Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 31, 30 July 1920 — KUMUMANAO. [ARTICLE]

KUMUMANAO.

Ua ike no ka bipi i kona iiaku, " A o ka hoki hoi i kahi hanai o kona kahu: O ka* Iseraela, aole ia i iko aiai, Aole i malaiiia ko 'u poe kanaka. Isaia 1:3. Ma ko 'u heluhelu aua a hoomaopopo i ka nianao o keia pauku ole'lo, o keia kekahi pauku pookela loa oloko o ka Palapala Hemolele, a lehova ke Akua i hoike mai ai uia o ke Kaula Isaia Ja. Mamua o ko 'u wehewehe ana aku i na manaonui ame na mea e pili ana no keia Nanehai, aole au he mea i a'o i k« Kula Kahunapule, aka, ua haawi mai ke Akua he noonoo iloko o ko kakou poo. Maloko o keia kumumanao u:i loaa ia'u ekolu niaiiaonui. 1. Ka ike o ka bipi ame ka hoki; 2, ka ike ole o ka Iseraela; 3, ka malama ole i ka olelo a lehova. Mahele 1. Ka ike 'o ka bipi ame ka hoki. Ia 'u ma Kohala i ka maliiko ;> I-lawi, a e noho hana ana au me Janies Wood (Kinio Puuhue) i ka 1877, o ka'a hana iuua i hana ai he kaa ko, elua kanaka a ke kaa. Kakahiaka, hora 6 a. m., akoakoa ka poe mea kaa apau iloko o kekahi pa nui i ho-a ia mai ai na bipi kau-o. Aole ike pono kela ame keia i kana nmu bipi; na ka mea, ua huileau. Eia ka niea e*maopopo ai, a e lohīa ai ka bipi ma kona inōa e kaheaia ana penei:. Hawaii, Maui- a pela wale aku, a nui na inoa, elike me ka ke kahu i kapa aku ai. E hoi inai no ka bipi. Nolaila e nana jnai kakou i ka ike o ka bipj a hele pololei mai inma o kona hak«. Aole o kela mau inoa i kapaia aku in lakou inamua ae, pau ae la na inoa; he mau inoa hou aku no kekahi i kapaia aku i na bipi, o ia hoi, ua kapaia' akn ka aoao akau he si ,a o ka aoao hema hoi he ha, a i lea hoi ana mai o keia mau bipi apau, aole"a'e ka bipi si, ma kahi o ka bipi ha; a pela me ka bipi ha, ina kahi o ka bipi si, a pau ka hooponopono ana a ke kahukaa, alaila helo i kahi i okiia ai ke k». O ke alanui aku no ia wahi e malama ai ke kahukaa; aole pilikia no ke alanai pololei, aka, he alaniii.e holo ana i ki hikina a hoi ae i ke komohana he pali ia wahi a kekee no hoi, nolaila, elua wale no mea nui o ka inoa o ka bipi ame ka aoao o ka_bipi i na he ai ka aaao pilikia, ma ia aoao' uo ka hooikaika -ah : - ki i ka palekana ilna.

O ka'u keia e hoike nei i ka poe i iks ame ka poe i ike ole i ke āno 0 ka kahiko. Oiai he mau kaa kalakā anii! na kaaahi i keia au. Aia rio iwaena ( ka poe uwi waiu, e kahea ana lāikou, mai, hoi mai, e Kona;- iua 0 Kona ka inoa 0 ka bipi i makemakeia. Hele polofei inai uo ia imua o kona' haku nne ka hoohakalia ole, a 0 ka hoki hoi i kahi hanai 0 kona kahu. O na hoki apau he malamaia lakou ilpko 0 kekahi hale loihi i hana runii pakahi ia, elike me ka nui 0 na hoki.

