Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 35, 27 August 1920 — Page 5

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

                                                Ka Nupepa Kuokoa

                        KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

                                                He Moolelo no

 

                                                    TAZANA

 

                                                       a i ole

                                    Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na

                                                Kapakai o Aferika.

 

                                                     Mahele II.

 

                                                       ………

                       

            Me ka eleu loa, ua holo aku la oia e nana maloko o kona pa, ina paha e ike aku ana oia i ka mea aihue, me ka pinana @koa ana maluna o na kumulaau e huli ai, aole no oua ike aku, no ka mea, aole i koaa iaia ka ike elike me ia i loaa ia Tazana, oi noke wale aku no oia i ka huli, ahiki i kona hoopau okoa ana.

            Oiai ua loaa ka ikaika maikai ia Mugami, no ka nui o kana mau meaai, pela hoi ka nui o ka wa hiamoe me ka oluo’u, o kona hoomakaukau iho la no ia no kana huaka’i hele. No kona aina, iloko o ka manawa pokole, aia ua o Mugami iloko o ka hihipe’a o ka ululaau e hele la. Me he mea la, aole loa oia i ike i ka maka’u i na holoholona ahiu o ka ululeau. Eia nae, ua loaa hou mai la iaia kekahi laau loihi, i pan@ ma kahi o kela laau ana i aihueia e ka mapu.

            Oiai hoi o Tagala, kela mapu nana i aihue ia Jene Kelekona. E noke ana i ke nahu i na kaula i hoopaaia ai ma na lima ame na wawae o Jene Kelekona. Aia ke hookokoke loa mai la ka liona, o ka ike ana mai ia laua nei, a ke hoomakaukau la e lele mai maluna o ka mapu.

            Aole he ike aku o Tagala i kela liona, no ka mea aia kona @ua i ka liona, a o ke alo, aia ia Jene Kelekona, me ka hooikaika ana e kaawale ae na lima ame na wawae o kela wahine mai kona paapio ana.

            Hoko nae o ka nanea o Tagala ma kana hana, ua hoopuiwa loa ia mai oia. i ka lohe ana aku i ka leo kuwo o ka liona, eia nae ua lohi loa kona hoomaopopo ana i ka poino, a ma kahi o kona huli mai ihope. Ua hoomaka aku la o Tagala e holo no kekahi aoao. Mai kahi o ka leo ana o ka lohe ana aku. Eia nae, ua lele pololei aku la ka liona a kau ana maluna @ ke akua o ka mapu. O ka hoomaka iho la no ia o ua mau holoholona nei e hakaka.

            Ua hina ka mapu ilalo, i kela wa i kau pono aku ai o ka liona maluna o kona kua, aka nae ua huli mai la ka mapu e nanahu i kona mau niho, ma kahi e loaa aku ana iaia. Aia hoi na lima ke pa’I la me ka ikaika ma ke poo o ka liona. E poniuniu ai no, ina e loaa pono mai ana ia kaua e kuu makamaka heluhelu. Aka uae he wahi mea liilii loa ia i ka liona. No ka mea i kela ike ana aku i ka hakaka mai o ka mapu me ia, ua noke aku la kona mau niho nunui ooi i ke nahu a weluwelu ke kino o Tagala. Aia hoi na wawae ke noke la i ke kope. A no ka hapaha hora paha kela noke ana a laua i ka hakaka. Ua make loa iho la ka mapu.

            I ka hiki ole ana i ka hoa paio o ka liona ke onioni ae, ku malie iho la ua holoholona ne ii kahi hookahi, me ka alaalawa ana nae o na maka ma o a maanei, me he mea la, e nana ana oia, o ka ike aku i kekahi enemi hou. Alaila hoohuli aku kona noonoo ilaila, aole nae ona ike aku i kekahi mea, koe wale no ke kino o Jene Kelekona. E waiho oni ole ma ana, ma kahi he kaualima kapuai wale no ke kaawale mai iaia aku.

            Me ka leo o ka mea e hoike mai ana i kona piha me ka huhu, i keehi ku ai na wawae mua o ka liona maluna o ke kino o Tagala, a hoomaka ae la e kuwo me ka leo nui. Me ka hele hoi o na maka a hulili me ka huhu, a i ke kuu ana iho o ka leo o ua liona nei, nana hou mai la ma kahi e waiho ana o ke kino o Jene Kelekona, me ka upaupa ana iho o kona waha. Me he mea la, ua ono loa i ka i’o ka naka, alaila. Ku malie ae la ua liona nei iluna. A hele mai la no ka nana ana i ke kino o ka wahine opio.

