Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 29, 16 July 1920 — He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika. [ARTICLE]

He Moolelo no TAZANA

A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika.

MAHELE 11.

l a poeleele iho la i kela manawa, ho-a ae la na kanaka i -(.kah'i ahi nui, me ka lele ana aku o ka malāmalama o ke • i. a loaa ke kuahu i kukuluia, me he mea la iloko o ka ; ....noo o La, ke ike aku la oia i kekahi hiona ku i/ka weli-.\t-li, ma ka manawa e oili mai ai ka malamalama o ka la na kekahi kakahiaka ae. Iloko o kona noonoo, me he mea la, ke ike okoa aku la . ia i ke kino o Tazana, e kupaka ana i o a ianei, iloko o kri o ke ahi, o kela mau lehelehe e haawi mau mai i na :nmoaka ana iaia, aole ia, aka he ulaahi ma ia wahi, me k.i e!elei ana mai o kela mau niho aiai mai ka walia aku, a he ! *ii okoa aku kekahi mau hiona ku ika weliweli e hoea mai alaila hoala mai la oia i keia ninau: "Aia anei ka ma,a - !ili iloko ona no keia kanaka?" l'u uhi paapu mai la ka pouli ma na wahi apau, a koe ~Je no kahi a ke ahi e a aku ana, no ke kipaku ana aku i holoholona ahiu ai kanaka o ka po, aia «o hoi o,Tazana ,r moe inalie la maloko o ki liale i hanaia nona, o kona pilikia wale 110 o ia ka maloohaha o kona puu, ame ka eha o ; <.:i;i mau lima me na wawae ike kaula i hauhoaia ae, aole !iae i )il oia mau pilikia i mea nana e uwalo mai ai e loaa :aia ka maha. l'a kamaaina oia i na ano o na holoholona, aole o lakou t r.i waie mai i na kokuaia aku no ko lakou pono, noiaila me kela ano holoholona iloko ona, oiai nae he noonoo kanaka il-.ko o kona poo, aole no oia i pane ae he hookahi huaolelo, > kekahi kumu paha hoi, e hoopokoleia ana kona auwe ana, ke oili mai ka la ma kekahi kakahiaka ae, o kona niohaii'/ ; kn no ia imua o ke akua o La ame kona mau kahuna. Iloko o keia pouli. aaki o ka po, i kulou iho ai ō La malui»a o ke kino o Tazjma, iloko o kona lima akaiw- ke paa la kana pahi, a iloko hoi o kona neionoo, e hookau aku oia i iia hana hoehaeha maluna o Tazana: lloopa aku la oia i ka oi o kana pahi, ma k,a aoao o Tazaha, me ka hoopili ana īho hoi i kona mau papalina ma'kahi o ka helehelena o ke kanaka i hoole mai i kona makemake, iioko nae o kela manawa i hoomalamalamaia ae ai oīoko o ka liale, ma o ka .alapa ana ae o ke ahi, ma o ke kauia ana aku o na wahie hou, ia wa i nana iho ai oia i kela helehelena u'i e waiho pouo ae ana imua o kona alo, a ma kahi o kela manao paa iloko o ua wahine nei e hookau aku i na hana hoehaeha, ua ulupuni koke ae la'pia i ke aloha i papaluaia iho, i kela aloha kahiko ona, iio Tazana. Me kela pahi nō e pāa ana iloko o kōnā lima, ku ae la o I.a iluna, me ka ani ana ae i kana pahi maluna pono o ke p-»o o kf kfshaki ri&rta i hehiku aku i ke kapu ame ka' laahia o kana oihana, hooholō koke iho la oia, aote e hookaiiia aku na haiia hokhaeha ihaluna o kela kanaka, aka e hookauia aku ka māke māluna ona, i ka mahawa pokole ; me ka' hoohaumia ole oke kuahu o kona akua, eke koko o keia i:anaka ole.

