Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 29, 16 July 1920 — He Moolelo no MATE WILEMOTA He Kaikamahine no Kekahi Halehana i Loaa na Pomaikai [ARTICLE]

He Moolelo no MATE WILEMOTA

He Kaikamahine no Kekahi Halehana i Loaa na Pomaikai

"Ae; ma ka moolelo he wahine loaa ole 110 ka kela i ua ō l )uj>c«na, aka, inamuli o ka nui hoohune o ua o Dupona, i ke n.-.i. me ka hoao mau e hoowalewale. pela i loaa ai iaia, a o kc knmu no o kona hooikaika ana e mare oia me kela walv"ne. mamuli o kt>na ike i ka waiwai, i lilo mai ai ,ia waiwai a i kekahi la, eia nae, ua ike no kela wahine, aole o DuiA>na i makemake e marc aku iaia 110 ke kloha, aka, no ka īīiakemake wale 110 i ka waiwai. "Mahope o ka hala ana o kekahi mau makahiki o ko laua noho pu ana ua koikoi mau aku la o Dupono i ka wahine'e hoolilo mai i kela mau waiwai ame na kaukani dala ma k- ina inoa, he koi ana aku a ua o Dupona i lioole loa ia mai a; eka wahine, a no ia hoole paakiki loa o ka wahine; ua j;epehi iho la ua o Dupona i ka wahine, a o kana hana ino 1..a i hana ai. oia no kona kipaku ana i ka wahine ame ke kaikamahine a laua a hele loa mai kona home aku. "Aohe wahi kupono a ka wahine e hele aku ai a noho, eia nae. mahope iho ua holo aku la laua a noho maloko o ke knianakauhale o Sana Lui, ma ka mokuaina o Misouri, a malaila laua i noho ai mahope o ka loaa ana o kekahi home ;io lana e noho ai. "He wahine waiwai kela, aka, mamuli o ka pepehi a hanaino mau ana o kana kane iaia, ua lilo kela i wahino oma'ima'i a nawaliwali niau, a i ka manawa hope loa ua lilo o.a he wahine ma'i maoli. Maloko o ke kulanakauhale o Sana Lui i hoonaauaoia ai kana kaikamahine. Mahope mai. ua loaa mai ka lohe ia Dupona aia ua wahine la ana me ke kaikamahine maloko o ke kulanakauhale o Sana Lui, nolaila ua holo aku la oia ilaila a kipaku aku la i ka wahine. nolaila ua haalele ka wahine i kela kulanakauhale a nee akn s no ke kulanakauhale o Kikako. "Ua loaa mai keia ike ia'u iloko o na pule elua aku nei i hala. oiai au e ninaninau ana no na mea e pili ana no Dupona ame kana wahine. Ma kela manawa aka wahine e noho -ina maloko o ke kulanakauhale o Kikako i lohe aku ai oia k-a make ana o Dupona, oia kela kiia ana ona e oe i ka pn maloko o Texas. Ua lilo- kela lono no ka make ana o Dupona i mea e hoomamaia ae ai na manao kaumaha mailoko ae o kela wahine, eia nae, o kela ano nawaliwali a ma'i mau 110 ona aole no i kaawale aku, me ia ano nawaliwali oia i iho mau aku ai i\ilo ma na anuu liilii ahiki i kona make ana, me ka haalele ;ma iho i kona mau waiwai apau i kana kaikamahine hookahi wale no. ma ke ano oia wale no kona hooilina, he kaikamahine nona na makahiki he iimi-kumamalima ia manawa. "(» kekahi o na loio hilinaiia maloko o l<e kulatrakaiihal*i o Kikako ka i kohoia e ka aha hookolokolo i kahu malaina waiwai no ke kaikamahine, a o ua kaikamahine la, aole ia he mea okoa aku, aka, o ke kaikamahine no a Dupona e hoao mai nei e make, i mea e pau loa aku ai ka waiwai iaia, oiai oia ka makuakane ponōi o Mate'.

