Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 36, 3 September 1920 — Page 6

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HE MOOLELO NO

Elese, ka U`i Nohea i Liliia

A I OLE

Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

 

            Ua maupopo i na kanaka inu apau in a e oi loa aku ana ka @inu ai mamua o ke kupono ua haawipio aku oia i kona @ maikai. a i kona manawa e haawi aku ai ia mea a @ mai iaia aku, ua lilo koke oia he kauwa na kona mau makemake pono ole, a i ole hana aku paha i kekahi mau @ kupono ole, a kamailio pu ma na olelo kuea o ke ano @mana ole, a i ole hana aku paha i kekahi mau hana @ e makemake ai me ka nana ole i na hopena e hiki mai @.

            Ua hooholo ua o Hale aole e hele aku a noi ia Mabela e @lo i wahine nana. oiai he hana ku-e loa ia i kona makemake i'o maoli, no ka mea, he mea okoa loa ka iloko o kona @wai ia manawa, eia nae, aole oia i hoololi i kona manao, @ ka mea. ua uhi iho la ke koloka o ka pouli a ka waiona maluna on a. a eia nae, ke noonoo pu la no oia in a no kona @ ole ia makemake o kona makuakane. e hoea mai ana ka poino nui. aole maluna o kona makuakane wale no, aka, maluna on a pu kekahi.

            Nolaila me kona manaopaa no ka hoopalau aku me Ma@ kona hele pololei aku la no ia no ka hale o Mr. Harisona a pii aku la ma ke alapii a ku ana mawaho o ka puka, a hookani aku la i ka bele, elike no me kona ano mau ka pololei o kana hele ana. O kona manao ia manawa o kona @ma wale no ke haawi i kekahi o kana mau mea aloha elua, a o ka puuwai i kekahi.

            Aohe i haupu mua o Mabela e hoea aku ana o Hale e ike iaia ia la. ua noho nanea wale no oia aka i ka manawa keia i hoikeia aku ai ua hoea aku o Hale i ka hale, a aia maloko o ka rumi hookipa kahi i kakali aku ai nona a ka iho mai e hui me ia, aole i kana mai a ka hauoli o ua o Mabela, o ka hoomakaukau koke iho la no ia iaia iho, a iho mai ilalo o ka rumi hookipa me ka lamalama o kona helehelena.

            "O, hauoli maoli au i ka ike aku ia oe, e Hale," wahi ana o ka pane ana aku, a haawi pu aku la i kona lima no ke aloha ana, me ka haalulu pu no ka piha i ka makemake. Ua loihi loa no la i hala ae nei akahi no oe a hoea mai ianei. O ka'u ia o ka noonoo ana iho ua poina loa paha oe ia'u.

            Hopu mai la o Kale i ka lima a paa iho la no kekahi manawa, elike me ka paa ana a ke kanaka lawai'a i ka i'a o pahemo hou aku. a ke nana pono mai la kona mau maka ma na maka o Mabela mailuna a hala ilalo, me he la e ana ana ika loa. i ka laula o Kapaa. a i ole. e olelo iho ana paha iloko on a. "He u'i no oe i ka'u ike, he u'i mae wale nae i ka la, noho no elike ka nanahe a popohe me ka Oliva kukaliakai."

            Ia, Mabela e ku la mamua o kona alo ke hooia iho la no oia iloko on a he u'i io no o Mabela' he nani ia he maemae, o ke ano nei o na koa paki i luloia a aohe puu aohe kee, a ua koho pono no hoi e lilo, i moiwahine no ka halealii a kekahi emepera. Ina no ko laua hoohuiia ae ma ka berita maemae o ka mare, e loa'a ana no iaia ka hanohano o ka lilo ana i hakuwahine no ka home, aole nae oia i hoopuka ae i kekahi mea o ia ano. iloka wale iho no ona ia manao e nu la.

            Aka, ia manawa hookahi ke noonoo pu la oia no Elese, ina no ka hoohalikeia o ko laua nani aole i lihi launa aku o Mabela i ka hapalua o ko Elese nani, eia nae he kaikamahine ilihune o Elese, a he kulana hanohano hoi ko Mabela he waiwai a he wahine kupono no na anaina hoolauna, a he makuahine maikai a kupono hoi no ka home, aka, mamuli @ kona ike maopopo ana i ko Mabela mau ano hookiekie, hookano a haa@ei, ke wae la oloko on a ia manawa aohe o Mabela i kupono i koolua no Kalahikiola.

            "A@ ua hooholo maua me Mabela no ko maua hoopalau. Aole hiki ia'u ke haalele a hookuu aku ia papa e komo oia iloko o ka pilikia me kuu kokua ole aku iaia."

