Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 39, 24 September 1920 — Page 7

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Elesse, ka U'i Nohea i Liliia

A I OLE

Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

_____

 

            "E ku Hale aloha, mai hopohopo iki oe no ko kaua hookaawaleia, nau au a pela hoi na'u, ua hoike aku au ia oe o ka make wale no ka mea nana e hookaawale i ka kaua pili aloha ana.

            "No ke aha oe i kamailio ae la me kela, e Hale? Aole anei ou noonoo iho o ko kaua hoi koke aku i ka hale he mea ia e hoopauia aku ai ko mama ame ko Kete mau manao pihoihoi a noonoo ino loa mai hoi no'u?"

            "E noonoo mau ana no hoi oe e Elese no laua."

            "Pela no, aole au e hoalo a hoopoina ana i ka noonoo ana ae no ka poe a'u i aloha ai elike la me oe; o oe ka'u mea mua e noonoo ae ai a mahope aku laua, no ka mea, uaoi aku kuu makemake ame kuu aloha ia oe mamua o laua, eia nae, aole hiki ia'u ke hoopoina i ka hoomanao ana ae no laua."

            "E kala mai oe ia'u," alaila apo iho la o Hale a alakai aku la iaia mai kahi hale aku o ke kahunapule hoopunipuni no kahi o ka waapa e kali mai ana no lakou, oiai nae, ma ke mea oiaio na Mokana no ia moku i kauoha aku e kii mai ia lakou i mea e holopono ai kana hana hoowalewale ia Hale.

            O ko lakou hele nui aku la ia mai kahi hale aku ahiki i kahi e pae mai ai o na waapa, me ke kamailio ole o kekahi o lakou no kekahi manawa; no Elese nae me ka hauoli wale no oia o ia hele ana aku a lakou, a no Hale hoi, aia iloko o kona noonoonoo na mea like ole e hoonalueaia ai kona noonoo no kekahi hana kolohe hou e hanaia mai aua nona e ka hoaloha no on a, e Mokana.

            "E E lese, wahi au o ka olelo ana mai nei, aole kaua e hookaawaleia ana, eia nae, oiai kaua e hoi aku ana no ka home a i ka manawa e hui aku ai kaua me kela poe o kakou, e hookaawaleia ana kaua no kekahi manawa."

            "Heaha kou manao ma ia ninau ana mai la au?" i ninau ae ai o Elese.

            "Eia ko'u manao, ma ka ninau e pili ana i kou inoa maikai, ua makaukau au e mauna aku i kuu ola nei no ka hoopakele ana ia hanohano ou, a oia au i noonoo iho nei no keia manawa he mea pono loa no kaua ka hunakele loa ana i kela mareia ana mai nei o kaua, ahiki i kuu makaukau ana e hoike ae ia mea imua o ke akea."

            "O, e Hale," i kani iho ai ka Elese uhu.

            "E ae mai ana anei oe e kakali ka hoike ana ae? Eia no ke kumu o ko'u hoike mua ana aku la ia oe ia mea, no'u iho ke ike e nei au o ka hoike koke ana ae i ko kaua mare ma ke akea he hana ia e komo aku ai au iloko o ka pilikia a e poino ai au. E hoomanao oe i keia ua aa au e alana aku ia'u iho imua o ka lehulehu ke hiki mai i ka manawa kupono."

            "Akahi no a maopopo aku la ia'u kou manao, e Hale, nolaila e kala mai oe ia'u. Elike me kau i manao ai, pela no e hanaia aku ai. A eia nae, e hoi aku ana au a hoike aku ia mama ame Kete no kela mareia ana mai nei o kaua."

            "Aole oe e hoike iki i kekahi mea, ke oluolu mai oe. E waiho malie ka kaua mea huna pela ahiki i kuu makaukau ana e hoike ae ia mea imua o keakea, elike me ia a'u o ka hoike mue ana aku nei ia oe. Mai noho oe a hoike iki i kekahi mea, in a e loheia ana o Mokana, a i ole o kela kahunapule nana i mare mai nei ia kaua na mea i hoike ae i ko kaua mre ana. E hoohiki mai oe imua o'u aole oe e hoike iki aku ana i kekahi mea i ko mama ame ko kaikuaana e loaa aku ai kekahi manao hoohuoi ia laua."

            "A eia hoi paha ua hoohiki aku au imua o kuu mama o na huaolelo aloha apau a ka'u ipo e hoike mai ana ia'u oia ka'u e hoike aku ai iaia; e pili paha auanei au i kahi o ka hewa in a e hooko ole ana au i ka'u mau olelo hoohiki.

