Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 36, 3 September 1920 — He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika. [ARTICLE]

He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika.

JT / ' . MAHELEII.

() kona hoike okoa aku i ka inea oiaio imua o Mahomeda I>'C. no ka lilo ana aku o kela mau pohaku makamae.ia Amaka Zeka, ua like no ia me ka hoala ana aku i ka huhu ame ka ina:na iloko o Mahomeda, e okipuia ae ai kona maū manaolana no kona palekana; nolaila ina e holopono ana i.ana pulapu ana aku, e manaoio mau iho ai kela kanāka aia : > me ia na pohaku makamae, alaila he manaolana kona no < inaalahi o ke alahele no kona palekana. Kc kau la ka manaolana o Alahaki Wepa, ina ma kela kuakai a lakou n« ka akau, a e ae o Mahomcda Boc, e hiamoe like laua maloko o ka halelole hookahi, alaila, e hoao .«na oia e pepehi i kela kanaka, ma ke ano powa, i ka wa e iiiainoe ai i ka po, a ina no paha e hookaawaleia ana kona v.-ahi e hiamoe ai, e imi ana no oia, i kekahi alahele e. hiki ai iaia ke hookau aku i ka make inaluna o kela kanaka, me kona koi ole ia mai e mahele hapalua me ua kanaka nei, i na i-omaikai i manaoia, no ke kuai hoolilo ana aku ia Jene Kclekona. "Akahi no au a hoike aku ia oe i ka mea oiaio loa, ua niake ko haku o Amaka Zcka ma kekahi hoouka kaua hahana loa me na koa Abcsinia, nana au i hoopaapio. Oiai e hakaka ana na aoao a elua, o ko'u holo mai la no ia a pakele inai ka make mai, a ke kanalua loa nei au, no ka pakele he huukahi kanaka o Amaka Zcka, no ka mea, he pualikoa nui maoli kela; a o ke gula keia a lakou o ka hele ana aku e kii. ua lilo aku i na koa Abesinia, a o ka'u mea ia e kaumaha loa nei, no ka hoea mai o kela poe koa, o ko kakou ;>au no ia i ka lukuia. "O ko'u manao ea, e wikiwiki kakou i ka haalele aila iho I keia wahi, a i manaoio ole mai oe i keia mau hoakaka a'u. lie mea maopopo loa, aole he hookahi o kakou e pakele, oiai na papa-umiia ae ka nui o kela poe koa, imua o ko kakou lieluna maloko nei o keia wahi." Aia o Mahomeda Boe ke hoolohe malie mai la i na hoakaka a Wepa, me ka hiki ole i ua o Wepa ke ike aku, ina paha ua manaoio ia mai kāna olelo, aole paha, he hookahi nae mea nui iloko o ka noonoo o Mahomeda Boe, ua loaa ilio la iaia kekahi kumu, maikāi e hiki ai iaia ke haalele iho i kela wahi, a hele aku no ka akau me Wepa, nolaila aole oia i noke mai i ka niele, aka i hou mai la oia: "Ua paa anei kela aelike mua a kaua. ina au e hele pu ana me oe no ka akau, alaila e mahele liapalua kaua i na poliaku momi ame ke kumukuai o ka wahine opio?" "Ae, o ka hapalua o na pomaikai e loaa mai ana, o kau ia «: Mahomeda Boe, a o kekahi hapalua o ka'u no hoi ia." "Alaila ua pono, e hele koke aku au e hoike i ka lohe i na kanaka, ma ke kakahiaka' o ka la apopo kakou e haālele iho ai i keia wahi," me ke ku okoa ana ae o ua o Mahomeda Boc iluna, no kā heleīma aku e hooko i nā meā aiia i hianāo ai. ua kaomi e aku lā liae ō Alahaki Wepa rria kekahi lima a i aku la: "Alia oe e pupuahulu, aka e noho mai kaua e kukakuka mua, a hooholo i ka nui o na kanaka e hele pu me keia huaka'i. Aole he pono ka hele like ana o na .wahine ame na kamalii me kakou ma keia huaka'i, he mea ia e houlolohiia ai kakou, e loaa koke ae ai no i na koa Abesinia. He oi loa aku ka maikai, ina he poe kanaka kakaikahi wale no kau e wae mai ai, na kanaka koa a ikaika loa, me ka lioonoho no i ka nui o na kanāka mahope nei, a i ka wa e hoēā mai ai o keia mau koa, a manao kela poe kanaka, e uhai ae mahope o kakou, e ku ana lakou i ka hoaa, a ina no e inanao ana lakou e hoi pololei no ka akau, alaila e hele malie loa ana lakou, me ka manāo ōle, o kakou pu kekahi ma ia alahele hookahi."