            "A eia nae hoi, wahi no au i olelo mai nei, ua aloha oe ia E@, a ua manaoio loa oe o kau wahine aku ana ia."

            "Oia maoli no ka mea iloko o kuu puuwai a e mau loa aku ana ia me ka hiki ole ia'u ke hoololi."

            "He kupanaha no-ka. ia Mabela oe e mare ai. a e aloha mau no nae oe ia Eleses. he mea oiaio anei ia? E Hale, ke hoomanao ia no anei oei kau mea i heluhelu ai i kela la aku nei, i ka make ana aku o kekahi kanaka, ua haalele iho oia mahope elua mau ohana e kania-a mau aku ana nona? Ahiki i kona make ana, aohe mea i ikeia elua ana wahine?"

            Nana aku la o Hale ia Mokana me ke ano paweo, me ka nui ana iho o ka hanu.

            "Ua mare kela kanaka i kekahi wahine no ka waiwai," i hoomau mai ai o Mokana i kana kamailio ana me ka leo liilii loa. "eianae ua aloha oia i kekahi wahine okoa. He halekuai nui ko kela kanaka, a malaila laua o ka noho ana me kana wahine waiwai, eia nae, maloko o kekahi hale haa-haa. he home hauoli loa nona, malaila oia i hoonoho ai i kaua wahine manuahi, me ka maopopo ole o ka wahine mare he wahine manuahi kekahi a kana kane e hoolalau ana."

            "Alaila, e Mr. Mokana, e makemake ana ka paha oe ia'u @ mare au me Mabela a e noho mauahi au me Elese? Kahaha kupanaha no ka kau hana!"

            "Aole o'u makemake e hana aku oe i kekahi mea o ia ano, e Hale, aka, o ke alahele wale no nae ia la au e hoopakele ae ai i ko makuakane mailoko ae o ka pilikia, me ka hoopilikia pu ole i kou ola ponoi iho. O ka'u wale no e noi aku nei ia oe e noonoo akahele iho oe in a e lilo ana kou mare ana me Elese ma ke ano hoopunipuni i mea no Elese e poino ole ai, nau ia e noonoo iho."

            "Ina au e noonoo iho ana aole o Elese i ike ia mea mamua, e Mokana, pehea iho la? Ua nui kuu aloha iaia a'u e ike nei no'u io e kupono ole ai ia'u ke ola me kona lilo ole mai na'u," wahi a Hale o ka pane ana aku, "aka-"

            "Pehea auanei oia e ike ai i ka hewa oia mea, e Hale? Hiki ia oe ke lawe aku iaia a hoonoho maloko o kekahi haleme kekahi apana kuaaina o ke kaona nei a i ole maloko paha o ke kulanakauhale o Burukeline, ma ia ano aole oia e ike iho ana i kahi mea e pili aua i ka inoa o Mrs. Venona oiaio @ia. E ola anaoia nou a e hauoli ana oia iloko o kou aloha. He mea oiaio keia au e hoike aku nei ia oe, aole ia he hana i mea e poino ai kekahi kaikamahine ka hana aku i ka mea n@na @ hauoli ai. He oiaio in a e manaka ana oe iaia, he mea @koa aku ia."

            "O, aole au e manaka iki aua iaia, in a e maopopo ana ia'u aole oia e ike iho ana he hana hewa ia o ka noho manuahi aua," wahi a Hale.

            "Aole oia e ike ana, in a aole oe, e Hale, e hoike iki aku ana ia mea iaia," whai a ka mea hoowalewale o ka pane ana mai me ke ano kuio.

            "Pehea ana e hiki ai ia mare hoopunipuni ke hanaia a holopono me ka hiki ole ia Elese ke ike iho he hana hewa ia?" i ninau aku ai o Hale me ka leo liilii.

            "O, he hiki loa, pela ko'u manao, in a e hoolohe mai ana oe i ka'u. O kekahi@e hoomanao oe, e Hale, ma o kou hana ana ala i keia malia, e hoopakele ae ana oe ia Elese mai ka poino mai ame ka hoohaahaaia o kona inoa ame kona kulana, he poino e aai mau ai ke alina maluna o kona inoa i na la apau o kona ola ana. He oi aku ka maikai e hanaia aku oia ma ke ano e hoike aku ana i ke aloha nona mamua hoi o kona hoopoinoia mai e kekahi mea okoa aku." Akamai no nei mau olelo pahele maalea a ka nahesa.

