Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 36, 3 September 1920 — Page 5

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

T A Z A N A

A I OLE

Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na

Kapakai o Aferika.

MAHELE II.

 

            O kona hoike okoa aku i ka @nea oiaio imua o Mahomeda Boe. no ka lilo a@a aku o kela mau pohaku makamae ia Amaka Zeka, ua like no ia me ka hoala ana aku i ka huhu ame ka inaina iloko o Mahomeda, e okipuia ae ai kona mau manaolana no kona palekana; nolaila in a e holopono ana @ana pulapu ana aku, e manoio mau iho ai kela kanaka aia @@ me ia na pohaku makamae, alaila he manaolana kona no @ maalahi o ke alahele no kona palekana.

            Ke kau la ka manaolana o Alabaki Wepa, in a ma kela @@akai a lakou n@ ka akau, a e ae o Mahomeda Boe, e hiamoe like laua maloko o ka halelole hookakhi, alaila, @ hoao @@a oia @ pepehi i kela kanaka, ma ke ano powa, i ka wa e @@a@@oe ai i ka po, a in a no paha e hookaawaleia ana kona @ahi e hiamo@ ai, e imi ana no oia, i kekahi alahele e hiki ai iaia ke hookau aku i ka make maluna o kela kanaka, me kona koi ole ia mai e mahele hapalua me ua kanaka nei, i na pomaikai i manaoia, no ke kuai hoolilo ana aku ia Jene Ke-@@kona.

            "Akahi no au a hoike aku ia oe i ka mea oiaio loa, ua make ko haku o Amaka Zeka me kekahi hoo@ka kaua hahana loa me na koa Abesinia, nana au i hoopaapio. Oiai e hakaka ana na aoao a elua, o ko'u holo mai la no ia a pakele mai ka make mai, a ke kanalua loa nei au, no ka pakele he hookahi kanaka o Amaka Zeka, no ka mea, he pualikoa nui maoli kela; a o ke gula keia a lakou o ka hele ana aku e kii. ua lilo aku i na koa Abesinia, a o ka'u mea ia e kau-maha loa nei, no ka hoea mai o kela poe koa, o ko kakou @au no ia i ka lukuia.

            "O ko'u manao ea, e wikiwiki kakou i ka haalele ana iho i keia wahi, a i manaoio ole mai oe i keia mau hoakaka a'u. @e mea maopopo loa, aole he hookahi o kakou e pakele, oiai na papa-umiia ae ka nui o kela poe koa, imua o ko kakou @@luna maloko nei o keia wahi."

            Aia o Mahomeda Boe ke hoolohe malie mai la i na hoaka-ka a Wepa, me ka hiki ole i ua o Wepa ke ike aku, in a paha ua manaoio ia mai kana olelo, aole paha. he hookahi nae mea nui iloko o ka noonoo o Mahomeda Boe, ua loaa iho la iaia kekahi kumu, maikai e hiki ai iaia ke haalele iho i kela wahi, a hele aku no ka akau me Wepa, Nolaila aole oia i @oke mai i ka niele, aka i hou mai la oia:

            "Ua paa anei kela aelike mua a kaua. in a au e hele pu ana me oe no ka akau, alaila e mahele hapalua kaua i na pohaku momi ame ke kumukuai o ka wahine opio?"

            "Ae, o ka hapalua o na pomaikai e loaa mai ana, o kau ia @ Mahomeda Boe, a o kekahi hapalua o ka'u no hoi ia."

            "Alaila ua pono, e hele koke aku au e hoike i ka lohe i na kanaka, ma ke kakahiaka o ka la apopo kakou e haalele iho ai i keia wahi," me ke ku okoa ana ae o ua o Mahomeda Boe iluna, no ka hele ana aku e hooko i na mea ana i manao ai ua kaomi e aku la nae o Alabaki Wepa ma kekahi lima a i aku la :

            "Alia oe e pupuahulu, aka e noho mai kaua e kukakuka mau, a hooholo i ka nui o na kanaka e hele pu me keia huakai. Aole he pono ka hele like ana o na wahine ame na kamalii me kakou ma keia huakai, he mea ia e houlolohiia ai kakou. e loaa koke ae ai no i na koa Abesinia. He oi loa aku ka maikai, in a he poe kanaka kakaikahi wale no kau e wae mai ai, na kanaka koa a ikaika loa, me ka hoonoho no i ka nui o na kanaka mahope nei, a i ka wa e hoea mai ai o kela mau koa, a manao kela poe kanaka, e uhai ae mahope o kakou, e ku ana lakou i ka hoaa, a in a no e manoa ana lakou e hoi pololei no ka akau, alaila e hele maie loa ana lakou. me ka manoa ole, o kakou pu kekahi ma ia alahele hookahi."

