Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 32, 6 August 1920 — He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika. [ARTICLE]

He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika.

MAHELE 11. Ma kela manawa o ka hanini ana aku o na pohaku momi j )j,a iwaho o ke eke, ua ike kpke mai la oia i ka nui o ke ;a!a o kela mau pohaku, aka nae o ka mea ano nui loa ana ike mai ai, o ia no ke eke dala ili a Tazana kona haku. \ ile nia i kuhihewa iki i kela eke dala, no kamea he mau nanawa ina kahi paha o ke kaukani kana ike ana ia Tazana . i.aei ana i kela eke ili ma kona puhaka. l'a ike mai o Alahaki W'epa i kela nana ana aku a Mu- : ami i na pohaku momi makamae, o kona hookomo awiwi • i.> la no ia o kela o keia, aia ka pono o ke komo iloko o ke « ke. a huna hou iho la iloko o kona poli, me ka hoolalau ; na nae o Mugami i kana narta ana i kahi e loa, me he mea ' i. aole ana mea i hoomaopopo ku, o ka hanle ana iho mai W'epa mai. * .MOKUNA XVI. Ma kela haalele ana iho hoi o Amaka Zeke me kona po<.: ) anaka no ka huli ana ia Alahaki ua hookauliilii oia kona poe kanaka ma,kela ame keia wahi, a oia hoi me «liia mau kanaka, ma ke kukuin hema ka lakou hele ana. kona manao paa, ma keia ano iho la, ao!e loa e hiki i .ela lukanela ke pakele mai kona paa hou ana aku i ka I opuia. Mainua o ka hiki ana i ka aina awakea mjf kela la, ua '(• iiioha aku la o Amaka Zeka i kona mau kanaka elua. e 1.-iomaha lakou. aia il*»ko o ua moi nei o na kanaka Arahia n;i uianao kuaki he nui kahi i hana ai, me kona hoi ana akn . ma ka palena oka ululaau. noho iho la oia hoomaha. <) l'.ina pulapuia ana mai ma ke ano ino loa e Alahaki W'epa, : a lawa ia no ka ana ak ui ka inaina ame ka huhu ; \>ko ona e hookau aku i ka hoopa'i o ka make maluna o t eia kanaka: aka o ka mea nana i hooi loa mai i kona inana. o ia no ka pakele pu ana aku o kela kanaka me na po- ; 'ikn makamae a ua o Zeka i ike aku ai, nona ka waiwaiio : liiki aku ma kahi o na dala nunui, e loaa ole mai ai iaia iii< ka maalahi. He hookahi nae mea nana i hoomama iki mai i knna ! i.niao. o ia no kona ike ana iho. aia no ka wahine a Tazana -lalalo o kona malu, nolaila e loaa ana no iaia he huina dala r?!ahuahua. ina nei no kona kuai hoolilo aku i ka poe makemake mai ma ka akau: aole nae o kela wale ae la no ka pomaikai e loaa mai ana iaia, aka o kela mau auka g"ula i hu*iaia e na kanaka Paele, ma ke kahua i ku' ai o ka home o fazana, ana ponoj i puhi ai i ke ahi a lilo i puulehu. Oiai nae ua o Amaka Zeka e nanea la, ua hoopuiwa loa n mai la oia i kona lohe ana aku i kekahi nakeke, ia wa i \ilau koke iho ai oia i kana pu raifela a paa ae la iloko o Vona mau lima, me ka papa ana aku i kona mau hoa noho nialie, aia wale no na maka o ua moi nei o na Arabia, ke ;;aka pono la, ma kahi o ka nakeke ana o ka lohe ana aku. I wahi nae e maopopo pono ai iaia ke ano o kela nakeke, nia paha he holoholona ahiu, a i ole he kanaka paha, ku -koa ae la oia iluna. me ka hakilo ana aku malalo o na lala 'aau haahaa, aia hoi iloko o kona kahaha, ike aku la oia i k-a oili ana niai ō ke poo o kekahi kino wahine.

