Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 19, 14 May 1920 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

E weheia ana ka makeke Kulanakauhale

Ma keia Poaono e weheia aku ai ka makeke ku@@@kanhale no ke kaui ana aku i na waiwai i ma@@@@ no kela makeke. a ua makemakeia ka lehu@@ makeke. no na hana i kukuluia aw ai ia i wahi mai no ka lehulehu.

 

Aole he kumu e ae o na hooikaika ana e ku keia makeke kaulanakauhale. mamuli no ia o ka manaoio ma pela wale no e hoemiia mai ai ke kumukaui o @@@@ ame kekahi mau meaai e aw. ma o ke emi o @@@@@lilo o kei makeke. e hiki ai i kela ame keia kamaka lawai'a. a kanaka mahiai paha ke hele aw ma keia makeke a kuai ponoi aku i kana mau waiwai i ka lehulehu.

 

Ua ikeia ka holopono o na makeke o keia ano ma kekahi mau kulanakauhale nui ma Amerika. o ka holopono nae ame ka holopono ole o keia makeke. he ninau ia na keia mua aku e hoike mai.

 

O ka mea kanalua wale no i ka nana aku no kona holopono. o ia ke ku ana aw nei o kela makeke hou@@@ kokoke la i ka uwapo o Haaliliamanu. no ka wea ma ma hoike i loa mai i keia keena. he makeke ia me na hui lawai'a. i hiki ke hoolako i ka @@@ kela ame kea manawa. pela hoi me na wahi i @@@@awaleia no k ekuai ana i na huaai: a o ke@@@@ a@ hoi. na pili kokoke loa i ke alanui kaa@@@.

 

Laa paha no ka holopono o kela manao i hoolala ume ia ai. no ka loaa e lawelawe i ka oihana lawai'a. @@keia makeke kaulanakauhale. alaila aia he ma@@@@ana nui. no ka holomoku o na kanaka ma keia makeke he hana nae keia a makou e manao nei, ka ili aku ke koikoi malua o ka poe na lakou e @@@hana aku ana i keia makeke, e imi aku ai i na @@@hele apau e ku aku ai ma ke kahua onipaa ame ka holomua.

 

He mea oiaio loa. eia kakou ke uku nei ma kahi a ka papalua. a papkolu ae ke kumukuai o ka ia ame na meaai e ae i keia manawa, ma ka makeke kainiko, e hiki ole ai ia kakou ke al ae, a ua hana kolohe maoli ia mai no hoi kakou e ka poe kuai o e makeke, ma ke ano o na ia e waihoia mai ai no ke kaui no ka hoopakele ana ae nae ia kakou, mai ka pilikia mai. a  kakou i hoomanawanui ai no ka manawa hoihi. e lilo kakou i poe hoolako aew i na meakuai ma keia makeke kulanakauhale, a e hele me hoi kakou malaila e kuai ai. mamua o ka hoomau ana aku i kela poe o na makeke kahiko e pulapu mau mai ia kakou.

 

Aia he mau pomaikai e loaa ana ma ka aoao o ke poe he mau waiwai keai ka lakou, a pela pu hoi ma ka aoao o ka lehulehu.  E loaa ana i ka mea ama ka aoao o ka lehulehu.  E loaa ana i ka mea ma ka aoao o ka lehulehu. E loaa ana i ka mea waiwai. he kumukuai makepono no kana mau waiwai. ka lawe ae ma keia makeke e kuai ai, mamuli a ke emi loa o na hoolilo no ka la; a ma ka aoao @ @@@ ka lehlehu. ka poe kuai mai, e loaa ana ia @@k@@ na waiwai oluolu mai me ka makepono. @@@@o keia wa pipii o na mea kuai. He makeke keia no ka lehulehu. aia iloko olaila he mau dala kui a ka lehulehu i hoolilo aku ai. nolaila o ka lolomua ame ka holomua ole o keia makeke, ua ii aku ke koikoi maluna o kakou ka lehulehu, Ka hoolilo ana aku i keia makeke kulanakauhale, i wahi w loaa ai ia kakou na meaai makepono a e hoopakeleia ae hooi kakou, mai ka hoowaiwai ana aku i ka poe hoopukapuka i nana nui wale no uka lakoo mau buke pakeke, aole hoi no ka make@@@@ ka kakou mau dala i uku aku ai.