Aia iloko o ua wahine nei ka manao e liookau koke'aku i ka make maluna o Tazana i kela nianawa, alaiia e mohaiia aku kona kino make, imua o ke ahi e a mai la mawaho. Mapai ae la oia i kona lima a kiekie iluna, me ka mākaii kau e hou iho ma.ka puuwai o Tazana, eia nae ma kahi o knna hookau ana aku i ka make maluna ona, ua hehee iho 'a ua wahine nei, ā kukuli iho la ma ka aoao o ke kanaka ana i aloha ai, me ka hopu ana aku o kona mau lima ia Tazana. Ilaule aku la ka pahi mai kona liina aku, ke haha la hoi nia i ke kino olohelohe o Tazana, me ka lele okoa ana iho e honi ma kona ihu, ma na papalina no hoi, me ka lele okoa ana iho maluna o ua o Tazana, ine he mea la e kupale aku ana oia i keia kanaka, mai na poino e kau aku ana maluna ona, a me ka leo haalulu i uwalo aku ai oia imua o Tazana, e maliu mai i kona leo, ma ka lilo ana mai i kane na ia nei. Aole he wa'ni puai leo mai ia Tazana ae, nie he mea la, ua huinuhmuuia aku kona mau lehelehe a paa. no kekahi mau hora kela uwalo ana aku a La imua o Tazana me ka ioaa ole mai o kekahi pane maopopo, no ka hookoia o ka iini o kona puuwai, ua lulumi mai la ka makehiamoe inahma ona, o kona hiamoe aku la no ia ma ka aoao o Tazana, me ka mau no o ka puliki o kona mau lima* i kela kanalea, aohe no hoi he wahi mea a onioni ae o Tazana, ke hiamoe malie la no oia me ka maikai, me kona ae mai, e apoia aku °ia e na lima o keia wahine, ana i aloha ole aku ai iaia. Lloko o kela pa'uhia i ka hiamoe kulipolijx), ua puoho la o Tazana i ka wa i wehe ae aio ke alaula o ka malama'uma, ma,kekahi kakahiaka mai, niaiiuiU o na leo olioli o na kahuna, e hana mai ana, ma ka'e o ke kuahu a lakou i hana a». nolaila, hoonunulu aku la oia i kona leo no ka. hoala auft f-a. me ka hoopili loa ana mai o ua wahine nei ia Tazana unua o kona umauma, a me ka.minoaka ma kona 'mau papnima, i puoho ae ai pia, a i ka lohe ana aku i ke olioli o kona ?<">e kahuna, ia wa i nilohia aku ai kela minoaka mai kona mau papalina aku, a nohoalii iho la ke kaumah, alaila noho p n no mai la oia il(tna, me ka i ana aku ia Tazana: "K aloha mai oe ia'u, e haawi niai oe i kou ae, e lilo i *ane na'o/£ fioōla no aii ia oe mai ka make mai!" Ua īiele na lima me na wawae o Tazana a eha loa, i kaii a mea o ka puali i ke kaula i nikiikiiia ai oia, i ka lolie ana mai i ke koi aku 6 La e lilo mai i kane na keia wahine, ua noke ae la oia i ke kupaka, me ke olokaa ana aku ahiki i ka liuli ana mai o kona kua ia La. O keia iho la kana pane no koi a La iaia, a i ka wa i ike ku ai o ua wahine kahuna ua hoohokaia mai kona makemake, ku ino ae la oia iluna, aia hoi ka hilahila ma kona n\au maka, hele mai la oia a ku iho la ma ka puka o ka papa'ihale, me ka hele a liaikea kona helēhelena. alaila kahea mai la me ka leo nui: "F. na kahuna kiekie o ke Akua La, e kii mai oukeu a •awe akū i ka mohAi imua o ke kuahu. a waiho aku i kona puuwai na ko leakōu akua!" Hakalia no a pau kela kamailio ana a La, o ka holo mai ' a no īa b kekahrpoe ka'naka, a komo iloko o ka hale, me ka hapai ana aku i ke kino o Tazana, me ke kaapuni ana i ke kino o ka lakou pio, e hookikaīiakaha ana hoi ko lakou wau kino onaha i o a ia nei, elike me ke ano o ko lakou leo ''"anaenae. . Q La kekahi e ukali pu la i kona poe kanaka, me ka hoopu ana i kona kino, a6le nae ma ke ano elike me ia 'a kona poe kahuna e hoolewa like la, aka ma ke ano i piha "e ke kaumaha, i owili pu ia me ka weliweli, no ka hopeni e kau aku ana mdluna o ke kanaka hookahi wale fio ana i •iloha ai. . •

