Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 40, 1 October 1920 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            Ma ke koho laloka ae nei o ka mahina o Nove naba, e koiia mai ai na mana koho o ke Kulanaauhale a Kalana o Honolulu nei, e koho aku maina o ka ninau bona aaie a ka papa lunakiai i waiho mai ai na na mana koho e hooholo mai, na paina ae ka hoopuka aku i na bona aie, i ma@ no ke sua ame ka wai, no na apana o Wai@ me Kalihi, aole paha.

          I ka nana aku, ua lilo ka ninau bona aie, i mea @ loa iloko o ka noonoo o ka hapanui o na manaloho, mamuli paha o ka lilo loa i na hooikaika ba@, a i ole no ka noho naaupo mai no paha; @, in a ka mea oiaio maoli, o keia kekahi ninau lo'iko'i loa, e pono ai e haawiia na noonoo akahele @ ma ka aoao o na mana koho; e hiki ai ia lakou @ koho me ka naauao, aole hoi ma ke ano naaupo.

          Ke hoopuka aku nei makou, i na manao hoakaka Mr. I.A. Kakina, maluna o keia ninau, elike me @ hoopukaia ae ai ma ka Advertiser o ke Sabati ka la i hala, me ka manaoio, e lilo ana ia mau @@akaka, i mea e hoopauia ae ai na pohihihi ame na @ kanalua, no na kumu oiaio, i makemakeia @ e hoolilo aku i kekahi huina dala mahuahua, no na hana i manaoia:

          Ua hooholo ae na lunakiai e hoopuka aku i mau ana no ka hana ana i ke sua ma waikiki ame kalihi.

          O ke koho ana a ka hapanui o na mana koho he mea ia e holopono ai ka hoopuka ana i ka bona. @@ o Honolulu nei mamua aku nei, ua pau wale @ i ka haule.

          O na kumu no ka haule ana, o ia no keia malalo no nei penei:

1. Aole i maopopo na mea oiaio i na mana koho.

2. Aole i maopopo ia lakou na kumu i makemakeia ai na hana lehulehu

3. Ua noonoo nui ia ka huina o ua dala e hoo@@ ana, mamua o ka pomaikai e loaa mai ana mai na hana mai i manaoia.

4. He heluna nui o na mana koho i loaa ole ka ke no ka lilo o na hana i mea e hoopomaikaiia aku i lakou.

5. Aole he ahahui i hoolilo i hana nana ka hoo@aika ana aku e loaa ke koho ana ma ka aoao e @olo ai.

          Ma ko'u noonoo o ka ninau sua o kekahi ia o na @@@ ano nui loa imua o ka lehulehu i keia wa.

          O na kulana pili sua ma Kalihi ame Waikiki he mea hoopilikia mai ia i ke kulanakauhale ame ke @eritore, e ala mai ai ka ma'i ahulau i kekahi manawa, e nui ai ka make maluna o na kanaka apau, @@ na wahi like ole o ke kulanakauhale, a e hoomalu holookoa ia ai ke kulanakauhale me ka hoo@@ i na mea apau.

Ke Alahele e Loaa Ai ke Koho Apono

          He mea hoohilahila ia Honolulu nei a he poino @ ka lehulehu in a e haule ana ka ninau hoopuka ona.

          Ke waiho aku nei au i keia mau hoakaka malalo ae nei i wahi e loaa ai ke koho apono.

1. E kohoia i ko@@ite kuokoa, o elima poe e hoo@@aika ana i wahi e loaa mai ai ke koho apono. He mea pono e waeia keia komite elike me keia, o ia @@:

1. I Repubalika eleu

2. I Demokarata eleu

3. I kanaka lawelawe oihana ko'iko'i

4. I mea noho mai ka Apana Eha mai.

5. I mea noho mai ka Apana Elima mai.

6. I wahi e hooko koke ia aku ai keia hana, e @ na ka meia e hookohu i keia komite.

@ E hana like na Ahahui Hoeueu

          E waiho mai ke komite i ka hana i na ahahui @@ oeueu iloko o ke kalana, e koi ana e hana pu mai e kakou mai, ma ka hoakaka manao ana maluna ke kumuhana ma ka lakou mau halawai, ke apo@@ ana i na olelo hooholo ame ke koho ana i ke @ahi mau hope komite kaahele eleu.