 

E MAKEEIA KA OIHANA KUMUKULA E PONO AI

 

Ma ka leka a ke Kahukula Nui MacCaughey o ka hoouna ana mai i keia pepa, e hoakaka ana ia i kekahi heluna nui o na kumu kula e ao ana malokaoona kula aupuni o keia Teritore m i haalele mi uke ia ola ana. he hoike ana mai keia, he mea pono, aku makaukau o Hawaii nei. me na kumukula, no hahoopiha ana aku i ko lakou man makalua, i kela ma keia manawa. me ke kaukai ole aku, mai Ame@ka mai na kumukula e holo mai ai no Hawaii nei.  ka poe oi loa aku o ke kupono e noho ao ma na kula aupuni.   Ua oi aw na manao makee iloko o ka hapanui o kou kakou mau kumukula ponoi iho, no na keiki liilii. me ko lakou ike a kamaaina i na keiki ma Hawaii ne, e lilo ai ia kamaaina o lakou amea hoomaalahi mai, i ke ano o ka lakou ao ana aku i na keiki ma loko o na kula.

 

O ka hapanui o na kumukula mai Amerika mai, @ holo wale mai no lakou no ka noho ao ana maloko o na kula aupuni, no ka makemake e ike ia Hawaii nei, a no ka uku mahina nunui e loaa ana a lakou ma o aku olaila. he mea liilii loa i ko lakou noonoo in a um loaa pono aku a loaa ole paha la naauao o ka olelo Beritania i na keiki ma Hawaii nei.

 

O ko kakou mau kuukuls iho, ua hiki ia lakou ke hoomanawanui, ma ka noho ana ma na apana kuaaina. e hana kino ana, ma ka imi ana aku i keahi mau mea e kokua mai ai i ko lakou noho ana ua hiki no hoi ia lakou ke hoomanawanui. ma ka ai ana aku i na meaai, emi mai o n hoolilo a i wahi e kaa mai ai ka mana o keia oihana ia kakou ua kupa o Hawaii nei, he mea pono i na keiki e hooikaika ma ka imi ana i na makaukau a pau o keia oihana

 

Ma na moolelo o na hana i hoomaopopoia a na kimi Hawaii o na makahiki lehulehu aku nei i hala ua ikeia ka holomua maoli o ka lakou ao ana he naauao maoli no na keiki, ma na haawaina hoonaaao i loaa ole ku i na keiki o keia manawa e aoia nei me na loina holomua apau i pili i ka oihana hoonaauao a no ke mea ua kamaaina na kumu Hawaii i na keiki maanei nei a o ka mea oi loa aku aia iloko o lakou na manao makee e haawi aku i ka naauao i na keiki o keia lahui.

 

Nolaila, ua ili aku ke koikoi, aole aluna o na keiki Hawaii wale no, aka maluna pu kekahi o ko lakou mau makua, ka hoonaauao ana aku i na hanuna hou. e pii ae nei e lilo i mau kumukula no ko kaou mau kula aupuni.

 

Ke uwe mai nei na poo o ka oihana hoonaauao no ka lawa ole o ka haawina dala, no n kumukula. pela e hii ole ai e loaa na kumukula makaukau loa. no ke ao ana ma na kula aupuni o kela kekahi o na kumu ano ole loa keo wale no ke alualu ana e loaa na uku mahina kiekie no kekahi mau kumukula. i oi aku no ka hana ame ka hooikaika o na kumu haahaa o ko lakou uku. malalo aku o lakou.

 

Apuni keia Teritore. ke ukuia nei kekahi mau pookumu kahele. ma kahi o ka ekolu haneri dala pakahi o ka mahina. he ewalu ka nui o kela mau pookumu kaahele, ua like ia me iwakalua-kuma-ha haneri dala e hoolioia nei no ko lakou mau uku mahina. he uku mahina hoi, no ka hoolawa ana aku i na kumukula he iwakalua-kumamaha, ma ka hookahi haneri dala pakahi no ka mahina.

 

Ma keia ninau no ka uku o na kumukula, ke manao nei makou aole e laweia mai, a noonoo ka ninau pili ili a pili paha i ka laou mau meaai, no ka hoolo ana i ka uku aka ma ke ana la o ko lakou makaukau. elike me ia e ikeia ana. e loaa like i na kumukula Hawaii kela pono hookahi. elike me ia i loaa aku i na kumu mai Amerika mai.

 

EIA KEKAHI ALAHELE KUPONO LOA

I ka nana aku elike me ke ko ana o ke au o ka manawa he hana paakiki a pohihihi no hoi, ke kaukai ana aku, e hoemiia iho ana ke kumukuai o na mea apau e pono ai keia noho honua ana.

