Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 23, 11 June 1920 — He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika. [ARTICLE]

He Moolelo no TAZANA

A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika.

, MAHELE 11.

Aole e liiki i tia o W ej;a hoouaaopopo ika hana a kela Kiialiu, ame ke ano p ka haukae ana i ke koko, aka nae mahope.mai. np t a.loaa aku ka ike iaia 1101<a hana a kela kuahu i kukiil'uia ai. - r \ ke nana la oia ike ario i hanaia ai o kel4 rumi nlii, kana inea o ka ike ajia,aku. e mai ana he mau |>uka lehuu lui. ma na aoao o. kcla>keena, a he wahi 110 hdi kekahi i 'nanaia. maluna ae o, kela keenā, el.ike me ke aHo o na luakini, ame na halekeaka. '• T•' - . Kenke la oia i ka ]elele m>i o na manu iluna o na lala , na kumulaau, ae o īeela keena, pela hoi na keko 'iilii e noke ana m'aluna o na kumulaau, me k6"na :.»lie v ole aku i>ae i kekahi lea kanaka, nolaila ua" hoomāma i«;a ia mai kona manao me kona ana i.ho, aole he :..»hoia o kelawahi e na kino a ua 110 hoi -.ia. e hoea mai ana. kona- puka ana aku iwaho o kahi e iiele lanakila aku airoia nie ka hoopoino ole ia mai. Mc kela* manaolana no kona palekana. hoomaka aku la ia (» \\ epa e hele 110 kahi o kekahi alapii e moe pololei ana luna. aole ilae oia i hehi aku i lee anuu mua loa. o ka wa no ,1 i haiiiama like mai ai na puka lehulehu e hoopuni ana i kela keenii nui, a. oili mai la na kanaka ano e ana'i ike mua 'le ai., i ,0 kela a.llO, a hoomaka mai la e holo no ka hopu ' > l<cia p&e ranaka.antle. e kuu makamaka heluhelu,. o na l:aluma o ke* Alii oOpa-o, kela poe kanaka ahiu nuokahi m) n;i lakbij i-"hopu mai ia Tazana a paa, nia kela manawa o, koha hoea mua ana no kela \vahi hookahi. a ka l.ukanela \\ epa e ku la, elike me ia a kaua i ike ai, ma ka mahele mua o keia moolelo o Tazana. <) na lima loloa, na wawae pekepeke onaha, na mak'a liime na poo.i Ijke aku ine ko na maipu, ua lawa ia 110 ka hōokomo ana mai' i ka 'weliweli a-me ka maka'u .i ka Lukanela \\ epa. iaia i ikfe-ak'u ai i kela poe kanaka ku i ka hoomaka'uka u, ua uwa okoa ae la oia; me ka hoao ana aktt e holo ma kela alapii hookahi 110 ana o ka pii aiia mai a komo iloko o kela rumf..,ēia nae. tia lilo kana mau hoao ana apau e pakele niai kela poe kiinaka aku i mea ole. no ka mea ua paa kota niai la (»i;i i ka hopuia, ua hele a paila na kanaka maluna iho miih. Ke noke ae la oia i ke kupale 110 kona pono. okoa ie Ja e hookuuia aku oia, aohe Jiae lic hooloheia aku o ia mau lelo. ua like kana mau mea.e kalliailio aku ana i kela poe kanaka, me kona kamailio okoa aha aku i na paia o kela keena. 1 I iho la kona mau lima ame na wawa(i i ke*kaula ine ka hapaiia ana'aku a hoea no ka rumi e'waiho ana o ke kuahu.. a o ke koena akii o na mea i hanaia maluna ona. o ia no nrf"th(!a hookahi i hanaia aku maluna o Tazana ame lene Kelekoiia. ma ko laua wa i kaa aku ai malalo o ka malu .• kela poe kanaka hiena. elike me ia i hooluaopopoia ai ma ka mahele mua o lseia .moolelo. Oiai o \Vepa e w'aiho malie ana, nie he hipa la. imua o kona mea nana e ako piai i ko.na liulu. ua oili .mai la he poe kahuna wahine. pie i:o lakou mau aahu makalike, aia hoi ma ke poo o. ua poe wahine nei, ke kahuna waliine nui, oi 1 • • I.a. Ke paa la iloko oka lima o La. kekahi pahi loiW, liele aku la ua wahine nei a ku iho la ma ka aoao o \Vcpa. me ka hoani ana ke i kana palii iluna. ia vva i holo kwke ae ai lea lia maeele iloko o ke kino holookoa o Wepa, 110 ka mea maopopo loa mai.la iaia e pepehiia ana oia e kela lahui aliiu. iKilaila, aole he manaolaua i koe no ka palekana «• kona ola.