"Iloko o ka maalea 0 ka nahcsa, ua oi aku no kou maalea e W'epa," wahi a Mahomeda me ka minoaka ma kona mau papalina. "Elike me kau mau mea apau i hoakaka mai nei e W'epa, pela no e hookoia aku ai. He iwakalua poe kanaka e hele pu ana me kakou. a ma ke kakahiaka o ka la apopo, kakou e haalele iho ai i keia wahi, e kamoe pololei ana ko kakou alahele 110 ke kukulu komohana." "Ke haawi aku nei au i ko'u hoomaikai ia oe e Mahonicda," wahi a Alahaki Wepa, me ka hoike okoa ana aku i kona hauoli, alaila hele aku la o Mahomeda e hoike i na niea a laua i hobhold ai imua o kona poe kanaka. Ma ke kakahiaka nui o kekahi la ae, oiai no o Jene Kelekona e pupue ana iloko o kona huluhulu, ua hoopui\vaia aku la oia. i ka lohe ana mai i kekahi mau leo hauwalaau mawaho o kona hale, aole i li'uli'u iho, komo ana no o Alabaki Wepa me elua kanaka Arabia, me ka wehewehe ana aku o Wepa i na kaula i hoopaaia ai o Jene Kelekona, a i kona noho pono ana ae iluna, haawiia aku la iaia he mau apana palaoa, me kona alakaiia ana mai nowaho o ka nale. Nana pono mai la nae oia maluna o na maka o Alabaki Wepa, me he mea la e niiiau mai ana, no na mea e hanaia aku ana maluna ona, a i ka wa i kaawale iki akii ai nakanaka Arabia, ia wa i hooia aku ai oia imua o ka wahine opk». o na mea apau e hanaia la, mamuli wale no ia o kana tnau hoolala ana no ko laua palekana. Ina lie mau manao hopohopo kekahi iloko o Jene Kelekona, ua auhee loā aku ia mamuli o kona hilinai mai maluna o Alabaki Wepa, ka mea ana i kuhihewa mai ai, he hoopakele nona, iloko o kona wa o ka.pilikia. , I kela oili aha aku a Jene Kelekona iwaho, aia hoi e kau aua he poe kanaka Arabia maluna o ko lakou mau lio, i makaukau no kekahi huakai loihi, alaila laweia mai la ko ia nei lio. me ka hookauia ana aku iluna, aia hoi na kanaka Arabia ma kela ame keia aoao ona, e hiki ole ai iaia ke manao iho, he hanā maalahi nona ka hoao arta e holo mahuka mai kela poe kanaka aku. Oiai aia na mea apau maluna o ko lakou mau lio, o ka hoomaka aku la no ia o ka huaka'i e hele mailoko aku o ka pa. nie ke kamoe ana no ke komohana. he mau hana pulapu wale aku no keia i ka poe i noho aku mahope, alaila no ka liapalua hora paha kela hele ana a lakou, ua hoohuli ae Ia ko iakou alahele no ke kukulu akau. N'o na la mua a lakou ma kela huakai, he uuku loa ka manawa a Alabaki Wepa i kamailio pu ai me Jene Kelekona. ua ike no nae ua Wahine opio nei, i ke kumu o ka hoomamao mau o Atabaki Wepa mai iaia aku, i ole ai e komo aku ka hoohuoi iloko o Mahomeda Boe, aia kela kanaka ke manao la e hoopakele ia Jfene Kelekona, aole hoi ma ke ano he mea oia i ake aku e loaa mai kekahi pomaikai, nia ke kuai hoolilo ana akll i tia o Jene Kelekona i kekahi kaniaka waiwai ma ka akau. Ke ike pu mai la tto hoi o Jene Kelekona, i ka oluolu o na kuka'i olelo ana mawaena o Mahorneda Boe anie Alabaki Wepa, a ke olu la koiia manao, no ka holqporio o ka Alabaki r epa mau hoolala ana apau no ko laua pono.

Ile mea oiaio, ua liiki ia Alahaki Wepa ke hoomanao iaia iho, mai ke kamailio mau ana aku me Jcnc Kelekona, eia nāe, o kona mau noonoo apau, aia no ia i ua wahine opio la. Mc he mea la i kana nana maoli iho no iaia, aole e hiki i koha mau maka ke kaawale inai ka nana mau ana aku ia Jene Kelekona, o ke kumu aia ka hoohihi ame ka makemake iloko ona, kahi i loku hala ole ai, i kau a mea o ka u'i maoli no o ka helehelena o Jene Kelekona, ame ke kilakila no hoi o kona kulana.

