Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 19, 14 May 1920 — Page 5

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

He Moolelo no

 

KEAKA TAZANA

 

Ka Weli o na Ululaau Mehameha of Aferika

 

a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

 

            Aole he hoomah iki o Miriama, iaia e holo la maluna o @e kumulaau, no kekeahi mau hora kela hoomau ana ika hele, lohe ana no oia i ka leo kahea o kekahi mapu, i kona puulu, aole nae oia nei pane aku, aka ua hooiia aku la kona @ama hele, mamuli kekahi o kona honi ana aku i ke ea o ka elepani, me kona hoomanao ana ae, aia oia ma ke alahele pololei e hoea aku ai imua o Koraka.

            Aole o Miriama, i kahea aku, e lohe mai ai o Koraka, a o ia elepani paha@ no kona makemake e hookahaha aku ia Koraka, a iloko o kona nauea i ka hele, ike ana no oia i ka elepani, ma kekahi wahi amao iki mai iaia aku, aia hoi o Koraka me kela pou no i hoopaaia ai kona kino, ke wiliia la e ka ihu o ka elepani, me ke ku maoli i ke aloha ke nana aku.

            "O e Koraka!" i kahea mai ai o Miriama, Mailuna mai o ka lala o ke kumulaau, aole i kaawale loa aku, mai kahi a ka elepani e hele nei.

            Ua lohe aku la ka elepani i kela leo, a huli mai la oia ihope. me ka hele o kona mau maka a hulili i ka huhu, me ka hoojuu ana iho ia Koraka ilalo o ka honua, a keehi iho la i kona mau wawae pilikua ilalo, me he mea la e hoike ae @ni i kona makaukau e kupale no ke ola o kona hoaloha.

            O koraka pu kekahi i lohe aku i ke kahea ana mai a Miriama i kona inoa, a mai kona wahi mai e waiho ana, i kahea mai ai oia: "Auwe, o oe anei ia e Miriama?"

            Me ka eleu i iho mai ai o Miriam, mailuna mai o ke kumulaau a hoea iluna o ka honua, a anehe mai la e holo imua,  po ke kokua ana ia Koraka, ma ka okioki ana ae i ke kaula i hoopaaia ai kona hoaloha, ua anehe mai la nae ka elepani e holo no ka hoopilikia ana mai iaia, ia wa i kahea mai ai o Koraka me ka leo nui:

            "E holo! E holo o loaa aku auanei oe i k@ aelepani, ua piha oia me ka huhu, in a oe e loaa aku ana iaia, e make ana oe!"

            Ku malie iho la o Miriama i kahi hookahi, a kahea mai la i ka inoa o ka elepani, me ka i pu ana mai:

            "Owau no hoi key o Miriam, ua poina anei oe ia'u? Maluna au o kou kua e kau mau ai, aole anei ou hoomanao ia Miriama?"

            Ma kahi o ka hoomaopopo o ka elepani ia Miriama, ua luliluli ae la kona poo, me ke kihelu ana o kona mau kamua'i pilikua iluna o ka lepo, me ka hoomaopopo mai o Koraka, ua hele kela elepani, a huhu loa, alaila hoao mai la e kama ilio no ka hoolalau ana i ka noonoo o kela holoholona, e hele aku ma kahi kaawale, i hiki ai ia Miriama, ke hele mai a wehe ae i na kaula i hoopaaia ai kona kino, o ka mea apiki uae, aole he hookaawale iki aku o kelaelepani, ke mau la no kona nu ma kahi hookahi; ua komo na mano hoohuoi iloko @ kela elepani e hele mai ana paha ke kaikamahine e hoopilikia i kona hoaloha, aole hoi no ke kokua ana iaia.

            Aole he mea hiki ke hana aku ma ka aoao o Miriam, no ka hemo o Koraka, aka nae, oili ae la kekahi noonoo iloko o Koraka, a kamailio aku la ia Miriama e Haalele mai oia i kelawahi, me ke kauoha pu ana aku iaia, e hele ma ka aoao lulu, i ole e honi ka elepani i kona ea, a e hahai mai oia mahope o kahi a laua nei e hele aku ai, me ke akahele loa mae, o loaa aku auanei ka ike i kela holoholona nona o ka mau no ia o na manaolana, no ka hiki iaia ke kokua aku ma ka wehe ana i na kaula i hauhoaia ai o Koraka.

            "E hoolohe mai oe i ka'u mea e kamailio aku nei, aia hoi a hoea aku i kekahi wahi kupono, ia wa au e olelo aku ai i ka elepani e kii i wai no'u a iaia auanei e kaawale aku ai, o kou wa ia e hele mai ai a whe ae i na kaula i hoopaaia ai kuu mau lima me na wawae, pehea, he pahi no nae paha kekahi au ea?"