            Ma keia manawa ua hele ae la ko Hale helehelena a keokeo pu, ke ano o ka mea e aneane aku ana e haalele mai ke ola i kona kino, iaia, e nana pono mai ana ia Mokana, a no ke kumu, ke ike la no oia he hana hewa loa ka Mokana e alakai hewa aku la iaia, a o kekahi, aole ona makemake e hoopoino e ia ko Elese kino ame kona inoa mamua, o ko laua mareia ana i kulike me ka ke kanawai o ka aina ame ko ke Akua.

            Eia nae, i ka hala ana o kekahi mau minuke Ioihi o ko Hale noonoo ana, aea ae la kona poo iluna a pane aku la: "E hana aku ana au elike me kau, e Mokana, i hoakaka mai la; e hana aku ana au no ko Elese pono, aole nae ma ke ano e hoopoino aku ai i kona kino ame kona inoa, aka, ma ke ano e hoomalu a e hoopakele wale ae ana no iaia."

            "He hana naauao loa ia nau e hana aku ai, e Hale," i pane mai ai o Makana, me ka hoihoi o kona mau maka, no ka mea, ke ike iho la oia ua hei ka nalo i kana upena.

            E hana aku ana o Hale, no ka mea, aole hiki iaia ke hoole nona iho. E hana aku ana oia no kona pono. Ina no kona ku iho a noonoo me ka hoomaopopo i ka hope o kana mea e hana aku ana. in a oia i hoomaopopo aku i ko Mokana manao ame kona ano piha debolo ia manawa, me kona mau lehelehe hoopinana ae ana iluna ma ke ano hoohenehene mai iaia me ka hoowahawaha loa, oiai oia e ku la maloko o ka rumi o Mokana. in a na ike koke iho oia i ka manao o ka Mokana mea e hana mai ana nona. aka , ua uhiia ae la kona noonoo e ke aloha nui no Elese a pouli ae la kona mau noonoo maikai apau, a haawipio aku la iaia malalo o ka manao hoowalewale o Kokana, ke kanaka e makemake mai ana e hoowalewale a e hoohihia iaia.

 

Mokuna XII-Ke Keehina Hana Mua.

 

            Ua hoea mai la i ka La Kaupua, a o na limahana apau a ka Hui Harisona & Co. e hele aku ana ma kekahi huaka'i makaikai. He hana maa mau na keia hui, i kona manawa e haawi ai i kekahi la hoohauoli no kon mau limahana, na ia hui no e auamo i na hoolilo apau, a ua hoolahaia ae ia mea e ka hui ma ke akea.

            Eia nae aohe nana o na limahana i ka nui o ka lokomaikai o ia hui ma o ka auamo ana i na hoolilo apau, nolaila ua hoomakaukau no kela ame kaia iaia iho me na lako apau @ oka huaka'i makakai a holomoku paha, elike me ia e hooholio ana, me na mea apau ana e ike ai he mau mea kupono nana e lawe ai, a mawaena o ia mau limahana o Elese Beranadona pu kekahi a malalo o ka Rose Piasona hoomalu an i aeia mai ai oia e kona makuahine e hele.

            Ua hele aku o Rose Piasona i kekahi la e ike i ka makuahine o Elese ame Kete ke kaikuaaana o Elese, a noi aku la no ko laua hookuu mai ia Elese e hele pu me ia, a nana e malama me ka maikai a hoihoi aku, a ua aeia mai kana noi me ka maikai me ka manao nei he pono, ame ko Elese hoike ole aku i kekahi mea e pili ana no Hale Venona, lele aku la o Elese e honi i kona mama ame ke kaikuaana, a kaha aku la hele me Rose, me ka piha hoihoi.

            Aohe la i nele ia Hale ke kaalo ae mamua o ka Elese pakaukau kuai i hele kona haawi aku i kona aloha i na o Elese, aole nae i nonoi aku i kekahi mea a i ole ninau aku paha i kekahi ninau e pili ana i ke aloha. he oki loa, aohe no hoi he manawa iki a Hale Venona o ka hoike ana aku i ua o Elese no kona aloha iaia.

            Aohe mea i kamailioia mawaena iho o laua ma na mea e pili ana i ko laua aloha a i ole hoopalau paha, aohe no e hiki ia Hale ke hoike aku ia Elese no ia mea, 'no ka mea, ua paa kana hoopalau me Mabela Hariona, eia nae, aohe no i mele ka ike mai a ike aku o kekahi i kekahi, ua aloha like a ua makemake like laua ia laua iho, a no ka mea, o ka u'i mai auanei kela o Elese a lohe mai i ke a'o, a o ke kanaka u'i mai no hoi auanei keia o Hale a kana mai, a no ka mea, eia no laua i no la opio.