I ua o W' epa no nae e kakali aku la me ka weliweli i na mea e hanaia mai ana mal una ona. ike aku la oia i ka haa I mai o kekahi ]>oe kanaka puhuluhuju, me ko lakou mau wa- 1 wae onah.a, iloko hoi o ko lakou mau lima,pākahi, e paa ana lie mau pola liilii, a ua o Wepa i koho koke ilio ai, he mau pola paha kela, no ka hookomo ana aku i kona koko iloko. i ka wa e hōu ia mai ai ka pahi'a ka wahine kahuna i kona puuwai. Iloko o. ka.Koonon <y Wepa, ke ake wale la no oia e maule niua nia. ma ka manawa e houia mai ai oia i ka pahi, i. 010 ; 'i c 'ke i na ehaeha, me ka Upō'i ana iho o kona mau maka, i <»Ie ai oia e Ike akii i ka hookokoke iho o ka. pahi a ka waliine kahuna apa kona puu\Vai. | Diai nae oia e kakali aku ana 'o ka hoea mai i kona hora i- make ai, ua hookahaha loa ia mai oia i ka hauwalaau maoii •» kela poe kanaka, me ka maopopo ole aku iaia. o ka lakou mea e walaau ana, ke liōlo la kekahi poe no kekahi mau keena liilii, me he mea la. ua ike lakou' i ka poino. alailn hooikaika wale ae la no oia ē nana aku, i ke kumu o ka pfoI«»ke o keta poe kanaka ahin, ame ke kumu o.ko lakou liolo; ana e pee. - | Me ka hooikaika oia o ka oni ana i o a ian«i ahiki i kona! 'ke pono ana aku i ke kumu o ka holo ana o kela poe kanaka. eia ka he liona, aia ua holoholona'la, ke ku mai la iwa»'tia o ka rumi. a ua pepehiia hoi he hookahi kapaka eia a 'uake. me ke ku malife ana o ka lioiia i kahi hookahi, me he mea la, ua pioloke kolia noonoo, i ka holo o na kanaka mai i iia aku. . : 1 ka wa hoi keia o La. ke kahuna wahine, i ike aku ai i ka •na, aole he maopopo o kana niea e hana aku ai, ua hele "'a a piha loa i ka makā'u me ka weliweli, a i ka \va i kuwo 'i' ai o ka me'ka.leo'nui. ua moe okoa iho la ua wahine ' oi ina ka aoao o.Wepa, no ta mea aole he wahi no koiia ī'ikele. ke inanao oia holo. e paa koke mai.ana oia i kela ■Mia iloko o ka .imō khii'a ka maka., / ' '" "/ ■•, .* • -« >• 'i =■"'= MOKUNA VI. : ' j Mahope fho pau ana o kela hoonei ola'i. ua huli ''"n mai ja na kanaka Paele o Tazana ihope. ma ka lieluia uia o'Jco lat:QU elua mau Paele aole iwaena ō lakou. i'i'la hoi .me .kQ;lak,OU'hal!Et][; no kela nalowale ana o ia mau '"•» o lakou, i hōi nui<mai ai na Paele aJiiki i ka puka e omo ma.? aHlpk^o'kahi'i hoahuia ai ke gula. aia Jioi ua hana. pa.iic e hiki ia lakou ke komo aku '"lai)a (akou e wehewehe i na pohaku, ma'a *vloaa aku«ico>jiakc)u!-haku, ua paa malalo o na pohaku. na la eluā-'keha'noke ana a lakou i ka hooikaika, ua l"aa aku la ke'kiiīo. make o kekahi Paele. ke noke la lakou 1 ke 0 aole wāhi mea a paneia mai e 1 azana7^ ; paha' o na Paele i nalowale ; 'olaila hoohola nui iho la lakou, he mea makehewa wale ; " ka hooikaika ana aki.i e. huli. malia, ua makejike no o I azana nie* eluā, mamuli o ka hanee ana o na paia i'ohaku i .k.e'&l3'i7, f Aole aa■■nae (ihoopau. liooikaika ana o kela mau Paele. huli i ko lakou haku, a i ka hala ana he mau la lehulehu,

hooholo iho la ko lakou alakai, lie mea lioopau manawa wale no ko lakou huli ana, aka e hoi akii lakou imua o ko lakou Iwkuwah ine, a hoike aku i ka nuhou kaumaha no ka halawai ana o Tazana me ka make. t Me r.a kaumaha. me na manao hoi i hoopihaia me ka ehaeha, i haalele nui iho ai kela poe Paele, me ka hoihoi ana o kelā ame keia i kana puupuu gula iho, ka waiwai makamae a lakou i nianao ai, e liJo ana ia i mea kokua nui aku i ka noho ana o ko lakou liaku wahine. - Ma kela alahele 110 a Tazana i alakai aku ai ia lakou 110 Opa, ma ia alahele hookahi 110 lakou i huli hoi aku ai, 110 ke alo 6 ko lakou haku wahihe, ka