Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 38, 17 September 1920 — He Moolelo no MAGARITA ADAMU a i ole Ka Hoohokaia Ana o na Manao Lapuwale o ka Mea Kolohe-Ka Papahi Ana o ka Mea Hoopono i ka Hanohano me ka Waiwai [ARTICLE]

He Moolelo no MAGARITA ADAMU a i ole Ka Hoohokaia Ana o na Manao Lapuwale o ka Mea Kolohe-Ka Papahi Ana o ka Mea Hoopono i ka Hanohano me ka Waiwai

iioe.i ana aku o ke kauwa. a hoike aku la, no ka . <■» kekahi malihini e ike iaia. ua oili koke mai la j ; 1 st nie ka hele ]X)lolei ana mai noloko o ke keena hoo-j ■:. hanpu mua no oia. aole he mea e ae, ka i makeA» < ike iaia. aka ».» Kale DeJafila 110. kona makuakane j 'iaina. - ' i 'i: . f :aia i ka ike ana mai o ua o Tede ia Kale Dclalīla.: oa ::iai la uia i ka lima. o kona-makuakaue. me ka pilia 1 •?h- a ninau koke mai la 110: '«"a manao paha-oe. ua loaa au i kekahi ma'i. a e kokuke aua e make. pela iho-la i kauoha awiwiia aku aioe e •«. a ::iai?" " \..lc u'i' nanao i kekahi mea o kena auo." i pane aku l)clalīla. "Pehea. auanei e. hiki ai ia'u ke manao, he. ; i k<»u. 1 waiho ana maloko o ka halemii'i ma l>utalo nei. ' \"u loka oe i hoouna ae ai i kela kelekalapa- O ka'u .< uo 1 kuhu wale iho ai. he mea okoa ae ka i ma'i. he : kukana like ai kaua a elua, nolaila owai ke mea ma'i I.ali-nia'i nei?" A'.le .."'i manao. ua halawai mua ue me kela keunimana. a keīa mua aku nae. e kamaaina pono aku~anaoe iaia. . :»c!i:i Pilipo Kcdc. ka mea e waiho mai uei i ka ma'i. !h* u ke kiia ana i ka pu. e kekahi no o na koa. kipi i ■ •Ti :a:in nmo k»»na hae, oiai o Kapena Rfede. e hooko ana - • . "ihana. uo ke kue ana aku i ka poe olohani'hoohau-» •i* 1 . 4 I ;t heluiu lu au maloko o Ua uupepe. i ka moolelo o kela i: ! hoohaunaele. a 110 ka ike ana anei i kela kapetia koa, < k;;mu o kou kauoha ana ae ia'u e holo mai?" \ole, aka he mahele nae keia, a'u e kamailio aku nei ia ■ .» kekahi mea okoa ae. a o ke*kumu oiaio loa hoi a'u i ai ia oe e holo mai. He mea makehewa wale kn'u iioulalau ana aku i ke kamailio ana ia oe, 110 ka > aole no e lilo ana i mea hoolele i kou hauoli, ke lohe < 'C, o ke kumu nui o ko'u kaUoha ana aku ia oe ea. eia -*a keia wahi kau kaikamahine. kahi i kakali.aku ai no ka ke i kona makuakane." I ka lohe pono ana o Kaie Delafila, aia kana kaikama:<ju* ma kahi i kokoke loa iaia, kahi i kakali mai ai, ua hiki • e loa iaia ke hookuoo hou ilio i kona ano uahoa, no ka . ;i hele niai la ke aloha o ke keiki a kau imua o kona mau : i 'Ka. o ke kulou iho la 110 ia o kona poo ilalo, me ke kupenu . - kona mau maka me ka haina-ka. elike no me kela.po. kanaka nei e hoike niai ana i kona moolelo imua u ! edt*. la Tcde hui e nana mai ana maluna u kuna makuakane : .