoi mai maua, make au i ke anu, pela mau kana kahea ana. ekolu manawa o ka maua keiki i hoea aku ai, me keia manaopaa no o kuu kane e kii aku iaia, a no ka pilikia hoi i loaa ia`u mawaho nei, o kekahi keiki hoi a mau, o Mr. Poka, ua haalele mai i keia ola ana, ua olelo aku au i kuu kane e kali iki, a kii mai au ia oe. Mar. 22 o ko`u kii no ia, a kahea ia o Kauka Wong Leong, a haawi no hoi ka laau, o ka hope ua hiki i keia lima lolo ke pii ae iluna o ka opu, iluna o ka umauma, ua noni ae ka wawae lolo. Eia ka he hoomama ana mai keia ia`u me na manao poho.

            Maluna ae o na mea apau, e oluolu hou mai oe ia`u ke haawi aku nei au i ka`u hoomaikai nui i na inoa i loaa mai ia`u o na tikiki ho ke pua, D. Kama, Mrs. A Kama, Mr. Kaleikau, MRs. M Kaleikau, Mrs. H. Puahi, Mrs. A Maluna, Miss L Daniels, Mrs. M Pilipo ame na hoaloha apau i haawi mai i ka lakou mau @o ke pua.

            Ke haawi pu aku nei au i ko`u aloha nui i na hoahanau poola no ko lakou akoakoa ana ma ka huaka`i hpoe o ko lakou hoa, pela pu hoi me na hoahanauwahine poola; ke haawi mei au i ko`u aloha nui na lakou i ke ku kiai ana me ke kaniuhu ole mai ka home aua o ke kino ahiki i na hora o ka po,  a ka`i hope aku ma kona huaka`i hope.

O ka Haku pu me kakou apau.

Owau no me ka naau luuluu,

MRS. LEPEKA J. KAHELE, JR.

------------

KA'U MAU HOOMAIKAI I NA WAHINE ME NA KANE HOLO PAU.

------

            Mr. Solomon Hauehano, Aloha kaua: --Ina he mea hiki i kou oluolu i kahi poomauao e kau ae la maluna, i ike mai ai na aliiwahine ame na aliikane i haawi mai i ka lakou mau kokua ana i keia hana ano nui, i hala aku la, ka la p@ina ole i kau hoomanao ana, i kou wa e ola ana, e lawe aku i ka`u mau hoomaikai ana ia okou apau loa, ka poe i holo pau ame ka poe i holo pa@@ ole.

            Me oukou ka`u mau hoomaikai ana, i ka hookoia aua o keia hana nui a ke kanaka hookahi e hooponopono ai, aka ma ka oukou mau kokua ana, ua hapai ae kakou i keia hana a lilo i mea e kaaoia ai i keia mau la e nee nei, ame ke ku mau aku i na hanauna o keia mau la aku ame na mlihini i ikemaka i ke kulana o ia mea, he holo pau, aka, o ka kakou i hana aku la moka uku ole ia mai, ke kula ia me ka oiaio ame ke kaulana imua o na lehulehu e makai kai mai ana.

            Nolaila me oukou ko`u mahalo piha, a na ke Akua e kiai ia kakou iloko o Kona maluhia.

Kou oiaio, komite holo pau,

            J. K. MOKUMAIA.

--------

CHICAGO, Apr. 27---Ma ka po aku la i hala i haawi aku ai ka Mekia-Kenerala leonard Wood i kona apono e lilo o Will Hays, ka luna hoomalu o ke komite lahui Repubalika me ka ano oia kona lunahoohana no ka hoouka kaua paloka ana a na Repubalika no ke kulana peresidena i keia kau haulelau, in a nae e waeia a@@ o Ke@erala Wood i mo@o peresidena.

 

HE HOOMAIKAI I KE KUHIKUHIPUUONE MAKAALA.

-----

            I ka lunahooponopono noeau o ke Kilhoana o ka Lahui, Mr. solomon Hanohano, me oe ko`u welina: --E oluolu oe e lawe aku i neia mau wahi iiniki in amona o ke kula laniuma o Kaimuki, a kou kiu hana mea hou o ke kukuaumoe a hoike ae i na kini makamaka o kaua o ke kai malino i ka lai opua o Kona kaulana i ka "paka on a," onaona wale na maka heahea o na ni nohea o ka aina kulaiwi.