O Jene Kelekona keia, i kona oili ana mai ma kahi malaeīae, ke alaalawa la kana nana ana nla o a maanei, ina paha he poe mamua aku o kona alahele, ma kela hana ana nae a ua o Jene Kelekona pela i oili pololei aku ai oia mar.iua pono o kalii a Amaka Zeka e noho mai ana, o kona lilo ilio la no ia i pio no ka elua o kamanawa. Xo ka manao hoi o Amaka Zeka, aia no 0 Jene Kelekona maloko o kela hale ana i hoolilo aku ai i halepaahao nona e 'ioho ai malalo 0 na kiai makaala ana a kona mau.kanaka, ra hoopuiwa loa ia mai kona noonoo i ka wa i ike aku ai 1 • ia ka ua pakele kela wahine mai kona mana aku. | Ua nui 110 na popilikia i halawai mai me Tene Kelekona ma kana huaka'i, he elua ona manawa i pakele ai mai na holoholona ahiu mai, a he hookahi manawa mai loaa pono ' -ia i na kanaka e huli nei ia Alahaki Wepa, mamuli wale n»» <• ka nui o na kumulaau, i hiki ai iaia ke pee," me ka jke ole mai o kela poe kanaka ahiki i ko lakou kaawale loa ana mai iaia aku. Xo kela ike ana nae o ua o Jenc Kelekona, aole ona ike 1 aku i kekahi poe, nolaila hoomau aku la no oia i ka hele' aiia imua, me ka maopopo ole nae iaia e hoea aku ana paha! "ia no kekahi wahi i nohoia e na kanaka,' he hookahi nae | manaopaa iloko ona, e hoomau ana no oia i ka hele ana, ina | 1: > he make aku mamua, a he palekana paha, ua like wale no ia mau mea a elua iaia. Oiai hoi o Amaka Zeka e hakilo pono mai ana i kana pio mai kekahi aoao mai o na kumulaau, aia hoi mailuna mai *> j i-e kumulaau ke nana pu mai la o Tazana i kela manawn hookahi. s lle wahi lihi .awe'awe'a hoomaopopo iki iloko o Tazana 'io kana wahine, eia nae, ke hooikaika la oia e hoala mai i knnn wahi i ike ai i kekahi helehelena elike me kela. aole he. w;ihi mea a inaopopo iki, iloko no hoi o kela manawa hookahi. i ]ohe aku ai o Jene'Kelekona i ka nakeke ir>ai ma'iiopo koke aku ona, ia'wa i oili mai ai he mapu nui, me ka ukali hou ana mai.o kekahi mapu okoa aku, a no kona piha '••a i ka maka'u, aole oia ,i k uaku a nana, i ka nui o kela nau niapu, aka hoomaka ae la oia e uwa'me ka leo kapalili, -ne ka holo ana aku 110 kekahi aoao, kahi lioi a Amaka '"'eka ame kona mau kanaka e noho inai ana. Aole i pup.uahulu wale kela. poe kanaka Arabia ma ka ;.nikeike ana mai ia lakou, aka ke pee malie loa \a ua poe nei. ahiki i ke komo ana aku o Jene ilōko o ka ululaau. 0 ko Ukou oili ae la no ia mamua pono ona, o ka paa iho la 110 i.i i ka hopuia īne ka nui ole o lea hana. Iloko hoi o kela manawa hookahi i.haule iho ai o Tazana i'una o ka honua mailuna mai o ke kumulaau, ma kekahi w:\hi kaawale aku, a i kona ike ana aku i na mapu e holo niai ana. kamailio aku la oia ma ka olelo a kela mau liolonolona. me kona kakali ole aku nae o'ka lohe i ka lakou ]■-ane, holo mai Li oia nr> kahi a Jene Kelekona e iiōke la i ke aumeume me Amaka Zeka ,aia hoi ko'na mau kanāka ke wehe la i lio o lakou, a ke kaualako aklt nbi o Zeka ia .lene no kahi o kona lio i ku ai. Oiai nae o Jene e aumeume la, a heaha la ia huli ana mai :;na ihope, ike mai la oia i kana kane e holoakuana, a ia wa i kahea ae ai oia me ka leo nui: "O. e Keoni!" walii ana. "E hoomaikaiia ke Akua 110 kou h.>ea ana mai lā i keia manawa." Mahope pono aku o Tazana aia na,mapu ke.ukali aku la iaia, me ka maopopo mua ole uae i keia mau mapu o Ta/.ana, koe wale no ka lohe ana aku i kana olelo i kamailio niai ai, a ke hooko wale la no lakou, elike me kana kauoha. I ka wa hoi o Amaka Zeka i ike mai ai ia Tazatia ame na mapu, ike iho la oia aole ana e hiki ia lakoū ke kau maluna