*'He maikai wale no ia noho ana mai ahiki he makahiki i hala aku nei. a ma ia manawa make aku la ua loio la i hookohuia mai ai e ka aha i kahu malama waiwai no Mate. Ma kona nianawa i make aku ai ua hookomoia aku na daia ■«pau a Mareka Ditpona. ka makuahine o Mate, e ka loio \Vjlamota iloko o kekahi mau hui hoopukapuka dala, a ma ka manawa i make ai ua loio la ua hana mua oia i kekahi {/alapala e haawi ana i ka mana malama i ĪA. waiwai' o Mate iloko o ka mana hooponopono o kekahi hoaloha ona. "lle mau mahina ma ia hope inai; a elike no hoi me ke ano mau o na wahine opio ke ake e ike aku i'a wahi aku a ia wahi aku. ua nonoi aku la oia i kona kahu malama waiwai hookuu mai iaia e holo mai no ke kulanakauhale o Manakaseta. malalo o ka inoa Mate \Vilamota, a pela oia i hoe-i mai ai i keia kulanakauhale a e hana nei hoi maloko o ka halehana olopapa nui o Manakaseta, a o ka makahiki keia a oi o kona noho ana maloko o keia kulanakauhale." "Alaila o Oupona anei ka makuakane ponoi o Mate?" i ninau aku ai o Hale me kona kahaha loa. "Ae, oia kona makuakane ponoi nana mai oia." i pane mai ai ka makaikiu/' Ua hookolo ae o Dupona i kana wahine ahiki i ke kulanakauhale o Kikako, a i kona lohe ana mai ua make aku oia, a ma kekahi ano i maopopo ole ia'u ua loaa mai la ka ike iaia eia o Mate iloko o keia kulanakauhale kahi i noho ai, a pela oia i hoouna ma iai ia Gomeza ianei no ka huli ana iaia, a i ka loaa ana aku o ka lohe iaia eia i'o no o Mate iloko o keia kulanakauhale kahi i noho ai, pela oia i holo mai ai, a pela no hoi au i hookolo mai nei mahope ona." "Ahe. pela ka," i pane aku ai o Hale me kona piha loa i na manao kahaha no keia ike i loaa mai la iaia, a ke hoomaopopo pu iho la no hoi oia iloko ona he mau mea oiaio wale no ia a ka makaikiu o ka hoike ana mai la iaia. "I keia manawa," wahi hou a ka makaikiu, "he. huli ana mai la keia a Dupona i kana kaikamahi«e aole me ka manao maikai. aka o kona manao # oia no k pepehi na i ke kaikamahine: ua hoao oia e pepehi i kana wahine. a no ke ko ole ke imi mai nei oia i ke kaikamahine no ka hoopoino an.i iaia. nolaila, e ike mai oe, aole oia e hoomaha iki ana, a aole no hoi e moe iki ana kona mau maka ahiki i ka hookoia ana o kona makemake ma o ka make ana o kana kail kamahine ame ka lilo ana aku apau loa o kela mau waiwai iaia. "I ha'i aku nae au ia oe e Hale, eia au maanei i keia manawa no ka hoopakele ana i ke ola o kela kaikamahine ame ka hoopahu'a ana aku i ka hana a kela kanaka puuwai eleele; 4t itra no ka holopono o ka'u hana e hoolala nei, e paa ana oia ia'u i ka hopuia ma kekahi manawa o'keia po. a i ole, ma ka la apopo. paha, a hoopaa aku iaia i ka halepaahao. a i hiki ai nae ia hana ke lawelaweia me ka holopono, ea, e noi aku ana au ia oe no kau kokua oiāi e makemake loa aku ana au ia kokua au." "O. e Mr. Tarava, he lima kokua au malalo aku ou i na manawa apau i ole e lilo keia mau i mau mea ho<;pilikia hou mai ia'u. a i ole ia Mate paha, ma nei mua aku,'' i pane aku ai o Hale. "Alaila aole pono ia kaua e hoopau manawa wale," wahi hou a ka makaikiu o ka pane ana mai. "Ua makaukau ka papahana a Dupona i nei manawa, elike me ia a'u.o ka lohe ana aku nei ia oe o ka hoakaka ana mai nei. Ua maopopo ia'u aole oia e hoohakalia ana i ka hooko aku i kana papahana, iua e loaa aku ana. ka ike iaia eia au ianei e hoomaka koke aku ana oia e hana i ka mea e make ai o Mate. a i ole C lilo aku ai paha ma o ka lawe aihue ana aku iaia." "Alaila heaha ana ka kaua mea e hana aku ai?" "O ka hana mua," wahi a Tarava, "oia no ka hele ana alai e huli ia Gomeza ame Dupona. Eia pu me a'u i keia manawa he mau palapala hopu, a i loaa ai ko kaua mau lima kokua ea, he pono ke hoike koke aku i ka oihana makai o nei e haawi mai i ka lakou ma« kokua ana ia kaua no ka paa o kela mau kanaka i ka hopuia, no ka mea, ua makemakeia laua a elua e lioihoiia aleu i ka hema no ko