 

Ua manao kekahi poa o kakou he hana hoemi lilo ka hookoe ana i ko lakou mau paalole, a kuai aku i na lolewawae kaawe o ka poe hana, na ka mea he oliolu kona kumukuai. a he kupono no hoi no na kanaka hana he manao maikai no ia aka nae. i ka manawa e holomoku ai na kanaka i ke kuai ana ia ano lolewawae a oiai o na liinahana ka poe kuai i na kumukuai a kiekiee papalua iho ai i ke kumukuai o keia manawa.

 

He mea anei keia e hoemiia mai ai ke kumukuai o na paalole ma ke kuai ana i na lolewawae kaawe o ka poa hana? Aole no ia he kumu e emi mai ai. no ka mea elike no me ka hoopipii mai o ko Amerika poe i na kumukuai. pela no koonei poe kalepa waiwai e hoopipii aw ai, a ma ke olelo maoli ana ae, ke kakali wale mai la no ka poe kalepa i ka wa e ike ai i ke kuai nuiia o kekahi ano waiwai, o ko lakou manawa ia hoopuu aw ai i nakumukuai.

 

He mea anaei keia e hoemiia mai ai ke kumukuai o na paalole, ma ke kuai ana i na lolewawae kaawe o ka poe hana? Aole no ia he kumu e emi mai ai. no ka mea elike no me ka hoopipii mai o ko Amerika poe i na kumukuai. pela no koonei poe kalepa waiwai e hoopipii ae ai a ma ka olelo maoli ana ae ke kakali wale mai la no ka poe kalepa, i ka wa e ike ai i ke kuai nuiia o kekahi ano waiwai o ko lakou manawa ia e hoopii ae ai i na kumukuai.

 

Eia kekahi alahele kupono a makou e manao nei, he mea ia e ku mau ai ke kumukuai o ka lole i kahi hookahi a emi iho paha i kekahi manawa o ia ka hoao ana o ka lehulehu. e waiho malie aku i ke ke kuai ana i na lole i keia manawa aka e komo aku i ko lakou mau lole kahiko in a no he mau wah i kekahi i pukpuka. e poho ae ma ia mau wahi aia ka pono o ka loihi aku o ka manawa e komo ai aia no hoi a nahehae maoli. e hiki hou ole aku ai ke komo ia wa e kuai aku ai i lole hou a o na lole i loihi ke komoia ana. malaila aku la ke komo mau.

 

Ke manzo nei makou in a e hana na kanaka apau loa, mai na wahine a na kane o na lahui like ole, e ike auanei kakou i ke ku wale o kekahi mau hale kalepa waiwai. ahiki i ko lakou kono okoa ia ana aku, e kuai ho emi iho i ka lokou mau waiwai o ka wa ia e loaa mai ai na lole oluolu, he mea pono no ia kakou hoohana me ke akamai ame ka maalea i kekahi manawa, in a ia he mea e hiki ai ia kakou ke pulapu aku i ka poe kalepa. aole hoi o kakou ke noke wale ia mai no i ka pulapu e lakou la i na wa apau.

 

Ike iho la makou, iloko ae nei o ka mahina o Iune. e hoopiiia aw ai ka auhau o ka nupepa Ka Hoku o Hawaii, he elua dala no ka makahiki ua like me ka hapalua, ka pii hou ae. Aia io no he mau kumu kupono no kela hoopii ana ae la o na on a na lakou kela nupepa i ka auhau, no ka nui maoli no o na hoolilo o ka ouhana pai nupepa i keia manawa. Ina e hoopii ae ana Ka Hoku o Hawaii i ka auhau i elua dala, oiai he eha wale no on a mau aoao me eono kolamu o ka aoao, pehea hoi ka Nupepa Kuakoa, me elwalu aoao, me ehiku kolamu o ka aoao hookahi aole anei hoi he mea pono pu ia makou ke hoomahuahua ae i ka auhau? Ke hoomanawanui nei makou. ma ka auamo ana i keia mau hoolilo nui o ka ouhana pai nupepa. me ka manao ole ma ko makou aoao iloko o keia manawa e hoomahuahua ae i ka auhau o ka makou wale no e iini nui nei e lilo oukou i poe hookaa pololei mai i ka oukou nupepa i kela ame keia manawa hookaa a e minamina iho hoi oukou i ka loaa ana o kekahi nupepa oluolu loa ia oukou i hiki ke omoia ke kino o na nupepa Hawaii elkolu iloko o kona kino hookahi.

 

Eia ka Mea Hanohano Jonah Kumalae ke komo mai nei iloko o ka oihana kuai poi no ka hoohana ponoi ana aku i kona mau aina kalo, me ka manao, aole ia e ku aku no ka manawa pokole aka no ka manawa loihi in a pela io alaila ua ili aku ke koi kou maluna o ka poe ai poi apau ka lawe ana i kana poi aole wale no no kona Hawaii ana aka no ka makepono pu kekahi!