            "Ke hoomanao nei no au i kau mau mea apau i kamailio mai ai, i kou manawa e noho mare ole ana i ko makuahine oe e hoike aku ai i kau mau mea huna, a oiai ua mareia oe i nei manawa. nolaila ia'u wale no oe e hoike mai ai i kau mau mea huna, aole i ko makuahine."

            "Ae, ke hoomanao i'o nei au i ko'u olelo ana aku ia oe pela, in a pela aole au e hoike aku ana ia laua, a i ole i kekahi mea e ae paha."

            "Oia kou pono o ka hoolohe mai i ka'u; no ko'u pono, e pono kaua e huna loa i keia mea ahiki i ka manawa kupono a'u e ike ana alaila huai ae imua o ke akea," i pane ae ai o Hale me ke kuoo.

            "A eia hou; aole anei owau kau kane i nei manawa, nolaila o ke aha kou kumu o ka hookaulua ana?"

            "Aole au e hookaulua ana i ka hooko aku, elike me kau i makemake ai e hooko aku ana au. He makemake wale no ko'u e maopopo o mama ame Kete i kekahi mea e pili ana nou. O, in a no ko laua ike mai ia oe aole e nele ana ko laua makemake. He mea oiaio keia a'u e hoike aku la, e hoomana mai ana laua ia oe i ka manawa a laua e ike iho ai i kou hoao ana e hoopakele i kuu inoa mai na ahewaia ana mai e ka lehulehu, ame kou mauna ana mai hoi i kou mau pomaikai o keia mua aku."

            "Aole ana anei laua e a'o mai ana ia oe e hana oe ma na ano apau e hiki ana ia oe no ka hoopakele ana ae ia'u mailoko ae o ka poino?"

            "O, e hana mai ana laua pela, aka mai manao iho nae oe e noonoo iho ana au no ka laua mea e makemake mai ana ia'u e hana aku nou. Owau kau wahine kupaa luli ole, o kau mea e makemake ai o ko;u makemake pu no ia, oiai nae o ka manao o ia makemake he kaumaha, he ehaeha, a i ole he make aku. Makemake au e maopopo aku oe i keia, e kuu Hale aloha."

            No ka poeleele loa aohe o laua ikeia mai e kekahi poe, nolaila huli iho la o Hale a honi iho la iaia me ka puliki ana aku iaia i kona alo, me ka hoohiki pu ana iho e uku mai ana oia iaia me kekahi mau makana waiwai nui a kumukuai kiekie loa no ka oiaio o kona aloha iaia.

            He mau minuke kakaikahi ma ia hope iho, hoea aku la lakou i kahi o ka waapa e lana mai ana e kakali ana no no lakou, a i ko lakou kau ana aku, he mau minuke pokole loa mahope o ka hoe ana aku a pili i ka moku, o ka hoomaka aku la no ia o ke Tese e holo.

            He moku maemae a nani ia, he maemae na wahi apau oluna ame na rumi moe, a ia lakou i kau aka ai ke hookani wale la no o Elese i ka maemae o ia moku, a i ka hoomaka ana aku e holo ke mahalo wale la no oia no ka hoea ana ae o ia moku i ka wa pono e hoihoi aku ai ia laua no ka home. Oie wale no ame Hale ka iloko o ka rumi kapena i ka hapanui o ka manawa. no ka mea aia maluna au o ka oneki o Mokana iloko o kela manawa o ka holo ana aku o ka moku me ka mama loa ahiki i ka hoea ana aku i ka uwapo kokoke i ke kulanakauhale, a hookahi nae ana manawa o ka iho ana mai e hoike ia Hale ma ua hala hope aku ka moku a lakou i ka uwapo ma ka manawa like e hoea ae ai ka hapanui o lakou.

            "Aia a hoea aku kakaou i ka uwapo, a lele ae o Rose Piasona ea, alaila me ia oe e hoi pu aku ai i ka hale, e Elese," i pane ae ai o Hale," i ole ai e hoohuoi mai ko makuahine."

            "Aohe pilikia o ia." wahi a ka Elese pane, me ka oluolu loa: "oia kekahi o ka poe hana ole i kekahi mea a koe aku kekahi hapa, a oiai ua hooholo oia i kona manao o Hale kana mea e koho mua ai mamua o na mea e ae ma keia ao, ua makaukau mau oia e haawi aku i kona ae i na mea apau a kana aloha e hoolala mai ai iaia me kona ninau ole aku i kekahi kumu.

            "Ma ke kakahiaka nui o ka la apopo," wahi a Hale o ka pane ana ae, "e hele mai no oe i ka halekuai elike me ko na manawa e ae au e hele ae ai."

            "ua pono kela kela, e kuu aloha," wahi a Elese o ka pane hou ana ae.

