Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 24, 18 June 1920 — KA OLELO HAWAII. [ARTICLE]

KA OLELO HAWAII.

£ Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Aloha oe a nni loa:;— E oluolu hoi oe i kekahi mau kolamu no'u, no ke 'pooiiianao e kau ae la ihalnna. Ma ko r u heluhelu ana iho ma ka aoao 8, kolamu 2, no na mea e pili ana i ka olelo Hawaii, he nui ko'u hauoli no na mea i hoolahaia ae e ka Nupepa Kuokoa no na mēa ē pili ana i ke poomānao a Mr. Coelho no ka olelo «Hawaii. Ke ikeia nei keia ma na alanui, anaina hoonauea, anaina hālawai .ame na home; he poe Hawaii wale no kēia a'u e hoike aku nei; he dtelo Beritātiia wale no k'a olelo. E, auhea mai oe e kuu i'o a<me kuu 'koko, kuu lahui aloha, i ikeia mai no oe he Hawaii ,a he lāhui kanaka, i kau olelo; a ina e nalowaie ana kau olelo makuahine elike ana "kaikou me na llikini ame na Negero; aole lahui, āole olelo. Pio ka oe ahi, Pau ka oe hana; T ikeia mai no oe,' I ka wa moni o ko eke; Nele ae kalii mea poepoe, Pau ka pilina ina ka aoao. Nohaila 'keia makasila e uwalo aku nei mai hooheinahema i ke gula ame ke dala, i ka olelo makuahine. O kau olelo ke kumu o kou ikeia ana mai, he lahui naauao a pookela, i like akū <me na aupuni nui o ke ao nei. Nana ia Beritania, Palani, Ikalia, Kelemania, lapana ame Amerika. Nolaila, ua a'o kela aupuni āme keia auppni i kana olelo iho, i aha ai? I hanohano, i naauao, i i'keia he lahui Pelekane ma ka olelo e ikeia ai. Ke olelo' mai nei ka mba haku Halelu: I noho ka hanohano ma ko kakou aina. Pehea e hanohano ai ko kaJ<ou aina? O ka haalele anei i ka kakoU olelo makuahine, a olelo i ka olelo malihihi, oiai> aole kakou he poe ike, ākamāi a makaukau ma ia olelo?

Aole ahei i pookela oe e Hawaii uuku i ka olelo makuahine a Opukahaia i holo ai iloko i AmeHka e hoakakā ana i ka nohona pilikia o kona lāhui kanaka, a n«noi a'ku la .me na waiinaka helelei e hoounaia mai i māu makua misionari no Hawaii nei? Me ka olelo Beritania an6i diā i holo ai i Amerika? Aole, mē kana jnakuahine no. Ahiki mai na misionari i Hāwaii nei, he olēlo Hnwaii no, i loaa ai iā oe ka naauao, ka ike, ka hAnoha-, no, ka maluhia, ka hoopono, ka pono, ka pololei, 'ka manaoio aone ke aloha. I Owai ke aupuni wa kā' lātitu akaa ame ka latitu hema o ka p'oai waena o ka honua nei, elike me Hawaii nei ka maluhia? Aole, aole loa hookahi; o Hawaii wale nof Nolaila ka keia makapeni e uwalo aku nei, mai hooheniahema i kau olelo makuahine i noho mau ai ka hanohano ina Hawaii nei, ( E pono e kukuluia i mau ,kula Hawaii, a a 'oia i na mea Hawaii. Aole i hookahi wale no maka, a i hookahi wale no lima me. E pono i ka wa e noho ai ka ahaolelo e hana mai na lunamakaainana aJ6e nā senatoa i kanawa-i a'o olelo Hawāii; Ke haawi nei au i kuu hoomaikai i ka Mea Hanohano H. M. Kaniho; ka mea mua nana i hookomo aku i keia bila kanawai .i kona maleahiki ia'ua i ipmo ai. Aole nae ivholo mamuli oka o kekahi p<Te - luhaihaiaainna. Ke haawi hou nei āu i kuu hoomaikāi ia D: M. Kupihea ka ihea hookomo mau i keia bila kanawai. E pono no ko Honolulu pbe e koho hou mai i ka Hon. Kupihea i ho<sikomo hou ia ai *keia bila kanawai; a ina hoi e hooholoiā ana, alaila, loaa iho la kā lua o ka maka, 'olelo Hawaii a olelo |Beritania; a kē kaeha e nlei kēla mae noho inau loā aUā ka hanohano ma ko kakou aina nei', no kā wa hiāu loa. .. Aole keia ihākāpeni e olelo aku ana o keia mau olelo wale Ho ka ka'kmi e a'o, aka, nou aku ia kuleana o kou a*o aku i naauao a i hanohano no kou ola ana. No kahi wa aku! | Me na keiki hoonohohua ka auoi, a o kuu aloha pau olē mē kā Lunāhoopo•nopoho. " I Z. P. K. KAWAIkĀUMAIIKAMAf KAO&AOPUA. | Napoopoo, ĪUne 9, ld2o.