Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 39, 24 September 1920 — EIA MAI KA OIAIO. [ARTICLE]

EIA MAI KA OIAIO.

Honolnln, Sept. 10, 1920. 1 ka Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha kaua:—No ka nui o na olelo oiaio ole e walaau mau ia mai nei i keia m?n la e hoinoino a e ahewa wale ana ia'n e pili ana i ka.pila kanawai koho baloka o na wahine i keia kau iho nei o 4ca ahaolelo, nolaila au i makemake ai e hōike āku i Wn'p'oe hoaloha oiaio iwā(snā o ka lahui Hawaii i ka oiaio no e pili ana ia kumuhana ano nui. . Ma kela kau aku nei o ka ahaolelo owau ka lunahoomalū o ,ke komite hookolokolo o ka hafe o na iunamasaainana. I ko'u kom!te i hookomoia m.ni ai ka.hila kanawai mua e pili ana i ko kōho baloka o na wahine o Ilawaii uei , ina ke. koho baloka mua mahope koke o ia w*. Maluna o ua bila la, penei ka 'u hoike i waiho aku ai i ka liale: Hon. 11. L. llōlstcin, hinahoomalu o"ka Jialr o na lunamakaainana. Aloha: O koU koinite-hookolokolo iaia i wai hoiaimai ai ka bila senate helu 4S i hookomoia e Hon. S. L. Desha, oia. hoi ke kanawai i kapaia "he kanawai e liaawi. ana i na kupa wahine i loaa na liooi kupoho o na kupa kane i ke kuleana e koho baloka koho baloka apau,'' mahope iho o ka noonoo pono ana ia, ke j waiho aku nei i keia hoike a ka hapa- ; nui penei: j Ma ke kahuahana a ka 'aoao Itepubat lika, ke kahua hoi i loaa ai ka lamiI kila i ka hapanui o na hoa hanoliano o keia .hale, keia pauku: .' "Ke kakoo «ei makon i ka hooholo mai o ka ahaolelo o ke Teritore o | Hawaii i kekahi kanawai e haawi ana i .na-wahine apau, oia hoi ka- poe kupa o Ame,Fika Huipuia, i ka mana koho." O ka aoao I?epubalika no ka paionia mua ma keia Teritore ma ka liooikaika ana i koia kumuhana, a ke hoopaa nei i na moho apaū e lanakila ana q haawi i jko lakou ikaika apau no ka hookoia o ( keia kahawai'a ka aoao e hookumu nei. Ke manaoio nei makon, he kuleana ko na wahino o Hawaii nei e loaa keia pono āno nui ia lakou, me na pomaikai ■e ae apan o ke kupa, a e auamo like hoi nie n'a kupa kane i na ko 'iko 'i o- ka hooponopono aupuni. Ke manaoio paa nei makou no ke kupono loa e loaa i'o keia mau pono ia lakou, me ke kauka'i ole i kekahi koho baloka kuikawa ana o na kane wale no maluna o keia ninau; aka, e haawi aku i ka wahine i ka mana koho i hiki ai i na kupa. wahine apau o ke Teritore nei ke koho ma ke kau koho .mua e mālamaia ana maliope koke iho o ka hooholo ana o ka ahaolelo ia kanawai. ' O keia ku.muhana iloko o ke kahuahana a ka aoao liepuhalika, ua umii 'paa-loa ia i na moho apau i ianakila mamuli o ia kahuahana no ka hooko koke aku i ka makemake o ia a ua lilo no ia i' kumu- ikaika no ke koi ana mai i na hoa hauoha"ua o keia hale 0 na lunamakāaihāna e ha?.wi kqke ak'i r-H)i loa aku hoi, 'ua maopopo lea loa i keia wa ke- ohohia nui o na wahine me ko lakou iihi nui e loaa aku keia pono ia lakou—a' e pono no o haawi koke aku ia lakou i hiki ai ia lakou ke- koho baloka ma 'ke kau kpho mua mahope koke iho o keia wa. . Nolaila, ke .mauaoio nei kou komite aole he wahi kumu kupono e hookana!ua iho ai nā hoa o keia hale no ko kupono o na wahine o Hawaii nei no na niahele hooponoponō aupuni like me kakou na kane. Pela kou komite e noi aku Hei ē hooholoia