            O kahi nae o ka laki, ua maule maoli o Jene Kelekona, me ke kupouli o kona noonoo. Aole ona ike ae i @a liona, @ oiai kona kino e waiho malie la, hele aku la ka liona a ku iho la ma kona aoao, me ka noke ana i ka honihoni. Me he mea la e nana ana kela liona, ina paha he ola kekahi iloko o ke kino, a i ole ua make paha, aka i wahi nae e maopopo loa a ii ka liona, ua make i’o kela wahine, papale aku la kekahi wawae o ua holoholona nei, ahiki i ka huli aoao ana o Hene Kelekona, aole no he wahi mea a onioni ae ua o Jene, a o kahi o ka laki, ua nakeke mai la kekahi mea, i kela manawa, o ka huli koke aka la no ia o ka nana ana a ka liona i kahi e, me ka holo ana aku no kahi o ka mapu e waiho mai ana, ua kuhihewa loa kela liona, he holoholona okoa ka mea uona kela nakeke, a e hele ae ana e ai i ka mapu.

            I kela hoea ana aku o ka liona no kahi e waiho ana o kana meaai, o kona hoomaka koke aku la no ia e ai, me ka huli o ke kua i kahi o Jene Kelekona e waiho ana, a oiai kela holoholona e noke ana i ka hoonuu, o ka wa ia i kaakaa ae ai na maka o Jene Kelekona, a ike aku la i ka liona, aole no i kaawale loa mai iaia aku. Aia ka maka'u me ka weliweli iloko ona, no ka mea he make wale no ka haawina e kau mai ana maluna ona, in a no paha oia e kahea ae ana, a e uwe ae ana paha, aole no ia he mea e pakele ai o kona ola, ua oi aku ka pono o kona noho malie loa ana in a no he make ke kau mai ana maluna ona, mai kela holoholona mai, ua hiki no, uaoi aku ia mamua o kona make i ka mapu.

            Maopopo iho la i ua o Jene Kelekona, ua pepehiia ka mapu a make e kela liona. A o kona mea ia e noke ana i ka ai, alaila hoala mai la oia i ka noonoo iloko o kona poo heaha la kana mea e hana aku ai, i wahi nona e palekana ai?

            He hana paakiki nona ke kaawale ana mai kela wahi aku. Me ka paa o kona mau lima awe na wawe i ke kaula; he hookahi nae mea ana e ha'oha'o loa la, aole he aha o kona mau lima, me na wawae a no ka manawa mua loa, akahi no oia a ike, eia ka ua kaawale loa kona mau lima a elua, mai ko laua paa ana i kahi hookahi, aka, aia kela mau lima ona, ma ka aoao kahi i waiho ai.

            Hoonioni pu ae la no hoi oia i kona mau wawae, ua like pu no ke kaawale o kekahi wawae mai kekahi mai, a hoomanao ae la oia, ua mokumoku ke kaula i hoopaaia ai, mamuli o ka noke ana o ka mapu i ka nahunahu me kona mau niho ooi, a no ka hoea wale ana mai no o ka liona, pela iho la i ko ole ai ka ka mapu mea i makemake ai maluna ona.

            Ua hoopiha loa ia o Jene Kelekona me ka olioli, i kela ike ana iho, ua kaawale loa kona kino mai ka paa ana i ke kaula, eia nae, heaha ka waiwai o kela hauoli, oiai ka poin@ ua kokoke loa imua o kona alo? Ina paha o keia kaawale ana o kona mau lima ame na wawae, a he wahi okoa loa aku. Aole oia e hoohakalia iho ana i ka imi koke ana aku i wahi nona e palekana ai, aka ma kela noho kokoke la mai o ka liona, he hana paakiki loa iaia, ka hoao ana e pakele mai ka make aku.

            O ke kumulaau kokoke loa mai iaia, aia ma kahi o hookahi haneri kapuai ke kaawale mai iaia aku, oiai hoi, @e kaualima wale no kapuai ke kaawale o ka kiona mai laia aku, in a oia e hoao ana e ku iluna, a hoomoka e holo no kela kumulaau, e paa koke aku ana oia i ka liona, a o kona make no ia, no ka mea aole e ae ana kela liona, e hookuu mai iaia e pakele; oiai e minamina loa ana kela holoholona, iaia i meaai no kekahi manawa hou aku e pololi ai oia. 

            No kela mau no nae o ka huli o ke alo o ka liona i kahi e a o kona kua ke huli aku la ia Jene Kelekona, nolaila hooholo ilio la ua wahine opio nei, aole he hana pono nona ka noka malie wale ana no pela, oiai e waiho mai ana no he mau alahele lehulehu nona e pakele ai, nolaila hoomaka aku @a oia e olokaa i kona kino ma ke alahele e ku pono ana i kahi o ke kumulaau, me ke akahele loa nae, e moe kona kino ma kela kulana kahiko a ka liona i ike mai ai iaia.

