Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 19, 14 May 1920 — HE WALOHIA NO KUU ALOHA DANIEL K. MAKUAKANE, I HALA I KE OLA HOI OLE MAI. [ARTICLE]

HE WALOHIA NO KUU ALOHA DANIEL K. MAKUAKANE, I HALA I KE OLA HOI OLE MAI.

E Sol. Haūohano, kc kapeoa ahonui o ia Nupepa Kuokoa ame na lnioa o kou keena:—Ke hoolauna aalihini aku nei au i ka'u puolo e kau. ae la maluna, i kou lokomaikai, a i ka oluolu hoi o na keiki hoonōhohua kepau; a i ke kino lahilāhi o ka hiwahiwa a ka lahtii, e oluolu e lawe hou aku i keia mau wahi mainala leo no kuu Daniel Kaihikapu Makuakane. Ua ike mua no ka poe heluhelu o ka Nupepa Kuokoa, olai ma kona oneki no i hoouna aku ai ko maua pokii, Wm. 11. Makuakane, i ka lono e pakola ana, uiai Hawaii o Koawe a Kauai o Manokalanipo, a hala loa aku i 'ka hau anu 0 Amerika, a i ka aina puni ole o Europa, kapalulu loa aku no paha i ke kai melemele o lapana, a i ka laula paha o Kina, no ka hala ana o kuu kane eloha, a he mahalo nui no ka piha eleu ma ka hana o ko maua pokji, a e kala mai hoi no 'ko'u'ulolohi loa, a no ka mea ua hiki ole ia'u ke pae koke aku, oiai -au e luaieleia ana e .Jceia moana wai nui kupikipikio, ke aloh#i wili pawaīuia e Makalii, a eha au la i ka eha lima ole a ke aloha, hui pu iho me na kupilikii o keia ma'i flu, ka ma'i hoi uana i kaili koke aku i kuu aloha, nalo me na aumeume pu ana me ka numonia, a hiu laua la, a' lilo, & ahu iho la ka hoka ia'u e hoaa ana i ke kula o Puna, a e ohi wale ana i ka i'a o ka lae iliili, he alamihi, a o ka hana wale iho la no ia o ka la e walea ai, o ka nuu i ka waimaka, e u ana me ka paumako, me ka minamina pau ole no kuu kane hele loa. I TTa huli au ia oe e ke aloha ma.na pali hauliuli o ke Koolau, mahea la oe 1 nalowale iho nei. I Ma ka mahina o Maraki, la 20, 1920, i hele emo ole iho ai kuu aloha, a waiho j iho la ia'u ka hoapili, i na ehaeha lie I nui, na'u a na ka. ohana e paiauma aku nona iloko no o kuu poli, kuu aloha a I niau palanehe a»a me ka ike ole ia, al ua hele no hoi iloko o ke aheahe malie. He ku i ka manaonao ke hoomanao ae i na hora hope o kuu aloha. t*a hanauia kun Daniel K. Makuakane ma Pololu, Kohala, Hawaii, mai ka puhaka mai o Davi<l Keonekapu K. Maknakane ame Vitoria E. Keliihananui, ma ka Ia 28 o Febcruari, 1880, a ua piha iaia na makahiki he kanaha ame na la keu lie 20 a lialā aku la m<s ka uunamina nui ia. I na la bebe loa o kūu kane aloha, ua lilo aku oia i ka hanalia e kona mau kupuna hanai, oia hoi o D. W. Pihenui ame Nakoi (w) no ua pali ku'i eiwa o Honokane, a nolaila nau e Kohala. makani apaapaa i ka Mokupuni o Keawe, haaheo no i ka lehua me ka maile o Panaewa, i pulama i knu Dany dear. E na lehua o Awini, o oe pu kekahi i hiipoi i kuu lei roselani, e na Kohala ka akau ame ka hema ko loko ame ko wa(ho, ma kou hokua no i holoholo ai kuu niaoli - pua p'onimoi, i kona ma'u la opio, na la heu ole, wahi