Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 27, 2 July 1920 — Page 3

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Jemmie Swanson
This work is dedicated to:  To my son Lopaka the "artist" I am honored to be your mother, I love you.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T.H., POALIMA,  IULAI 2, 1920

 

EO HOU NO I NA KEIKI HAWAII NA HEIHEI AU.

 

            I kulike me ka hoakaka a ka Associated Press o Iune 27 ma ka hookuku heihei au i uleleia mai nei ma ka Poaono aku la i hala ma Alameda, he heihei i noa i na kane apau, ua haule ia Kanahamoku kona manawa ponoi mamua o 100 mita. Ma kela hookulu ana ma ia la ua auia eia ka 100 mita iloko o hookahi minuke ame hookani hapalima sekona. O Pua Kealoha ka mea ukali aku mahope ona.

            Ma ka heihei au hoi no na wahine na kaa mai la ia Frances Schroth ke eo no ka 100 mita a o Helen Moses ka ukali mai mahope ona.

            No ka heihei au hookuku au kua iluna ke alo o 100 i a ua lilo mai la ka Warren Kealoha ke eo iloko o hookahi minuke ame umi-kumamalima sekona, a ia Harold Kruger ke kolu.

            No ka heihei au paku’i ua lilo mai ia i ka hui heihei au o Honolulu ke eo, 800 i a ka loa o kahi e au ai, a ua auia ia kowa iloko o eiwa minuke ame hookahi hapa-lima sekona. O na moho i komo o ka hui Hawaii makeia heihei oia o Kahanamoku, Langer, Pua ame Warren Kealoha.

            Ma kela heihei au ana mai la ma kela la ua lilo i ka Hui o Honolulu ka inoa moho me ka loaa ana he 40 mau kiko maikai ma ko lakou aoao. Ma ia poiho, elike me ka hoakaka a ka Associated Press, e holo aku ai na moho no ke kulanakauhale o Kikako. Ma ka hookuku ma Antweap, Belegiuma, e maopopo ai ko lakou lanakila ame ka ole.

 

KAUOHA KA LUNAKANAWAI DE BOLT E LAWE I KA BONA O $1000

 

            Ma ka Poakahi nei i kukala ae ai ka Lunakanawai John De Bolt no ka lawe ia ae e ke aupuni o ka $1000 bela a C. Ontai ame Yee Wo i hoomoe ae ai no ka hoopaa ana no ka hoea ae o ka Loio Claudius McBride mamua o ka aha hookolokolo ma ka manawa e hookolokoloia ai oia ka Poaono aku la i hala, no ka hewa ona i hoopiiia ae ai e ke kiure kiekie teritore no ka hoao ana e kipe i kekahi kiure ma ka hihia a Stewart & Co., he hui lawe aelike no Nu Ioka, e ku-e ana ia Col. Z. S. Spalding o Kauai, he hihia i haawiia aku ai i na mea lawe aelike ka hapanui o na koi no ke kukulu ana i kekahi hale oihana a Spalding ma Potalana, Oregona. O ka Poaono aku la i hala ka manawa e noho ai ka aha hookolokolo e hoolohe i keia hihia, a no ka hoea ole ana ae o McBride mamua o ka aha ma ia manawa, pela iho la i kukala ae ai ka Lunakanawai De Bolt no ka lawe wale ia ana o ke $1000 bela.

            Ma ka manawa o ka hoopii hoahewaia ana ae o McBride e ke kiure kiekie ma Kauai oia kahi i noho ai, a mahope mai ua holo malu aku oia i Kapalakiko maluna o ka mokuahi Hyades, a aia oia i Kapalakiko e noho mai la i keia manawa. I kulike me ka lono i hoikeia ae ma ke akea ua o kelekalapa aku nei ka  loio kalana i ka oihana makai ma Kapalakiko e lawe ae ia McBride malalo o ka hoomalu ana ahiki i ka hoea ana aku o ka makai mai Honolulu nei aku. O Harry T. Lake ka i hoounaia aku e kii ia McBride a hoihoi mai iaia i Honolulu nei, ma ka mokuahi Sonoma o ka auwina la Poalua nei kona kau ana aku.

 

 

KAPAEIA KA PALAPALA KAUOHA HOOILINA.

 

(Mai ka aoao Ekahi mai).

 

            Ua hiki aku ka huina nui o ka waiwai o Mrs. Julia Afong, ma kona manawa i make ai, ma kahi o ka $200,000; a o ka kumu ku-e i ka palapala kauoha hooilina. o ia no ka hanaia ana o kela palapala, me na manao i alakaiia e kekahi mea okoa ae, i kulike ole me ka manao o ka mea nana ke kauoha.