            "I loko o ka maalea o ka nahe@a, ua oi aku no kou maalea e Wepa," wahi a Mahomeda me ka minoaka ma kona mau paplina. "Elike me kau mau mea apau i hoakaka mai nei e Wepa, pela no e hookoia aku ai. He iwakalua poe kanaka e hele pu ana me kakou. a ma ke kakahiaka o ka la apopo, kakou e haalele iho ai i keia wahi, e kamoe pololei ana ko kakou alahele no ke kukulu komohana."

            "Ke haawi aku nei au i kou hoomaikai ia oe e Mahomeda," wahi a Alabaki Wepa, me ka hoike okoa ana aku i kona hauoli. alaila hele aku la o Mahomeda e hoike i na mea a laua i hooholo ai imua o kona poe kanaka.

            Ma ke kakahiaka nui o kekahi la ae, oiai no o Jene Kelekona e pupue ana iloko o kona huluhulu, ua hoopuiwaia aku la oia, i ka lohe ana mai i kekahi mau leo hauwalaau ma waho o kona hale, @ole i liuliuiho, komo ana no o Alabaki Wepa me elua niau kanaka Arabia, me ka wehewehe ana aku o Wepa i na kaula i hoopaaia ai o Jene Kelekona, a i kona noho pono ana ae iluna, haawiia aku la iaia he mau apana palaoa, me kona alakaiia ana mai nowaho o ka hale.

            Nana pono mai la nae oia maluna o na maka o alabaki Wepa, me he mea la e ninau mai ana, no na mea e hanaia aku ana maluna on a. a i ka wa i kaawale iki aku ai nakanaka Arabia, ia wa i hooia aku ai oia imua o ka wahine opio. o na mea apau e hanaia la. mamuli wale no ia o kana mau hoolala ana no ko laua palekana.

            Ina he mau manna hopohopo kekahi iloko o Jene Kelekona, ua auhee loa aku ia mamuli o kona hilinai mai maluna o Alabaki Wepa, ka mea ana i kuhihewa mai ai, he hoopakele nona, iloko o kona wa o ka pilikia.

            I kela oili ana aku a Jene Kelekona iwaho. aia hoi e kau ana he poe kanaka Arabia maluna o ko lakou mau lio. i makaukau no kekahi huakai loihi, alaila laweia mai la ko ia nei lio. me ka hookauia ana aku iluna, aia hoi na kanaka Arabia ma kela ame keia aoao on a, e hiki ole ai iaia ke manao iho, he hana maalahi nona ka hoao ana e holo mahuka mai kela poe kanaka aku.

            Oiai aia na mea apau maluna o ko lakou mau lio, o ka hoomaka aku la no ia o ka huakai e hele mailoko aku o ka pa. me ke kamoe i ka poe i noho aku mahope, alaila no ka hapalua ho@a paha kela hele ana a lakou, ua hoohuli ae la ko lakou alahele no ke kukulu akau.

            No na la mua a lakou ma kela huakai, he uuku loa ka manawa a Alabaki Wepa i kamailio pu ai me Jene Kelekona. ua ike no nae ua wahine opio nei, i ke kumu o ka hoomamoa mau o Alabaki Wepa mai iaia aku, i ole ai e komo aku ka hoohuoi iloko o Mahomeda Boe, aia kela kanaka ke manao la e hoopakele ia Jene Kelekona, aole hoi ma ke ano he mea oia i ake aku e loaa mai kekahi pomaikai, ma ke kuai hoolilo ana aku i ua o Jene Kelekona i kekahi kanaka waiwai ma ka akau.

            Ke ike pu mai la no hoi o Jene Kelekona, i ka oluolu o na kukai olelo ana mawaena o Mahomeda Boe ame Alabaki Wepa, a ke olu la kona manao, no ka holopono o ka Alabaki Wepa mau hoolala ana apau no ko laua pono.

 

            He mea oiaio, ua hiki ia Alabaki Wepa ke hoomanao iaia iho, mai ke kamailio mau ana aku me Jene Kelekona, eia nae, o kona mau noonoo apau, aia no ia i ua wahine opio la. Me he mea la i kana nana maoli iho no iaia, aole e hiki i kona mau maka ke kaawale mai ka nana mau ana aku ia Jene Kelekona, o ke kumu aia ka hoohihi ame ka makemake iloko ona, kahi i loku hala ole ai, i kau a mea o ka u'i maoli no o ka helehelena o Jene Kelekona, ame ke kilakila no hoi o kona kulana.