 

Nuhou Kuloko

Hookahi tausaui dala ka lawa o ka mea hookahi o ka poe au e lawe ia aku ana i Amerkika no ka hookuku heihei au e malamaia ana ma Amerika i keia kau.

 

He iwakalua-kumamakolu keneka o ke kopaa keokeo o ka paona e kuaiia mai nei i keia manawa, me he mea la e oi loa ae ana ka pii o ke kopaa iloko o keia mau la aku.

 

Eia ka Ahahui Lunalilo ame na hui o kela no like, ke hoolala mai nei e haawi aku i kekahi mau hana hoikeike o na hana lealea i ke akea, ma kekahi mau la o ka pule elua aw nei o ka mahiua o Iune.

 

Ma na la aku la i hala o keia pule a piha mau anake keena o ka luna ohi auhau, i ka poe hookaa ai i na auhau me ka uku kuala ole.

 

Eia ke hoolalaia mai nei kekahi ka i huakai nui, no ka La Kau Iua e hoea mai ana. Oiai e kaa ana kela la ana ke Sabati ma ka Poakahi ae e malamaia ai ke kaihuakai, ame na hana hoononao apau i pili i kela la.

 

Ua hooloiiia ae nei na hora haua o ua hanakoi keia manawa, mai ka hora eiwa aku o ke kakahuaka ahiki i ka hora elua o ka auwina la, a ma ka Poaono, e paa ana ua hale hanaho ma ka hora umi-kumamalua ponoi o ke awakea.

 

Eia ka Lunakiai Kumalae ke lawelawe mai nei i ka oihaua kuai poi i keia manawa. Us paa kona halewili poi, me ka paa o kona manao, ua hiki iaia ke hoolawa aku i ka poi ma keia mua aku, ma na wahi like ole o ke kulanakauhale nei.

 

Oia mau no ka a o ke ahi maloko o kalua ukaua o ka mokuahi Mulpun, eia uae oia mau no ke kaa o ia ahi malalo e ka hoomalu ana, o keia ka mokuahi lawe ukaua i komo mai ai me ka piha ukana me ka a e ke ahi iloko o ka lua ukana.

 

Ma ka mokuahi Maui o ke ku ana mai ma ka Poalua iho nei, i hoea nui ai ka hooilina o ka aina hanai holoholona Parker ma Hawaii, me kona kupunawahine, a ua holo loa aku no laua no Hawaii, no ka hoohala ana i kekahi mau la malaila.

 

A hoea mai i keia manawa, aia ma kahi o ka eha kaukani wale no a oi aku ka nui o ka poe kupono i ke koho haloka, i hele ae e hoopaa i ko lakoa mau inoa, maloko o ka huke o ka poe koho haloka, ma ke keena o ke Kakau olelo Kalauokalani.

 

Mai poina i ka hele ana ae ma ka makeke kulanakauhale i ke kakahiaka o ka la apopom no ka hoolaa ana i keia makeke no ka lawelawe ana aku i na hana i pili i kela makeke. Oka Meia Wilson ka me iaia ka haiolelo ano nui ma kela la, a mai na hoa mai no hoi o ka papa lunakiai.

 

He halawai ka ua Mamkakaua e malama ae ana ma ka hapalua o ka hora ekolu o ka auwina la o ka la apopo, Poaono, Mei 15, 1920, ma ka home o ke Kamaliiwahine Kawananakoa, ma ke alanui Pensecola. Ua makemake nui ia na lala apau o kela ahahui e hoea aw ma ia halawai, no ka noonoo ana i kekahi mau kumuhana ano nui, i pili loa aku i ka ahahui.

 

He halawai ka ka Ahahui Kokua me Manawalea o na Poola e malama aw ai ma ka hapalua o ka hora ehiku o ke ahiahi o keia Poakahi iho, ma ko lakou hale halawai mau, mauka ae nei o ke alanui ololu Holokahana, no ka lohe ana i ka hoike a ke komite, a no ka hoolaa ana i na lala hou i komo mai iloo o ka ahahui.

 

Ua hoea ae o Pua Kealoha, kekahi o na moho au Hawaii i ke keena o ke kakauelelo o ka Aiha Hookolokolo Federala no ke noi ana aw i palapala hookuu nona e holo akaui no Europa. O kaua i upu i oia ka hui pu ana aku me ka poe au Amerika ma ka hookuku au e malamaia ana ma Antwerp, Belegiuma, i keia kau wela.