            I kulike ai me kela palapala kauoha hooilina, no na keiki i hoopomaikaiia aku, e loaa ia lakou pakahi, ma kahi o ka $22,000. I ke kapaeia ana aku la nae o na palapala kauoha nei, e kuleana mai ai na keiki eha, i hooneleia me kekahi mahele o ka waiwai, ina e mahele like ia ana kela waiwai mawaena o na keiki apau, alaila e hiki aku ana ka huina e loaa i kela ame keia keiki pakahi ma kahi o ka $13,000

 

Na Mea Oiaio Pili i ka Hui Halakahiki Hawaii

 

            Ua noonoo iho ka Hui Halakahiki Hawaii i ka lakou hana kaulike me ke kumukuai makepono ma ke ano he inisua makepono loa ia.

            Ua loaa ka manao hilinai iloko o ko makou poe kuai mai, no makou, me ka waiho mai i ka lakou mau kauoha no ko lakou lawa o ka makahiki i ka halakahiki, mamua o ko makou kau ana i ka makou kumukuai.

            O ka hapanui o ko makou mau limahana, ua noho pu me makou, he makahiki mahope o ka makahiki, me ka maopopo no. o ka hana o ko makou hui, aole ia i lawa no ka hoolako pakahi ana aku ia lakou no kekahi manawa loihi.

            Aole he hoopau o ka Hui Halakahiki Hawaii i na limahana kahiko i kekahi mau manawa, oiai nae he hana hiki wale no ke hoopiha ae i ko lakou mau makalua me na uku haahaa.

            I kekahi mau manawa, i ka wa e hoomahuahua hou ia ae ai na ukuhana no ka wa, ma kekahi mau halehana e ae, he kakaikahi wale no o ko makou mau limahana i haalele mai. Ua maopopo no ia lakou, e hoao ana makou e hooi ae i ka maikai no lakou i kela me keia makahiki, mamua o ka makahiki aku i hala. a he oi ae ka nee malie ana me ka holomua ame ke kulanalana ole no lakou. mamua o ka hoololiloli ana.

                                                                                                            JAMES D. DOLE,

                                                                        Peresidena Hawaiian Pineapple Company.

( O keia ka eiwa o ka papa o na hoolaha.)

 

KA NINAU OLELO HAWAII.

 

            Mr. Lunahooponopono:---Nou ko’u anoai nui ana:---E oluolu mai kou ahonui, e uwila ae ma kahi kaawale o ka kaua hiwahiwa hope ole, “ Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, “ ka mea hoi nona kela mau hua e hekau pono ae la maluna, o ia hoi “ Ka Ninau Olelo Hawaii.”

            Nui ko’u hialaai i na kalaimanao nanauao o ia mau makamaka i kakele ae i ko lana mau manao, maloko o na helu aku nei i hala ,oia no ka Hon. W. J. Coelho ame W. K. Kaleihuia.

            O kekahi mahele a’u i li’a nui ai, ma kekahi kukulu manao ana o W.J. Coelho, o ia kona hoomakaukau ana i kekahi mau buke ma ka olelo Hawaii, o ia ka piliolelo Hawaii, o ia kekahi buke maikai loa a kakou na Hawaii oiaio e malama ai ma ko kakou mau home, ame kekahi mau buke Hawaii okoa ae paha, a ua Mr. Coelho e hoomakaukau mai nei iloko o keia mau la e nee nei.

            Ma ko’u hoomaopopo i kekahi mau Hawaii oiaio o ko kaua lahui oiwi. e noho mai nei, aole loa lakou i maopopo ia buke he piliolelo. Heaha la ke ano o ia buke, ame ke ano nui o kona manao.

            Me keia no kekahi mahele a’u e hoomaikeike aku ai i ko kaua lahui Hawaii e Solomon Hanohano, ina e oleloia ana ma ka olelo Beritania, penei: “ I give this book to you.” A penei kona maa mahele nui ekolu ma ko kakou olelo makuahine:

1.       Na’u keia buke e haawi aku nei ia oe.  2. Owau keia e haawi aku nei i keia buke ia oe. 3. Ke haawi aku nei au i keia buke nau.

Nolaila, ke ike mai la no oe e kuu lahui Hawaii oiaio la i ka waiwaiio o ia buke he piliolelo Hawaii. Ae, ke ike aku la no au!

            Nolaila, o kekahi mau Hawaii oiaio no o kakkou e hookomo nei i kekahi mau manao, he ano hemahema no ma ke kakau ana He nui no ka hemahema o kekahi mau Hawaii oiaio, i kana olelo makuahine; a ma ka olelo malihini e olelo mai ai i kekahi manawa, me ke ano hemahema no.

            Nolaila, ia oukou no e na makuahine maikai o ka home, e pono no oukou e a’o nui i ka kakou mau kamaiki i kau olelo makuahine, aole i ka olelo malihini.