            Ma na hora molehulehu o ke ahiahi Poaha, Aperila la 15 aku nei, oiai ka nui manu o ke kulanakauhale alii o Kou e komo ana iloko o na hana hoohauoli o ka piha ana o ke kenekuria, o ka hiki ana mai o ka pono i na paemoku aloha o Hawaii nei, aia hoi ua hiki ae la ma ka home noho o George Makalena, ma Kaimuki, ka makua makee haua, Rev. John keala, ke Kahu a Kuhikuhipuuone makaala hoi o ka Ekalesia Makua o Pukaana Hou, Keilia, Kona Hema Hawaii, a nana i hanai mai i na kini haipule home o Kaimuki, Waialae ame Kamoiliili i huiia mai, me na mamala ai o ka uhane i like aku no ka ono ame ka ikaika o ka piina mahu me ke kope kaulana o ua aina nei i hanauia ai ke a me ka pahoehoe.

            Noeau, a mikioi ke kiiua wehe a keia kaula o ka naau haahaa, i na olelo a ke Akua, a ua ola maoli ia mau kini i ka nani o kana muu kuhikuhi no ke ala pololei e ola mau aku ai oe e Hawaii. Luana a hoau iho la me ke kamaaina o ka makani holo uha o Kekaha ia po, a wehe kaiao, hoomanao ae la na hana o ia la, hoopiha i ka lua o ka inaina, a kamoe loa aku la ka huakai a ke kamahele kahu, no ke kihapai paapaakea o Kamoiliili, a ilaila la hoomanao ae la au i kela olelo kaulana a na kupuna o kaua hookahi no hawae lauhue o Kona, ke hele la ka luakini o Kamoiliili a piha ku`i i ka nuku na kanaka, e hoolohe i ke Kahu John Keala, ka mea nana i alakai na hana o ka la i kakoo ia mai no hoi me na manao paipai a mahalo mai ka hoakanau M. Paiaina ame ka makua Hiram Kaaha o Kamoiliili.

            Elike me ke ola`i e hoohiolo ana i na pa pohaku o na Kona o kaua pela ke Kahu Keala i waiho mai ai i neia mau mapuna olelo "Oia mau no au i nehinei, keia la, apopo, a mau loa aku," he poo alakai hoi nana i hoonaueue i ka lunaikehala o na kamaaina ame na malihini i akoakoa ae. Nui ka ohohia ame ka niahalo a ko Kamoiliili mau kini i keia kahuhipa maikai.

Mahope i@o o keia o keia ua nee aku ia ke anaina i ke "Club House" no ka noho ana aku ma na papaaina hiwahiwa ohaoha i piha i kela ame keia ono a ka puu i hoomakaukauia, e na haipule poo ohana olaila. Ilaila la hele pono iho la kou kiu, ka hele la ka liliha puaa ame ka puaa i ka nui hewahewa o na mea@i a kau i ka nuku, he mea no hoi e hehe a minoaka ai na kaikamahine maka palupalu o ia kaha. Ilaila i hoohie iho ai ia mau manu a kau ana na pua leniuma i na kuka o ke kahuna pule o na Kona,  me kona ukali hoahele George Makalena, a wahi a ua Kahu Keala nei i iho ai; no Kona ka Laniuma e kohu ai, aia nae hoi a hoea hou mai, " aia nae hoi i ka nana a@aaku.

            Ma ka auwina la Sabati ae no, ka nui ohohia no o ko Kaimuki poe e lohe hou @ ka leo kahea a keia kahuhipa, ua @iki hou no ka Rev. John Keala ma Kaimuki, ma ka home oia keiki papa o na Kona Joseph Liwai Kuikahi, a malaila oia i wehe hou ai i ka olelo no ka lua o ka manawa, ma ia kaha, oiai i koua hoahele James Holaniku Kama Keawehaku, luna ekalesia o Pukaana no, ke alakai o ka la.

            Hanohano wale Koua i ka la`i opua a hauoli oukou e na haipule o ka aina i ka lo@a o ke kahuhipa maikai naau haahaa, makee hana, e makaukau mau ana me ka lamaku o ke ola, e kuhikuhi i ke ala pololei me ka nana ole i ka loa, ka @uhi ame na lealea o neia nohona.