            "Ae, he pahi no ka'u, e hele i'o au elike me kau kauoha," i pane aku ai o Miriam, me kona holo ana aku a pinana iluna o ke kumulaau, o ka nalo aku la no ia ma ke ano hoolalau, no ka pulapu ana i ka elepani.

            Aia no ka elepani ke ku la me ka hoolono ana, o kona lohe aku i ka nakeke o ke kaikamahine, ke auku la hoi kona ihu iluna, no ka hanuhanu ana, in a paha e honi aku ana oia i ke ea o ke kaikamahine opio, alole nae on a honi hou aku, no ka mea ua kaa aku la o Miriama ma ka aoao lulu, a ke hakilo mai la oia, mailoko mai o ka lau laau, i ka haalele iho o Koraka me kela elepani i kela wahi.

            No kekahi manawa kela ku malie ana o ka elepani, kau@ha aku la o Koraka iaia e kii mai a hapa iaku iaia, no ka hoomau ana i ko laua alahele, i kinohi aole he hoolohe mai @ ka elepani, aka nae , i ka maopopo ana pahi i ua holoholona nei, aole he pilika, lalau iho la kona ihu, a wili ae la i ke kino o Koraka, i kela manawa nae i lohe aku ai o Korak i ka leo o Akuta, a o ia kana o ka namunamu ana iho:

            "O oe anei ia e Akuta? ua kamaaina no oe i ka elepani in a no kou hoea mai, manao au, e hiki ana no ia oe ke wehewehe ae i keia mau kaula i hopaaia ai au." o ka hoomaka ae la no ia o Koraka e kahea me ka leo nui, i wahi e lohe mai ai o Akuta aia oia iloko o ka pilikia, me ke kakali ole mai ai o Akuta aia oia iloko o ka pilikia, me ke kakali ole iho nae o ka elepani o ka hoea mai o kekahi mea, aka hoomaka aku la oia e hele iloko o ka ululaau, ma kahi a Koraka @ kuhikuhi aku ai iaia.

            Ua ma'u no kela hele ana aku a laua, honi aku la  Koraka i ke ea hu'ihu'i. me ka lohe pu ana aku no hoi i ka nakeke mai o ka wai o ke kahawai, ma kahi mamao mai ia laua aku, a i ka hoea ana ma kekahi wahi malaelae, kauoha aku @@ oia i ka elepani, e hookuu iaia ilalo, no ka mea e loaa ana kekahi kumu maikai ma ka aoao o oua o Koraka, e hoouna aku ai i kona hoaloha e hele e kii i wai nona, a i ke kaawale ana aku o ka elepani i kahi e, ia wa oia e haawi ae ai i kekahi hoailona ia Miriama e hele mai e kokua iaia.

            Ma kela waiho ana aku nae a ka elepani ia Koraka ilalo, aole oia i nanea walem ke hoolono la no kona mau pepeiao, o ka lohe aku i kekahi nakeke, aia hoi kona ihu loihi keauku wale la no i kahi a ka makani e pa mai ana, no ka hoohanuhanu ana, in a paha e honi aku ana oia i ka hohono kanaka, @ ano holoholona e ae paha.

            I ka maopopo ana nae iaia, aole he pilikia o kona hoaloha hoomaka aku la ua elepani nei e hele no kahi o ke kahawai a Koraka o ke kuhikuhi ana aku iaia, e kii i wai nona e inu ai, ma kahi o ka ekole a i ole eha haneri kapuai ke kaawale mai kela wahi ana e moe malie ana.

            Ua hoohauoli loa ia ko Koraka noonoo i kona hoomanao ana ae, ua hiki iaia ke pulapu aku i kona hoaloha, me kona manao nae, ua noho pouliuli kela holoholona, a ua noha nanea paha me ka hoohuoi ole i kekahi pilikia. Hakalia no a nalo aku ua elepani nei iloko o ka ululaau, ua ku honua iho la oia i kahi hookahi, kiei mai la kona poo, no ka nana ana i kona Koaloha, in a paha he mau hoopilikia ana kekahi iaia, no ka mea aia kana hoohuoi ana maluna o ke kaikamahine opio, no ka huli aku ahiki i ka loaa ana o Koraka.

            Ina paha no ka hoomau loa o kela elepani i ka hele ana e kii i wai no kona hoaloha, in a ua holopono ka hana hoopakele a Miriama ia Koraka, aole nae pela, i ua elepani nei e ku malie la, hakilo i kona hoaloha, aia hoi o Miriama ke iho malie mai la mailuna mai o ke kumulaau ahiki i ka haule ana i ka honua, ke ike aku la ka elepani iaia, aole nae he holo mai, ke kakali la ua holoholona nei ahiki i ke kokoke ana mai o ke kaikamahine i kahi e waiho ana o Koraka, o kona manawa ia e holo mai ai.