            No kekahi mau manawa lehulehu kela ana o ke alokaa anaaku iaia iho, aole no he wahi mea a huli mai o ka liona nana iaia, me ka mamao iki ana aku mae o ua o Jene Kelekona mai ka liona aku.

            Hoomau hou aku la no oia i ke olokaa ana i kona kino, a ke hookokoke mau aku la oia i kahi i ku ai o ke kumulaau nui, me kona manao, in a aole e ike mai ana kela liona iaia, alaila e hoao okoa maoli ana oia e ku iluna, alaila holo me kona mama apau, aia ka pono o kona kau iluna o ke kumulaau, mamua o ka ike anan mai o ka liona iaia.

            Oiai no nae o Jene Kelekona e olokaa ana i kona kino, uaalawa ino aku la ke poo o ka liona, ma kahi ana i ike ai i ka waiho o ke kino o ka wahine opio, a ike aku la ia Jene i ka nee, a mamao loa mai iaia aku, a i ka huli ana mai o ke alo o Jene Kelekona i kahi o ka liona, ike mai la i ka haka pono aku o na maka hulili o ua holoholona nei, a no kekahi mau minuke, aole e hike ia Jene Kelekona ke oni; pela no hoi me ka liona, aole he oui ae mai kona wahi e noho ana e ai i ka mapu.

            No kela noho malie loa nae o Jene i kahi hookahi, ua kulou hou iho la ke poo o ka liona ilalo e ai ai i ka mapu, eia nae, ke hoolohe mai la no kona mau pepeiao, a kehoawihi iki mai la no hoi kekahi maka, no kahi a Jene e moe nei me ka malie.

            Aohe hana aku i koe ma ka aoao o Jene Kelekona, hooholo iho la ua wahine opio nei, e mauna oia i kona ola iho, ina no no ka make, he mea hiki ole ia iaia ke alo ae, a in a no hoi no ke ola, ua pomaikai maoli oia, me kela manao iloko on a, o kona ala ino ae la no ia iluna, a hoomaka aku la e holo me kona mama apau no kahi o ke kumulaau.

            O ka liona pu kekahi i ku ae iluna, a hoomaka mai la e a'ualu, a iwaena o ua holoholona ahiu apau, o ka liona kekahi o na holoholona mama loa, oiai nae ua kokoke loa o Jene Kelekona i kahi o ke kumulaa, ua kaa ka pono nui ma kona aoao, no ka mea hakalia no iaia a paa ana i kekahi lala laau nui, pa ana no kona kamaa i ka wawae o ka liona, a hala aku la ua holoholona nei i kekahi aoao, a me ka hooikaika oia i pupue aku ai, ahiki i kona kau pono ana maluna o ka lala laau, akahi no a manao ae ka palekana mai ka make mai.

            I kela ike ana o ka liona ua hoohoka ino ia aku oia e ka mea ana i manao kuhihewa ai he pio nana, ua piha loa oia me ka inaina, a ke noke la ua holoholona nei i ka holoholo malalo o ke kumulaau, e noke ana hoi i ke kuwo, me ka noke ana i ke kihelu i kona mau wawae i ke kumulau, aole no nae he hana wale aku o Jene, aka ua pinana loa aku la oia ma kahi o na lala kiekie, e loaa ole aku ai oia i kela liona.

            Ua noke ua liona nei i ke kakali o ka iho hou aku o ka wahine opio ilalo, ahiki i ka poeleele ana, akahi no a haalele mai i kela kumulaau, me ka aa ole nae ua o Jene e iho hou mai ilalo, aka e hoomanawanui no oia e noho iluna o ke kumulaau ahiki i ke ao ana, alaila imi aku kahi e loaa ai iaia ka palekana?

            No kekahi manawa loihi ma kela po, he hookahi wale no a Jene Kelekona hana, o ke kakali aku o ke ao ae, oiai nae he mau hora loihi kela ana e noke ai i ke kakali, ua hele maoli oia a makehiamoe, alaila hoi ae la oia a ke kumu ponoi o kela kumulaau, ma kahi o kekahi mau lala manamana, noho iho la oia, a iloko o ka manawa pokole, o kona pa'uhia aku la no ia ia ka hiamoe, aole oia i puoho ae ahiki ke kiekie ana o ka la ma kekahi kakahiaka mai.