Na Ahahui i Makemakeia Aku Ai na Kakoo Ana Nai.

        1. Na kalapu Repubalika apau

        2. Na kalapu Demokarata apau

        3. Ka Ahahui Kalepa o Honolulu

        4. Ke Kalapu Hoolaha o Honolulu

        5. Ke Kalapu Rotare

        6. Ke Kalapu Hoeueu Hawaii

        7. Ka Ahahui outdoor

        8. Na Ahahui Poola

        9. Na Ahahui Hawaii apau

        10. Ka Ahahui o na Kanaka Kristiano Opio

        11. Ka Ahahui o na Wahine Kristiano Opio

        12. Ka Ahahui Naita o Columbus.

        13. Ke Kula Nui o Hawaii

        14. Na Kalapu Hooholomua o na Apana

        15. Na ahahui makaainana e ae e makemake na e hana like.

        4. I mau hope komite pili palapala.

        He mea pono e loaa i hope komite pili palapala, @ana e hoomakaukau na olelo hooholo ame na ku@@@ kupono ma na haiolelo e hoolakoia aku ai i ka poe haiolelo.

        5. Hope komite haiolelo.

        He mea pono e loaa he hope komite no ka huli me ka hoolako @me ka hoolako ana i ka poe haiolelo ma na halai apau, e hoolalaia ana no ke kamailio ana i keia @@inuhana.

        6. Hope komite hoolaha

        He mea pno e loaa he hope komite hookah no ka hoomakaukau ana i mau hoolaha e hoopukaia maloko o na nupepa, e hoakaka pololei ana i ke kupono o keia hana; na pomaikai pili loa e oili mai ana in a nei no ka hooholoaia, ame ka poino e kau aku ana maluna o ka lehulehu, ke hooholo ole ia.

        O ka ninau no ka bona sua o kekahi manao kupono loa ia; aka aole ia e "holo" ma on a wale iho no.

        @na  e aponoia ana na lawelawe hana ana mamua ae, ke manaoio nei au e holopono ana ia.

        Ke uwalo aku nei au imua o ka Meia, ka Papa o na Lunakiai, ame na makaainana ame na ahahui o Honolulu nei, e ku mahope o keia hana a onou aku imua. O ka lokahi ka lanakila!

E Koho Me Ka Naauao Ma Ka La Apopo

        Ua nui a ua lawa loa ua la i hala aku la no @ mana koho baloka e makaikai ai a e kilohi pono a i na moho e holo, nei no ko kakou ahaolelo kuloko ma ka Mokupuni o Oahu nei; a i ka hoea ana ma i ka la apopo, ke manaoio nei makou, e koho ana na mana koho, i na moho ma ko lakou mau a@ kupono, e lilo i poe kauwa, e hooko ana i na mea a lakou i hooia aku ai imua o ka lehulehu, ma ka lakou mau haiolelo aole hoi mamuli o ka hooki kinaia aku e ko lakou mau hoaloha, uo ka lanakila o na punahele kalaiaina.

        Aole a kakou hoohewahewa ana, no ka nui o na moho kupono e holo nei no ka aha senate ame ka hale o na lunamakaainana, o ka pilikia wale no, @ ia ka hapa mai o na moho i makemakeia, mamua@ o ka heluna e holo nei; aka nae, ua ili iho ke ko'i ko'i maluna o na mana koho, ka wae ana ae i na kanaka kupono loa; o kela ame keia aoao kalaiaina no ke komo hou ana aku ma ka hoouka kaua ka laiaina, ma ke koho baloka o ka mahina ae nei o Novemaba.

