Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 24, 18 June 1920 — Page 7

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

MATE WILEMOTA

He Kaikamahine no Kekahi Halehana i Loaa na Pomaikai

            No ko Hale ano eha iho la paha hoi no ka Poe olelo ana mai la heipo o Mate na Ruela aohe pane hou mai o Hale maluna o ia kumuhana ua hookuu mai la oia ia Joe e hele e hana i kana hana me ke hoouluhua hou ole aku iaia a huli aku la oia hoi no ka hale.

            Me ia ano laua o ka noho ana me ka loaa ole o kekahi mea hoohikilele i ko laua mau noonoo a hala he pule, me ia maikai wale no.

            Aohe ike hou ia o Sanaho Gomeza e hokai hele hou ae ana, nolaila ua lilo ko Hale noho ana maloko o ke kulanakauhale i mea hoohauoli loa ia mau la. Ua hoouna oia he kelekalapa. elike me ia i hoike mua ia ae nei, i ka Makaikiu Tarava a oia kana e kali ana o ka loaa mai o ka Tarava pane i kela ame keia la ma ke eke leka mai.

            Ua maopopo iaia in a he kanaka kekahi e hiki ana e hoakaka mai i ke kumu o ko Gomeza hoea ana mai i ke kulanakauhale o Manakaseta o ka Makaikiu Tarava wale no ke kanaka e hana mai ia hana.

            O kahi o ke kanaka Mekiko e noho ana ia manawa he ninau paakiki ia o ka loaa o ka haina. Aole o Hale i manaoio ua hele ua kanaka la i kekahi wahi okoa aku a e manao mau iho ana no oia e halawai aku ana oia me ia i kekahi manawa i maopopo ole. No ia kumu aole on a hele wale me ka hoolako ole iaia iho me ka pu panapana, me ka makaukau e hakaka aku me ua kanaka maalea la i kela ame keia manawa e hooheu mai ai ua kanaka la i kona manao hakaka.

            No Joe hoi ua paa mau loa oia i kana hana, a he liilii loa kona manawa kaawale e hele pu ai me Hale, nolaila i na manawa kaawale apau e loaa ana ia Hale e hele mau ana oia ma kela ame keia wahi no ka makaikai ana, a no ka hoohauoli ana iaia iho me na hana apau ana e manao ae ai.

            Iioko o ia mau la ua lehulehu @ana mau wahi kaulana oloko o ia mokuaina o ka hele ana e makaikai, o kekahi o na wahi ano nui a kulana loa ana o ka makemake ana e ike oia no kekahi ana nui i kaulana mai kahiko loa mai aia maloko o na kuahiwi o Obana.

            I kulike me ia makemake ana on a hooholo iho la oia i kekahi la e hele pu me Toma, ke ae mai oia, a i kona hoike ana aku ia Toma ia manao ua ae mai la o Toma. Aohe i lilo i hana nui na laua ka huli ana ia ana, eia nae, i ko laua ike ana he hana hiki ole ia laua ka hele ana aku e komo iloko o ia ana me ka nele i kekahi mea nana e alakai. oiai he pouli oloko ame kekahi kukui e hiki ai ke komo iloko hiki ai ke ikeia aku na mea apau e waiho ana maloko, ua hoopau wale laua i ke komo ana a hoi mai la noloko o ke kulanakauhale, me ke ko ole o ko laua makemake. o kahi moa wale no i loaa ia laua ma ia hele ana oia ko laua lealea i ka holokaa ame ka ike ana aku i ka waiho ana o ka aina ma ia wahi. a pela hoi me na meaulu o na ano like ole, e kaha ai no na maka o kamahele ke ike aku.

            Ia hoi ana ae a Hale i ka hale loaa iho la iaia ka leka a ka Makaikiu Tavara o ke kakau ana mai iaia e kali ana nona. he leka pu kekahi i loaa mai iaia mai kona mau makua mai, e ha'i mai ana no hoi i ke aloha, a e noi mai ana iaia e hoi aku a e hoopau oia i kona manao auwana ana.

            O ka leka mai ka Makaikiu Tavara mai kana o ka wehe mua ana ae. mahope Iho keia o kona komo ana aku a loko o ka @umi kakau. He pokole loa ka leka, a hoomaka iho la oia e heluhelu i keia mau manao malalo nei.