            E pono no i kekahi mau solona kaukanawai o ke Kalana o Maui nei, e hooikaika nui i kekahi mau bila kanawai i keia kau ae 1921, e a’o nui la ka olelo Hawaii maloko o ko kakou mau kula aupuni.

            Aole na ka Hon. D. M. Kupihea e hooikaika iloko o na paia laahia o Iolani Hale i kela bila kanawai, a o ka noho wale aku no ka oukou nana e Maui o Kama!

            Aole peia e Maui o Kama. E lawe ae oukou e Maui i kela moto kaulana “O Maui no ka oi.”

            Nolaila, ua nui loa aku nei keia kukahelehe ana e Mr. Lunahooponopono, e kala mai no.

            Me oe ko’u hialaai nui loa ana e Mr. Lunahooponopono ame ou mau keiki oniuhua uwila ke aloha.

            Kou oiaio mau no.

                        O. KNOX PONIAULANI.

Kuau, Paia, Maui, Iune 26, 1920.

 

NA ANOAI O KA I’A KAMAULEO.

 

            Ma kela Sabati aku la i hala ua malama ae ke Kula Sabati ponoi o Ewa i kona hoike hapaha, nona ka huina haumana he kanaha, a o na loaa lulu he $250.

            Uli no ka wai o ka niu.

            Ma keia Sabati iho nei ua malamaia ka ahaaina a ka Haku. He eono i bapetizoia, a he ekolu i komo i ka ekalesia mamuli o ka hoike manaoio Wahi a ka Haku, ina elua a ekolu ma ko’u inoa, owau pu no me lakou.

            E hele ana ke Kahu W. Kamau no Makua, no ka malama ana i ka Ahaaina a ka Haku ma ia Ekalesia. Me ka mahalo i ka Lunahooponopono ame na keiki o ka makini pa’i.

                                                                                                THOMAS KEALA.

                                    Manana, Iune 28, 1920.

 

KA MOOLELO O KA AHA HOOPONOPONO BAIBALA A APONO

LOA IA MA HAMPADENA

 

            Mr. Lunahooponopono:---E ae mai i keia, no ko’u manao wehewehe ina paha ia he pono.

            Ua noho ae na lala o la aha hooponopono a hooholo, o ia ka pololei o ka hoonohonoho ana, a ia aha i unuhiia ai, a mahope mai, ua loaa na ku-ee iike ole mamuli o na hoololiloli hou ia ana e ka Hoomana Protestant, e apono ole ana i kekahi mau mahele i uuuhiia o ka Baibala. Ua manao keia mahele hope aole i pololei loa ka unuhiia ana, ame na hoakaka no ke ano o ka bapetizoia ana, aole i pololei ke ku nei no na hoomana kumu i kinohi, a olelo o ka unuhi mua loa ia ana e ia aha, o ia maoli ka pololei, i kokua pu ia me ka Uhane o ke Akua ka Makua.

            Ke ku nei ia mau hoomana kahiko ma ka unuhi kumu, a ua nui na hoololiloli hou ana elike me ka naauao hou ae o ka honua, iwaena o na keiki a kanaka, a Paulo i olelo ae ai, o ka Uhane Hemolele, a olelo ae la: I paa i ko oukou manaoio i ka mana o ke Akua, aole ma ke akamai o kanaka. I Korineto 2:5.

            Nolaila, ua nele kanaka i ka uhane ke hoolilo ia ia mau hoololiloli ma ke akamai ponoi iho o kanaka.

            Maluna o ka hooholo kumu i ku mau ai keia mau aupuni, o Enelani ame Roma, mahope mai o na hoololiloli ana, e pili ana i ke ano nui o ko Iesu bapetizoia ana a kekahi poe e hooku-ee nei, a hoololi ano ole i ka pauku, a mokuna i Kolosa 2:12. “ I kanu pu ia me ia, i ka bapetizo ana, a Paulo, e hoikeike maopopo nei ma ka muliwai o Ioredana e Ioane Bapetito, i ka mea i loaa mua ka oihana kahuna, ma na olelo i hoopomaikai mua ia iaia, ma ka opu o kona makuahine, ma o kona makuakane la, he kahuna nui i o ka papa o Apia, ke kuni ana i na mea ala iloko o ka luakini o ke Akua, a pela ke Akua i ike mai ai iaia, ame na olelo hoopomaikai i kau aku iluna o kana keiki, ka mea i hanauia, he kaikuaana ponoi no Iesu, ma ka hanau ana, e ka mua ame ke kaikaina ponoi ma ke kino i hoohapaiia mai e ka mana o ke Akua.