            I kela ame keia hona o ka la, e pii mahuahua mau mai ana kona hoohihi no kela wahine, ahiki i ka lilo maoli ana o ia hoohihi, i mea nana e hooulu-ku mai i na noonoo uluahewa iloko oha.

            Ina paha i loaa aku ka hoomaopopo ana ia Jene Kelekona ame Mahomeda Boe, i na mea iloko o ka noonoo o ke kanaka a laua pakahi i nana mai ai ma ke ano he hoaloha, ina ole loa e loaa ka maluhia i kela huakai a lakou, no ko laua noho pouliuli nae, pela iho la i hoomauia ai ko lakou hele ana imua, me ke ala ole mai o kekahi mea; e hoopilikia ia ai ko lakou noonoo pakahi.

            Ma ka po mua loa o ko lakou hiamoe ana ma ke alahele, aole i holopono na hooikaika ana a Alabaki Wepa e moe pu oia me Mahomeda malloko o ka halelole hookahi, no kela manao no ona, e pepehi i kela kanaka Arabia a make, aka i kona hoonohoia ana mai maloko no o kona halelole iho, ua hoala mai oia i na noonoo lehulehu, i wahi e make ai kela kanaka iaia, mamua o ko lakou hoea ana aku i ka palena o ka lakou huakai hele.

            Ma ka elua nae o ka la o kela hoomau ana o ka huaka'i i ka hele imua, ua hoopilipili aku la o Mahomeda i kona lio, ma ka aoao o ka lio o Jene Kelekona.  O keia ka manawa mua loa a kela kanaka, i hookokoke mai ai i ka wahine opio, @iai nae, iloko o kela mau la elua, aia oia ke hakilo mau mai la ia Jene Kelekona, me ke kuko o kona naau no kela wahine opio.

            Ma kela manawa mua loa, i kaa mai ai o Jene Kelekona malalo o ka malu o Amaka Zeka, aole loa oia i aa e hookokoke aku i kela wahine, a oki loa aku hoi ka manao ana, e hoao aku i wahi e lilo mai ai kela wahine nana, aka iaia i nana ae ai, ua make aku kona haku, nolaila aole he mea nana e ku-e mai i kona mau makemake, koe wale no kela kanaka Belegiuma, he hana haalahi wale no nae ka hookau aua aku i ka make maluna on a, o ka lilo no ia o Jene Kelekona i wahine nana.

            Aole nae o ka lilo wale mai no o Jene Kelekona i wahine nana, ka mea ano nui, aia no maluna o ke kino o Alabaki Wepa. nolaila me kela pomaikai nui e loaa aku ana iaia, aole ana kauka'i hou ana aku e loaa mai he puu dala nui, ma ke kuai hoolilo ana aku ia Jene Kelekona, aka e malama loa ana no oia i kela mau waiwai a elua nana. e lilo ai oia ke kanaka hauoli hookahi ma kela hapa o ka aina.

            Oiai ua o Mahomeda e holo la ma ka aoao o ka lio o Jene Kelekona, ke haka pono la ka nana ana a ua kanaka nei ma ka helehelena nohea o Jene Kelekona, a no ka hiki ole iaia ke u@mi hou iho. i ka iini iloko on a, no ua wahine opio nei. paa okoa aku la oia i kekahi limi o Jene, me ka i ana aku:

            "Ua maopopo no anei ia oe e ka leda opio, kahi a keia kanaka e lawe nei ia oe?"

            Kunou wale mai la no ko Jene Kelekona poo. me ka hoopuka ole mai he hookahi hauolelo, a ia wa i hoomau hou aku ai o Mahomeda i ke kamailio ana:

            "Alaila ua makemake i'o no anei oe, e lilo i mea paani na kekahi kulekana Paele?"

            Aole no he pane aku o Jene Kelekona, aka noho ae la oia a pololei ke kino iluna o kona lio, me ka nana ana aku o kona mau maka i kahi e loa, oiai aole on a makemake e hoike iki mai i kekahi wahi hoailona, no ka maopopo mau ana iaia o na mea a Mahomeda e kamailio aku la iaia, a hoomau aku la no o Mahomeda i ke kamailio ana:

            "Ua hiki ia oe ke pakele mai keia hopena mai a kela kana i hoolala  ai nou. no ka mea ke hooia aku nei au ia oe, ua hiki loa ia Mahomeda Boe, ke hoopakele ia oe," alaila lalau okoa mai la kekahi lina o ua kanaka nei i ka lima akau o Jene Kelekona. me ka puliki ana iho me ka ikaika no ka mea ua hele mai la ka makemake o ua kanaka nei i ka wahine opio. ahiki ole iaia ke hoomanawanui hou iho.