            "E ka Hoaloha Hale- Ua loaa mai kau kelekalapa ia'u. a i kuu nana ana iho i ka manao i kakauia maloko ua hoopihaia au i ke kahaha. Ei aku nei ka o Sanaho Gomeza i Manakaseta. oia ka mea nana i hookahaha loa mai ia'u. Ae, e hoakaka aku ana au elike me ka hiki ia'u ke ike iho i nei manawa. Ua kuhi maoli no au ua make oia. aole au i moeuhane iki ke ola mai nei no ia a ke hele mai nei i ka loa ame ka laula o ka aina i kou hoike ana mai ia'u ma kau kelekalama o ka lioouna ana mai, no ka mea ua loheia ma na wahi apau ua make oia. ua kiia e ke kiai o ka halepaahao i ka manawa a ua o Gomeza i holo mahuka aku ai mailoko aku o ka halepaahao. Mahope o ka loaa ana mai ia'u o kau kelekalapa. o ka'u hana mua loa i hana ai oia ko'u hele ana aku i ka halepaahao. kahi a ua o Gomeza i hoopaaia ai, a ninau aku la in a ua make i'o ua o Gomeza. O ka pane i loaa mai ia'u ua ku oia i ka pu a ua eha iloko o kela hoao ana ana e mahuka, a eia nae, na ola kela eha i ku ai oia i ka poka. He @ua ae nei no mahina kona hookuuia ana mai kela halepaahao mai.

            "No ka mea hou aku e pili ana nona ame kona wahi i hele aku ai aohe lono i loaa mai ia'u, a in a aole oe i hoike mai nei. oia mau no paha ko'u noho pouliuli no kona wahi o ka hele ana aku. I ka naa aku me he mea la ua loaa kekahi ike iaia aia oe iloko o ke kula@akauhale o Manakaseta kahi i noho ai a pela oia i hele aku ai ilaila. I@a oia ka mea oiaio, alaila na kekahi mea i maopopo i kou wahi e noho nei i nei manawa i kuhikuhi aku iaia. a i ole i kauoha aku e holo aku oia ilaila e huli ia oe. O ka ninau nae owai ia kanaka nana oia i kau o@a? No edega Dupona ua ikemaka oe ame a'u i kona make ana a ua kiolaia aku kona kino iloko o ka muliwai. Ina ua ola hou o Dupona alaila o@ wale no ke kanaka e hiki ai ke hoohuoi aku nana i kauoha ia Gomeza e hele e huli a e pepehi ia oe. Owai hou ae la kekahi kanaka okoa aole hiki ia'u ke hoike aku. aohe a'u kanaka i ike, malia o oe no paha ka i ike.

            " Eia hou, malia ua makau o Gomeza i ka noho mau iho ma ka hema, a pela oia i nee aku ai no ka akau, no ka mea, ua olelo aku au iaia e hoopii aku ana au iaia no ka hewa pepehikanaka. nolaila. o kona nee ana aku i ka akau ua manao oia ua palekana malaila, aka. e ike iho ana no nae oe nou iho he kumu e ae no kekahi no kona nee ana aku la no ka akau. Mai oi loa aku ka maikai nona in a oia i hoi aku i Mekiko, kahi on a i hele mai ai a noho mawaena o kona mau hoalahui. Ua hiki ole ia'u ke hoakaka aku ia oe i ke kumu o kona nee ana aku la no ka akau, aka o ka'u e hoakaka aku ia oe na na hana o keia mua aku e hoopau ae i na mea pohihihi. oiai aole oia e noho hamau loa ana me ka hana ole aku i kekahi @ana ku @ kanawai no kekahi manawa loihi. E hooki ana au me ka paku'i aku i kekahi mau  huaolelo hou. "E makaala loa oe nona. no ka mea. he kanaka ino maalea a hoopoino mai kena. elke me kekahi nahesa. a ua palua aku hoi kona hoopoino ae i ko ka moo ua maopopo oia ia oe a ua maopopo no ia oe kau mea e hana aku ai nona elike me kau e makemake ai.

Kou mau loa

            "KEONI TAVARA, Makaikiu.

            "Nu Olina, Luisiana."

            I ka pau ana o ka Hale heluhelu ana. hookomo hou iho la ia i ka leka iloko o ka wa-hi a kulo@ iho la kona poo ilalo me ka noonoo @@i ana no kana mea e hana aku ai.

            "Ae." wahi ana o ka namunamu ana iho. "Ua maopopo i'o no oia ia'u a ua maopopo no hoi i ka'u mea e hana aku ai nona. Ua makaukau au, i hakalia wale no i ka halawai hou me kela kanaka, o kona hana ana aku ia hoi uhane i Mekiko.

