Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 40, 1 October 1920 — Page 7

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            KA EKALESIA OIAIO O IESU KRISTO I KUKULULA, KA WI HOU ANA O KA HONUA LA EKALESIA, KONA HOIHOI                     HOU IA ANA MAI I KA HONUA NEI, KA MAU LOA ANA O KONA EKALESIA AHIHI HOU MAI OIA.

Na Joel A. Kahiona

            Ka Ekalesia oiaio o Iesu Kristo i @ kulu ponoi iho ai, mai noho ke kanaka a hoololioli ae a hoemi a paka'i, @, e ae; he oiaio oia i ka mau loa i @ mau loa; amene.

            Iaia ma ka honua nei me kana mau haumana, e ha'i aku ana iwaena o na kanaka ma kekahi mau mokuaina o ka poepoe hikina, ka hoola ana i na ma'i, ka mahiki ana aku i na daimonio, na @, na makapo, na lepera ame Lazaro i make eha la, ke kaikamahine, a nui ka poe i manaoio mai, a nui pu me ka @  i inaina mai iaia; kona hooiaio ana @ i ka poe pono mamua on a, o ia no @ o Noa ma, kona ha'i ana i ka oiaio @ makahiki, nole nae hookahi mawiho ae on a ame kona ohana, o lakou wale no.

            I'a loihi ka ha'iia ana aku o ka oia a ua nui ko lakou hoohenehene mai, a oio mai, ua pupuleia oia. no on a i ka 'aina.

            I'a ike o Ione ka haipule i ka lawe ana o kekahi anela e lele ana mawaena i ka lani, penei ka pololei. Hoikeana @ A ike aku la an i kekahi anela nou e lele ana iwaena o ka lani, inia @ Euanelio mau loa, e a'o ai i ka poe a noho la ma ka honua, a i ko na aina @ ame na ohana ame na olelo me na @ kanaka maanei.

            He oiaio ka wi ana o ka honua i ka papa kanawai o ke Akua, o ia hoi ka @ a Iesu Kristo i kukulu iho ai, @ o kana mau haumana, maluna o @ pohaku o Hoikeana.

            He mea oiao maopopo loa ka wanana o Amosa ke kaula, i hoikeia ae la ma@, a Ione ka hipule i ike ponoi aku @ me kona mau maka, iaia i kiloiia ai ma ka mokupuni o Pakemosa, e kakoo ana keia hoike a  Ione i ka Amosa wanana.

            Ma keia wahi, e nana mai kakou i ka oiaio o keia mau hoike. Auhea na hoomana i kukulu mua ia ai mamua aku o ka Kristo ekalesia i kukulu ponoi ai Haina: Eia no ma ka honua nei, e mau ana no lakou; aole i nalowale, hookahi no hoi i wi ka honua, he o ia mau no ahiki i keia la.

            Amosa xiii: 12, penei ka mea i palapalaia: E auana lakou mai ke kai a ke kai, a mai ke kukulu akau a ka hikina; e holo lakou ma o a ma o, e imi ana i ka olelo a Iehova, aole e loaa a pehea ana keia, oiaio e hoike nei! E pono na haipule apau e nana pono i keia hoike a na kaula, a Iehova i hooko ponoi maopop mai ai. Ua lawe ia keia @ mai keia honua aku, a koe no ke kanaka o ka honua, aole i laweia, sole i wi, ka 666 mamua o Kristo i hoi keia ma na helu mamua.

            Eia ka nui o na la o ka ekalesia i humia ai, o ia ka wi nui i ka olelo a Iehova. Hookahi tausani elua haneri me @anaono la. Hoik. xii:4, 5. Hanau maila oia, he keikikane, he mea hooma@ i na lahui kanaka apau me ke kookoohao. Ua kailiia aku la kana keiki puna i ke Akua, a ma kona nohoalii. Paukku 6. Holo aku la ua wahine la i ka waonahele ma kahi a ke akua i hoomakaukau ai nona. I hanai ai lakou oaia malaila i na la 1260. O kekahi ho@ oiaio keia e hoike maopopo mai ana, i ka nui o na la i wi ai ka honua i ka @uanelio i hunaia ai.

            Oia kahi a ke akua i huna ai, a hauaiia ai malaila, ahiki i ka hoihoi hou la ana mai i ka honua nei i ke kanaka a ke keiki i makemake ai , penei:

            Luka x:21: Ia manawa hauoli iho la o Iesu ma ka uhane, a olelo aku la, ke hoomaikai nei au ia oe, e ka Makua, Ka haku o ka lani ame ka honua, no ka @ea, ua huna oe i keia mea i ka poe naauao, ame ka poe akamai, na hoike mai nei oe ia i na keiki hou, oiaio no, @ ka makua, no ka mea, o ka pono no @ ia oe.

            Ma keia pauku i hoomaikai piha aku @ ke keiki, i knoa makua, no kona hu@ ana i keia mea nui iwaena o ka poe @amai o ia au; ame ka poe i piha i ia naauao, e hoopuhili i na naauao o @ ao, e makapo lakou i keia euanei o, o ka papa kanawai o ke akua, ka Makua mau loa, a kana keiki ponoi i kakuluia ai eia, me kana poe haumana i pau i ka make, a hoihoi hou ia mai i ke kanaka a ke keiki i makemake ai e @ iaia a ma ka makahiki o ka honua @ i hoike mai ai ka Makua i kana keiki, a kuhikuhi ae la penei:

            Eia ka'u keiki, e hoolohe oe aia (Buke Alakai) pauku 22. Ua haawaiia mai nei ia'u, na mea apau e ko'u makua, @ hoi mea i ike i ke keiki, o ka ma@ wale ao, a i ka makua hoi, o ke keiki wale no ame ke kanaka a ke ke@ e makemake ai e hoike. Maanei ke @ ana o ke kanaka e ke keiki, oia no o Jospeh Smith Jr.