            I kela ame keia la e makaala mau mai ana o Elese mai kana wahi mai o ka hana e ake no a ike mai ia Hale e maalo ae ana, a i ole, e hele aku ana ma kana wahi e hana ana. aia no a ike mai oluolu iho la kona noonoo, a i kela la no hoi am e keia la e mikiala mau aku ana no o Hale Venona ma ka Elese wahi e hana mai ana. He wahi hoohuoi wale no ko Elese aia kekahi manao aloha iloko o Hale nona; eia nae aohe huaolelo maopopo i hoikeia aku iaia mai ke kanaka opio aku. ma na olelo oluolu wale no e hoomaopopo iho ai o Elese aia ilaila ka iini.

            Ke hui ai laua maluna wale no o ko Elese mau maka ka Hale nana hoomau ana, a pela no hoi me Elese, a ke kamailio aku o Hale me na olelo waipahi ono loa e hoopihaia aku ai oia i ka hauoli, no ka mea, e lohe aku ana oia me ka makemake, ka iini, a pela aku.

            Ma keia la kau pua ua hele pu o Elese me Rose ma kela huakai makaikai no kekahi mokupuni okoa mamao mai ke kulanakauhale aku, a maluna o kekahi moku ko lakou holo ana ; aia maluna o kela mokupuni he ululaau nui kahi kupono a kela ame keia e holoholo aku ai, elike me ka makemake o kela ame keia, a ma kekahi aoao o ia mokupuni he wahi lulu loa. a malaila ka poe e hele mau ai i ka auaukai a i ka holoholo waapa, a ma kahi kokoke i ke kapakai e ku ana kekahi hale malumalu nui, a he wahi hoi i maa mau ia e kakahi poe i ka hele ilaila e malama ai i na papa ahaaina ame hulahula, elike me Polea ma Ewa ai nei.

            A oiai o Rose oia kekahi o na komite hooko i kohoia no na hana o ia la, no ia kumu, ua kaawale mau oia mai a Elese mai ma ka hapanui o ka manawa. nolaila ua haalele iho la oia i kona noho maluna o ka waapa, me kona papa ana ai i kekahi poe o lakou aole e noho kekahi mea ma kona wahi.

            "Mai ai aku oe i kekahi mea e hele mai a noho ma ko'u wahi" wahi a Rose o ke kauoha aua iho ia Elese, iaia i ku ae ai a hele aku la.

            No keia papa o Rose Piasona, pii ai la ka ula ma ko Elese mau papalino, no ke kumu, ua maopopo iaia e hele mai ana kekahi mea a noi mai iaia e ai aku e noho iho oia malaila. a o ua mea la oia no o Hale. ka iini pau ole a ka makemake.

            Ia hala ana aku a Rose noho iho la o Elese kakali me ka hauoli, elike me kakahi wahine liilii i kaawale mai kona home aku me ka naau i piha i ke aloha no kekahi mea me ka uhane maemae.

            Ia manawa ua hoea mai la ka nui o na limahana me ka poe e ae, e hele ana i ka hoohala la ma kela huakai makaikai holomoku ; e hehe ana na 'aka a kekahi poe a e noke ana no hoi kekahi poe i ke kamailio, e hoike ana i ko laka@piha me ka hauoli a o na mea hoohauoli apau o ke ao me he la aia ma ia wahi a ma ia manawa kahi i hoakoakoaia ai. a hoomaka mai la ke ee ana maluna o ka moku, a ke hauoli loa la o Elese, no ka mea, o ka makamua loa ia o kona huikau ana me kekahi poe lehulehu a kau maluna. o kekahi moku no ka manawa mua loa iloko o kona ola ana.

            Nona- wale no ke kamailio nui a kekahi poe ana e lohe aku ana, me kona nana ole aku nae ia poe, a me he mea la oia pu kekahi ma ka manawa e hanaia ana o ka hale paku'i o Babela, no ka lehulehu launa ole o na mea a ka poe e kamilio mai ana ana e lohe aku ana, me ka hiki ole iaia ke hoomaopopo aku i kekahi mau mea a kekahi poe e kamailio mai ana, ahiki i kona lohe ana aku i ka inoa o Hale Venona a kekahi kaikamahine o ke kamailio ana ae; oia oia e kamailio aku ana me ka awiwi-loa i kekahi kaikamahine okoa aku.

            "Aia o Hale Venona la ke hele mai la i nei manawa! U'i maoli no hoi oia, ea? Oia kekahi o no kanaka opio u'i maloko nei o Nu Ioka, pela ka olelo a na mea apau. Ua mahui iki anei oe i kekahi mea e pili ana i kona mare aku me Mabela Harisona?"