            "Aohe i nui ka Tavara mau mea o ka hoakaka ana mai nei i'u. oiai nae ua hoakaka mai no oia e hoike hou mai ana i kekahi mau mea i ka manawa pono, nolaila e kakali au a loaa hou mai kana pane."

MOKUNA X.

Ke Ana o na Hana Powa.

            Ua hala hou ae la no he pule aohe no he mea i loheia a i ikeia no Sanaho Gomeza a no ia kumu ua noho palaka wale o Hale. Ua ano pakua iho la ka noho ana i ke kulanakauhale a ua ano manaka iho la o Hale i ka noho ana a e ulu mau ae ana ka makemake iloko on a e hoi aku no kona home.

            ua hooikaika o Joe Keranatona a pela no hoi me Toma Hailaki e hoohauoli mai iaia. eia nae, ua oi aku kona hoihoi ole mamua o ka mea hiki ia laua ke hoomama aku i kona noonoo oiai nae aohe oia i hoike iki aku ia Joe no ia hoihoi ole on a i ka noho loihi i ke kulanalauhale o kekahi kumu paha hoi o kona hoihoi ole. no ka hiki ole ana e loaa i manawa nona e hookamaaina aku ai me Mate Wilamota.

            Ua lehulehu no na manawa a ua o Hale o ka ike ana aku ia Mate me keake e hoohauoli mai iaia. eia nae, ua of aku kona hoihoi ole mamua o ka mea hiki ia laua ke hoomama aku i kona noonoo oiai nae aohe oia i hoike iki aku ia Joe no ia hoihoi ole on a i ka noho loihi i ke kulanakauhale, o kekah kumu paha hoi o kona hoihoi ole. no ka hiki ole ana e loaa i manawa nona e hookamaaina aku ai me Mate Wilamota.

            Ua lehulehu no na manawa a ua o Hale o ka ike ana aku ia Mate Wilamota maluna o ke alanui i kahele ae, aohe nae he loaa iki he manawa maikai e launa ai meia a i ole e hele au ai a hui, no ka mea, aohe mau kumu maikai a ku i ke kanawai no ia launa ana.

            Ua ike iho oia aole o Mate he kaikamahine i hiki ke paheleia aku e lilo mai ai kona noonoo iaia, no ia kumu ua hoomamao mau oia mai ia Mate mai, me ka i wale iho no iaia: "I kohu no paha ke kaunu ana i ka hui mua a hookamaaina, aohe wahi manawa iki i hui ai, nolaila he mea makehewa wale no ka noonoo ana aku o kela ka hoa e kohu ai."

            Mahope o ka aina ahiahi ma kekahi ahiahi, e hele holoholo ana oia ame Joe Keranatona maluna o ke alanui Elema, a ia manawa o kona ike aku la no ia mamua pono aku o laua i kekahi kii kanaka i kamaaina i kona mau maka. Aole oia i kuhihewa. I ka lua o kana nana ana aku o kona ike maopopo loa aku la no ia o ke kanaka no ana e makaala mau ana nona iho oia hoi o Sanaho Gomeza, ka Mekiko.

            I ka maopopo loa ana iaia o kana kanaka ia e makaala loa mau na olelo aku la ia Joe no ua kanaka la, a ia manawa hooholo iho la laua e hahai mahope o ua kanaka la ma kana mau wahi apau e hele aku ai. Ma kela manawa ma keahi aoao mai laua o ke alanui Hanaowa.

            He nui na kanaka ame na kaalio e holoke ana malua o kela alanui ia manawa a pela no hoi me na alanui kauaoao he lehulehu wale na kanaka e holo ana i o a ianei, e pii mai ana a e iho aku ana na kane, na wahine ame na kamalii.

            Ma ia manawa o na kaikamahine hana mai na halehana mai kekahi e hoi ana, no ka mea, o ka pau ana mai no ia o ka lakou mau hana a e holo hele ana no hoi na keiki kalewa nupepa ma na alanui a e kahea ana me ka leo nui.

            "Ka Uniona, ka Mirror, ka Budgest. ke Times, he mau mau nupepa hou loa, o ka puka ana mai no ia! E kuai kope" wahi a kekahi o na keiki kalewa nupepa o ka leha ana ae iluna ia Hale.

            No keia kahea ana ae la o kahi keiki ua lilo ae la ka Hale nana ana i kahi e a haalele aku la i kana nana ana ia Gomeza.