o na lio, mamua o ka hoea ana aku o keia kanaka me na holoholona, a hakaka me lakou. Ua kamaaina o Amak* Zcka ia Tazana, o kela kekahi o kona mau enemi ino loa, ; nolaila o ka iini iloko o ua moi nei o fia Afabia, o ia no ka hiki ana iaia ke hookau aku i ka make maluna o Tazana, a pau ka lele ana o ka oili, no kona hoopilikia hou ia ma kana inau hana pakaha ma ia hope aku. Me kela manao iloko ona pela, hapai ae la oia i kana pn raifela iliina, me £e kauoha ana aku i kona mau kanaka, i hookahi ko lakou ki like ana i na pu, o ke kani mai la no ia o ka lakou mau pu i ka manawa hookahi, ā o ka hopena i ikeia, o ia no ka hina ana aku o Tazana ilalo, me kekahi o ria mapu. Na *kela leo o na pu i.kani ae ai, ua ku honua w r ale aku la no ka nui o na mapu ma kahi mamao, me he mea la ua mhka'u lakou ke hookokoke mai, a i ka ike ana o Amaka Zeka, o ka wa- maikai wale no kela i loaa iaia, o ko lakou kau nui ae la no ia maluna o na lio, me ka hookau pu ana ia Jene Kelekona, a hoomaka aku la e holo, make alahele e hoea aku ai no ko lakou wahi hoomoana. Ua hoea pono aku o Amaka Zeka me kana pio noloko o kona kulanakauhale me ka palekana, a lioihoi hou ia aku !a no o Jene Kelekona e hoopaa, maloko o kona hale pelapela, i keia manawa nae, ua hauhoa okoa ia aku la kona mau li?na, me na wawae, i ole ai oia e mahuka hou, me ka hoonohoia hoi he elua mau kiai ma kela hale, he hookah: mamua o ka puka komo a he hookahi mahope. Ma ke ahiahi o kela la, i hoea liilii aku ai na kanaka o ka hele pu ana me Amaka Zeka e huli ia Alahaki Wepa, he hookahi no a lakou hoike, aole. he meheu i loaa ia lakou no kēla kanaka, nolaila ua hooi hou ia aku ka inaina ame ka huhu o ua moi nei o na Arabia. ine ka aa ole o kekahi mea, e hookokoke mai imua o kona a!o. mamu'i o ko lakou kamaaina, ke pii ka huhu o kela kanaka. o ka make wnle nr» ka hoopa'i e kauia aku ai maluna o ka mea e hoao aku aua e hookokoke imua ona. No kela piha ai ka inaina, aia ua inoi nei ke holohoio la, ma ka papahele o kona halelole silika, me ka li'o o'e nae. 0 na olelo hailiili me ke kuamuamu e puka ae la mai kona waha aku. i mea nona e pomaikai ai. Ua lele aku ka manu mai kona punana aku, aia o Wepa ke hele la i ka loa ame ka laula o ka aina. pela pu hoi ka lawe ana aku i kana mau pohaku momi makamae me ia, no kela kuniu. ua kukala ae la o Aniaka Zeka, o ka hoona'i wale no e kauia aku maluna o kela knnaka, ina nei no kona loaa aku i kekahi nianawa o ia no ka make. me ka hoola hou "le no kekahi manawa, mahope o kona paa ana i ka hopuia. I kela pakele ana aku hoi o na kanaka Arabia maluna u ]<o lakou mau lio. aole he noonoo iki iloko o na īnapu i eha ole, ho kaukali anā akn mahope o ke!a poe.'aka hele nui mai la e naua, ina paha ua make kekahi mapu o lakou, a pe'ia 'lioi me ke kanaka i!i keokeo, i hiki ke kamailio i ka lakou olelo. Ile hookahi mapu i make loa. aka no- ka lua aku o miapu, aia no ke oia i!oko oua, a pela no hoi me Tazana, aia, kela mau mapu. ke kaapuni la ma kahi e'waiho ana o Tazana me kekahi mapu. me ka noke ana o kela maii holoholona 1 ka namunamu, me ka hoohalulu ana i ko lakou mau leo. O Tazana nae ka mea i hoi koke mai kona noonoo it)aika-', me kona ala ana ae a noho iluna, ke nana la oia ma kona ;mau aoao apau, me ka ike ana iho, ke kahe la ke koko mai kekahi poohiwi aku ona. Ua ku oia i ka poka ma ka poohiwi, me ka pahi'a loa ana aku o ka poka i kahi e, a no kela ku ana uiai i ka noka, i hina aku ai oia ilalo, eia nae, aole loa he wahi helehelena iki no ke kukonukonu e kona poino, e make aku ai oia, koe wale no ka eha ana o kona poohiwi, he wahi eha nae, e hiki wale ai no ke ola iloko o ka manawa pqkole. Ku okoa ae Ia oia iluna, me ka hele ana aku no kahi ana i ike liope ai i ka wahine, nana i hookomo mai i ka manao aloha iloko ona, a o ia kana i ninau aku ai i kp. nui o na mapu e nana mai ana: "Eiakela wahine ihea? F. hiki ana anei i kekahi o oukon ke hoike mai?""Ua laweia aku oia e kekahi o na kanaka," i pane mai ai kekahi ona mapu. "Owaioe e ka malihini, i hiki ke kamallio ika makou olelo?"