            Ua panea loa o Miriama, me kona manao maoli no. ua hala loa aku ka elepani no kahi i waiho ai o ke kahawai, aka iaia nae i kokoke aku ai i kahi e moe ana o Koraka, aia hoi kana pahi iloko o kona lima, a e hoomaka aku ana oia e kamailio ia Koraka, he halulu kana mea i lohe aku ai, aia hoi ua holo mai la ka elepani me ka mama nui, ua lilo na lala laau e ake'akea'a ana i kona alahele i mea ole loa iaia, o ia no oe o na kaa nunui o na kahua kaua o Europa, e hoolilo ana i na mea hoohihia apau mamua o ko lakou mau alahele i mau mea ole.

            I kela lohe ana aku o Miriram i ke kapalulu mai o ka ululaau, alawa ino aku la oia, a ike i ka holo mai o ka elepani. O kona huli mai la no ia hoomaka e holo, elike me ka mama apau i loaa iaia, aia ka pono o ka hoea aku i kahi o ke kumulaau kokoke loa. cia nae he hana pohihihi loa ia, no ka mea ua oi aku ka mama o ka elepani mamaua ona, a he mamao loa no hoi kahi i ku ai o ke kumulaau mai iaia aku.

            Ke noke aku la o Koraka i ke kahea i ka elepani e ku, aole e alualu i ke kaikamahine, aohe nae wahi mea a hooloheia mai, he hookahi wale no nooonoo iloko on a, in a no kalooa aku o Miriama, e wiliia ana kona kino e ka ihu o ka elepani, a pa kiia aku ilalo o ka honua, me ka hehihehiia aku e kona mau wawae pilikua, ahiki i ka weluwelu liilii ana.

            Ke moe malie la o Koraka, me ka menemene no ka hopeno e kau aku ana maluna o Miriama, me kona manao, he oi aku ka moe ana o kona mau mak, i ole ai oia e ike aku i ka hopena weliweli a ku i ka manaonao e kau aku ana maluna o Miriama, eia nae aole e hiki iaiai ke upo'i iho i kona mau maka, me he mea la, ua kooia ae i ka laau ke aa pono la ma kahi a ka elepani e holo aku la mahope o ke kaikamahine opio.

            Ua ma'u no kah i koe e holo aku ai, alaila hoea aku i kahi e ku ana o ke kumulaau, in a no ko Miriama hoea mua i ke kumulaau, alaila manao ae kona pakele, eia nae he uuku loa kahi manaolana no kona palekana, o ka mea maopopo loa, e make ana oia i kela elepani, no nka mea ua hele ua holoholona nei a piha me ka huhu.

            He mau kapuai no nae koe, alaila pili aku ka elepani mahope o Miriama, ua hookahaha loa ia mai ko Koraka manao, i ka ike ana aku i kekahi kino kanaka, i ka lele ana mailuna mai o ke kumulaau, a ku ana mawaena o ka elepani ame Miriama, i kela manaw hoi, ua komo aku la o Miriama, malalo o ka malumalu o ke kumulaau, aia hoi ke kanaka malihini ke ku pono la mamua o ka elepani me ka nele i kekahi meakaua ma kona mau lima, aka nae. ke kau la kona lima akau iluna, me ke kauoha ana mai i ka elepani e ku malie aku i kahi hookahi.

            No kela ike anaaku o ka elepani i keia kino kanaka, a hui pu hoi me ke kauoha i haawiia aku iaiai, ua pipika wale iho la no ua elepani nei me ka mau no nae i ke ka ana o kona poo, me ka wili ana o kona ihu, e hoike mai ana i kona piha loa i ka hoonaukiuki, no kona hoohokaia ana aku.

            Oiai o Koraka e nana mai ana i kela hiona, ua hoopihaia aku oia me ka manao hoomaikai, i owili pu ia me ke kahaha.

            I ka wa a ke kanaka malihini i ike mai ai, aole he pau o ke ano huhu o ka elepani, hele mai la oia a ku iho la mamua kekahi manawa uuku, akahi no a ikeia aku, ua hoomaopopo mai la ka elepani iaia, pau ae la ke ano lio o ua hoomaopopo mai la ka elepani iaia, pau ae la ke ano lio o ua holoholona pono o ua holoholona nei, a hoomaka mai la e kamailio no nei, a kuhikuhi aku la ka lima o ka malihini i kahi e waiho mai ana o Koraka, me kona hele ana aku ilaila, aia no hoi ka elepani ke hele pu la ma kona aoao.