            E kalele ana ua kanaka opio la maluna o kona kookoo, no ka mea, hookahi wale no on a wawae, a o ka laau ka lua o ka wawae e hiki ai iaia ke hele. Aia malalo ae o ka poaeae o ke kanaka opio he ope nupepa, a o kana hana ia e hele ana e kalewa a oia no hoi ka hana e loaa ai kekahi mea kokua mai i kona ola ana.

            Ua lohe mai la o Joe i kana kahea ana mai no ka nupepa. a i kona ike ana i ke keiki kuai nepepa, he keiki i kamaaina iaia, kahea aku la me ka lea hoihoi.

            "Halo. Dane, homai na'u kekahi nupepa!" a i ka loaa ana mai haawai iho la i ka hapaumi i ke kanaka opio, me ka lawe aua mai i ka Nupepa Union. me ka poina i kana mau keneka i koe a kaha aku la no hele.

            Hahai aku la ke kanaka opio mahope on a no ka hoihoi ana aku i na keneka i koe, aohe nae he hoolohe mai o Joe ke hoomau la no i ka hele ana. a no ka lawe ole o Joe i na keneka. haawi aku la o Dane Dele i kana hoomaikai a hoomau aku la no i kana kahea ana i ka poe no ke kuai i kana nupepa.

            Ma keia manawa a Joe ma i hoomaka hou aku ai i ka hele ua nalowale aw o Gomeza ma ke kihi o ke alanui Hanaowa me ka ike ole ia aku o ka hele hou ana ma kekahi wahi. No ia nalowale ana aku o ua kanaka la ua hooho ae la o Hale i kekahi mau muaolelo o ke ano ua piha oia i ka ukiuki, alaila ku iho la laua ma ka puka ma kahi a kekahi mau keiki palaki kamaa e hana ana.

            "Pehea, e hoohinuhinu aku anei au i na kamaa o olua ea, e na keonimana." O keia mea i kamailio mai la he kanaka palaki kamaa ma ke kihi o ke alnui Kanaowa kahi i noho ai; he wahi kanaka lepo o na wahi aahu, a nahaehae no hoi. Nana aku la o Hale iaia me ke ano hoowahawaha a pane aku la me ka pokole loa: "Aole."

            Ua hoea mai la he wahi keiki palaki kamaa hou i like no ka lepo o na aahu ame ka nahaehae me ko ka mua, a ninau mai la elike uo me ka ninau a ka inea mua:

            "Ea. he makemake anei olua e palakiia na kamaa o olua?"

            Mamuli o keia noi mau mai o na mea palaki kamaa ua lilo ia i mea hoouluhua loa i ko Hale noonoo a ua aneane loa oia e pane pakike aku ia laua, aa nae, i kona noonoo hou ana iho he hana hewa ia hoololi ae la i kona manao, a i mea e loaa mai ai kekahi ike iaia mai a laua mai no ka mea e pili ana'ia Gomeza in a paha ua ike laua, hookau aku la oia i kekahi wawae on a iluna o ka pahu a kahi mea palaki kamaa i hiki ai iaia ke palaki mai, a no ka ike ana mai hoi o Joe i kona haawi'i kona kamaa no ka palaki ia mai kau pu aku la hoi oia i kona wawae maluna o kahi pahu a kahi keiki. a ke noke la ua mau mea palaki kamaa la i ka palaki.

            Oiai ka mea palaki kamaa e hamo ana i ka inika a e hoohinuhinu ana no hoi me ka palaki ke nana pono iho la o Hale ia laua me ka hoowahawaha loa iloko on a aole no ka hoi i ka poneko i kana mai, o ka mea nae e palaki ana i kona mau kamaa kana oi loa aku o ke konakona, no ka mea, oia ka mea oi loa aku o ka poneko o laua, a he helhelena alauka maoli no hoi e ku ai no i ke konakona. nona na ma kahiki aia ma kahi o ke kanakolu i ka Hale koho iho. O kona kokoolua me he mea la aia paha nia kahi o ka umi a @ ilii.

            I ka aueaue ana e pau na kamaa o laua i ka palakiia alaila ninau iho la o Hale i ke kanaka e palaki ana i kona mau kamaa in a paha ua ike oia ia Gomeza, me ka hoakaka ana aku i ke ano o ke kanaka.

            "Ae, ua 'ike au," wahi ana, "o kona kaha koke ana aku nei no ia la e hele no ka hale i kaulana i na hana ekaeka o na ano like ole. a ua kapaia ka inoa o ia wahi e na kanaka o nei ka Barbary Coast.

            "O, me ka mahalo ia oe," i pane iho ai o Hale, me ka haawi pu ana iho i ka hapaha iloko o ka lima lepo e palahalaha ae ana no ka hopu ana ae.