            I kona mau la opio, aia imua on a na @ he nui e olelo ana, he oiaio @ ame kela, ua pule ikaika aku oia imua o ke akua, e hoike mai ke akua @ i ka euauelio oiaio, he mea oiaio, ua hoike koke ia mai (I pele kekahi i ke ike e poi aku). O ka mea noi ha@ wai; @, e lona; kike, e weheia. Owai ka mea i uonoi aku, e hoike ia mai.

            @ @. Smith ka mea hiki ke hana i Leia mau hana nui, a ku i ka naauao mai ke Akua mai, ke ano o ka nui o na oihana lawelawe i loko o keia ekalesia, kona mau papaluna na pule bapetizo, ame hoolilo ana i lala hoahanau i loko o ka Ekalesia o Iesu Kristo; Ka hooili aa i na oihanakahuna like ole, ka oihana papa 12, kana lawelawe ana no na 70, ka hana a ka Bihopa, ka oihana Makunalii, kana pule hoopomaikai kupaianaha loa, ka oihana kahuna lunakahiko, ka mahele 2 o ka Oihanakahuna ko Aalona, ke kaula i koho mua ia e ke akua (he mea hoike, a he waha no ke Akua ma ka honua nei, e alakai, e kuhikuhi i kona ekalesia i hoihoi hou ia mai i ka honua neii keia mau la). Ke koho hou ana i hope a mau hope no knoa ekalesia, ahiki hou mai o Kristo i ka honua nei.

            O kekahi hana nui i hana ole ia ma ka honua nei i halelaa, sila ana o ke kane i kana wahine, a mau wahine mare i make, ke sila ana o na makua i ka nui o na keiki, ka bapetizoia ana o ka poe e ola nei no ka poe i make mus, a oiai, ke ha'iia la ka euanelio no lakou ma o, e pau ana lakou i ka manaoio ma o, na ka poe e ola nei e bpetizo ia lakou, ma keia ao, aole bapetizo malaila.

            He uhane wale no lakou, ua a'o ikaika o Paulo ma keia mahele, ua hiki aku o Iesu iwaena o na uhane,, no ia oihana ha'i euanelio, iwaena o lakou. Lie nui na hoike ma ka Baibala. Ua ike ko ka honua nei.

 

KA MAUA LEI MOOPUNA ALOHA UA HALA.

            Mr. Lunahooponopono o ke kuokoa aloha oe: Ke noi aku nei au i kou oluolu e ahonui mai oe i kauwahi rami kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui, nana hoi e ha'i aku i ka nui ohana ame na makamaka e noho ana mai ka la puka mai ma kumukahi ahiki i ka welona a ka la i Lehua, a nona hoi kela poomanao e kau ae la, ka maua lei moopuua aloha, kalei nani hoi, kahiko hoi o ko maua home aloha, a kuu kaikamahine i wiho iho ai ma keia ao i na lei ekolu i nani no ka home.

            He mea na maua i moeuhane mua ole ai ame kona makuakane, ua kokoke mai ka anela o ka Haku ma ko makou ipuka hale, a lawe aku i kana o ka uhane, awaiho iho i ke kino na maua ame kona makuakane i loko o ke kupouli, i ke aloha, no ka mea, aole oia i kaama'i iki e maopopo ai ka pilikia.

            Ua lona no i ka ma'i, o ia hoi he wahi wela liilii i ka Poakolu, la 28 o Iulai, a haule koke no i ka la 29, o ia mahina hookahi no, ua kaheaia ke kauka ia ahiahi, ua ike ke kauka he wahi wela liilii, ia po hoomaka ka hi, aole nse i ka hele  ino ahiki i ke kakahiaka Poakolu, hora 4, pau mai ka hi ana, hiki hou ke kauka, ia kakahiaka no ike ke kauka ua pau niai ka wela, aole elike me ke ahiahi Poakolu aku, eia kaanei ua kuhihewa ia koho ana.

            Mai ia manawa mai ahiki i ke kani ana o ka hora 11 me ka maikai me kona ikaika i manao ole ia ai e haalele mai ana oia ia makou, kani ka hapalua o ka hora 11 ike iho la au, kona kupunawahine, i ke ano e mai o kuu moopuna, hoomaka mai la e huki me na waimaka e helelei ana, i ke aloha moopuna, i kahea aku ai au ia makuahine o'u, ma ke kino, Mrs. Aea, ua hiki koke mai oia ia manawa, me ia hoaloha Mrs. Hugo Kanae, ike i ka pilikia o kuu lei moopuna, pela no hoi me kona kupunakane.

            Ia manawa kahea hou ke kauka, pela no hoi na kupunawahine, oia hoi ko maua mau pokii, he manawa ia i loko o ke kaumaha i ke aloha, o kuu lei moopuna, kuu hoa pili o ka po ame ke ao; aloha na paia o ka home mena papale i ka waiho mai, aole hoi kuu ike aku ia oe i ka holohol mai, me kou mau hanaumua i loko o na leo hauoli e paani ana, ma na wahi like ole o ko lakou home aloha nei. A'u hoi e hapai hele ai ma na wahi liko ole.