            O ka mea mua loa a ua o Jene ma kela ala ana ae, o ia no ka nana ana malalo o ke kumulaau, in a paha he hoailona kekahi no ke kokoke mai o ka liona malaila, a i ole, o kekahi mau holoholona ahiu paha, he meameha pu wale no, a ma kahi o ke kino make a ka mapu i waiho ai, o ka iwi wale no ke ahu mokaki mai ana, e hoike mai ana kela hiona, aole o ka liona wale no ka holoholona nana i ai i ka mapu, aka he mau holoholona liilii e ae kekahi, mawaho o ka liona pela i koe ole iho ai kekahi wahi o ke kino o Tagala.

            Hele mai la ka pololi ame ka makewai a nui i ua o Jene Kelekona, o kona hoomau akku i ka noho ana maluna o ke kumulaau, o ka hoea ana mai ia i kona hopena, ua oi aku ka pono o kona hele ana e huli i mau meaai nana, nolaila eu ae la oia mai kono wahi i noho ai, a iho malie iho la ahiki i ka haule ana iluna o ka honua.

            Hakalia no a haule oia ilalo, o kona hoomaka koke au la no ia e hele, ma ke kukulu hema, kahi ana i koho aku ai, o ke alahele ia e hoea hou ai oia i kona home kahiko i ku ai, a i lilo hoi i puulehu, aka nai aia no ka manaolana iloko on a, malia a loaa aku ana no iaia kekahi mau kauhale o na kanaka Paele, a i ole o kekahi poe kanaka hahai holoholona paha, alaila e palekana ana oia, mai ka poino mai.

            Ua hele paha a kokoke i ka hoa umi-kumamalua ma kela la, lohe aku la oia i ke kane mai o kekahi mau pu, a hoomanao mai la oia, he pu paha kela na ke poe Arabia, e hakaka ana ma ua Paele, o kana mea nae e ha'oha'o loa la, aole he nui o ke kani ana a na pua, me he mea la, he hookahi no, a i ole he elua paha mau pu, a iaia nae i hookokoke mai ai i kahi o kela mau pu e kani ana, lohe okoa mai la oia i ka leo o kekahi mau kanaka, ma kona maopopo ole nai i kekahi huaolelo e kamailioia ana.

            No ka maopopo ole iaia o ke kumu o ke kiia anan o kela mau pu, pela hoi kona noho pouliuli, he enemi paha kela nona, a i ole he hoaloha paha, nolaila aole oia i hookoke mai aka, nee aku la oia a kaawale mai ka moali alanui mai, me kona pee ana iloko o kahi ulu nui o na laau.

            Oiai nae oia e pee ana me kekahi wahi kupono, e hiki loa ai iaia ke ike mai i ka moali alanui, lohe maopopo loa mai la oia i ka leo o kekahi mau kanaka elua, me ka hamau ana iho no hoi o ka leo o na pu raifela, a oiai no oia e kakahi ana, lohe hou mai la oia i ke pahupahu o na kapuawawae o kekahi kanaka, e hookoke mai ana iaia, ma ka moali alanui, me ka oili okoa ana mai o ka mea nona kela pahupahu o na kapuai wawae, eia ka o ka Lukanela Wepa, me ka paa no o kana pu raifela iloko o kona lima, me ke kau pololei ana ihope o kahi ana a ka haalele ana aku.

            Ua hoohauoli loa ia mai ua o Jene Kelekona i kela ike anan aku ia Alabaki Wepa, kela kanaka malihini a kana kane i hookipa mai ai ma ko laua home a e makaukau ana oia e kahea mai, ua lele e ae la nae o Alabaki Wepa a pee ae la mahope o kekahi kumulaau, me ka hoopololei ana aku i ke kau ana i kana pu panapana, a hoomanao iho la ua o Jene Kelekona aia kekahi enemi ua kokoke loa mai ia Alabaki Wepa, nolaila aole he mea maikai nona ka hoike ana aku iaia iho iloko o kela manawa, aka e kakali malie no oia ahiki i ka wa kupono.

            Aole paha i piha ka elua minuke o kela pee ana aku o Alabaki Wepa, lohe hou mai la oia i ke paupahu kapuai wawae, a oili ana no o Amaka Zeka ma ka moali alanui, aia hoi na maka o na kanaka nei, ke alaalawa la ma kela ame kaia wahi, no ka huli ana no keia ia Alabaki Wepa, ke elua, a ma kona lehelehe, ke namunamu la oia i kana pule, e pololei ka poka o ka pu a Alabaki Wepa e ki mai ai a ku o Amaka Zeka, kela moi o na kanaka Arabia, nana i puhi i kona home i ke ahi, a i lawe aku hoi iaia nai ma ke ano he pio.