 

AE HE MAU OPIO I KO LAUA HEWA WAWAHI HALE.

Ma ka hoopii a ke aupuni e kue ana ia Chas. Gouveia ame Jos Lewis, ua ae ae laua i ka pili o ka hewa i hoopiiia ae ai laua, he wawahi hale make degere ekahi, imua o ka aha kaapuni ma ka Poakahi nei. Ma ka pane a keia mau keiki imua o ka Lunakanawai De Bolt, no ka hiki ole e lawa ko laua ola ana me na maai ame aahu i loaa ia laua ke kumu o ko laua komo ana iloko o ka halekuai o Kam Kee. He eono mahina pakahi ka hooai i kau ia mai maluna o laua e noho ai i ka halepaahao.

 

Nuhou Kuwaho

WAKEINEKONA, Mei 11. -O ku palapala a ka Peresidena Wilson e noi ana i na Demokarata e lokahi ma ke kakoo ana i ke kuikahi o Versailies "no ka hanohano o Amerkia" i hoolahaia ae ai ma ka po nei, oia ke kumuhana koi kou maloko a mawaho o Wakeinekona ma ka la i nehinei, a ua lilo hoi i kumu paio hahana i ku iloko o ka manawa loihi no ka noonoo ana a ke senate no kela kumuhana.

 

WAKEINEKONA, Mei 12-  Ua noiia maloko o kekahi olelo hooholo i hoikeia mai me ka lokahi loa i ke senate e ke komite maluna o na hana o ko na aina e ka hoouna ana aku i kekahi mokukaua ame kekahi pualikoa marina i Batom, ma ke Kai Elele, no ka hoopakele ana i na ola ame na waiwai o na Amerika.

 

SIOUX FALL, Mei 11- Ua hoolahaia ae ma kala i nehinei e ke Komisina Fiske o Karolina Hema e aeia aku ana i ka poe kuai kukaa ame ka poe kuai liilii he 50% pii hou ae maloko o ka palena o ka pomaikai maluna o ke kopaa, aole e oi aku mamua o ka $150 no ka 100 paona, no ka poe kuai kukaa, a iekolu keneka no ka paona no ka poe kuai liilii.

 

WARSAW, Mei 11- I kulike me ka lono i hoea mai i Warsaw nei, aia kana pualikoa Bolsheviki i kauaia aku ai a haalele iho ia Kiev, ke kapitala o ka lahui Ukranians, e na pualikoa Polani ma ka pule aku la i hala, ke ki poka pahu mai la i ke kulanakauhale o Kiev mai kahi mamao mai.

 

WAKINEKONA, Mei 11- O na hoakaka a kekahi mau kanaka elua i aha i mai i ko laua mau ola, he Amerika a he Amenian, a i hoea mai ai ianei mai Siberia mai, no ka luku wale ia ana o kekahi mau koa Kepani maloko o kekahi hale ko ame keahi mau makaainana Rukini e na Bolsheviki Rukini ma Nikolaievsk, ma na la mua o Maraki ua hoolahaia ae maanei. Ma ka laua ho kaka he 200 mau makaainana Pukini kue i na Bolsheviki i kiolala aku iloko o ka Muliwai Amur i paa i ka hau.  Ua ku e aku ke kenerala o ka pualikoa Kepani e noho ana maloko o ka papu no kela haua a loakou, a ua hoole aku i ka papu a lakou e paa ana. Ia manawa i puhiia ae ai na halekoa o na Kepani ame na koa apau e noho ana unaloko e na Bolsheviki.

 

CHICAGO, Mei 12- O kahi e noho ai na elele mai Hawaii mai i ka ahahui lahui a na Repubalika e noho ana ma ka la 8 o Iune maloko o keia kulanakauhale aia ma ka lalani noho mahope loa maloko o ke Kolisiuma, elike me ka papahoonohonoho i hoomakaukauia ma ka po i hala. He huina o 984 mau noho no na elele mai na wahi like ole o ke ao, a ua hoikeia ae e ke komite iaia ka hana o ka hookipa ana mai ma ka po i hala he 2000 a oi aku mau elele i manaoia e hoea mai ana.

 

NA MARE.

Robert K. Fuller ia Helua P. Naone,  Apr, 29.

B.L. Boyee ia Daisy K. Kekuewa, Mei 3

Chas. K. Thompson ia H. Ignacious, Mei 5.

Philip S. Laehauce ia Rebecca K. Silva, Mei 6

Wn, K. Stephenson ia Lucy M. K. Chan see Mei 8

Sunny K. Kalawa ia Elizabeth Kahalekauwila, Mei 11.