            Ua hanauia oia maka la 14 o Augate o ka makahiki i hala, a haalele mai i keia ola ana i ka la 29 o Iulai, 1920.

            Me keia mau wahi hoounanao aloha no ka makou lei moopuna, ke haawi aku nei maua i ko maua hoomaikai palena ole i na makamaka ame na hoaloha i akoakoa mai, a pela hoi me na makua alakai, ame ka papa himeni o ka hoo mana o Iesu Kristo o na L Hope, ko makou hoomaikai piha, a pela hoi me kuu hoahanau Mrs. Geo. Ulukou ame kana aliikane, Mr. Geo. Ulukou, i ko laua haawi wale ana mai i kahi e waiho ai o kuu leialoha, no olua ko makou hoomaikai palena ole, pela ka Haku e haawi mai ai i na pomaikai ma luna o olua, a pela pu hoi kakou apau loa, na makamaka, na hoaloha, na keiki oka hui King St. Auto Stand, no ka oukou mau makana pua.

            Me keia mau wahi manao luuluu , ke haawi nei makou i na mahalo i ka lunahooponpono o ka Nupepa Kuokoa ame na keiki hooui huakepau.

            Me ka mahalo. O makou iho no,

MR. & MRS SAME MANU,

MR. WM. KEALA

 

HE HOOMAIKAI

            Ma o ko makou kabu kula SAbati la ke haawi aku nei makou ke kla Sabati o kaiahammauleo o Ewa, i na papa Kula Sabati apau i launa pu mai me makou ma ka la 19 o Sepatemaba, 1920 iho nei no ka oukou mau kokua i haawi mai  i ko makou Kula Sabati ame ua hoa hauohauo pu kekahi i komo mai ai e lauua ame na makaikai pu; uolai la, ke nonoi ae nei ka makou leo pule i ua lani, Nana no e kiai mai ia kakou, i ko kakou hele hewa ana, a Nana no e alakai ia kakou i ke awala'i me o.

J. JAMES KAPEPA

            Kahu kula Sabati Kahiknonalani.

 

KA MOOLELO O HEʻMA, KEKOAIL KU PALI O KA MAKANI KAILI ALOHA O KAIPAHULU MAUI.

(Hoomauia.)

            I ka ike ana mai o Kauluhaimalama I keia mea nui polahalaha e paa ana i ka lima o He'ma, manao iho la oia he mea pale paha no kana laau ke pahu aku; nolaila, i kona ike ana ua hiki i kona ikaika ke pahu mai i kana laau a ku o He'ma, hapai oe la oia i kona lima akau a kiekie iluna, ma ka laau e paa ana a kulana mai la kona kino ihope, olai nae o He'ma e nana kapakahi mai ana iaia.

            I ka ike ana mai o He'ma i ka luli ana iho o ke poo o kauluhaimalama a pahu mai la i kana laau me kona ikaika apau, oiai no hoi ka holo o kona waa kupaianaha, me he heeholua la, o kawa no hoi ia o He'ma i kupeeli iho ai i kana mapuna hoe me ka ikaika; ia  hue'oa o ka mapunahoe mua iho hou ka lua i ka wa hookahi, a mamuli o ka ikaika hoe o He'ma ame ke kokua paha a kona kokoolua hoepa o keia huaka'ihele, na ia mau mea i hapai ae i kekai a kiekie me he ale la e haki aku ana mamua o kahi a kalaau a kauluhaimalama e lele mai la.

            Ua lohe pu mai la no hoi kauluhaimalama i keia mea kani hoho i ka wa hookahi, o ia no oe oke puhi o Mokuhano, au no hoi e ka mea heluhelu e hauka wewe iho ai i keia mau lalani maeaea a ko kakou mau kupuna piha hauoli:

            Puhi uiua ke kai o Pipa,

            Ahuwale ka inauli, ka in a eleele;

            Ka wanaku, ka wanauhaula,

            O ka hakaka'e, hakaka'e a kau kihi malama;

            Ka nakaka i hauli, pa'ia eke kai.

            Na keia mau ole o ka hoe a He'ma i huna aku iaia ame kona mau waa mai na maka aku o Kulu haimalama; o ka laau ana i pahu mai ai, ua komo aku la ia i loko o keia mau ale mapunahoe, a mamua o kona oea ana aku ma kela aoao ua wiliia iho la ua laau nei a haki i na puku ekolu, a hoi aku la i ka papaku o ka hohonu, kona wahi i laweia mai ai.

            No Kauluhaimalama hoi, iaia e holo mai ana, ua komo pu mai la  kona waa i loko @ keia ale wiliau mimilo o ka hoe a he'ma, a owili pokaakaaia ae la o kapumaleolani ame kona kapena. I ka ike ana o kapumaleolani i keia pilikia, o ka wa no ia i emi iho ai o kona io apau i loko a pani iho la i kona waha, paa ke kaele kapena; oini nae e lalamaae nna na lima. iluna o na okiokio o Kapumaleolani, e puliki iho ana i paa, aka, e olepeia ae ana oia i ka wa e loaa pono mai ai i ka wiliau o na mapunahoe e pipau la i loko o ka ale.

            I kona oili ana aku iwaho o keia ale mua, ua loaa hou mai la oia i ka lua o ka ale mapunahoe ioi aku ka ikaika i ko ka ale mua; a na ia  ikaika i olepe aku iaia a lana i ka auwae i kahi haiki, me kona kuoloia ana iluna o ka iwi oolea o kona waa, a pahemo aku la kona lima mai ka umii paa ana i ka hokua okiokio o kona waa, aka, lou mikiao aku la na okio elemu o Kapumaleolani, pupue iho la oia malaila, a oili aku la ma kekahi aoao o ka ale, lana iho la o Kauluhaimalama malaila, ua pau hoi ka holo o Kapumaleolani.

