Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 36, 3 September 1920 — HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

I'.. :nauj)Opō i nā kānaka inu āpau ina e oi' loa aku ana ka 1. inu ai mamua o ke kupono ua haawipio aku oia i kona v n maikai. ā i kona inanawa e haawi aku ai ia mea a mai iaia aku, uā lilo koke oia he kauwa na kona rnau r.-. c:n;;ke poncj ole, a i ole hanā ak'u pāhā i kekahi mau i«kupono ule, a kamailio pu mā na olelo kuea o ke ano <■< •-mnan.a o!e r a j .ple liana.aku 'paha i kek'ahi niau hana i;.j. e mukemake ai me ka nana ole i na hopena e hiki mai \4 . ei L\i hoohuio na u Hale aole e hele aku a noi ia \labeia e iio i wahine nana, oiāi he iiaha kū-e loa ia i kona makei:akc i'o maoli. no ka mea, he mea okoa loa ka iloko o konā iM wai ia manawa, eia nae, aole oia i hoololi i kona mamio, :i ' k;; mea. ua uhi iho la ke koloka o ka pouli a ka waiona maluna ona. a eia nae, ke noonoo pu la no oiā ina no koiia > ole ia makemake o kona makuakane, e hoea mai anā ka puino nui, āole malūna o koiia makuakane wale 110, aka, maiuna ona pu kekahi. N< 1 :iiin me kōna manaopaa no kā hoopalau aku ine Mai.n in o kt>na hele pololei aku la-nō iā no kā hale o Mr. Hari--'•nn a pii aku la.ma ke alapii a ku aiia māwaho o ka'puka, a h'>okani aku la i ka l>ele, eli&ē no me konā ano mau ka u kana hele ana. O koiia manao ia manawa o kona mn.i wale n<> ke haawi i kek-ahi o kaiia inau mea aloha elua, u o ka pūuwai i kekahi. .\<»he i haiipu mua o Mābvla e lioea aku ana o Hale e ike : n?a ia la. ua noho nanea wale no oia, aka i kā maiiāwa keia i huikeia aku ai ua hoea aku o Hale i kā hale, a aia maloko o ka rumi hōokipa kahi i kakali aku ai nona o ka iho māi e hui me ia. āol'e i kānā mai a ka hauoli o ua o Mabelā, o ka hvi .mākaukau koke iho la no iā iaia iho, a iho mai ilalo o ka r;;mi hookipa me kā lamatānta o koiia heleheleiia. • "l >. hāūoli maoli au i ka ike āku ia oe, e Hale/' wahi ana 0 ka pane aiia aku, a liaawi pū aku la i kona liina no ke «k>h:» alia, me ka haālulu pu no ka piha ika makemake. Ua U'.hi loa na la i halā aē nei ākalii no oe a hoea mai ianei. O k.'t*u ia o kā nyonoo ana iho uā poiiia loa pahā oe ia'u.' Hopu mai la o Hale i ka liinā a pāā ilio la no kekahi māelike me ka paa ana a ke kanaka lawai'a i ka i'a o pa-h*-nK> hoū aku. a ke nana pono inai la kona īnau maka nia liii luaka o-Mabela niailuna a haīa ilalo, me he la e aiia ana 1 <a 3oa. i kā laula o Kapaa. a i ōle. e olelo iho ana paha ilokō o>\k "lle.u'i no oe i-ka'u ike, he u'i.mae wale nae i ka la, no elike ka naiiāhe a popohe me ka Oliya kukaliakāi." l.i, Mabela e kii la trtamūa.p kohā alo kē hooia iho la nō ik/ko ona he u'i io Uo o Māßelā' he nāni iā he māēniāe, o ke ano nei o na koa paki i lūlōiā 4 aōhe puu āohe'keei a uā koi.Mī poiio no hoi elilo.i mōiwāhine no kā haleālii a kekahi emcpcra. Inā no ko lāūa hophūiia āe ma kā bērita maeinae o ka mare, e loāa ana no iaiā ka hanoliaiio o ka lil'o ana i liakiiwahine no*ka home, aojē nāe oiā i hōopūka ae i kekālii ir *'" l oia ano. iloko wāle iliō ho ona ia mānao enu la. ia manāwa hookahi ke hoonoo pu la oia no Elese, iiu no ka hoohalikeiā o ko lauā nāiii ā'oie i lihi lāunā aku o MaWla i ka hapalua o ko Elcse naiii, eia nae he kaikamahī.K- ilihune o Elese. a he kulaiia hanohano hoi ko Mahela Ik xvaiwai a he wahine kūpoiio no iia anāina hoolauna, a he m.iknahine māikāi a kūponō hoi no ka home, aka, niamuii i:'»ua ike maopopo ana i ko Mahela inau ano hookiekie, h.-i.kauo a v haākei, ke wāe la olōko ona iā maiiāwa aōlie o Mal>c!a i kupono i. kōōlua no Kalahikiola.