<.:iauna. ike mai la oia i ka piha haaluiii o ua kanaka nei, haalele okoa aku la oia i kona noho. nie ka hele ana ••iai. a paa mai la ma ka poohiwi o Kale Delefila a pane iho a ka leu malie i piha i ka oluolu: A a k>he aku uei oe i ke kūmu oiaio loa o ko'u makeinake e hoea inai ue nu Bufalo nei. nolaila. aole'a kaua -mea r<ye e kamailio <ai maloko nei o keia keena. Ua lohe kuu .vk :ahine i na mea apau mai ia'u aku ; a ke kakali mai la ■i,i o kou hoea aku. kona makuakane imua o kona alo." Me na waimaka e hiolo makawalu ana mai kona inau 'iilihi mai. i ku ae ai o Kale Delafila iluna, me ka piha i •sa haalulu, a nona hoi kai.uwe. ua hiki ole ia-Tede ke paa ; .ku i kona mau waimaka, a ia-laua i haalele iho ai ialoko o vtla keena hi»okipa. i namunamu ae ai ua kanaka nei i keia iii ulelo: ' « ». e kiui Mai;arita aloha, kuu'kaikamahine hoomanawai na inea u keia ola ana! Nani wale ka hauoli.o kuu •::iane. i kou loaa hou ana ia'u !" \:a kekahi lima o I ede ke apo la ma ka puhaka o kona akuakane hanauna. ia laua e liele malie la 110 kekahi rumi hoonohoia- ai o Magarita. ia laua nei o ka lioea ana aku : ;awaho o ka puka. wehe malie aku la o Tcde, me ka hoo- • •'o ana aku ia Kale Delafila. o kona papani hou 1; la no ia i ka j)uka. me ka haalele ana aku i ka makiuw an." ;i!iH' ke kaikamahine, e noho kokoolua laua 110 laua iho. \u o Mat:arita iwaenakomi o ka rumi kahi i ku ai, me i<: \ \hjiio ana mai u kana nana ana ito kahi o ka puka. ' ' a v\ eheia ana aku. a pani hou ia, ike mai la oia i kekahi naka kinu loihi. i ka pahola ana aku.o kona mau lima • ri i.ua. alaila mc ke kakali ole iho no-hoi. i holo aku ai u iimia. a moe aku Ia imua o ka- umauma o Delatila. <a h< •»>h» • aua ae i keia mau-olelo: 5» «• papa. e papa! walii ana me ka< noke. ana iho ika : * < h.aali «'ulu'u. « ' ke'ia uo ua hua«.»lelo i hiki ole ia Kale DelatVla ke hoo- , •r. l a. »>iai o ke wahi kaikamahinu uuku wale no, . i.t e ini ana maīuua o kona niau kuli, a iaia i lohe hou aku a i ka huopnka ana mai a Magarita ia mau huaolelo. ua :.• •- »>le iaia ke uumi iho i kona mau waimaka. aka ke noke b < ia i ka uwe haalo'ulo'u īne he keiki uuku la, a no ke k'»i.ua ana mai i kona makuakane, i kii okoa aku ai o Mai kekalii noho. a pauee mai la me ka hoonoho ana i ki-na makuakane ilalo. me kona kuk-uli pu ana ihu no ' • :na ka ;«»ao o kona makuakane, a apo aku la kekahi lima "■a ka a-i. he hookahi ko laua hookahe like ana i-na kulu. a.maka «» ke aloha ame ka hauoli. " ' ♦. nani kk lokumaikai o, na lani. i ka hoihoi hou ana : k;:u })aj»a imua o ko'u alo i keia la!" i hooho hou ae ai \i a,;arita. me ka holoi ana ae hoi i kona mau waimaka. \o kekahi manawa loihi-, ka noho ana o Kale Delafila me > ! maloko o kela rtnni. me ka maop.opo olie ia laua •a.i lo:hi o kela manawa, he hookahi 110 hana nui mawaena <• >x.i niakua ame ke keiki. o ia ke kamailio ana i na moolelo ī' l'. loa aku ia laua. he moolelo hoi a ka makuakane i hele i':»anaau. me ka liilīi loa naē o iia mea hiki -ia Xlagarita 1 !i"ōmaupopo. i ;uKu naa u ke» laua nanea. ua kikeke mai la kekahi. mea •::a.vahi. u ka puka. a komo a:ia no o Tede iluko. me ka! ; ..:ie ana mai: # V Ua nakaukau ka paina awakea i keia manawa. i hele la au e huike ia uhw. e hoi kakou e ai. 110 ka mea ua ■ >li l«.a au. me ko'u hoa. Ua makemake au ia oe e papU ! Maiila. e-hele ae oe e tke ia Kapena Rede. ke'hi keoni•aua a"u i kamailio aku -ai ia oe he manawa pokole wale :kī no i hala. e ike mau aku ana oe iaia ma keia mua Ke makeinake uei*au e hoakaka puno .mai ue nu Kapepa wahi a Kale De!afilh me ke kahaha. ; . Alawa iki ma'i'la kā Tēde nana ana ia Miss Adamu. a H.m;ui huu mai la i kana ; ifamailio ana. "Ma ko'u manaoio loa. o oe kekahi o ua kauaka pomaik; : i'.ia ka honua nei, aole wale tio i hoohauoliia ■ii.ii kuu maiiao. mamuli o ka-loaa ana o kau kaikamahine. ak:t na loaa pu ia oe he keikikane.. a kekahi-makuakane e "maht\> ai." • » • Ma»>iK3|x> aku la ia- Delafila ka manao o ka Tedc mau kamaiHo akn anii'iaia, al&iia huli- ae la oia ma kahi a Ma£arita e noho atia. me- ka hookau āna aku i kekahi >a ma ka poohiwi o kana kaikamahine, a i akij la me ka U u haalulu: "He keu no la. i kou loaa ana iho la ia'u, e noho pu mai ana kaua, eia ka e lilo hou aku aqa oe mai ia'u (iku."

•'Aok pein e kttu makuakane." i pane ae ai o Magarita( me ku puliki ana mai nia ka a-i c kona'makuakane. "Mc o ia mau ko'u noho ana aku he kaikamahine nau, ahiki i kou haawi ana mai i kou ae, e kaa aku au malalo o ka malu j 0 ka mea okoa." i "Pehea. ua aloha anei oe i kela kapena koa e kuu Magarita?*' "Ae, ua alolia aku au iaia me ka ikaika o kuu uhane apau e kuu' makua." "Ina o kena ka mea.oiaio loa, alaila na ke Akua e hoomaikai nmi ia oe," me ka honi ana aku o Kale Delafila ma ka papalina o Magarita. "O ka hauoli.e loaa ana ia oe e kuu kaikamahine. ma o ka hookoia ana o kou aloha, o. ka.ua like iloko .0 ia hauoli aea. Aole he kuinu eae o ko-u ae. ana e hoomau aku i ke ola ana ma keia ao: no ke ake wale mai no ia e ike aku i kou noho me ka hauali." "Ua maopopo mua loa ia'u. e kamailio »nai anS oe pela e. Papa l)clafila." i konio mai ai o Tedc ma ke kamailio ana. "Ua.ike au i ka nui o na kaumaha amena ehaeha au i auamo ai iloko 0 na makahiki loihi aku nei.i