I kela ame keia hora o ka la, e pii mahuahua māu mai ana kona hoohihi no kela wahine, ahiki i ka lilo maoli aha o ia hoohihi, i mea nana e hooulu-ku mai i na 11001100 uluahewa iloko oha. Ina paha i loaa aku ka hoomaopopo ana ia Jene Kelekona ame Mahomeda Boe, i na mea iloko o ka noonoo o ke kanaka a'laua pakahi i nana mai ai ma ke ano he hoaloha, ina ole loa e loaa ka maluhia i kela huakai a lakou, no ko laua noho pouliuli nae, pela iho la i hoomauia ai ko lakou hele ana imua, me ke ala ole mai o kekahi mea; e hoopilikiaia ai ko lakou noonoo pakahi. Ma ka po mua loā o ko lakou hiamoe ana ina ke alahele, aole i holopono na hooikaika ana a Alahaki Wepa e mor pu oia me Mahomeela maloko o ka lialelole hookahi, no kela manao no ona, e pepehi i kela kanaka Arabia a make, aka i kona hoonohoia ana mai maloko no o kona halelole iho, ua hoala mai oia i na noonoo lehulehu, i wahi e make ai kela kanaka iaia, mamua o ko lakou hoea ana aku i ka palena o ka lakou huakai hele. Ma ka elua nae o ka la o kela hooniau ana o ka huaka'i i kā hele imua, ua hoopilipili aku la o Mahomeda i kona lio, ma ka aoao oka lio o Jene Kelekona. O keia ka manawa mua loa a kela kanaka. i hookokoke mai ai i ka wahine-opio, °iai nae, iloko o kela mau.la elua, aia oia ke hakilo mau mai la ia Jenc Kelekona, me ke kuko o kona naau no kela wahine opio. Ma kela manawa mua loa, 1 kaa mai ai o Jenc Kelekona malalo o ka malu o Amaka Zeka, aole loa oia i aa e h°okokoke aku i kela wahine, a oki loa aku hoi ka manao ana, e hoao aku i walii d lilo mai ai kela wahine nana, aka iaia i nana ae ai, ua make aku kona haku, nolaila aole he mea nana e ku-e mai i kona mau makemake, koe wale no kela kanaka Belcg:iuma, he hana haalahi wale no nae ka hookau ana aku i ka make maluna ona, o ka lilo no ia o Jcne Kelekona i wahine nana. Aole nae o ka lilo wale mai no o Jenc Kelekona i wahine nana, ka mea ano n*ui. aka o na pohaku makamae pu kckahi> ana i kuhihewa l°a ai, aia no maluna o ke kino o Alahaki Wepa. nolaila ine kela pomaikai nui e loaa aku ana iaia, .aole aiia .kauka'i hou ana aku e loaa mai he puu dala nui, ma kē kiiai hoolilo ana aku ia Jcne Kelekona, aka e malama loa ana no oia i kela niau waiwai a elua nana. e lilo ai oia ke kanaka hauoli hookahi ma kela hapa o ka aina. Oiai ua 0 Mahomeda e holo la ma ka aoao o ka lio o Jene Kelekona, ke haka pono la ka nana ana a ua kanaka nei ma ka helehelena nohea o-Jcnc Kelekona, a no ka liiki ole iaia ke uumi hou iho, i ka iini iloko ona, no ua wahine opio nei. pāa okoa aku la oia i kekahi lima o Jene,-me ka i ana aku: "Ua maopopo no anei ia oe e ka lede opio, kalii a keia kanaka e lawe nei ia oe?" Kuiiou wale mai la no ko Jene Kelekona poo, me ka h°opuka ole mai he hookahi huaolelo, a ia wa i hoomau hou aku ai o Mahomcda i ke kamailio. ana: "Alaila ua makemake i'o no anei <>e, e lilo i mea paani na kekahi kulekana Paele?" /\ole aleli o Jene Kelekona, aka noho ae la oia a pololei ke kinei.: illiila o kona lio, me ka nana ana aku o kona mau makfe i kalii e loa, oiai a«lc ona'makemake e hoike iki mai i kekahl wahi hoailo'na, no ka maopopo mua ana iaia o.na mea a Maihomeela e kamailio.aku ,la iaia, a hoomau aku Ia no b Mahomcda'i ke kamailio ana: . "Ua hiki ia oe ke pakele mai keia h°pcna mai a kela kanaka i hoolala ai hoU; no ka mea ke hooia.iiku nei au. ia oe, ua hiki loa ia M.ahomcda hoopak.ele ia oe," alaila lalau okoa mai la kekahi liiha o ua kanaka nei i ka lima akau o Jene Kelekona. me ka puliki ana iho me ka ikaika, no ka mea ua hele mai li lea makemake o ua kanaka nei i ka wahine opio. ahiki ole iaia ke hoomanawanui hou iho. No ka eha o ka lihia o Jcnc Kelekona, ua hooikaika aku la oia e huki ahiki i ka hemo ana, ,me ka hoike °koa ana mai o kona helehelena i ka huhu ame ka hoowahawaha pu, a i mai la:

"I7e keu aku oe a ke kanaka hilahila olel E waiho malie mai oe ia'u. o kahea aku auanei au ia M. Fereka (o keia ka inoa o Alahaki Wepa i kamaaina ia Jene Kelekona)." llookaa\vale iki mai la. o Mah<>meda Boe i kōna lia, aia nae nia kona mau maka ka liuhii ame ka piha i ka inaina, fio ka hoohoka ino ana mai o kela wahine iaia, me ke kapa ana inai hoi-iaia nei i ke kanaka hilahila ole, alaila pane aku la oia i ka i ana aku: "Aole au i ike i ke kanaka au e olelo mai nei o M. Feroka, 0 ka inoa p kela kanaka ea o Alabaki Wepa. He kanaka hoopunipuni ino loa oia, he mea aihue ame ka powa, a o ka mea oi loa aku, h6 mea pepehikanaka oia. Oia'ponoi ka mea nana i pepehi i ke kapena o kona pualikoa, a liolo mahuka mai la no keia aina, me ka uwalo ana mai imua 0 Amaka Zeka, e hoopakele aku iaia. Oia ponoi ka mea nana 1 alakai aku ia Amaka Zeka ame kona poe kanaka, e puhi i ka home o kau kāne, a e lawe aihue mai,- ia oe, pela iho la oe i lilo ai he pio, malalo o ka malu o Amaka Zcka. "Aole malaila wale ili® la 110 pau ka epa o keia kanaka au e kuhihewa aku nei he hoaloha paha 11011, aka ua ukali aku oia mahope o kau kane, me ka manao e lawe aihue mai i kana gula. Ua hoike mai oia ia'u, no kou nana ana aku maluna ona, ma ke ano oia kou hoopakele; ua hana aku oia me ka piha i ka maalea maluna ®u, ahiki i kou manaoio ana i na olelo mai kona waha mai, oiai nae o ka mea oiaio ua makemake oia e kuai hoolilo aku ia oe, i kekahi kulekana Paele, a o na dala e ukuia mai ana, e lawe ana oia nana, hookahi wale no no kou palekana, o ia no kou Waino'ana mai ia oe iho, malalo o ka malu o Mahomeda Boe," a i ka maopopo ana i ua kanaka nei, ua hoike aku oia i na ano epa apau iloko o Alabaki Wepa i ka wahine opio, o kona pa-hu ae la no ia i na kui ke-pa ma na aoao o kona lio, a holo aku la ma ke poo o ka huakai. Aole e hiki ia Jenc Kelekona, ke hoomaopopo i ka pololei ame ka hoopunipuni o na olelo a Mahomeda i kamailio inai ai iaia, he hookalu nae ana mea e ike la, o ia no kpna hopohopo. no kona palekaiia. a iloko no hoi o kela manawa hookahi, i hoala mai ai oia i na noonoo ana, no ke kulana •oiaio maoli .0 Alahaki Wepa. Ma ke ahiahi o kela la, . ua hoomoana iho la ka huakai ma kekahi wahi oneanea, a elike no me na po ak uelua i hala, ua kukuluia ae la na halelole apau. Aia ko Jene Kelekona halelole mawaena o 'na halfelole o Mahomeda iime Alabaki Wepa, me ka hoonohoia ana he hookahi kiai mamua o ka puka o ka hale, a he hookahi hoi mahope o k<* kua, a 110 ka ike o Mahomeda, aole e hiki i kela wahine ke mahuka, nolaila aole i hoopaaia kona lima ame na wawae i ke kaula, aka ua hookuu wale ia ho oia e noho nona iho. Ma kela ahiahi, ala o Jene Kelekona ma ka puka o kona halelole kahi i noho ai, me ka nana ana aku i ke kukulu o na kanaka i na halelole lehulehu, a i ka hoea ana mai o ke kauwa Paele a Mahofi?eda kejcahi mau na ia nei, lia iloho Iho la oia aole nd mākemakeimaoli i kela mau meaai, aka no kona polpli, a no ka hoopiha ana aku i