            Aole i kaawale loa o Amaka Zeka mai ia Alabaki Wepa mai, he poha ana ka ua o Jene Kelekona o ka lohe ana mai, aia hoi, ua hina aku la o Amaka Zeka ilalo, a mamua o ka hiki ana mai o Alabaki Wepa, no kahi o ke kino o ka moi o na Arabia e waiho ana, lohe aku la oia i ke kahea ana mai o Jene Kelekona i kona inoa, i nana mai paha ka hana ma kahi o kela leo i pa-e aku ai, e iho malie aku ana o Jene Kelekona mailuna aku o ke kumulaau, me ka holo ana aku, a haawi aku la i kona mau lima, no ke aloha ana i ke kanaka ana i kuhihewa ai, he hoaloha nona, me ka hoomaikai ana mai, no ke kaa ana o ka lanakila ma kona aoao, maluna o Amaka Zeka.

            MOKUNA XX.

            Oiai ua hele ka lole o Jene Kelekona a nahaehae, ua hele hoi kona lauoho a pukala-ki, me hea mea la iloho o ka manao o Alabaki Wepa, aole he manawa e ae ana i nana aku ai i kela wahine opio, ma ke ano oia kekahi wahine u'i loa elika ma kela la, o kekahi kumu paha hoi, no ka hoike okoa ana aku o ua wahine nae i ka nui palena ole o kona hauoli, no ka halawai pu ana me ua o Alabaki Wepa, no ka mea, aole loa oia i moeukane, pela iho la ka hikiwawe loa e loaa mai ai iaia o kekahi hoaloha, nana e kokua mai iaia mai na poino mai oloko o ka ululaau.

            Ina he mau hoohuoi ana kekahi a Alabaki wepa, no ka maopopo ia Jene Kelekona, oia nei pu kekahi i komo ma ka hoopoino ana i kona home a pela ka hookau pu ana aku i na poino maluna ona, ua hoauhee loa ia aku kela hoohuoi, mamuli o kona ike ana aku, i ka mahamaha maoli o ka Jene Kelekona haawi ana mai i kona aloha iaia nei, e hoike mai ana kela ano, aole he wahi mea a kela wahine i mahu'i ai, no ka hui pu ana aku o ua o Alabaki Wepa me Amaka Zeka ma na hana lukuwale ame ka pakaha.

            Me ka hunahuna ole iho i kekahi mea, mamuli no o kela manao kuhihewa, he hoaloha maikai loa o Alabaki Wepa nona ame kana kane, ua hua'i pau mai la oia i na mea i hanaia aku maluna o kona home e na kanaka Arabia, pela hoi na hoopilikia he nui i hookauia mai maluna ona, alaila hoike mai la oia no ka make ana o kana kane, elike me ka kaua e ka makamaka heluhelu i hoomaopopo ai ma kekahi mokuna ae nei i hala, i kela manawa a Amaka Zeka ame kona mau kanaka i ki mai ai i ka pu, a paapio hou ai o Jene Kelekona ia lakou; me ka hiolo makawalu ana mai o kona mau waimaka, e hoike mai ana, no ka nui o kona aloha ia Tazana.

            "Ke komo pu aku nie au iloko o na haawina kaumaha me oe e Jene Kelekona, no na mea apau au i hoike mai nei ia'u, a ka ehaeha loa nei ko'u uhane no na hana ku i ke aloha ole a ka mea nona ke kino e waiho mai la." wahi a Alabaki Wena, me ke kuhikuhi ana aku, i ke kino o Amaka Zeka e waiho mai ana ma ka moali alanui.

            "Ua nui maoli no na hana powa me ka pakaha wale a kela kanaka lapuwale, a ke hopohopo loa nei au, ua pau paha ua kanaka Paele i ka lukuia, a i ole, ua hoopuehuia lakou mai ko lakou mau home aku no ke kukulu hema.

            "Aia na kanaka o Amaka Zeka, ma ke kahua i ku ai o ko o'ua home aole a kaua manao ana e hookokoke aku ilaila, o ko'u manao ea, e hoomaka koke kaua i ka hele ana no ke kukulu akau me ka hikiwawe loa, a in a no ko kaua hoea koke aku i kahi i noho ai o Amaka Zeka, alaila e koi aku au i kekahi mea, e alakai pololei ia kaua no ka akau. O keia wale no ka wa kupono, no ka mea aole i maopopo i na kanaka o Amaka Zeka, ua make ko lakou haku, in a lakou e lohe aku ana, aole e nele ko lakou hoohuoi, awau ka mea nana i hookau aku i ka make maluna on a, o ka pau no ia o ko kaua manaolana no ka pakele mai kela poe kanaka mai.

            "He malihini au i hookipaia aku maloko o kela wahi me ka maikai, me ko'u manao kuhihewa he kanaka maikai la kela, eia ka oia kekeahi o na kanaka ino loa ma ka honua nei, eia nae, aole he poe i maopopo iki, i ke ala ana mai o ko'u ku-e i kela kanaka, i ka wa i maopopo ai ia'u o kona ano maoli.