            I kela kau ana aku o Miriama iluna o ke kumulaau, ua hele maoli a pau kona aho, huli mai la oia ihope, a ike mai la, aole ka he mea okoa aku, ke kanaka o ka hoopakele ana ae iaia, mai ka make mai, o Tazana no ia, ka mea ana i kapa aku ai he makuakanae hookama nona, eia nae ua palaka loa ko Tazana noonoo nona, aka nae i kela manawa ana i olelo aku ai i ka elepani e hele laua no kahi e waiho ana o Koraka, kahea aku la oia ia Miriama eiho mai ilalo, he manawa pokole loa, aia ua kaikamhine nei iluna o ka honua, a hoomaka mai la e holo a pili ma ka aoao o Tazana, ua auhee loa ka maka'u mai iaia aku no ka make mai i ka elepani.

            I ka ike ana mai nae o ka elepani i kela hele aku o Miriam, ua hoike mai la no oia i kona ano huhu, eia nae ua kamailio aku la o Tazana iaia ma ka olelo a na holoholona, kahi no a loaa maoli aku ka ike i ka elepani, aole he hoopilikia ka manao o ka hoea ana aku o kela kaikamahine. nolaila ua noho malie loa oia, me ko lakou hele pu ahiki i ka hoea ana aku imua o Koraka.

            I ka hoea ana aku hoi o Tazana a ike aku la eia ka o kana keiki ponoi ka mea e waiho mai ana, o kela manao inaina o ka makua no ke keike, ua auhee aku la ia mai iaia aku, a ma ka makalua o ka inaina, ua paniia aku e ka hoomaikai, ame ka huikala, eia ka he huakai kela ana o ka hele ana mai e huli ia Koraka, no ka loaa o kana keiki ponoi, a no ka loaa pu hoi o Miriama.

"Auwe, o oe no ka keia e kuu Keaka!" wahi a Tazana, me ke kulou ana iho ilalo, a honi aku la i kana keiki, me ka hiolo ana o na waimaka mai kona mau lihilihi aku.

            'Ae, e kuu makuakane, owau no keia, ke keiki hookiekie," pane ae ai o Keaka, me ka hoopulu pu ia o kona mau lihilihi i ka waimaka, no ka mea, o ka hoohalawai hou ia ana o ka maku me ke keiki, o kela kekahi o na mea a laua a elua i moeuhane mua ole ai. "E hoomaikaiia ke Akua, eia ka o oe no keia e papa. Aole loa he mea hookahi maloko nei o keia mau ululaau, i loaa ia lakou ka mana, e kauoha aku ai i ka elepani, me ka mana, o oe wale no."

            Okioki iho la o Tazana i na kaula i hoopaaia ai kana keiki, a i ka hemo ana ae, ia wa i ku mai ai o Koraka iluna me ka puliki ana mai ma ka ai o kona makaukane, me ka pane ole ku nae o Tazana, aka huli mai la oia ma kahi a Miriama e ku aku ana, a i mai la:

            "Ua hookahaha loa mai oe e Miriama i ko'u manao, i kou loaa ana ia'u ma keia wahi! he keu no ua hoi pololei aku oe, elike me ka'u kauoha no ko'u aina hanai holoholona?"

            Aia o Koraka ke nana mai la maluna o kona makuakane me Miriama, me ka pihi i ke kahaha, o keia ka manwa mua loa iloaa aku ai iaia ka ike, eia ka ua kamaaina mua no kona makuakane i ke kaikamahine opio, Ua makauakau loa oia e apo mai ia Miriama, a hoopili aku iloko o kona umauma o ka mea wale no nana i kaohi mai i kona hooko ana aku ia manao on a, no kona ike ana, aia kekahi keonimana okoa ae i kuleana i kela kaikamahine, nolaila e hookuu aku oia ia Miriama, na kela kanaka, no kona ike iho no hoi kekahi, aohe ana mea e panai aku ai no ka pono o kela kaikamahine, koe wale no kona ola ana, o ke ano holoholona.

            "Aole he kumu okoa ae nana i kono mai ia'u e kapae ae i kau kauoha, mamauli no ia o kau mea i olelo mai ai, o kahi o ka'u hana, ma kahi no ia o ka mea a'u i aloha ai," wahi a Miriama, me ke kau ana aku o kona mau maka maluna o Koraka.

            No kela pane a Miriama, haalele aku la o Koraka i ka aoao o kona makuakane, hele mai la a hopu aku la i kekahi lima o Miriama, kukuli iho la mamua on a, a hoopili ae la i ka lima ana e paa la , i kona mau lehelehe me he mea la, aia oia imua o kekahi moiwahine kahi i noho ai: oiai nae iloko o kona puuwai, ua aneane e hanini ke kiaha o kona hauoli, mamuli o ka loaa hou ana o Miriama iaia, a mamuli pu hoi o kona lohe ana ai i ka Miriama pane imua o kona makuakane: "Ma kahi o ka mea au i aloha ai kau hana."