            Hooikaika ae la oia a kau i luna o kona waa, ua hele a naeiki, ohewahewa na maka; nana aku la oia imua i loko o ke konouli poele, ike aku la oia ia Hema i ka wa e owaka iho ai ka uwila, ua hele a puaiki, puainawele ke nana aku.

            I ka wa a he'ma i kio'e iho ai k kona mau mapuanahoe, ua hoomau aku la oia i ka hoe ana iaia; iaia e ka'i ae ai i kana hoe, e milo aku ana ke kai ihope me ka ikaika, o kona ikaika hoe, bui pu iho me ka ikaika aha'i o ka i'a ua pakela oi aku ka holo. I ka ike ana o Kauluhaimalama ke hele aku ia o He'ma e nalowale, ua lolea ae la kona mau onohimaka, mimino ka ihu a saka ka lae ikau a mea o ka piha inaina. Keehi iho la kona mau wawae me ke kahea ana iho, e Kapumaleolaui eo ka moe no kakau, manao ole ae he honpaio, aia la ke hele aku la e nalowale i ke ao opua kiikii o Maheleana, hookahi no auapei ka po'i Mihalanaaukapo, lele iluna aole hoi e ku ka kaua makaia.

            Ia wa i hemo ae ai ka pani o ka rumi kapena o na pu nei a oili ae la kona io iwaho, hoohuli aku la i kahi oioi o kona kino iwi, oia ka ihu; a o kona io hoi kaewaewa aku la ia i loko o ke kai me he hiu la ne ka i'a, a kope aku la i ke kai, o ka wa no ia o ua pu nei iholo aku ai me ka pakika i ka ilikai i palua ia ka holo i ko kahoomaka ana mei i kinohi e uhai ia Hem'a; aole nae i liuliu, ua Iona mai la i ka mimilo au o ka hoe a He'ma, a kakaa ana ka ihu o ua pu nei i kahi e me ka hookuemi pu ia mai ihope.

            I ka ike ana o Kauluhaimalama e halawai ana oia me ka Makahinuiaiku (makapaa), ua kio'e iho la kona mau lima elua i ke kai a kapi aku la i ka lewa, ua kahea aku la oia me ka leo nui: E Kuinakeke e, hohola ia mai o Kihiloa, ko kilohana, i puolo ae a paa i na ulumaika o Kaueleao, in a mai ke lele aku la holoinama aku oe a loaa ke kolohe e holo la, ka mea hoi nana i hoopio o iko kakou noho ana; hailuku iho i ka pohaku a make, hala oia i ka pohaku mua, loaa oia i ka pohaku elna; alo oia i ka pohaku elua, pokopoko na wahi au on a i ka pohaku pukollu a Kaenaokane, a na ke kuaua pohaku hoi e wawahi aku i na wahi waa on a a weluwalu.

            I ka pau ana o keia mau olelo a kauluhaimalama, o ka wa no ia i owe mai ai kekahi mea uakeke me he kuinakapa la, e opiopiia ana iloko o ke ao eleele e po'ipu nei maluna, a pulelo mai la ka apana kapa kilohana o ku'inakeke me kona nani nui, e moe ana ke kapalapala moelola o ua kapa la, me he mau anuenue la eono, e moe pipi'o ana i hele a nonoulawena, a o ka ua uwahi o ua kapa la, me he uanoe pohikna la , a na ka ulanono o na moelola i hookahuli ae ia pohin, a lilo i nakoko ke nana aku.

             Oiai ua kapa la e iho mai ana e puolo i ka ukana i kaheaia aku ai oia, ua hohola se la na kihi o ua kapa kilohana la e hele ana i ka loa ame ka laula, ua kohu anini, a i ole, ua kohu halau puhenehene na kauluhaimalama, au e ka mea heluhelu e puana iho ai i keia mau lalani hale lu i walewaha ia tutu ma:

            Halau Lahaina molule malu i ka ulu, Malu mai ka pe'a lauloha a ka makani;

            loha punohu maalo ke aka i ka la'i,

            I ka waiho lua a ka la'i o ke kaao;

            I unuhia, lauohaia e ka la'i o Lele,

            I unihia oki me he waa kialoa la;

            Ka oili o ka pua i ka malie,

            Unua iho la e ka la'i, kawalawala;

            Hiolo, kakua iho la kaua Paupili e,

he a-o,

            Pili ka la i ke kula o kekaa;

            Pili nana i ka ua Leikokoula,

            Me he loleula la i hoopiliia ka nahua;

            Ka pili paa i ka piko o HOnokawai,

            Ihoopili epili a pulelo i ke kai o Haenaeehe.

            Maanei e hoakaka aku ka meakakau i keia huaolelo Hawaii "Kilohana." O na wahi kiekie o ka aina e pii ai ke kanaka ahiki iluna, nana iho ialalo o ke kahawai paha; n aina palahalah paha, ua kapaia he kilohana; elike me kilohana iuka o Kalihi ame kilohana i hanalei, kauai; a pola me na Kilohana o ua alanui pali o Molokai.