            "He mea oiaio anei ia? Ina he mea oiaio ia ua kupono i'o no oia ke mare me Mabela, no ka mea, he mau opio like no laua, a he like no hoi ko laua mau kulana, ina nei no ka make aku o ka elemakule Harisona e kaa ana malalo o kana hooponopono ana na waiwai apau, a pela me na hana apau a Harisona."

            Ia pau ana o kela mau olelo a kela mau kaikamahine, hele aku la laua ma kekahi wahi mamao iki aku e hiki ole ai ia Elese ke lohe aku i ka laua mau mea e kamailio mai ana, a no ko Elese lohe pono ana aku i na olelo a kela mau kaikamahine, ua lilo ia i mea nona e eha loa ai.

            Ia manawa, me he mea la ua pouli ae la ka la a ua hala aku ka noonoo maikai mailoko aku o Elese a he mau mea hoonaluea wale no i kona noonoo ke hoopuni mai ana iaia, O kana mea wale no e noonoo ana ia manawa oia kona kaawale koke mai ka moku aku a hoi pololei aku no kona hale, no ka mea, aohe iho la ona hoihoi e noho loihi hou iho a e lohe hou aku i kekahi mau olelo e pili ana no Hale, ka mea ana i aloha ai.

            Aohe oia i ninau wale aku i kekahi poe no ka oiaio o kana mau mea o ka lohe ana aku la no ka hoopalau o Hale me Mabela, he mea makehewa wale no ia ninau ana aku i kona manao, aka, ke nalu ala nae oia iloko iho ona no kona naaupo. no kona makemake wale ana aku no ia Hale, eia ka he kanaka opio oia ua lilo mua ia Mabela. Aole oia i hooili aku i na ahewa ana maluna o Hale, aka maluna no ona iho kana ahewa n oka makemake wale ana aku no me ke kuko mau e lilo o Hale iaia, a ua naaupo loa oia ma ia manao ana ona pela.

            Ia manawa ua ku koke ae la oia iluna me ka manao e haalele iho i ka moku, me ka haikea loa o kona helehelena, a he hana pono nana kona kaawale koke ana aku mamua o ko Hale ike ana mai iaia e noho ana. Ke au la po kona mau maka ma o a maanei e ake ana o ka ike aku ia Hale.

            Oiai oia e ku ana ua ike mai la o Hale iaia, a o ko Hale hele mai la no ia a ninau mai la:

            "Ea, heaha keia kumu haikea loa o kou helehelena-ua ma'i anei oe?"

            Oluolu no ka hoi ia mau olelo a Hale o ka ninau ana iho, "Ea, e dear, ua ma'i anei oe?"

            O keia ka mua loa o ko Elese lohe ana ae ia Hale e kapa iho ana iaia he dear, he huaolelo oluolu loa i ko Elese mau pepeiao o ia pa ana mai, a ma kela manawa a Hale o ka pane ana iho, aole ia ma ke ano hoopaani wale no, aka, ma ke ano kuio. me ke pihoihoi pu o kona noonoo, no ka ike ana mai i ka loli loa o ko Elese nanaina ia manawa i like ole me ko na manawa mamua aku.

            Alawa ae la o Elese iluna a nana ae la i ua o Hale me ka helehelena e hoike okoa ae ana i kona hoihoi ole e noho loihi hou iho, a i ae la:

"He makemake au e hoi," me ka leo uu, a ke ike iho la o Hale i ka haalulu o kona mau lehelehe ia manawa.

            "Auwe, heaha hoi keia? Ua ma'i anei oe, a i ole ua hooheneheneia mai nei anei oe e kekahi o na kaikamahine, a i ole, ua hanawale mai anei kekahi mea ia oe e lilo ai i mea nanauki nou? Owai ka mea i aa mai nei e hana ia oe pela, e kuu Elese, e ha'i mai, no ka mea, he kuleana ko'u e ike aku ia mea, a e ike mai no hoi oe owau ko'u mea nana e hoopakele? Ea, e kuu Elese dear, e ha'i mai, no ke aha oe i makemake ai e hoi koke?"

            Nana ae la o Elese iluna i na maka pihoihoi o Hale, a ke kapalili ala hoi kona puuwai ia manawa, me kona hooikaika mau e huna i ke kumu o kona ano-e ana, a i ae la:

            "Aohe o'u ma'i aohe no hoi au i hanawale ia mai nei e kekahi mea, he makemake maoli iho la no ko'u e hoi, a he mea pono ia'u e hoi aku i nei manawa me ka hoohakalia hou ole aku."