            Nolaila, aole i lilo ko Iesu bapetizoia ana i mea na ko ka honua poe e hoololiloli ae ai i bapetizo okoa, a hoololiloliia ma ke ano kohokoho, a hoakamai o na kahuna o na hoomana, i mea e hoopaakiki loa ia ai ka naau o na hoahanau o ka ekalesia o kela ame keia.

            O ka huaolelo kanu, he mea i nalowale, o ia ka Paulo ana: he kanu ka bapetizo hooike ana, pololei ka Iesu i huli aku ai ia Ioane mai Galilaia aku i Ioredane ma Iuda. He mea e paa ana i ka oihana kahuna o na olelo hoopomaikai, a hoike a ka anela i kona kulana e hana ae ai, oia hookahi wale no, pela o Iesu i hele aku ai imua ona, no na mile loihi me ka olelo hoohewahewa ole, e puana ae ai penei:

            Maloko ponoi o ka muliwai wai nui i bapetizoia ai o Iesu e Ioane Bapetito. Nolaila kela ninau maopono a Iesu i ninau aku ai , o ka bapetizo a Ioane nohea mai ia? Aole mawaho ae o elua e ha’i aku i kona haina, o ku-e ka hoohelu i kona mahele ponoi, a hoole ka manaoio i kana mea e hana ai.

            Ma ka Nupepa Ka Hoku o Hawaii i hoawihi maka kaukahi ia mai ai ka hooiaia ana mai ke ano o ko Iesu bapetizoia ana; ua epono loa mai oia i ka pololei loa o ka bapetizo wai nui, e olelo oiaio ana o Iune 17, 1920, e D. Hoolapa penei:

            Iloko i’o no ke kino holookoa o Iesu o ka paa makolukolu o ka wai o Ioredane kahi i hoomoeia ai. Mataio 3:16. Pii koke mai la ia mai ka wai mai. Mareko 1:10.  A i kona pii koke ana mai ka wai mai, a ma kana unuhi ana ae ma ka olelo a ka malihini, ma ka lehelehe namu, i hoole hou ae ai oia i ka pololei a kona hooia, a kona waha ma ka hoole ana a kona lima akau, o ka ae he ae ia, o ka hoole he hoole ia, a kalele nui iho la kona uhane ame kona ikaika apau, maluna o ka mokuna 4:16 o Iosua, ma kona like loa ka me ka olelo o Mat. ame Mareko, i kakaa namuia ma ke Kauoha Hou a hapa i ka olelo Hawaii, a koe keia huaolelo (ia), aole i ikeia, a ma ka olelo Enelani namu la kana i ana kaupaona ae ai i ka pololei ole o ko ka mua i ka hope, i hoohalike ae o Iosua 4:16, Mat. 3:16, Mareko 1:10, ua hoole ae ka olelo nama i ka pololei ole o na a’o Euanelio ana.

            O ka’u heluhelu ana ma ka Buke o Iosua 4:16, he mau mile loihi ka mamao mai kona hakina mahelelike i kona hoohelu. Aole ma ka hoolikelike huaolelo ka pono Euanelio ana, ma ka manao oiaio a pololei o na manao i kakauia iloko o ka Baibala.

            Iosua 4:16. Penei kona heluhelu ana: E kauoha ae oe i na kahuna, i ka poe i lawe i ka pahu kanawai, e pii lakou mailoko mai o Ioredane.

            Wehewehe manao nui, na Iehova keia ia Iosua, e kauoha aku oia i na kahuna, i ka poe i lawe i ka pahu kanawai, mailoko mai o Ioredane, o ke kulike ole ka Mat. ame ka Mareko e hoike ana laua i ke ano o ka bapetizoia ana o Iesu ma Ioredane, o ka Iosua a Iehova mai, e kauoha aku i na kahuna o ka pahu kanawai, e pii ae lakou me ka pahu berika o ka Akua mailoko mai o ka aina iloko o ka muliwai o Ioredane i mahaeia ka wai o Ioredane, ia lakou i hele aku ai iwaena o ka wai i mahele i alanui no lakou e pae aku ai ma kela kapa ,elike me Elia ame Elisai me Mose ma ke Kai Ula.

            Aole au e ahewa aku ana i kuu makamaka ma kona ano kino maikai, ame kona uhane oiaio, mai ke Akua mai, o na hana a kakou e alakai ai i ka lahui i mau manao pono, a pololei, a malama pu i na kauoha a ke Akua, a noonoo nui iho la au a mahalo nui ia Hoolapa, he kanaka naauao maikai, a hoonioni i na ki o ka Baibala. He malama i na kauoha, he naauao i kau i ke kukui maluna o kahi kiekie, ua hoopiha nui ae oia i kona mau manao ma na nupepa apau, ua oi loa aku ia mamua o na ipo-kukui i hookomoia malalo ae o ke po’i.