            Nolaila, ua hoopili aku na wahine kukukapa ia huaolelo i ke kapa maluna loa o na apana kapa eha i hana kinohinohiia me na kakau panio, he Kilohana ia; aia a huipuia keia apana me na apana kapa eha malalo ikinohinohi ole ia, e ku'ila i ke kahukahana i hanaia i ka ula a paa, alaila, olelo lakou, ua mau kuina, he kuina/kapa. A mai keia apana kapa mai i loaa ai ka huaolelo Hawaii; e hui ana ia Ike, Naauao ame Akamai, he loea.

            I ka wa i komo pono aku ai o ke kai a kauluhaimalama i kapi aku ai  i ka lewa i loko o khiloa, o ka wa no ia o na kihi o ua kapa la i hoi ae ai a hui i kahi hookahi, a nalo aku la iloko o ke ao eleele, a nee awiwi aku la imua elike me ka leo kauoha. Ike kau pono ana iho o ua puolo nei a Kuinakeke maluna o kahi a na waa o He'ma e holo nei, o ka wa no ia i o mai ai ka malamalama o ka uwila i ukaliia mai e kekahi kuina he kili Ikaika, ahule mai la hookahi pohaku ala hiwapaa.

            Mamuli o ka nui o ka holo o na waa o He'ma e hele nei, ua haule iho la ua pohaku nei mahope o na waa. I ka ike ana o Kaulu haimalama, ua hala ka pohaku mua, o mai la ola i kona lima imu, a naholo ae ke ahi me he kukae pele la i ko'eia a pio koke no; ia wa i haku'i iho ai elua mau hekili i ka wa hookahi, a lele ana elua mau pohaku nui i ka lewa, e iho ana ma hahi o na waa e holo nei. I ka haule ana o ka pohaku mua i loko o ke kai, ua lohe mai la o He'ma ikeia mea halulu, nana mai la oia ihope, ike mai la oia i ka pukoko o ke kai iluna; nalu wale iho la no keia i loko, heaha la hoi kela mea e pu ko mai la ke kai' nelaila ka paha ka halulu a'u i lohe aku nei' an ae la kona mau maka ana o a masaei, aole ana mea i ike.

(Aole i pau.)

 

HOPULA EULA PAKE NO KE PUHI OKOLEMAO

            Ma kahi o ka umikumawalu mau harela i hoawaawaia, o ua mea e puhiia aku ai i okolehao, me  kekahi mau galani lehulehu o ka okolehao, ame ka ipuhao puhi okolehao, i loaa pono aku i na kanaka o ka oihana loaa kuloko, mauka ae nei o ke awawa o Palolo, ma ke kakahiaka o ka oPalua aku la i hala, a paa mai hoi he elua mau Pake i ka hopuia, na on a no laua kela mau wawai kue kanawai.

            Ma ka manaoio o na luna oihana federala, ua loihi maoli ka lawelawe ana o kela mau Pake, i ka hana puhi okolehao, mamuli o ka nui o ua makaukau i hoomaopopoia aku, malalo o ka malu o kela mau mea, aka nae, ua hoea mai i ka hiki hou ole ana aku ia laua ke lawelawe i ka laua hana hakihaki kanawai.

            O kahi i loaa ak uai o kela mau Pake, pie ka okolehao, ma kekahi aina no ia a laua o ka hoolimalima ana mai kekahi haole mai, mauka loa o ke awawa o Palolo.

            Ua pau na pahu i hoawaawaia ai o na mea e puhiia akua ai i okolehao, i ka nininiia, pela me ka ipuhao puhi okolehao a lweia mai hoi na glani okolehao, ma ke ano i hoike ma ka aoao o ke aupuni, no ka waiho ana ae imua o ka aha federala e du e ana i kela mau Pake.

 

MOOLELO O KA AHAHUI NO NA HANA HOOIKAIKA KRISTIANO O KA MOKUPUNI O OAHU KAU O KATOBA 1919.

La Hana 2, Poaha, Oct. 2 1919.

            Noho hou ka halawai hana o ka ahahui Hooikaika Kristiano no na Hana Hooikaika Kristiano o ka mokupuni o Oahu, elike me ka hoopanee ana mai, hora 11:30 a. m.

            Peresidena H. K. Poepoe ma ka noho a hoomakaia na hana me ka pule a Rev. S W. Keknewa.

            Ma ke noi a J K Lota, ua kapaeia ke kaheainoa ana o na lala, a e hilinai ia ka moolelo o keia aha ma o kona kakauolelo la a aponoia.

            Na Mrs. Alice L Kahokuoluna he noi e kapaeia na rula, a aponoia, a nana no i waiho mai i ka hoike a ke komite o na hoike a ke kakauolelo ame ka puuku o keia aha.

            Na Jos. K. Kanepuu, he noi e lawia ka hoike a noonoo, ua aponoia. Nana no i noi mai e apono loa ia ka hoike a ke komite elike me ia i waihoia mai, a e koho keia aha i lunahooia no keia aha; aponoia.

            Na ka hope kakauolelo i waiho mai i ka inoa o Jos. K. Kanepuu i luna hooia, a ma ka ninania ana, ua apono loa ia.

            Na Jos. K kanepuu he noi e kapaeia na rula a aponoia; a nana no i waiho mai he olelo hooholo, no ka unuhi ana mai na lona ukupanee mai o ka waihona o umi tausani o na C. C. o ke Teritore no ke kokua ana i ka piha ana o 100 makahiki o ka pono i Hawaii nei.

            Ma ke noi ua laweia ka oelo hooholo a noonoo, a ma ka noonooia ana, ua nui ka poe i kamailio, aka ua hoi hoi hou ia ka olelo hooholo ma ke noi a Jas. K. Kanepuu.