Aia ma ka helehelena o La ke nohoalii la ka haikea, kc kaumaha ame ka weliweli pu, no ka hopena weliweli e hoea mai ana maluna o Tazana. Me ia kaumaha no nae, me ka minamina pu no ka make aku o kela kanaka ana i li'a mau ai i kane nana, aole ia he mea nana e hoololi ae i leona manao, e hookau aku i ka hoopa'i maluna o ke kanaka, i pale mai i ke aloha i waihoia aku imua ona. Ike aku la oia i ka hookau ana aku o kona poe kanaka i ke kino o Tazana iluna o ka puu wahie, i hanaia ma k£ kuahu; ike pu.aku la no ]ioi oia.i kona ip<io.kahuna, me ka pulupulu ahi e paa ana iloko o kona lima, e hopkokoke mai ana imua o kona alo, no ke kuni ana āku i ke āhi; i ka wahie, aia hoi ua kahuna nei ke noke la i ka haa, a ke noke id hōi i ka akaaka, no ka piha hauoli, e kakali wale mai ana no o ka haawi aku o La i ke kauoha iaia, o kona kuni aki» no ia i ka wahie i ke ahi, a nana aku i ka wili o ke kino! o Tazana, iloko o ka ehaeha nui me ka weliweli. Jlookokoke aku la o La, ma kahi e waiho ana o ke kino o Tazana, leha aku la hoi kona mau maka, ma kahi a ka U e oili ae ai, liapai ae la i kana pahi a kiekie iluna, me ka namunamu ana ae o kona mau lehelehe i ka leo puie, i kamaaina i kona lahui kanāka. e pule ana'i ko lakou akua, oiai hoi ke kahuna poo e naiiā mai ana me ka piha nauki, no ka hakalia loa o ka manawa e kuniia aku ai ka wahie i ke ahi, no ka mea ke kokoke loa aku la ke ahi i kahi o kona lima e paa ana. No ka maopopo loa ia Tazana, aole he manaolana* i koe no kona palekana, upo'i. iho la kona mau malea ,a kaleaii aku la o ka hoea mai i kona manawa e make ai, ke ike oia, aole kela he wahi make afe a uuku, aka he make iloko o ka ehaeha, oiai ua ike mua oia i kekahi hiona o kela ano; eia nae, heaha !a ia mea lie make i ka kaua koa, he wahi ia no na holoholona o ka ululaau, he mea hoi i kamaaina loa ia Tazana, i na makahiki lehuleliu o kona ola ana, e heie pu ana me ia i ke ao ame ka po. Oiai o Tazana e moe malie la, iluna o ka puu wahie, o. iloko o ka malee i kokoke loa e hookauia mai maluna ona, aia pu iloko o kela manawa ke noonoo la oia no kana mau pohaku momi makamae, o ka aihueia ana mai aku. laia nae e ( nioe la, hoomaopopo ae la oia i ka pumehana o kekahi o kona mau papalina, nolaila kaakaa ae la kona mau maka, aia hoi e kulou iho ana o La maluna ona. aia hoi na kulu waimaka ke halo'ilo'i mai la ma na niaka o ua wahine nei, me ka i ana aku:

"Auwe no hoi oe c kuu Tazana," me kona noke okoa ana iho i ka uwe: E hoike mai ia'u, aia ke.aloha iloko ou no'u, a e huli hoi like aku kaua no Opa, e hoopakele ho au i kou ola mai ka make mai. Pehea ka hele o ka inaina o kuu poe kanaka a nui nou e Tazafta, ua makaukau.loa au e hoopakele fic i kou ola mai ka make mai, i hakalia \vale np i kou pane mai, o ka pakele no ia o kou ola, ke haawi akii nei au i keia manawa hope loa i wa 'nou e koho ai wawaena o make ame ke ola. Uieaha kau pane e kuu Tazana!' lioko o kela mau minuke a La e ku la, me he mea la, u:> papale ae oia i ka oihāna kahuna nui mai iaia aku. a he ano, kino kanaka kona nte na noonoo apau i pili wale rio i ko'ke kanaka «ano, aole hoi he wahi noonoo 110 kona akua iloko ona. Q kana mea e ike la, aia maluna 6 k'e kuahu, ke mōe mrii la ke kanaka hookahi wale no, i hele ai kona aloha a lala me he alii la nona, ina nei no ka pakele o ke ola o ko-ia kanaka, alaila e lilo mai ana oia i kane nana i kekahi la. :i ina aole pela, aiaila e konoia mai aua oia, e lawe mai i kekahi o na kahuna helehelena pupuka i kokoolua nona. ]\le kela aloha no nae e paila la iloko o ka houpo o ua wahine nei, ua ipakaukau no oia e haawi aku i ke kauoli"; Tazana i kona makemake. a o ia kana o ke kulou hoii a:ia' illo akW"ld: "Ke liaa\vi aku nei au i manawa hope ioa nou e Tazaiid e panelnai ai. K ae ana anei oe\e panai m.ai i kuu aloha, aole palia?" - Iloko o kela manawa hookaiii i lohe aku ai o Tazanā i kekahi