kona opu, aia ka pono o ka mau o ka ikaika iloko o kona kino. Mc he mea U n'ae, i ua o Jcne Kelekona e nana aku la i na mea apau imua o kona alo, aole he hookahi o kela mau mea i lilo i mea ano nui iloko o kona noonoo, no ka mea, ala mai la na hooinanao ana no kona liome, ame na hiona apau e hoopuni ana i kona noho ana iloko o ka hauoli, ka mea nana i kono mai iaia e hookahe aku i kona inau waimaka, no ka hauoli, a no ka ehaeha. Me he mea la iloko o kona noonoo, ke ike okoa aku la no oia i kana kane aloha, e huli hoi mai ana maluna o kona lio. pela hoi kona ike ana aku iaia iho no, e ku aku ana ma ka puka-pa, me na minoaka hauoli ma kona inau papalina, 110 ka apo aku i ka a-i o. kana kane aloha. O kana mau kumu rose e hoopuni ana i kona home. ke ku okoa mai la ia nrau inea apau imua o kona alo, o ia mau mea nae apau, ua hooliloia i mea ole e ke ahi a ka lokoino. a 110 ka hiki hou oie iho iaia ke noho ina kela walii, Ua hoi okoa aku la ua o Jenc Kelekona, a maluna o na hulUhulu i waihoia niai i p<jla nona, o kona huli pa-pu iho la 110 ia ilalo, he liookahi hana o ka uwe, a na ka makehiamoe e hooīuluhīi ana i kona inau liliilihi. i hoopoina ae i na hooinanao ana no kona noho ana me kana kane. Oiai nae ua o Jcnc Kelekona e lilo la i ka aina moeuhane, ua oili niai la kekahi mea inailoko mai o ka halelole, e ku ana ma ka aoao akau o ka halelole o ua wahine opio nei, me ka hele ana aku, a hawanawana i ke kiai mamua o ka halelole, alaila hele ae la mahope o ke kua o ka hale, a hawanawana pu aku la no hoi i ka lua o na kiai, alaila haalele mai la na kiai, a hoi aku la no ko laua mau halelole pakahi. O keia kanaka o ka hele ana mai la e kamailio i na kiai e hoi no ko laua mau o Mahomeha Boc no ia, no kekahi manawa pokole ke ku ana o ua kanaka nei mamua o.ka puka o ka halelole o Jene Kelekona, o kona pale ae la no ia i ke opi o ka puka, a komo aku la iloko. MOKUNA XXI. Aia hoi ma ka halelole nia ka hema aku o kahi i k uai o ko Jcne Kelekona lialelole, ke kaapa wale la 110 o Alahaki Wepa iluna o kona paila huluhulu, me ka hiki ole iaia ke hiamoe, no ka mea, elike no me ke kuko ame ka inakemake iloko o Mahomeda no Jcnc Kelekona. o ia haawina hookahi no ka ilōko o keia kanaka. Ua ike ua o Alahaki Wepa i kela kamailio ana o Mahomeda me Jcnc Kelekona, a ua hoomaopopo oia, aia ka makemake iloko o kela kanaka Arabia, e.kaili aku ia Jcne Kelekona i wahine nana, a oiai ua kamaaiua oiā i ke ano o-na'kknāka" Arabia, aole lakou e hoohakalia iho ana, i ka hooko aiia aku i ko lakou mau mahao' lapuwale, nolaila, ala koke mai la lea inanao lili iloko ona no Mahomcda. Kc noonho la oia, he hana maalahi wale 110 ia Mahomeda ka waiho ana aku iaia iho imua o Jene Kelekona, me ka olelo aku i kela wahie opio, oia kona hoopakele, he hana no hoi a iia o Alahaki AVepa i hoike mua aku ai. o kona kulana oiaio maoli 110 ia me Jcnc Kelekona, he hookahi nae mea e lamakila ai oia maluna o Mahomeda, o ia no kona noi okoa ana aku i kela wahine opio e marc mai me ia, aole ana e nele ka ae mai o Jenc Kelekona, 110 ka mea ua make kana ka:tic, a o kela no hoi ke alahele e hiki ole ai oia ke kuai hooliloia aku na kekahi Paele waiwai.