            Oiai nae lakou nei ekolu e lulumi ana, no ka hauoli, ua hoopuiwaia mai ko lakou noonoo, i ka lohe ana aku i ke pi ana mai o ka ihu o ka elepani, me ka lio hoi o kona mau pepeiao, he oiaio, ua ike aku kela holoholona i kekahi mau mapu lehulehu, i ka oili ana mai, aia lakou maluna o ke kumulaau kahi i ku mai ai nana.

            O ka mea oiaio e kuu makamaka heluhelu, o Akuta keia, me kona puulu o ka hoea ana mai la, a i ka ike ana mai no o Akuta i kona mau haku, ua lele koke mai la oia ilalo, me ka holo ana mai a hoopuni ae la ia lakou nei, me ka noke ana i ka lelele iluna, elike paha me ke ano mau o na mapu, i ka manawa e hui hou ai me ko lakou mau hoaloha, oiai nae o Tazana ka i maopopo, he mau hana ike kela a na mapu e haawi mai la ia lakou.

            No kekahi manawa ke kaapuni ana o Akuta me kona mau hoa ia Tazana ma, ia wa i noke nui ae ai i ka uwa me ka leo nuiL "Ua hoi hou mai o Tazana! Ua hoi hou mai ka moi o na ululaau!"

            Ua maopopo ia Akuta me ka nui ae o na mapu, o Tazana hookahi wale no ka moi oiaio loa oloko o ka ululaau, a ua kupono e hanaia aku na mea apau e hoikeia ae ai la ano iloko o lakou, nolaila ke noke nui la ua mau mapu nei i ka lele iluna, e ake ana kela ame keia, oia ka mea kiekie loa ma ka lele na, a e @uwa pu ana no hoi me ka leo nui, no ke ake e kaa aku i kekahi o lakou ka helu ekahi; ke nana aku, me he mea la, ua piha maoli kela mau holoholona, me ka huhu, aole nae he mea o ia ano iloko o lakou, aka o ka hauoli. ame ka hoomaikai ka mea iloko o kela mau holoholona, no ka halawai hou ana me Tazana, ka mea a lakou i manao ai, aole lakou e ike hou ana i kona helehelena.

            Oiai na mapu e noke ana i ka haa, kau aku la o Koraka i kekahi lima on a maluna o ka poohiwi o kona makuakane, a i ku la: "He hookahi wale no Tazana, aole e loaa he lua maloko nei o keia mau ululaau!"

            He manawa uuku loa i hoohalaia no ka ike ana mawaena o Tazana ma me na holoholona, alaila hookuu aku la lakou nei i kela mau holoholona, e hele no lakou iho, o ko lakou nei hele aku la no ia a loaa na kumulaau, o ka pinana aku la no ia iluna, a hoomaka aku la e hele, ma ke alahele huli hoi no kahi o na kauhale i ku ai o Tazana, ma kona aina hanai holoholona.

            He elua la okoa kela hele ana o lakou, hoea aku la ma ka lihi ululaau,  kokoke ana i ka aina hanai holoholona o Tazana, ke ike aku la no lakou i ka pua mai o ka uwahi o ka pukauwahi o ka home o Tazana. Ua komo hou mai o Tazana i kona mau lole, ma kela wahi no ana i waiho ai, o Keaka wale no o lakou ka mea lole ole, koe wale no ka ili holoholona, e kikepa ana mamua on a, no ka hilahilia o Keaka i ka huli hoi aku imua o ke alo o kona makuahine me ke olohelohe: aole oia i ae aku i ke koi mai a kona makuakane e hoi lakou i ka hale, no kona paakiki loa, ua hoonoho okoa ia ih oia, ahiki i ka huli hoi hou ana mai o Tazana, me kekahi lole nona.

            No Miriama hoi, ua hopohopo loa oia, in a no kona haalele iho ia Keaka, oia hookahi wale no, malie e hoololi ana oia i kona manao, a huli hoi hou noloko o ka ululaau, nolaila ua noho pu iho la no oia me Keaka, ahiki i ka hoea hou ana aku o Tazana, a i hookahi no ko lakou hoi like ana aku i ka hale a hui pu me Jene Kelekona.

            I kela hoea hookahi ana aku a Tazana e ku mai ana no kana wahine ma ka puka-pa, ua hele hoi kona mau maka a piha me na waimaka, i kau a mea o ke aloha ia Miriama, ua ike mai la oia i ka hoi hookahi aku o kana kane, nolaila ua poho kona mau manaolana, no kona ike hou i kela kaikamahine, ka mea ana i aloha aku ai, me ke kaikamahine ponoi loa la nana.

