Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 31, 30 July 1920 — HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

- mai oe no ka mea e piii ana i ka ijK> ina ii c-j« • :>aa:r wale r.o ia."' i papa mai as ke kaīkuaana. ia anei oe he oleio maikai ia, me kou ike iho - oe i nei manawa e noonoo aku ai no ia ' loa n«_- ka n«joooo aku no ka ip<3. e Kete: Ha! ' '* l e iho la anei ia ina he umi-kumamaono ma- : n: r.ekahi kaikamahine? Ea. iioko o keia opiopio o'u , -.ana mai ua piha nae ku'u \hjo īka noonoo no ia mea c •'j. mai nanakee mai oe ia'u eiike me kena." wahi :: Hle-e. a nee ae !a oia :ka akaaka. me he mea la he :!-»a ia iaia. "Xo keia manawa aole hiki iau ke r /. :ke ano oke kane a'u e koho ai." he mau ole*o naaupo waie no kau o ke ano kai h uoh') mai ai o Kete me ke ano inaina pu iloko la oe e halawai aku.ai me kekahi kanaka opio e n >a: ana ia oe ? Pehea e ioaa ai kau ipo. koe waie .-\-x ihe n:a!;aoi v.ale aku no nou." i♦ : : 'el- 'aha i kou manao, aka i ko'u he mea loaa wale apau e makemakeia ae ai,** a nee ae la o > - : k.i akaaka. "Kupanaha no hoi oe. e Kete, ka ninau kt!a. eia ia mau mea apau iloko o ko'u poo i nei ma- . ..«i \'r. kekahi kanaka opio a'u oka ike ana me .na naaka : . ; uiiuii. a he mau maka uliuli ka kekahi kana- .. n: ka iauoho ehuehu. a he kanaka opio kekahi me i :• niponi. iaue-ho uliuli, a o kekahi he kanaka opio uY.~'A :ne ka lauoho apiipii ehuehu. . i k'u V.ub. j iho. a oia no hoi ka mea a ko'u naau i iini . kanaka opio hope loa nona na ano au o ka hoike ana '•t /e. « ia k'a'u i'a-a e iawe ai, ina no ko'u makemake

;-c- kanaka rae na maka alohilohi. lauoho uliuli, efike j mau maka. e Kete. he mau maka nema; o ke kana- - . :r.c na maka uliuli a lauoho ehuehu, he aloha puanuanu. . ; . mt ko ka hakuhale : o ke kanaka me na maka poiiir;: ka eleele. he lili. Nolaila au i manao ai o ke kanaka maka haulaula o na onohimaka, iauoho apiipn a ehu- •: i umiumi oia ano kanaka ka'u e koho ana i ipo na'u." ' ': kaikatr:i!iine ino maoli no kela!" i noonoo iho ai o vu i'.oko *.<>• * »• -e ka pane ole mai. -īiki j ka makuahine ame ke kaikuaana ia manawa - : ui:mi ih . i kr ( laua akaaka no nei mau olelo a Elese. He uKjm?arin't- iK>onoo lalau wale no i ka.laua noonoo iho ia mc hc mea Ia e moeuhane ana oia a i oie o ke ■<aku paha «.» ia mau ano kanaka opio ke ku mai a<ia ma- • k' na a!«,». \..! o lakou ia manawa i hiki ke hooiaio ihp ia -.u i uao'.olo i kamailioia mawaena o lakou e hoi hou mai ia mau olelo maluna o lakou pu, ua like ia mau olelo «■■Mikaia me he makani waie la no, a nalowale aku, na ka . aku o ka mrojelo e hoike mai i ka hopena. ' . ne ]>vl»>lei keia mea a'u e kamailio aku nei ia olua, o - - • e 1 >aa aku ana ia.u elike āna oia me ke ano o ke ka'nope a*u o ka hoakaka ana aku nei ia olua, a olua e kc *::ai nei i ka akaaka hooheAehene. He kanaka opio :n ine ka ula ohelohelo ma kona mau papalina elike : e k>. i *ke akala, ame na umiumi ehuehu u'i a nani e ulu ai . k .■: k-henehe o kekahi kanaka.» E ike mua mai olua he - ii.