"Owau keia o Tazana, ka hiena oloko o na ululaau kanaka ole, a o ke kanaka ikaika hookahi e ku aku nei imua o oukou. I ka wa e puka ai ko'u leo nui mai kuu waha aku, e noho liamau auanei na holoholona apau oloko nei o ka ululaau, mamuli o ka maka'u, c naka ai ko lakou mau kinonie ka haalulu. Owau keia o Tazana o na inapu. Ua ma'a keia manawa o ko'u hele ana no na aina mamao, aka nae ua huli hoi hou mai nei au imua o ko'u lahui." "Ae, o Tazana kena," i pane mai ai hoi kekahi mapu oko»a | aku. "Ua ike au iaia mamua, a ua poinaikai kakou i koni huli hoi hou aua mai nei; nolaila i hookahi ko kakou hele like ana iloko o ka uhilaau, a i hookahi ko kakou huli like ana i mau meaai na kakou." Hookokoke mai la ka nui aku o na mapu ja Tazqna mo ka honihoni ana mai i kona kino, oiai hoi o Tazana e ku malie la i kahi hookahi, me ka makaukau mau nae i na wa apau, e hoikeike aku i kona ikaika imua o kela mau mapu, ina e hoao mai ana kekahi o lakou e hoonahoa iaia. aka nae i ka ana o ua mau mapu uei, aole he pilikia mai ia Tazana aku, ua liuli aku Ia ka noonoo ana o ua mau mapu nc*r i i ka hoa o lakou i ku i ka poka. Ua ku no kela mapu i'ka poka, eia nae ua pahi'a wale no ka poka ma kona poo, me ke komo ole iloko, a i ka hoi hou ana mai o ka noonoo maikai iloko o ua mapu nei, me he mea la, he wahi eha liilii wale no ka i loaa aku iaia. e nilikia oie ai koua hui pu ana aku me kona mau hoa, ma ka lakou huaka'i hele. • I kela auhee ana aku o na manao kanalua iloko o nā mapu ne» ko Tazana ano oiaio maoli, hoike nui mai ia lakou iaia, 110 ko lakou kaah'ele ana.ma ke kukulu hikina, a iko lakoa honi ana i ke ea o kekahi wahine, ua konoia mai lakou e haalele aku i ko lakou alaliele, a hookolo mai la mahope *.• ke ea o ka wahine, a oiai ua lilo aku kela wahine i ke kanaka Araliia, hoakaka nui mai la i ko.lakou makemake, e hoomau itku i kō lakou hele ana, no ka lakou wahi i makemake m ua ai, aka ua paakiki aku la o Tazana e hookolo lakou | mahope o ke kanaka Arabia, a e pepehi aku i kela kanaka, , me ka lawe ana mai i ka wahine malalo o ko lakou malu. j Ua hoole paakiki 110 na mapu, ma ko lakou kaahele ! ana no ka hikina, pela no hoi.o Tazana i paakiki aku ai, e l'heie lakou e pepehi i ke kanaka Arabia, o ka lakou nae i | hooholo like ai, o ia ko lakou liele mua ana no kahikina, t huli ai i mau meaai na lakou, a i ka hala ana o kekahi mau I la, ia wa lakou e huli hoi hou mai ai ihope, a huli aku np • kela kanaka Arabia. He ae.ole no ko Tazana i kela manao o na mapu, o konā nana iho nae. ua«nui ka eha i loaa iaia, nolaila he oi loa aku I ka pono o ka hoomanawanui ana ahiki i ke ola ana o eha, ia wa e hooko aku ai i kana mea i manao mua ai, 110 j ka hookau ana aku i ka hoopa'i maluna o ke kanaka Arabia.i ; Mamuli iho la o ka ae aku o k*la mau mapu i ko Ta-' zana manao, nolaila ua holopono loa kela lawepio hou ana 'i'i j Akena Zeka ia Jene K'elekona, a i hakalia no a komo o Jene J noloko o kona halepaahao, me ka hauhoaia o kona mau ! , lima ame na wawae i ke kaula, o ka haalele iho la 110 ia oJ ka moi o na Arabia, i kona kulanakauhale. a hookolo aka la; mahope o ka meheu o ke kanaka nana i hoohoka mai i oia ka ĪAikanela Alabaki Wepa. | Oiai hoi o Jene Kelekoiia e noho la ma lee ano he paahao,