            "A eia nae, ia oe e hele ae ai i ka halekuai ma ke kakahiaka o ka la apopo aole oe e hoea ae ana ilaila," i pane iho ai o Hale me ka akaaka ana iho. "E kakali aku ana au noe ma kekahi wahi, a ia oe e hoea ae ai, e laweia aku ana oe e a'u no kekahi wahi mamao loa e ike oleia mai ai kaua e kekahi mea, he wahi a'u o ka hoomakaukau ana nou."

            Pii ae la ka ula ma ko Elese mau papalina a huna mai la i kona mau maka ma ka umauma o Hale, a pane ae la me kahi leo liilii loa:

            "Ua ike no oe owau kau wahine, nolaila ua makaukau au e hana aku elike me kau e kauoha mai ai ia'u."

            "Pela no ko'u manao; ua ike no au o oe ka oi aku o ka hoolohe ame ka u'i pu mamua o na wahine u'i e ae apau maluna o keia honua, a no ia kumu ke hoohiki aku nei au imua ou e lilo ana ia i hana na'u iloko o na la apau o ko'u ola ana, ka hooikaika mau ana e llilo pu oe i moiwahine no ka home."

            "O, e kuu Hale aloha, aohe a'u mea e ae e noi aku ai ia oe o kou aloha wale no, elike me ka loihi o ko kaua ola ana maluna o keia ili honua," i hawanawana ae ai o Elese.

            "Aole hiki ia'u; o keia wale no, o ko'u ike wale aku no ia oe, a ike iho i kou apo mai me kou mau lima ma kuu nui kino, ua lawa loa ia waiwai i kuu manao, ua oi aku ia e piha ai kuu naau me ka hauoli mamua o na ema e ae ma keia ao."

            Elike me ka Mokana o ka olelo ana mai ia laua e hoea like aku ana na moku a elua i ka uwapo i ka manawa hookahi, pela no ka mea i ikeia mahope iho; nawai no auanei e ole ka pololei o kana olelo nana no hoi ia hana i hoolala mua, Mahope o ko ua o Mokana hoakaka ana aku i ka hapanui o lakou no ke kumu o ka haule hope ana o hale ma, a ka lehulehu o lakou o ka manaoio loa ana mai i kana, ua hoi aku la kela huakai holomoku hauoli loa, a elike me ia a Hale o ka hoike mua ana aku ia Elese na Rose Piasona oia e hoihoi aku i kona hale, pela no i hookoia ai i ke nui ana aku i ka uwapo.

MAKUNA XIX.

Ka Hale mu ke Kua Loa Aku o ke Kaona.

            He liilii loa ka Elese mau olelo o ke kamailio an me Hale mamua o ko laua kaawale ana, o kana mau huaolelo hope loa oia ka haawi ana ae ia Hale i kona aloha, a ia laua i hele aku ai me Rose no kona hale he liilii loa kana mau olelo a he mumule ka hapanui o ka manawa.

            Mamuli o ko Elese kamailio nui ole aku ia Rose ua lilo ia i mea haohao nui nana, aole hoi elike me ia ma na la mamua aku he ohaoha aku o Elese i ke kamailio iaia, oiai nae oia pu no kekahi i huipu me Mokana ma na hana e hoohihiaia ai o Elese, a no ko Elese mumule loa, i ka hapanui o ka manawa, ua pinepine ka Rose mau manawa o ka hoao ana mai e hoonowelo olelo i mea e hemo aku ai ka Elese, mea huna, he ole no nae ka huaiia aku, no ka mea, ia manawa, aohe hana nui e ae iloko o ko Elese noonoo, o na hoomanao poina ole wale no no kana aloha.

            Mahope o ko Elese hoea ana aku i ka hale a haawi ae la no hoi ko laua mau aloha hope, huli aku la o Rose e hoi, a iaia ma ke alahele, i wale iho la no oia iaia iho:

            Mahope o ko Elese hoea ana aku i ka hale a haawi ae la no hoi ko laua mau aloha hope, huli aku la o Rose e hoi, a iaia ma ke alahele, i wale iho la no oia iaia iho:

            "He keu aku ka hoi kela a kahi kaikamahine lapuwale nui wale, e noke aku ka hoi oe i ka niele iaia i kekahi mau mea, he ole ka hoikeia mai; wahi kaikamahine naaupo maoli kela!"

            "Ina pela kau hana, e hoike aku ana au ia oe i kekahi la owau aku ana ka Hale wahine e mare ai, aole o oe."

            Ia Rose Piasona i hoi aku ai he liilii loa ka Elese mau mea oke kamailio ana aku i kona makuahine ame ke kaikuaana no na mea e pili ana ika lakou huakai makaikai i ka mokupuni, a no kana hana ole olelo aku la i ka makuahine ua mluhiluhi oia a ua makemake oia e hoi e hiamoe.