-ika <>pvo u'i ana oia." a nee hou ae la o Elese i ka akaaka. \ ke manaolana nei au." wahi a Kcte o ka pane ana aku e k;i haalulu o kona leo. oiai no oia e uumi ana i kona ; s :-j :■kona ike aku i ka piha loa o kona kaikaina i ke •V •;>. ia.aii'»*kanaka ana i hoakaka mai ai. "A mawaho n>au an«,- ona a mau ano maikai e ae paha, e pono e i .kanaka h«-»potvi a kupaa me ka oiaio, me ka ī- : r i< a nui hookahi. he aloha/' \ manaolana nei hoi au." wahi a ka makuahine o ka .•:< mai me,na maka hoihoi," e kii okoa mai ana ia . e ahiki i ka hale nei. a noi mai ia oe i wahine :ne ka ike aku o kr>u mau maka. E Elese dear. iiia e i * 1 mai ana oc imua o'u aole oe e haawi aku i kou ae kanaka au e aloha ai a hele mai oia i kou hale poa n ti mai ia'u. e loaa ana ka maha i kuu uhane nou." n.-i au e no*>hiki ak uana imua ou ia mea, e ae mai : ; nct «»e ia'u e hele aku au e huli i hana na'u maloko kikahi ha'ekuai?" i ninau kokē mai ai o E!ese me na h'ihui. i. «>lu*»lu >,e. e Elesc. mai noi mai no ia mea," i papa mai (• Kttc. "K kuu Klc>e. o kou lohe aku keia; o na kaikamahine . e hilinai ana maluna o ko lakou mau makuahine i ka •?■■•'■••*. Tnca huna apau he poe kaikamahine maluhia a ; -:.!ua iakou. ke hoolohe nae. Ahiki i kou manawa e ; : e ai. e kuu aioha. o kau mau meahuna apau ame kaa ana owau wale nei no,kou hoakuka no ia mea e; . ; ai. a mahope aku o kou mare ana ia manawa e pau ai . kuieana maluna ou a o kau kane ka mea kuleana. iaiā e t li..?kc aku ai i kau mau ineahuna. a maluua hoi ona| wu iulinai n-,> kou pono i na inanawa apau, a ke hana o!c pela. he hopena poino no ke hiki mai anā." i kuu mare ana e mama," i hooho mai ai o Elese ::īc i;a h«.ihoi me ka akaaka pu ana mai. "Ke hoohiki aku ei au imua ou a imua o na anela o ka lani e hoike aku an.i : a ol i na mea apau. nolaila, i keia manawa e ae mai . * ;* ?.n«i «>e ia'u e hele au e huli i hana na'u?" " \kahi au a ae aku i kou manao. e kuu Ele.se. ua hoohiki mai la oe imua o'u,' alaila kani iho la ke uhu a Mrs. r.er;i!ir;dona. ' < e mama. lieaha-kou mea o ka ae ana aku la i ka kaina i i. oe ka hoi kekahi hupo o ka ae wale ana aku la no i »:ia niakemake pupule/* i nui mai ai ko Kete leo. he leo i ; ;hT« i«»a i ka inaina. "! r . Kcte dear. ua hana mai o mama i ka mea maikai loa. i.eaiia kau e keakea nia» nei i ko mama manao? F. ike iho na n-.» oe nou iljio i kpu kuhihewa. Ma kekahi o na la ina > »ia mua kok-e iho e ike iho anaTJo oe i ko'u palekana loa v:ai n;t kanaka makaleho, mai apau e hoao mai aua e hooi.ihia ia'u. Makemake anei oe e make au elike me kekahi vahine mare kane ole no ka nui o ka makemake e aloha r)ai kekahi opio maka haulaula i'u? "< ). e Kcte;: niai nanakee mai oe ia'u me ka hooloihi iho j k..u auwae. E noonoo iho oe uo ka waiwai a'u e hoihoi r.ai ai i ka hale nei nia na ahiahi Poaono apau a lu aku. maluna ou maa u*ha. ' ; "£ ; . noonoo iho oe nb ke kauka. ka mea nana e lapaau 'mai;a <*c a ola ae kena eha ou. E noonoo iho oe no kekahi koloka lvx»pumehana hou no maina. E noonoo iho oe no nu\i kuj»«»n«> npaii e pono ai ko'kakou noho ana, koe ke kaiiaka ino e hoao mai ana e apuhi i kuu noonoo. O, e Ketc