me ka pau o kona manaolana no ka hoea aku o Tazana a hoopakele ae jaia mai ka mana mai o kela moi o na kanaka Arabi3, aia ualeane nei ana ke hele pu la nie na mapu, kona inau hoa i maa o ka noho ana o na inakahiki he iwākaluakumamakahi, aka aia nae iloko o kona noonoo, kekahi mea nana Uioopilikia loa mai iaia, o ia koua kuleana ole, e hele pu ai me na mapu, āka aia kona wahi iwaeua o na kanaka i like aku me ia ke ano. Aole o kela wale ae la no ka mea nana i hoopilikia nui aku i kona noonoo, aka. o ia no kona hele ana aku e hookau i ka make maluna o ke kanaka Arabia, a e kaili mai i kela wahine, e paa la maialo o kona malu, ma ke ano i kokoolua no ia nei, elike ine ke ano iwaena o na holoholnna. Uoko o ka noonoo o ua o Tazana, he wahine malihini loa o Jene, no kekahi lahui okoa, i kona wa i ike ai iaia, ua hoo-i holo koke koua noonoo, o kela kona kokoolua e kohu pono' ai ke kaunu ana; a i kela manawa ana i hom inai ai i konaj ea, akahi no a ike maoli iho oia. o kela no ka wahine hookahi ana i iini nūi ai, a o ka wahine hookahi no hoi ana o ka hele ( ana e huli inaloko o na ululaau, nona ka hohono ana i ai maloko o ke kulanakauhale o na kanaka Arabia. I O kekahi mea nui loa no hoi iloko o kona noonoo,-o ia no; keia mau pohaku momi makamae ana. ke!a - niau pohaku j momi. ana e manao mau la. aia 110 ia malalo o ka malu o Amaka Zeka, nolaila alua mau mea ano nui loa, e makepono | ai kona hoi hou ana aku iloko o kahi hoomoana o na kanaka ■ Arabia. Ma kela huakai hele a Tazana me na mapu, i hoike piha ?.ku ai oia i koua manao ame ke kumu nui o kona makemake ana e hoi aku no kahi hoomoana o na kanaka Arabia. aka nae iaia i ninau aku ai i kela mau mapu, ina e liiki ana ia lakou ke kokua mai iaia. he elua wale' no o kela poe mapu i ae mai i kona manao, oia o Tagala ame e'uka, 110 ka nui ae n na mapu, ua hoole loa mai lakou, i ka hooko anā i ko Tazana uiakemake. j

O keia mau mapu elua i ae mai la i ko Tazana nianao, o laiia kekahi mau mapu kino ikaika. ,he opiopio ke kino o kek?hi. a ua oo hoi kona kokoolua. r)*Cuka nae o laua ka mea oi loa o ka makemake e hele pu me Tazana, no ka mea mamuli o ka opiopio o kona kino, me ka nui pu o k.t ikaika, pela iho la oia i makeinake ai e hoohana ia ikaik.i ona, ma o ka halawai kino ana aku me na euemi, aka no ■Tagala nae, he okoa loa kona nnonno, aia ke kuko aine ka iiui o konni puuwai, maluna o kela wahine.'o ke kailiia ana e ke kanaka Arabia, me kona .nana ole mai ia 'i'a/ana, aka ina no ka loaa o ka manawa maikai iaia, alaila e kaili ana oia i kela wahine a lilo nana, me ka hoolmka mni ia Tazana. I'oko nne o ka hele o ke kino o Tagola a 00, he o ia mau no kona ikaika. me ke kania o kona weli. e na mapu e ae. Ua nui na pilikia ame na poino ana i alo ai iloko o kona mau la. a ua hele nn- hoi keia mapu a piha me ka iuaalea, a mamuli o ke kamaaina o kona mau hoa iaia, aole o lakou hoa'» e lioala mai i' na mea e hakaka ai, ;.Va e hoolohe mau ana lakon iaia, me he mea la, oia ko lakou moi. He kaokoa loa ke ano o keia mapu, mai ka nui ae o kona inau hr.a, o ia ka nolio malie, aole he walaau wale mai. a i o'e. konio tnai paha iloko o na hana hoohauoli. a (»iai nae o Tax;>na i kau--ak.it ,ai i kona manaolana no ka holopono o kana huakai maluna o keia mau mapu, aole oia i ike i ka meahuna iloko o Ta»ala, no ka nui o ka hoowahawaha ame ka lilo o kela mapu iaia, o ka mea wale no nana i kaohi akr i keln mapu, mai ka hoike okoa ana mai ia hoowahawaha, 0 ia-nn kona maka'u me ka hopohopo, ia Tazana, no ka oi ae o ka ikaika mamua ona. No elua la kela hele ana a lakou ma ka haua liuli i mau meaai na lakeu, ia wa i haalele aku ai o Tazana me'kona mairhoa i ka nui o na mapu, aole keia i lilo i mea ano e, a 1 kv(jftii"paha e hookaumahaia aku ai ka manao o ka nui ae 0 na'niapu; aka nana wale mai la no lakou i ka hele o Tazana'mc leona mau hoa ma ka lakou. huakai, me he wahi mea no ole loa la kela i ko lakou noonoo. Aole nae.i lilo i hana maalahi na Tazana, ka ume ana mai 1 ka hoonoo o kona mau