            Nolaila, e hoomau aku oe i kau hana i maa, a mai nana mai ihope, mai kimai i ka uhane, oiai o kau ha’i Euanelio iho la no ia.

            Ua noonoo hou iho la ua, e pono ia’ u e hai Euanelio ma ka nupepa; elike me kau ame na mea apau e wehewehe ana i ke kahua o kona manaoio, a noonoo hou iho la au, e pono au e hoike i ko’a oiaio ame na hana e hana aku ai, i ke kumu ame ke kahua ame na hana iloko o ko’u Ekalesia oiaio, a noonoo hou iho la au me ka Uhane Hemolele e pono ai ia’u ke hooko a hana i ka ha’i Euanelio ma ka hoolaha akea ana aku, amene.

LOELL K. APUAKEHAU.

                        Kahuku, Aina Lewa.

 

I KA WA OPIOPIO O KE KEIKI HANA OIA I NA HANA OPIOPIO, I

KA WA KANAKA MAKUA HANA OIA I NA HANA KANAKA MAKUA.

 

            Solomon Hanohano, Aloha kaua:--- Eia no au ke hooluhi hou nei ia oe no kela wahi poomanao maluna e kau ae la, ina he mea hiki, ke mau nei no ke o ana o keia mau olelo mai ko’u wahi wa e komo ana i kahi lolewawae ekekei, ahiki i ko’u kanaka makua ana, ua ike i ka mua o keia mau olelo e kau ae la maluna, he mau olelo oiaio i komo mei i ko’u pepeiao, mai ko’u wa opiopio mai, ahiki i ka loaa ana o na lauoho elua maluna o ko’u poo.

            I ka lawe ana mai i keia kalaimanao ana, ua manao ka mea kakau, he mau olelo oiaio keia, i puka mai mailoko mai o ka poe i ike i ka waiwai o ia mau olelo, ame na pomaikai i kau aku maluna o lakou, a ua laha aku ma na wahi e malamaia ai na anaina hoolaalea, ame na home ame ma halekula; a iloko no hoi o na halepule; e puka mau mai ana keia mau olelo e hana oiai e kau ana ka la iluna, a pela me ka makua maikai, e a’o mau ana oia i kana mau keiki i na mea nona e pono ai, o kona pii ana ae a lilo i kanaka makua, o ia maoli no ka mea oiaio o keia hopunaoielo e kau ae la maluna.

            I ka hoihoi ana ae i ko kakou kalele ana maluna o keia kalaimanao ana, elike ole ana no paha na manao, aka, o ko’u manao no keia a’u i lohe ai, a malama mai ka’u kumu mai ame ko’u kahu hanai mai, ame ko’u. mau kupuna mai na lakou mai ko’u wahi hulu makua, a loaa mai au, a ike i ka malamalama, a kolo, a hele aku, a lalau i na mea e pono ai keia noho honua ana, a elike me ke poomanao e kau ae la maluna, a i ka hoihoi ana mai i keia kalaimanao ana, ike ana kaulike, o ia kau kukulu ana iho i kou manao maluna o ka hoopono ame ka makee i ka hanohano ame ka ihiihi o keia mau olelo e kau ae la maluna, i panana nou e ike iho ai i kou alanui e hele ai, o ka mea nui wale no, a ka maeakakau e kau nui nei e loaa anei ka mea i iini ai e hana, ina e mau no ko kakou ku aku a nana i na mea no i kamaaina ia kaua.

            O ia iho la no ka iini o ka meakakau, e lawe mai kakou i keia mau olelo a’o a e hoohana i na mea i oleloia mai ia oe. aole o ka nui ana o ka naauao, alaila kupono keia ano olelo, a i ka hupo ana o kekahi, alaila ,aole i kupono iaia, aole ia o ka manao o keia peui kakau, ua ike aku ko’u mau maka, ua lohe i na olelo o kela ame keia ano, na olelo a ka poe naauao, a pela me ka poe hapa naauao, o ka liki no hoi, ma na ano apau me kou nana aku no o kou mau maka, e ike ana no oe i ka mea huna a ke kanaka hupo, e ike ana no oe i ko laua mau manao, no na kumu, aia iloko ou keia mau mahele elua o keia kalaimanao ana, pela au i koho iho ai, aole o ka nui ana o ka naauao ke kumu e holomua ai ia kanaka, a i ka hupo ana o ia kanaka, e holo hope ai oia.

            Aole loa ia mea iloko o ko’u noonoo, nolaila, lawe mai ai au i keia mau olelo e kau ae la maluna, o ia hoi i ka wa opiopio, ame ke kanaka makua, ua kupono maoli keia mau olelo, a laweia mai imua o kuu noho ame kuu i’o i ka mai o na kupuna o kakou, oiai nae he pono o keia mau olelo i puka mailoko au hupo ia mamua o keia au malamalama.