Kou kiu o ka la o Kaimuki,

            G. M. PUALANIUMA,

Kaimuki, Aperila 19, 1920.

------------------

HAINA NANE

            E Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana, a kapena hoi o ka Hiwahiwa a ka Lahui; Aloha oe:---E ae mai oe no`u kahi rumi oneki o ka manu nene aukai a ka lehulehu, ke loaa mai kau ae ana, alaila ua makaukau au e hiu palaka ae i ka mea u`i a meahuna hoi a ke keiki eueu o na pali hauliuli o ke Koolau ipaha ae ai.

            Hookeekee hau kaua. Owai au ia oe? Ka hua no i ka umauma, haina!

            Eia ka`u haina, he uma (kulakula`i), o ia hoi ko`u lima e kukuli ana iluua o ka papa, a i ole, iluna paha o ka manienie, a pola mai no hoi ko`u hoa, e hana mai, pela me ka paa ana o na lima o kekahi me kekahi, alaila kula`i a hina ilalo.

            Ke lana nei kuu manao, ua ha`i pu aku la ka lima o ua wahi keiki kolohe nei, o ke Koolauwahine.

            S. K. MALULAUINIA.

Kalaupapa, Apr. 22, 1920.

------

Ole mai @a ka naue, ka oni o ke Aalii ku makani o na Koolau ia oe, he iki ulu ia no Kaneki@a, nana e kaa aku ke kahua maika. Hana hou ia mai ka ikaika a nui, i makepono ka au ana mai o ke kai loa!---L. H.

 

KE ALANUI KAHIKO ME KE ALANUI HOU

-----

(Hoomauia mai.)

            Ua like no o K me H i ke kapakahi oiai nae aia iloko o K ka manao hoopono e kukulu aku imua o ka mea waikai i kona holomua ma kaua me i noonoo ai me ke akahele.

            E ka lahui, e kaupaona kakou no kakou iho i keia mau la e nee nei, ke nana aku, ke pii mai nei na meakuai i ike ole ia mamua, a ma ka nana aku e hoopiiia ana paha kakou ke ole kakou e hana no kakou iho, oiai ua akea ka alanui hou ke nana aku, aole hoi elike me kela alanui kahiko i ka haiki, a ano apuupuu ke hele aku i keia manawa, he pahee mai hoi kau ke holo aku kou kaa o ka mea apiki eia no kakou ke neehope nei i na manawa apau.

            E ka lahui, in a o ka manawa maikai keia no kakou e hana i kekahi hana e hoohuihui ae no hoi kekahi ohana, in a paha he umi a hoahu i na meakuai mama no hoiu iwaena, o ia ohana, e kii no hoi e kauai elike me kou kauai ana i na halekuai o na lahui e, oiai e lilo loa aku ana kau, aka hoi, ina e hoohui nei ohana he umi, a kii i na meakuai a hoopukapuka iwaena o lakou, e ikeia aku no elike me keia; o ia hoi e hoi hou mai ana no na @ala au i hoolilo aku ai iwaena o lakou iho, i ka piha ana o ka makahiki hookahi, i ka imiia ana o na hoolilo ame ka puka, e ikeia auanei e hoi hou mai ana na wahi kenikeni au i maa i ka lilo i na halekuai o na lahui e, ma keia o ike mai kakou e loaalike ana na pomaikai i na lala apau me ka piha hauoli, in a nae aia maluna o na alakai na hoopono ana, o ia wale no ka mea e hiki ai, ua ike ka mea kakau i ka hana ia o keia ano hui iwena o na ohana ua holopono maoli, a i ka hoololi ana a hoonui aku i mea e ikeia mai ai o ka apakee iho la ia, ua nui loa ae la ka lolo iloko o ke poo o ka mea nana e malama ana i na waiwai o ka hui, ua pau mai la kela oluolu a maikai ke kukakuka maikai a huki aku la oia elike me kana i manao ai, oia ka i pololei.

            Ua nui na ano hui o keia ano i ku ma na wahi like ole o ke kulanakauhale nei, a hala loa aku ma na huli kuaaina ame na mokupuni.