            Aohe hooleia mai o kona makemake, nolaila iaia i hoi aku ae e hiamoe, i aku la o Kete i ka makuahine:

            "Aohe i loaa he hauoli ia Elese i keia la; me he mea la he mea kana i kaumaha ai, oia kela hoi koke ana aku la on a e hiamoe i poina iaia na mea ana i kaumaha ai, Manao anei oe he kanaka kekahi maloko o ka halekuai kahi ana o ka hana ana i aloha ai? Aohe o'u lohe iki aku nei aiai i ke kamailio mai no kekahi o ia mau kanaka opio maloko o ka halekuai."

            "Aohe o'u manao no ia ke kumu, me he mea la he kuinu okoa e ae. Ke hoomanao la no hoi oe i kana mea o ka olelo ana mai ia'u o na huaolelo apau e pili ana i ke aloha a kekahi, kanaka opio e kamailio mai ana iaia e hoi mai ana oia a hoike mai ia'u."

            Ua lohe mai la o Elese i nei mau olelo apau o ka makuahine o ka olelo ana ae, a i ole ai oia e lohe hou mai i kekahi mau olelo e pili ana nona, wili iho la iaia a paa i ke kapa, a huli aku la ke alo i kahi e, a hoao iho la e hiamoe, o na maka no nae ke pili, o ka naau oia mau no ka hia-a.

            He ku no i ke aloha ole nei mau hana a Elese oia ka hunakele loa na ana i na mea apau i kona makuahine, hookahi no kumu ua piha oia i ka maka'u o nukuia aku, a i ole, auaia aole e hele hou i ka hana ma kekahi kakahiaka nui ae.

            Ma kekahi kakahiaka nui ana ae ua hele a kahikole ka la ma kona manawa o ke ala ana ae, a mahope o kona ai ana me ka awiwi loa, o ka oili aku la no ia hele, me ka loaa ole he manawa no ka makuahine e ninau aku ai iaia i kekahi mea.

            Hookahi no kumu no kona hele ana me ka awiwi loa, aia mau iloko on a ka manao hauoli no ka hui koke aku me Hale, a ninau aku iaia i kana hana i manao ai e hana mai nona, eia nae, iloko o ia manawa ana e noonoo la no kona hui koke aku me hale, ke kau mau iho la kela aka o ka noonoo kaumaha maluna on a no kona awaawa loa aohe i hoike iki i kona makuahine uo ka mea i hanaia mai maluna on a e Harison, a pela hoi me Hale, ua hunakele loa oia i keia mau mea ia laua.

            Me na kaina wawae mama wale no oia o ia hele ana aku ana, a oiai oia e hele ana me ka nanea, a ia aea ana ae ana iluna o kona ike koke aku la no ia ia Hale me na maka hoihoi, ia manawa poina ae la iaia na mea e ae apau, o ka mea wale no iloko ona oia ka hui koke aku me ke kanaka opio ana i aloha ai, a paaia aku iloko o na lima nana i pulama iaia i ka la mamua iho, a e lohe aku hoi i ka leo oluolu a e hoopili aku i kona poo ma kona umauma.

            "O, e Hale, maikai maole oe, o ko'u maa mau ia oe aia no kou hele mai i ke awakea, no keia la nae ua kakahiaka maoli keia hele ana mai nei ou!" wahi ana.

            "Auwe, ua poina iho la no ka paha oe i ka'u i olelo aku ai ia oe ma ka po aku la i hala e hele mai ana au e kakali nou ma ke alahele au e hele mai ai no kahi o ka halekuai?" i pane mai ai o Hale.

            "Aohe au i poina, a aohe no he kanalua iloko o'u no kou hooko mau i kau olelo! Ke hauoli loa nei au i ko'u ike aku la ia oe. Ea, e Hale, e ninau aku ana au ia oe, pehea la, i kau noonoo iho he mea oiaio anei ua mareia kaua?"

            "O, i ka'u noonoo iho, me he mea la he moeuhane wale no ia! Aka, in a oe e ae mai ana e hele pu ae me a'u, ia manawa au e hoike aku ai ia oe he mea oiaio ia. Ua maopopo anei ia oe ka'u mea e hana aku ana nou? Hiki anei ia oe ke koho mai i ka'u mea e hana aku ana nou? Hiki anei ia oe ke koho mai i ka'u mea e hana aku ana e hoopuiwaia aku ai kou noonoo? He manaolana ko'u e piha ana no oe i ka hauoli in a no kou ike ia mea. Hele mai maanei, he kaalio ka'u o ke kauoha ana aku nei e kakali mai no kaua."