hoa mapu elua, no ka me'a e poina maii ana i kela mau mapu, ke ano o ka lakou hana e hele nei; no ka meā ; aole e hiki i na mapu ke hoomanao i leekahi hana manawa loihi, nka e lilo mau ana ko lakon noouoo i o a iahei, elike me na mea e oili ae ana imua o ko lakou alo. • ' . Ma ka hikimua me ka eleu ma na mea apau ,o Cuka ka mapu helu ekahl, o ka pilikia nae, i kona, wa e ike aku ai i kekahi kumulaau hina, e lilo koke *aku ana kona noonoo ilaila, mamuli o kona- ike, he nui na elelu ame na holoholona kolo e ae malalo o keia kumulaau. o ka lilo aku la no ia o kela inapu ma ka huli ana i na meaai ono loa, a ke ha'oha';, 0 Tazana no kona wahi i nalowale ai, e liuli hoi hou ma? ana oia ihope no ka huli ana iaia, me ka loaa aku, e noke ana i ka ai i na holoholona liilii, a me ka hoomanawanui wale uo o Tazana e kakali aku ai ahiki i ka nau ana o na holoholona kolo o kela wahi, alaila hiki ia Cuka ke haalele aku, a hahai mai'la iaiat' L r a like no ka lua o na mapu me kela, no ka mea ia Tazana hoi e manao mai ana aia no paha o Tagala ke hoomau la i ka hele. iaia e huli mai ai, loaa mai )a kela mapu e paani ana me kekahi mau pulelehua i hele a nawaliwali, me ka noho ana aku uana i kela holoholona liilii, a iaia no paha ka ike, e pak*elc ana kela mau holoholona, he hookahi no pa'i ana a kona mau lima huluhulu, ua pakii iho la ka pulelehua, a o ka hope loa o kana hana, o ia no ka hookomo ana ae iloko o kona waha. Mamuli o keia mau hana a kona mau hoa, ua ulolohi maoli ka 1 azana huaka i no ke kulanakauhale i noho ai o na kanaka Arabia, ,eia nae aole no oia i paupauaho i kela niau hana a kona mau hoa, oiai aia maluna o kela mau mapu, kā kau ana aku o kona manaolana. no kona maluna ■; na enemi, mamua o kona ku hookahi ana aku imua o ka heluna nui o na.kanaka Arabia, me ka lakou mau pu raitela Ife nui na manawa i aneane ai kela mau mapu e haalele ia Tazana. aka nae. mamuli o ko r Jazana noke mau aku i ke kamailio i ka nui o na meaai, ame na pomaikai q loaa ana ia lakou, ke hoea no-ke kulanakauhale o na kanaka Arābia, pela \yale np i.hoomau akii ai kela mau mapu i ka hele ana. a ua hele njp hoi a. aui ka la ma kekahi ki kaiae malie, honi aku la lakou i ke ea o na kanaka Arabia, n mAopopo loa iho la i na mapu, ua kokoke loa lakou e hoeai kalii 1 makemakeia * O Tazan.a no mamua e hele la, ahiki i ko lakou kau pono ana ae maluna o kekahi wahi e ahuwale ai oloko o ka pa. akahi i ku ai o na kauhale, aia no hr»i na mapu a elua ke pili kokoke aku la ia Tazana. aole hoi kela ano lioonunuha o laua. a molowa paha, aka aia ka hoihoi iloko o laua nakahi. Alakai aku la o Tazana i kona mau hoa nolalo o kahi paapu i na lala laau, e-hiki ole ai lakou ke ikeia mai. me ke ahuwale nae ia lakou ke nana aku i ka poe e holoholo ana iloko o ka na, aole i loihi ko lakou noho ana ihn ma kela wahi, o ka oili mai la no ia o kekahi kanaka Arabia mailoko mai o ka na, maluna o kona lio a hoomaka aku la e holo, ma kekahi alanui ololi. ia wa i hawanawana aku ai o Tazana i na mapu, e npho malie iaua ma kola wāhi, a e hookolo oia mahone o kela kanakā Arabia. o kona hoomaka aku la no ia e mahina o.na kumulaau, ma ke alahele pololei, o kahi a ua kanaka nei e ho,lo la. Ke hoomau la uo ke kanaka Arabia i ka holo. me ka noona oole ae aia ke hoohalua aku ln ka poino iaia mahope mai. oiai hoi o Tazana e holo la ahiki i kona oili ana aku mamua o kahi a ua kanaka nei e holo mai ana, ia.wa i iho mai ai oia ahiki i ke kau. aua ma k.ekahi lala e moe pololei aiia ma kā moali alanui, a ke kanaka, oiai nae he mau ma-