dear, mai maka'u iki oe no'u! Ua nui kup-ono au n« i k.i h<»unaunaia no ka huli ana aku hoi i kekahi niea e ponai kakou!" Xo keia lanakila ana o Elese maluna o kona ma.kuahīiic : ame kona kaikuaana he ia hauoli loa ia nc>na ahiki i ka po ' • Mokuna 11. Ka Mea Hoopakele U'i. "īi mama. h<r manaolana ko'u aoie poino e kau mai ana maluna oaa! Hiehk maoli 110 hoi o kaina me ka u T i pu!" : O ke paniia ana akū no ia o ka puka a paa mahope o £!e~e oiai o:a e hele ana no ke noi ana aku i hana. a o keia' 2e la ka Kete mau h'uaolelo o ka hoopnka ana ae me koni piha i na manao hopohopo no ka halawai aku o kona kai-. kaina me na ulia i ike ole ia aku. j O Ketc keia e noonoo honua nei no ko Ele<e halawai aku me na ulia o ka manawa i maopopo ole. eia nae. no; Elcse iho. aohe mea o ia ano iioko ona. o ka piha hauo'.i wale no no kuna ae maikai ia ana aku e hele e huii hana. ) Ua kahiko o Elese iaii iho a ai ka manu iluna; o kona i mau aahu nani loa o ka moeiolii ana iioko o ka pahu no \ kekahi manawa oia kona o ke komo ana ma ia kakahiaka.: a ke nana aku ma kona mau kiionohi maka ua iike me na: j>ohaku scpaire ka anapa. o kona mau papaiina o ia no oe | o ka ohia puakea i paia i ka ua noe. a ke nana aku hoi i| kona heleheiena me he ia o ka liula o ke kakahiaka. j He nani mau ke ao hoiookoa i ka nana aku a ka mea | maemae o ka naau a hewa ole. peia okoa iho la no ka hau- ī oii o Eiese ma kela ia ana.i heie aku ai ma ke alanui Umi-I kumuhana, a oiai oia e kuoe ana ua oi aku mamua o ke ka-j kini mau kanaka i ike mai iaia i hookapaiiiiia ae ko lakou ! mau puuwai, i ka manawa i kau mai ai ka ike a ko lakou j mau maka maiuna o Eiese. no ka nui o ka makemake ame ke kuko. Ua iike oia mie kekahi kii pena nani ipa ma kela manawa ana e hele ana inaiuna o ke alanui. iiuna wale no kona mau maka e kau ai t poiolei kona oiwi a he kuiana o kekahi moiwahine kona hoa elike ai. Ua kamaaina iaia ke'kuianakauhaie, o ka apiki nae aohe ana manawa iki i a'e aku ai maluna o kahi akea loa o ke aianui Umi-kumamaha. kahi oi loa aku o ka piiikia. no ka ma ia' wahi e holo mai ai na kaa a i ikeia hoi ka inou p ta wahi "Ka Hookee a ke Kanaka Make." No ka piha loa o kona noonoo no i:ana hana e heie ana ia manawa, me lfa Ha mua iloko ona e loaa mai kekahi hana nana e hana ai maioko o ka halekuai. a me ia hana e loaa ana iaia e ioaa ai ke dala no ke kokua ana i kona makuahine ame kona kaikuaana ma'i. hoea aku ia oia ma kela) wahi i kau nui ia ka weli e na mea apau mamua o kona hoo? maopopo ana ae he wahi ia no ka poino. O kona haaiele ana iho no ia i ke alanui kauaoao a e hele aku ana no kekahi aoao o ke alanui me ka awiwi o ia hele ana aku, a ia manawa lohe aku ja oia i ke kani mai o ka bele o ke kaa uwiia. me ka uwauwa mai o na leo o na ohua e kau ana maiuna o ke kaa, na kane ame na wahine. a pei-i boi me kekahi nnakai kino nui, e kahea mai ana iaia e ku iho. aole e nee hpu aku imua. a hoao pu mai Ja ka makai e hopu iaia, a i ka hope loa kaaio ae ia ke kaa mamua pna. aneāne īoa e pa mai iaia. Ua huli mai Ia oia ihope me ka auwe ana ae, aka liae,' : uā lohi loa. a ua aneane ioa oia e haawipio iaia iho nc> ; ka make, a ia manawa ua paa mai ia oia i ka hopuia nia ka puhaka e kekahi iima wikani, a hapaiia ae ia oia iiuna me he waHi bebe ia mai ke alanuihao ae.

, Ua pa lihi mai la kona poohiwi i ka aoao o ke kaa. oiai ke kaa e ho!o,ana me ka mama loa, a oiai oia e paaia ana iloko o ns lima o kona hoopakele, nana ae la oia iluna i kona oiau inaka me he mea la e olelo ae ana e ole oe pakele atl, a he helehelena o ka minoaka ke paani ana ma kona mau maka.