            "Heaha keia? Ua hana aku anei au i kekahi mea e eha ai oe, a i ole ua hana hewa aku anei au?" i ninau iho ai o Hale me ka leo oluolu loa, me ke ku papu ana ae mamua o ua o Elese no ka alai ana mai iaia i ole ai ua o Elese e hoi aku. "E ha'i mai, e kuu Elese dear, ina ua hana aku au i kekahi mea e eha ai oe, ke aa nei au e mihi aku imua ou, no ia hana hewa a'u i hana aku ai a ina hoi ua hana hewa mai kekahi ia oe, ua hiki ia'u ke hana aku i ka mea e hoopakele ia ae ai oe, ina ia hana iloko o ko'u mana."

            Luliluli wale ae la no ke poo o Elese, a o mai la i kona lima imua no ke pale ana mai ia Hale e hele aku ma kahi e mai ona aku.

            "K kuu Elese hoi, e oluolu e hoike mai. Aole au e hookuu aku ana ia oe e hoi. O keia kekahi o na la hauoli loa iloko o kou ola ana, a eia nae hoi ke makemake nei oe e hoi me he mea la he kanaka haahaa loa ka hoi au o kou pale ana mai la ia'u, me he mea la e olelo okoa mai ana no oe aole au i kupono i hoaloha nou."

            "O, e Mr. Venona, aole ia o ko'u manao e ku-e aku ia oe, aka, no kekahi kumu no a'u o ka eha ana iho nei, pela au i makemake ai e hoi," i pane ae ai o Elese.

            "Alaila aole ana anei oe, e Elese e hoike mai ia'u i ke kumu o kou makemake ana e hoi-heaha keia kumu ko'iko'i ou i ka hoi? Ina he aloha kou ia'u, elike me ko'u aloha ia oe, aole oe e huna ana i kekahi mea ia'u, no ka mea, o, e Elese, i hoike aku au ia oe i nei manawa ua nui kuu aloha ia oe me kuu uhane apau!"

            Me ka hawanawana o Hale o ka pane ana mai la i keia mau huaolelo ae la, e hoike ana i ka mea huna oiaio loa iloko o kona puuwai, a ua kokoke loa no hoi kona papalina e hui me ko Elese. Hopu aku la o Elese i ke kaola no ka paa ana ae iaia iluna, oiai ia manawa aneane loa oia e hina iho ilalo, a huli mai la e nana ia Hale me ka nanaina i awili pu ia ke aloha ame ka hauoli, ka manaolana hoi ame ka maka'u.

            "E Elese dear, aole anei au wahi huaolelo hookahi e haawi mai ana no ka hoolana ana ae i kuu manao?" i ninau mai ai o Hale. "Aohe anei ia mea he aloha iloko o kou puuwai no'u?"

            "Ua hoopalau hoi oe me Mabela Harisona, a ina pela pehea la hoi auanei e hiki ai ia'u ke aloha aku i ka mea i lilo mua ia ha'i?" i pane mai ai o Elese me ka leo i piha i ke kanalua ame ka manaolana poho.

            "A-manao anei oe he wahi aloha iki kekahi iloko o'u nona? O, aole, aole loa! O, e kuu Elese, a oe, o oe hookahi wale no ka'u mea i haulehia ai i ke aloha, aoele iaia, aole no hoi i kekahi mea okoa aku."

            "A-o ko'u lohe ana iho nei no ia la no ia hoopalau ou me Mabela Harisona, ka nuhou hoi a'u o ka lohe ana iho nei nanan i hoehaeha loa i kuu noonoo. Eia ka hoi ua lilo mua oe ia ha'i la. hoopunipuni mai nae hoi oe ia'u a hihia hewa ana kuu noonoo ia oe," wahi a ka Elese pane.

            "No ka hoike aua aku i ka mea oiaio ia oe, ea. he oiaio ua hoopa@auia au me Mabela, aka ,aole no kuu makemake maoli iaia, aka no kekahi kumu hiki ole ia'u ke alo ae ; a i hoike hou aku au ia oe i keia; he kaikamahine kela na'u i hoowahawaha loa mai kinohi mai o ko'u hui ana me' ia; ua ike au i kona mau kee, he hookano a he haakei. He oiaio he kaikamahine u'i no oia, aka mamuli o keia mau ano maikai ole ae la ona a'u i hoike ae la ua konakona au iaia. O oe wale no ka'u mea i ike iho ai i ko'u aloha, a ke hoike aku nei au ia oe i keia manawa, makemake au e lilo oe i wahine mare na'u. Pehea keia manao, e ae mai ana no anei oe?"