            E wiki kaua, oi hoea ole mai na kanaka o Amaka Zeka, a ike i kona kino make e waiko ana ma keia wahi, no ka mea i ka wa e ike ai o keia poe, aole ana e nele ka hoounaia aku o kekahi elele, e holo a hoike aku i na kanaka okipuu, e noho mai la ma ko lakou kahua hoomoana, o ko kaua hiki ole iho la no ia e hele no kela wahi.

            "Aole au mea e Jene Kelekona e hopohopo ai, aka e hookau mai oe i kou manaoia maluna o'u, no ka holopono o ka'u mau mea apau i hoolala aik, no ko kaua palekana, E kakali iho nae oe maanei nei, ahiki i kuu oea hou ana mai, e kii ae au i kuu ekeili, o ka lilo ana i kela kanaka," o ka haalele iho la no ia o ua o Amaka Zeka ia Jene Kelekona, a hele aku la no kahi e waiho ana o ke kino make o kona enemi, me ka nanao koke ana aku o kona lima maloko o na pakele o ka lole o ka moi o na Arabia, aole nae he loaa iki o ua ekeili nei ana.

            Ua hoopiha loa ia o Alabaki Wepa me ka pihoihoi i owili pu ia me ke kahaha, alaila hele loa aku la no kahi o ke kino make o kona lio, me ka huli ana iho ma ka aoao o kela lio, aole no he loaa, nolaila hele okoa aku la oia ma kele ame kaiaaoao o ka hoali alanui, me ka manao ua kiola paha o Amaka Zeka, he like wale no ka nele, a iloko o kona huhu, i huli hoi pololei loa mai ai oia imua o Jene Kelekona me ka pane ana aku:

            "Aole kuu ekeili maluna o ke kino o kela kanaka, a ua hookahaha loa ia mai ko'u manao, no kahi i nalowale ai, aka nae, aole o'u makemake i hoopau manawa ma ka huli ana aku i kela ekeili, aka e haalele koke kaua i keia wahi, me ka hoohakalia hou ole iho."

            No ka maopopo ole ia Jene Kelekona, ke ana oiaia maoli o keia kanaka i piha i ka epa ame ke kolohe, i like aku ka elee'e o kona puuwai me ko Amaka Zeka, he maikai wale no na mea apau a Alabaki Wepa e kamailio aku nei iaia, me kona manaolana, e loaaa io ana ka lanakila iaia mai kela poe kanaka mai, nolaila o ko laua haalele mai la no ia i kela wahi, a kamoe o pololei aku la ko kaua alahele no kahi i ku ai o ua kauhale o na kanaka Arabia.

            He alahele loihi kela a Jene Kelekona me Alabaki Wepa e hele la, a ma ka auwina la o ka elua o na la o ko laua hele ana, hookokoke aku la laua, mawaho o ka puka-pa o kahi hoomoana o na kanaka Arabia, malaila i hoakaka mai ai o Wepa imua o Jene Kelekona, aole oia e ku-e iki mai i na mea apau e kamailioia ana eia me ka poe oloko o ka pa, no ka mea pela wale no laua e pono ai.

            "E ole'o aku ana au i kela poe kanaka, ua loaa oe ia'u mahope iho o kou holo makuka ana, me ko'u lawe ana aku ia oe imua o Amaka Zeka, a oiai ua lilo loa oia iloko o kekahi hoouku kaua hahana loa me na kanaka Paele, ua kauoha mai la o@a ia'u, e hoihoi mai au ia oe no kahi hoomoana nei, no ke koi ana aku i kekahi kiai, nana e lawe ia kaua no ka akau me ka hikiwawe loa, a kuai hoolilo aku ia oe, i kekahi kanaka nona ka inoa ana i kamailio mai ai ia'u."

            Ke hoopunipuni hou ia aku nei o Jene Kelekona e Alabaki Wepa, aka nae mamuli o ke ano o ke kamailio ana , a hui pu iho no hoi me ka manaoio o Jene Kelekona he oiaio keia mau olelo apau e kamailioia aku nei iaia, aole ana mau ku-e ana mai, he ae wale no kana i na mea apau.

            Aia iloko on a ka manao maka'u me ka hopohopo, i ke komo hou aku iloko o ka pa, i hoopaapio ia ai oia, eia nae aole ana wahi e ae i ike ai no kona palekana, o kela wale no i hoakakaia aku imua ona e Alabaki Wepa, nolaila he oi loa aku ka pono o ka hoomanawanui ana, me ka uumi ana i ka maka'u, malia pela wale no e hoea mae ai he mea nana e hauoli iaia ma ia hope mai.