mea nae a la|£ou i moeuhane mua ole ai, ua hoea.ae ka .enemi, & hooneoiieo i ka home nani o Tazana, a pepehi aku hoi i na kauwa, i kupale no k<j ōla ame ka hanohano o ko lakou haku wahine. Oiai hoi kela poe Pae!e s e kuo'e he[s ana iloko oka hihipe'a o ka ululaau, ai* hoi o Akema Zeka, me kona mau kanaka oki puu. ke hele mai la mai ka-akau mai, mamuli o na kauoha a ka Lukanela Wepa, 116 ka horffe o Jene Kelekona, e noho mai la, me ke kakali hoomanawanui ana, o ka huli hoi afcu o kana kane ame ko laua mau kanaka, mai kā lakoa huaka'i huH.waiwai aku. • Ma kela haalele ana aku o Tazana i kana wahine, ua waiho pu aku oia ia Mugami, kela Paele o'ka alo pu ana me ia i na inea he nui o na pilikia ame na poino, elike me na mea i hoikeia ma ka mahele mua o keia moolelo, oia ke kiai nana e makaala a-Jene Kelekona, ua kaa iaia ka hikimuo. o ka ikfe ana. i ka huaka'i a Akema Zeka ika hele mai i kahi mamao, e hookokoke mai- ana 110 kahi i ku ai o na kauhale o kona mau haku. ,Mawaho ae o kela hoonohoia ana aku o Mugami e kiai a e makaala loa no ka palekana o Jene Kelekona, ua waiho pu ia aku malalo o kona mana, ka hoohana ana aku i na kauwa apau e noho la ma ka aina lianai holdholona, o kana mau apau i makemake ai e hanaia, nialaila wale mai no kela poe kauwa, me he mea la, o ko lakou haku pu kekahi me lakou. Iwaena o na kanaka Paele apau i noho hanla aku malalo o Tazana, aole he Paele oi ae o ka hooko pono i na.kauoha apau, nlamua o. Mugami. lle Paele kino loihi keia, me ka hele 0 kona kino a owaawaa, e hoike mai ana i kona pih.i ine ka ikaika, e aa ole ai ka nui o na Paele e ae e hoonahoa aku imua o kona alo. Mai kela haalele ana iho a Tazana i kona home, kana wahine ame kana mau kauwa. ahiki wale i kela ikeia ana mai 0 ka huaka i loihi o na kanaka Ai*abia, aole loa he manawn 1 kaawale aku ai o Mugami mai ka hale aku, aia mau oia i na vva apau ke kiai la no ka palekana o kona haku wahine. I ka manawa hoi a Jene Kelekona e makemake ai e hele liilii i ka holoholo, ma ke ano hoomaha, e hele pu ana no o Mugami me kona haku wahine, me'kqjia kau ana maluna o kekahi o na lio eena o kona haku, oiai hoi o Jene Kelekona e kau ana inaluna o kona lio. Ma kela manawa a Mugami o ka ike ana aku i ka huakai nui o na kanaka e hele mai ana, aia 110 ia ma kalii mamao loa mai kk aina haha.i holoholona aku o Tazana, ua loihi ke kii ana o Mugami nana i ka nee malie mai o kela huaka'i, a iaia no 'paha kīi ike i kekahi mau ano ana e hoohuoi ai, ia wa i holo ku ai 01'a, iro kalii e ku ana o na kauhale o Ua kanaka hana, ma kalii he m«u lianeii i-a ka mamao mai ka hale aku i ku ai o Tazana. O ka manao nui o kela hoea ana aku o Mugami imua o na kanaka kauwa a Tazana. no ka haawi ana aku no ia i ke kauoha ia lakou e hoomakaukau-. a iloko o na minuke helu wale no, aia kela aine keia Paele. nie na lako kaua, o na kanaka mahiai keia, ame na ka)iaka hanai holoholona. ua kahea pu ia aku la lakou e hoi mai, a i liookahi ka hoomakaukau like ana. a ilqko.o ka manawa ])okole. aia lakoa apau ke ka'i Ia no kahi i ku ai o ka holne o Tazana, a 110 kalii 110 hoi U Jene Kelekona e noho mai ana. Aole no e hiki ia Mugami ke ike aku he huaka'i kela e hele mai ana .ma ke. ano pakaha. a i ole he pōe hoalol?a paha, aka nae mamuli o keina kamaahia lōa'i ka iiohb ana o Aferika, pela vyale.no oia i kahea e ai i ka nui o na kauwa. e hoakoakoa īa lakou ilio i kahi hookahi, ina he poe enemi kela, alaila e hoao lakou ma na ano apau e hoopakele i na .ivaiwai o ko lakou haku, a e hoopakele pu hoi i ke ola o ko lAou haku wahine.