            No ka eha o ka lima o Jene Kelekona. ua hooikaika aku la oia e huki ahiki i ka hemo ana. me ka hoike okoa ana mai o kona helehelena i ka huhu ame ka hoowahawaha pu, a i mai la:

            "He keu aku oe a ke kanaka hilahila ole! E waiho malie mai oe ia'u. o kahea aku auanei au ia M. Fereka (o keia ka inoa o Alabaki Wepa i kamaaina ia Jene Kelekona)."

            Hookaawale iki mai la o Mahomeda Boe i kona lio, aia nae ma kona mau maka ka huhu ame ka piha i ka inaina, no ka hoohoka ino ana mai o kele wahine iaia, me ke kapa ana mai hoi iaia nei i ke kanaka hilahila ole, alaila pane aku la oia i ka i ana aku:

            "Aole au i ike i ke kanaka au e olelo mai nei o M. Feroka, o ka inoa o kela kanaka ea o Alabaki Wepa. He kanaka hoopunipuni ino loa oia, he mea aihue ame ka powa. a o ka mea oi loa aku, he mea pepehikanaka oia. Oia ponoi ka mea nana i pepehi i ke kapena o kona pualikoa, a holo mahuka mai la no keia aina, me ka uwalo ana mai imua o Amaka Zeka, e hoopakele aku iaia. Oia ponoi ka mea nana i alakai aku ia Amaka Zeka ame kona poe kanaka. e puhi i ka home o kau kane, a e lawe aihue mai ia oe, pela iho la oe i lilo ai he pio malalo o ka malu o Amaka Zeka.

            "Aole malaila wale iho la no pau ka epa o keia kanaka au e kuhihewa aku nei he hoaloha paha nou, aka ua ukali aku oia mahope o kau kane, me ka manao e lawe aihue mai i kana gula. Ua hoike mai oia ia'u no kou nana ana aku maluna ona. ma ke ano oia kou hoopakele; ua hana aku oia me ka piha i ka maalea maluna ou. ahiki i kou manaoio ana i na olelo mai kona waha mai, oiai nae o ka mea oiaio maoli. ua makemake oia e kuai hoolilo aku ia oe, i kekahi kulekana Paele, a o na dala e ukuia mai ana, e lawe ana oia nana. O ka manaolana hookahi wale no no kou palekana, o ia no kou waiho ana mai ia oe iho. malalo o ka malu o Mahomeda Boe," a i ka maopopo ana i ua kanaka nei, ua hoike aku oia i na ano epa apau iloko o Alabaki Wepa i ka wahine opio, o kona pa-hu ae la no ia i na kui ke-pa ma na aoao o kona lio, a holo aku la ma ke poo o ka huakai.

            Aole e hiki ia Jene Kelekona, ke hoomaopopo i ka pololei ame ka hoopunipuni o na olelo a Mahomeda i kamailio mai ai iaia, he hookahi nae ana mea e ike la. o ia no kona hopohopo. no kona palekana. a iloko no hoi o kela manawa hookahi. i hoala mai ai oia i na noonoo ana. no ke kulana oiaio maoli o Alabaki Wepa. Ma ke ahiahi o kela la, ua hoomoana iho la ka huakai ma kekahi wahi oneanea, a elike no me na po ak uelua i hala, ua kukuluia ae la na halelole apau. Aia ko Jene Kelekona halelole mawaena o na halelole o Mahomeda ame Alabaki Wepa, me ka hoonohoia ana he hookahi kiai mamua o ka puka o ka hale, a he hookahi hoi mahope o ke kua. a no ka ike o Mahomeda. aole e hiki i kela wahine ke mahuka, nolaila aole i hoopaaia kona lima ame na wawae i ke kaula, aka ua hookuu wale ia no oia e noho nona iho.

            Ma kela ahiahi. aia o Jene Kelekona m@ ka puka o kona halelole kahi i noho ai, me ka nana ana aku i ke kukulu o na kanaka i na halelole lehulehu, a i ka hoea ana mai o ke kauwa Paele a Mahomeda me kekahi mau meaai na ia nei, ua noho iho la oia ai, aole no kona makemake maoli i kela mau meaai, aka no kona pololi, a no ka hoopiha ana aku i kona opu, aia ka pono o ka mau o ka ikaika iloko o kona kino.

 

            Me he mea la nae, i ua o Jene Kelekona e nana aku la i na mea apau imua o kona alo, aole he hookahi o kela mau mea i lilo i mea ano nui iloko o kona noonoo, no ka mea, ala mai la na hoomanao ana no kona home, ame na hiona apau e hoopuni ana i kona noho ana iloko o ka hauoli, ka mea nana i kono mai iaia e hookahe aku i kona mau waimaka, no ka hauoli, a no ka ehaeha.