hiua wale aku 110 i hala, he hoa hanohano o Tazana noluK*» ka hale ahaolelo ma Ladana, he kanaka kulana kiekie, i mahalo nui ia no kona kulana hoopono a mikee i ka pono kaulike o. na mea apau. llakalia no a kaa pono ae ka lio o ke kanaka Arabia malalo o kahi a Tazana e kau ana, he nakeke ana no ka laau, aia hoi, o ka lele iho la no ia o Tazana a kau ana mahope o ke kanaka Afabia, me ka paa koke ana aku o ke kania-i o u,i kanaka nei i ka hopuia, a kaualakoia mai la mailuna mai o ka lio, a haule ana ilalo, a iloko o na minuke helu wale no he umi. ua kaawale aku la ke ola mai kela kanaka aku, a lilo inai Ia kona mau lole apau e komo ana ia Tazana. Mc ka hoohakalia ole iho, i hoi 'pololei aku ai o 'iaaailn iniua o kona mau hoa, e noho mai ana no ua mau mnpu nei. a hoikeike aku lao Tazana ia laua i kana puolo, me ka lalau ana mai o na mapu, i ka puolo, me ka nnke ana ika honihoni, no ka mea, ua malihini loa na mapu ia mea he lole, * iloko no hoi o ia manawa hookahi, i hoakaka aku ai o Ta> zana i kana mea i manao a ie hana aku tio kela lole. Mai kela wahi mai a lakou e noho anii i alakai hou aku ai 0 Tazana i kona, mau hoa noloko o ka ululaau, ma kahi e ku pono ana i ka moali alanui,, no ka mea aia iloko o ka noonoo o Tazana kekahi mea ana i hoolala ai, no ka hoea mai i ka wa e hookoia ai, i hiki ai iaia ke hoolawa aku i kona mau hoa, me na' lole, elike me kela lole ama o ka lawe ana mai ke kanaka Arabia mai. Aole no i loihi loa kela pee ana iho a lakou, ia wa i oili mai ai he elua mau kanaka Araftla e huli hoi ana noloko o ka pa, e noke ana nO hoi i ke kamailio me ka akaaka anl. n i ke kaalo pono ana at manuu o lakou nei, o ka wa no ia 1 lele like mai ai na mapu me Tazana maluna o laua. o ia no oe o kekahi mau kaa enekini nunui, o ka paa iho la no u o ua mau kanaka nei, aohe wahi puai leo. a iloko o ka manawa pokole. o ka make iho la no ia ,me ka wehewehe kokv ana mai o Tazana i ko laua mau lole, a hoi nui aku la no kahi mua a laknu i kau ai, no ka nana pono ana i kela mau lole. a ,no ka hookuku ana hoi maluna o ko lakou mau kinn. I ke!a hnea ana aku no kahi o na kumulaau nunui, hookomo pakahi aku la o Tazana i na mapu me na lole n na kanaka Arahia, a knmo pu ihn la no hoi oia i kona lole, a ke nanaia aku lakou mai kahi mamao mai, aole loa e hiki ana i kekahi mea ke ike mai, he mau mapu kela, aka he hookahi nn a laknu mea e Olelo ae ai, he poe kanaka Arahia \Yak» no kela a ekolu.

Ke hele aku la e .ihiahi i kela in.inawa, aia ik» o Ta*ana hie kana mau inapu ke hoekepue la iluna o ke kunnilaau, aka nae ke hakilo pono loa la oia i ka liale ana i honi ai i ke ea o ka wahine. kona ike aku no i ka nolm mai o na koa kiai e'ua mawaho, a ke hoomaopopo pu la no hoi oia i ka halelole o Amaka Zeka, me ka paa o kona manno, e loaa ana iaia kana mau pohaku makamae maloko o kela hale ke hr.ea- <iia inalaila'me ka maalahi loa. 1 kā wa hoi i paa aku ai ka lole o na mapu, ua lilo ia i mea 110 laua e hauoli loa ai. me ka noke mau ana no hoi i ka honihoni i kela ■mau lole. e awihi aku ana ka nana ana o kekahi maluna o kekahi, me he mea la, e i aku ana, o kona lole ka oi o ka nmi. a oiai he mapu piha eleu loa o Cuka, ua lalau okoa aku la oia i ka puio'ulo'u ma kc poo o Tagala. a luiki mai la, no keia liana a Ouka, i hoopiiia aku a: ka inaina wela iīoko o kona hoa, o ko laua noke iho la no ia i ka hakaka, ahiki i ke komo okoa ana mai o Tazana c uwao, aole nae ia he hana maalahi, aka me ka nui nd o kd hana o 1 azana, i hooika.ika ai, ahiki i ka hookaawaleia ana o ua mau mapu nei. »Heaha la ia mea he mihi al>u, a he ahewa mai, i ka noonoo o na mapu. aole iakou i ike i ka rula o ni kanaka, aka noke aku la o Tazana i ka hoakaka i na mapu. he hookah' wale no alahele e holopoho ai na hana i hoolalaia e lakou, o īa no ka hoopau loa ana i ka hakaka, a e hoopoina Koi i k° laua mau inanao huhu. ua akakuu mai la ka huliu o ua mu mapu nei, ahiki i ko laua noho malie ana, me ke kakali akii i na kauoha niai ko lāiia'alakai ma./;Uio Akl laua mea <• hana aku ai. ' I ka uhi ana hiai o' Va poēlēele, e hiki ole ai ke ikeia aku ka maaloalo ae o ka poe malpko o ka pa, afakai aku la <> Ta/.ana i kaha mau māpil elua «o ka aoao mnhope mai o ke kua o na kauhale, .