haluiu nui, ka mea nana i hoolana ae i kona tnanao. a i hookomo mai hoi i ka. manaolana iloko ona no kona palekana, ia manawa i hoomiaka ae ai'oia e kahea me kleo nui, ka'mea nana i hookau aku i ka weli ame kā maka'u maluna o I-a ame kona. poe kahuna, me ka lele ana o I.a ihope, he mau kaina wawae. oiai.hoi ke kalmna poo o noke mai ana i ka namunamu, 110 ka hoohakalia ioa ia o ka hooko ana aku i kana hana, a ke haalulu wale la uo kona mau liina, me ka hookokoke loa ana aku i ke ahi, ma kahi 0 ka pulupulu i waihoia ai. Ea. ke kakali akli nei au i kau pane e Tazana!" i kamailio hou mai ai o La, me ka nee ana mai a pili ma ka aoao o Tazana. Heaha kau pane no ke aloha a'u e waihō ak'i neiimuaoū?" Ke kokoke loa īliai la ka halulu a Tazana i lohe,mua aku ai, me ka lohe like aku o na mea apau, me ka maopopo loa, he halulu kela no kekahi elepani pilikua, alaila nana hou mai Ia 0 La. maluna o Tazana, ina paha he manaolana kekahi no ka hookoia o ka ii'ni a kona puuwai, aole paha, o kana mea nae o ka ike ana mai, aia kekahi hiona o ke kau.maha ma na maka o Tazana, ka mea nana, i hoōkomo aku': ka haupu iloko o tia wahine nei, no ka manao o kela leo o Tazajia, o ia tio ke kahea ana aku i ka elepani e hele mai v hoopakele ae iaia mai ka make mai, pela iho la ka elepa'ni i hoolohe mai ai i ka leo kaliea. , Aia ka pihoihoi iloko o I.a i kela manaw-a, ke naka la hoi .k.ona mau lima me ka.haalulu, me ka nee hou ana mai'a kokoke i kahi e wAiho ana o Tazana, i mai la me ka leo »; ka inea i piha m6 ka pihoihoi: "E hoole mai ann anei o'e e Tazana i ka makeinnke o La?" aole nae h.e walii mea a pane iki aku o Tazana, alaila hullhou ku la ua wahine nei imua o ke kahuna e paa ana i-k-i ahi, a i aku la:. "E make keia kanaka e pono ai! E kukuni koke aku i kahi i ka pulupulu.' me ke ani ana aku o kona lima, i lea mea e paa ana i ke ahi." J-eha ae la na maka o Tazana iluna, a i aku la ift La; "-He manawa pokole wale.no koe, alaila hoea' mai ka elepani. I kinohi, ua inanao au,"e hele mai ana oia e hoopakele ae ia'u, aka nne ke lohe nei au ma.ke. ano .o.kona leo. e kele mai ana oia e pepehi ia'u f a ia kakou.apau, nie ka pakele ole o kekahi mea mai iaia mai. Elike me ka liona ame ke tiga, e hooh4lua ana i ko lakou mau enemi, pela iho la ka elepani e lukii aku ai i ka pōe apau ana e ike ai mamua o kona alahele, no ka mea ua hele.kela elepani a ulupuni loa me ka huhu." \ Ua maopopo ia La.:;ka oiaio o ka Tazana mau mea e hoike aku nei imua ona, ; oiai.ua kamaaina loa oia i ke ano o ka elepani ke hoeā.mai kona huhu. He elua mea ana e noonoo la, i keka)ji o ka poe wale no e loaa mai ana i ka elepani, e pepehi a make, a o ka poe e ,holo ana no ko lāko'u palekana, aole ona hoōpiJikia hou an-i aku ia lakou, aka nae i k.ekahi minawa, aole loa e na ka inaina o kela holoholona, ahiki i kona ike ana, ua pau loa na mea apau i kā make. T - "Aole e hiki iā'u ke aloha aku ia oe e La, elike me kau i 1 makemake ai," i kamailio hou aku ai o Tazana, me ka leo uuku, e lohe ole mai ai ka nui aku o na kanaka. "O ke ku- | mu o ko'u alohd o\t ia oe, he mea pohihihi loa ia'u kā hoikē ana ae, oiai no hoi* o oe kekahi o na wahine u'i. No kau ! koi e hoi pu aku au t noho pu me oe ma Opa, o kekahi mea j liiki ole lqa no ia ia'ū ke ae aku, no ka moa ua ama ioa aii i [ ka hele auwana āila ma ka honua, mai kekahi wahi a i ke|kahi. Aole e hiki m'u ke aloha aku ia oe e La, eia nae o ka jmea hiki i.a'u. ke hana aku, o ia no ka hoopakele ana ae i kou ola mai.ka ēlepani mai, āble o'u makemake e ike aku

