Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 38, 17 September 1920 — HOIKE O MRS. R. BLAISDELL I KE OLA O KA MA'I LEPERA Hoakaka Oia Imua o Kekahi Anaina Nui no ke Ola o ka Aila Chaulmoogra nie ka Hookuuia Ana o Kekahi Poe Ma'i [ARTICLE]

HOIKE O MRS. R. BLAISDELL I KE OLA O KA MA'I LEPERA

Hoakaka Oia Imua o Kekahi Anaina Nui no ke Ola o ka Aila Chaulmoogra nie ka Hookuuia Ana o Kekahi Poe Ma'i

Maloko o kn h.ile waiho bukn o ko nupuai,, a imua hoi o anaina uui i akoalvoa aku malaila, ma ka auwiua hi o ka roakolu o ka pule aku la i hala. i hoakaka ae ai o Mrs ,llosaiio Blaisj <lell, i ko ano o kona lapauuia ana no ! l»a ma 'i lc-pora ; mc ka aila chau':moogra, nhiki i kona ola loa nna, hc hoakaka hoi i koikeia mai eia, me na manao makeo o ko aloha kui'o, no kona iahni kanaka, e «wa'.o mai ana i ka poe apau i loohia i koia ano ina'i, na pau ka inn ka'u ame ka hopohopo ana; aka e ho'ko ao ia lakou iho, a o ivaiho aku malalo 0 na lapaau ana inai a na kauka o ka Kalema'i mauka ae nei o Kalihi. Ua hoopaaia o Mrs. Rosaiie Blai(*'iell mauka ae nei o ka "halema'i o Kalihi UO ka ma'i lepera'no na makahiki ekolu ino na inahina eono, i keia la nae, he wahine oia i hookuu loa ia mai, ke kanwalo loa o kela ma'i mai iaia akn. "Ma ka mnhina o Maraki, ma ka la 5, o 'ka 1917, ua oleloia ae, ua loaa au 1 kn ina'i lepora, a hoonohoia aku la ho''ka - halema'i o Kalihi, malalo *#"'ka la-paau ana mai a Kauka Hollmaa Kc. minami.ua loa nei au no ko'u lawe ol<? aiia mai nei i ko.'u HU i pa'iia i kela .iriaDmra, r Wlu*nf A la i oiilc6ii' ko !ko inn i i ka loli ioa o ko'u'ano mai kela .tdana\ra mai, a oukou no e olelo iho ai, aole kola owau ma ia kii. j "I kinohi, ua maka'u loa au, o lilo ananei ka laau e kauia mai ana maluna o 'u, i niea hoopoino mai, aka ua hoolaua Wiai nae o Kauka Iloliman i ko'u ma-! nao, me ka olelo ana mai, e hoomanawanui au ma ka latve ana i ka laauj nolaila ua lawe <mai la au i ka laan mo, ka hopohopo ole o ka inanao.