            "O, e Hale, aole au he kaikamahine kupono e lilo aku i wahine nau, aka nae, no @ hiki ia'u ke olelo aku aole, o ka ae wale aku no."

           Aneane loa o Hale e hopu mai a hoopili aku ia Elese i kona umauma a honi iho iaia ma kona mau lehelehe, aka, oiai ua hoopuniia laua ma na aoao apau e ka poe o lakou @ noho a e kuku mai ana maluna o ka moku, nolaila o ka hana pono wale no iaia e hana mai ai, oia ka hopu mai i na lima o Elese a paa aku iloko o kona, a e paa malie pela no kekahi manawa.

            Ma keia hoike okoa ana ae la a ua o Hale i kona aloha@ imua o Elese, he mea ana i hana ole ai i kekahi manawa mamua aku, ua nana ole iho la oia i kana olelo hoopaa me Mabela ma ka manawa ana i hoopaa ai i ka laua olelo hoohiki no ka mare, a ua hookomo aku la iaia iloko o ka hana e maopopo loa ae ai e noho manuahi aku ana laua, he hana hoi e kaualako like aku ana ia laua iloko o ka lua ame ka hilahila.

            Oiai laua e ku ana malaila a e kamailio ana hoi aia o Mokana ia manawa ma kahi e kahi i nanan mai ai ia laua me na manao hoonaikola; aia iloko ona ka makemake e ike mai ia Hale ua haulehia oia i ka hewa me Elese, i mea e hihia ai o Elese a lilo o Mabela iaia, a o kona lilo ana ia i poo no ka hui a Harisona. Ke nana pono loa mai la oia me ka minoaka ma kona mau papalina, elike me ka hana a kekahi kanaka ino hoowalewale e hana mai ai ke ike mai ua hihia kana mea i hoowalewale ai, a ua haulehia hoi ka mea ana e makemake ana e hoohina.

            Mokuna XIII-Ke ALoha ame ke Kaumaha.

            Ua like kela holo ana maluna o ka moku ma kela kaka hiaka me kekahi moeuhane kamahao loa ia Elese, a no ka mea, o kona makamua loa ia o ka holo ana maluna o ka moku. Aohe mea hoehaeha i kona noonoo, me ka hoihoi wale no oia o ke kamailio ana me kona hoa, me ka noonoo ole i kana mea e kamailio ai no ka mua ame ka hope o ia mau olelo.

            Ina aole poe e ae maluna o kela moku ina ua kau mai oia i kona poo maluna o ka umauma o Hale, oiai ko Hale lima e apo mai ana i kona wahi kino. Oiai laua e noho ana ua hoohauoliia ko laua mau noonoo oiai ko laua mau lima e paa ana ko kekahi i ko kekahi, me ka nana iho o kekahi me na maka hoohie, ke ano o na ipo ke hui ae.

            Oiai laua e noho ana me ka piha i na manao aloha kekahi no kekahi, me ka nana ole aku i ka ka lehulehu o lakou mau mea e kamailio mai ana no laua, pane iho la o Hale i keia mau olelo:

            "Ea, e kuu aloha, e oluolu oe e hoike mai," me na olelo liilii loa," i ka manawa hea i hoomaka ai e komo ke aloha iloko o kou puuwai no'u?'

            "Ua ninau au ia'u iho ia ninau, e Hale, aohe nae he hiki ia'u ke pane. Aole au i ike ia mea mamua aku aia wale no a ma kela la au i hoopakele ai oe i kuu ola mai kela ulia mai ; o ka pololei loa ma ka manawa mua loa no i kau aku ai ka ike a ko'u mau maka maluna ou, a mai ia manawa mai i hoomaka ai ko'u mau maka maluna ou, a mai ia manawa mai i hoomaka ai ko'u ike ia mea he aloha, a e aloha mau aku ana ahiki no i keia manawa a kaua e hui nei," i pane aku ai o Elese.

            "Alaila, e Elese, me he mea la ua hanau like ia no ha kaua kekahi na kekahi, a me he mea la he hewa koiko'i loa ka hookaawale ana ia kaua.

            "Owai auanei ka mea nana e hookaawale ia kaua, o ka make wale no. Ke manao nei au o ko kaua aloha aohe me nana e hookaawale, aohe no hoi he mea nana e hoao mai e pulapu ma kekahi ano," i pane ae ai o Elese, me kona noonoo ole i ka hope o kana mea o ke kamailio ana ae.

            "Pela ka nana iho, aka, aole kaua i ike aku i ke au o ka manawa. Aka, ina aohe mea nana e hoao mai e hookaawale ia kaua, e ae ana anei oe i kekahi mea e hookaawale ia kaua?"