ia oe e pepehiia mai ana e kela holohōloiia, me ka nana aku •no o kuu mau maka. Aohe wa hou aku i koe e kakali ai, e okioki ae i na kāala i hauhoaia ai kuu mau HrAa ahie tia wawae, no ka mea ua kokoke loa kela holoholofia e hoeā tnai, e hiki uanei ia'u ke hoopakele ae ia oe mai konā inain* ■ iu A ! M I l': Ke punohu ae la ka uwahi ma kekahi aoao mai o ke kume ka paapaaina mai o na wahie liilii i hoahuia ai mafelo ae o na wahie itunui, aia hoi o La ke ku la me he kii mahala la, e nana ana ika ula oke ahi ? ,a e nana aku ana hoi m Tazana, me he mea la, iloko o kdna noonoo, ke kāupaona la oia i kana mea pono e hana aku ai, piai ke ahi ke hookokoke loa mai la i kahi e waiho ana ke'ikino o Tazana. Ke/loheia aku la ka hakihaki mai o ōa laau liilii, me ka halulu ona kapuai wawae oka elepaoi, ia no oe o kekahi IfaA kaua nui, e holo mai ana imua o ke kahua kaua; ke ku | lp, hoi na kahuna me ka piha i ka pihnihoi, e leha aku ana ! ka lakou nana ana i kahi o ka halulu a lakou e lohe la, a e nana mai āna hoi maluna o La. i "E holo no ko oukou mau ola!" wahi aLa i kahea ae «m' ; me ka leo nui, alaila kulou iho la ilalo, me ka okioki ana i j na kāula ma na wawae .ame na lima o Tazana, a iloko o ka pokole, ua ala ae la o Tazana a ku iluna, a i ka ilee ft£tia mai o na kanaka o La i kela hookuu lanakilaia ana ae j o|ka lakou pio, ua noke nui mai la i ka uwa, me ka piha i f ka Inaina, a o ke kahuna keia, e ku kokoke mai aria ia pi, | me ke ahi ilokō o koha lima, ua holo okorv mai la oia, a | imua o ko lakou haku wahine, kamailio mai la me k?L leo !nui; •- ' ' ? *'i{c J kipi!" wahi ana me ke, kuhikuht ana mai o .kekahi i lim'a ia La. "''No keia mea 311 i hana iho la, e panaila' akii i ana kou ola, ma kona wahi e keia wahine hookamani," ata- ; ila hapai ae la oia i kana pauku laau e paa ana, a holō mai ; la no l<a hahau.ana'ia La, eia nae, aia o Tazana ke ku la I mamua aku o ke alo n La, a mamua o ka hahau ana mai o | ua Icafiuna nei.i kana pauku laau. ua loaa e a'eu la i na'lima wikani o T3/.ana, uwoki oe e lele koheoheo ana i ka lewa. f , No ka hoohokaia ana 'hoi o kona makemake, t!a lele okoi mai la ua kahuna nei no ka hakaka kino ana me Tazana, ho I heokahi np ia hopu ana aku, paa ae lauoia iloko o kekahi lima o Tazana, a kiolaia aku !a iluna o ka nui aku o na kanaka, e;holo mai ana, me ka manao e-alu mai i ka kakou koa: Aia oLa Y kē ku la me kana pahi iioko o kona lima, 110 ke kokua ana aku ia Tazana, a no ke kupale ana | hoi iaia iho, ina e manao ana kela poe kanaka e hoopoino i mi ia laua, eia nae aole e hiki i kela poe kanaka ke hooko- | koke mai, oiai q Tazana hookahi, e ku aku ana imua oTai kou; aia iloko o. La, ka manao mahalo' a haaheo n oTazana. I kona ininamina ole, ika pepehiia aku o kona poe. kahuna | e ka mea a kona puuw'ai i aloha ai.

i * L ka ike ana o Tazana, ua kau ka we'i i kela npe kanaka i pirhulu_hulii, me ko lakpu aa hle e hoonahoa inaī. ihiua-.on,a > , ■ o kona hppu aku la no la ia l.;a, a paa ilnko o kekahi.iima,, i hoomaka aku la e hoio me ka inama anau i loaa iaia, no kalii ii kekahi kokoke e ku mai ana. no ka mea ua ike ' aku la oia, ua kokoke loa mai ka e!epani, o ka pakel-e \Vale ! no, kē kaawal<? mai kela wahi aku iloko o ka wa pono, ina ! ao'e pela, alaila e make mai ana oia, ame ka poe apau e loaa ! mai ana i ka elepani'. , I kela oili anā mai o'ka elepani a ike i ka holo o Tazana me La, ana o ka hookau ana ae īua kona kua, iia hooinaka niai. Ia ua holoholona nei e aohe n.o hoi he wa a 16a;t aku o Tazana me-ka wahine kah\ina o Opa, ua lele e aku ; la oia iluna a'paa ana kekahi lala laau, he hooikahi/no ia oni ana, kau hou aku la ma ka elua o na laia, lne ka haliani loa : o ka ihu o ka ēlepani malalo ae o lauā. [ I. kela- ike ana o ka elepani i ka p kpna ma- [ |a wa i huli niai ai no kahi 6 na kaīiuna e Tiolo ana, e l:oha alualu mai