" A- : ■•a houliolo .māua me Mabela no ko nidua hoopālau. \o)r Jnki haafclc a hoo!kiiu aku ia papā e konio oia ;lc.' o u ka pilikiā nie kuu kokua ole akn iaia." "A ein n'ae hoi. wahi no au i olelo.mai nei, ua aloha oc ia L»« s«:-. a ua manaoio loa oe o kdu >vāhine aku āna.ia/' niāoli no ka mea iioko o kuu puuwai a e māu loa aku a: j ia me ka hiki ole ia'u ke hoōloli." "Hc kijpanahā ia.Mahela oe e marc ai» a e ālolia «liiu no nae oc ig Elese, he meā oiaio anei ia? E liale, ke hiMmanao ia no anei oe i kāu nipa i heluhelu ai i kela la aku nri, i ka make ana akn o kekāfil kānaka. ua hāalele iho oia mahope eiua māū ohana e kānia-a mau aku ana nonā? ASiki : kona make ana, aohe mea i ikeia eluā a'na wahine?" Nāna akn la o Ha]e ia Mokana me ke ano paweo, uie ka nui ana iho o ka hanu. : . Lā mārc kela kanaka i kekahi wāhine no ka waiwai." i h 'oinan niai ai o 'Mokanā i kahā kamailio ana me kā leo liilii loa. "eiā nāe uā āloha oia i kekahi wāliine okoa. lle haiek'uai nui -ko kelā kanakā. a malaila lāua o ka noho ana me kana wahine waiwai. eia.hāe, maloko o kekahi hale haahaa. he home Jiauoli loa nona, mātāila oia i hoonoho ai i kana wahi'hē manuahi. me ka maopopo ole o ka wahine n?aro h«; wahine nianuahi kekalii a kana kane e hoolalau ann."' "Alaila. e Mr. Moleana, e mākemake ana kā paha oe ia'u » marc au me'Māhela a e nohp.manuahi au me Elese? Kāliaha. kupanaha no ka kau haiia!" "Aole o"u makemaiee e hana. akii oe i kekahi miea o i'a an.j, e Hafe, aka» o kēalaliēle wale-no na<e ia la āu e hoopakele ae ai i kp..makiia]cane >e o kā pilikia, me kā i>«»opilikia pu ole 1 kou ola poiiōi iha Ō kā'u w'ale no e nōi aku nei ia oe e noonoo akaheie iho oe ina e lilo ana kou ni;>rc ana me Elese ma ke ano hoo'piinipūni i mea no Elese e ;M,ino ole ai. nau ia e hoonōō .iho." 'ina au e noohoo iho ana aofe o Elese i ike ia mea mainua, e Mokana, pehea iho la? Uā nui kuu akihā iaia a'H e •ke nei uo'u iho e kup«jno ol.e ai ia'u ke ola md konā lilo ole mai nau," wahi a Hale o ka pane ana akn. "āka ; —" 'Pehea 1 auanei o.ia e ike ai i ka hewa oia mea; e Hale? Hiki ia oe ke lawe āku iaiā a Hoonoho maloko o kekahi hale ma kekahi aj>ana kuaaina o ke kāona nei a i olē maloko paha' ke ku 1 anakauhale' o Buruke(me, ma iā ano aole oia e ike ihu ana i kaīii meā e ptti ana i ka inoa o Mrs. Vcnona oiāio r ia. K ola ana oia noū a e hauoli ana oia iloko o koū' alohā. He mea oiaio keia au e hoike aku nei iā oe, aole ia he haiia i mea e poino ai l\ekāl">j kaikamalune, ka hana aku i ka meā iiL-na e hauo'i ai. He oiaio ina e manāka anā oe iaia, he mea okoa akū ia." 'O. aole au e.mānakā iki anaJata, ina'e maopopo āna ia'u oiā e ike iho 'ana he h'ana hewa ia-o kā noho manuahi e-ui/' wahi ā Hale. "Aole oii e ike .ana/ina aole de, e Ilale, e hoike iki ajcū ana ia mta"isia/' wahi ā ka mea hōowaleWale o ka panie ana māi me. kuio.. "Pehea afiā e h.iki ai ia mare lioopuiiipuni .ke hānaia a.holopono me ka hiki ole ia EĪese k'e ike iho he hāna hewā ia ?" i ninau aku ai o Hale me kā leo liiiii.'