            Me he mea la iloko o kona noonoo, ke ike okoa aku la no oia i kana kane aloha, e huli hoi mai ana maluna o kona lio, pela hoi kona ike ana aku iaia iho no, e ku aku ana ma ka puka-pa, me na minoaka hauoli ma kona mau papalina, no ka apo aku i ka a-i o kana kane aloha.

            O kana mau kumu rose e hoopuni ana i kona home. ke ku okoa mai la ia mau mea apau imua o kona alo. o ia mau mea nae apau. ua hooliloia i mea ole e ke ahi a ka lokoino. a no ka hiki hou ole iho iaia ke noho ma kela wahi, ua hoi okoa aku la ua o Jene Kelekona, a maluna o na huluhulu i waihoia mai i pela nona, o kona huli pa-pu iho la no ia ilalo. he hookahi hana o ka uwe. a na ka makehiamoe e hoolulumi ana i kona mau lihilihi i hoopoina ae i na hoomanao ana no kona noho ana me kana kane.

            Oiai nae ua o Jene Kelekona e lilo la i ka aina moeuhane ua oili mai la kekahi mea mailoko mai o ka halelole. e ku ana ma ka aoao akau o ka halelole o ua wahine opio nei, me ka hele ana aku, a hawanawana i ke kiai mamua o ka halelole, alaila hele ae la mahope o ke kua o ka hale. a hawanawana pu aku la no hoi i ka lua o na kiai, alaila haalele mai la na kiai, a hoi aku la no ko laua mau halelole pakahi.

            O keia kanaka o ka hele ana mai la e kamailio i na kiai e hoi no ko laua mau halelole, o Mahomeda Boe no ia, no kekahi manawa pokole ke ku ana o ua kanaka uei mamua o ka puka o ka halelole o Jene Kelekona. o kona pale ae la no ia i ke opi o ka puka, a komo aku la iloko.

 

MOKUNA XXI.

 

            Aia hoi ma ka halelole ma ka hema aku o kahi i k uai o ko Jene Kelekona halelole, ke kaapa wale la no o Alabaki Wepa iluna o kona paila huluhulu me ka hiki ole iaia ke hiaoe, no ka mea, elike no me ke kuko ame ka makemake iloko o Mahomeda no Jene Kelekona, o ia haawina hookahi no ka iloko o keia kanaka. Ua ike ua o Alabaki Wepa i kela kamailio ana o Mahomeda me Jene Kelekona, a ua hoomaopopo oia, aia ka makemake iloko o kela kanaka Arabia. e kaili aku ia Jene Kelekona i wahine nana, @ oiai ua kamaaine oia i ke ano o na kanaka Arabia, aole lakou e hoohakalia iho ana. i ka hooko ana aku i ko lakou mau manao lapuwale, nolaila, ala koke mai la ka manao lili iloko on a no Mahomeda.

            Ke noonoo la oia, he hana maalahi wale no ia Mahomeda ka waiho ana aku iaia iho imua o Jene Kelekona, me ka olelo aku i kela wahi@ opio. oia kona hoopakele, he hana no hoi a ua o Alabaki Wepa i hoike mua aku ai o kona kulana oiaio maoli no ia me Jene Kelekona, he hookahi nae mea e lanakila ai oia maluna o Mahomeda, o ia no kona noi okoa ana aku i kela wahine opio e ma@e mai me ia, aole ana e nele ka ae mai o Jene Kelekona, no ka mea ua make kana kane. a o kela no hoi ke alahele e hiki ole ai oia ke kuai hooliloia aku na kekahi Paele waiwai.

            Oiai keel mau noon like ole o oiliili ae ana iloko o ua o Alabaki Wepa, ua ala ino ae la oia iluna, me ke kiola ana aku i ka huluhulu i kahi e, komo awiwi iho la i kona mau kamaa buki, me ke kaei ana ae i kana kahei poka ma kona puhaka, o kona hele mai la no ia a ku iho la mamua o ka puka o kona halelole, a iaia i nana mai ai i kahi o ka halelole o Jene Kelekona e ku ana. aole on a ike mai i na kiai, a olelo iho la oia iloko on a, i kona pomaikai, ua malaelae ke alahele nona ma kela po, e hui pu ai me Jene Kelekona, ma ke ano malu.

            Puka okoa aku la ua o Alabaki Wepa iwaho, me ka nihi hele ana aku, a hoea mahope o ka halelole, aole on a ike aku i kekahi mea. nolaila hele loa ae la oia a komo mai la ma ka puka mamua.