(aua hookolokoloia mai no na karaima lehulehu ole i hanaia e laua." ''Heaha ana ka.hana hiki ia'u ke kokua aku ia oe?" i ninau aku ai o Hale. "Aohe mea hiki ia oe ke hana i nei. mamawa, aka nas, h-.: hana kau e hana aku ana a'u i makemake ai ia oe ma kekaki manawa o keia ahiahi. Hele mai oe e hpi me a'u maanei ma ka hora eono o keia a ia' maaawa e hoakaka aku ai ia oe i kau mea e hana ak. uai„ a ia nja#a\ya hopkahi, no hoi e hana ak uai au i ai." Huki koke ae la.ka'makaikiii i kana.uwaki ia manawa a nana iho la, i 'mai la ia Hal.e, ua kpkoke loa ia maaawa e kani ka aina a\Vakea, O ko Hale ku ae ia.no ia iluna a hopu aku la i ka liwia o ka makaikiu kahiko a haalele m:'i la i ka makaikiu, a iaia i hiki aku ai i ke alanui hoomau aku la i ka hele ana ahiki i kona huli ana ae ma ke alanui klema no ka hele ana aku e hui me Joe Keranatona no ko laua hoi .pu ae no ka hale no ka paina awakea. K lioomanao e na makamaka heluhelu, ma keia manawa a }iale ma e kukakuka ana 110 ka laua papahana e hoonee aku ai no ia ahiahi iho, aia no hoi o Dupona ame kona mau' hoa ke hoolala mai la i ka lakou papahana no ia ahiahi iho, elike me ia i ike mua ia ae nei ma kekahi mokuna i hala, nolaila, oka ninau oka wai papahana ke holopono ana. Ja Hale i haalele iho ai i ka makaikiu maloko o ka hokele. a noho hookahi iho la ka makaikiu, kulou iho la kona poo ilalo me ka noonoo nui iloko ona no kana mea e hana aku ai. Ma kana nana iho o ka hihia eku ana mamua ona ia manawa, he mama wale no me ka maalahi ka hana ana aku, a no ke ano maalahi i kana nana iho ua maopopo ole nae iaia pehea oia e hoomaka aku ai i ka hoonee ana i kana hana. Ua nui ka manawa i hala iaia ma ka huli ana ia Dupona ame Gomeza mai ke kulanakauhale o Vikabuga ahiki i Sana Lui, a mai Sana Lui ahiki i Kikako, a mai Kikako mai a i Manakaseta, a i keia manawa aneane loa e kau aku kona mau lima maluna o laua. O ka Makaikiu Tarava, elike me na makaikiu e ae, iloko o ka lakou hana, ua nui ka mahaloia me na olelo hoomaikai he nui no na hihia lehulehu ana o ka hana ana me ka holopono, a he mea hauoli no hoi nona ka lele ana aku maluna o kana pio i ka manawa kupono ma ka mannwa a ni enemi e manao ana ua la-\ikila lakou, aole hoi e hiki ana i ke kanaka o ke aupuni ke hana aku i ka mea e paa ai lakou, he manao kuhihewa nae ia o lakou. Elike ine ia au e ka makamaka heluhelu i ike mua ae nei. ua loaa ka ike ia Dupona ua hoea mai ka makaikiu ma ia manawa, elike me ka manao maloko o ka leka i loaa ai iaia mai a Gomeza aku, a aia ka Makaikiu Tarava maloko o i?. kulanakauhale ia manawa, a me ia ike no nae ona he manaoi'o 110 kona e hookoia ana 110 kona makemake, a e pa k kele ana no oia me ka paa ole i ka hopuia ahiki i kona mamao loa ana mamua o ka hana ana aku o ka makaikiu i ka hana e paa ai oia ika hopuia. Ke kuhihewa nui keia ona. Klike me ia i ike muaia ae nei ua pau kana papahana i ka hoolalaia, a me ka puupuu hookahi ua h'iki loa iaia ke hoonalowale loa aku ia Hale mailuna aku o ka ili honua, a e hiki ana no hoi iaia ke kaili aku i ke kaikamahine a kahi ana e pepehi ai iaia, i kumu e lilo mai ai kona waiwai ?.pau loa iaia. Ua maopopo loa kona lanakila maluna o keia mau hana a ua hooiaio iho oia pela, eia nae, na keia nee ana aku o ka moolelo e kuailo ae i kona hopena. Me keia waiwai o Mate e lilo mai ana iaia, pela kana o ka noonoo aha iho me ke kuko nui iloko o kona naau, e lilo liou ana oia i kanaka waiwai elike me kona kulana waiwai a hanohano mamua, a mahope aku o kona lilo ana he kanaka waiwai, oia kona manawa e haalele loa iho ai i ka aina a nee aku no kekahi aupuni mamao loa, kahi e hoehaeha hou ole ia ai kona noonoo, aka, malaila oia e noho ai me ka hauoli ame ka hanohano i ke koena aku .o kona mau la hapauea.