"O, he hiki loa; pela kō'u manao, ina e hoolōhe mai -ana oe i ka'u. O kekahife hoomanao oe. e Hale ; ma o kou hanU ana ala i keia malia, e hoopakele ae anā oe ia ĒleSe jnā? kā poino mai ame ka hoohaahaaia o kpna inoa; ame kdfia kalana, he poino e aai mau ai ke alina malun'a 'o kona inoa s i na.la apau o kona ola ana. He oi aku ka maikai e hanaia aku oia ma ke ano e hoike aku ania i ke aloha nona mamuā hoi o koria hoopoinoia mai e kekahi mea okpa aku." Akamai no nei mau olelo maalea a ka nahesā. Ma keia manawa ua hele ae la ko Hale helehelena a keokeo pti, ke ano o ka mea e aneaiie aku ana e haalele mai'ke ola i kona kino, iaia.e nana pono ma.i ana iā Mpkana, ā no ke kumu, ke ike la no oia he hana hewa loa ka Alokana c alakai hewa aku la iaia, a o kekahi, aole ona makemākē e hoopoino e ia ko Elese kino arrt£ kona inoa mamua o ko laua mareia ana i kulike me ka ke kanawai 6 ka aina amē ko ke Akiia.

. E'ia naē, i ka hala ana o kekahi mau minuke īoihi o ko Hale noonoo ana, aea ae la kona poo iluna a pāne ākū la; "E hana aku arta au elike me kau, e Mokanā, i hōākaka māi la; e htinā 'aku āiiā 'ā\V no ko Etese pono, aole nae ma ke ano e hoopoino aku ai i koiia ; kino ame kona iiioa. aka, ma ke ano e hoomalu a e hoopākele wāle ae ana no iaia." "He haiia naāuao loa ia nau e hana aku ai, e Hale," i pāne māi ai o Mokana, me ka hoihoi o kona mau maka, 110 ka ni'ea, ke ikē iho la oia ua hei ka nalo i kana upena.. E hana aku āna o Hafe. no ka mea, aole hiki iaia ke hoole nona iho. E liana aku arta oia 110 konā pono. īna no konā ku ilio a noonoo me ka hooinaopopo i ka hope o "kāna niea e haiia aku ana, ina oia i hoomaopopo aku i ko Mokana mānao ame kona ano piha deboto ia maīiāwa, me kona'mau lehelehe hoopinana ae ana iluna ma ke' ano hōōhenehene iwai iaia me ka hoowaliawaha loa, oiai oia e ku lā malōko o kā nimi o Mokana, ina ua ike kokē iho oiā i ka mianao ō kā Mokana mea e liana mai ana nonā, aka. ua uhiia ae la kona noonoo e ke aloha nui no Elese a pouli ae la kona mau noonoo maikai apau. a haawipio aku Iā iāia malalo o ka manao lioowalewale o Mokana, ke kanaka e makemake. mai ana e lioowalewale a e hoohihia iaia. Mokuna XII—Kc Keehina Hana Mua. Ua hoea mai la i kā La Kaupuā, a o na iimāhaha āpau a ka Hui Harisona & Co. e hele aku ana ma kekāhi huaka'i makaikāi. He hana maā mau na keia hui, i koiia manāwa e haawi ai i kekahi la hoohauoli 110 kōna māu limahāna, na iā hui no e'auamo i na hoolilo apau y a ua hoolahaia ae iā mea e ka hui ma ke akea. Eia nae aohe nana o na limahana i ka nui o ka lōkomaikai o ia liui ma o ka auamo ana i na hoolilo nolaila ua hoomākaukau no kela ame keiā iaiā iho me na lako apau n oka huaka'i makaikai a holomoku paha, elike me ia e hooholoia ana, me na mea apau ana e ike ai he mau mea kupono nāna e lawe ai, a mawaenā o ia mau limahaiia o Elese Beranadona pu kekahi a malalo o ka Rose Piaspna hoomalu ana i aeia inai ai oia e kona makuāhine e hele. Uā hēle aku o Rose Piasona j kekahi la e ike i ka nta 7 kūahine o Eīese ame Kete ke kaikuaana o Elese, a nōi aku la no ko laua hookuu mai ia Elese e heīe pū me ia, ā nanā e malama me ka maikai a hoihoi aku, a ua aeia māi kana noi me ka maikai me kā manao nei he pono, ame ko Ēlese hoike ole aku i kekāhi mea e pili ana no Ilale Vertona, lele aku la 0 Elese e lioni i kona mama ame ke kaikuaana, a leaha aku la hele me Rose, me ka piha hoihoi. Aōlie la i neie ia Hale ke kaalo aē mamua o ka Elese pakaukan kuai i hele konā haawi aku i kona alolia i ua o Ēle- ; se, āole nae i noiioi aku i kekalii mea a i ole ninau aku paha 1 kekahi niiiau e pili ana i ke aloha. he oki loa, ao.he no hoi he mānawa iki a Hale Venohā o ka hoike ana āku i ua ō Elese ho kona alohā. iaia.