            Nolaila ke kalele nei ko’u manao maluna o keia, o ka nui o ka naauao, ke kumu pilikia o keia hopunaolelo, ma o kuu lahui la aole i lawe mai.

(Aole i pau.)

 

HOOPANEEIA KA HALAWAI.

 

AHAHUI KAAHUMANU

 

            Ua hoomoeia ka halawai kumau a ka Ahahui Kaahumanu a ka Poakahi, Iulai 12, 1920, ma ka Halepule o Kawaiahao, hora 10 a.m., no ka mea he la kulaia ka Poakahi mua o keia mahina.

LAHILAHI WEBB,

Kakauolelo, Ahahui Kaahumanu.

6407---Iulai 2.

 

HOOLOLI MANAWA HALAWAI.

 

AHAHUI KALEPA O NA HAWAII I KAUPALENAIA.

(Hawaiian Merchantile Co., Ltd.)

 

            Iulai 30, 1920, Hora 9 P.M., ma ka “Library of Hawaii.”

            Kumuhana: Hooponopono hou i ka Ahahui.

            Ke kauohaia aku nei ana lala apau e hiki mai me ka noho ole aku o kekahi.

            Ma ke kauoha.

            AHAHUI KALEPA O NA HAWAII.

            6406—5t

 

HOAKAKA NO KE KULA OLELO HAOLE HOU.

 

            I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa:---I ka hana aku, aia kekahi manao kuhihewa ke pahola poe e kukulu ae i kula no na haumana mai na home mai e kamailioia ana o ka olelo Haole. Ua makaala loa ke komite na lakou e noonoo ana no keia kula, ma ka olelo ana, aole ia o ka mea pololei. Ua makemake lakou i kekahi kula no na haumana e kamailio ana i ka olelo Haole ma ka maikai, me ka nana ole i ka lakou olelo e kamailio ana ma na home. Ua loaa ka hoomaopopo ana ia lakou i ka mea oiaio, he maikai maoli ke kamalilio ana a kekahi mau haumana i ka olelo Haole, oiai nae aole pela ko lakou mau makua, a aole lakou i makemake e hooneleia aku kela mau haumana i keia pono. Aole loa he mea i hoakakaia e pili ana no na home kamailio i ka olelo Haole, maloko o ka lakou palapala noi, a eia iho na pauku e hoakaka ana i ke ano o ka ae ana i na haumana e komo mai:

            “Ke manao nei makou o kela ame keia haumana, e noi mai ana no ke komo ana i keia kula, e koiia aku e hoolako mai i kekahi hooia lawa pono, o kana namu Haole, ma ke ano ia i akeia aku ai no ka papa ana i ake ai e komo aku, a aole e oi aku mamua o ka umi-kumamalima pakeneka, maloko o kekahi mahele o na haumana akamai iloko o kekahi papa, e pii mai ana ia ahiki i ke ana i makemakeia ma ka olelo Haole, mamua o ka pau ana o ka hana o ka makahiki hookahi.”

            “Ke iini loa nei makou, aole e aeia ke ano o ka lahui o kekahi mea noi, e lilo i kumu e hiki ole ai ke komo mai ma keia hoao ana; ma kekahi olelo ana ae hoi, o ko makou iini, o ke kahua nui e noonooia ai, mawaho ae o na kamu maamau nei no ke komo ana o ka haumana no kekahi papa, o ia no ke ano o ka namu ana a ka mea noi i ka olelo Haole.”

            Ua hoalaia mai ka ku-e ana no ke ku ole o ka makou mea i manao ai i ke ano kaulike. I keia manawa, apuni ka aina, ua ikeia he heluna nui o na haumana, iloko o kela ame keia papa, i hiki e loaa ka makaukau kupono i ka hapa makaiki, a emi mai paha, no ka lawelawe ana aku i na hana o ka papa kiekie maluna ae. O ka hoomau ana i keia mau haumana akamai maloko o ka papa haahaa, no ke koena aku o ka makahiki, he mea hoopilikia aku ia ia lakou, malalo o na kumu lehulehu. O ka hana i lawelawe mau ia, o ia no ka hoopili ana ae ia lakou i ka manawa i ikeia ai ka makaukau, e waiho ana i ko koena aku mahope, no ka pii ana mai i kulike ai me ko lakou makaukau. O na ku-e ana apau i keia ano, aole makou i lohe iki no kona oleloia mai i la ku ole i ke ano Amerika.