He maniiwa pokole wale no nae ia ana o.ka nana ana ae i na maka o ke kanaka opio nana oia i hoopakele ijio la. alaila kulou iho la kona mau maka ilalo a ueue ae la no kona hookuuia ae mai ka paa ana a ke kanaka opio: oiai oia e ola ana aole loa oia i j>ōina iki no ka hookapaliliia ana āe o kōna houpo no ka halawai ana ae o kona mau maka me na maka o ke kanaka opio nana oia i hoopakele iho la. a" 110 ka mea. ua kulike ioa ka helehelena o ke kanaka opio me ka helehelena o ke kanaka ana i manao ai i kane a i mea aloha naiia. eHke me kana mau olelo hoomakeaka i kona mama ame kona kaikuaana i ikeia maniua ae nei. Ina oia mau lliuaolelo ana o ke kamailio ana a i kakauia e hoakaka ana i ke ano o ke keonimana opio nana i hoopakele i kona ola, e kulike loa ana ia me ka helehelena o ke naha oia i hoopakele iho la. "O. me ka mahalo nui ia oe. e ke keonimana opio." wahi ana o ka huli ana ae iluna a nana ae la i ka helehelena o ke kanaka opio e nana pono iho ana iaia ia manawa. "E ole oe. hoopakeleia kuu ola.'" ' Ma kela manawa ua lulumi mai la na kane ame na wahi- j ne olnna o ke kaa apuni laua, mahope o ko Klese hapaiin i ana aku a kau iluna o ke kaa, a no ka nui loa o na ninau | ma kela ame keia aoao e ninau mai ana iaia, ua eha paha/ oia, ua hoopihaia oia i na manao pihoihoi, no ka mea. o ka makamua loa iho la keia o kona halawai ana me kekalii ahakanaka nui a nee mai i ka ninau iaia. Ua hoomaopopo ke kanaka opio nana oia i hoopakele ia ano pihoihoi ona. Mahope o kona nana ana ae ma o a maanei kulou iho la oia a hawanawana ih'o'la ma na pepeiao o" Elese a riho la: "E hookaawale aku anei au ia oe ma kahi e mai keia ahakanaka 'aku?" "Ae, o ko'u makemake ia, ke oluolu mai nae oe." wahi a Elese o ka paiie ana ae me ka mau no o ka haalulu o kona kino ia manawa no kona hoomanao ana ae i kona pakele ana mai ka poino niai. Alafla hopu mai la ke kanaka opio i ka lima o Elese a paa ae la iloko o kona, a kai aku la iaia ma kekahi wahi kaawale, a ke lelele wale la' no ko Elese oili ia manawa me ka pinapina'i g kana hanu ana. no ka mea, o ka makamua loa iho la keia o kona halawai ana me keia poino ? a o ka rtia - kamua loa no hoi o ka paa ana aku o kona lima i ka Kmn o kekahi kanaka opio. ' E oluolu hoi e hookaawale ae i a keja lede ōpio e hele aku ai," i lohe ae ai o Elese i ka leo o ke kanaka 6pio o ke kamailio ana aku i ka poe e kuku mai ana mamua o kahi a laua e hele aku ai. "Aole oia i eha. he makemake nae oia e hele aku no kana wahi i makemake ai." Oiai no oia e, kamailio aku ana ke aloalo pu aku la oia mawaena aku o na kanaka i hele a pili a hookeke ia manawa. Ke hoomau la no hoi o Elese i ka paa ana i ka lima o ke kanaka opio ahiki i ko laua kaawale loa ana aku mai ka ahakanaka aku, a ia manawa i huki aku ai o" E!ese i kona linia mai kā linja aku o ke kanaka opio nana oia i hoopakele a me ka minoaka e naholo ana n/a kona maū papalina i mai Ia 1 ke kanaka opio: ' I "Aole mau hinaolelo kupoho lawa loa i hiki ia'u ke haawil aku i ko u mahalo ia oe, e ke keonimana opio, o keia wale no, na na lani e hoopomaikai mai ia oe." | •. "Aohe o'u makemake i kou mahalo mai .ia'u, ua hana wal"' aku no 'au ia mea no ka hoopakele ana ae ia oe niai ka tiiai. me.ka mauao ole aleu' e haawiia mai kekahi niahalo ia'u " i pane iho ai ke kanaka opio me ka nianao kui'o I "Aole pono kana e kn loihi iho maanei, o hoea mai ainnei kekahi kanaka kakau meahou no ka nupepa, a nee mii ii