a ka olelo. E Pili ame Kalahikiola na puu haele b>a, na olua no i hanai pauaho ole i ku<i ipo pua pikake, i kona inau la makua <»Ic. E ke awa hāulani o Mahukona, maluYia o kou iwlkliāmoo i ku hope ai kuu onaona ftla nUnioe mo kona mau kupuua a holo mai ina ka moana o Alenuihaha no-ka Mōk'npUni o Kakuhihewa, lei ana i ka ilimā, Oahu nei, i ka niahina o Feb., 1892, a nolaila ua aneane loa e pihi iaia he 12 makahlki ma kau pulama ana e lei Kohala i ka nuku na huapala. Ua nOliO me kona mau kupuna rria ka aina hoūluulu nef, ka aina i ka eheu o na manii, 'ahiki wale i koua h'oi aua aku la 'i kālii ni'au o na mea apau. Ua mare īnua ho l ka wahine a kaawale ma ke kan4wstt a i ka la 4 o Maraki, 1900-, uia- hoohui maua ina ka lokāhi snā x o kft,' iriauaō, a ma ka la 5 6 No'w, 1904, i hipuu māi ai ke kanawai o ka ainā fa māua. ā o ia niaū no ia paa-a>iā pili ana, a na ka iinelā o ka make i oki ao i ka la 20 o Māraki, 1920, i kau hooweliweli hoi a keiā mā'i flu. . Ua piliia e inaua me kuu kane ua wahi like ole apau; ōa oili aku no 'kn Mokupul&i ftāilila i ka 19()3; ua ike aku iā Nawiliwili ma ka moku, ka wai o Kemamo i kā luni o Haupu, ahiki i ka waiulailiahi o Walmea, lele iukā o ka āiua, ike 'no i ka auwai a ka mene hune, ka Wai kea, ka wāiliUla o Mauā, •ke one kani o- Nohili e uhenē anā i ka poli, ka pahapaha hoi o Polihale, aloha wale ia aau wahi a ihatia i pili ai me kuu aloha. I kft 1917'iloko 'o Dec., la 2ō, haālele ia Laie nei no Hoiiolulu, Maunakea i kā Poakolu ae, h&alele ia (sahu. Ma ka moku ike aku ia kilohi pu iho no ia Lanai a lei ana i ke kāunaoā. Ūa hoohihi aku no hoi i ke kukilakila mai o Maui, i ka lei rose : lani; ua naha aku no ia Kahoolawe, lei hinahina, peīa no hoi ia Molokini au ana i k e lai. Ma ka moku iio i nana aku ai i kahi ana i holoholo ai ,a i ke ku mai no hoi a pili me Kalahikiola, a me ia mau walhi apau, a pae aku no hoi i Hiio Hahakahi, i ka ūa kanilehua, malalo o ki 1 paii»k» niin a ko luāiia papa D. Ko onelcapu ; ua ike i on pana kaulana o ia

t aina, ame ka ohana. Ua ike ia Puna paia aala i ka hala me ka hinano, me ka mahalo a hoohihi i ka naui 0 ia mau wahi apau a maua i pili ai, a pau no hoi malaila, ua hoi hou mai i ka aina nei. He kanaka aloha wahine, he pulama jme ke kaniuhu ole ifka nui ka ohana. I' Ua hooikaika no oia e imi e hana i Ha mea e pono ai no'u, no maua ame ka . ohana. He lokomaikai piha, he makuaI kane oiaio no ka home, a ua pololei maj oli kela inoa kupuna Makuakane nona, j no ka mea ma kana mau hana, kona | kulana ame. ka malama ohana, a oi aka I no i keia a'u e helu aku nei, a na ka | lehulehu no i kipa mai ma ko maua nei 1 home, e ike i ka oiaio 0 keia, ua haawi | nui oia i kona manawa ma ka mahiai, pela no hoi me ka lawai'a anaj aole 0 ka lawai'a nui elike me kekahi poe, me na upena nui i ka moana, āka he lawai'a no kana e nele ole ai ka ipua nolaila i na la apau