hala, aka nae e hoomaniaia ae ana ia mau»ehaeha. ma ka lqaa ana aku o ka ik.e ia oe, ua Jioohauoliia ke ola ana aku o kau kaikamahine." Aole o Kale Delafila ,i pane akii, aka ukali aku la oia | mahope o Tede. me ke kuikuilima j>u ana me kana kaikamahine, a. i ko lakou hoea ana aku maloko o ka rumi ei waiho mai ana o Kapena licde. hele .polōlei aku la oia a lalau aku la i ka lima akau o Kapena ißcde, me ka i ana aku: "l'a lohe au i na mea. apau, 110 kau inau liana oluolu i ka'u kaikamahine. a ua waiho aku hoi imua ona 1 k"a hawOhano kiekie loa, i loaa i kekahi kanaka, a iaia i N hoike mai ai ia'u, ua aloha aku oiā ia oe, ua lawa ia. aole he.mea hou aku a kona makua e hana ai. koe wale: no ka haawi aku .i ka'u mau hoomaikai ana ia oiua e kuu mau keiki." "Ke hoennaikai aku nei an ia oe e kuu makua, 110 kou hilinai ana mai maluna o'u." i pane mui ai o Kapena Rede, me.ka huli kunihi ana ae maluua o kona ; wahi moe. "Elike | me ka loihi o ko'u ola ana ma k<i honua nei, pela 110 ka loihi o ka'u hoike-ike ana aku imua ou, aole i makehewa ia 1 hilinai ana mai 011 maluna o'u, e milii ai oe i kekahi la. O ko'u home e nolio aku ai, a o ka home hookahi hoi o kaHi waKine. e hoomanao iho oe, nou ia hoine i na manawa apau." Ma kela wahi. i komo mai ai kekahi koa a ku ana iwaenakonu o ka rum.i, me ka haawi ana aku i kona aloha imuao Kapena Rede. ma ke aloha o ka oihana koa. e kakali ana hoi. o ka loaa o ka aeia mai iaia e kamailio aku, a i ka ninau ana mai o Kapena Rede i kana misioua o ka hoea aua aku, I ia wa i pane ae ai.ua koa nei: ' "Mamuli o ke kauoha a ke kauka. pela au i hoea mai la ■ 110 ka hoike ana aku ia oe. ua haalele mai o Makala i keia i ola ana." .• ~ ... 1 "Ae, he nuhou kaumaha kau i lawe mai la, a pehea. ua paa anei na.,hoakaka a kela koa i ke kakauia, mamua o kona make / I "Ae. ua hooa okoa mai nei kekahi kakauolelo oka aha l hookolokolo, a nana i hoopaa mai nei, i na ijiea apau a Makeilā i makemake ai e : kamailio, mamua o k-o.ua- inake aiuu" "Pehea. ua. hoikoia aku anej ka lohe ia Miss Hilakona, 110 kona make ana?" "Aole, he.kaa ka ke kauka o ke kauoha ana- aku nei 110 ke kii ana mai iaia, a law.e aku no kekahi halema'i okoa e waihoia ai. ahiki i ka wa e nana pono ia ai ke, ano ,tjt kona noonoo. "Ma ka hoakaka i7iai nei?a.kc kauka. ua uluahewa mao]i ia ka noonoo o kela wahine, .no ka mea i kekahi nianawa, e-noke ana 'oia i ke. kahea> me he mea,la ua hele -a .kau..ka weli iaia, no kekahi wahi i• t hele a piha nie ke koko, ku i ka weliweli ke nana aku i kona anp, a ina e ike'aku ana kona mau hoaloha. iaia i keia aole e hiki ia lakou ke hoomaopopo mai, o Nina Hilakona kela lede."