            Hookomo awiwi iho la ka mea palaki kamaa i ka hapaha iloko o ka pakeke a huli aku la hele no ka nana hou ana aku i kekahi mea makemake mai e palaki i kona mau kamaa.

            Minoaka iho la o Hale i ka manawa ana i hopu aku ai i ka lima o Joe a ninau aku la aia la ihea ia wahi i kapaia ka Barbary Coast.

            "O, eia no maanei, he mamao loa no nae mai nei aku. he mau kuea ka mamao," i pane mai ai o Joe. "A i ke aha la? He wahi kela la i kaulana i na hana ino a ekaeka o na ano like ole, ka aihue, ka powa ame ka pepehikanaka. he hale inurama ia no ka poe ino, a me he mea la o kela kahi ino loa maloko o keia kulanakauhale holookoa!"

            "Pela?" i ninau aku ai o hale. "I mai nei kela kanaka palaki kamaa ua ike aku nei ka oia ia Gomeza i ka hele ana aku nei no kela wahi. 'E hele kaua ilaila e nana aku ai iaia,''' wahi hou a Hale.

            "Aole, ma ko'u manao he oi aku ka pono e hookuu aku kaua iaia e noho malaila.' i pane mai ai o Joe me ke kuoo.

            "Ea, e Joe, ke manao nei au o nei mau wahi mea i palaki iho nei i na kamaa o kaua o laua ka oi aku o ka poneko i ka'u ike, aole anei ou manao pela?" wahi a Hale. "He keu aku a ko'u konakona ia laua, lepo ko laua mau wahi aahu me ka nahaehae pu, lepo pu no hoi ko laua mau wahi helehelena, aohe wahi lepo ole.

            "No ke aha no la hoi laua i hele ole ai e huli i hana maemae ae, aole ke pokaa hele ma na alanui e alualu hele ai i ka poe no ke noi ana aku e palaki i na kamaa. Ma ko'u mamae iho he mau ano hana hoohaahaa wale no keia i ka poe e manao ana e pono lakou ma keia hana. Aole au e ku-e no keia hana, a oiai e lawelawe ana ia hana, e pono no hoi e komo mai i mau wahi, maemae iki, oia no kekahi mea kono mai ka poe e hele aku, no ka ike aku he maemae kona kulana a he maemae pu me kana mau mea paahana."

            "Aohe no paha laua i ike i ke kahiko ana i ko laua mau kino, pela i'o ko'u manao," i akaaka mai ai o Joe. "Aka nae, ma ko'u koho ua nui maoli ke @ala i loaa ia laua ma keia hana, a he ano hoopipi a hoomakaulii maoli paha ko laua, a in a pela, ke haawi nei au i ko'u mahalo ia laua, no ka mea, in a o ko laua manao maoli ia, he la no e hiki mai ana e lilo ana laua i mau mea kuonoono." wahi a Joe.

            No kekahi mau mmuke ko laua ku ana ma ke kihi o ke alanui e nana ana ma o a maaei me ka hoomau no i ke kamailio ana me ka ano hoihoi ole. No Hale nae aia iloko on a ka noonoo e hoonaku la ia manawa. e hele laua i ka hale a ke kanaka palaki lamaa o ka i ana mai ua hele aku o Gomeza no ia wahi.

            No kekahi manawa kona noonoo ana me ke kaupaona i na huaolelo apau a Joe o ka olelo ana mai he oi aku ka maikai e hookuu aku laua ia Gomeza e hono ma kela hale nie ko laua hele ole aku e hoohalua iaia.

            Oiai no nae oia e haawi ana i kana noonoo nui ana maluna Gomeza hooholo iho la oia i kona manao e aho ka hele ana e nana wale aku no. Ia manawa o kona ike aku no ia i kekahi kaalio o ka holo ana ae a huli ae la ma ke alanui Elema.

            Mamuli o ka malamalama o ke kukui uwila e kau ana ma ke kihi o ke alanui ua hiki ia Hale ke ike aku me ka maeopopo loa i na kanaka e noho ana maloko o ke kaalio.

            O kekahi o laua oia no ke kanaka ana e makemake loa ana e ike aku oia o Sanaho Gomeza. o kona kokoolua aole hiki pono iaia ke ike aku no ke kaa ma kekahi aoao mai o Gomeza. ma ka aoao o ke kaa i heluhelu aku ai oia i ke kahi mau kuapalapala e kau mai ana: "F. X. Chenette."