Oiai kela mau noonoo like ole c oiliili ac ana iloko o ua oj Alabaki Wepa, ua ala ino ae lā oia iluna, me ke kiola ana aku i ka huluhulu i kahi e, komo aWiwi iho la i kona mau kamaa buki, me ke kaei ana ae i kaha kāhei poka ma kona puhaka, o kona hele niai la no ia a ku iho la tnamua o ka puka o kona a iaia i nāiia inai ai i kāhi o ka halelole o Jcnc Kelekona e ku ana, aole ona ike mal i na kiai, a' ohilo iho la oia iloko ona, i kona pbmaikāi, ua malaelae ke alahele nona ma kela po, e liui'pii ai me Jehe Kelekona, ma ke ano malu. - •' Puka okoa akū la ua o Alabaki Wepa iwaho, me ka nihi hele ana aku, a hoea mahope 6 ka halelole, aole ona ike aku i kekahi mea, nolailā hele loa ae la oia a komo mai la ma ka puka mauiua. . Ma ka malamalama palaweka o ka mahina, ua hiki iaia ke ike aku i kekahi kino kanaka maloko o ka halelole, e kulou iho ana ilalo> me ka hoopuka ana i kekahi mau huaolelo, ana nae e lohe pono ole aku la, alaila ala ae la kekahi mea a noho iluna, mai kahi ae o ka huluhulu i waiho ai. Ke maa aku la kona mau maka i ka nana ana ialoko o ka halelole, me kona ike maopopo loa ana aku i ke kino o kekahi kanaka, me kona ike ana iho, i ke kumu o ka loaa ole ana mai iaia o lia kiai, eia ka liekoinohewakoloko o ka halelole, nolaila haalele iho la oia i kona wahi e ku ana a konio mai la iloko, aia hoi ke paila la ka manao lili iloko ona, no ka mea komohewā. laia no a ku mahope koke aku o na inea elua e noho ana, lohe ana no oia i ka uwe kapalili o Jene Kelekona, a ia wa hookahi no hoi i hopu aku ai o Mahomeda i ke kania-i o ka wahine opio, rae ke kula'i ana aku ilalo o ka huluhulu, a oiai, ua paa kona manao, oia hookahi wale 110 ka mea kulearia i kela wahine, nolaila o kona lele aku la 110 ia maluna o Mahomeela, me ka nanao ana aku o kona lima akau e loaa ke kania-i o Mahomeda. Ua hookahaha loa ia ke kanaka Arabia no keia hokai w r alc ana aku o kana misiona, ma kela po, nolaila haalele aku la oia ia Jene Kel-ekona, a hooikaika ae la e pale i ka lima o Alabaki Wepa, ho ka mea ua paa ka inanao o kela kanaka, aole oia e haawi]sio ana ahiki i ke kaa ana o ka lanakila ma kona aoao. I ka hemo ana ae nae o ka lima o Alabaki Wepa mai ke kania-i mai o Mahomeda, liuli pono mai la ua kanaka Arabia nei imua o kona enemi, ia wa 110 i loaa j>ono aku ai kona papalina i kekahi puupuu mahanahana, a kikiwi aku la o Mahomeda a hina ana ilalo. Ina paha e hoomaumau loa ia aku e Alahaki Wepa, i ku'i ana ia Mahomeda, ina ua lilo kela kanaka .he me ka maalāhi loa, aole nae 'pela, i ka hini l ana p Maliomeda, pau aku la kona ku'i aila i ua kanaka nei, alaila haha ae la oia i kana pu panapana, ma kona puhaka, me ka hooikaika āna e hemo 'maiiōko ae o ka wa-hi, o ka meā apiki nae-, ua lilo iho la i?. i hana apa loa, me ka hemo ole ahiki wale i ke ala hou ana' mai o Mahomeda a ku iluna. Hoopau ae la o Alabaki Wepa i ka wehe ana i kaha pu panapana oiai ua makaukau kona hoa paio e haawi mai i kekahi puupuu mahanahāna iaia; o ke ku koke ae la no ia o Wepa iluna, a ku'i aku la ma ; na maka o Mahomcda, aole nae i hina kela kanaka, aka haawi pu mai la no oia i kekahi puupuu ikaika loa iā Wepa, o ka hoomaka iho la no ia o ua mau keikikane hei e hakaka, mai ke ku'iku'i puupuu mai ahiki i ka puliki anā aku o kekahi i-kekahi. e hoao ana hoi e paa aku ka a-i o kekahi. Oiai kela mau kanaka e hakaka la; aia o Jene Kelekona ke hana mai la i kekahi hiona ku i ka weliweli, o ka nana ae nae, aole ana wahi e holo aku ai, nolaila, ke hoekepue wale mai la ftooia ma kuono, me ka piha i ka maka'u. Ua hele hemahema mai o Mahomeda ma kela po, aole airia pu panapana, no kona manao, aole he mea nana e komo hokai wale mai ana i kona hooko ana aku i kona manao laipuwale, eia ka auanei e halawai ana oia me kekahi enemi, eiia nae, he pahi wale no ka mea eha ma kona kino, ,a i ka noke ana o ua mau kanaka nei i ka'hakāka no kekahi maiīaavS, e kupapa arta a ?> malaJo, liia kaawale aku ik 6 Mahomeda i kahi e, ia'wa'i unohi ae ai oia i kana pahi a