        No ka ninau elele lahui, aole he mau hoopaapaa ana no kela kulana, un hiki ke olelo ae i keia manawa, ua waeia o Kalanianaole i moho na ka aoac Repubalika, pela hoi o L. L. McCandless i moho na ka aoao Demokarata; o ka pohihihi wale no aia iwaena o ka nui o na moho e holo noi, no ke@ aha senate ame ka hale o na lunamakaainana: @ pau ana nae ia phihihi, ma ka paa ana o na pahu baloka, ma ka la apopo.

        Oiai nae, he koho baloka wae inoho wale no keia, aole i hoopaaia aku kela ame keia Repubalika e koho ma kekahi mau moho wale no, pela no ho me na Demokarata, aka ua konoia aku lakou e koho i ka poe kupono loa; aia a waeia na moho e na aoao kalaiaina, elike me ka heluna i makemakeia no kela ame keia kulana pakahi, o ka wa iho la ia a na Repubalika apau, e koho ai i ka lakou mau moho, pela hoi me na Demokarata; ma keia ano iho la, ua hiki i na mana koho kane, ame na wahine, ke kapae ae i na leo hookikina mai, a ko lakou mau hoaloha, a mau loca kalaiaina paha, a e koho aku, elike me ke alakai ana a kooukou mau lunaikehala, me ka manaoio, ua nana wale aku no oukou, no ka loaa o ka poe kupono o hoopono iloko o ko kakou ahaolelo kaukanawai, aole hoi, no ke kokua ana aku i na manao alunu o ka poe e kau aku nei na manaolana, no ke poholo iloko o ka ahaolelo, i wahi e hookoia ai kekahi mau hana i hoolalaia o ke ano kapakahi, elike me ia i ike mau ia i na kau ahaolelo ae nei i hala.

        O ka makou e minamina loa nei, elike me na mea oiaio i olili ae iloko o na la aku la i hala, o ia no ka lawelaweia o na hana kipehi aku o kekahi mau moho i kekahi, oiai nae, he hookahi no o lakou aoao kalaiaina, in@ e waeia ae ana kela mau moho ma ka la apopo, alaila aia wale no a hoopauia ae kela ano paio pilikino mawaena o lakou, alaila hiki ia lakou ke hele e hooikaika, no ka lanakila o na moho apau; in a aole pela, alaila he keu a ka mea maikai ole ke nana aku.

        Ua kuhihewa no ka wae ana ame ke koho ana a ka hapanui o na mana koho kane, ma na manawa ae nei i hala, i kekahi mau moho no ka ahaolelo, aka nae, me na wahine, e komo pu aku ana, ma ke koho ana i keia kau, e kau aku ko kakou mau manaolaua no ko lakou kokua aku i na kana, ma ke koho ana, i ka poe kupono, ke ole nae e lilo na wahine i poe alakai wale ia e ka lakou mau kane, a koho aku i na moho me ka maopopo mua ole ia lakou o ko lakou mau ano kupono.

Nuhou Kuloko

        Ma ka Mauna Kea o ka Poalua iho nei i huli hoi mai ai o L. L. McCandless mai kana huaka'i hooikaika baloka aku nei n ka Mokupuni o Hawaii.

        Ua hookohu hou aku nei ka Lunakanawai. Kiekie coke is John L. Paoo i lunakanawai apana no Koolauloa, no keia mau makahiki elua e nea aku nei.

        Oiai he la koho baloka ka la apopo, e paa ana na hale oihana ua ia la, i hiki ai i ka lehulehu ke hele ae e hookomo i ko lakou mau baloka no ke koho ana i na moho.

        Ma na hooia i loaa mai i keia keena, nohe he kanalua iki no ka lanakila o ka Elele Kalanianaole ma ka Mokununi o Mani maluna o L. L. McCandless.