            Ua ikemaka ka mea kakau ia mau ano hui, no ka mea ua komo aku au me ka iini e holomua ana, aole mea i ikea o na mea a kou maka ke ike iho i na hoolaha e pai ana i ka holo@ua ame ka laki, a i ahaia iho la, ua emi iho la a nalowale loa, oiai nae mailoko mai o na ohana uuku i hoomaka mai ai, ahiki i ka lilo ana i mea nui e ikeia aku ai e ka lehulehu, oiai nae, i ka hoomaka ana, he poe hapa o ka naaua o, o ka mea apii, maikai ka hoonee ana i na meakuai o kahi kopa, o kahi ahi koe, o kahi pia lole, o kahi lanahu, o kahi ko ame ope me ki me kahi palena, aila mahu, kini kamano, wiuia, paka kikalika, o na mea ano nui iho la keia o ko kakou noho ohana ana.

            i ke komo ana aku o ka poe oi ae o ka naauao aohe pono o keia wahi rumi, he uuku loa, e pono e kuulu i halekuai maoli i nui na meakuai; o ka hoomaka ana keia e komo iloko o ka pilikia, e hiki ole ae ai ke alo.

            E nana mai e kuu lahui ua ku ae he halokuai no na Hawaii ma Moanalua nei me ka holomua, oiai @ae mai kahi ohana uuku ka hoomaka ana mai, ahiki i ka hoonuiia ana, a ikeia he halekuai nui maoli me kone kulana holomua, o ka mea apiki, ua nalo aku oia me kona kulana, aka o ka helehele@a, eia mau no ke ku nei i kiahoomanao na keia hanauu hou, aole i pau iho la, kukulu hou no, o ia haawina hookahi no, aole ma keia apana wale no, ma Pauoa, o ia haawina hookahi no, ua kaulana mai ia halekuai o na oiwi Hawaii, ua nalo aku oia, aka o kona aka, eia no ke ku mau nei.

            Aole i pau iho, ma Kalihi kai, o ia haawina hookahi no, makai iho o ka paumawai o Kapalama, he halekuai o na oiwi Hawaii, o kuu koko, o ia ano hookahi no, o Kalihi-uka, ua ku ka hale ame ka piha i na mea kuai, o ia ano hookahi no, oiai nae mai na ohana uuu loa ka hoomaka ana, i ka hoopulapula ana i na wahi kenikeni liilii, o ia na wahi meakuai i ha`i mua ia ae noi, o ia hoi, aole he lilo laikini, imua iho no o ke alo e haua ai, no ka mea ua hana me ka hoopono, no ke kala ana i na pilikia, e hiki mai ana mai na lahui e mai.

            Pela no na kupuna, he koua lakou ia lakou iho, nau ka malaai, pau a pau i ka mahiai, pela me na mea liilii, he malama loa i keia au mai nei o ke alanui hou, he nui na mea e pilikia ai, aka o ka mea  wale no e pakele ai, e hoomau oe i kau mea i kukulu ai, a e ike auanei oe, o ia mau kona nee ana imua.

(Aole i pau.)

------------

            CAIRO, Apr. 27--Aia no ke hoomau ia mai la he kaua mawaena o na koa Pelekane ame na Arabia maloko o Palesetina, elike me ka lono i hoea mai ianei, he lono nae e hoakaka ana aohe i lilo ia kaua i mea ano nui a waiwai. E hoakaka ana ka lono he 200 mau kanaka Arabia hihiu i lele kaua mai maluna o na Pelekano ma Seinakha, aneane he 80 mile ma ka hema ae o Beirut, ke hookaawale ae la na Pelekane ia lakou mai kela wahi ae. Kakaikahi loa na koa i make a i eha. No na bipi mai he kumu inaina o na Arabia a hoomaka ke kaua ana.

 

LUULUU WALE HOI!

------

            I ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe ame kou kapena ahonui:--E ae mai i wahi kaawale o kou mau rumi, no k@ia wahi manao e kau ae la maluna, a nau hoi ia e lawe hele ae ma na kaiulu aloha ou e Hawaii, oiai, ua hala aku la ma kela aoao mau o ka honua, ka mea hanohano i aloha nui ia, ka Hon. G. P. Kamauoha, o na Kona, a waiho iho la i ka waimaka, ka ukana a ke aloha na kakou e auamo aku ma keia aoao.