paa iloko o kona lima. me ka pane ana mai i keia mau olelo: "E ka ilio a ka mea manaoio ole. e nana mai i keia pah> iloko o ka lima o Mahomeda Boc, a e hoomanao iho oe, o keia ka mea hope loa a kou mau makd e ike mni ai. i kou \va e ola ana. Me keia pahi auanei e okioki aku ai o Mahomcda i kou puuwai eleele. Ina lie akua kekahi ou. ano ka manawa e waiho aku ai i kau pule imua ona. no ka mea ua kokoke loa mai ka make nnaluna o kou kino," o ka holo mai la no ia o ua kanaka nei imua, me ka paa ana ae i.kana pahi nialuna o kona poo. Aia no o Alahaki Wepa ke hooikaika la e hemo ae kana pu panapana iwalio, aole nae he hemo. aka ke haka pono loa la kona mau maka ia Mahomcda, a nianiua o ka hou ana mai o ua kanaka nei i kana pahi iaia. ua hoohina aku la ua o Wepa iaia iho ilalo, me ka hoomoe pololei an;i aku i kona wawae ma kahi a Mahomeda e holo mai ana, i ke ku ana mai o ka wawae o Mahomcda, i ka wawae o Wepa. o ka hina aku la 110 ia o ua kanaka nei ilalo. eia nae ua ala hou ae la 110 oia a ku iluna. o Wepa nae o laua ka mea i ku mua ae. a ke paa la kana pu panapana iloko o koua lima. a i k;i wa a Mahomcda i hoao hou mai ai e holo innia, o ka wa no ia i kani aku ai o ka pu panapana, o ka hina iho la 110 ia o Mahomcda ilalo, pau ka onioni ana. no ka mea ua loa'» pono aku ka poka ma kona poo. "I ke kani ana aku o kela pu panapana. ua hoopuiwa loa ia na kanaka inai ko lakou hiamoe ana, a lolie koke aku la 110 o Alahaki Wepa. i na leo walaau o na kanaka. e ninau aku ana, a e ninau mai ana, i kahi o ka pu i kani ae ai, eia nae, aole no he maka'u ilio, a hopohopo paha iloko o Wepa, no.ka mea ua ike 110 oia i kana mea e hana aku ai, i wahi e ala ole niai ai ka inaina o kela poe kanaka nona.

I ka wa lloi o Jenc Kelekona i ike maiai i ka make ana o Mahomcda, ua ku koke ae la oia iluna, me ka holo ana mai imua o Alahaki Wepa, ine kona mau lima, e hooinohala mai ana imua ona, a i mai la: "Pehea la e nele ole ai ko'u haawi aku i na hoomaikai ana he nui ia oe e kuu hoaloha? I keia la koke iho nei no, ; aneane loa ai au e manaoio aku i ka moolelo hoopunipuni a keia holoholona i kamailio mai ai ia'u e pili ana nou. 110 kau mau hana o ka wa i hala, ame keia manawa, a o ia ka'u e nonoi aku nei ia oe e M. Fcroka, e huikala mai ia'u. Pehea no la au i noonoo ole iho ai, he keonimana maoli 110 na kanaka ili keokeo, a he hoopakele lakou no na wahine, mamua o keia poe kanaka ili eleele, i ike ole ia mea he makee i ka pono o na wahine." No kela mau olelo a Jcne Kelekona. ua haule wale iho la 110 na lima o Wepa ma kona aoao. Aia oia ke nana aku la hia na maka o Jcnc Kelekona, eia nae ua nele oia i na huaolelo kupono e pane aku ai imua ona. no ka mea o kela no ka moolelo a Mahomeda i hoike aku ai nona. he moolelo oiaio loa ia, a hui pu iho me ka olelo ana mai a Jenc Kelekona, he keonimana na kanaka ili keokeo. ua komohia ka hilahila iloko ona, no kana mau 'niea i hoolala ai, e hoohaahaa aku i kela wahine, me kona mau manao lapuvfcalc. Aia na kanaka Arabia mawaho o na halelole kahi i holoholo ai, a i ka wa i oili mai ai na kiai elua. i kauohaia ai e Mahomcda e hoi no ko laua mau.halelole i oili mai ai, ua laua i olelo aku i ka nui ae o na kanaka. malia aia maloko 0 ka halelole o Jcne Kelekona. kahi o ka pu panapana i kani ae ai, nolaila aole i emo iho, ku ana uapoe kanaka nei ma ka puka, a ke lohe aku la o Wepa i ko lakou walaau, me ka pihoihoi. Hc hookahi mea maopopo loa, ina e loaa aku ana ka ike 1 kela poe kanaka Arabia, o ua o Alahaki Wcj>a ka mea nana i pepehi ia Mahomcda a make. e hookau koke ia mai ana