            Hopu ino aku la oia i ka lima o Joe a hoakaka aku la i kana mea o ka ike ana aku me ka i pu ana aku: "E uhai kaua mahope o kela kaa e holo la."

            "Aia mai paha ia ia oe : in a olelo mai oe e hahai kaua. ua pono ia ia'u." i pane mai ai o Joe.

            O ka hele koke aku ia no ia o Hale e huli i kaalio a aole no hoi i e@o aku hoi mai ana me ke kaa, a ia kau ana ae a Joke kauohaia aku la ke kalaiwa e holo pololei aku mahope o ke kaalio e holo ana mamua aku o lakou, ma kahi a ia kaalio e holo ai malaila aku ko lakou kaa e holo ai a kuu pau ia aku la ka holo o ka lio ia manawa, aia ka pono a pilipili launa aku mahope o ke kaalio e holo la ma kahi mamao loa mamua aku o lakou.

            O ka hoohuli ana ae no ia o ke kaalio a Gomeza ma e kau ana ma ke alanui Melimaka, a e hoomaka aku ana ke kalaiwa e kuupau i kal holo.

            "Ke holo la lakou ma ke alanui Masabeki," i pane ae ai o Joe, he mau minuke kakaiahi mahope iho. "Ea, e Hale. e oluolu mai ana auei oe e hoike mai ia'u i kou manao nui no keia hahai ana a kaua mahope o kela kanaka?"

            "Aohe manao maopopo i loaa ia'u, he o@ohia wale ae la n. Eia no ko'u makemake oia ka huli ana i maopopo, heaha la ka Gomeza hana ma kela wahi, a he manao no hoi kekahi o'u e ike aku i kana hana ma kela wahi, oia ko'u kumu makemake e hahai mahope one."

            "Ahe, ke ike aku la au." i pane mai ai o Joe. "a eia nae ma e hahai aku ana kakou a kokoke loa aku iaia e manao mai ana kela nona no ko kakou kumu hahai aku, a e holo aku ana kela a nalowale, a o i ala ke hoohalua mai ia kakou.

            "O, mai makau oe aole paha e loaa ia manao iaia: aia no ka oaa o ia manao iaia a he pili loa aku no ko kakou kaa i ko lakou kaa; e hoomamao mau mai no kakou, he kalaiwa maikai ko kaua a he pouli no hoi keia po. Heaha kekahi mea ma keia wahi la e loaa aku ai ka haili ia Gomeza e hahaiia aku ana oia hiki anei ia oe ke koho iho?"    

            "Aohe mea hiki @ia'u ke noonoo ae. He nui na hale o keia wahi ma kela a ma keia aoao o ke alanui, a malia o komo aku oia iloko o kekahi o ia mau hale. He ekolu mau hale inurama ino loa ma keia wahi, a ke komo oia iloko o kekahi o ia mau hale, a i huikau pu kaua iloko o ia poe ino maloko o kekahi o ia mau hale e halawai ana kaua me ka poino."

            "Alaila, ma kona manao, e holo ana anei oia no kekahi o kela mau hale au i hoakaka mai la?"

            "Koe aku ia, aka in a ua maopopo kou lohe mai kela kanaka palaki kamaamai e hele ana o Gomeza i kela Barbary Coast, alaila ilaila no kaua e ele aku ai, aia nae hoi i ka kaua nana ana aku i ka laua wahi e kuu aku ai.

            Ma keia wahi o ka laua kamailio ana ua kaalo ae la lakou mamua o ka hokele Banigana a ia manawa i pane mai ai o Joe:

            "O ka Hokele Banigana aku la kela i hala aku la. Aohe laua i ku iho nei maanei, ua hala loa no."

            "Ae; aia io no la ke hoomau la no ke kaalio i ka holo ana," i pane aku ai o Hale.

            "No ka hapalua hora paha kela hoomau hou ana aku a lakou i ka holo, a he kakini mau hale no hoi i hoomalamalamaia me na kukui mawaho o no lanai i hala ia lakou, eia nae. aohe wahi mea a ikeia aku o ke ku iho o keaalio a lakou e ukali aka ana. Ua hala mai la ka Hokele Moan@ o lakou a oia mau no hoi ko lakou hoomau i ka uhai mahope aku.

            "Aohe a'u wahi e noonoo ae ai no lakou wahi e ku iho ai o kela hale inurama wale no au i olelo mai nai." wahi a Joe o ka pane ana ae." a in a i'o ilaila. alaila aohe mama@ loa i koa mamua aku o kakou, ua kapa pu ia ka inoa o ia wahi ka "Umii." no ka mea. ke komo kekahi mea a na kanaka e manaoino ai maloko alaila e hoi uhane ana oia i kona aina.