Aōlie mea i kainailioia mawaeiia iho o.laua ma na meā e pili ana i ko laua aloha a i ole hoopalaU paha, āohe no' e hiki ia Hāle kē hoike aku ia Elese no ia mca,' no ka mea. ua paa kana hoopalau me Mabela Harisona, eia nae, aohe nb i nele ka ike mai a ike āku o kekāhi i kekahi, ua. alolia like. a ua makemake like lauā ia lauā iho, a no ka iiiiia, o kā u'i mai aUanei kela o Elese a lohe mai i ke'a'o, a o ke kanāk'a u ? i mai no hoi auanei keia o Hale a kana mai, a no kā mea, eia no laūa i na la opio. I kelā amē keia la e mākaala mau mai ahā o Elese māi kana wāhi māi o ka hana e ake 110 a ike māi ia Hālē e niāalo ae aiia, a i ole, e hele ākū ana nia kanā wahi e hana anā. āia 110 a ike mai oluolu iho la kona nooiioo, a ikelā lā no hoi ame keia la e mikiala mau aku āna no o Hāle Venona mā ka Elēse wāhi e liana mai ana. Hē wāhi hoohūoi wāle no ko Elese aia kekahi manāO aloha iloko o Hale noha; eia nāē aphe huaolelo inaopopo i hōikeiā aku faia mai ke kāilāka akū. ma na oleio oluolu wale no e hoomiopōpo iho āi o Eiesc aia ilaila ka iini. Ke hui ae laua maluna wale no o ko Elese rriaū hiāka ka Hale naiia hoomau ana, a pela no hoi me Elese, a ke kamāilio aku o Hale me lia-olelo waipahe ono loa e hoopihāia aku ai oia i ka hauoli, no ka mea, e lohe akū ana oiā me ka makemake, ka iini. a pela akih Mā keia la kau pua na hele pu o'Elese me Rose mā kelā huakai makaikai 110 kekāhi mokupuni okoa'mamao māi k'e kulanakauhale aku. a maluūā o kekahi mōkū ko lākou holo ana; aia maluna o kela mokupuni he ululaau nui kalli kūpono a kela ame kēia holoholo aku ai, elike nie ka niakemake o kela ame keiā, a ma kekahi aoāo o ia mokupuni he wahi lulu loa. a malāila ka poe e hele mau ai i ka auaukai a i ka hoioholo waapa/a ma kahi kokoke i ke kapakai e ku ana kekahi hale malumalu nui, a lie wkhi hōi i maa mau ia e kekahi poe i ka hele ilailā 'e m'alāiha ai i na papa ahaaina ame hulahuia, elike me Polea ma Ewā ae nel. A oiai o Rose oia kekahi o nā komit'e hooko i kohoiā ho na hanā'o ia la. no ia kumu ; , ua kaāwale māū 'oia mai a Elēāē māi mā ka hapānui o kā mānāwa, nolāila ,uā hāalel'e iho Iā oia.i kona noho maluna o ka waapa, me k6ria aūā ae i kekāhi poe o lakou aole e iioho kēkahi niea ma kōna wāhi. "Mai ae aku i kekah'i mea e hēle māi a noiio mā kō'U wahi," wālii a R'osc 6 ke kāūōha ana iho ia Elēse, iaia i ku āe ai ā hele aku la. No keia papā o Rose Piasona, pii ae la ka ula mā k'o Elese inau papalina, no ke kunni, uā maopopo iāia e hele mai aūa kekahi mea a noi mai iaia e ae aku e nōho iho oia mālailā, a o'ua mea la oia no o Hale. ka iini pau ole a ka' mākemAke. Ia hala ana aku a Rose noho iho lā o Elesc kakali me ka hauoli, elike me kekahi wahine liilii kaawale mai kona home aku me ka naaū i piha i ke.aloha no kekahi mea hi'e ka uhane maemae. Ja manawa ua hoea mai la ka nui o na iimahāna. me ka poe e aē, e hele ana i ka hoohala la mā kelā hu'akai Mafcaikāi holomoku; e hēhe ana na'āka a kekahi poe a e noke ana rio hoi.kēkahi poe i ke'kāmailio, e hoike ana i ko lakōn piha me ka hauōli a o na mea hoōhaūoli apau o ke ao me he la aia 'ma iā wahi a ma ia manāwa kkhi i hoakoakoaia āi. a hōomāka mai la ke ee āna maluna o ka moku, a kē hauōU' loa la o Elese, no ka meā, o ka makamuā loā-ia o kona hiikau ana me kekahi poe lehulehu a kaU'. kekahi |moku. no ka m'anawa mūa ioa Hpko ō.kona oi& ana'. .... , ' ftona-wale no ke kamailio nui a kekāhi poe ana e lohe aku ana, me kona nana ole akū nāe ia poē, a me he mea ta oia pu kekahi ma ka mānāwa e hanaiā afta o ka halē paku'i o Babeīa, no ka lehuīehu lailna ole o na meā a kā poe e kajniiio imai aha ana e lōhē āku āha, m* ka hiki ole iaia ke hoomaopopi) aku i kekahi mau mea a kekahi piiie mai arta, ahiki i kona aiia aku i ka inpa o Haie' Venona^