ka make inaluna ona, me ka hoohakalia ole, ma ka haehae liilii ia o kona kino iloko o na apana lehulehu, no ka inake ana o ka haku ame ke alakai o kela poe kanaka. nolaila he mea pono e loaa kekahi kumu maikai ma kona aoao, i wahi e ili ole mai ai na ko'iko'i o na ahewaia mallina ona, iio.'ka make ana o kela kanaka. Hoihoi awiwi ae Ja o Wepa i kana pu panapana iloko o ka wa-hi. me kona hele ana ; aku a ku iho 1a mainua o ka puka. me ke kau ana aku o na lima iluna. e hoike aku ana i kela 'poe kanaka, e'ku malie i kahi hookahi. alaila hoao aku la e minoaka, me he mea la. aole loa lie wahi kiko eleele o ka hewa maluna ona, alaila me ka leo moakaka i aku la: "Hc mea kaumaha na'u ka hoike ana aku ia oukou. o ka pu i kani iho nei. na Mahomcda LJoe no ia. Ua hoea mai ko oukou haku maloko o keia halelole i keia po. a no ke ku e ana mai o ka paahao i kona makemake. ua konoiamai nia e ki aku i kana pu panapana. eia nae. he uuku loa ka eha i loaa i ka wahi.ne opio, nolaila e hoi oiikou e hiainoe i keia manawa, ua hiki ia'u ame Mahomcda ke kamāilio a ke kukakuka. i ria īnea pono e hana akfi ai," alaila konio hou mai la ua o \\'epa noloko o ka halelole. a liuli hoi aku la no hoi kela poe kanaka no ko lakou halelole, me ka hoopauia ana o ko lakou pohihihi, no ke kumu o ka pu a lakou i lohe mai ai i ke kani, ma o kela mau hoakaka la a Wepa.

1 kela ku ana aku o Alahaki Wepa imua o Jcne Kelekona, aia ka hilahila anie ka milii iloko ona. no kona mau manao i hoolala nnla ai, e hoolilo aku i kela wahine hewa ole, i mea paani na kona mau makemake. O kela manao koloha iloko ona, nia kona wa i haalele aku ai i kona halelole, ua auhee loa aku ia mai iaia mai, o kekalii kumu paha hoi o ka loli koke o kona mau ano apau, o ia 110 kona hookau ana aku i ka make maluna o Mahomeda, a pela hoi ke kulana poino o Jene Kelekona ana e ike aku la me ka .niaopopo loa, ina e maopopo aku ana i na kanaka Arabia ua make ko lakou haku, o kana e nootioo la. o ia no ka hoolala ana aku iwahi tiona ani'e Jene Kelekona e pakele ai mai kela poe kanaka mai. No na olelo a Jcnc Kelekona o ka pane ana mai iaia, e mahalo mai ana no kona kulaiia keonimana oiaio, ua like kela mau olelo me ka pahi e hou okoa mai ana i kona puuwai. no ka mea, iaia i huli aku ai ihope, a nana i kana mau mea i hana aku ai, ma ka imi ana i wahi e hooliloia ai ka home o kela wahine, i puulehu, a e kau aku ai hoi na hopena hoehaeha maluna ona, ua lawa|.ja po ike <ho, i ka oi aku o kona inō'.ahic''kV lapJJwalc* nniia holoholona. Oiai nae lia o Alahaki e ku la hoolono i na kapuai 0 na kanaka Arabia, e huli hoi 1a no kolakou mau home, ia.wa i kamailio inai ai o Jeue Kelekona iaia, i ka i ana mai: "Heaha ka kaua mea e hana aku ai?'' wahi ana me ke kau pono ana mai o kana nana ana ia Alahaki Wepa. "Ina $ hoea mai ana ke kakahiaka o ka la apopo. e loaa pono mal ana ke kino make o Mahomeela maloko nei o keia wahi, o ka mea maopopo loa. o ia no ka pepehi mai o kela poe kanaka ia oe, a ia kaua no paha a elua," ■ No kekahi mau minuke, aole e hiki ia \Vepa lee pane koke mai, aia wale no kona poo ilalo kahi i kulou ai, a iaia no paha ka maopopo o kekahi mea, ia wa i aea ae ai kona poo iluna a i aku la : "He papahana ka'u i noonoo iho nei. i wahi no kaua e pakele ai. a ua ili aku maluna ou ke ko'iko'i o ka houluulu ana mai i kou mau manao koa apau, pela wale no e holopono ai. Ua ike pono iho nei nae au i kou koa. a pehea e hiki hou ana anei ia oe ke hoomanawanui, i kekahi hana, i 01 aku imua o ka mea i hala aku nei ?" "Ma na alahele apau e palekana ai ko kaua mau oia. a e pakele ai mai ka make mai, ke manao nei au ua hiki loa ia'u ke ho.omanawanui, ma kau niau niea apau e kauoha mai ai ia'u e l|ank/' i māi ai o Jēne Kelekona, me ka hoao ana māi e minoakā. (Aoie i pau.) - _ _