la no ia, a ō ke kanaka mua !da e )oaa | maj 'ana iaia, he make wale no kona hopena. He hookahi I kahuna <» ka loaa ana aku i koiia ihu, a kiolaia ak\i no kahi ; mamao iioko o ka ululaau, a b kekahi kanaka hoi. ua wiliia ; ae e kona ihu, a hahauia aku i kekahi kumulanu, me ka | weliiwohi o kona kino, a he e!ua mau kanaka, i keehiia iho ej,kona mau wawae pilikua, a inake loa, me ke ku i ka mai naonao ke nana aku, a no ka nui hoi o na kahuna e ae K ua l.naholo aku la lakou a nalowale iloko o ka tilulaau, me ki | pinana ana iluna o na wahi e loaa ole aku ai lakou i ka i elepani. \ j 1 kc.au an.i ae o ka elepani, aole ona ike hou aku i kekahi I mea, ua hoohuli ae la oia i kona noonoo, no ke kuniulaau a Tazaha i holo akn ai e p'ee iluna olaila. 1 ka nā.na «iku, ua hele kela elepani a piha loa i ka inaina ia Tazana, oiai nae p leona hoaloha pilipaa loa kela, i na la i kaahope aku, a hoa paani pu-'no hoi o ka hele ana oloko o ka ululaau; he nno e loa nae ke ano o ka ēlepani, pehea ka nui o kona aloha no kekahi mea, ke lioea mai i ka wa o kotia" huhu, o kona hoaioha kekahi o kona enemi ino loa. ua pomaikai nae o Taijana s i ka ike mua ana. i kela ano o keia holoholona, pela iho la i hiki ai iaia ke holo .e i ka wa pono, tio ka hoopakele ana i kona o!a. ī ke.la hoea ana niai o ka elepani ma ke kumulaaū e kāu ana o Tazan'a me La, kau aku la kona mau wawa'e mūa iluna o ke kunnilaau, me ka kikoo ana aku o kona ih'u elike nie ka hiki iaia ke hana, iluna o ke kumulaau, aole nae he wahi mea a lihi hiiina aku i kahi a Tazana ma e kaii 'mai ana, ua loaa mua ka ike ia Tazana e hoi hou aku ana kela elepani rto ka hoopoino ana iaia; pela oia i piliana aku ai hiki i kahi kiekie loa, e hiki ote ai i ka ilui o kela holoholona ke 'lalau aku iaia. . . N"o keln loaa ole aku o kaua pio iaia, ua noke okoa ae la kā elepani i ke kuwo, me ke keehi ana o konii mau wawāe nilnui ilalo o' ka honua, ke \vili la hoi ke poo, me ana o kona ihu' loihi i o a ianei, me ke kau maoli no o ka weli i na hana a kela elepani. lle kumulāau nui kela, iloko nae o kona nui, aole no ia he mea e hopo iho ai ka manao jo kela elepani, holaila hoopili aku la oia i kona poo, i ua i kumulaau nei, a hoomaka aku la e hoohina, elike me ka ikaika apau i loaa iaia, ke luli la ke kumulaau imua a ihope, aole nae he wahi mea a hina aku, aia no o Tazaria me La, ke kau malie lā iluna o ke kumulaau. Ina he liona, he tiga,.a he mau holoholona ahiu e ae kela olpko o kā ululaau e i miaku tici i.wāhi nona e niāke ai, aole e noho malie o Tazana.i kalii hookahi, aka e noke mai ani oia i ke palienehene, me. ka hoonou ana mai i na lala laau maluina o lakou, aka np ka elepani nae, aole $ hiki i'aia ke hcphacha,.e i keia holoholoiia, aia iloko ona, ka manao alōhā, no kona hpa hele oloko o ka ululaau, a he hoopakele. no hoi o. kona mau mapawa 6 ka poino ame ka pilikia. .Ina no paha iloko o Ta2ana ka mana e hiki ai iaia ke pēpehi mai i'ka elēpani a make, aole no oia e hana mai ana pela, np ka mea.iwaēna o na holoholona ahiu apau o ka elepani kana fwfoholona hookāhi i aloha kana wale np e noonoo nui la, ia kona imi ana akuH'iina alahele e pakele ai 6iā,;a e hooleuu akii no i ka elepani e hele, me ka hoopoino ole aku i kona ola. I kela ike iana hoi o ka elepāni, aole e hina āna iāia kela kumulaātt,; ua Hooi loa ia liiai la kona huhu. Lēhā ae la kāna nana ana i na mea elua ē kau hoolā'i māi an4 i kekahi lala iluna loa o uā kumulaāu nei, alaila wiliwili āsla konn jhu loihi \ ke kumulāau, mē ka hookuehe pono aē i konā mau o kona hoomaka ae Ja no e uhukiMne ka ikaika apau i loaa i kona kjno. I kinohi, aole no hē wāhi mea a oni ae o ua kumulaau nei, eiā nāe, he elepani nui kela o kona kino, hē nui pu Hoi mē kona-ikaika, iloko'o kela hooikāika ana, ke ike ni'ai la o Tazana e irlaa pu ia ānā kela leeimulaau, he .oiaio, lohe mai lā oiā i ka uuina o kekahi mau aa-liilii, a ike pu iho la no Koi