        Mamuli o ka lawa ole o kekahi mau kula aupuni i na kumukula, i hoonaia aku ai na hauinana holoma loa, oloke o

Nuhou Kuwaho

        Washington; Sept. 26-@ na huahelu no ka helukanaka malalo nei ua hoolahaia ae ma ke akea la: Illinos 6,455,099, he 15 pakeneka ka oi hou ae; Montana, 447, 593, he 45@6 pakeneka ka pii hou ae; New Mexico, 360, 247, he 10.0 pakeneka ka uii hou ae; Louisiana, 1,787, 798, he 8.5 pakeneka ka pii hou ae o ka heluna lahui.

        London, Sept 29-0 na aina i onaia e ka Moi Vikoa Emanuela, koko ke i Napela ua laweia e na ahahui mahiai kuloko me ka ae ole ia mai. Aohe poe i ku e mai ma ka manawa a na makaainana ilihune i hoi aku ai a noho maloko o ia mau aina.

Eia iho Na Moho E Koho Ai I Ka La Apopo

(Mai ka aoao Ekahi mai)

        E weheia ana na wahi koho haloka apau ma ka hora ewalu o ke kakahiaka, a e paa ana ma ka hora elima o ke ahiahi.

        Elele Lahui

Kalaniauaole, J. K., Repubalika.

McCandless, L. L., Demokarata

senate

Repubalika

        Ahia, W. M.

        Castro, A. D.

        Coelho, W. J.

        Correa, S. P.

        Dwight, S. C.

        Fogarty, E. P.

        Judd, L. M.

        Lucas, John

Demokarata

        Atcherley, Mary II.

        Keiki, J. W. K.

        Miles, W. E.

        Robertson, A. S

Hale O Na Lunamakaainana

Repubalika

        Andrade, Frank

        Andrews, Lorrin

        Beaven, J. A.

        Canario, H.S.

        Cooke, C. H.

        Cristy, A. M.

        Cunha, A. R.

        Huddy, G. H.

        Jarrett, J.K.

        Kaleo, J. H. S.

        Lowrey, F.D.

        Matthewman, J.A

        Petrie, T.H.

        Wilder, G.P.

Demokarata

        Aimeida, C.J.

        Awana, Theodore

        Pringle, C. D.

        Roberts, C. J.

        Scattery, N. R.

Rupubalika

        Archer, Frank

        Crawford, E. J.

        Fernandez, E. K

        Kahele, Archie

        Kanekoa, Charles

        Kapua, J. P.

        Manu, E. K.

        Vierra, A. K.

Demokarata

        Ahuna, Robert

        Ah Nee, George

        Bertelmaun, F. C.

        Ching, K. A.

        Gay, E. J.

        Gregson, Harry

        Hanapi, E. K.

        Holt, G. H.

        Kalakiela, J. S.

        Kalana, Joseph

        Kanuha, David

        Kealoha, Enos

        Kealoha, Lot C

        Keaweheku, G. K.

        K@pihea, D. M.

        Makia, John

        Mossman, W. F.

        Pupuhi, Samuel

        @luihi, Jesse

Pii Loa Ke Kumukuai O Na Mea Kuai O Ka Makeke

        "Ua kiekie loa na kumukuai o na mea kuai maloko o ka Makeke Kulanakauhale," wahi a kekahi o na wahine o ka ahahui "Na Wahine o ka Home," o ka hoike ana ae ma ka Poalua nei, a ua kulike kona manao me ka manao o ka lehulehu ma ia mea, no ka mea, o ka lehulehu pu kekahi i ikemaka ia kiekie loa o na kumukuai. "Aohe uku hoolimalima o ka poe e malama halekuai nei maioko olaila, @olaila he mea pono e hoe@niia mai na kumukuai o na mea e kuaiia nei maloko olaila. Eia nae aole o lakou hana pela, ke kau mau nei lakou i na kumukuai ilana. Lehulehu ka lakou ma kumukuai i like aku ke kiekie me ko ua wahi e ae, pela ka mea e ike mau ia nei, he mau hana hoomah@ahaa i ke pilikia o ka lehulehu."