 

NA HANAU.

Na Louis Gomez ame Mary Nuuhiwa he keikikane, Apr 17.

Na Jos. M. K. Kamakau ame Mary K. Lum he kaikamahine, Mei 1.

Na Thos. K. Hore ame Philomena Gaspar, he kaiamahine, Mei 2.

Na Henry A. Chong ame Sarah H. Len, he kaikamahine, Mei 2.

Na Ume Matzu ame Kolokea Holi, he kaikamahine, Mei 2.

Na Stephen Apiki ame Sarah Kaapa, he kaikamahine, Mei 2

Na George Knoa ame Lily Poha, he

Na Wm. Hanai ame Rose Kahue, he kaikamahine, Mei 3.

Na Daniel Crowder ame Rachel Kekai, he kaikamahine, Mei 7.

Na Mr. ame Mrs. David Luela Jr., he kaikamahine, Mei 1.

 

NA MAKE

Isaac A. Testa, ma ka Halemai Moiwahine, Mei 1

Thos. N Kapela, ma ka Halemai Moiwahine, Mei 4

Kahi lopa ma ke alanui Dowsett, Mei 5

F.W. Bush ma ka Haleai o na Kamalii, Mei 6.

Violet Liwai, ma ka Halemai Moiwahine, Mei 6.

Alex Craig Jr., ma ke alanui Moiwahine Akau, Mei 6.

Mrs. Dinah Kelson, ma ka Home Leahi, Mei 8.

Mrs. Rose Shaw, ma ke alanui Ilaniwai, Mei 8

Kalili Lima, ma ke alanui Kama, Mei 10

Eale Richards, ma ka alanui Middle, Mei 10

Violet Kamakahukilani, ma ke alanui Pauoa, Mei 11.

 

NALOWALE HE BEBE- LOAA AKU MALALO O KA MOE

Ua lilo kekahi bebe i haohaoia na nalowale i mea hoopihoihoi loa i ka noonoo o ke kahi poe mauka aw nei o Paowaine ma ke kakahiaka Poalua nei, pau na wahi mawaho o ka hale i ka huliia me ka ninauia aku o kekahi poe e noho kokoke mai ana i ka hale o ka bebe nalowale, hohe nae he mea i ike ia bebe, oia ka auanei malalo no o ka uioe kahi i hiamoe ai.

 

Ma ke kakahiaka o ka Poalua nei ua iho mai la ka makuahine o ka bebe i haohaoia ai no ke kaona, a waiho aku la i ka malama ana i kana bebe i kekahi lele e noho kokoke mai ana i kona hale, me ke kauoha pu aku i ka lele hoaloha e nana pono i ka bebe oiai oia e hele ana.

 

Ua ae mai la ka lele i noiia aku ai e malama i ka bebe, a lawe aku la ka i kana mau mea humuhumu i ka hale o ka maukahine o ka bebe, a noho iho la ma ka lana e humuhumu ai. Oiai oia e noho ana malaila ke ike aku la oia i ka paaui mai o ka bebe iloko o ka rumi, a mahopeiho, no ka nauea loa o ka wahine i ka humuhumu ua hoomaopopo ole oia i ka bebe no kekahi manawa, a i ka meha loa ana mai oloko o ka hale aohe loheia aku o ka paani mai o ka bebe, ua haupu koke ae la oia nona a hoomaka koke aku la e hele e huli. Ua pau oloko o ua rumi iaia i ka huliia aohe nae he ikeia o ka bebe, o kana mea i hoomaopopo, he hookahi no puka o kela hale a malaila oia kahi i noho ai, aohe nae oia i ike aku i ka puka ana mai o ka bebe, a ua manaoio oia iaia paha e nunea loa ana i ka humuhumu oia ka manawa o ka bebe i puka mai ai a hele iwaho. Ua pau ua rumi o ka hale i ka hulii wia aohe ne he ikeia aky o ka bebe, a no kona piha loa i ka makau ua ninau aku la oia i kekahi poe in a ua ike lakou i ka bebe, a ua hooleia mai. No keia loheia ana mai e ko Puowaina poe na ka nalowale ana o ka bebe ua huliia na kauhale apau o Puowaina aohe nae i loaa,. Ua keleponaia mai la ua makai. O na hoaloha i hoea aku i kea wahi ua hooluhi pu ia lakou, a no ka loaa ole, ua komo aku la kekahi hoaloha o na makua o ka bebe me ka lele i kauohai ai nana e malama iloko o ka hale e huli ai, ia manawa ae piha loa ka lelel i ka makau no ka nalowale ana o ka bebe, a e kahea mau ana i ka inoa o ka bebe, ua lohe aku la laua i ka leo i ka pane ana ae, malalo o ka moe. "Ei no au: no kuu makehiamoe hoi mai nei au malalo nei o ka moe e hiamoe ai."