            Nolaila o makou o ka ohana e noho ana ma ka apana o Kau, Mokupuni oHawaii, ke komo pu aku nei iloko o ke kanikau ana me ka wahine aloha ka ohana, na hoaloha ame na makamaka on a he nui e noho ana ma na papalina aloha ou e Hawaii.

            Ua hala ke kanaka ka makamaka o ke aloha e kipa aku ai, hala ke aloha hala pu no me kaanoi, aka, o kana mau hana maikai, kona ano oluolu, ike i ka mea kiekie ame ka haahaa, he like wale no iaia na mea apau, ke ku nei keia, he kiahoomanao no na hanauna hou o keia mua aku. Ua pau kana hana, ua kuu ka luhi a ua hoomaha iloko o ka Haku Iesu, a oiai, he koo ikaika oia no na hana Kristiano iwaena o kona lahui, nolaila ua loaa no iaia he manaolana. Pomaikai ka poe make ke make iloko o Kristo.

            O ka Mea Hanohano ke Sanato@ G. P. Kamauoha i haalele mai la i keia ola ana, he keiki papa oia no ka aina kaulana, aia i ka maka o ka opua ka wai, o Kona kai opua i kal ai e--Oopua hinano ua malie--Hiolo na wai naoa a ke kehau-Hiolo na waimaka ka ukana luuluu a ke aloha. Aloha walo hoi e!

            Mamuli o ka maopopo ole i ka mea kakau nei kona manawa i hanau ai, a pela hoi ka moolelo e pili ana i kona mau makua, nolaila ua kape ae ka mea kakau ia mea.

            E Kona e--e ae mai ia makou e kanikau pu me oe no keia kama au i haalele mai la. Haalele i Puna na hoaloha--ua imi aku la paha ia Papalauahi. Aia pu me oe ka pulama oi kelakela i kou mau keiki papa o ka aina, i piha i ka oluolu, ka hookipa, ka heahea, au no e Kona e haaheo ai, a pehea iho la la hoi oe i hoohemahema ai a nalo na maka la i ke aouli.

            Ua noho pu ka mea kakau nei me ia oiai e noho makai nui ana no ka apana o Kohaha, he kanakolu makahiki i hala ae nei, oi aku a emi mai paha, ua hele pu au me ia ma na hana ana aina, palau, kanu ko ame kekahi mau hana e ae. Ma ka ano nui ke olelo ae o ka Hon. G. P. Kamauoha he kanaka ano nui oia, ua lawelawe pu no hoi oia i ka helu ana ame ka ohi ana i na auhau ia manawa, malalo o ke aupuni moi. He mau makahiki elua a ekolu paha ko`unoho pu ana me ia, a nana no i haawi mai i wahi kokoolua no`u no keia ola ana.

            Ua kipa mau ae na lii ma kona home, a hoohala malaila no kekahi mau la, ua kipa pinepine ae na makamaka ame na hoaloha lehulehu ma kona home i na manawa like ole. Iaia i haalele aku ai i ka makani apaapaa o Kohala, ua hoi mai la a noho ma na Kona, a elike no me kona ano mau o ka oluolu, pela iho la a hala wale aku la. Nolaila na ke Akua no i haawi mai a Nana no e lawe aku, e hoomaikaiia Oia.

            Ke haawi nei makou i ko makou hoomaikai nui ia oe e Mr. Lunahooponopono no ame ua keiki o ka papapa`i.

            O makou iho no nie ka luuluu,

            Moses Malakaua, Mrs. Ellon Kupahu, Mrs. S. Higa, Mrs. P. Malakaua, Basil Apiki, Miss E. Malakaua, William Kua, Mrs. Julia Apiki, Moses Malakaua Jr., Mrs. D. Waiau, Mrs. Emma Cockett, Kuhia Keanu, G. H. Kaapana, Joe Smith, Mrs. Kuhia Keanu, Mrs. K Kaapana, Mrs. Eva Smith, Mrs. Kaimi Kahula. D. Kupahu, S. Higa, Wm. Kalehua, Miss Miriam Kua, Mrs. K. Kalehua.