            Ma ka malamalama palaweka o ka mahine, ua hiki iaia ke ike aku i kekahi kino kanaka maloko o ka halelole, e kulo@ iho ana ilalo, me ka hoopuka ana i kekahi mau huaolelo, ana nae e lohe pono ole aku la, alaila ala ae la kekahi mea a noho iluna mai kahi ae o ka huluhulu i waiho ai.

            Ke maa aku la kona mau maka i ka nana ana ialoko o ka halelole, me kona ike maopopo loa ana aku i ke kino o kekahi kanaka, me kona ike ana iho. i ke kumu o ka loaa ole ana mai iaia o na kiai, eia ka hekomohewakoloko o ka halelole, nolaila haalele iho la oia i kona wahi e ku ana a komo mai la iloko, aia hoi ke paila la ka manao lili iloko on a, no ka mea komohewa.

            Iaia no a ku mahope koke aku o na mea elua e noho ana, lohe ana no oia i ka uwe kapalili o Jene Kelekona. a ia wa hookahi no hoi i hopu aku ai o Mahomeda i ke kania-i o ka wahine opio, me ke kula'i ana aku ilalo o ka huluhulu, a oiai, ua paa kona manao. oia hookahi wale no ka mea kuleana i kela wahine. nolaila o kona lele aku la no ia maluna o Mahomeda, me ka nanao ana aku o kona lima akau e loaa ke kania-i o Mahomeda.

            Ua hookahaha loa ia ke kanaka Arabia no keia hokai wale ana aku o kana misiona, ma kela po, nolaila haalele aku la oia ia Jene Kelekona, a hooikaika ae la e pale i ka lima o Alabaki Wepa, no ka mea ua paa ka manao o kela kanaka, aole oia e haawipio ana ahiki i ke kaa ana o ka lanakila ma kona aoao.

            I ka hemo ana ae nae o ka lima o Alabaki Wepa mai ke kania-i mai o Mahomeda, huli pono mai la ua kanaka Arabia nei imua o kona enemi, ia wa no i loaa pono aku ai kona papalina i kekahi puupuu mahnahana, a kikiwi aku la o Mahomeda a hina ana ilalo.

            Ina paha e hoomaumau loa ia aku e Alabaki Wepa, i ke kui ana ia Mahomeda, ina ua lilo kela kanaka he pio nana me ka maalahi loa, aole nae pela. i ka hina ana aku o Mahomeda, pau aku la kona kui ana i ua kanaka nei, alaila hahaae la oia i kana pu panapana, ma kona puhaka, me ka hooikaika ana e hemo mailoko ae o ka wa-hi, o ka mea apiki mae ua lilo iho la ia i hana apa loa, me ka hemo ole ahiki wale i ke ala hou ana mai o Mahomeda a ku iluna.

            Hoopau ae la o Alabaki Wepa i ka wehe ana i kana pu panapana oiai ua makaukau kona hoa paio e haawi mai i kekahi puupuu mahanahana iaia; o ke ku koke ae la no ia o Wepa iluna, a kui aku la ma na maka o Mahomeda, aole nae i hina kela kanaka, aka haawi pu mai la no oia i kekahi puupuu ikaika loa ia Wepa, o ka hoomaka iho la no ia o ua mau keikikane nei e hakaka, mai ke ku'iku'i puupuu mai ahiki i ka puliki ana aku o kekahi i kekahi, e hoao ana hoi e paa aku ka a i o kekahi. Oiai kela mau kanaka e hakaka la aia o Jene Kelekona ke hana mai la i kekahi hiona ku i ka weliweli, o ka nana ae nae, aole ana wahi e holo aku ai, nolaila. ke hoekepue wale mai la nooia ma kuono, me ka piha i ka maka'u.

            Ua hele hemahema mai o Mahomeda ma kela po, aole ana pu panapana, no kona manao, aole he mea nana e komo hokai wale mai ana i kona hooko ana aku i kona manao lapuwale, eia ka auanei e halawai ana oia me kekahi enemi, eia nae, he pahi wale no ka mea eha ma kona kino, a i ka noke ana o ua mau kanaka nei i ka hakaka no kekahi manawa, e kupapa ana maluna a malalo, ua kaawale aku la o Mahomeda i kahi e, ia wa i unuhi ae ai oia i kana pahi a paa iloko o kona lima, me ka pane ana mai i keia mau olelo:

           

            "E ka ilio a ka mea manaoio ole. e nana mai i keia pahi iloko o ka lima o Mahomeda Boe, a e hoomanao iho oe, o keia ka mea hope loa a kou mau maka e ike mai ai. i kou wa e ola ana. Me keia pahi auanei e okioki aku ai o Mahomeda i kou puuwai elele. Ina he akua kekahi ou. ano ka manawa e waiho aku ai i kau pule imua on a no ka mea ua kokoke loa mai ka make maluna o kou kino," o ka holo mai la no ia o ua kanaka nei imua, me ka paa ana ae i kana pahi maluna o kona poo.