 

KUU KAIKUNANE ALOHA, THOS. K. AUKAI JR. UA HALA

Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe:- E oluolu hoi kou ahonui e hookomo iho i ke poomanao e kau ae la maluna, i ike mai ai ka ohana i kuu kaikuuane hele loa ua hala. Aohe no hoi o ka nui aku, ua haalele mai la no kuu hanau mua ia'u a koe hookahi iho la au kona pokii.

 

Ua haalele mai kuu kaikunane aloha i keia ola ana, Thos. Kamaka Aukai, Jr., i ka la 17 o Aperila, 1920, a na'u na kona pokii ame ka hulu kupuna o maua e kumakena aku ma keia ao. Aloha, aloha wale kuu kaikunane hele loa, ua pau ko maua iko hou ana i kou helehelena, ua nalo ao ka wa mau loa.

 

Auwe kuu aloha pau ole i kuu kaikunane hele loa, ma ka leka au i ike iho ai ua hala kuu kaikunane aloha, i ke ala hoi ole mai: auwe au e! Aole oia e loaa hou ana ia'u maanei, a ua pau no hoi koua ike hou ia ana ma na kapakai o na moku'ewalu.

 

E Kona e, e Kona i ke kai maokioki, e Kona i ke kai malina, ua pau koua i keia ana i mua o kkou aloha nalo aku na maka i ka aina malihini; aloha no!

 

Aohe hoi o ko maua noho iho a mano ae no ka holo ana aku no ke kaone, e noho mai ana, eia ka aole, ua hooneleia mai au i ke kaikunana; ua pau no hoi ko'u lohe ana i kona leo i ka pane mai, kou hoi iho la no ka ia, aohe ka kakou i loihi iho iaeni!

 

Auwe kau minamina pau ole i kuu kaikunane hoomanawanui; aloha kahi a maua e hele like ai; aloha ke one o Ohiki ame ka uluniu o Pokahi; ua pau kou ike ana i ka holo o ka launiu: pau no hoi kou huai poki ana i Komokomowana.

 

Ua hanau ia kuu kaikunane hele loa ma Kalahiki, S. Kona, Hawaii, i ka mahina o Sepatemaba, la 26, 1895, a ua piha iaia na makahiki he 24 me cono mahina ame na la keu o kona hana ana i na ea hu'ihu'i o keia ola ana.

 

He mau makahiki ae nei i hala he kaukauolelo oia no ka Ahahui C. E. o na Pokii o Kealia-uka, a he hoapaahana no hoi no  ke Kula Sabati Apana o Kalahiki.

 

Mamua o ko'u hooki ana i keia kanaenae aloha kaikunane, na ke Akua e hoomama mai i ko maua manao kaumaha. Nani no ia Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku, ko iho la no ka olelo o ka Baibala, e hoi no ka lepo i ka lepo, a o ka uhane e hoi no ia me ka mea nana i hana.

 

Owau no me ka luulu, MRS. LILY K. KAWEHIWEHI. Kalahiki, S. Kona, Hawaii, Apr. 28, 1920.

 

No kapiha loa o ke Kuokoa i keia pule, ua kaohiia ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a na makamaka a loaa kahi kaawale o ka nupepa i kei pule ae.

 

MAKEMAKE KA PAPA OLA I MAU HULA ROU

Mamuli o ka hoomaopopoia ana, qole i lilo ke kahi mau rula i kauia e ka papa ola Teritore, no kekhai mau makahiki ae nei i hala, i mea waiwai iloko o keia manawa, e hanaia ai na rula hooponopono hou, no ke ano e lawelaweia aku ai na hana apau o kela papa.

 

Ua ala mai na kamailio ana maluna o ma rula i kauia e ka papa ola, mamuli o ka holo ana aku nei o ka Looio Kuhina Irwin no Hilo, ma ka aoao o ka papa ola, no ka hoopuu a Herbert L. Lowe, e kou ana e hoihoi hou ia ae oia ma kona kulana i noko hana mua ai ma ke keena o ka papa ola ma Hilo.

 

Ua hoopauia aku o Mr. Lowe mai kona noho hana ana no ke keena o ka papa ola ma Hilo, ma kela manawa e noke ia ana i ka ninaninau na mea e pili ana ia Mr. Bowman, ke poo nui o ka papa ola ma Hawaii, no kela hoopauia ana nae, i koi mai ai o Mr. Lowe, aole i loaa i ka papa kela kuleana hoopau, me ka haawi mua ole i a i manawa non e pane ai ma kona aoao imua o ke komisina kivilan.