            Hapaiia ke kumuhana i hoopaneeia mai kela kau mai i waihoia i loko o ka lima o ke komite, i haawina na keia aha, no ka piha ana o hookahi haneri makahiki o ka pono i Hawaii nei.

            Na Jos. K. Kanepuu i pane mai, aole manawa i noonoo ai ke komite no keia hana.

            Na W. K. Poai he noi e lawe keia aha i ke kumu hana i hana hou na keia aha aponoia.

            Na Mrs. Smythe he noi no na C. E.  Makua, aole e emi iho malalo o 25 dala, aole e paniia ka puka o ke aloha; aponoia. Na Ahahu Opio, kuwaena, Pokii ame kumumua, aole e emi iho alalo o elima adala; aponoia.

            Na Jos. K. Kanepuu i noi mai he mea pono e hoomaopopoia ka huina o $880 no na lilo kaahele o ka peresidena nui; aponoia, a waihoia iloko o ke komite nana e halehele a hoolaha aku.

Jas K. Kanepuu, W. K. Poai ame Wm. Kamau komite.

            Koho ana i na lunanui o keia aha: Na E B. Keala, e hoomauia no na lunahui o keia aha; kokuaia e Mrs. Alice L. Kahokuoluna; aponoia.

            Na ka peresidena, e kauoha ana i ke kakauoelo e hukiia i hookahi balota no na lunanui, a ua hukiia he hookahi balota no na lunanui pakahi, elike me ia malalo iho nei:

            Rev. H. K. Poepoe, peresidena; Rev. Jas. K. Lota, hope peresidena; Mr. P. Kellett, kakauolelo; Jas. H. S Kaleo, hope kakauolelo; S. H. Oni puuku; Jos. K. Kanepuu, kakauleta; Rev. Jas. K. Lota, komite hoeueu; Sam kauka, komite kiai o na kona, Oahu; K. K. Paele, komite kiaai o na Koolau, Oahu.

            Hapaiia ka hoike a ke komite wae o ke kau i hala, W. K. Poai, Wm. Kamau ame Mrs. Thomas Keala, e pili ana no (1) ka hoike papahelu o na C. E. i ka Aha Paeina; (2) hoike a na elele C. E. i ka aha Paeaina; (3) e hoopau ana i ka huaolelo i loko o ke kanawai ame na rula o ka Ahahui C. E. "oki kapae a hoopau i kekahi lala."

            Mamuli o ka makaukau ole o ke komite, nolaila ua kauoha ka peresidena e hoomauia no ke komite ma kela hana a waiho mai i keia kau ae.           Na E.B keala i ka hoike a ke komite o na hoike papahelu a na peresidena a ma ke noi a Jas. K. Lota, ua aponoia ka hoike elike me ia i heluheluia.

            Na W. K. Poai, he noi e hoomaha keia aha a noho hou mahope iho o ka ai ana; aponoia me ka pule a ka peresidena, hora 12:20 p. m.

            Noho hou ka aha hora 1 p. m. Peresidena H. K. Poepoe ma ka noho a hoomakaia na hana me ka himeni 148, I. H. ame ka pule a Mrs. Julia Smythe a hooneeia na hana imua ma ka hoike a na komite i koe.

            Na S. K. Kamaiopili i ka hoike a ka puuku no ke oia o keia aha, mai na Ekalesia, Kula Sabati ame C. E. nona ka huina o na dala he $107.00, a pela  no hoi me ka huina o na dala i loaa mai no ka waihona o ke komite hoeueu he $12.

            Kumuhana--kahi âme ka manawa e noho ai o ka aha, a ma ke noi a Mrs. Julia Smythe i aponoia, e noho ma kahi e noho ai o ka Aha Makua.

            Ma ke noi a J. K. Lota i aponoia, e haawi ana i ka mana i ke kakauolelo e haawi aku i hoomaikai ma ka aoao o keia aha i ka komite ola ame hookipa o ka Ekalesia o Waialua nei.

            He Hoomaikai.

            O makou o na lala o ka Ahahui o na Hana Hooikaika Kristiano o ka Mokupuni o Oahu, ma o ko makou kakauolelo la, ke pahola aku nei i na hoomaikai he nui i ke komite ola ame hookipa o ka ekalesia o waialua, no ka oukou hookipa ohaoha ana i na lala o ka aha i ole loia ma na home a pela hoi me na mea ai e oluolu ai ke kino na oluolu ka moe ana a ua lawa me na mea e oluolu ai ke ola kino.

            Nolaila, na ke Akua no e haawi mai i na hoomaikai ana i oi ne, a nana no ae hoohaaiai mai i Kona lokomaikai no ko oukou waihona i piha a hu ka waihona o ko oukou aloha.

Na ka AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO,

Ma o kona kakauolelo la,

JAS. H. S. KALEO.

            Na Wm. kamau i ka hoike a ke komite on a hoike elele a aponoia.

            Mamuli o ka ninau mai ka hoike a ka elele o ke C. E. Makua o Kaumakapili, e pili ana i na dala o ka waihona o umi tausani o na C. E. o ke Terisore, no k ahoonaauao ana i na keiki ua lilo ia i kumuhana na ka aha e noonoo ai.