            "Eia ihea o Miriama?" wahi a Jene Kelekona i kana kane, mahope iho o ko laua ike ana ae, o ka whine i ke kane. "Ua kamailio mai nei kou poe kanaka ia'u, ua hookuli o Miriama i kau kauoha, a ua holo hou oia iloko o ka ululaau, mahope o kou haalele ana mai ia lakou. O, e kuu kane, he keu aku a ka mea ehaeha o ka naau, ke kaawale ana aku o keia kaikamahine, manao hoi au la, oia ka mea nana e hoomama mai i ko'u mau manao, mahope iho o ka nalowale ana o kuu keiki," alaila noho okoa iho la o Jene ilalo, me ka noke ana i ka uwe.

            Ua hookuu aku la no o Tazana i kana wahine e uwe, aka i ka hala ana nae o kekahi mau minuke, ia wa i lalau iho ai oia i ka lima o kana wahine, a huki ae la iluna, aia hoi ma na maka o ua kanaka nei, ka olioli, aole loa he wahi hiona o ke kaumaha, elike me ia i loaa i kana wahine, a i ka nana ana mai o Jene, a ike i kela hiona hoihoi me ka olioli ma na maka o kana kane, hoomaka koke mai la oia e ninau i ka i ana mai.

            "Ke ike aku nei au, he nuhou maikai kau e kamailio mai ana ia'u O, e hoike mai i keia manawa ano, in a he mea kekahi e hoohauoliia mai ai kuu uhane!"

            "Ua makemake au e hoomakaukau oe ia oe iho, no kekahi nuhou hauoli hookahi a'u e kamailio aku ana, aole o oe hookahi wale no ke hoohauoliia ma ia mea, aka o kaua pu no a elua," wahi a Tazana, me ka pa'ipa'i ana iho ma ke poo o kana wahine.

"Alaila ua loaa aku anei o Miriama ia oe?" wahi a Jene, oiai no kela kaikamahine wale no kana noonoo, me kona @aupu ole ae, he nuhou uuku iho kona loaa ana, mamua o ka loaa ana o ka lua keiki ponoi i nalowale no kekahi mau makahiki loihi.

            "Ae, e kuu wahine," alaila haalulu ae la ka leo Tazana, i kau a mea o ka piha me na mano aloha, "aole wale o Miriama ka i loaa ia'u aka o Keaka pu kekahi!"

            "Eia ihea ke keiki a kaua? Eia na keiki a kaua ihea i hoi pu ole ma nei me oe?"

            "Ua haalele aku ne au ia laua ma ka'e o ka ululaau, aole he ae o Keaka e huli hoi mai imua o kou alo me ke olohelohe, no ka mea he ili holoholona wale no kona kapa. Nana ponoi no au i hoouna mai nei e kii mai ilole nona, ua hilahila oia ia oe, ke hoi mai me ke olohelohe."

            Pa'ipa'i okoa ae la o Jene i kona mau lima, i kau a mea o ka piha olioli, a huli aku la holo no kahi o ko laua hale e ku mai ana. "Ua malama no au i kona mau lole apau, e kii ae au a nau e lawe aku a haawi iaia," me ka hoomau no nae o ua o Jene i ka holo no kahi o ka hale, aia no hoi o Tazana ke hoi malie aku la mahope on a.

            Ke akaaka wale la no o Tazana, no ka piha loa o kana wahine me na manoa pihoihoi o ka olioli, a mamua o ka hehi ana aku o na wawae o Jene i ke anuu mua loa o ke alapii, kahea okoa aku la oia me ka i ana aku:

            "O ka lole wale no e ku ai ia Keaka, o ia ko'u mau lole ponoi, a ua uuku no paha iaia, no ka mea, ke ike hou aku oe i ko Keaka, he pilikua kona hoa e koh uai, aole o kela keiki uuku, hookuli, o ka holo mahuka ana mai ia kaua aku."

            Ua palace pu amolli o Jene, no ka nui o kana keiki, ua uhi pu ia na mea apau, e kela manao hauoli iloko on a, no ka oaa hou ana o Keaka, nolaila, i ko laua hoea ana aku i ka hale. kii aku la o Jene i kekahi paalole o kana kanae, a wahi iho la a paa iloko o kekahi puolo, kauoha aku la no hoi o Tazana, i konamau kanaka e hauhoa mai i ekolu lio me na noho, a iloko o ka manawa pokole, ua hoi hou aku la o Tazana no ke kii ana i kana mau keiki.

            He mau mea kekahi a ka Lede Kelekona i kamailio mai ai i kana kane, no ka hoike ana aku imua o Miriama no ka nui loa nae o ke pihoihoi, a hui pu iho me ka piha olioli. aole he hooloheia aku o kela mau olelo, ua lilo aku la ua o Tazana, na ka lio ka hana, aia ka pono o kona hoea koke au imua o kana mau keiki, malia paha, ke noho malie laua me ka uluhua, no ko ia nei lohi loa.