a kekahi kāLkamahine o ke kamailio ana āe,- oiai oia;e kanlailio 1 aku ana nie ka awiwHoa i kekahi kaīkamanine okoa " Aia o Hale Venona la ke v hele mai la i nei manawa! U i niaoli no hoi oia, ea? Oia kekahi ona kanaka opio u'i maloW nei.o Nu I6kā, pela ka olelo a na mea apau. Ua mahui iki anei oe i keliiāhi mea e pili'ana i kōna mare; aku me Mābefo H4risonā?" "He mea'oiaio anei ia? Ina he mea oiaio ia ua kupōnō io'no oia ke mare me Mahela, no ka ipea, he mau opio like no lāua,' a 'hi' like : no hoi 'ko laua mau kulana, ina nei no ka makē akii o : ka elemākule Harisona 'e kaa ana malalo o kana hoopon"oponō ana nā waiwai apau, a pela mē na ha'na apīU a Jjarisona." . jā pau ana o'kelā mafi olelo' a kela niail kaikamahine, hele aku la v laua t ma kiekahi wahi mamāo iki aku e hiki ole ai ia Elese ke lolie ak'u 1 ka laua māu mta e kamailio niai atiā, ā no ko Elese lohe pono ārta aku i na oleto a kelā māu kaikāniahīne, ua lilō ia i mea nona e elVa loa ai. Ia mānā\Va, me he mea la uā pouli ae la ka la a ua hala a&u ka noonoo maikai mailojko aku o-Eleae.; a <hc jnāu niea hooiiālueā wāle no i kona noonōo ke hoopiin\ mai-atta iaia» 0 kāna mea wale 110 e noonoo āna ia nianawa oiā konā kaawale koke māi ka moku aku a hōi pololei aku no kona hale, no ka n\eā, āohe iho la ona hoihoi e noh'o' loihi hou iho āj e lohe hou aku i kekahi māu olelō e pili ana no Hale, ka mea | ana i alōha ai. I Aōlie oia i n inaU wale aku i kekahi poe 110 ka oiaio o kana mau meā o ka lohe ana aku la no ka hoopalau o Hale me Mabelā,.h« mea makehewa walē no ia ninati ana aku i kōnā mariao, aka,' ke nalu ala nae oia ilokō iho ona no kona naaupo, ho kbnā mākemake wale ana aku rio ia Hale, eia ka he kānāka opio oia ua lilo mua ia Mabela. Aole oia i hooili aku 1 na ahewa ana maluna o'liale, ālea malUna no oria ilio kana ahewa n oka mākemake wale aua aku no me ke kuko maii e lilo o llale iaiā, a ua naaupo loa oia ma ia nianao aiia ona pela. Ia mānawa ua ku koke ae la oia iluna me ka mānao e haālele iho i ka moku, me ka liaik-ea loa o kona helehelena, a he liaiīa pono nana kona kaawale koke aua aku niamua o ko Hale ike ana māi iaia e noho ana. Ke au la uo kona mau iilakā nia o a maanei e āke ana o ka ike aku ia Hale. i Oiai oia eku ana ua ike m'ai la o Ilale iaia, ao ko liale ' hele hiai. la no ia ā ninau māi la: j "Ea, heaha keia kumu haikea loa o kou helehelelia—ua i ma'i anei oe? ,! ' ; OIUoIU fto ka hoi iā mau olelo a Hale o ka ninau ana iho, "Ea, e deār, ua ma'i anei oe?" O keia ka mua loa o ko Elese lohe ana ae ia Hale e kapa iho ana iaia he dear, he huaolelo oluolu loa i ko Elese mau pepeiāo o ia pa anā mai, a ma kela manawa a Hale o ka paiie anā iho, aole ia ma ke ano hoopaani wale no, aka, ma ke ano kuio, 'me ke o kona noonoo, no ka ike ana mai i ka loli loa o ko Elese nanai'na ia manawa i like ole me ko na manawa mamua aku. Alāwa ae lae o Elese iluna a nana ae la i ua o Hale me ka helehelena e hoike okoa ae ana i kona hoihoi ole e noho loihi hoU.iho, a i ae la: . "īle makemake au e hoi," me ka leo uu, a ke ike īho la o Ilāle i ka liāalulu o kona mau lehelehe ia manawa. "Auwe. heaha hoi keia? Ua ma'i anei oe, a i ole ua hooheneheneia mai nei anei oe e kekahi o na kaikamahiue, a i ole, ua hanawalē niai anei kekahi mea ia oe e lilo ai i mea nanauki nou?. Owai ka meā i aa mai nei e hana ia oe pela, e kuu Elese,.e niai, no ka mea, he-kuleana ko'u e ike aku iā niea, a e ike mai no hoi oe owau ko u mea nana e hoopakele ? Ea, e kuu Elese dear, e ha'i mai, no ke aha oe i ai e hoi koke? " . Nāna ae la o Ēlese ilu'na i na maka pihoihoi o Hale ; a ke kāpalili ala hoi konā puuwai ia manawa, nie kona hooikaika mau e huna ii ke kumU o kona ano-e ana, a i ae la: -

"Aohe o'u ma'i. aohe no hoi i hanawale ia mai nei e kekahi meāi, he makemake maoli iho la no ko'u e hok a lie niea poiio iā'ū e hoi aku i nei manawa me ka hou ole aku/' > . , . "?īeaha keia? Ua hana aku anei au i kekahi meā e eha ai pe, a i ole ua hana hewa aku anei au?" i ninaū iho.ai o Hale me ka 'le'o oluoiu loa, me ke ku papu ana ae mamua o ua o.Elese no ka aiai ana mai iaia i ole ai ua o Elese e hoi aku. "E ha'i mai, e kiiu Elese dear, ina ua hana aku au i kekahi mea e x eiia ai oe, ke aa nei au e mihi aku imua ou, no ia hāna liewa a'u i haua aku ai .a ina hoi ua hana he\Va māi kekāiii ia oe, ua hiki ia'u ke hana aku i ka mea e hoopakeleia ae ai oe, ina ia hana iloko o ko'u mana." Luliluli āe lā no ke p<x> o It-lese, a o māi la i kona ]ima iniuā nō ke pale aiiā mai iā Hale e hele aku ma kahi e hiai ona'alhl.