            Aia no o Alabaki Wepa ke hooikaika la e hemo ae kana pu panapana i waho, aole nae he hemo. aka ke haka ono loa la kona mau maka ia Mahomeda, a mamua o ka hou ana mai o ua kanaka nei i kana pahi iaia, ua hoohina aku la ua o Wepa iaia iho ilalo, me ka hoomoe pololei ana aku i kona wawae ma kahi a Mahomeda e holo mai ana. i ke ku ana mai o ka wawae o Mahomeda, i ka wawae o Wepa. o ka hina aku la no ia o ua kanaka nei ilalo. eia nae a ala hou ae la no oia a ku iluna. o Wepa nae o laua ka mea i ku mua ae, a ke paa la kana pu panapana iloko o kona lima. a i ka wa a Mahomeda i hoao hou mai ai e holo imua. o ka wa no ia i kani aku ai o ka pu panapana. o ka hina iho la no ia o Mahomeda ilalo. pau ka onioni ana. no ka mea ua loaa pono aku ka poka ma kona poo.

            "I ke kani ana aku o kela pu panapana. ua hoopuiwa loa ia na kanaka mai ko lakou hiamoe ana, a lohe koke aku la no o Alabaki Wepa. i na leo walaau o na kanaka. e ninau aku ana, a e ninau mai ana, i kahi o ka pu i kani ae ai. eia nae, aole no he maka'u iho, a hopohopo paha iloko o Wepa. no ka mea ua ike no oia i kana mea e hana aku ai, i wahi e ala ole mai ai ka inaina o kela poe kanaka nona.

            I ka wa hoi o Jene Kelekona i ike maiai i ka make ana o Mahomeda. ua ku koke ae la oia iluna, me ka holo ana mai imua o Alabaki Wepa. me kona mau lima. e hoomohala mai ana imua ona a i mai la:

            "Pehea la e nele ole ai kou haawi aku i na hoomaikai ana he nui ia oe e kuu hoaloha? I keia la koke iho nei no. aneane loa ai au e manaoio aku i ka moolelo hoopunipuni a keia holoholona i kamailio mai ai ia'u e pili ana nou. no kau mau hana o ka wa i hala, ame keia manawa. a o ia ka'u e nonoi aku nei ia oe e M. Feroka. e huikala mai ia'u Pehea no la au i noonoo ole iho ai, he keonimana maoli no na kanaka ili keokeo, a he hoopakele lakou no na wahine. mamua o keia poe kanaka ili eleele, i ike ole ia mea he makee i ka pono o na wahine."

            No kela mau olelo a Kene Kelekona. ua haule wale iho la no na lima o Wepa ma kona aoao. Aia oia ke nana aku la ma na maka o Jene Kelekona. eia nae ua nele oia i na huaolelo kupono e pane aku ai imua on a no ka mea o kela no ka moolelo a Mahomeda i hoike aku ai nona. he moolelo oiaio loa ia, a hui pu iho me ka olelo ana mai a Jene Kelekona. he keonimana na kanaka ili keokeo ua komohia ka hilahila iloko on a, no kana mau mea i hoolala ai e hoohaahaa aku i kela wahine, me kona mau manao lapuwale.

            Aia na kanaka Arabia mawaho o na halelole kahi i holoholo ai, a i ka wa i oili mai ai na kiai elua. i kauohaia ai e Mahomeda e hoi no ko laua mau halelole i oili mai ai, na laua i olelo aku i ka nui ae o na kanaka. malia aia maloko o ka halelole o Jene Kelekona. kahi o ka pu panapana i kani ae ai. nolaila aole i emo iho, ku ana uapoe kanaka nei ma ka puka, a ke lohe aku la o Wepa i ko lakou walaau. me ka pihoihoi.

            He hookahi mea maopopo loa, ina e loaa aku ana ka ike i kela poe kanaka Arabia, o ua o Alabaki Wepa ka mea nana i pepehi ia Mahomeda a make, e hookau koke ia mai ana ka make maluna on a, me ka hoohakalia ole, ma ka haehae liilii ia o kona kino iloko o na apana lehulehu. no ka make ana o ka haku ame ke alakai o kela poe kanaka nolaila he mea pono e oaa kekahi kumu maikai ma kona aoao, i wahi e ili ole mai ai na koikoi o na ahewaia maluna on a no ka make ana o kela kanaka.