            He hookahi hora mai kela haalele ana aku a Tazana i kana wahine, aia hoi, ua hoea aku la o Keaka imua o kona makuahine, ka makuahine hoi i hiki ole iaiai ke hoopoina iloko o kona noonoo, a elke me ke ano o ka makua i makee i kana keiki, pela iho la o Jene Kelekona, i puili aku ai ia Keaka iloko o kona umauma, a hookahe mai la hoi i kona mau waimaka o ka olioli, no ka loaa hou ana o kana keiki ualowale, o na hana a kana keiki maluna on a, o kona mau ano huhu, aole loa ia iloko o kona puuwai, koe wale no ke aloha keiki.

            O ka lulumi hoi ia o Jene me Keaka ahiki i ka mama ana ae o ko laua mau kipona hikimua o ka ehaeha, holoi ae la o Jene Kelekona i na kulu waimaka mai kona mau lihilihi ae, alaila lele mai la honi ia Miriama, me ka i ana mai:

            "Auhea oe e kuu kaikamahine, iloko o keia hauoli nui i loaa ia kakou, ua oili pu mai no me na haawina hoehaeha, no ka mea. ua oi aku ka ehaeha i loaa i ka Mea Hanohano Morikona. mamua o ka hiki ke hoopakele ae i kona ola, o keia ka nuhou kaumah a'u e hoike aku nei ia oe."

            I ka lohe ana o Miriama i kela nuhou hookaumaha, kulou iho la kona poo ilalo, me ka hoike ana mai hoi o kona mau maka i ke kaumaho, aole nae no ka minamina no ke kailiia ana aku o kela kanaka mai iaia aku, aka no ka hoomanao ae no hoi, i na inea he nui a kela kanaka i alo ai, no ko ia nei pono, a o ia kana i pane aku ai:

            "Ke kaumaha loa nei au noha. Mai ili aku maluna on a kekahi hewa ko'iko'i loa a maluna pu hoi o'u na hoehaehaia, aka nae, mamua o kona haalele ana iho i keia ao, ua mihi oia i ka hewa ana i hana ai, ma ia mea, i hoomamaia mai kuu uhane. Ua kuhihewa maoli no au i kekahi manawa, ua aloha aku au i kela kanaka, o ka mea oiaio loa nae, he hoohihi wale no kela ano i loaa ia'u, elike no hoi me ko kakou makemake an aku i na mea nani, i loaa mua ole ia kakou. Ua mahalo pu aku au iaia, no kona hoao ana ma na ano apau, e ku aku imua o no poino, no ka ike ana iho, i ka hewa o kana mea i han ai, eia nae, o ia mau mea apau a'u i nana aku ai maluna o kela kanaka, aole ia he aloha.

            "Aole no au i ike maoli i ke ano o ia mea he aloha oiaio, ahiki i ka maopopo ana ia'u, aole i make o Koraka, ia wa au i ike iho ai, o ke ano ka ia o ia mea maikai a maemae," me ka leha ana mai o ka Miriama nana ana ia Keaka.

            Ia hooki ana iho o kela mau hoakaka a Miriama, alawa ino aku la o ene Kelekona ma na maka o kana keiki, kela hooilini, e kau aku ai ka inoa hanohano o kona makuakane maluna on a, ma ke ano ka Haku Kelekona. Aole loa he noonoo iloko on a, no ka like ole o ko Miriama kulana me ke kulana o kana keiki, no ka mea ua nana aku oia maluna o Miriama, ma ke ano ua hiki no i kela kaikamahine ke mare aku mekekahi moim ua kupono maoli no kela kaikamahine ma na ano apau, me ka nana ole ae i kona ano haahaa, me ka pohihihi o kona moolele ame kona mau makua.

            O ka mea wale no ana i makemake ai e ike, in a paha ua aloha aku kana keiki ia Miriama, elike me ka kela kaikamhine no kona ike ana ia mea he aloha, a i kona ike ana aku nae i ka hoihoi o na maka o Keaka, ua apo like aku la kona mau lima a elua ia Keaka a ia Miriama hoi, hoopili mai la ia laua ma kona mau aoao, me ka haawi pu ana aku he honi pakahi ana ia laua, e kukuni aku ana i kona apono e lilo laua i mau keiki ponoi loa nana, a o ia kana i pane ae ai ia Miriama:

            "He kaikamahine wale no oe na'u ma ka inoa, ma keia mua aku ane, he kaikamahine ponoi loa oe, me he mea la, mailoko aku o ko'u puhaka."

            Aole he mea aku i koe, ua maopopo i na makua o Keaka, ka manao o ka laua keiki no Miriama, o ia no ka lawe ana mai iaia i kokoolua pilipaa no keia ola ana, nolaila kukakuka like iho la lakou e hoohui koke ia o Keaka me Miriama ma ka mare.