" Ca maka'u uo au no ika hoihoiia i Kalihi, ua iapa aleu makou i knla wn!hi, "ka aina o ka poe kanu ola ia. Mamua o ko 'u hoi ana malaila, ua hoikie mua ia mai ia-'u, e okiia ana ko'u popeiao ame ka Hapa o ko'u ihu, ua ku a maka'u maoli au mo ka manao ana iho, he oi aku ka pono 9 Ika.poo ana, me ka ai niau mai 0 ka ma'i maluna'o'u, aole nao o'u nana ia mea, ina ia ho kumu Txo hx e noho kokoke aku ai me liuu makuahino ame ka poe a,'u i aloha ai. "Aole nae '&u i pee, ua hoi au maloko 0 ka halema'i ma Kalihi, me ka lawe aaa mai i ka laau, ua "hui pu aku la au me kekahi poe e ae, ma ka lawe ana mai 1 na laau apau e haawiia mai ana ia makou, me ka loaa no ia makou 0 ke anu ame.ka lia 0 'ka iJi i kekahi manawa, 0 keia ka hana n ka laau iloko 0 ko makou mau kiuo." Komo no na Manao Ohumu t'a lioukaka inai la o Mrs. B]ais*lcll 1 ka ohumuhiunu 0 na ma'i i kekahi manan-a a lakou e akoakoa ae ai i kahi hookahi, no *ka hele ole aku 0 na Ifawaii e makaikai ialoko o ka "haloma'i, no ka mea e iko ana lakou i na haole i ka hele aku malaila i kekahi wa. f< lna ua hiki i keirf poe kd hele mai maanei no ka makaikai ana. nokeaha la 'ke kumu i hiki ole ai ,i ko kakou poo ponoi ke liele mai; me ka maopopo ole nae ia makou ia manawa, ua hoea aku kela po<; ka huli ana i na ike lsipaau no ka ma'i lepera. ,, Ua lioike mai oia, no ka hauoll 0 na ma'i, ka maikai o ko lakou malamaia ana maloko 0 ka Halenia 'i o Kalihi; aka nae, i kekahi mauawa a lakou e akoakoa ae ai i kahi hookahi, aole no i nele ka hoalaia ana mai 0 kekahi inau noonoo ana iloko 0 lakou, do ko lakou hopena, iua paha no ka hoihoiia aku i Molokai ,aole paha. O kekāhi mea no hoi 'a na tnt 1 'i ē ohumu di, 0 i& no ko lakon oieio aoa, no 'ka makemake maoli no 0 na haole e make lakou, a ma kela wahi nae 0 kana mau hoakaka i noke ae ai ka poe -ma kela anaina i ka akankn, no ke kuhihewa 0 ia manao. <4 Ua lulieluhe maoli no na pepeiao o kekahi poe i hookomoia ae iloko 0 ka lialema'i 0 Kalihi, a no ka nui loa 0 ka ma 'i, ua hauli mai ka' ili. Ua hoa<J nae kekahi kanaka e lawe i ka laau. mahope mai, ua haalele mai la na pohaka i kona heiehelena, a hoi mai la kona ili keokeo, eia ka, aole oia he kanaka liawaii, aka he kanaka ili keokeo maoli. "Ma kahi o ka-inoa a makou i kapa aku ai ia Kalihi, ka aina kanu ole ia,