 

Wahi a ka Loio Kuhina Iwin, e hoea loa aku ana kela hoopii imua o ka aha kiekie lua aelike na aoao a elua, o ke alahele hoemi lilo wale no ia, me ka maalahi pu no hoi mamua o na alahele e ae.

 

Ma ka hoakaka a aka Leio Kuhina Irwin, ma kona hoomaopopo ana i na mea oiaio no ka hapanui o na limahana ma  ka papa ola o Hilo, aole lakou i hoikeia imu o ke komisina ninaninau, malalo i ho la o kela ano, ua waiwai ole maoli na rula i hooholoia, a pela hoi me ka papa komisin i kohoia ai.

 

Ma ka manao o na hoa apau o ka papa ola, ma keia halawai, ua hoea mai i ka manawa e hoomakaukauia ai i mau rula hooponopono hou no ka papa, oiai o na rula mua i hanaia ai, he mau rula ia i hooko ole ia, a in a no paha ua hookoia, ua hookoia aku malalo o ke ano kupono ole.

 

Ua hooholo ka papa ma kela halawai ana, e hoomakaukau koke aku ke komisina ninaninau i mau rula hou i hiki pono ai i na paahana o ka papa ole, pela hoi me na komisina, ke hoomaopopo i ke kulana oiaio maoli o ko lakou noho ana ka kela oihana.

 

Mamua o ka hookuu ana o ka halawai a ka papa ma kela, ua haawiia aku ke kauoha i ke Kakauolelo K. B. Porter, e kakau aku oia i kekahi leka i na hoa o ke komisina ninaninau, e hoakaka aku ana imua o lakou i mau rula hooponopono hou.  O ka Loio Kuhina Irwin pu kekahi i kauohaia aku e kokua aku i na komisina, ma ka hoomakaukau ana i kekahi mau rula maikai a kupono, i ole ai e ala hou mai he mau pilikia ma keia hope aku.

 

AHA EUANELIO KULKAWA O KA MOKUPUNI O HAWAII

 

Noho ka Aha ma ku Luakini o Kawaiahao, Poakolu, ia 14 o Aperila, 1920, hona 10 a.a. Lunahoomalu S. L. Desha ma ka noho, a hoomaai na hana me ka pule a J. Smith ame C. M. Kamaka.

 

Hoomaopopo na lula: Ekhiku kahu ekalesia, hookahi kahunapule, he 15 elele, elua lala mau, he eha i laikiniia.  Hapaii ka hoololi i ka malama o Aurgater, 1921, a e noho no ka Aha i ka malama o Ianuari, 1921 ma Hilo.

 

Ka noonoo ana i ke ola o ka Aba paeaina i hookahi tausani Jala, a hooholoia penei: Haili, $q00; Onomea, $10: Olaa, $10; Hilo kepani,%30; Hilo Pake $35, huina, $600, ia E hawaii. W. Hawaii: N kohala, $100, S Kohala Huiia, $35; Helani, $25; Kealakekua, $15; Pukaana, %45 Kaohe, $5, Milolii, $10, WAIOHINO, $30 Kapaliiuka, $30 Koha i Haole, $25; Kona Kepani, $5, hunie $400. Ua komo pu na Kula sabati me na ahahui o na C. E. i ka haawina o na ekalesia i haiia.

 

Hoike a ke komite nidau ia D. M. Weller me Oliva Kamau, e apono aua, a i ka mahina o Iulai ae nei 1920 e poni ai.

 

Komite poni, J. P. Erdman, H. P. Judd, S. L. Desha, W. M. Kalaiwaa, C. M. Kamakawiwoole; J. Upehureh, J. Keala.

Hoomauia ke komite ninau ia Sagawa. Hoopaneeia me ka pule a S. L. Desha. W. M. Kalaiwaa, Kakauolelo o ka Aha.

 

            WAKINEKONA, Mei 11.  Ua hoike ia mai ma na lono kelekalapa i hoea mai ianei ma ka po i hala, ka paa pio ana o Ignacio Bonillaa, ke kuhina Mekiko mua i Amerika i na pualikoa kipi e kaua ana maloko o Mekiko Hema.  Iloko o Maraki i hala ka waiho ana o Bonilla i ka hana kuhina no ka lilo ana i moho holo peresidena no Mekiko no ke ku e ana aku i ke Kenerala Alwaro Obregon ame Kanerala Pablo Gonsalves.