            "Aohe maopopo ia'u o kou manao," i pane ae ai o Elese. "Ke aloha nei au ia oe a e aloha mau aku ana me ka nanan ole aku pehea la ka nui ame ke ko'iko'i o ia mea e hoao mai ana e hoowalewale i mea no kaua e kaawale ai ; a ina he aloha kou ia'u, pehea e hiki ai i kekahi mea ke komo mai mawaena o kaua i mea no kaua e hookaawaleia ai?"

            "A pehea, ina e hookikinaia mai ana au e ma@e aku i kekahi wahine okoa mamuli o kekahi kumu hiki ole ia'u ke alo ae, e kupaa ana no anei oe?" i ninau iho ai o Hale me ka nui ana iho o kona hanu, no kona ike ana iho ua ai loa aku kana mau mea o ke kamailio ana iho mamua o kana mea i manao ai.

            Alaila kunana iho la o Elese no nei mau olelo aku la a Hale, a hulili ae la kona mau maka. Ike iho la oia i kona hilahila ia manawa, no ka mea, o ke kanaka opio o ka hoike ana mai la i kona aloha ua hiki ole iaia ke paa mai, ina no ka oili ae o kekahi kumu e hiki ole ai ia Hale ke alo ae o ka mare wale aku no i ka mea okoa, a i ka hala ana o kekahi manawa o kona noonoo ana i ae la :

            "Ina hoi ha e ike mua aku ana oe i kekahi mea o ia ano i nei manawa, alaila he oi aku no hoi ha ka pono e hoopau no hoi keia noho aloha ana o kaua, i mare aku no hoi paha ia ou i kekahi wahine okoa ea, aohe hoi au noonoo hou ana mai no'u; aohe no hoi o'u noonoo hou ana aku nou ; no'u iho, ina no koa mare aku i kekahi mea okoa, aole loa au e mare aku ana i kekahi kanaka, elike me ka loihi o ko'u ola ana, a ke manao nei no au aohe no he pono o kou mare ana aku i ka wahine i aloha ole mai ia oe."

            "O, e Elese, mai hookaumaha i kou noonoo, no ka mea, aole au e haalele ana ia oe. Ua hoohiki aku au imua o na lani o oe wale no ka'u e aloha aku ai. nolaila. aole au e haalele ana ia oe oiai nae ua maule ko'u uhane me ka manaolana poho no kou lilo mai ia'u."

            "O, e Hale, mai olelo mai oe elike me kela, me ia olelo mai nei ho hoi ou he aloha oe ia'u. Ua olelo aku au ia mama o ke kanaka mua loa e hoike mai ana ia'u no kona aloha ia'u, e hoike aku ana au ia mau olelo apau a ia kanaka iaia.

            "Aole hiki ia'u ke hoike aku ia mea iaia mamua, no ka mea, aole i maopopo ia'u kou manao, aohe no hoi oe i hoike iki mai he aloha oe ia'u me kou naau apau, elike me ia au o ka hoike ana mai nei i nei manawa. Nolaila, ia'u e hoi aku ai i ka hale i keia ahiahi, e hoike aku ana au ia mama i keia mau olelo apau au i kamailio mai nei. no ka mea. e kakali loa mai ana oia no'u ina e ahiahi loa ana kakou."

            "Ua koi maoli mai no nae paha ko mama ia oe e hoohiki aku oe imua ona e hoike aku ana oe iaia i na olelo aloha a ke kanaka mua e noi aku ana ia oe i wahine?" i ninau aku ai o Hale, me kona poipoi mau mai ia Elese aole e kamailio ai a nui ka leo o loheia mai.

            "Ae ; ua olelo mai o mama ia'u oiai au e noho ana me ke mare ole o ka'u mau mea huna apau iaia wale no e hoike aku ai ; a i ko'u manawa e mare ai i ke kane. i ke kane wale no au e hoike aku ai i ka'u mau mea huna."

            Aia ma ko Elese mau papalina ke pii la ka ula ia manawa no kona kamailio ana mai i na mea huna mawaena ona ame kona makuahine.

            "E Hale, " wahi hou ana, "ua mai'i anei oe, akahi ka hoi ka haikea ae la o kou helehelena ; heaha keia pilikia?"

            "Aohe; he lo@ wale ae la no no ko u helehelena ; e hookuu mai oe ia'u no kekahi mau minuke, malia e loaa aku ana paha ia'u kekahi mau kulul barani a pau ae no keia ano-e o'u. Aohe o'u pilikia, e Elese. mai hookaumaha oe i kou noonoo ; e hoi mai ana au iloko o kekahi mau minuke pokole loa."

(Aole i pau.)