            Me ka leo nui moakaka, i kahea aku ai o Alabaki Wepa i ka poe na lakou e kiai ana i ka puka-pa e wehe mai i ka muka, alaila alakai aku la ia Jene Kelekona, me he mea la, aole loa he wahi man@o maka'u a hopohopo iloko ona, no kela poe kanaka, a i ka ike ana mai o ua poe kiai nei, ua wehe ae la lakou i ka puka-pa, me ka hoike ana mai i ko lakou manao kahaha, no kela oili ana aku o Alabaki Wepa me ka wahine opio.

            He mau poi like no laua nei a elua, eia nae, o kela koa me ka maka'u ole o Alabaki Wepa, ua pulapuia aku ka noonoo o na kanaka o Amaka Zeka, elike no hoi me ka puni wale ana aku o Jene Kelekona, i na olelo hoopunipuni a kela kanaka iaia.

            I kela komo ana aku iloko o ka pa, hele pololei aku la ua o Alabaki Wepa a loaa ke kanaka Arabia i hoonohoia iho, oia ka mana ma na mea apau, a hoomaka koke aku la no e hoike hoopunipuni, elike me kana mea i hoolala ai, a he oiaia, ua puni loa mai la kela kanaka iaia nei, oiai no nae aia ka hoowahawaha iloko o ua kanaka nei no Alabaki Wepa, in a no ka loaa hookahi iaia, he hapalua hora mamua aku iloko o ka ululaau, e pepehi ana oia i keia kanaka a make loa, me ka hoopakele ole ae i kona ala.

            Ua hoopaa hou ia aku la o Jene Kelekona maloko no o kela papa'ihale, i hoopaaia ai oia ma ke ano he paahao o oiai nae, o keia no kekahi o na mea a laua o Alabaki Wepa i hoolala mua ai, aole i lilo kela hoopaaia ana aku o ua o i hoolala mua ae, aole i lilo kela hoopaaia ana aku o ua o Jene Kelekona, i kumu nona e kaumaha ai, me kona hoomanawa nui ana nae i ke ea polopolona oloko o kela hale.

            Ua hauhoa hou ia iho la kona mau lima ame na wawae i ke kula, me ka hoonohoia ana o kekahi kiai ma ka puka, i ole ai e holo mahuka ke pio, a mamua nae o ko Alabaki haalele ana aku ia Jene Kelekona, ua hawanawana aku la oia i kekahi mau olelo hoolana i ka wahine opio, e hoomanawanui, a e kau ak@uhoi i na manaolana, no ka manawa e hoea mai ai i ko laua palekana mai kela wahi aku.

            I kela haalele ana aku nae o Alabaki Wepa ia Jene Kelekona, hele pololei mai la oia no ka halelole o Mahomeda Boe, ke kanaka i hoonohoia aku no ke kiai ana i ke kulanakauhale, aia hoi iloko o ua o Alabaki Wepa ka noonoo, no ka loihi o ka manawa a na kanaka o Amaka Zeka, e hele ai, alaila hoihoi mai ke kino make o ko lakou moi; a i kela ame keia manawa e opoopo mau ae ana kona oili, ina e huli hoi koke mai ana kela poe kanaka, alaila e pho wale ana na manaolana, no ka holopono o kona mau mea i hoolala ai no ka pakele o Jene Kelekona ame ia, mai kela poe kanaka mai.

            O kekahi pilikia nui nae ana e noonoo la, in a no paha no ka hiki iaia ame Jene Kelekona he pakele mai kela kauhale aku, malalo o ke alakai ana a kekahi poe kanaka no ka akau, aole ana no e nele ko lakou loaa mai, i ka wa e hoi mai ai na kanaka o Amaka Zeka, a lohe, ua hala lakou i ka akau, o ka hoomaka koke mai no ia o kela poe e huli ahiki i ko lakou loaa ana, no ka mea aole loa he moali alanui, i nele ka hele i hela poe kanaka a kamaaina.

            Oiai nae kela mau noonoo like ole e oiliili mau ae ana iloko o Alabaki Wepa, ua komo aku la oia maloko o ka haleloke o Mahomeda Boe, e noho mai ana no ua kanaka nei me ka pe'a ana o kona mau wawae mamua o kona alo, a e noke ana no hoi i ke puhi i kona ipupaka, i ka ike ana mai nae i kela komo ana aku a Wepa, alawa mai @a oia iluna me ka pane ane mai:

            "O ke aloha no kou e ka hoanahau!" wahi ana me ka @oopu-a ana mai i ka uwahi o kona ipupaka.