            "He hale kela i kaulana i ke ino o na kanaka e malama nei i kela hale o na kanaka maikai a hanohano aohe kupono kehele ma kela wahi. Ma ka oleloia ua oi aku mamua o ekolu kanaka maikai i hele malaila i hoi hou ole aku i ko kakou mau home. He oiaio paha ia moolelo a u i lohe ai a aole paha, aole hiki ia'u ke hoike aku."

            "O, oia kahi kupono ia kaua e heel aku ai." i pane ae ai o Hale. Aohe i pau pono aku kana kamailio ana hele malie loa iho la ke kaalio a lakou e ike aku ana i ka holo mamua. a he mau minuke mahope iho ku iho la.

            "E Hale. ua komo aku a laua iloko o ka hale a'u i olelo aku nei ia oe. 'Ka Umii.' Heaha ana ka kaua mea e hana aku ai i nei manawa?"

            Heaha aua@ei ka hana o ka lele wale iho no paha maanei," i pane aku ai o Hale.

            Alaila huli ae la o Hale a olelo aku la i ke kalaiwa e holo aku oia a mamao imua a kipa ae ma kekahi alanui, a malaila oia e ku ai a kakali mai ia laua ahiki i ko laua hoi ana aku. "E hooko pono loa oe i keia kauoha a'u a e uku aku no au ia oe i kekahi uku maikai loa no kou luhi." wahi a Hale.

            Ua pane mai la no hoi ke kalaiwa e hooko ana oia i na kauoha i haawiia aku la iaia, a no kona oleloia ana aku paha e loaa aku ana iaia kekahi uku maikai no kona luhi hehe ae la ka aka a kahi kanaka a hoohuli aku la i kana kaa ma kekahi alanui ololi pouliuli.

            I ka lele ana iho o Hale ame Joe mailuna iho o ke kaalio me ka malie loa laua o ia hele ana aku maha'i o ke alanui no kahi e hiki ai ia laua ke ike aku i nakukui o ka hale inurama ma ka aoao o ke alanui i kaulana ka "Umii."

            Aohe mau kukui i kauia mawaho o keia hale. aka aia maloko o na rumi na kukui e aa mai ana, aohe nae he ike pono ia aku no ka paa o na puka aniani i ka uhiia me ka pale puka aniani manoanoa.

            Me ka nihi malie loa o Hale ma o ka hookokoke ana aku i kahi o ka hale, a i ko laua kokoke loa ana aku ua ike aku la laua i ke ku mai o ke kaalio i kau mai ai ua o Gomeza mai; e noho mai ana no ke kalaiwa iluna o kona noho a e puhi ana i kona ipupaka.

            No ka pouli loa o ia po aohe hiki pono ia Hale ma ke ike pono aku i na wahi apau e hoopuni mai ana ia hale.

            O keia hale ka "Umii" i oleloia he elua papahele: ma kekahi aoao he kaupaku, a ma kekahi aoao ua hoopiliia aku i ka pali a ua kapiliia me ka laau me ka pohaku. He ano hoowahawaha maoli ka nanaima o ia hale i ka Hale nana aku a mahope aku o ua hale la ua hoopuniia mai me kekahi ululaau nui i hele a ulupo, he wahi maikai hoi no na hana ino a debolo o na ano like ole.

            Ia Hale e nana aku ana i keia hale ame na wahi e hoopuni mai ana aole hiki ana i keia hale ame na wahi e hoopuni mai ana aole hiki iaia ke hookaawale aku i na manao maka'u mai iaia aku, ke holo la ke anu maeele iloko o kona mau aakoko ia manawa. alaila hoomanao ae la oia i na olelo apau a Joe o ke kamilio ana mai iaia oiai laua maluna o ke kaalio. Mea nae kau i ka loaa iho la o nei manao hopohopo la  a hoopau ae i ka manao e nee aku ima, aole, hoopaakiki no, o ka hopena o ka poe paakiki ea. he halawai me na poino, no ka hoolohe ole i ke a'o a ka lunaikehala maikai.

            Ua lako like keia mau kanaka opio me na pu panapana ia manawa a e waiho ana hoi ma kahi e hiki koke ai ia mau mea e hoohanaia aku aka nae heaha ka mea hiki laua ke lalau iho a hoohana aku, in a no ke koiia mai o ia laua ke hoonahoa aku in a he lehulehu ka poe e ku-e mai ana ia laua?