Ucf ma°p°po ia Mugam'i. he poe.enemi- kela. he hana paakiki 110 lakou ka pakele ana, no aole he pa paa 1 hanaia e hoopuni ana i ka hale o ; -Tazana, no hoi he, mau puka manoanoa. ahe mau pani olepelējpe, ; e pa-ku aku ai i na puka aniani, 110 ka manao o Tazana/tia lawa no i kona poe kanaka. ke ku aku a paio i ka wa e hoea mai ai o na enenn. Me ke kakali ole aku nae a lioea mai kela-poe e 'hookokoke mai ; la me ka hikiwawe loa, aia o Mugami ke haawi i la i na ka'uoha i .kpna poe kanaka e hoopili aku i na laau maI noanoa ma kalii o na puka aniani, a mamua 110 hoi kekahi n ka pulfa, a i na kanaka nae e hooko ana i na kauoha a Mulgami, o ka wa ia i oiti ī/iai ai ka Lede Kelekoua. a i mai la: | "Ea. e aha ana oe e Mugami? Aia anei he piNkia i konoia mai ai oe e paku aku i nu puka aniani me na laan manoa- | noa ?'! A , ■ "Ma kahi o ka pane aku i kela ninau a kona haku waliine. kuhikuhl aku U.o Mugami i kekahi huaka'i o na kanaka me na pulo'ulo'u ma ko lakou mau poo, e nee mai ana i ke kula a o ia kana o ka i ana aku "Ma ko'u kamaaina, he poe kanaka Arabia kela. he poe maikai ole. Ua kamaaina au i ke ano o kela lahui kanaka, a ke hopohopo loa nei au. aole lakou i hoea mai nei ma ke ano maikai, aka e hookau mai ana lakou i na poino maluna o kakou. a o ia ka'u e kaumaha loa nei. i k a haalele ana mai 0 kuu haku, me kekahi poe kanaka ina eia no oia ke noho pu nei me kakou .aole loa e aa kekahi o kela poe kanaka Arabia e hoopilikia mai."_ ! Nana aku la o Jene Kelekona mamna aku oka hale, aia hoi ka laua māu kauw», ua hele a lako me ka lakou mau meakaua. e laa ka pua ame ke kakaka, pela hoi me na pu nmela. a o ia kana" i haawi aku ai i kona mahalo i kela poe | Paeie, i ka liiakaukau, e molia i ko lakou mau ola no koiia i pono. I Ma kahi he hookahi lianeri i-a i koe, alaila hoea mai 110 kahi i ku ai o ka home o Tazana, ku iho la kela hualeai i vkahi hookahi, ia wa i kau ae ai o Mugami maluna o koua lio ā hoomaka aku la e holo, a mamua nae o ka hoea ana aKli i kalii o kela huaka'i, kaohi mai la oia i kona lio, a kahea aku la ine ka leo nui. lJ<a lolie a>ia aku hoi o Akema Zeka, i ka ninau, ia wa i noho pono ae ai oia ilnna ,a i mai la: "H« poe kanaka Ara,bia makou," wahi a uā moi nei o na kanaka Arabia, me ka i iino ana iho o kekahi maka, e hoike mai ana i kona mau ano j kolohe. , "Ke ike il) aku nei au, he poe kanaka Arabia oukou, a heaha mai nei ka oukou o keia wahi?" I ~ "I hele wale mai nei no makoiunia ke ano holoholo. Aole , ka makou he huaka'i no ke ino, aka he huaka'i no ka malu(hia." ' | "Ina ho\ha pela. alaila e liele aku oukou me ka maluhia" Aole he 4 kupono no oukou e noho mai me makou. ua ike no oukou e na Arabia, aole he lniikahi o ka lahui Paele me na Arabia." ' 1 Ika loh£ ana o Akema Zeka i kela mau olelo a Mugami, la wa i oili ae ai kona lio mailoko mai o ka huaka'i, me ki holo ana imua a ihope, a mamua o ka maopopo ana i na kai naka Paele o ka mea a keia poe malihini e hana aku ai, 'ua lele makawalu aku la na poka, o ka lakou mau pu, no kah ; e puuluulu ana o na kanaka Paele i kahi hookahi."