            "A pehea ana kela poe o ka halekuai, aole ana anei lakou e haohao mai ana no ko'u hoea ole aku ilaila?" i ninau aku ai o Elese me ke ano kanalua iloko on a no ka ae aku i ka Hale noi."

            Akaaka mai la o Hale a i mai la: "Ke manao nei au aole e ike hou ana kela poe o ka halekuai i kou helehelena ma nei mua aku. Aole keia he olelo hoomeamea wale no na'u, aka, he olelo oiaio loa, aole oe e hele hou aku ana ilaila e hana ai ma nei mua aku."

            "Kahaha! Pehea ana ka mama ame ka Kete mea e noonoo mai ana no'u?"

            "O, aohe waiwai o ko laua ike ana aohe ou hele hou i ka halekuai e hana ai! I hoike aha ana aku no ia ia laua no ia mea? O ka kaua hana maikai oia ka hoolala ana i kekahi mea no ko laua pono a e hoohauoliia aku ai hoi laua. Waiho mai oe ia hana na'u e hana aku, o kau wale no o ke kau ae; eia ke kaalio, nolaila pii ae e kau."

            Hopu aku la oia i ka lima o Elese a kokua aku la iaia ma ka hoee ana aku iluna o ke kaa, a ia laua i komo aku ai, papaniia mai la ka puka, a na ke kalaiwa ka hana ma ia wahi aku.

            "E oluolu oe e hoike aku mai ia'u no ka kaua wahi e holo aku nei," i noi ae ai o Elese.

            "He oluolu mau au e hoike aku ia oe i kau mea e noi mai ai," i pane iho ai o Hale. "Heaha la hoi ka hana mua a na manu i ko laua manawa e lilo ai i mau hoa? Aole anei o ka punana ka mua a laua e hoomakaukau ai?"

            "Alaila e holo aku ana anei kaua e hana i punana?" i ninau ae ai o Elese me ka nee ana mei a pili ma ko Hale aoao.

            "Aohe a kaua hana anaaku i punana, no ka mea, ua paa mua ka punana i ka hanaia, o ka kaua hana wale no o ka hele aku a noho; aohe e kala ia i hanaia ai, oia hoi ina e halawai ana kaua me ka haawina laki, a ke manao nei no au e loaa ana no ia laki ia kaua," i pane iho ai o Hale me ka akaaka ana iho.

            Ia manawa ke ike iho la o Elese i ka hoomau o ke kaalio i ka liolo no kekahi wahi mahope loa aku o ke kulanakauhale, a no kona ike he oi aku ko Hale maopopo no ia wahi a laua e holo aku ana, aohe oia i hoouluhua wale ae ma ka ninau pinepine ana ia Hale, no ka mea, he hilinai oia i kona pono maluna o Hale, nolaila ua hoolalau wale ae la no kana mau mea o ke kamailio ana ae ma na mea i pili loa no ko laua pono o ka noho ana o ia mua aku.

            I ka hoea ana aku o ke kaa mawaho mai o ka hale ku iho la ia. me he mea la ua kailio mua wale ia aku ke kalaiwa kahi ana e lawe aku ai i kana mau ohua. a ia Hale ma no a lele aku, o ka holo aku la no ia o kekaalio.

            "O keia anei ka punana au o ka olelo ana mai nei ua hana mua ia a ua makaukau no kaua?" i ninau ae ai o Elese.

            "Ae; o keia ua punana la, a he lehulehu aku o na punana elike me  keia  ma keia wahi." i pane iho ai o Hale, a ke nana la ko Elese mau maka ma o a maane, a ke ike aku la oia i kekahi mau pahuleka e kakau mai ana, me ka hele ma kela ame keia hale.

            Ia Hale i kamailio mai ai ua wehe  mai la oia i ke panipuka ia manawa, a komo aku la iloko o ka hale, a mahope aku no hoi o Elese o ka hahai ana aku a hoomaka aku la ko laua pii like ana i ka hale maluna ma kelalanuipii olioli ahiki i ke kau ana aku i ka papahele maluna.

            Ia kau ana aku la a laua wehe ae la o Hale i ke ki a i ka hemo ana mai o ka puka, huli mai la oia ihope a lalau mai la i ka lima o Elese a i mai la: "Komo aku iloko."

            No ko Elese malihini ia hale ua ano hoomanene iho la kana komo ana aku me ka naka pu ana ae o kona kino, no ka mea eia oia i ka hale malihini loa e hiki ai iaia kapa iho o kona home ia.

            Ke nui la kona hanu ana ia manawa. me ka alaalawa mau ae a kona mau maka ma o a maanei o na paia o ia hale. a iaia i hele aku ai me na kaina wawae lolohi loa, a ke ike iho la o Hale ia manawa he ano maka'u paha kona ia manawa.