MOKUNA XII.

Ka Hoohikileleia Ana me ke Pihoihoi.

            Mamuli o ka aaki launa ole mai o ka pouli a hui pu iho no hoi me ke kamaaina mua ole o na opio i na wahi e hoopuni ana ia hale e maopopo ai la hoi ia laua ka laua wahi e hele aku ai o ko laua hoonui wale aku no i ka makaala ka hana pono ma ko laua aoao, i ole ai e lilo ko laua hehi hewa aku maluna o kekahi mea  aoalaia aku na manao hoohuoi iloko o ka poe e noho ana maloko a i ole ia i ke kalaiwa kaa paha e noho ana maluna o ke kaalio.

            Me ka makaala wale no laua e nihi hele la iloko o ka pouli a iloko no nae o ia makaala o laua aole no i nele ka maka'u malia he ilio kekahi ma kekahi wahi kokoke mai i ka laua wahi e hele aku ana. a e lilo ana ke a@a mai a ia ilio i mea e loaa aku ai ka ike i na kanaka maloko o ka hale he kanaka mawaho.

            O kahi nae i laki loa ai aohe mea keakea mai i k@ laua n@e ana aku imua. a i ka hope loa o ko laua nihi hele ana aku, hoea aku la laua i kahi kokoke loa aku i ka puka aniani ma ka papahele malalo loa e pili ana i ka honua.

            la laua e ku ana malaila ke lohe aku la laua i ka hauwalaau mai maloko, aohe nae he maopopo ia laua o ka mea e kamailio mai ana. He wahi puka uuku ma kahi o ke pani puka, a i ko Hale kiei ana aku ma ia wahi puka i ike aku ai o Hale i na mea e waiho mai ana maloko o ka @umi.

            Ma ia manawa a ua o Hale e nana la ke ike aku la oia he ekolu mau kanaka e noho mai ana maloko. Hookahi o lakou o Gomeza. o ka lua o na kanaka he kino puipui nunui kona, a o ke kolu o na kanaka e ku ana oia iluna me na lima e pupuu ana mamua o ka umauma. aohe on a kuka a me he mea la o ka haku ia o ua hale la.

            O ke kanaka hope ke kamailio ana me Gomeza. a ma k @. Hale nana aku me he mea la he hoopaapaa hahana mawaena o laua. Mahope iho ike aku la o Hale i ka lawe ana aku o ke kanaka e ku ana iluna i ka ipukukui i kau ia ai maluna o ke pakaukau iwaenakonu o ka rumi. a hele aku la e wehe i ka puka e pii aku ai no ka hale maluna.

            Ua hoomaka aku la ua kanaka la e pii in a ke alanuipii a hahai aku la o Gomeza ame kona kokoolua mahope on a. a he minuke a oi ma ia hope iho ua ike aku la o Hale ma i ka aa ana mai o ke kukui ma ka hale maluna mamuli o ka lele mai o ka malamalama ma ka hakahaka ma ka hakala o ka mahope on a, a ma kekahi wahi ala ololi loa a laua o ka pinana ana aku ma ka pali pohaku. ua kau aku la laua iluna iloko o ka manawa pokole loa me ka nakeke ole e loheia mai ai.

            Me ke akahele ame ka nihi malie loa keia pii ana aku a laua a kau iluna ma kahi kupono elike me kahi a laua o ka haalele ana aku malalo. O keia walii a laua o ka pii ana aku la'a ku malalo iho o ka puka aniani o ka rumi kahi a Gomeza ame kona kokoolua enoho aana ia manawa.

            Ua laki laua i ka hoea ana aku ma keia wahi oiai aohe pani o ka puka aniani e huna ae ai mai ko laua ike ana aku i na mea e noho mai ana maloko, a in a e kamailio mai au. kekahi mau mea maloko e hiki ana no ia laua ke lohe aku me ka moakaka loa i ka laua mau mea e kamailio mai ai.

            O ka uhi o ka puka aniani e kau mai ana maloko ua hakahaha ma kahi wahi e hiki ai ia laua ke ike aku i na mea e noho mai ana maloko, a ma ia wahi hakahaka o ka paku i hiki ai ia laua ke ike aku i na mea e noho mai ana maloko.

            Aohe moena maluna o ka papahele, he olohelohe wale no. o na wahi lako hale wale no a laua e ike aku ana he wahi pakaukau kahiko me na noho i hakihaki ke kua.

(Aole i pau.)