            Hoihoi awiwi ae la o Wepa i kana pu panapana iloko o ka wa-hi. me kona hele ana aku a ku iho la mamua o ka puka. me ke kau ana aku o na lima iluna. e hoike aku ana i kela poe kanaka. e ku malie i kahi hookahi. alaila hoao aku la e minoaka, me he mea la. aole loa he wahi kiko eleele o ka hewa maluna on a, alaila me ka leo moakaka i aku la:

            "He mea kaumaha na'u ka hoike ana aku ia oukou. o ka pu i kani iho nei na Mahomeda Boe no ia. Ua hoea mai ko oukou haku maloko o keia halelole i keia po. a no ke ku e ana mai o ka paahao i kona makemake. ua konoiamai oia e ki aku i kana pu panapana. eia nae. he @uku loa ka eha i loaa i ka wahine opio, nolaila e hoi oukou e hiamoe i keia manawa. ua hiki iau ame Mahomeda ke kamailio a ke kukakuka i na mea pono e hana aku ai," alaila komo hou mai la ua o Wepa noloko o ka halelole. a huli hoi aku la no hoi kela poe kanaka no ko lakou halelole, me ka hoopauia ana o ko lakou pohihihi, no ke kumu o ka pu a lakou i lohe mai ai i ke kani. ma o kela mau hoakaka la a Wepa.

            I kela ku ana aku o Alabaki Wepa imua o Jene Kelekona. aia ka hilahila ame ka mihi iloko on a. no kona mau manao i hoolala mua ai, e hoolilo aku i kela wahine hewa ole, i mea paani na kona mau makemake. O kela manao koloho iloko on a, ma kona wa i haalele aku ai i kona halelole, na auhee loa aku ia mai iaia mai, o kekahi kumu paha hoi o ka loli koke o kona mau ano apau, o ia no kona hookau ana aku i ka make maluna o Mahomeda. a pela hoi ke kulana poino o Jene Kelekona ana e ike aku la me ka maopopo loa. in a e maopopo aku ana i na kanaka Arabia ua make ko lakou haku, o kana e noonoo la o ia no ka hoolala ana aku iwahi nona ame Jene Kelekona e pakele ai mai kela poe kanaka mai.

            No na olelo a Jene Kelekona o ka pane ana mai iaia. e mahalo mai ana no kona kulana keonimana oiaio, ua like kela mau olelo me ka pahi e hou okoa mai ana i kona puuwai, no ka mea, iaia i huli aku ai ihope, a nana i kana mau mea i hana aku ai, ma ka imi ana i wahi e hooliloia ai ka home o kela wahine, i puulehu, a e kau aku ai hoi na hopena hoehaeha maluna on a, ua lawa ia no kona ike maoli aua iho, i ka oi aku o kona ino ame ka lapuwale imua o na holoholona.

            Oiai nae ua o Alabaki Wepa e ku la hoolono i na kapuai o na kanaka Arabia. e huli hoi la no kolakou mau home, ia wa i kamailio mai ai o Jene Kelekona iaia. i ka i ana mai:

            "Heaha ka kaua mea e hana aku ai?" wahi ana me ke kau pono ana mai o kana nana ana ia Alabaki Wepa. "Ina e hoea mai ana ke kakahiaka o ka la apopo. e loaa pono mai ana ke kino make o Mahomeda maloko nei o keia wahi. o ka mea maopopo loa. o ia no ka pepehi mai o kela poe kanaka ia oe a ia kaua no paha a elua."

            No kekahi mau minuke, aole a hiki ia Alabaki Wepa ke pana koke mai, aia wale no kona poo ilalo kahi i kulou ai, a iaia no paha ka maopopo o kekahi mea, ia wa i aea ae ai kona poo iluna a i aku la:

            "He papahana ka'u i noonoo iho nei. i wahi no kaua e pakele ai. a ua ili aku maluna ou ke ko'iko'i o ka houluulu ana mai i kou mau manao koa apau, pela wale no e holopono ai. Ua ike pono iho nei nae au i kou koa. a pehea e hiki hou ana anei ia oe ke hoomanawanui, i kekahi hana. i oi aku imua o ka mea i hala aku nei?"

            "Ma na alahele apau e palekana ai ko kaua mau ola a e pakele ai mai ka make mai, ke manao nei au ua hiki loa ia'u ke hoomanawanui, ma kau mau mea apau e kauoha mai ai ia'u e hana," i pane mai ai o Jene Kelekona, me ka hoao ana mai e minoaka.

(Aole i pau.)