--------

HE MELE NO HARRY NAOPE

-----

            Kaulaua mai nei a o Naope,

Ka uwila i anapu ma ke kapitala,

Na ke kelekalapa i ha`i mai,

Lawe oe i ka have o ka lanakila;

Kilakila no oe i ka`u ike,

Ka moho kaulana puni Hawaii.

Me ou mau koa me ka wiwo ole,

Na kupueu a o Hilo Hanakal@i,

Akahi kuu lohe a ikemaka,

Alakai himeni helu ekahi;

Haaheo Hawaii nui o Keawe,

Hauoli na kini o ka aina.

Paa oe i ka have o ka hanohano,

I ka la hauoli kenekulia;

Hookomo i ke awa a o Honolulu,

E halii mai ana e ka uanoe;

Ohuohu oukou i ka lei lehua,

Hoahele o ka aina malihini;

Me na waihooluu o ka aina,

Hoailona o ka Ua Kanilehua

Lehua ulaula me ka puakea,

Me o`u mau koa ku kilakila;

Aole lakou a @ hopo iho,

A kau i ka have o ka lanakila;

Ke hula hoi nei ka Mauna Kea,

E ike hou i ka nani a o Hilo one.

Haina ka inoa no Naope,

Aliikoa o ka Mokupuni Hawaii.

Hakuia e

KAMAKAILA O KAAHUMANU.

Hilo.

---------

WASHINGTON, Apr. 26.---Me ka lolewawae overall uliuli i komo aku ai ka Lunamakaainana Upshaw iloko o ka hale o na lunamakaainana ma kekahi manawa kokoke i hala aku nei. Ua nui kona pa`ipa`i a huroia.

 

HAALELE IA KONA KAI OPUA I KA LA`I NO KAHUKU PLANTATION

-------

            Ma ke kakahiaka Poaha, La s@@ Apo rila nei, i kau iho ai makou ma@@@ @ ke kaa oto no Kailua ka pahu hop@@ @o ke kau ana ma ke Kilauea o ia kakahiaka, a ma ka hora 11:30 o ua kakahiaka la i haalele aku ai makou i ke awa o Kailua, a oiai ke Kilauea ia wa ua hemo ka papale, ke lilo la makou @@ iawe a ke au.

            Ke kilhoi la kou meakakau ma @@ ao o ua mahimahi la o na Kona @@ no oe o Kikila, hoa heihei o ka mana@@ i ka pipio a ke kai hu`e mawah@@ huaka`i awiwi loa keia a ke Kilauea e huli hoi nei no ke ku koke aku i H@@ lulu; a ma ka hora 8:30 o ia ahiahi @ kapalulu ana makou no ke awa o @@ in a. Haalele ia Lahaina malu i ka ua i ka hora 11:30 o ia po, hora 3 o ia wanaao kaalo pono ae la makou

            Mawaho a Mamala,

Hao mai nei ehuehu;

Pulu au i ka hunakai,

Kai he`ahe`a i ka ili.

            Hora 3:30 o ia kakahiaka, pili ana i ka uwapo, a lele aku la noluna o ka uwapo, a i ka malamalama ana mai, kai ae la maluna o ke kaa no ka imi ana i kahi o ka makamaka i noho ai, a hui iho la me ka ohano iloko o ka makamaka i noho ai, a hui iho la me ka ohana iloko o ka haao i no aneane elima makahiki ke kowa o ke kaawale aua.

            Oiai no nae au i Kona, ua puka ae @@ ke kuahaua kukala kaua a Mr. J. N. Kahiona maloko o ka hiwahiwa a ka @@ hui, e kono ana i na Hawaii koko pi@a a hapa no hoi, a no lakou hoi na kino nunui i hiki no ke hana e noho hana ole mai nei, mai kela ame keia kihi @ keia mau mokupuni no ka hoi ana @@ Kahuku e hana ai.

            Mamuli o kela kuahaua pili limihana ua hui a kuka pu iho la au me ko`u w@@ hi hoa no ka hoi ana i Kahuku e ha@a ai, i ka holo ana o kela manao ame h@ hakalia ole, ua kau koke iho la ao maluna o ka oneki o ke Kilauea o Honolulu ka ihu.