Ua make no mau kanaka Paele, me ke ki ana mai 0 na kanalea o Mttgami i ka lakou mail-pu mahi}ia o na kanaka /\rabia, a oiai nae, ua ike o Mugami, he.hana'paakjM loa, ka pololei o ka poka ke ki aku i ka poe maluna o na iio, oiai. e holo ana lakou i o a ianei, haawi aku la oia i kona poe kanaka e holo e pee iloko o na o-pu nahelehele, ,a mai ||ahi naio mai e hoopololei mai ai i ke ki ana i ka lakōu mau pu i na enemi. Ko kekahi manawa, ua like 110 ka nui o ka make mawaena u na kanaka Arabia, me na kanaka l'aele. no ka mea ua ike o Akem Zeka, ma kahi o ke o-pu nahelehele, aia mahope olaila kahi i pee ai o na kanaka Paele, malaila oia e hoopololei aku ai i ke ki ana i kana pu, pela pu lioi kona poe kanaka e hoohalike mai ai, eia nae, ioko o ia manawa hookahi. e ikeia aku ana ka liaule o na kanaka Arabia mailuna aku o ko lakou ma\» lio, ua ku pono mai la i ka pua, a i ka poka paha a na kanaka Paele. ' Mai ka mamao mai ko lakou hoouka ana i ke kaua ahiki 1 ke kokoke loa ana mai i ka pa laau e hoopuni ana i k-i j hale. aia n'o kekahi poe kanaka Paele iloko o ka hale kahi i noho ai me ko lakou lako i na pu raifela, oiai lioi kekahi poe | iloko o ka malapua, a ma kekahi mau wahi mahiai, kahi i' pee maK ai. ► j Ua nui ka make ma na aoao a elua, eia nae, he oi aku ka heluna o na kanaka Arabia i na Paele. nolaila ua koe nui na Arabia~ a ua kakaika'hi hoi na kanaka Paele i koe, a i kiTwa* i ike ai o Akema Zeka. i ka hapa loa o ka iele mai o na pua a na Paele. pela hoi ke kani mai o ka lakou mau pu, ua alakai okoa aku )a oia i kona poe kanaka a komo ana j iloko o ka pa. | 1 ka wa i ike aku ai o Mugami mai o na kanaka Arabia. haawi aku la oia i ke kauoha i kona poe kanaka me ka leo nui. e holo noloko o ka hale, e noho mai la o Jiine' Kelekona. a mailaila mai e paio ai me na enemi no ka make' ame ke ola. I Aia hoi maluna o ka lanai o ka hale o Jene Kelekona kahi Lku mai ai. me kana pu raifela. oia pu kekahi i komo īnai 1 me kana poe Paelei a paiok u-ē aku i na enemi, he oiaio, he mau kanaka i ku i ka poka o kana pu, me ka walawaia ana māiluna aku o ko lakou mau lio, aka nae i ka hoea ana aku o Mugami noluna o ka lanai, ua hopu okoa aku la oia ia Jene Kelekona. a hoihoi aku la noloko o ka hale, me ka nui aku o na Paele i komo like aku ai iloko, no ; ka mea aole he wa no |ca hoololohi aija iho, oiai ua kokoke loa na enemi imua o ko lakou mau alo. I Mai na puka aniani mai o ka hale, i lele makawalu mai ai.na pua a na kanaka Paele. a o na kanaka Arabia keia mamua loa e hoao aku ana e komo iloko o ka hale, ua pau loa lakou i ka make, a na ka poe Arabia aku no hoi, ua loaa aku la no lie poe kanaka Paele maloko mai i na poka o na pu raifela. Aia o Jeiie Kelekona iwaena o kona poe kanaka. kahi i ki like mai ai i ka lakou mau pu, i.ka hala ana nae o kekahi ' manavya, ua kakaikahi- loa mai la ka lele ana o na pua', a ki ■ poe maloko mai o ka hale, a noonoo iho !a o Akenia Zeka,! ua hapa loa mai na Paele i koe, nolaila haawi aku la oia i ke kauoha i ke koena aku o kona poe kanaka, e holo aku ma k'e. anō piialu no kahi o ka puka, me ka hoao ana ma na ano apau e komō iloko. I ua pofc kanaka Arabia nei nae i holo aku ai, o ka manawa ia i lele makawalu mai ai o na pua ame na poka mailoko. mai o ka hale, me ka pau ana o. kekahi poe Arabia i ka make, eia nae, ua hoea aku la no kekahi poe no ka puka, me ka poino ole, a noke ia aku la ka puka i ka wawahi, aliiki i ka liemo ana, komo aku la na kanaka Arabia iloko, aia hoi na Paelē e waiho mai la ko lakou mau kino iluna 0 ka papahele. » •;. ( Ma kekahi aoao o ka rumi, e ku ana o Jene Kelekona, me ke koena aku o kona mau kanaka. aia hoi o Mugami mamua pono o ke alo