            Penei maoli ko makou kulana oiaio: O ua haumana kamailio i ka olelo Haole maikai, ua kaohiia lakou ma ka lakou mau haawina apau, aole wale no ma ka lakou olelo Haole, oiai e hooikaika ana na kumu ma ke a’o ana i ke koena aku o na haumana i ka olelo Haole, oiai e hooikaika ana na kumu ma ke a’o ana i ke koena aku o na haumana i ka olelo Haole, i wahi e loaa ai ke kamailio ana i ka olelo Haole me ka maikai. Eia hou, ma na kahua paani, e hoopuni mau ia ana na haumana namu Haole e kekahi heluna nui o na haumana e kamailio ana i ka olelo Haole maikai ole, nolaila e maa ana lakou i ke kamailio pololei ole ana, a e lohe pinepine ana lakou i na olelo Haole pololei ole, ahiki i ko lakou manao ana iho o ka mea pono ia.

            He hookahi mea i koe: Ma na mea e ikeia nei no na kula i keia wa, ua hiki ole i na kumukula ke haawi piha aku i ka manawa ma ke a’o ana i ka olelo Haole, i makemakeia mai ai e na haumana hiki ole ke kamailio pololei, no ke kumu, he hana hoopilikia aku i a i kekahi poe e ae. Ina e hookaawaleia ana na haumana akamai i ka namu Haole pololei, alaila e hoomahuahuaia ae ana ka manawa no ke a’o ana i na olelo Haole i ka poe makaukau ole, me ka oili mai o kekahi hopena e hoopomaikai nui ia aku ai lakou. Aole nae e hoopoinaia i ka manawa e loaa ai la lakou ka makaukau ma ke kamailio pololei ana i ka olelo Haole, e hamama auanei ke kula o ka poe namu Haole ia lakou.

            Me ka mahalo.

LILA V. DONAGHHO.

 

 

I NIIHAU KA WAAPA LAWAI’A NALOWALE I PAE AKU AI.

 

            Mamuli o ka loaa ana mai o ka lono pololei e hoakaka ana ma ka Mokupuni o Niihau kela waapa lawai’a i nalowale ai o Maui i pae aku ai, aole hoi ma Kauai, elike me ia i hoikeia aku ai, a oiai o keia ka lono oiaio a pololei, nolaila, e hoopoina kela manao ma Kauai i pae aku ai, a e hookomoia iho malaila ma Niihau; a o ke kumu o ka pilikia ana mamuli no ia o ka poino ana o ka enekini no ka popopo.

            I na kanaka ekolu i pae aku ai iuka a holopono ka lakou wehe ana i ka enekini popopo o ka waapa, ua kamoe pololei aku ka lakou hele ana no kahi o ka hale o Gay & Robinson, a maluna o ka waapa huelopoki nui o Niihau i laweia mai ai lakou no Kauai, a na ka mokuahi Kinau i hoihoi mai ia lakou mai Waimea, Kauai mai, a i Honolulu nei, a ma ke Kalaudina o ka Poakahi o ka pule i hala aku nei ko lakou hoihoiia ana aku no Wailuku, Maui, no ka hoike ana aku o ko lakou mau pilikia i ka ona nona ka waapa.

 

Na Mea Oiaio Pili ka Hui Halakahiki Hawaii

           

            Ua huli aku ka Hui Halakahiki Hawaii i ka pii mahuahua ae o ke ano o ke ola ana, me ka hoomahuahua ana i ka ukuhana mai kekahi manawa a i kekahi, mamuli o kona manao maoli iho.

            Ke nonoi aku nei makou. i ka hui pu ana mai a hana like o na limahana. ma ka hoomaluahua ana ae i ke kupono o ka hana mai kekahi manawa a i kekahi. mamuli o kona manao maoli iho.

            Ke nonoi aku nei makou. i ka hui pu ana mai a hana like o na limahana. ma ka hoomahuahua ana ae i ke kupono o ka hana. i ole ai e uku ka mea ai halakahiki i ke kumukuai pipii no kana kini halakahiki.

                                                                                                            JAMES D. DOLE.

                                                                                    Peresidena Hawaiian Pineapple Company.

( O keia ka umi-kumamakolu o ka papa o na hoolaha.)

 

HALA O A. J. KAUHAIHAO.

 

            I kuu Solomon Hanohano, Aloha kaua a nui:---Ke hoouna nei au ia oe i keia puolo a ke aloha, a nau ia e hoike ae ma na kihi eha o ko kaua paeaina aloha, ma ke kahua ma’i o Kalaupapa, Molokai.

            Ma ka la 2 o Iune, 1920, i pauahe mai ai i keia ola honua ana o A. J. Kauhaihao, a hoi aku la ka uhane i ka mea Nana i hana, Nana no i haawi mai, a Nana no i lawe aku; e hoomaikaiia ka inoa o ehova.