oi& ikā naueue oke kumulaau; aja no ka elepani ke hooikaika la e kula'i ike kumulaau a hina ilalo; ika ike aiia o Tazana e lanakila ana kela holoholona maluna o kana hooikaika ana, o kona lalau aku la no ia ia La, a pe'a ae la mahope o kona kua, a oiai e luli ana kc kunuilaau, no ka hina aku, o kona lele aku la no ia a kau ana ma ka lala o kekahi kumulau okoa aku, ia laua no nae a kau ana iluna o kela kumulaau, o ka hina aku la no ia o kela kumulaau nui, me ka hoo* hina pu ia o na kumulaau liilii e ae. c lona aku ana i kona mau lala nunui. Ma kela manawa a La i ike ai. c !c!e ana n Tazana a kau pia kekahi kumulaau okoa aku ? ua papani okna ae la oia i kona mau maka, no kona maka'u. oiai ina c paa o!e ana ia Tazana kekahi lala laau nui. e hau!c ana laua a elna ilalo a make loa; he kawa nae kela na Tazana. i lele a onu, aole he hopohopo iki iloko ona, nolaila i ke kaakaa hou ana ae o na maka o La, o kana mea e ike la, aia laua kc kau la nia kahi kaawale loa, mai ka elepani aku, a ke hooniau la tio hoi o Tazana i ka hele ana. I ka nianawa i hina aku ai ke kumulaau, ua nana kokp aku la ka elepani iluna o kahi a ma i ks,u aole ona ike aku, ia alawa ana aku nae ma kekahi ao*o,lKte aku la oia ia Tazana e holo ana me kona kokoolua. o kona hoomaka aku Ja e holo no ka uhai ana mahope o ka mfca hoomaka aku la e holo no k uhai ana mahope o ka mei ana i makemake ai e pepehi aku x a make. MOKUNA XIV. I kinohi, e moe mau aha ko La mau maka. i ka manaw.i a Tazana e lele ai'mai kekahi lala aku a i kekahi, mahope mai nei, i kona ike ana, aole he wahi pilikia iki, ua hoopan ae ia oia i kona maka'u, nie ka nana ana iho ilalo o ka honua oiai laua nei e lieie ana iluna o ka lewa. Iloko o ī.a, aia na manao liaaheo me ka mahalo no ka ikaika ame ka maka'u ole maoli o Tazana, a leh'a nialie aku la kana nana ana i ka la, me ka haau i ana aku i na hoomaikai ana he nui, no kona hookau ole ana aku i ka make maluna o keia kanaka, eia ka e lilo ana i mea hoopakele iaia., alaila kulu okoa iho la kona mau waimaka, o kela ano-uahoa iloko ona, ua auhee aku ia, a ua hoi mai kona ano kanalea. he wahine me ka puuwai oluolu o ke a!ol\a i ka hoakanaka.

No kela mahalo mc ka hoomaikai nui iloko o La, no IV zaita kona hoopakele mai ka make mai, ua hoopili loa 9io U oia i kona helehelena ma ka a-i o Tazana ana e puliki la me kona mau lima palupalu, me ka nalu okoa ana iho iloko ona. aia mau no kela aloha ke paila ae la iloko o kona puuwai no keia kanaka, me kona makaukau, e molia aku i kr»na ola no ka pono o Tazana. oiai nae, "he hapalua liora waie aku no i JiaJa, uā makāiukau loa kana pahi, e inu aku i ke koko hala ole o kela kanaka. Aia mau 110 ka elepani ke ukali la malalo ae, o kahi a TaVana e liele la iluna o ka lewa, me ka haawipio ole o keli lioloholona, ahiki i ke kau ana aku o ka make maluna o Tazana, eia nae, niamuli o ka ike e ana aku;o ua holohol<>n:t nei i kekhi o na kahuna, i ka oili ponn ana ae mamua o kahi a ka elepani e hele ana, ua huli aku la ka 11001100 o ka ele,pani iaia, me ka pepehi ana aku i kela kanaka a inake, o ka pau no ia'o koua inaina, a kaha ku la hele ma ke kukulu h«ma, me ka haaleie ana mai ia Tri7ana, e hele lanakila hou, me ka hoopilikia ole ia aku. I kela- nieha ana o ka halulu o na wawae o ka maQpopo. iho la ia Tazana, ua haalele loa inai ka elepani i kela 'w'ah.i, nōlaila iho uialie mai la oia me ke kau no o La maluna o kona kua, āhiki i ko lāua ku aua iluna o ka honiia, ia,'\va i huli