            He mamao loa nae kahi e loaa ai he kahunapule, nana e hooko ma ii ka mare maluna o laua, nolaila mahope o ka hoohala ana i kekahi mau la kakaikahi, ma ka hoomaha ana, ame ka hoomakaukau ana i kekahi mau mea kupono no kela mare, ua haalele iho la o Tazana me kona ohana, maluno o na kaa ame na lio, no kahi inoho ai o kekahi kahunapule.

            He mau la lehulehu kela a lakou o ka hoomau ana i ka hele, hoea aku la imua o kekahi kahunapule, me ka noho ana ma kela wahi no kekahi mau la, i ka pau ana o ka mare, ua hoomau hou aku la no ko lakou nei hele ana no kekahi awakumoku, a malaila i kau nui aku ai maluna o ka mokuahi, e holo pololei ana no Ladana.

            Ma keia huakaihele, he nui na mea i halawai mai me ka ike o na maka o Miriama, ka mea nana i hoopiha loa mai aiai me na mano kahaha, akahi no oia a ike i ka mokuahi, na halehana, na kaaahi, a no ka malihini loa o kela mau mea i kona mau maka, ua ku a maka'u maoli oia, in a paha aole o kana kane pu kekahi, penei ua hoomaka oia e holo no ka pee ana iloko o ka ululaau.

            "Ina he kumulaau kokoke mai kekahi, aole au e hoohakalia iho ana i ka holo ana, a kau iluna o kona piko," i kamailio okoa aku ai ua o Miriama ia Keaka.

            "Pela no ko'u manao, a i kou wa e kau ai iluna o ke kumulaau, e huli mai ana oe a hoohenehene mai i ke kaaahi, elike me ke ano o ka kaua mau hana, i ka liona," i panai mai ai no hoi o Keaka, me ka noke pu ana ae i ka akaaka.

            "Pehea ana la ka liona, e ha'oha'o ana paha oia i ko kana nalowale, me ka mea ole nana e hoohaehae aku iaia?" i hooniele wale aku ai no o Miiama i kana kane.

            I ko lakou hoea ana aku no Ladana, a ike aku la hoi o Miriama i ka hale nani o na makua o kana kane, auwe, o ia mea oi aku ia o ka hookahaha i kona mano, aole loa oia i moeuhane mua, e hoea mai ana i kekahi manawa o kona ola ana, elike me ia ana i komo aku ai maloko o kela home.

            Iloko nae o kela ano menemene o Miriama. i na mea nani i maa ole i kona mau maka, i ka wa e piha mai ai ko lakou hale i na malihini, me he mea la, he kaikamhine no oia ia maa i ka noho ana iloko o ka hanohano. e hoopuniia ana hoi e ka poai o ka poe waiwai a ulakolako o ka noho ana.

            He hookahi wale no pule o ko lakou hoohala ana ma Ladana, ua loaa mai la kekahi leka ia Tazana, oia no hoi o Keoni Kelekona, mai kona hoaloha kahiko mai, oia o Anole, ma o ka lima la o keakahi kenerala Palani, a keikialii hoi, o kekahi ohana kahiko loa o Italia, ma ka inoa o Kenerala Amana Jekota.

            Mahope iho o ka heluhelu ana o Tazana i ka leka, hoolauna, ua hookipa mai la oia i kela keneala maloko o kona keena oihana, a me na olelo pokole i hoolauna ae ai laua ia laua iho, ahiki i ke kamailio ana mai o ke kenerala malihini:

            "He huaka'i ano nui loa ka'u o ka hoea ana mai la e hui pu me oe, mamuli o ka olelo ana mai o ko makou Adimarala ia'u. aole loa he kanak hookahi e ola nei i keia manawa i kamaaina ia Amerika Hema, elike me oe. I wahi nae e mopopo ai oe ke ano maoli o ka'u misiona, e hoomanawanui mai oe i ka hoolohe ana i ka moolele a'u e kamailio aku ana, malia o hiki ia oe ke kokua mai ia'u, ma ke ano e hoomamaia ae ai ko'u manao kaumaha.

            "He mau makahiki lehulehu ae nei i hala, oiai au me ko'u poe kanaka i hoonohoia aku ai ma Alegia, Aferika, ua aihueia iho la ka'u kaikamhine uuku mai a'u aku, a ma na mea i hoikeia mai e ko'u poe kanaka, na ka poe Arabia aihue aku iaia. Ua hooao makou ma na alahele apau e hiki ana i ke dala ke hana, ua komo pu mai no hoi ke aupuini o Palani, e kokua ia'u ma ka huli ana, i wahi e loaa ai kuu kaikamahine: ua lilo nae na hooikaika ana i mea make hewa, no ka mea mai kela manawa mai, ahiki wale no i keia mau minuke 2 kaua e kamailio nei, aole loa au i ike hou aku i kona helehelena

(Aole i pau.)