            Ia oe e Mrs. R. A. Kauhaihao, ka wahine kane make ame na keiki i hooneleia i ka makua, ka ohana no hoi apau, luuluu wale Hanalei i ka ua nui, kaumaha i ka noe o Alakai.

            Nolaila, hooholoia, ke komo pu aku nei makou na hoahanau, na haumana Kula Sabati, ame na lala o ka Ahahui C. E. o na Ekalesia Huiia, e auamo pa me oe ka wahine i hooneleia i ke kane ame ka ohana i na kaumaha, na luuluu ame na ehaeha nokau mea aloha i hala aku.

            Hooholo hou ia, ke haawi nei makou i na hoomaikai ana a nui i ka poe na lakou na bo-ke pua, a pela pu hoi na hoaloha, na makamaka apau loa, i hele pu i kona anaina hoolewa no kahi mau o na mea honua.

            Hooholo hou ia, ke pule nei makou i ka Haku Mana Loa ia Iesu, Nana e lawe ae i ko kakou mau kaumaha, na luuluu ame na ehaeha o keia ola ana.

            Me oe e ka Lunahooponopono ka’a hoomaikai nui ame na keiki o kou papapa’i ko’u anoai.

                                                                                    D. P. MAHIHILA.

 

 

Ka Makeke Kuai o ka Lehulehu

KO KAKOU PUUHONUA.

 

            Aia he mea nana e hoohauoki i kou noonoo ma o ke kuai ana i kau mau meaai ma ka Makeke Kuai o ka Lehulehu. a o ua mea la, o ia no na kumukuai makepono o na mea apau i like ole aku me ko kekahi mau wahi e aku i ike mua ia.

            He nui na Hawaii e lawelawe mai nei i ka hana maauauwa no lakou ponoi iho malaila, a ina aole o oe kekahi, aka. he mau mea kekahi au no ka maauauwa ana, e lawe malaila e kuai ai. a no ka mea, noi ia wahi i hanaia ai, a ua makemake ka lehulehu ia oe ame kau mau mea kuai.

            E haalele i ka hilahila, he laau make ia no kakou.

 

O KEIA IHO NA MEA KUAI ANO NUI MALAILA MA

KA LA APOPO.

Na I’o Bipi Hou                                                                                              Poi Hou

Na I’o Puaa Hou                                    HE NUI WALE                              Poi i Kananaia

Alelo Bipi                                                                                                        Waiubata

Naaukake                                            AKU  NA  MEA I                             Waiu Paa

I’a Hou                                                                                                            Uwala Maoli   

Amaama Uwahi                                    KOE I PAA OLE                             Uwalakahiki

I’a Maloo                                                                                                        Na I’a Lawalu

Na Huamoa                                            MALOKO NEI.

 

 

“E LAULIMA KAKOU I PIO KO KAKOU MAU ENEMI”

Mai Poina i ke Kakahiaka o ka La Apopo.

 

Ka Makeke Kuai o ka Lehulehu

 

ALANUI MAUNAKEA.

 

 

NA LAKO PA NO NA LA APAU

 

Kekahi mea paa me ka waiwai nui. me ka maikai pu ke nanaia aku. Kekahi mea oluolu o ke kumukuai ina no e na-ha ana kekahi pa ma ke ano ulia aole ia he mea e opaha ai ka buke pakeke.

Ka mea kupono loa. Nui-wale ka makou mau ano pa e hoohihi ai ka manao---e hiki ai no ia oe ke pani aku i pa hou i na manawa apau.

 

(PICTURE OF DISHES)

 

NA LAKO PA HAPA-PUNA

 

Eia kekahi mau hoakaka no kou homaka ana ma ke alahele Uku Liilii a Dimond.

 

            Na Ano Pa.                                                         Lawa no 6               Lawa no 12

            Kuai Akea.                                                                  49 Pa.                  93 Pa.

HUDSON ………………………………………………… $15.15             $22.50

CORNFLOWER ………………………………………….  22.40              37.75

PEARL ……………………………………………………  39.95              66.00

 

 

W. W. DIMOND & CO. LTD.

“THE HOUSE OF HOUSEWARES”

53-65 KING STREET, HONOLULU

 

 

QUALITY AND VALUE

(picture of man and dog looking in store window)

 

Ina ke nana nei oe no ke ano o ka lole ame ka waiwaiio iloko o na paalole o na kane, mai hoohala oe i keia kuai. E loe ana ia oe he $10 a $20 no ka paalole e lilo ai maloko o ka hale---$10 ma ke kumukuai maamau a he $10 ma ke kumukuai hoolilo.

 

Pau ke Kuai Ana i Iulai 3.

 

The

Model Clothiers

 

1139---ALANUI PAPU---1141

 

“Ka Halekuai Hoemi Hoolilo.”