ā pinana mua *iku la o Ta?.ana a kau iluna o ka pa, me ka-opeopp ana i kona Jolc a paa iloko 0 kona lima. No kona hopohopo o hihia lole o n amapu i nm laau manamana.o ka pa, kauoha mai la <sia ia laua e noho malie, a inailuna mai o ka pā, i hoomoe niai ai oia i kana laau ilie, a ma keli laau 1 i. p'ihana pakahi āku ai ua iha-i mapu nei ahiki i ko lakou pau loa ana i ke kau iluna 0 ka pa, a l?e hana maalahi loa no lakou ka lele ana aku iloko. Oiai ua maopoi>o ia Tazana kahi i ku ai o ka hale i hoopaaia ai ka wahine, alakai pololei aku la oia i kona mau hoa no kela hale, a i ko lakou hoea ana ae mahopt? mai o ke kua, hoomaka mai la lakou e hoohanuhanu, me ka Koni ana aku o Tazana i ke ea wahine, pela po hoi me na mapu. Iloko o ka noonoo o Cuka, ina no ka loaa o ka wahine i hoopaaia maloko o ka hale ia lakou, alaila o Ta/.ana wale ka mea kuleaua i kela wāhine, o kana wale no i makemak** ai ma ke ano he uku no kona luhi, o ia kona ai aku i 4i:i meaai a na kanaka Arabia, elike 110 me ia a Tazana i hoike mua aku ai iaia, aka nae no 1 aole ana uku e ae e kau nui Ia o kona noonoo, o ka lilo wale mai 110 o kela wahiue nana, a e hooneleia o Tazana, ina no ia he kumu e hoohanaia ai na ikaika o ko laua mau aahuki, i wahi e maopopo ai ka inea 1 kuleana i'o i ka wahine. I ka maopopo loa ana ia Tazana, aia no kela wahine m«iloko o ka hale i hoopaaia ai oia, ia wa i alakai hou aku ai oia i kana mau mapu, no ka halelole o Amaka Zeka, ua ike mai no kekahi kanaka Arahia o ka maalo ana ae me elua mau Paele ia lakou nei, aka no ka poeleele, a no ke kitfjihewa mai, he poe kanaka /Vrahia no ke!a, ua hefe lōa aku I-i no lakou, me ka hoolpkoke ole mai ia Tazana ma, ahiki i ko lakou nei kaa pono ana ae mahope o ka ; halc 6 Amaka Zeka. Aia np ua moi n.ei o na kanaka Arahia iloko kāhi.i ndho ai, e mala'ma ana i kekahi aha kukakuka me kona mau 'lukanela, a V*e hoolohe mai la o Tazana i ka lakou mau me« e kamailio la, me ka iiiaopopo. loa iaia o ka lakou mau ole!<> apau. MOKUNA XVII. Iloko o kela manawa e noho paahao al\a ka Lukanel.* \Vepa malalo o.na koa Ahesinia, aia oia k$ lioolala niau la 1 na. alahele e palekana ai oia, aka nae nihope o ka holo mahuka ana o Muganii, me'kā ike ole ia, ua.oi loa mai la ka makaala ia o ka Lukanela Wepa e na. koa, e lilo ai kana mau hoao ana e mahuka i mea w.ai\vai ole' ' 1 v I kekahi manawa nae, ua ala ae no kekahi manao iloko oka Lukanela W'epā, e ki r pe aku ike kāpenā oka pualikoa me kekahi hāpā o ieana mau pohaku makamae; eia nae 110 kona hopohopo o koija aki; auanei oia e haawi mai i kela mau pohaku apau, o ke kumu wale no ia o kona hoao oKana aku e ki-pe, aka nae ke imi mau la 110 oia i wahi nona e pakele ai mai kona noho pio ana. - laia no paha ka ike i kana mēa e hana aku ai, i wahi nona e hookuuia 'mai ai i kekahi ia, he manawa mahope mai o ka holo mahuka ana o Mugami, ua kauoha aku la oia i ke koa nana e kiai aila iaia, e hele aleu a hoikē : ko lakou haku, no ko ia nei.makemake e hui puae kamaiiio pu me ia, ua aeia mai la kana noi, me ke kauoha pii ia anā mai, e hele aku oia no ka hālelole o Abua Muraka.' (Aole i pau.)