            O ka rumi hookipa ka mua o na rumi a laua o ke komo ana aku, a iaia e nana ala ma kela ame keia wahi o na paia o ia rumi he nani wale no me na kii nani e kakau mai ana, a ke ike aku la no hoi oia i ka lewalewa mai o na uhi puka aniani nahenahe, me na uhi kuwelu maluna ae o na puka, a ke nana aku maloko o ia rumi e kuku mai ana na noho pulu, na koki ame kekahi pakaukau poepoe, me ka uhi nani i hana lau ia.

            Ua hoopihaia mai la oia ia manawa i ka hauoli no kkona ike aku i na mea nani a kona mau maka e ike aku ana, ana e i wale iho ana no iloko on a ia manawa, in a no laua ponoi ia hale hauoli maoli.

            "O, he nani maoli ka hoi keia rumi! He uuku ka rumi eia nae he maemae na mea apau i hoomakaukauia! E nana iho i keia moena weleweka, keia mau lihilihi hou loa maluna o keia koki, a pela hoi ma na puka aniani!"

            Ke ku la oia me ka piha ike kahaha ame ka mahalo pu no kana mau mea nani apau e ike iho ana, a ke i wale iho la no oia iloko iho on a, ina no laua ponoi ia hale e malama mau ana oia i ka maemae me ka hoao mau e hoomahuahua mau aku i kona makaala ana, e hoomauia aku ai ka maikai o ia mau mea apau, ke auo o na wahine apau e makee ana e malama i ka maemae ame ka maikai o kela ame keia mau lako hale, a e makee mau ana i ka maemae o ka home.

            "E Hale, kuu aloha, he oiaio anei no kaua ponoi keia hale?" wahi a ka Elese ninau. O kaua wale no anei ke noho ana ianei? O ko kaua punana anei keia?"

            "Ae; o ko kaua punana keia o a kou home hoi o keia mua aku," i pane iho ai o Hale. "O ka hapa wale no keia o ka hale au e ike nei, koe aku kekahi mau rumi; e pono oe e hele aku e nana i na wahi e ae a pau, he ole kou hookani wale iho no i ka maikai o keia rumi a koe na wahi e ae."

            Alaila hookuu mai la o Elese i kana paa ana ia Hale a komo aku la iloko o ka rumi moe oiai no ka puka e hamama mai ana i ka rumi hookipa. Oia ka rumi oi ae o ka maikai i kana ike ana aku, e ku mai ana kekahi moe keleawe i hoohinuhinuia na wahi apau a lali ke nana aku, oia no oe o ka moe gula o na alii kiekie, a e kau ana maluna o ia moe kekahi uhi lihilihi me na paleuluna i hanaia me na lihilihi.

            "Nana aku oe ialoko o kahi rumi kau lole, heaha la na mea e loaa aku ana ia oe maloko olaiala," i pane aku ai o Hale, me ka hopu pu ana aku i kona lima a alakai aku la.

            Ia wehe ana mai ana i ke pani puka, a ike aku la i kakau mai o na lole wahine kupono iaia, he mau lole nani kumukuai kiekie wale no. oia hookani okoa ana aku ia ana. Huli mai la oia ihope a ninau mai la ia Hale i ka mea nona ia mau lole. aohe pane aku o Hale, aka, wehe mai la oiai ka lua o na rumi liilii kau lole, he rumi i piha pu me na lole wahine nani o na ano like ole.

            Aohe i pau ka Elese nana ana me ka hookani i ka nani o ia mau lole, huki e ia aku la nae oia e Hale no kahi e ku mai ana o ka pahuume, a i ka hiki ana aku ma kahi e ku mai ana o ka pahuume, a i ka hiki ana aku ma kahi e ku mai ana o ka pahuume. alaila huki mai la o Hale i na ume apau kekahi mahope o kekahi, kahi e waiho ana o na lole lilina, na lole kilika, a i ka hemo ana mai o kela ame keia ume, holo mai la ke ala o ka waiala i hoopeia ai oloko o ia mau pahuume.

            "O, e Hale, Hale, kuu aloha, ua oi loa aku keia mau mea mamua o ka'u mau mea i moeuhane ai! No'u wale no anei keia mau mea nani apau au o ke kuai ana? Heahe loa manao o nei hana au, e kuu aloha?"

            "I hoolako hoi paha au i keia mau mea nou, no ka'u wahinemare, nolaila e ike iho oe ua lako ko punana me na mea apau ae e makemake ai, e uilani hou ole aku ai kou noonoo no na mea nani hou aku; ua hoolako au i keia mau mea apau nou, a o keia no hoi ka'u hana nui o ka hoi ana mai i keia po o ka hoolako i keia mau mea apau nou.