Na kana mea paahana, oia hoi ke kanaka Mekiko, aohe ana noonoo ana nona. Ina no ka holopono o kana hana, na iā kanaka Mekiko no ia e au nona iho a kona wahi e pae aku ai, a i ole hoi hou aku paha i Mekiko, kona aina kulaiwi. Elike me na kanaka makee w.aiwai a alunu apau, pela iho ta ke ano o nei kanaka o Dupona, aohe noonoo iho, ina e waiwai ana oia, alaila e mahele like ia waiwai mawaenn o laua, aole, o ko Dupona noonoo oia no kana e nana iho, ine ka nana ole aku i kekahi mea e. Me ka uluhua nui oia o ka noho ana maloko o ka hale a laua e noho ana me ka piha nanauki pu, e ake mai ana aia o ka hoea koke mai o ka hora ana e hoomaka aku ai i kan.a hana puuwai eleele. Ua maopopo iaia ko Hale Lesetera wahi e loaa aku ai iaia, a ke ike aku oia iaia ia manawa oia e ki aku ai a make, me ka loaa ole iho o ka manao maka'u iaia no kona huliia mai ,no ka mea, ma kona noonoo iho he hana maalahi wale no nana ka uhi ana a nalowale e loaa ole ai kona niau meheu, e hiki ole ai ke huliia mai. Kuhihewa hou no. O kekahi haawina maikai loa i loaa i ka Makaikiu Tarava, a ua hanau pu ia mai no paha ia haawina me ia, oia kona hiki ole ke poina i ka helehelena o kekahi kane a wahine paha ana e ike mua- ai, ina no no hookahi manawa o ia ike ana. Ina e ike ana oia i kekahi-helehelena no hookahi manawa aole loa oia e poina ana ina no kona ike hou aku iaia, me kā nana ole, pehea la ka oia mea o ka hoano-e ana i konā helehelena ame kona mau aahu, e hiki ana no iaia kc ike aku ia mea. O na nanaina o na kanaka elua ana e hookolo ana ia manawa me he mea la he kii i kau mau ia mai mamua o kon.i mau maka i na manawa apau, a ina no ke kau- aku o ka ike a kona mau maka maluna o kekahi o laua, aole loa e nele ana kona ike aku, e koho koke aku ana no oia. He 'hana maa ole nana ka hoano-e ana ae i kona helehelena, a he kakaikahi loa na manawa ana o ka hana ana peh, aka nae, ma keia manawa a ma keia hana hoi, i mea e holopono ai kana mau mea i upu ai, ua hoololi ae la oia i kona mu ano apau, a ke nana aku ua kulike loa oia ma na ano apau me kekahi kanaka lawelawe oihana kalepa kaaheie mai kekahi aupuni a i kekahi a elike me ka kaua e ka mea heluhelu i ike mu ae nei iaia, ma kona manawa i halawai ai me Hale ma ka hale hoolulu kaaahi, ua ioli maoli no kona mau ano apau, a ina paha aole oia i hele niai a kau aku i kona lima maluna o ka poohiwi o Hale aol.e no o Hale e ike aku ana iaia, pela i nei manawa. | He kanaka aoo ka Makaikiu Tarava nra keia manawa. ua loihi kona mau. makahiki ,a elike me kekahi kumulaau kahiko au e ike aku ana i kona mau ano apau, pela okoa iho la no ka Makaikiu Tarava ma keia manawa a kaua e ike nei. Ua lohe aku ia oia i ke kahea ma na wahi apau o ka ho kele e hōike mai aiUfhe manawa ia. no ka aitaa awakea, nolaila, mahope o kona kilohi ana aku i kona helehelena i ke aniani no ka'nana hope ana ua pili por>o. a maikai paha kana hoano-e ana iaia iho, ua maikai kona mau aahu, o kona iho aku la no ia no ka rumiaina. He lede huapala kona mea nana i alakai aku a komo i ka hoonoho iho la iaia ma wahi: o ke pa»kaukau. a waiho iho la i ka pepa e hoakaka ana i na meaai o na ano. like ole maxnua o kona alo» _ Oiai oia e hoopiha ana ika lua o ka inaina rae na meaai ono o kela ame keia ano e ahu mai ana mamiia o kona alo, ke hana mau la olokaona me piha uoonoo. no kana papahana e hoonee aku ana, me- kona nana ole aku i na hoaai e noho mai ana ma kekahi aoao mai o ke pakaukau, no ka, mea, aohe no kekahi, o ia poe ke kaunu o kona nponoo, aka 7