"E kuu El'cse hoi, e oluōlu e hoike mai. Aole au e hoo'kyu aku an'a ia oe e hōi. O keiā kekahi o na la hauoli loa īloko o kōu ola ana, a eia nāe hoi ke makfemake nei oe e ho'i' mc h'e mea īa he kanakā hāāliaā loa kā hoi au o koū pale āna mai la ia'u, me he mea la e olelo okoa māi āna no oe āōle au i kupono i hpāloha noii." . "O, e Mr. Venona, aole ia o ko'u manao e ku-e ak\i ia oe, aka, nō kekahi kumu no a'u o ka ehā ana 'iho nei, pela'au i niāk'eniāke ai e hoi, v ' i pane ae ai o Elcse. , "Alāilā' aōle āiia anei oe, e Eiese e hoike mai ia'u i ke kuniu ō kou mākemake ana e hoi—heaha keia kumu k'o'iko'i ou i kā hoi? Xfta he alolia kou ia'u, elike me ko'u aloha ia Ōe» aOl(i oe e huna anā i kekalii mea ia'u, 110 ka mea, o, e Elese. i hoike akti āu k ia oe i nei manawa ua nul kuu 1 aīolia ia oe nie kuu uhāne apau!" p Me ka liawahāwana o Hale o ka pane ana inaHa i keia | māu huaolelo ae la, e hoike ana i ka mea hu'na oiaio loa iloko o koiia puuwāi, a u'a kōkoke loa no hoi koiiā papalinā e | htri me ko Hopit aku la o Elese i ke kaola nolea paa aiia ae iaia iluna, oiai ia mana\va aneane loa oia e hiiia iho I ilālō, mai la e nalia ia Hale me ka nanaina i awlli pu ia ke alohā ame ka hauoli, ka manaolana hoi āme ka niaka'u. "E Ēlese eleai', aole anei aū wahi huaolelo hookahi e haawi mki aiia.'no ka hoōlana aila ae' i kuu manāo?" i ninau mai āi o Hāīe. ia nita he aloli# itoko ō kou puūwai nō'u ?" ... V' "Uā hoopalaū liōi oe me Mabela Harisona, a ina pela, £eh£a la hoi auānei e hiki ai iā'ū ke āloha aku i ka mea i hlo mūā' ia lia*ir" i pāiie mai ai o Elese me ka leo i pihā' i ke kanalu'ā'ame kā mānāolana poho. , "A—manaō aiiei oe he wahi aīoha iki kekahi ilōko o'u nonā ? O, aole. āole loā! O, e kuu' Elese, o 0e, ; 6 oe hōōkāhi wālē iiō ka'ū mea'i haulehia ai i ke alolia, aōle iaia, aole nō hōi 'i kekahi mea oko'a akii." "4—o lohe anā iho nei n-o ia la nō ia hōopalāu.ou me Mal&la Harisōha, ka nuhou hoi a'u, o ka lolie ana iho 'nei nana i lio'ehaēha'lōa i kuu noonoo. t£ia ka hōi"ua lilo mua oe ia hā'i lai, mai nāe hoi oe ia'u a hihia heWa ana kūū nōonoo ia ōe," wahi a ka Elese pane. "No kā hōike 'ana akū i ka mea oiaio ia oe, ea. he oiaio ua hōopālauia au nie Māhela, aka ,aole no kūu mākemake niapli iaiā, akā no kekahi kumn hiki ole ia.'u ke alo ae; i i hōike hōu' akti aū ia oe i l&ia; he kāikāmāhin<i kela nā'u i ho6wāha:wahā ; loa'mai kinohi *mai o ko'u hui ana me" ia; ua ;ike au i kona mau kee, he hookano a he haakei. Hē ōiaio he kāikāiifahlit'e■ u'i iriō oia, akā niamuli o kei'ā maū ajio markai ole afej!āJ orta a'u i hoike ae la ua konakona au i'āia. O o©'\Vale ka*li ! m«a i ike iho ai i Wu aloha, a 'ke hoike &ku. nei aū ia ōe i keia mana\vii, makemake aueliio ōe i wāhme i nVu; Pehea keia e ae mai ūo aūei 6er"?| , "O; aoiē au he kaikaifTahine kopono e lilo aka i j