            "Eia no ka manao o keia: Ua makemake au e hoike aku ia oe i ka nui o ka mea hiki ia'u ke hana aku no ka wahine a'u i aloha ai, ina no hookahi wale no pu. He manaolana ko'u e kupono ana keia mau lole apau ia oe. Makemake au e ike aku ia oe e aahu mai ana i na lole lilina maikai loa, na lole kilika, a lole nahenahe mai ana i na lole nani e ae apau a na wahine e makemake ai. O kou aahu mai i na lole nani oia ko'u makemake. i kupono kou helehelena nani me ka nani o ka lola. aole kohu o na wahine u'i e maikai ko lakou mau helehelena a o ka lole nae he haahaa loa.

            "A eia hou: E nana mai oe i keia mau mea gula ame keia mau pohaku momi makamae loa, kupono paha i kou makemake a aole paha. Aohe au uwaki, nolaila, eia hookahi a nau keia. Pehea iho la kou manao i keia mau mea la apau?"

            "O, e Hale! No keaha la oe i hoonui wale ai i na hoolilo no ka hoonuanua ana mai ia'u me keia mau mea? O, ua ano ilihia maoli iho la au la no ka ike aku i keia mau mea nani au o ka hooako ana no'u. Hopu mai ia'u a paa aku iloko o kou mau lima: e apo mai ia'u i loaa iho ai ka manoio ia'u na'u oe a nau hoi au, a no ka mea, nou a nou wale no ka ilima o kuu makemake." "Tahuhu!"

MOKUNA XX.

Ka Halawai Ana Maluna o ke Alanui me Mabela.

            Ia pau ana o ka laua nana ana ia mau mea. lawe aku la o Hale e hoikeike i ua o Elese i ka haekuke.

            "O, maemae maoli keia rumi kuke!" i hooho ae ai o Elese me ka hauoli no ka ike aku i ka maemae o na wahi apau o ka halekuke, ke kapuahi aila mahu no hoi e ku mai ana, he kapuai hou loa, me na lako no apau o ka halekuke. "O, e kuke aku ana au i mau meaai no kou mau aina a pau, e Hale!"

            "O, e hoolepo i kou mau lia maemae ma o ke kuke ana. ea? O, aole: i ka haleaina kaua e ai ai, aole i loko o keia hale." i pane iho ai o Hale.

            "Kupanaha no ka! Ua lako hoi keia hale i na mea apau. o ke kuke wale aku no ka hana i koe a ke moa na meaai o ka noho iho la no ia a hookomo ko waho ialoko? Heaha la ka waiwai o kou hoolako ana i keia mau mea apau a i kahi e aku la ka e hooilo dala wale ai no?"

            No kekahi manawa aku ia aole i keia manawa," wahi a ka hale pane pokole. He hana ka'u e noonoo nei i nei manawa e kaawale ai oe mai a'u aku no keia po a e kaawale pu mai ai hoi oe mai kou home mai."

            "E Hale, ina no hoi oe e ae maikai mai ana e hoike aku au i keia mau mea apau ia mama a ia Kete, me kuu papa loa aku ia laua aole e hoike ae i kekahi mea i ka kaua meahuna, ia laua wale iho no a nalo ia mea, maikai maoli! Aole laua e huai ae ana i ka kaua meahuna, pela ko'u manaoio. Ua maopopo au i na mea apau e pili ana no laua; e ike mai oe i keia he nui ko laua aloha ia'u, no ia kumu, aole laua e huai ae ana i kekahi mea e lilo ai i mea no kaua e hilahila a e nemaia mai ai hoi e ka lehulehu."

            "O, aole, mai noi hou mai oe ia'u no ia mea, e Elese."

            "E oluolu oe mai huhu mai ia'u, e Hale." wahi a ua o Elese o ke noi ana ae ma ke ano hoomalimali.

            "Ina pela, mai noonoo hou oe no kou hoike aku i ka kaua meahun i ko makuahine ame ko kaikuaana, a i ole, i kekahi mea e ae paha mawaho ae o laua, ahiki i kuu makaukau ana i e lawa no hoi e hoike aku ana au ia oe, alaila ia manawa e ike iho ai oe o ka manawa kupono ia e hoike ae ai, ole i keia manawa. E lohe mai oe i keia, ua oi aku ko'u ike no ka hopena e hiki mai ana mamua o kou. nolaila e noho oe me ka hamau loa."