no mau kanaka okoa aku. j Ua holopoao kana mau mea o ka hoolala ana no kana ha- j na, a i ka manawa i pau ai o kana ai ana o kona ku ae !a no ia a hele hoioholo aku la iwaho mai ka hokele aku, a, j kamoe pololei loa aku la kana hele ana na ka hale o ka oihana makai, he wahi mamao loa no mailaila aku. 1 kona hiki ana aku ilaila, o kana hana mua loa, oia no ka hoolauna ana aku iaia i ka makai nui, a mahope o ko laya ike ana, hoike aku la oia iaia i kana hana o ka hiki ana aku imua ona, a o ka hana hoi nana i koi aku iaia e holo mai i ke kuianakauhale o Manaka'seta, a ua haawi mai )a. no hoi ka makaikiu nui i kana hoohiki e haawi mai ana oia i na. kokua kupono apau iaia ia mea e holopono ai kana hana. I ka pau ana o kana kamailio ana me ka makaikiu, haalele aku la oia i ka halewai a hele holoholo aku la ma ke Alanui Elema, me ka uana pono aku i na lielehelena o kela ame keia mea ana e halawai aku ana ma ke alanui me ka manāolana ikaika iloko ona e ike aku ia Dupona a i ole ia Gomeza paha. Oiai oia e hele ana aole oia i .manao ia manawa e holopono koke ana kana huli ana ia mau kanaka, e hala ana Ja kekahi manawa loihi me ka liana nui mamua o ka hiki ana e kau aku kona mau maka maluna o laua a i ole keka.hi palia o laua, aka nae, oiai no oia e noonoo ana pela, o kahi no o ka haawina laki. o kona ike koke aku la 110 ia ia Gomeza, aia nae, ua pau kona umiumi i ke kahiia a nemonemo ka auwae. e oili mai ana mailoko mai o ka halekuai laau ma ke kihi o na alanui Elema ame Alahaka. E hoomanao e na makamaka heluhelu, ma kekahi wahi o ka mokuna ae nei i liala e hoakaka ana malaila ke kauohaia ana o Gomeza e Dupona e liele e kahi i kona umiumi kapulu, aua hele i'o aku o Gomeza e hooko ia kauoha, a o keia kona manawa o ka oili ana mailoko mai o kahi ana i hele aku ai e kahi i kona umiumi a ike aku ai ka Makaikiu Tarava. Aohe i ike mai ke kanaka Mekiko i ka makaikiu, no ka mea, nie ka awiwi wale no ia hoi ana aku a Gomeza no ka makemake e hoea koke aku i ka hale, eia nae, ua ike koke aku ka'makaikiu iaia, a hoomaka aku la kona hahai ana mahope ona, ahiki i ka hoea ana aku i ke alanui Hanaowa. I ka huli ana ae a Gomeza ma ke alanui Hanowa a hele aku la no ka Barbary Coast, ua huli pu ae la no ka makaikiu ma ia alanui a hoomau aku la no i kana hahai ana mahope o kana kanaka. , I ke kanaka Mekiko i pii aku ai no ka hale maluna ua hahai pu aku la 110 ka makaikiu mahope ona a pii aku la ma ke alanui pii. Aole i ike iki ke kanaka Mekiko i kona hahaiia ak uahiki i kona lolie ana mai i ka halulu aku o na kapuai wawae o ka makaikiu "ma ke alanuipii mahope ona, a ia lmli ana mai ana akahi nu oia a ike iho la e hookoloia aku ana ka oia. I ke kau pono ana aku iluna, ku iki iho la o Goilieza a he sekona paha ma ia hope iho, ku iho la ka makaikiu ma kona aoao. Ma keia manawa aole i loaa iki kekahi ike i ke kanaka Mekiko o ke kanaka e ku aku ana ma kona aoao o ka Makaikiu Tarava no ia nana i hoopahua i ka laua papahana o ka lioao ana e hoopoino i ke ola o Hale ma ka mokuaina o Texas. No kekahi manawa ua ulu ae he manao iloko o ke, kanaka Mekiko o Porota paha ke kanaka e hahai aku ana mahope ona ,aka i ka pili ana aku o ka makaikiu ma kona aoao, akahi no oia a ike i kona koho hewa a pane mai Ja: "Heaha kau i makemake ai ia'u i hahai mai ai oe mahope o'u ?" "He makemake au e kamailio pu me oe,' i pane aku ai ka makaikiu, a oiai oia e kamailio aku ana ke ike pu aku la oia he huihui ki ka ke kanaka Mekiko e paa ana iloko o kona lima. "Wehe aku i ka puka, a maloko aku o ka rumi e kamailio aku ai au ia oe i kau hana o ka hahai ana mai nei mahope ou." "Hiki no ia oe ke kamailio mai ia'u i kou manao maanei." ''Aole; wehe aku i ka puka." "Aole aii e wehe ana i ka puka, kamailio mai i kou manao maanei," wahi a ke kanaka Mekiko o ka hoole paakiki ana mai. "E wehe aku oe i ka puka," a ia manawa ike iho la o Gomeza iaia iho e nana inai ana oia i ke kanaka maloko o ka waha o ka pu panapana 6 kau pololeiia aku ana imua ona. Aohe ana hoopaakiki ho uana mai, aka hikaka aku la oia ihope me he mea la ua ona oia i ka lama, aka nae, i kona ike ana iho aohe ana mea hiki ke hana mai o kona hoolohe wale mai no i ke kauoha.