o Jene Kelekona kalii i ku ai, me ka makaukau e hoopakele'ae ike ola o kona haku wahine, iua ia he mea liiki i kona mana ke liana. a no ka piha loa o tiā kanaka Ai-abiā i ka huhu me ka hoonaukiuki a make. ua kau like.ae la lakou i na pū raifela iluna, me ka manao e ki aku ia.Mugami a niake, pela hoi me Jetie haawi e aku la nae o Akema Zeka i ke kaiioha, aole e hoopilikia i ka na ia -leo kauoha i kono aku i na Arabia e hookuu hou i ka lakou mau pu ilalo. . "O ka mea e hoao ana e ki aku i kana pu maluna o kela wahine, e ,make no oial" wahi a Akema Zeka, n(e ka leo niii okalakala. "Aole au i makeinake e hoehaia aku oia ma 1 kekahi ano, aka e laweia mai oia ma ke ano he pio na 1 kakou." . I Hakalia no a pau kela kauoha a Akema Zeka, o ka wa no ' ia i holo like aku ai na kanaka Arabia imua, no ka hopu ana * ia Jene Kelekona, eia nae aia o Mugami ke noho mai la me ka makaukau. o. ke kanaka Arabia mua loa o ka hoea ana aku. ua loaa pono mai la oia i ka ihe a ua Paele nei, a no ka ikaika loa o kela hou ia ana mai ua oili okoa ka winiwini o ka ihe ma kekahi aoao, a i ka ike ana mai hoi o na kanaka Paele aku i koe, i kela hana, a ko lakou alakai, he hookahi ko lakou oni like ana mai imua, e hookau ana i ka make maluna o na Arabia. Aia hoi o Akema Zeka ke hakilo pono mai la o ka loaa iaia he manawa kupoilo loa, e ki mai ai i kana pu panapana maluna o Mugami; he oiaio, iaia i ike mai ai, ua kaawale ae ua kanaka nei ifiai a Jene Kelekona aku, o kona manawa no ia. i ki aku ai i kana pu panapana, a o kana mea i ike. o ia no ka hina ana kela kanaka ilalo, ma na wawae o Jene Kelekona. I kela ike atia mai o ka nui aku o na kanaka Arabia. ua make ke o na Paele. ua hoopuni ae la lakou ia Jene Kelekō"a. a ha kekahi kanaka kino ikaika i lalau mai ia Jene a kaualako aku la no kahi i ku ai o kona lio, a iloko o ka I manawa pokole loa. aia o Jene Kelekona maluna o ka lio o kekahi Paele, a hoomaka aku la laua e holo. aia ka pono o' ka' hemo aku mawaho o ka hale. kahi o ka palekana. e hoopoino ole mai ai «a kanaka Paele, aka e lawe ana oia i kela wahine opio no kekahi wahi, ahiki i ka hoea ana aku o Akema Zeka. >| Mailuna alfu oke kua oka lio, i ike ai o Jene Kele ! kpna. ika wehew*heia ana o n a -.lio o kana kane. e kela poel aihue, ke ike aku la hoi oia, i ka aihtteia o kona hōme, a o ka mea; ku i kā ehaeha. o ia no kona ike pono anaaku, i ka ho-aia ana o. kOna' home nani i ke e kela poe kauakā 1 aloha ole. - . I Hakalia no ā pāu nā meā' a na kānaka Arabia i makemake ai e aihue. o ka hāalele koke iho la no ia o ua poe kanaka 1 nei.'me ka lawe pu a u ā ia Jene Kelekona. aia Jene i kilohi hope loa mai ai maluna o koua home, aia ka ula o ke ahi, ke pii la iluna, e hamu ana i na mea apau e loaa aku ana, 1 na alelo ana ole o ke ahi. - j Aia mau ka nana ana a Jene Kelekona ihope, i kahi a ke ahi e hamu mai la i kona home, me ka hu ana mai no hoi 0 kona aloha no kane. eia nae aohe mea hiki iaia ke hana ae, nq ka ni'ea he pio oia iloko o ka lima o kela poe pakaha, me 'ka maopopo ole iaia o ka mea e hanaia niai ana maluna ona. . | Oiai hoi ke ahi e hamu i ka home o Tazana me k x weliweli. a i ka* hookokoke ana mai o ke ahi i kahi o na kino make o na Paele e ahu mokaki ana iloko o ka rumi nui. ua onioni ae la o Mugami, no ka mea aole oia i make, aka ke kāmau la n o kā h%nu ola iloko ona, a i ka wa i ike aku ai ke hookokoke loa mai la ke ahi iaia, hooikaika wale ae la no oia, ma ka ylokaa ana i kona kino, pela hoi ka hoohana ana aku i kona mau lima. ma ke kokolo ana o ka hoea aku 1 kahi o ka puka, ke hoomanawanui la hoi i ka eha o konl kino. i