            "Ae, o ke aloha no kou!" i panai aku ai no hoi o Alabaki Wepa, alaila noho hamau loa iho la ua mau kanaka nei me ka pane ole aku o kekahi i kekahi no kekahi manawa loihi, aka nae o Mahomeda Boe, ka mea o laua i pane mua mai:

            "Pehea kuu haku o Amaka Zeka, ma kau haalele ana aku iaia, he o ia mau anei ka maikai o kona ola kino? A i ole he oi aku no paha ka maikai o ke ola kino elike me ia au i ike ai, a ua kaawale loa oia mai na hewa mai ame na poino o keia ola ana," wahi a Alabaki Wepa.

            "Ua maikai kena pane e ka hoahanau," alaila noke hou ae la o Mahomeda Boe i ke puhi i ka uwahi o kona ipupaka, me ka hele oloko o kona halelole, a pohina i ka uwahi, me ka hoopuka hou ole ia o kekahi huaolelo mawaena o ua mau kanaka nei no kekahi mau minuke lehulehu, alaila kaa aku la ma ka aoao o Alabaki Wepa ke kamailio ana:

            "Ina ua make ua hake nei ou, pehea kou manao?" wahi ana me ka makemake e hoao i ka manao o kela kanaka, a e kipe aku iaia, no ke alakai ana iaia nei me Jene Kelekona no ka akau.

            "He nui ka'u mau mea i noonoo iho nei, mahope o kou hoi hou ana mai e Mr. Wepa no ke kulanakauhale o ke kanaka au i hoopunipuni ino aku ai, kela kanaka hoi i huli aku e loaa oe, no ka hookau ana aku i ka make maluna ou. Ua hele pu au a ua noho pu me Amaka Zeka no na makahiki he nui, ua oi aku ko'u kamaaina i kona mau ano apau, mamua o kona makuahine. O ka'u mea i kamaaina ai iaia, aole loa oia i ike ia mea he huikala i kekahi kanaka i hana hewa aku iaia; aole loa hoi oia, e hilinai hou aku maluna o kekahi kanaka, i hoao aku e hoopunipuni iaia elike me oe.

            "Ua nui ka'u mau mea i noonoo iho nei, elike me ka'u i hoike mua aku nei ia oe, a o ka hopena o ia noonoo ana a'u ua make o Amaka Zeka, no ka mea in a ke ola nei no oia, aole loa oe e aa ana e komo hou kou poo maloko nei o keia wahi, hoe wale no a he hanaka oe i oi loa aku ke koa, imua o na kanaka apau, a i ole ua opulepuleia paha oe.

            "Ina aole i pololei ka'u mea i koho maoli iho ai, mahope o ko'u noonoo akahele ana, alaila, o oe ponoi no, mai kou mau lehelehe mai, ka mea nana i hooiaio mai, ua make oia, no ka mea wahi au, ua kaawale loa oia, mai na hewa mai ame na poino o keia ola ana, o ka manao o kela mau olelo au, ua haalele mai oia i keia ao, a ua hala aku kona uhane ma kela ao.

            "Ua make i'o o Amaka Zeka, aole loa e hiki ia oe ke hoole mai, ma ke ano e hoopunipuni mai ia'u. Aole au o kona makuahine, a o kana wahine paha, e lilo ai kona make ana i mea na'u e minamina ai, aole, he kanaka no au i like aku ke ano me kou e Wepa, e noho hana aku ana malalo on a. E hoike mai i kau mea i makemake ai e Wepa, ina o ka manao nui ia o kou hoea hou ana mai nei maloko o na kauhale o Amaka Zeka. Ina aia no kela mau pohaku momi makamae malalo o kou malu, elike me ka Amaka Zeka, i hoike mai ai ia'u, alaila, aole au i ike i kekahi kumu e hiki ole ai ia kaua a elua, he hele no ka akau, a kuai noolilo aku i ka wahine apio i kekahi kanaka waiwai, a o na dala e loaa mai ana, e mahele like kaua, a pela no hoi me na pohaku o kela ekeili au e malama la ma kou kino. Pehea ia i kou manao?" Ua hooluolu loa ia mai ko Alabaki Wepa ano, no kela mau hoakaka a Mahomeda Boe, ma kekahi ano, a ua hoopilikiaia mai hoi ma kekahi ano. No ke komo pu @@@i nae o Mahomeda Boe, e kokua iaia, ma ka hele ana no ka akau, ke hauoli loa la oia, aka ma kahi o ka mahele ana i na pohaku makamae, aia malaila kona kaumaha, no ka mea aole me ia kela ekeili i waiho ai o na pohaku makamae, in a paha no ka loaa aku o ka ike i kela kanaka, aole ana @ @ele ka hookauia mai o ka make maluna ona.

(Aole i pau.