Huli aku la ua o Gomeza a welie mai la i ka puka, a oiai ka makaikiu e kau mau aku ana no i kana pu panapana ma ke poo o ke kanaka Mekiko, komo pu aku la oia iloko o ka rumi, a i ke komo loa ana aku o laua iloko, kauoha mai la ka makaikiu ia Gomeza e papani hou i mai ika puka mahope 0 laua a e laka mai a paa. Aohe hiki i ke kanaka Mekiko ke hoololohi iho o ka hooko wale aku no i ke kauoha. "Kau kou mau lima iluna!" wahi ā ka makaikiu i kauoha mai ai. He minuke ma ia hope iho ua umiiia ae la na kupeehao ma na lima o ua o Gomeza a o ka makaikiu kona haku ia manawa. MOKUNA XIX. Ua maopopo i ka Makaikiu Tarava aole i hoomaopopo mai o Gomeza oia a i kumu nona e ike iho ai pehea Ki ka manao ame ka hana a ke kanaka Mekiko ke ike mai iaia, alaila wehe ae la oia i kona papale ame kona umiumi ku'i, a he mea puiwa no ka hoi ia la o ua kanaka Mekiko la i kona manawa i ike pono mai ai o Tarava ka makaikiu nana 1 hoohoka iaia mamua a i mai la: "Carramha!" oia hoi ma ka olelo Mekiko. "O oe i'o anei ia e Tarava?" "Oia kau i olelo la; pehea iho la keia i kou manao?" i pane aku ai o Tarava. "Ē, auhea oe mai hoopihoihoiia kou noonoo 110 keia paa ana iho la ou; aole au e hoeha aku ana ia oe ina nae e hamau ana oe me ka uwa ole ae a e hana mai ana hoi elike me ka'u e kauoha aku ana ia oe, a e pane mai ana hoi i na ninau apau a'u e waiho aku ana imua ou. Ua ike oe a ua maopopo ia'u, nolaila mai noho oe a lioike mai i kekahi mau olelo hoopunipuni, afca o na mea oiaio wale no." I ka lohe ana mai la o ke kanaka.Mekiko i nei mau olelo a ka makaikiu, ua piha loa oia i ka ukiuki, he ike wale aka no ka makaikiu ia mau ano ona ia manawa hookahi ke nau wale la no i kona mau ku'i mamuli o kona noonoo ana ilio i ka maalahi loa o ka hana ana aku o ka Maleaikiu Tarava! ahiki i kona paa ana iho la, me kona hoao ole mai e hana i kekahi mea no ka makaikiu e eha a i ole e make ai. Aka, elike me ia a ka makaikiu o ka olelo ana aku la iaia, ua ike oia a maopopo ia Tarava he makaikiu, hooholo iho la e haawipio mai iaia me ka hoolohe i na mea apau a ka makaikiu o ke ka.uoha ana aku iaia. "Auhea o Dupona, ko hoahui o na hana ino a pepehikanaka?" i ninau hou aku ai ka makaikiu ma ke ano e kauoha aku ana no ka pane kokeia mai o ka haina. "Aohe au i ike iaia?" * "Hoopunipuni oe. E hoike mai oe ia'u ika mea oiaio a mai huna mai !"