keia- bila kanawai no ka pono 6 nā kupa wahine. LOBBIN ANDREWS, i Lunahoomalu. MamUa ae o ka'hapaiia ana mai o kela bila kanawai me ka'u hoileo maluna ae nei, loaa mai la ia'u ka lono, ain ka kekahi mau lunamakaainana ke hoolala nei no ka pepehi ana i ua bila kala, i ole ai ka e koho baloka ka Trahinc ma kola kau koho luna kalana aku nei . I ko'u ike ana ia mea, ua hoike koke a'ku au i na hoa o ka uhaolelo i ko'u ku-e i ka lakou īnau hana apuhi i ka wahine me ka aoao ikalaiaina, a ua olelo aku au ia lakou o haawi koke kakou i ka wahine o keia paeaina i ke 'kuleana koho i hiki ai ia lakou ke koho like me na kane ma ke kau koho kalana o 1919. I'aakiki mai no kela poe i ke ku-e. I ka wa i pii mai ai ua bila senate nei no ka hooholo loa ana, ma ka lā 26 o Maraki, 1919, he 10 Waie no poe lunamakaainaua i kakoo 1 ka bila. O 'ua poe la he 10 oia no keia: AgTiiar, An<lrade, Andrews, Castle, .Fernandez, Holstcin, Lewie, Lymau, liawlina ame Rose. Ia manawa komo koke mai he noi e hoololi i ka bila no ke koho o na wahine 2 makahiki mahope ,mai foia hoi e koho na wahiae i ka m'akahiki 1921). Ua ku-e ikaika au ia hoololi, no kuu ku-e ikaika ana ia hoololi hoopanee i ka wa koho o na wahine, "hookomo mai kekahi lunamakaainana i kana bila kanawai no ka waiho aua i ka 'ninau koho baloka o na wahine, na kane e kolio baloka ma kekahi 'koho kuikawa. lna i holo ia kanawai na kane e koho ia kumuhāna, ua maopopo loa, e nele āna' no na wahine. No ka <mea, o ka hapanui o na kane, he ku-e i ko na wahine koho baloka; nolaila, ua paio aku au me ka ikaika apau i loaa ia'u. Ua lanakila no ka hapanui. I ka aha f.cnate aku: make ua bila hoolalau nei i kā pono o na wahine. Nolaiia, e na niakaainana Hawaii, na me na kaue, ina i ko ka u i makemake ai ,oia hoi: E koho na wahīne mā kela kau kōhō Trac moh'o kalana aku nei o 1919;.ina ua loaa ka lanakila ia oukou e na Hawaii, ina ua lilo ka hapanui o na oihaha kalana nia ko oukou lima, aole la hoi e pau hapanui o oukou mā nu wahi hana.a 1?* ouI kou mau kane e pāa ana ia "wa. Aka, i ko'u pio ana i ka hapanui o na luua- " makaāinana naaamaka, pela no i pio īike ai ko oUkou manaolana ia kau. E 'na- Hawāii, na oukoii e ike nmi i ka'u i hana ai. Ua hewa anei au, i kō'u kuo ana āk'u i kela mau hana hoopanee i ka loait ana ia oukou o ka : poris '4sbhe a -ka makahiki 1921 ? L a h'ēwā anei au'i ku-e ana aku i ka bila kanawai e waiho ana na kane e , koho kela ninau, me ka hoomaopopo no i ke ku-e o ka hapanui o na kane* La hewa anei au i ko'u koi ikaika ana e loaa koke ia mana koho ia oukou i ka 1919 iho nei i koho like ai ka'kou ī na luna kalana o ia kau? Ke hoinoia nei au e ka poe na lakou e kinai mau neL No ko f u ku pale inau ma ka aoao, nolaila. ua hoinoia inai e lakou uei m» ae. Ua ike no oukou ia, poe, kapu ka inoa. (j ka r u e .noi nei ia oukou apau, mai haalele onkou ia'u ame na moho kuokoa apau e holo nei. Aia ko kakou pono like apau i 'ka lanakila o makou e holo

nei ma ke auo he poe īnoho 110 ka poe ilihinie. 0 na moa apau.a'u i lioiko ao uei 110 ka bila mana kolio o oukou wahine, ua palapalaia. 110 nialoko o ka moolelo o ka liale o na luuamakaainana. kau o 19"9. >lai poina ia'u, ka oukou kauwu liaahaa, LORRIX AN'DUK\VB (lioieua Aualu).