ae Ia ia ; . .1. "E kahea aku oei. i kou p<je knnaka,: i koe ko lakou matt ola, e akoakoa mai. imua oii." r ;. /'Ke hopohopo Joa nei au-i ke. kahoa.ana.aku ia lakou, no ka mea ua piha lakou i ka inaina māke wale no'.ka lakou e hookau mai ana maluna o'u." "Aole loa'e liiki ia lakou ke pepehi mai ia oe, oiai o Tazana e ku ana imua o kou alo. hoakpakpā mai ia lakou maanei, a ma kekukakuka ana me ka : maikai.e loaa ai kekahi mea no kakou apau e pono ai." Mc ka leo nui, i kahea aku ai o La i kona poe kauaka, e wawalo hele ana hoi kona leo ma na wahi apau oloko o ka ululaau, a iloko.o ka manawa pokole, i loheia aku ai na leo o'ka poe aku i koe, aole i make, i ka pane ana niai, e hoīke mai ana e hoea mai āna lakou imua o kona .tlo. elilee me kona leo kahea. . Ke hoomau la no o La i ke kahea ana, i pololei ai ka hele ana mai a kona poe kanaka, a iloko o ka manawa pokole, ua oiliiii liilii mai la lakou, ma ka-paleahi, a ma ka palua a pakolu no hoi, me ko lakou ku hoomanao ana aku no nae ma kahi kaawale mai ia La aku ame Tazana. I ua poe kanaka kino oehaa nei e'nana mai ana i ko lakou moiwahine me Tazana ke hookokoke wale la no ko lakott mali maka, i kau a mea o ka piha liuhu me ka hoonaukiuk? ia La, i ka ae ana e hoopakele i ka lakou pio, aka nae i ka akoakoa like ana mai o ua poe kanaka nei apau ma kah'i hookahi, ia wa i ku aku ai o Ta7.ana a i aku la: •'Ua palekana 0 La, kD oukou moiw r ahine mai ka make mai," wahi ana. "Ina i hookau mai oia i ka make maluna o'u, aohe mea naha e hoōpakele iaia, aka ua lilo oia he pio na ka elepani, f»ela hoi me ka hapanui 0 oukou, aka ua hoopakele ae oia i kuu ola,. i liiki ai ia'u ke ho.opakel6 pu dktJ iaiā inai ka make mai; nolaila o ka'u e a'o aku nei ia oukou apau, e huli hoi no Opa me ka maluhia, a e hookuu mai iā'ū e hele me ka hoopilikia ole ia maloko o na ululaāu. O leo'u mānao ea. e noho malnhia kakou, o ia hoi maw&fcria o La ame Tazana, heaha ka oukou pane 110 keia niea?" Ke namunamu nui la ua poe kahuna nei o Lā, me ka wili ana o na poo ilalo, a ma ka nana aku a La ame Ta7.anx, aole i apono kela poe kanalea, i keia manao, a o ka mea oiaio loa, ua huhu lakou ia La, me ka makemake ole e hoihōi h<sti aku iaia no Opa f a ua makemake pu no hoi lakou, e hoopaii pono ia aku na hana mohai ia Tazana imua o ko lākou akua. No ka noho loilu mai o kela poe. kajiak<V, n * e koke ole mai i ka lakoū pane, ia wa i ku li'ou 'ae ai' o Ta'*ana iiuna, a kamailio aku la no ka eluā o ka manawa: * "O ka leo o ke ola a'u e hoike aku nei ia oukou, o ia no ko oukou hoolohe ana i na kauoha a ko oukou moiwahine, me ka hoi pu ana me ia no ko oukou kulanakauhale. lua aole oukou e maliu mai ana i keia leo uWSIo imua 0 oukou, alaila e kahea ana aii i na ho!oholorta ahiu oloko o ka 'ululaau, he māu hoaloha wale no lakou apaii no'u, no ka hel* ana mai e luku aku ia oukou apau, me ka hookoe olfe i kekāT»i mea. ''Ua hoopākele ae o La i kuu ola, i hiki ai ia'u ke hoopa* kele ae iaia ame oukou i>u; ua hiki loa ia'u ke hana aku i na mea e palekana ai ōukou, oiai ke ola iloko-o kuu kino, niamuā o kekahi kānaka e ae, a oki loa aku hoi, ina i pepehiia au a make. "Ina he poe noonoo*maikai oukou ,aole hoi he poe hupo, alaila e ike iho no oukou ke kamailio wāle aku nei no' āu i ka mea kaulikē. Aole au i maopopo i ka pahi hoano a ka moiwahine o oukōu, he ihea hiki wale no nae ia ke hāna hou ia aku. Ina aole au i kaili mai i kela pahi mai ia' La mai, ina ua pēpehi kahiko mai oiā a'u a make; i ko'u haha ana naē pela, he mea na ko oukou akua e hauoli ai, no lā mea ua hoopākele ae au ia La mai ka make mai. Eae afta anei oukou e.hpi pu'aku me La no Opa. me ka hoobt!ikia o!ē aku" iaiā ?-*• r (Aole i pau.)