ka niele i ko kaua mau inoa T a malia o pa i pu mai i ko kaua mau kii 110 ka b.oc»komo ana aku iloko o ka nupepa kakaliiaka.*' _ r . "O. he ku maoli 110 t ka weliweli kela ulia ke noonoo ac. wahi a Eiese o ka pane ana ae oiai oia e noonoo ana no kona pakele aua mai na niho wakawaka mai o ka r\iake. a iiiQ9* pakeie waleia no mamuli o ke koā o ke kanaka opio me ki umiumi haiilānla e ki*pu ana me' iai Ua maopopo loa ia Ele>e i nei manawa mamuli o kon.i ike pono ana ae ika heleheleua he kanaka u i oia oia kana kanaka u'i i ike mua ai. aoīe o kona u'i walē no, aka he kanaka opio waiwai pu oia mamuli o kona mau aahū e konu» aaa ia manawa. a ma kona koho iho ia manawā he kanaka hanohano pu oia. . Nee ae* la ke kanaka opio i ka akaaka no ko Ele*e olelo ana ae i ke kau o kona weli ame ka nui o kona maka u no ke!a hook»'iia ana mai ona e _ke kaa ana i noonoo ole ai. alaila- hoomau aku la ke kānaka opio i ka heie ana ma. ka aeao o Elese. me kqna nana mau iho malima o ke kaikamahine opio. me na maka e hoike aua i koua makemake nui pu e nu la iloko. "He mea weliweli i'o no.' wahi ana o ka pane ana iho. 'aka hookahi hua maikai i loaa nia ia ulia ana. e ōle ia uiia halawai ana au me kekahi kaikamahine huapa».i a'u i ike ole ai i ka iua mamua aku nei. a o ka mea hoi a u e hauoli nei i nei manawa e hookauwā ia u iho nona. E oiuolu māi ana anei oe e hoike mai ia u i kou inoa. Ina no kou hoike mai aole au e haawi aku aua ia inoa ou i na kanaka kakau nupepa, owau wale no ke ike ia mea a nalo iho." - . Ke haku'iku'i la ko Elese houpo ia manawa no nei mau olelo a ke kanaka opio me ka ninau pu iho no- kona inoa. he haawina i loaa ole iaia mamua. K.e hoomaopopo la oia mamulī o ka ulia i halawai me ia i hoohuiia ai oia me nei kanaka opio. ke ano kanaka no ana o ka hoike ana aku i kona makuahine' ame ke kaikuaana oia kana ano kane i mkemake ai e mare aku, ina no kona halawai ano kanaka. he kanaka ana i manao ole ai e halawai ana .nie i«r a hala he mahina a i oie oi_aku no paha. Ia manawa oia pu kekahi i makemake iho la e ike i kona inoa; aole oia wale, ak'a, he makemake pu oia e halawai hou aku oia me ia ma kekahi manawa ma ia hope aku. e ike ak:i i kona helehelena. e lohe aku i kona leo ame kana akaalei ana. laia nae e noonoo ana 110 ia' mea ua hookuha'u koke ia oia no ka haupu ana ae he kanaka waiwai paha ka opio e hele pu ana me ia ia manawa. a he kulana hoi kona i oi

aku ke kiekie maluna ae o kona, he oi aku ka maikai nona ina i haawi koke mai ke kanaka opio i kona aloha a wale koke aku elike nie ka hikiwawe loa, i ike hou ole aku iaia. • Moonoo iho la oia ia manawa, elike me ke ano ona wahine koa. malia aia paha he manao iloko o ke kanaka opio he kaikamahine oia na kekahi ohana waiwai. a ina oia e olelo aku ana me ka maopopo loa ame ka oiaio e hele ann oia e huli i hana nana ? e haalele koke mai ana kela kanaka epio iaia. ' Nolaila, nana ae laoia iluna i na maka o ke kanaka opio me ke koa loa.. a- i ae la: "O ko'u inoa o ELese Beranaclona. E hele ana au i ka halekuai a Harrison & Co. no ke noi ana aku ina e hiki ana e loaa mai i hana na'u maloko o ia halekuai. Nolaila, e ike ilio oe aole he ola waiwai loa ko ka mea a'u i hoopakele iho nei ; he wahi kāikamahine hana wale no. au'paha e noonoo koho hewa la iloko ou he kaikamahine au na kēkahi ohana kulaua." "O, manao au he oi loa aku kou waiwai i ko r u manao ina oe he kaikamāhine hana," i pane iho ai ke kanaka opio. No'u iho he oi aku ko'u hauoli i kekahi mea e hana ana no kona o!a. No'u iho, aohe waiwai, no ka mea he kanaka palaualelo. aohe hana. ua hoopailaniia e ka makua'a ua kauka'i aku mal)ina oka waiwai oka makua. Eae mai ana anei oe ia'u e p_u aku me oe ahiki i ka halekuai kahi au e makemake nei e hele aku ilaiia'?" Aia iloko o E!ese kekahi manao me lie mea la e hookikina ae ana iaia e hoole ae no kana noi, aka mahope o kona noonoo ana iho he hana maikai ka ke kanaka opio i hana mai ai ngna, a he kulana keonimana no hoi ko ke kanaka opio e hele pu ana me ia ana e hopohopo ole iho ai e limanui ia mai ana oia, alaila pane ae la:_ - "Ina he makemake oe." me ka ieo liilii loa i aneane elike me ka iiawanawana.