            He nui ka poe i hoakaka maluna o keia kumuhana, aka, ua hoakaka mai ka Peresidena H. K. Poepoe, aia no he mau rula no ke hoohanaia ana o ia dala, n o ka hoonaauao ana i ka kakou poe keiki; o na keiki wale no one i puka pono mai kekahi kula nui mai o kakou nei, a o lakou ke waiho ia ae i ka noonoo ana o ka papa hooko, me kekahi mau hookupono anan e hiki al ke lilo i keiki na ia aha no ka hoonaauao ana. Aka o ka'u e manao nei, i keiki na keia Aha, a oiai he waihona ko keia aha elike ka hoike a ka puuku aka aole i lawa ke dala no ka hoonaauaoia ana o ke keiki a mau keiki na keia aha; i ka ninau, pehea kakou e hana ai no ka hoomahuahua ana i ko kakou waihona i hiki ai ke khoohana koke ia keia waihona?

            Na ka Hope kakauolelo Jas. H. S. Kaleo  he noi euku kela me keia C. E.

            eha dal no eon mahina, ua like hoi a me ewalu dala o ka makahiki. Ua apono loa ia ke noi me keia manao nae o na C. E. Makua wale no, a in a e lana ka manao o na C. E Opio me Kuwaena, na lakou no e haawi i ka mea hiki ia lakou.

            Malamaia ka lulu dala no ka waihona, he $6.30.

            Ma ke noi a Mrs. Ana Hussey, ua hoopanee loa ka aha a noho hou ma kahi e noho ai o ka Aha Makua me ka himeni 132, L. H., ame ka pule a ka Peresidena H. K. Poepoe hola 2:20 p.m.

            Na loaa âme hoolilo Oct. 3, halawai kakahiaka, lulu waihona $6.30.

            Na  hoolilo Oct. 5, 1919 i ka hope kakauolelo, $5; i ka puuku $2.50.

JAS. H. S. KALEO,

Hope kakauolelo Ahahui C. E. Mokupuni o Oahu. Waialua, Oahu, Oct. 3, 1919.

HE HOALOHALOHA NO KO MAKOU MAKUA I HALA WM. HENRY.

            I ko makou makuahine i aloha nui ia, Mrs. Polly Henry, aloha: Oiai na oluolu i ka mea mana loa ke kii ana mai a kaili ae la i ke aho hope loa o kou aliikane i aloha nui ia, Mr. William Henry, a waiho iho la i kona kino puanuanu nau e u hookahi aku, me ka mokumoikuahua nui o ke aloha nona

            He mea oiaio nae ka Ioba e olelo mai nei penei: I hele kohana mai no au mai ka opu mai o ko'u makuahine, a e hoi kohana aku no au ilaila, a oiai ua like ko kakou mau la ma keia noho honua ana, me he mahu la i pua ae a ualo aku, aka e hoomaikaiia kona inoa ma ua lani kiekie loa he malu ma ka honua a he aloha oia i kanaka.

            Iaia nae i hala aku la ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make ua waiho iho oia he kiahoomanao poiua ole me makou kana mau keiki i loko o ka hana no ka nui no o kana mau maikai apau i hana mai ai no makou. Mina mina na kanaka maikai i haule e haawi ana i na kokua ana i ka poe hune hune ka poe nele e like me Mr. Henry.

            He kulana kona i loko o ka oluolu me ka akahele loa, aka ua hiki ole noe ke alo ae, oiai ua kii mai la no ka mea nana i hana ka uhane, a kaili aku la i kona kuleana mai ke kino ne no ka wa mau loa.

            No laila, o makou o ka poe nona na luoa malalo iho nei, ke komo pu aku nei me oe, e ko makou makuahine aloha, a wahinekanemake hoi, eu pu ana me oe i loko o ka luuluu ame ke kaumaha, no kau mea aloha he kane i hala aku la, a na ka maku lani no iloko o kona @iana, e lawe ae i na luuluu ame na kaumaha apau mai ia oe ee e ka wahine i hooneleia i ke kane.

            Ehooholola i hookahi kope o keia hoalohaloha i ka Nupepa kuokoa, a i hokahi e haawiia i ka wahinekanemake.

            O makou iho no me ka waimaka.

            SAM K. PEDRO,

J. M. MAHUKA,

R. HOLBRON

E. McCORRISTON,

A. M. NAAUAUO,

THOS. NAKI,

J. KAHUNAKALA,

J. W. KAUALUA.

            Imua o ka aha kaapuni a ka lunakanawai John De bolt, ma ka Poalua nei i haawi ae ai na kiure i ka lakou oelo hooholo e hookuu ana ia Joseph Lcal, no ka pili ole o ka hewa piliwaiwai iaia, kela hihia i hopuia ai ola, me ka waiho loihia no kekahi mau mahina ae nei i hala.

HE HOOMANAO NO KUU OPIO HELE LOA

            Mr. sol Hanohano, aloha oe: Ke noi aku nei au ia oe me kuu mau waimaka. i wahi rumi no ka'u wahi puo'a e hii ne nei ma kuu alo, i ike mai ai hoi ka ohana o kuu kane hele loa, e noho nmai la'i ka puka ana a ka la ma ha'eha'e. a ka napoo ana a ka la i Lehua.

            E Hilo e, ke one hanau o kuu aloha. o kuu opio keliiwaiwaiole, ua haalele iho nei ia'u me kuu kunukunu ole i kaha mau kauoha, na'u e hana aka. aka nae ku no kela hele me kuu lohe ole i kona pane anan mai i ka puka o kona hale kino, me kuu noho aku no ma kona aoao; nani wale no hoi ka olelo a ka buke Nui, e hele mai no ka anela o ka make me he aihue la i ka po. Auwe no hoi ka ehaeha o kuu naau ke hoomanao ae au nona ame kana mau olelo kaukau ia'u.