        Ua olelo ae keia wahine in a a@ho ala hele ma ke kauawai a na luna aupuni o ke aupuni kalana e hooponopono ai ma ke ano kaulike i ka waiwai me ke kumukuai o na meaai apau e kuaiia nei maloko o ka makeke alaila he mea pono o hoolalaia kekahi hana no ka hooholoia o kekahi kanawai kupono e hookaulikeia ai na kumukuni me na wai wai e kuaiia mai aha.

        "Ke kuaiia mai nei ka i@o puaa maloko o ka makeke kulanakauhale mai ka 85 keneka o ka paona ahiki i ka $1 o ka paona, "wahi a keia wahine o ka hoike ana ae.

Hoolaha

        Hookahi lio ulaula, pela me ka hoki ulaula, i hoopaaia maloko o ka pa aupuni o Kalihi, mahope mai o Sept. 15 ame Sept. 19, e kuaiia aku ana ma e ku@lala akea ma ka la 2 o Okatoba, ma ke awakea.

Ka Halawai A Na Repubalika Ma Ke Alanui Emma

        Ua oi aku mamua o ka poe koho baloka i noho me ka hoomanawanui ma ke alanui Emma a hoolohe aku i na haiolelo a na moho Repubalika e holo ana no ke senate ame ka hale olalo ma ka po Puakahi nei.

        Maluna o kekahi mau hoa o ka ahaolelo o ke kau i haia o ka hale olalo ka Lunakanawai Matthewman nou ana ko i kana mau a-la; wahi ana ma kekahi hapa, aole i kakoo kekahi mau hoa moho e hoio hou mai nei no ka hale i kekahuahana a ka aoao kalaiaina Repubalika ma ke kau i hala kahi a laua i ku ai, a ua hoole hoi i ka hooholo ana i ka bila e haawi ana i na wahine i ka pono koho baloka like me na kane.

        Oiai no ola e haiolelo ana ua haawiia aku la kekahi palapala iaia i kakauinoaia e B. Smith, a ua heluhelu mai la oia i ka manao maloko o ia palapala imua o ke anaina, e noi ana penei: "Me ka nana ole aku e waeia ana pahn, a aole paha, e haawi ana no anei oe i kau kakoo ana i na moho i waeia o ka aoao Repubalika." Ua pane mai ka @unakanawai Matthewman e haawi ana oia i kana hooikaika ana me kona hauoli no ke kohoia o na moho i waeia ma ke koho baloka laula, me kona nana ole i kona waeia a wae ole ia paha ma ke koho haloka wae moho.

        "O ko'u manao e ku ana au maluna o ke kahuahana a ka aoa Repubalika, a  hakaka aku no ka hookoia o na papahana apau i hoopaaia maloko o ia kahuahaua. Aole au i komo mai iloko o keia hakoko ana ahiki i ka maopopo lea aoa ia'u o ke kahunhana a ike maopopo au no'u iho i ua mea apau a ku hoi eliko me ka'u i makemake ai. O na hoa o ka ahaolelo i hala i kohoia ai maluna o ke kahuahaua a ka aoao Repubalika a i kakoo i ka haawi aku i ka mana koho baloka i na wahine aole lakou j hooflo i ka lakou mau mea i hoohiki aku ai imua o ka poe na lakou i koho mai ia lakou mamua o ke koho baloka ana. Ua hanaia he kahuahaua aole uo ke komo wale ana no, aka no ke ku ana kekahi maluna o ia kahuaha@a mauhope iho o ke kohoia ana. I@@no ko'u kohoia i wahaolelo no ka hale o na lunamakaainana, e ku ana au maluna o ke kahuahana a hooko aku i na papahana apau i hoopaaia maloko o ia kahuaha@.