"(). he makemake au." wahi ana. 4< Aolc hiki ia'u ke hoo kaawale ia'u iho Jnai a oe mai nia ka manawa a kekahi ulia kāmahao loa i hoohui ai ia kaua a ike analeaua kekahi i kekahi. He makemake au e loaa ia'u ka ike maopopo nou. Ē hiki ana anei ia oe ke hookuu mai ia'u e hele'mai kou alo mai me ka loaa ole iho o ka minamina ia oe a ia'u pu?"

"I pane aku la au ia oe i keia no ko'u manao he hana okoa aku no paha kau. a i ole he wahi okpa no paha kau e hele aku ai. o ko'u ae ana aku ia oe e hele pu me a'u. malia e lilo ana ia i mea e hoohakaliaia ai kou hele ana aku no kau wahi i makeniake ai," wahi a E!ese o ka pane -ana ae.

"Aohe a'u hana, aohe no a'u wahi ano nui i manao ai e hele aku. nolaila, e liele pu aku kaua."' i pane iho.ai ke ka-* naka opio. H'oomau aku la laua i ka hele ana me. ke kaa i ke kanaka opio ke alakai ana aku a kaa ma kekahi aoao o ke alanui 1 Umi-kumamaha. kahi hauwalaau a hoioke nui ole o na kanaka. a e hiki ai hoi iaia ke lohe pono ae i ka leo o ke kanaka opio. I ka ua o Elese noonoo iho ia manawa me.he mea la o! ka lia iloko o kona puuwai oia ka ke kanaka opio e kamailio iho ana iaia ia manawa. Mamuli walē 110 o ka ulia * hoohalawai ia ai laua me ke kupanaha loa, a he mau minuke pokole wale no paha auanei ma ia hooe iho. e hookaawale hou ia ana laua me ka halawai hou ole aku. I< E hookaumaha ia.ana ko'u nponoo ke ike hou ole aku ia oe ka mea nāna i hoopakele i ko'u ola, i ka wa h'ēa la e htti hou aku ai aole i maopopo ia'u." i pane ae ai ua o Elese. Pahola ae la ka hauoli ma na maka o ke kanaka opio no hei mau olelo a kona hoahele. alaila apo mai la oia ia Elese a pili ma kona aōao. a kamailio iho la me ka lep waipane a o.luolu loa o ke ano mali: i "Ke hauoli nei au ;i ka loaa ana o ia manao iā oe. No'a iho. ke ike nei au e hakaka aku ana au me ka ikāika me kekahi poino e olelo mai ana. aole ppnp ia'u e ike hou aku *a oe. ma na ano 'apau, aohe au hopohopo ana iho ho kou ike liqu ole mai ia'u ma nei mua aku, e ike. māu maī ana oe s manaka iho. TJa loaa 110 nae paha kekahi wahi au e hana ai maloko o ka haJekūal : ā'Harrisōn?" ' i "Aohe," wahi a ka Elese pane. "Aka nae, he kaikama-i hine ke 'nana nei maloko o kela halekuāi a'u i ike a i kama- ] aina ai, a mai iaia mai ko'u lohe ua makemakeia kekahi kai- i kamahine kokua hou noloko o ia halekuai. No kana kama jJip ana mai pela ke, nei ?u e loaa ana no kekah'* wahi nō'ū e hanā'ai inaloko o ia hālekuai, o ko'u iini nui ia, no ka mea, he poe ilihune makou me kti makemake loa e toaa mai kēkahi hana 110 ke kokua ana mai ia makou." "O. he mea no kela! He ohana nui no nae kou?" i ninaji hou iho ai ke kanaka opio. "Aolie; p mama wale no aine Ketc a owau no hoi,; ;io Kete nāe he, maM' kona, he eha ma kdhd tfUk f aphe īnUVkil\ liele ā oki loa aku hoi kā hiki kalvi humuhumi , wale 110. llookahi.mea imi a'u i māk^niake'loa ai e Joāa ke; dala ,oia hoi. i hiki ai e loaa kekahi kauka 110 ka lapaau aniiaia." ' / j Oiai o Elese e ae ana i keia mau mea aohe wahil