I ka niauawa e pau ai ka haua a un hoki a pau na ili i ka wohewohe 6 hoi pololei ana kela hoki ame koia hoki i kona rumi iho. Aole lalau ma kekahi mau rumi okoa aku, a ina no aole i loaa ka ai iloko o kana pahu meaai, kakali 110 ia a loaa aku ka ai nmi kona kahu aku. Aole no hoi e ike mai a hoolohe keia mau lioloholonu;' iaa he poe 'kaua-; ka e, o ka nana Jiuii,no o na maka me ka ae ole e hele mai; nolaila, ka Isaia ke kaula e Jioakaka «ei i ka manao o lehova ke Akua, : i ka ike o ka bipi amo ka ho»ki i ko laua mau > Ma ke ; ia kumumanao, ua makemako ka mea haku kumumanao e hoolaula, a e hoakea ae i na wehowehe ana no ua holoholona laka ame ahiu ku i ka hoomaka 'uka'u. I inea e hooniōhala ae ai i ko kakou ike> anie ko kakou noonoa maluna o keia manaohai, a naneliai kela oloko o ka Palapala Hemolelo, mawaena o na holoholona ame na kanaku. Ma ke kula o ka aina o Hoiuftinau, Kona Hema, e noho ana kekalii kanaku 0 Oili ka inoa, a lio hanai puaa, moa ame palahu ika hana.' O ka poe makemako puaa, moa, palahu, holo pololei 1 keia kanaka o kuai ai, a penei e kahea ai o Oili: Ji hoi e ka puaa, e lioi e ka moa, e hoi o ka palahu, alaila, hoi kn puaa, 1010 mai ka moa, ame ka palahu mailoko mai 0 ka nahelehele o na wahi lilee 010 apa:i. 1 kekahi manawa, lwomahua no kekahi poe ma ke auo 'kahea elike me ka keia eleinakule e kahea ai, no nae he wahi mea' hpokalii e ikeia i ka maalo mai, no ka mea, aole iii o ka leo >i ko lakou haku. Ma ka aina hikina, a iwaena ka lahui Iseraela ame na lahui kanaka like ole o ia mau āina, o ka hanai hipa kekahi hana poakela loa. I ka manawa q lawe ai na kahuhipa i ka lakou mau pu-a hipa nia ke J<ula ma kalii o M mauu, o ke kahu o na hipa mamua loa 0 ke poo o ka pu-a. hipa, alaila, hahai aku na liipa apau mahope o ko lakoa kahu me ka hoolalau ole; a ina no loaa aku he mau pu-a hipa ma ke kula; aole no ia he mea e hele aku ai. Akaj hahai no iakou i ko lakou kahu, ahiki 1 kahi a ke kahu i ike ai he wahi kupono ia no lakou e ai weuweu ai. Ua heluhelu iho la au i ka moolelo 0 kekahi wahi kanaka ilihuue e noho ana iloko o na ululaaū: I kekahi la, hele akn la oia iltfko o ke kaona e kuai ai i mau meaai nana, a loaa no hoi kana mau mea i makemake ai ; a hōi mai la ia no kona home ululāau. A iaia iwnenakonu o ka uluiaau, lohe aku la oi.i 1 kekahi leo koli'uli'u e kahea a'na kokūa, kokua, a īaiā nei i koko'ke ako ai, eia ka he kanaka iloko o ka lua ua hauleia. Eia ka o ka jnoi no keia o ltalia, a olelo mai la iaia nei e kokuA mai oe ia'u, a e haawi aku au i kuu lialealii aou ame ke aupuni, a owau aku malalo ou. Ab aku la keia, hele aku la keia e oki i mau laau, a hookiiu aku la i kekahi mau poo ilalo. Aole i liuliu iho pii mai ana he keko a liolo loa no; a ua holo 110 keia, aole nae he alualu aku o ke keko iaia, a hoi hou aku la keia e kiei, ike iho la keia' he moonahesa e pii ae ana a holo loa no. Mahope o ka inoonahcsa he liona, a pau loa aku la i ka nalowale na holoholoua. Koe iho la keia e kokua ana i ke kanaka poino ahiki i ka hoea ana iluna. Hoihoi loa aku la no keia no koua liome kahi o ka Halealii e ku ana a huli hoi aku la keia no ko ia nei home ululaau. I leo ia,nei hiki ana aku i ko" ia nsi wahi papa'ihāle, o ,uoho mai anā ua mau holoholona nei iloko o ka hale. Aole no he hana mai a keia mau hololiolona iaia nei, i komo aku ko ia nei hana iloko o ka haleku'ke, e waiho mai ana na hipa, a ua ahu ka wahie.

Hele aku la keia e kuke i meaai n\ lakou ,a i ka ike ana mai 0 ka moonahesa e moe ana iloko 0 ke kapuahi, ua lekei ae la ia ma kapa 0 ke kapualii, aia hoi, e waiho ana kekahi-auka guLt; nui ka olioli ame ka hauoii 0 kahi kanaka ilihuae noho ululaau. Oiai„ e māre aku ana oia i kana wahine hoopalau no kekahi mahina ae; nolaila, la-. we aku la oia'i kana aukā gula iloko 0 na hale hana gula.

Oiai 110 «ae iaia e kuai ana, ua lilo . aku la ka auka gula no $100 wale no, a paa iho' la keia i ka hopuia no ke kuai hoemi loa, a ua manaoia he auka gula aihue. ' (E hoomauia aku ana.) - — ++* '