He mau uianawa lehulehu i manao ai oia r haawipio iaii ihoJ luphi na ke aka*.=nac i Jccla. ame kei;t*Jii»stt\v* •» ho&kaika ana niīi.k£ kokolō atia, gcla jho ta o|a j hana aii*"ahiki i ka Jitmoana i*iraholi)4<a UimM, alaih* oloknia maoli aku la i kona kino ,ahiki i ka haule ana ilalo o ka hōinia. a līoomau āku Ta no i kc koleolo' ana. ahiki Walc no i kona .kaa 'ana aku malalo ō kekahi kumūlaau maluifiAl&*' ma kahi mamao mai ka hale aku e a ia aua e ke ahi. anaJ)oi e ike ole mai ai » ka wela. . , Ma kela po holookoa, maliilo wale "o o kela kumiilaaifo Mugami kahi i hiamoe ai. he hoomanawanui ana i na ehaeha i kau aku maluna ona. a i keleahi m&nawa. e maule *na- . oli aku ana oia. me ke kupouli o kona noonoo. Ma kekahi manawa o kela po, lolie okoa'aku la uo oih i ke kuwo mai o ka leo o ka liona, eia nae. aole ia mea .he maka'u iloko ona, no ka mea ua liele oia a ulupuni na ' ma n ao inaina, no kela poe kanaka Arabia. oka mea wale no atia e noonoo la. o ia ka pana'i ana akii i ka ino no -ka ino. 1 MOKUNA VII. < Ua haalele aku kaua eka makamaka helulielu ia Tazana. I e waiho oni ole ana maloko o ke keena u ke gula ame waiwai niakamae, ma Opa, eia nae aole oia i make elike me ia aka Lukanela Wepa i manao ai. Ua hala kekahi VnanawA loihi o kona waiho malie a u a, kaakaa ae. la kona mau maka, he pouli wale no kana mea e ike la. Hamohamo ae la kekahi lima ona ma kona poo, ua hele a hauka'e me ke koko. j Hooikaika ae la ota ahiki i kona noho pono ana iluna, Ike hoolohe la oia, aole oua lohe aku i kekalii uakeke. alaiala >ku okoa ae la oia iluna, me ka pono hele ana aku iloko o . kela pouli. e haha ana hoi kona mau lima, me ka paa. aiu ! aku iaia o na pou U unui i hanaia me ke gula, me ka hiki ole nae iaia ke hoomaopopo i kona wahi e ku la. | liha mai la kona poo. eia nae, ma kona nui kino. aole ona ike mai i kekahi pilikia, he o ia mau no kona ikaika, eia nae ' aole he maikai iki o kotia nooiioo, ano palaka oia i na mea apau. oiai aole e hiki iaia ke hoomaopopo no kona loaa i kekahi ulia poino, pela hoi kana hana o ka hoea ana ma kela wahi. Oiai nae oia e»ku malie ana ma ka phu, haule iho la kekahi lima ona. ma ka aoao, ia wa i pa ino ai kana pahi, aka- ; hi no a uwiuwiki mai ka hoomauao ana iloko ona. he inc.t hou ae kekahi mawaho o ka pahi, aole nae me ia j kela in*- ' nawa, nolaila hoomaka aku la oia e liuli ilo.ko o pouli. ;he oiaio, ua hoopomaikaiia mai oia ma o ka loaa ana aku o kana laau ihe. ka ifiea haule ole iaia i na manawa apau, a ( o kekahi hoi o kana mau meakaua punahele loa,' iloko o na la ana e noho aua iwaena o na kanaka hihiu. lloko o ka noonoo o Tazana. aia no kekahi wahi malainalama, o kahi nae e hoea aku ai oia ilailaV he ninau pohihihi loa kela iaia, no ka mea, aole kona "tk>noo «naikai me ia; mamuli o kela eha i loaa i kona poo. Pono hajia. w#lc aku j la no kona mau linia. ahiki i ka loaa ana aku o kekahi puka i iaia, o kona hemo aku la 110 ia mailoko aku o. ruini, a iho aku la ma kekahi alapii poliaku nolalo o ka lioima. ua ma'u no kela*lioomau ana aku ana i ka hele, hōea aku la oi.i nia Kekahi walii palahalaha, malaila e moe polōlei ana kekahi anuu poliaku iluua, no kona ma n ao no, he alaliele kela nona e hoea aku ai iwaho o kahi malamalama, hoomaka aku la oia e pii ahiki i ka hoea ana i ka liiUwai, o keia no ka luawai hookahi a ka Lukanela Wepa o ka hoea mua ana malaila, a i lele aku.ai a kau v ma kekahi aoao. * Ua kamdaina no o Tazaua i keia alahele. eia nae, aol< e hiki iaia ke hoomanao mai, ua palaka pu oia i na mea apau, he pono hele wale iho no kona, me he mea la, ua malihi n i loa oia i kela wahi. lloko o ka nanea o ua o Tazana i ka hele, li'aiUe aku la oia iloko o ka luawai, o kahi nae o ka laki. he hohonu ka wai, aia 110 