"O ka oiaio keia a'u e hoike aku nei ia oe. Ua ike au iai a i keia kakahiaka, a ua haalele mai nae oia ia u me ka uiaopopo ole ia'u o kana wahi o ka hele ana aku ,a mai īa m;tnawa a kaua e kamailio nei." ' "I ka manawa hea oia e hoi mai ai—ua maopopo anei h oe?" i ninau hou aku ai ka makaikiu. "Aohe hiki ia'u ke.hoike aku." "Ua haawi mai nae paha oia 1 kekahi mau kauoha ia ■,» no kau hooko ana aku?" walii hou a larava. "Ae ua haawi mai he mau kauoha no ko n hooko ana aku." ' "Heaha ia mau kauoha anar M'a keia ninau a ka makaikiu me lie mea la ua liuhip humuia na lehelehe o ke kanaka Mekiko aole hiki iaia pane mai. "Kamailio mai! E hoike mai oe ia u 1 na mea apau ana 0 ke kauoha ana niai ia oe no kau hooko ana aku, u-.i ka mea, oia ka mea oi aku o ka maikai noii, aka, ina e liun.e kele'loa ana oe, ua ike oe i kon hoopa'i," i kauolia aku a ka makaikiu me ka leo ko'iko'i e kau ai ka weli o kana ],i l( Aohe no he hoike koke mai o ke kanaka Mekiko a h.,lu kekahi mau minuke, aka, mamuli o ka puka mau aku .. n i olelo hooweliweli a ka makaikiu, akahi 110 a hoik*ilini»i kanaka la i na mea apau, nie ka hiki ole iaia ke huna h..u aku. O na mea apau i hoolalaia e Dupona i mea 110 hale ame Mate e poino ai, elike me ia au e ka makaniaka In lu helu i ike inua ae nei ma na mokuna i hala, oia kana k.i hoike ana mai. "O keia mau hana apau au i hoike mai la e liana ia ana anei ia ma keia po?" "Ae," wahi a ka Gomeza pane. "Auhea o Porota?" "Ua hele p uaku nei oia me Dupona, o ka laua wahi nai' e noho mai la a e hana mai la paha i nei manawa aole aa 1 ike." "Aha! Oia wale ae la no ka'u mau mea i makemake ai e ike mai ia oe mai. E hahai mai oe mahope o'u i nei manawa, a i ka manawa e loaa aku ai o Oupona ia'u oia pu ke kahi e hui pu aku ana me oe ma kalii au e hoopaaia aku ana. Ina oe e hoao mai ana e ku-e ia'u ma ke alanui. a 1 ole hoao paha oe e uwa, e hoomanao oe i kēia, e liahauia aku ana oe e a'u me ka newa! lohe aku la oe?" "Ua maopopo aku la ia'u kou manao." walii a ('umK/.i me ka haikea loa o kona helehelena,. me he mea la he ka naka i kaa wale i ka mai a mailo ke kino. He umi minuke mahope iho o ia manawa ua hoopaaia aku la o Gomeza maloko o kekahi o na rumi paa loa nialuk.» 0 ka halepaahao o ka halewai. a malaila oia e nolio ai alnki 1 ka manawa kupono a ka Makaikiu Tarava e haua li>>a aku ai i kekahi hana maluna ona. Ua nui ka mahaloia o ka Makaikiu Tarava e ka oihaua makai no ka hikiwawe o ka paa ana o kekahi pio ana 11 w kekahi kokua ole mai ka oihana makai mai, a ua paa lu,i iloko o ka manawa pokole loa me ka maalahi loa o ka h<»pu ana. Mamuli o na ike i loaa mai i ka makaikiu mai a Gomez i mai i maopopo ai iaia kana mea e hana aku ai i mea 110 l)u pona e paa ai, a pela hoi me Porota, kekahi o kona nia'i hoahui ma nei hana hoohalua. Ma ka hora eono ponoi o kela-ahiahi ua hoea ae la <» Hale Lēsetera i ka hokele a iloko hoi o ka rumi o ka Makai kiu Tarava, a me ke ohaoha oia i hookipaia aku ai e koiia hoaloha, ka Makaikiu Tarava.