un 'knpa a!;u n.nkou k:i \i:tun:i l!:i, no kn mo:>. u:l l»»a:i in»(<!i k:i lnaioli ia makon nialaihi; n i k:i vv:i i ha:\lol«» inai ai o Kaukn llolliuan, u:i h:iku mnkou i kekahi molo nnna.'' l:t Mrs. li'osalio Blaistl<Wl i ln<oki ih.i ai i kana inan hnnkakn ann, un hanwi niai la oia i nn hoomaiUni :ma i ka j»no i hooa aku ma keln anainn, no ko Inkou hoololio ajia aku i kann mau 01010, ho wahim? hoi > ikoin, na ln:m i k:i m.i'i lcpcra. Aia he Monaolana Mawaho nc o Mrp. Tiosa!io BlnisdeU, 0 Kauka Trottor, kn porchidona o ka. papa oln, o Kauka A. L. Peao, kn pcrnsidona o ke Kula Xui o Hnwaii amp Kaukn TTol3mnn. keknhi poo #» ne i koii' 'kaika malunn o ka ninnn ma'i !opcra, ma kola halawai. Wa-hi n Kanka Troflor, i ka uianawA a ka poo i kau āku un nlina o ku mn'i loponi;, e hoi ai maloko o ka haloma'i o Kalihi, aolo lakou o hoi ann malaila mo ka nolo i'na mnunolann, aia lio nui na manaolana malail.i, no kn hoolaia o ko lakon ma'i. TJa hoakaka ]>u mai oia, i ko .1110 o np liooponopono ana i kola haloma'i i koi» | iunpavra, uio ka 'hoiko maoli mni o un ma*'i»i ka nui o iakwi hnunli, no ka mea, o lakou poooi no ka poe na lakoii e hoolala i nn moa o hoohauo.'iia ni ko lakou nolio ann inalāiln. T T a honknkn mai o Kauka I)onu ikn nno o ka lilo ann o ka niln ohnulmoo>{rh. 1 lanu o hoolnia ai o kn mn 'i lepom, o ia hoi i kinohi;. ua Inwo wnle mfti oo oiA i ko!n aila, ma ko nuo. li" mon huli plli i ka oihnua akoakamni, :i o kana moa \ hoomaopopo, aia iloko o kahi uiontona o kola nila, aia ilaila kn iiioh (? hoolnia ai o ka ma'i ,Jcpcrn. T. T a iioakaka pu mai oin, no ko kulaim maikai maoli o ka halemo'i o Kalihi i koia wa, mo kuua maiialo kiokio loa ia Mra. Bes»ic ('linlou, ka wahine oana e oiaiama nei i kol.n hnloma'i, a.wnlii nnn, ina pela iho la ko nno o na wnhino, da lakou o malama ko!a hHloma'i. o hooila ao ana ko kulana mnikai o ka noho ano 0 na rna ? i. Ua hoopnu oia i kana mau kamnilio rt\a ka hooin ana ao, ho uianaolana kona o. hooa mai ana i ia mnnawn o loaā nmoli ai ka mealiuna iloko o ka lanu nana o hoola i ka ma'i }pp(*ra ma Hnwaii uoi, ma koia mun aku. Haawi i Kona Klno Iho Ua ku mai o Kauka līollman a hoa kaka mai, no kana mau moa i lioomaopopo ,ai iloko o na makahiki he wmi kuinamaiua o kon'a hooiknika ann o liuli 1 ke leumh ame ka mole o ka ma'i lepo--13, pola hoi nn' kn Innu *.> hooiaio ai o koki ma'i. 1 kinohi o kona hooa nna mai no llnwaii uoi, ua mannoin, i hookahi wale no ona maknhiki e nolio ai mannei, aka nao i koua noho hana aua no ke nupuoi fodcrala, ma ke kahua mn 'i ma Molokai, ua hooholo oia e lil oka haoa liuli a uoii pouo i ko kuinu o ka ma'i lopera i hana nana inaanoi noi, pela iho la i loilii ai kona noho ana ma Hawaii nei. vNo na utca e pili ana i na hoakaka a Mr«. Rosalic BfaiBfloM, e pii[ apu !rtpaauia ana, ua hoike ae o Kauka Hollmau, ho hookahi moa ana i hnna ai, aole i hoike aku imun o kc!a » ia no kona hnawi okoa ana aku i kona kioo imua o kola kauka, o lilo i wahi o hoaoia ai ka mana lioola o ka aila. He. mau manawa lehulehu ka ka Mrt. Rlaisde.ll o ka "hooa ana aku imua ona a koi aku la e hookomoin mai ka laau iloko o kona mau nakoko, i lona nku ai ka ike maopopo lon nna, n ko ano o keln laau; ua kanalon loa nae o Kauka Hollman, i ka ae a'na aku i kela manao no kona ku i lea mpnemene. He halawai kela i kahoaia e ka A)iahui Mamakakaua, ka ahahui i lilo ai o Mrs. Hoaalio Blaiadoll, oia kekahi o n* mea mua loa na lakou i kukulu ao, a e ikeia nei he ahahui nui maoli o kon» mau lala. >.»» E malaina ae ana ua Kepuhalika o ka mahelo 12 o ko apana eta, he halawai, ma ka hapaliia o Ita bora o?»iku o kein ahiahi, ma ka liome o Mr. Jamcs Auld Jr.. ma ke alanui Halekauila, no ke koho ana i na lunnnui o ko kalapu.