hoi kana ihe iloko o kona lima kalii i paa ai'. iai* i aea ae ai mailoko niai o ka wai, aole he walii i eha o kona kino, koe wale no kela eha i loaa niua iaeia ma kona poo. laia e lana malie ana iluna o ka wai, ike aku la oia i kekahi walii pouliuli, nolaila hooikaika wale aku la n o oia ahiki i ka lioea ana i kahi pouliuli. eia ka he luapao iloko o ka honua. o kona pinana aku la no ia mai ka luawai mai 4 kau ana i kahi maloo. me ka liele 110 nae a pulu i ka wai. Ma kela luapao i hooman aku ai ka Tazana hele ana imua. eia nae ke niakaala loa la ke ano o kana hele ana, 110 ka mea ua loaa he haawina ao maikai loa iaia, ma o kela j haule ana iloko o ka wai, "o kona makaala ole. ' No kekahi wahi loihi lie pololei ka moe aua a kela luapao, I me ka pakikakika 0 ka papahele. me he mea la, e uhi |>u ana ka \vai i ka papahele i kekahi mauawa. nolaila me ko | akahele wale 110 oia e hele la, i ole.pi oia e pakika a hina ilalo. . I Ma kona hooniau ana i )iclc ma luapao/hoea aku la oia i kek'ahi alapii pohaku e moe pololei ana iluna, o kon 1 pii aku la no ia malaila. nie ka moe kikeekee ana nae o kela alapii ihope a moe aku ana imua, e imi ana i ka inoe maikai ana, aole hoi e piiku lo;i, ke ano o ka pii a"a iluna. Aole e hiki i ua p Tazana ke hoomaopopo i ka loihi o kela alapii pohaku -an« e pii la iluna.-o kana mea nae i ike. : ua lioea aku la oia maloko o kekahi keena poepoe. aia hoi iluna loa, ke ike la oia i ka uwiuwiki mai o kekahi malamalama. . I Ua lilo ke ano oka hanaia ana o kela keeiia i mea hooka.halia aku i ko Tazana nolaila makemake iho la oia e ike i na mea malokō o keia keena. ma ka hele ana aku e "ana nona iho. īna ia nana ana, he nui na pahu kahiko c waiho ana. lTe mau pahu lehulehu ka ukana o kela rumi. he mau paliu i hanaia me ke keleawe e popopo ole ai 110 na makahiki he lehulehu. | Halia iho la oia i kekahi ona paliu e waiho ana. aole i paa i ke kiia. i kona welie ana ae i ke pani, eia ka ua hele oloko 1 a piha me na pohaku momi ame na puupuu elaimaua. Ua hoopiha lo a ia mai o Tazana me ka hauoh. no ike ana iho i ka owaowaka ae o kela mau pohaku makamae, he hauoli nae, aole no maopopo i ka waiwaiio maoli o |kela mau pohaku momi, aka no ke alohilohi i kona mau ! makā ke nana aku. I Hookomo iho la oia i kekahi lima ona iloko oka pahu, a hiiki ae la me ka hele o ka poholima a f>iha i na poliaku he mau pohaku hoi i okioki ole ia: a i wahi nona ' e ike maoli ai i a "° 0 waiwai ona pahu aku i koe. [ hoomlau aku la 110 oia i ka liuli ana ialoko o kela mau pahu. ( he mea oiaio, ua loaa aku la 110 iaia, he mau pohaku momi ! ame na pohaku elaimana. ua okiokiia. a o kela mau poliaku kana i'hao mai ai a hoopiha iho la i kana ekeili. me ka hoihoi hou a"a aku i na pohaku makamae i oki ole ia. maloko 0 ko lakou mau wahi ana i lawe mai ai. J Oka mea oiaio loa. eia o Tazana maloko oka rumi. i waihoia ai na pohaku makamae, o Opa. he keena hoi i poiua loa ina kanaka o kela kulanakauhale kahiko. No na makahiki he nui, i waiho malie ai kela mau waiwai me ka inao ' popo oie malalo o ka heiau o ke akua o kela lahui kanaka; • o kumu paha hoi i maopopo ole ai. aia he niau po- » I liaku rhonii makamae ma kela rumi, no ka mea aole loa he hookahi o na kanaka e noho ana ma Opa. i aa e hele ma kela alanuipii pohaku. ! I. ka pau ana oko Tazana makemake "ana i kela mau pahu i piha me na pohaku,momi kumukuai nui, o kona haa lele iho la no ia i kela rumi. ā hoomaka aku la e pii ma ke alapii e waiho pono mai ana imua o kona alo. he alapii kikeekee keia, eia nae iluna wale 110 e moe ai. aole he iho ilalo, ke hoomanao la ua o Tazana ke hookokoke aku la oi:i 1 kahi e hemo loa aku ai oia iwaho. (Aole i pati.)