a maua i noho ai, aole au i Ike ia mea he pololi, no ka mea ua piha mau ka umeke ame ka ipukai, ua hana kuokoa ae he mau wahi eka ko, aole nae i ike i ka pomaikai a hele e aku la. O ka hana hope ana i kukulu ae nei, he wahi poi factory na ka mikini e wili, a ke haaheo nei 0 Laie no ia hana holomua; no ka mea, ma ka hui nui iho nei 0 Now, 1919, ua wiliia he 26:50 galani poi no ka pono 0 na malihini ame na kamaaina, a 0 ka mahina 110 hoi ia i hoomakaia ai e wili keia poi factory. Iloko 0 ko'u mau la kaumaha no kuu aloha, e ninau ana ka naau i ka naau, e aloha ana i ka pa mai a ka mkani kiipu a malualua hoi 0 ka aina. I ui aku hoi ka hana ina ua ike i kuu aloha, aole j haina i loaa mai, pela no i ka la e kau [ nei ka māhina e 'konāue ana na hoku i ka poiuiu lani, na ao kaalelewa, na opua j hookukuehu 0 ke kakahiaka, aohe pane 1 loatf ynai! ' j Ninau aku hoi i ke olai ku'i e naue ; nei, ka hekili nei nakolokolo i na paia :laui; ua olapa i ka lewanui; na I kulu pakaua eloelo, aole no ho haina i loaa mai, ka moana kai uli kai hohonu, na ale honupanupa hoi, na puu, na awawa, na pali, na mauna, na kuahiwi ainn na mea like ole apau a ka maka e ike aku ana, ina hoi ua ike i kuu aloha, 0 ka haina like waleno ia apau he neo; a lia kuu Haku lesu Kristo no i hawanawana mai ia'u ma ke alieahe malie, aia ka kuu lei tubarose i ka paretlaiso kalii mau 0 na uhane, a 110 ka mea, oi.i kana i olelo aku ai i ke kanaka powa: O .oe pu me a'u ika paredaiso, a no- ■ laila mahope iho 0 ka haalele ana 0 ka ke kino, ua liele aku ia ilaila, a 0 ke kino i ka lep'», a peia no hoi i .ko ai ka olelo a kā Huke Nui. Nolaila i ke Akua no e hoomaha aku ai na luuluu kaumaha, luhi, hele mai ouleou ia'u nei a na' uoukou e hoomaha aku. Ke haawi nei au i ko'u mahalo nui i ka poe i hiki * mai e ike i kona kino puanuanu; i ko maua kaikuaana Mrs. H. Holi, me kona nawaliWali no, ua alo mai uo i ka loa, āo ka pono 0 kona pokii kaikunane, a uā ike pu no oia i kona aho hope. Ka maua aikane i aloha nuiia Mrs. P Najnaiolua, mea ole ka pouli i ke kono a ke aloha; ko maua mau pokii ahonui, a aloha kaikuaana oiaio, a 110 ka mea, ua aloia mai no 1« anu 0 na kirlu kehau, oiai ua haalele iā Honolulu i ka hora 12 a oi aku paha, no ke aloha i lea hanaumua, mo kā manao 0 loaā mai anā me kela kulana oliaohā ohana, aole nae pela, ua uiau e aku mamua 0 ka liiki ana mai. Ke niahalo pu aku nei 1 ko laua ahonui i kā auamo ana i na ko'iko'i 0 k:i home naui o kuu alohai ka home kaupoku ole i īhoe pu aku la me ia no ka wa mau loa, pela i ka poe elilua, a i h lehulehu no apau, ka poe i makana pui inai, āme ka poe- i uhai" āku i kana huaka'i hbpc loa nrt k6na wahi e moe nei; oiai aole aii i htki me na luhi a niaua, no ka inea aia no ka ma'i flli kaili aloha ke hoouinipo la uo maluna o makou. E hoōnaniiu ke Akua ma na lani kiekie, āmene. Me ka walohia, MRS. EVA BRAY MAKUAKANE. .