Me ka hauoli ka makaikiu i hookipa aku ai iaia a hoike .koke mai la no i ua o Hale 110 ka paa ana o ke kanaka AK'kiko i ka hopuia eia a laweia aku e hoopaa maloko o k.t halepaahao o ka halewai, me kona hoakaka pu ana mai 1 ke ano o ka halawai ana ona me ka haawina laki, he halawai ana i hoppokoleia ai kana hana. Ua hoopihaia iho la o Hale me ka hauoli ame ke kahah.i pu no keia hana eleu koa loa a kona hoaloha me ka i pu ann aku: "O, he hawina laki maoli kela i halawai mai me oe iloko o ka manawa au i moeuhane ole ai e hoopokoleia ana kau hana e pili ana nona!" "Pela no ko'u manao," i pane mai ai ka makaikiu. "na paa aku la oia elua a kaua mau kanaka i koe e nana aku ai, a ina no ka holopono o ka'u hana e hoolala nei lie hoomam.i ana mai ia i ka hana,' alaila hoakaka mai la oia i kana pa pahana i hoolala ai no ka liana ana aku ma ia po iho. "Aole o'u manao e hoomaka koke mai ana o Dupona i kana hana ahiki i keia ahialii, nolaila, eia ko'u manao: oe ame a u ame kekahi mau makai, no ka mea, ua noi aku nei au i ka oihana makai e haawi mai i kekahi o kona mau kanaka no ke kokua ana mai ia'u ma keia hana, ke hele ahiki i ka hale e noho' nei o Mate, alaila nialaila kakou pee ai maloko o kekahi mau hale e pili kokoke mai ana i ka hale e noho nei o Mate, a i ka manawa a Dupona e hele ae ai a komo iloko o ka hale o Mate ma, ia manawa kakou hopu ai iaia, me ka hana nui ole ame ka eha ole hoi o ka ili." "O, naauao kela hoolala ana au, ke ike aku Ia au i ka maa lahi loa o ia hana, ina hoi paha e hoea i'o ae ana ua o Dup" na no kela hale ma keia po." O, e hoea ae ana oia, elike me ka'u i lohe mai nei ia Gomeza, ōia kana papahana i hoolala ai, o kona man;u», <"i.i ( ke komo ana al£u iioko oka hale a hoao aku e pahele i k>> Mate noonoo i mea nona e puni mai ai iaia, alaila hele pn mai o Mate me ua o Dupona ahiki i kahi o ke kaalio a !'" rota e ku makaukau ana, a hokau aku ia Maie iluna o ki* kaa a kaili aku iaia no kekahi wahi mamao 10a,.a malaila <• pepehi ai paha, a i ole hana iho paha i kekahi hana e ae, .t kaua e ike ole aku ne, oia nae ka i ike' i kana papahana." Pela iho la ke ano o ka Dupuna papahana i hoolala ai i ma no Mate e lilo ai iaia:*" i ninau aku ai o Hale me k»* kahaha nui iloko ona. Ke ole au e kuhihewa, oia nmoli ka manao o ka rionuv.t maU' mea o ke kamailio ana mai nei ia'u, elike me ka I 'i' pona mau mea o ka hoolala ana o ka lohe maopopo an.» aku." Heaha ke kumu oko Dupona makemake loa ana e kai i a i. ole e hoopoino ia Mate ?" ( Ua hoakaka mua aku hoi au ia oe no ia Vifn ho\ 0 kona. makemake ina 110 ka make nei o Mate, a oiai oia k 1 makuakane ponoi o Mate, alaila e lilo pau loa mai aii.'i kela waiwai o Mate maluna ona." Ka, kanaka ino maoli ka kela! No kona niakemake 1 1 ka waiwai ke imi mai nei oia i ko Mate ola makamae I.m e ouia me ka hewa.ole, me ka loaa ole iaia o ke aloha ame ka menemene no ke ola o kana kaikamahine ponoi! Kana ka puuwai eleele maoli ka kela!" No elua mau hora loihi ko laua noho ana maloko o k i okele me ka hoohalaia o ia manawa me na kamailio ma waena īho o laua, aia laua no ka ike ika manawa ki«i>> > no ka hana, o ko laua haele aku la no ia 110 ke alanui Klenn a huli ae la ma ke alanui Alahaka, kahi o ka hale e noh«> na o ka ohana Pere; la laua i hoea aku ai ilaila he elua mau makai a laua «• a a awai ana aku e kakali mai ana oko laua -hoea aku. a • no o mai ana hoi malalo o ka malu o kekahi wahi pouliumawaho loa maj o ka hale o ka ohana Pere. . 1 mau l °. 1 l e . l ° hawanawana wale no ka i kukaiia mawaena o lakou e hiki ole ai ke loheia niai e ka poe e noho ana nialokp, alaila noho. ,ho la lakou kākali o ka hoea aku o l>upona. O kela wahi a lakou e noho ana, he hiki loa ia lakon ke ik» akn me ka hoohewahewa nle i ke kino o kekahi kama e he,e ae ana a komo iloko o ka hale. (Aole i pa«.)