walune nau, aKa nae, uu . .. hiki ia'u ke olelo aku aole, o ka ae wale aku no. Aneane loa o>Hale e hopu rnai a hoopih aku īa, Elese 1 koha umauma a hoiii iho iaiā nia kona mau lehelehe, aka. oiai ua hoopuniia laua ma na aoao apau e ka poe o akmi i nOho a e kuku mai ana maluna o ka moku. nūlai a o ka han. pofto wale no iaia e hana mai ai. oia ka hopu mai f o £lese a paa aku iloko o kona, a e paa mahe pela 110 ke hoike okoa ana ae la a ua o Hale i kona aloha. imua o Elese, he jneā ana i hana ole ai i kekah* mamua aku, ua nāiia ole iho la oia i kana olelo hoopaa me Mābela ma ka manawa ana i hoopaa ai i ka iaua olelo hoohiki no ka mare, a ua hookOmo aku la īaia īloko o ka nana e maopopo loa ae ai e noho manuahi aku ana laua, lie liana hōi e kaualako like aku ana ia laua iloko o ka lua ame ka hilahila. ... . . . Oiai laua e ku ana malaila a e kamaiho ana hoi aia o Mokana ia mnnaw* mā kahi e kahi i nana mai ai ui laua nie 'oi manao hooiiaīkola; aik iloko ona ka makemake e ikeina» ia Hale na haulehia oia i ka hewa me E!ese, 1 mea e: .hihia ai 0 Ef«w a lilo o Mabela iaia, a o kpna .hlo aua: ia i fifio iiu ka hui a Harisona. Ke nana pono loa mai la oia me ka minoaka ma kona mau papilina, elike me k.-i hana a kekaln leanaka ino hoowalewale e liana mai ai ke īke mai ua lnhia kana mea i hoowalewale ai, a ua haulehia hoi ka mea ana e m'akenlake ana e hoohina. Mokuna XIII—Kc Aloha ame ke Kaumaha. Ua like kela holo anā maluna o ka moku ma kela kaka hiaki ine kekāhi moeuhane kamahao loa ia Elesc, a no ka niea, o konā mākamua loa iā o ka holo ana maluna o ka moku. Aohe mea hoehaeha i kona noonoo, me ka hoihui wale rto oia o ke kamailio ana tne kona hoa, me ka noonoo ole i kana mea e kamāilio ai 110 ka mua ame ka hope o ia 1 mau oleto. Ina aole poe e ae maluna o kela moku ina ua kau mai oia i koiia poo mjilūiiā o ka umāuma o Hale, oiai ko Ilale liina e apo hiai ana i kona wahi kino. Oiai laua e noho ana ua hoohauoliia ko laua inau noonoo oiai ko lauā mau lima e pāa ana ko kekahi i ko kekahi, me ka nama iho o kekahi me na makā hoohie, kē ano o na ipo ke hui ae. Oiai lauā e noho'ana me ka piha i na manao alohā kekahi no kekahi, qīe ka nana ole aku ika ka lehulehu o lakou mau mea e kamailio mai ana no laua, pane iho la o liale i keia mau olelo: 4 'Ea, e kuu aloha, e oluolu oe e hoike mai," me na olelo liilii loa," i ka manawa hea i hoomaka ai e komo ke aloha iloko, o kou piiuwai no'u?' . "Ua ninaii au ia'u iho ia ninau, e Hale, abhe nae he hiki ia'u ke pane* Aole au i ike ia mea mamuā aku aia wale nu a ma kēla la au i hoopakele ai oe i kuu ola mai kela ulia mai; o .kā pololei loa ma ka manawa mua loa 110 i kau aku ai ka ike a ko'u mau maka maluna ou, a inai ia inanawa mai i hoomaka ai ko'u ike ia inea lie aloha, a e aloha mau aku ana ahiki no i keia manawa a kaua e hui nei," i pane aku ai o Elese. "Alaila, e Elese, me he mea la ua hanau like ia no ha kaua kekahi na kekahi, a me he meā la he -hewa koi'ko'i loa ka hookaawalē ana ia kaua. "Owai auanei ka mea nana e hookaawale ia kaua, o ka make wale no. Ke manao nei au oko kaua-aloha aohe mea nana e hookaawale, aohe 110 hoi he mea nana e hoao inai e pulapu ma kekahi ano," i pane ae ai o ; Elese, ine kona noonoo ole i ka hope o kana mea o ke kamailio ana ae. "Pela ka nana iho, aka, aole kaua i ike aku i ke au o ka manawa. Aka, ina aohe mea nana e hoao mai e hookaawale ia kaua, e ae ana anei oe i kekahi mea e hookaawale ia kaua?" "Aohe maopopo ia'u o kou manao," i-pane ae ai o Elese. "Ke aloha nei au ia oe a e aloha mau aku ana me ka nana ole aku pehea la ka nui ame ke ko'iko'i o ia mea e hoao mai ana e hoowalewale i mea no kaua e kaawale ai; a ina he aloha kou ia'u, pehēa e hiki ai i kekahi mea ke komo mai mawaena o kaiia i mea no kaua e hookaawaleia ai?"