            Ma ke Sabati, Aperila, la 11 hora 9:15 a. m., o ia kakahiaka aia au kaaha`iia la e ka lio hao, o ia no oe o ka Nai`a ka pakika hele i ka ilikai. Ho@a 12 ponoi o ke awakea, aia makou i @ depo o Kahuku, lele iho la ilalo, me k@ ninau ana aku i kamaaina i ko Mr. J. A. Kahiona hale, a kuhikuhiia mai la au; i ko`u hiki ana aku i ka hale @a paa ka uka ma ke alo a huli mai la au e hoi no ke depo me ka manaolana poho, a me ka minamina  pu no ko ma@a hui malihiui pu ole ana, he alo a he alo, o ko`u kamaaina ia a`u i koho a@ a o ka makamaka hoi o ia aina malu hini e nohoia aku ai; aka nae, ua hahaiia keia huka`i a`u e ka makapaa. @ pela oia i loaa ole aku ai ia`u oiai @@ hiamoe ia oia i ko`u wa i hiki aku au.

            Kau iho la ma ke kaaahi o ia aawa ne la no, no Honolulu, a ma ka Poakahi ae, kakau iho la i ke leta a hoouna @@lalo o Kahuku, a ma kekahi la ae lo@@ mai la ka`u wahi leka mai iaia mai. @@ ha`i mai ana oia no kona minami@a nei loa no ko maua hui ole ana, oiai no ha@@ iloko no oia o ka hale, ua hiamoe @@ wahi ana i pane mai ai ia`u, aohe kanalua ana no ka hoi aku no Kahuku.

            Ma ka auwina Poakolu, Aperila 21, liuliu ae la na wahi opeope no @a hoi ana no Kahuku, kau iho la maka@@ maluna o ke kaa oto e motio pololei ana ma ke alahele pali o Nuuanu, a ma ka hora 5 p. m., o ia ahiahi, hiki ma @@ home o kamaaina, a hui malihini pa leo la me ka luahine o ka home iloko @@ hauoli nui oia o Mrs. Kahiona, a oiai he kiai po o Mr. J. M. Kahiona no ka mahiko, pela iho la maua i hui oh@@ me ia ma ia ahiai.

            Hoaumoe iho la makou ia po me k@ lede o ka home a ao ia po, a ma ia k@ kahiaka, hui pu iho la maua me Mr. @ A. Kahiona iloko o ka hauoli nui @@ oiai he mau malihini like nae no @@ a i elua, akahi no a hui he alo a he alo, eia nae ka mea kapuainaha loa, na k@ iho la keia hui o maua i a mi@@ me he la ua kamaaina mua no m@@@ kekahi ame kekahi.

            Ua loihi ko maua lululima pu ana. @@ e hoike ae ai imua o ke ao holo@koa. @@ hapa iho ka hauoli ohana i ka h@@ oluolu loa o Mr. J. A. Kahiona ame kaua le@e pu, a he mau Kristiano oia@@ iloko o ka hoopono, e ku nei a @@ mau aku ana.

            Aole keia i lawelawe wahi hana i keia mau la, aka, e hiki mai ana no aae ia manawa. Ke hoike mai nei @@ kamaaina nei o`u i ka pomaikai nui @ loaa ana i ka mea uku haahaa loa @@ la, ma o ka uku ka@lele la i hoohui@@ aku me kou uku paamau o ka la @@ loko o keia mahiko.

            A uhi ho @aku no.

J. W. K. KAKELAMALUKALILO.

Laehala o Kahuku au ana i ke ka.

----------------------

HOOLAHA LULU MANAWALEA.

---------

            Ke hoikeia aku nei ma keia i na @@ apau o ka Ahahui Kokua a Hooku@@ ono o na Wahine Oiwi Hawaii e lula mai i ka lakou manawale o Hapalua Dala no ko kakou hoahanau i haa@@ mai i keia ola ana. Mrs. Miriam K@@, a e haawi ae ma ka lima o ke kaka@ olelo ohi @a@@ Miss Helen Allen. @@ Kapalama, Oahu.

MRS. MAIKAI KALEO.

Kakauoleolo Moolelo o ka Ahahui @@ na Wahine.

6398---Apr. 30; Mei 7 ,14, 21.