            E lucy e, e hoomanawanui mai oe ia'u aole au e ola ana, in a a naua ia a hookuu ia oe e kii oe i ka hehe a kaua, a malama.

            Ua hanauia kuu opio aloha ma hilo, Hawaii, mai ka puhaka mai o John keliiwaiwaiole ame Pahupaina i ka la 17 o Sepatemaba, 1894; nolaila uspiha iaia na makahiki he 25 o kona hana una  i na ea inoa o keia ola ana, me ka ehahea.

            I kona waliilii loa, pau mai oia i ka ma'i lepera ama kona papa, a hele aku no ka papa o maua i ka make koe kuu kane aloha me a'u

            Ua hoohuiia maua ma ka berita o ka monteremonio e ka Makua Katolika Mxeim i Aperila 16, 1916, ua piha ia  maua eha makahiki 4 mahina ame na la keu o ka noho oluolu ana iloko o ka mare a moku iho la ke kaula gula i ka po Poaono, In 28 o Augate, hora 10 p. m. 1920.

            Ua haawi mai no ka Haku i hua na maua, he elu keiki hookahi i hele e mamua o kuu kane aloha, a hookahi i koe ma keia ao me a'u.

            Mamua o kuu hopau ana i keia, ke haawi aku nei au i kuu homaikai i ka poe apau i hole i ka hoolewa o kuu kene aloha ame na hui a kuu kane i komo i k a Hui Naite, ka Hui K. B A. ame ka Hui Holy Name Society o ka hoomana Katolika, ka makana lei mai ke kenerala Hospital mai kahi a kuu kano i noho hana loihi ai , a na ka nawaliwali i waiho aku i  ka hana ame nu lei a kuu mau hoaloha i hoonuanua iho ai i ke kino leop o ku opio aloha.

            E mr. âme Mrs. D. Kauhi, e lawe aku olua i kuu hoomaikai no ka olua kokua ia'u i kuu mau hora o ke kupouli o ke aloha kane; peia pu no hoi me olua e Mr. ame Mrs. D. Paalua, e lawe  aku olua i kuu hoomaikai no ka olua kokua ia'u i kuu mau hora o ke kupouli o ke aloha kane; peia pu no hoi me olua e Mr. ame Mrs. D. Paalua, e lae piiaku ai i na hoomaikai he nui, apeia no me olua e Mr. ame Mrs. Ed. Hart na makua maikai o ka Bay View Home, ame ka poe no apau loa, i loaa ka ehaeha ame ke aloha no kuu kane ma ka naau, i hele ole mai no ka nawaliwali o ke ola kino, e lawe aku  i ka'u mau hoomaikai ana iloko o ko oukou uhane a na ke akua e kiai ia kakou apau loa, a maluna ae o na mea apau, o Mr. J. Kamealoha, Mr. Sam Iona, no olua ko'u mahalo nui loa, no na maikai a olua i hana mai ai no kuu aloha, a nou e kui dear Agnes, kuu hoalha, me he kaikuuana la no'u, ko'u hoomanao mau i ke keona o kuu mau la i koe, e hoomanao mau ai i na maikai apau a'u e hiki ole ai ke helu ae.

            Ke hooki nei au iloko o ke aloha a ke akua.

            Owau no iloko o ke kaumaha,

MRS. LUCY O KELIIWAIWAIOLE..

kalaupapa, molokai, Sept. 1, 1920.

NA HUNAHUNA MEAHOU O KUKUIHAELE.

            Mr. lunahoopouopouo o ke kuokoa, welina kaua me ka mahalo: Eoluolu oe e hookomo iho i keia poomanao e kau ae la maluna, maloko o kau aupepa i ike mai ai na kini makamaka o ka mea a'u ponoi e hoomaikai palena ole nei, a na ke akua ekokua pu i kana mau hana maikai apau, o keia ka'u pule ma ka inoa o Iesu.

            Ua hana maikai mai kona mau lima in'u oiai au iloko o ke kupilikii o ka pilikia ma ko'u haule ponoi ana iloko o ka ma;i nawaliwali loa, a nana ponoi i kelepona i ke kauka D. Cater ehele mai i ko'u pilikia ame kona haawi pu mai he $15 no ka'u mea e ono ae ai.

            Ua loihi no hoi ko'u noho ana maanei a ua uhi no hoi kokea maluna iho o'u aole au i ike i kekahi mea nana au i kokua elike me keia ae la, a he nui aku kana mau hana kokua in a ka apapa o kukui haele, me ko'u ike maka, aole ma ka lohe mai.

            He opiopio ka nana ana aku eia nae ma ka puuwai he pauwai hamama ne ka piha pu me ka manao kokua; aole a'u mea e kokua aku ai i panai no kana mau hana maikai ia'u aka na ke akua e kokua mai iaia oiai ua palaplaia ma loko o ka ke akua olelo, aole e mokuhia ke aloha i na waikahe he nui.

            Hoomauia i ka u mau hana maikai a na ke akua e kokua mai.

            Me  keia mau hoomaikai  he nui ia oe, ke pule nei au ua ke akua e kokua mai ia kaua, a hoohui hou iloko o ke aloha pumehana O ka inoa piha o keia keiki a'u e hoomaikai nei oia o Harris Kahele Naaicouo, kona wahi noho o Kukuihaele, hamakua, Hawaii.

            Me oe e ka Lunahooponpono ko'u mahalo. Owau no me ka haahaa.

D.P. KOMAIA.

Honokaa, Hamakua, Hawaii.