            "Ae, ua ike no au ia mea; heaha no la hoi ko'u ano, he ano naaupo maoli no; eia nae ka'u i noonoo iho nei. pehea ana la e hiki ai ia'u ke nho me ko'u hoike aku i ke ano hoopunipuni ia laua, a eia kekahi. ke ike ole nei au pehea ana la e hiki ai ia'u ke noho kaawale mai ia oe mai i keia po, me ka lilo ole o kou kaawale mai a'u aku i mea hoehaeha ole mai i ko;u noonoo, oiai ua maopopo ia oe ua nui kuu aloha ia oe. e Hale?"

            "E a'o iho oe ia mea he hoomanawanui. uumi ke aloha pee maloko: waiho mai oe ia hana na'u e hana aku, o kau hana wale no o ka hoolohe mai i ka'u mau mea apau e kauoha aku ai ia oe. He hana ka'u e hoolala nei i nei manawa, aole nae au e hoike aku ana ia oe. Hoi aku kaua iloko o ka rumi hookipa. He makemake au ia oe e hana mai i kekahi mea no'u, ke ae maikai mai nae hoi oe. E ae mai ana anei oe?"

            "Ua ike no oe, e kuu Hale aloha. aohe au mea hookahi i kauoha mai ai i hooko ole ia e a'u. Heaha ia hana la au i makemake ai ia'u e hana aku nou?"

            "He makemake au ia oe e hoi oe a loko o kela rumi moe, a komo mai i ka lole au i oi loa aku ai kou makemake. Makemake au e ike aku ia oe iloko o kekahi o ia mau lole nani, no kuu makemake e kahiko ia oe a nani i keia la elike me kou ano he wahine oe na'u: o kuu ike aku ia oe iloko o kekahi lole maikai loa he mea hoohauoli loa mai ia i kuu noonoo. Hele mai."

            Aohe pane ae o Elese, aka nae, pii ae la nae ka ula ma kona mau papalina no keia mau olelo a Hale, a hahai mai la ia Hale.

            Alakai aku la o hale iaia ahiki i ke komo ana aku iloko o ka rumi  moe, a i aku la: "E haalele ana au ia oe maanei no kou komo ana i lole hou nou, a e hoi ae au iloko o ka rumi hookipa a malaila e kakali mai ai ia oe.

            "He manaoio ko'u e kupono ana kela mau lole apau ia oe. no ka mea, na'u kena mau lole i kauoha ia Rose Piasona e ohi mai a na lole kupono wale no nou. a pela me na mea e ae apau a oukou na wahine e makemake ai."

            "Auwe, ua maopopo no nae ia Rose Piasona keia mau mea apau?"

            "Aole ka e hiki ia'u ke koho i ka'u mea kupono e hilinai aku ai e nalo ana ka'u mau mea huna iaia: ua makemake au e hoolako i kekahi mau mea maikai nou, a ina aole ou makemake e hooluolu mai i ko'u noonoo. aohe a'u nana ana aku. Mai manao iho nae oe mamuli o kuu kauoha ana ia Rose e wae i keia mau mea nau, ua hookaunu au me ia, a aia ilaila ko'u iini. O, aole!"

            "O, in a pela e huikala mai oe ia'u. e Hale. O ka'u wale no o ka ha'oha'o ana iho nei, pehea la ka hiki ana ia oe ke hoolako i keia mau mea apau i ka po hookahi."

            "Aole anei ou hoomanao iho he komo mau aku no hoi au, iloko o ka halekuai i na la apau, pela i loaa ai kena mau mea la apau, i lawe liilii ia mai ia la aku a ia la aku ana, ahiki i ka pau pono ana o ka'u mau mea apau i makemake ai. oia kena mau mea au o ka ike ana iho nei. Ina aohe ou makemake i kena mau lole mai komo oe."

            "E Hale, e huikala mai oe ia'u? Honi mai ia'u a i pu mai ke huikala aku nei au ia oe, e kuu Elese aloha. E komo aku ana au i ka'u lole e makemake loa ana no ka hoohauoli ana aku ia oe. e kuu aloha. Aole ana anei oe e honi mai ana ia'u mamua o kou oili ana aku noloko o ka rumi hookipa?"

            Owai hoi ia mea ku-e aku i keia noi a ka haahaa nui wale. He wia hou paha ia no ke kanaka. Alaila apo mai la o Hale iaia a honi iho la no kekahi manawa. me ka haawi pu iho i kekahi mau muki lehulehu ma kona mau lehelehe. a ia pau ana haalele iho la ia Elese iloko o ka rumi. a oili aku la oia noloko o ka rumi hookipa, a malaila oia i hoohala ai i kekahi manawa ma ka heluhelu ana, oiai hoi o Elese e linohau ana e kilohi ana a e hoope ana iaia me ka pauda ame ka waiala.

(Aole i pau.)