! "A pehea, ina e hookikinaia mai ana au e mah aku i kekahi wahine okoa mamuli o kekahi kumu hiki ole ia'u ke alo ae, e kupaa ana no anei oe?" i ninau iho ai o Hale me ka nui ana iho o kona hanu, no kona ike ana iho ua oi loa aku kana mau mea o ke kamailio ana iho maniua o kaiu mea i manāo ai. Alaila kuuana iho la o Elesc no nei mau olelo aku la a Hale, a hulili ae la kona mau maka. ilee iho la oia i kon.i hilahila ia matia\va, no ka mea, o ke kanaka opio o ka lioike ana mai la i kona atoha ua hiki ole iaia ke paa mai, ina no ka oili ae o kēkahi kiimu e hiki ole ai ia Uale ke alo ae o ka mare wale aku no i ka mea okoa, a i ka hala ana o kekahi mānawā o koria noonoo ana i ae la: "Ina hoi ha e ike miia aku ana oe i kekahi tnea o ia ano i nei m'ānaWa, alāilā he oi aku 110 hoi ha ka pono e hoopau no hoi keia nolio alohi anā o kaua, i marc aku 110 hoi palia ia ou i kekāhi wahine okpa ea, aohe hoi au noonoo hou ana niāi no'u; aohe no hoi o'u noonoo hou ana aku nou; no'u iho, ina nak'ou mare aku i kekahi mea okoa, aoie loa au e mare Aku ana 'i kekāhi kanaka, elike mt ka loihi o ko'u olh ana, a ke mānao nei 110 au aohe 110 he pono o kou mare ana akū i kā'wāhine i aīoha ole mai ia oe." | "Ō, e«Eicsē; māi hookaumaha i kou nuonno. no ka mc«i, I aole āu e āna iā oe. Ua lioohiki aku au imui o na lani 6 oe wale 110 ka'u e aloha aku ai. nolaila. aole e ; haalēle ārta ia oe oiai nae ua maule ko'u uhane me ka manaolāna poho no kou lilo mai ia'u." j "O, e Hale, mai olelo mai oe elike me kela. me ia olelo mai n'ei no hoi ou he aloha oe ia'u. Ua olelo akli au ia mania o ke kanaka mua loa e hoike mai ana ia'u no kona āloha ia*U, e lioike aku ana āu ia mau olelo apau a iaj kanaka iaia. ; "Aole hiki ia'u ke hoike ; aku ia mea iaia mamua. no ka mea, āole i maopopo ia'ii koū niānao. aoliē no hoi oē i hoike iki māi he āloha oe ia'u me koii naau apau, elike nie ia au okā hoik'e ana mai nēi i nei manawa. Nolaila. ia'u e hoi aku ai i ka hāle i k'eik ahiahi, e hoike aku ana au ia mama i keia māU oleJo apāu au i kamailio mai nei. no ka mea. e kakāli loa ināi ana oia no'u ina e ahiahi loa ana kakou." "Ua koi māoli māi no nae paha ko mama ia oe e hoohiki akū oe imua ona e hoike aku ana oe iaia i na olelo aloha a kē kaiiaka' mua e noi aku ana ia oe i wahine?" i niuau aku aio Hale;m'e koriapoipoi inau mai ia Elese aole e kamailio āē a niii ka lep o lolieia mai. "Ae; ua ol'elp māi o mama ia'u oiai au e nohō aiia me'ka mare ole o kā'u mau mea huna apāu iaiā walē iio ē hoike aku ai; a i ko'u manawa e mare ai i ke kane. i ke kane wale nō au e hfoike aku ai i ka'u inau' niea hur.a."' Aia mā ko Elese mau papalina ke pii la ka ula ia manawa no konā kamaiho ana niai i na mea huna mawaena ona ame kona makoahinē. .• anci <*> akahi ka hoi ka haikea'ae m. o kou hekhelena; heaha keia pilikia-" "Aolie", he IoH wale ae no no ku'n heleheiena ■ e h-u--kau;mkl ofe ī'a'u lio kekahi mau minuke, malia e loaa aku ana paha ia'u kekahi mau kulu barani a pau ae no leeia ano-e ōo. Aohe o u pihkia, e Elese, mai hookauihaha oe i knu ' a " a a " !k>fa> ° kckahi mau m,n,, kē po(Aole i pau.)