"Ke kaumalia loa nei au no kena mau niea.au c hoakaka mai nei, he mea hou ae anei kek&lii?" wahi a Kapena, Rede, me ka hoike ole mai o kona helelielena, i ke atio kaum.aha, 110 ka haawina pupule i kau aku maluna o Nina llilakona. o ke kiin.ni paha, 110 ka maopono. pono-ana iaia, o na hana epa a kela wahine iaia. '"O keia wale ilio hi no ka han.a a'u i heie mai la e lioike aku ia oe." "Ina pela. ua pau kau hana niaanei nei, a e hoi oe 110 kau wahi o ka hana/' 1-lakalia no a-oili aku ke kaa mawaho o ka rumi ō Kapenaßede, ua lohe aku la lakou. nei i kekahi'leo-kapalili, a o Tede ka i ku ae iluna* a kiei aku la .ma ka puka aniani, me ka ike ana aku ia Nina Hilakona, e hookauia ana maluna 0 ke kaa no kona laweia aku 110 ka hale puple, no ka mea ■ua hele niauii.ua wahine nei a uluhia e na ano hehena. me ka loli hikiwawe loa o kona ano. mai kela ano waipa-he-o ka hoomalimali, e noho aku ana imua o ke alo o Kapeua Rede. • . Ke noho malie loa la o Magarita, pela. hoi me ka poe apau maloko o kela keena me ka hoopuka. ole ia. o kekahi mau olelo, aliiki i ka pau ana o ko lakou lohe ana aku i ka nakeke o na huila kaa. a o kela.ka manawa hope loa a lakou 1 ike aii a-i lohe ai no Xina līilakona, a maloko o na nupepa lakou i ike iho ai he. manawa pokole mahope mai, i-kona make ana maloko o ka hale pu.pule, iloko o kekahi ku.lana ku i ke alolia. me ka lilo ole o .ia make ana i mea e hookaumahaia ai ko lakou naau nona. Oiai o kela ka wahine. i komo pii aku iloko o ua hana epa kolohe a Kalani Fiki. ua lawe maoli ae kela kanaka, i na hoolilo o ke kanu ana aku iaia. . Xo ka makemake ole nae, o Kapena Rede, a lohe wale ia ae na mea e pili ana.i na leka kolohe i kakauia e Kalani Fiki. pela hoi kona hoolilo ana ia Magarita i paahao maloko o kona home kuaaina. aole oia.i waiho aku .iloko o ka. lima o ka oihana makai. i ka hana o ka hookau ana aku i na hoopilikia ana maluua o Kalani Fiki, aka uae, ua loaa no ka hoopa'i i kela kanaka, mamnli o kona ike ana.iho, ua hooneleia aku oia ma kana mau kuko palaualek> apau i hoolala ai. • Ua īnake kela wahine a ua o Kaiani Fiki o ke kelelv3.lapāia ana' I fiia , lidib ; aku no Manakeka, no ia make ana, i kiiai hoolilo aku ai ōia'i leona liome, pela me ka home o ka Madame Devere. a holo aku la oia no na aina mamao, me kona lawe ole ia Aline me.ia; aka ua huli hpi hou aku kela, kaikailiahine opio 110 Palani. he inau m.ahina mahope.mai. . \olfe i hooko koke ia ka mare mawaena oKapepa Rede aine Magarita, aka nae i ka loaa ana mai o ka.oluolu maikai i ke kapena koa. a i ka hoea ana mai hoi i ke kupulau, tta hoohuiia ae la laua ma ka berita mare maloko o ke'kulanakauhale o Nu īoka. a ma -ka oleloia, -he kakaikalū loa iia mare hanohancreHke me ko laua i-ike ia ma kela kulauakauhale. - •- Maliope koke iho o kela mareia-ana »o Magarita me Kapena Rede. ua haatele iho lar laua i ke kulanakāuhale o N'u loka. no ka hele makaikai ana i ke ao nei. a ma ka. la i haalele uiai ai ko laua mokuahi.; aia o»rTede-ame Kale f£)elaftla; ma ka uwapo kahi i-ku aku.ai, a haawi ā koTāuā aloha hope i i- ka paamare opio, me ka V>uli ana ae*o T,ede a4 aku \h ia Kale E)elafila: . • 1 "E mahemeha aku ana ko kaua uoho .ana, a.i ahona paha | auanei i.ko kaua ike mau aku keJ<aUi<i kekaiii. Ua kupono mauli no laua, me he niea'.la ua liaiia maoliia mai no kekahi no kekahi, o ko laua kaawfale ana aku no ka makahiki holookoa, he manawa loihi maoli kela, ke lana neU kmn manao e Pa\>a Delafila, e hoea mai ana no i ka manawa e loaa ai ia'u he huakai kaahele elike me ia a kun kaikuahine hoahanau e au la i ka moana." (Ka Hopena.) t .