ano hilahila a hopohopo iki iloko ona. me hc mea la ua kamaaina wale laua kekahi i kekahi no kekahi manawa ioi i mamua aku. a ke nan pono iho la no ho! ke kanaka opio ir.c ka hialaai nui o ke aloha kuio iloko ona. "Kc manao nei au aohe waiwai o kou kanalua ana iho ka loaa o kau hana maloko o kela halekuai.7 -tvahi ana. "L ae mai oe e nana aku au ma ou mau maka i kou ouJi pomai kai. Mai nana aku h6i paha oe i kahi e! Kc ike ku nei a« ma kou mau maka he haawina pomaikai a hauoli loa kou ma nei mua aku. o kau paha e noonoo 1a e holopono ana palia kau noi ana aku no ka' loaa mai o kau hana ame k:. ole." Nee.ae la o Elese i ka akaaka me ka pii ana ae o ka u\.i ma kona papalina no nei mau olelo a kona hoopakele. a i ke kanaka opio e nana pono iho ana i ua o Elesc ia manawa aia ka noonoo iloko ona kahi i *ana ai, me ana ih . aoie oia i ike i kekahi kaikaiAahine noheā a opolu o ka helehelena elike me Elese. "Ae;'oia ko'u makemake loa o ka loaa jnai oaaihana na'u. a eia nae, i hoike aku no au ia oe ia pilikia o'u. he ano hiJa hilānvale au i ke noi aku 1 ka haku oloko o ka halekuai." "O. mai hilahila oe; e koa oe ma na ano apau. aka e hoikv | aku au ia oe i keia, aohe waiwai o kou hilahila ana. o kou hilinai wale mai no i kou pomaikai ma o Hale Venona nei la. a o ka loaa no ia o ka mea au e makemake la." "Hale Yenonar' O. maoli no ka inoa iaia." i naiu I iho ai o Elese. no ka mea, he kanaka maemae ōia o ka hele ; helena, ka olelo a ke ole au e koho hewa o kona naau pu kekahi." Ma keia manawa ua huli ae la laua ma ke alanui Eono a e u pili aku ana iuka ma ia alanui. a ua lilo ka loihi o ia wahi a laua o ka hele ana ku i mea noonoo nui ole ia ae. n > ka lilo' loa i ke kamailio, ka akaaka ame na olelo hoomakeaka a ke kanaka opio. a mamu o ko Elese hoomaopopo ana ua kokoke loa laua i ka halekuai kahi a laua e hele aku ana. alakai aku la ke kanaka opio no kahi o ka pulea e hamama mai ana. I ka hoeā ana aku a laua ma kahi o ka paka, huli ae la ke kanaka opio e hele ma ke)cahi<aoao. a oia ko Elese manawa i haawi aku ai ike aloha me ka i ana aku: "O ke aloha no kou," a haawi pu aku la i kona lima no ke aioha ana. Hopu mai la ke kanaka opio. a ke ike la o E!ese i ke kaomi malie ana iho o ke kanaka opio i kona lima. a hookuu mai la mamua o ko Elese ike ana iho he hewa paha kekahi iloko o ia hana a ke kanaka opio. "Aole keia o ko kaua manawa hope loa e ike ai. e ike hou aku āna no kaua mamua o ka hala ana o keleahi manawa loihi. Pehea la. e hoopoina ana paha oe ia'u?" i ninau mai ai ke kanaka opio. i "O, aole. hōokahi 110. hui hou ole kaua he make no kekaiii o kaua." i aku ai o Elese, me ka maopopo ole iaia o kana mea o ia kamailio ana aku la. Mokuna 111 He Hana Hoohalua Weliweli. Ia hala ana aku a ke kanaka opio huli ae la o Elese a komo aku la ma ka puka o ka halekuai me ke aluka e komo aku ana, a ke lelele wale la 110 kona oili. he haawina i loaa ole iaia mamua. no ka piha oloko i ka hilaliila no kona noi aku a hooleia mai.

Oiai oia e hele la alaalawa hon ae In kona mau maka ma 0 a maanei me ke ake e ike hou ku i ke kanaka opĪQ i haalele mai la iaia. ka mea nonā na liiohiona e paanaau 1a i kona noonoo, ke kanaka u'i hoi nona ka heleheleua aua e li'a ana ia manawa i hoa kaunu mau nona no ia mua aku. Oiai oia e nana la ma o a maanei me ke ake e ike hou aku ia Hale Venona aohe nae oia i ike hou aku iaia, uo ka mea ua paiamimo loa ka Hale komo ana aku ma kekahi aoao o ka halekuai he mau i-a wale np ka mamao, a oiai ua o Elese e hele aku an ama ke alanui a aneane e hiki aku i ka papa kuai, ua lioea mua aku la o Hale noloko loa o kekahi rumi. Ua like ka Hale hele ana me he mea la ua kaniaaina wale oia i na wahi apau oloko o ia halekuai. a'he mēa oīaio no ia. no ka mea, iaia e hele la e kunou aku ana oia i na kaikamahine kūpakako oloko a pela no hoi me ia mau kaikamahine. 1 ko lakou manawa i ike mai ai iaia» me na minoaka lv)omahie ma ko lakou mau papalina. I ko Ilale komo loa ana aku noloko o ka halekuai. liuli la oia ma kekahi aoao. a komo aku la iloko o kekahi runii, 0 ko ka lunahoohana nui keena ia a i kona ike ana aku i ka lunanui kāinailio koke aku la me ka hikiuawe:' "Auhea o Mr. Mokana? O, aia no ka oe nialaila! O. e oluolu oe e hele mai maanei."' "Aohe no hoi he hoohakalia ana aku a Mr. Mokana, o kona hele mai la no ia a komo ilōko o ka' rumi a Hale i makemake ai. "He kanaka o Mokana nona.na makahiki he aneane i ke kanakolu. lie maikai no kona helehelenā; eia nae. he kanaka piha maaka. he ano makona ma kona helehelena ke nana aku. a he piha lokoino ma kekahi mau ano hana. "Heaha keiaj>ilikia nui ou. e Hale. o ka hoea aiia mai la:*' 1 ninaCi mai ai o Mokana. oiai oia e pani malie aku ana i k.i puka mahope o laua. "Aohe o*u pilikia, aka. he manao ko'u i hiki mai la iinu.» ou. Aia he kaikaniahine mawaho e hele mai ana e 110} i.i oe i hana nana maloko nei o keia halekuai. O ka'u i hek* mai la e oluolu oe e haawi aku i kekahi hana mama nana maloko nei o ka halēkuai.*' He minoaka ma na maka o ke kanaka ia manawa aohe nae he pane koke mai. "Ma kekahi wahi e hiki ai ia oe ke kamailio liilii me ia ma kekahi manawa. aole tTae ma kē ano e loaa aku ai ka mana»> i kekahi poe e hooipoipo ana oe me ia." Nee o Halo i ka akaaka. me ka maikai ole 110 nae o kona noonoo ia manawa. "He kaikamahine huapala oia, e Mr. Mokana. eia nae ua like kona hala ole me kekahi bebe hanau hou: He nui kou hialaai nona." Nee hou ae la o Mr. Mokana i ka akaaka me ka naiia a:i»! mai e hiki ai no ia Hale ke ike aku aia iloko ona kekahi manao kolohe. "Hc poloiei ia au i olēlo mai la, aole e nele ana kou niakemake iaia," i pane mai ai o Mokana, "no ka mea. wahi no au i olelo. mai la he kaikamahine u'i oia, a ke ike nei au ua hoOhihi aku la no.hoi ka nananana 1 k : a nalo. Waiho mai oe ia hana na'u e lioomaopopo aku. Ua maopopo ia 4 u ka'u wahi e hoonoho aku ai iaia." ,wahi a Mokana. • Ma keia manawa aia kekahi manao maikai ole iloīeo o Hale kahi i hanā ai. ke hopohopo loa la oia 110 lea hoao akn 0 Mokana e hoowalewale ia Elese, a i ka liala ana o kekahi mau ininuke o kona hakānu ana i hou aku la: "E Mr. Mokana .aole o'u makemake e hoao oe e hana i kekahi mea nona e poino ai. ehke me kolu hoao ofe ana , hoppoino lāia m.a kekahi aiio, no ka mea, he kaikamahinopio maemae loa oia aole i ike i kekahi mea e pili ana i ni hewa o ( keia " . 1 ke ike hiai'ua hauclya Jct kdnaka opj4rke aloha,a lic aiiq HoohllaKHa no lioi kona 1 ka Mokāuā natia mai tha ka nianawa a Mpkana i nee mai ai i ka akaaka iaia, p ia manawa i īioōpa mai ai o Mokaria nia kona por)hiwi. a i mai la: (Aole i piu.