Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 40, 1 October 1920 — NO KA NINAU ELELE. [ARTICLE]

NO KA NINAU ELELE.

; I I keia mau la hakoko kalaiaina e nee nei, ua liio ke kanawal hoopulapula a hanwi aina a ka Elele Kuhio i na kanaka Hawaii ponoi wale no i mea na kekahi poe o e wahokole walo aku ,ai no, me na manao haanui o ke-.ano hanhaa 16a». elike me na manaa pepa o ke *Afoha Aina, e ha&ai am malalo o na maniio alakai a k«hi 6iele Demokarata Lika v f»a EHwai e noke hele nēi i ka )ioinoino ma o «• maauei, ma na wahi arraa ana e haiolelo ni.- ( tfa ol'elō he 'ō keia Tttttiawtti a ka elele i hana ai, he kanawai ku-e "kuiiiukanawai keia. Elua: O keia mau aina he mau aina pohaku wale no, aole kupo i no i ka mahiai. Ekolu: Pehea twtiwai keia mau ailia haawi mai i ka lehulehu, no ka mea, n'ole loaa ka wai; a he nui wale aku kana mau kumu homoino ī keia bila knuawai; aole nae no.ke īno 'maoli, aka, ua nanao aku keia kanawai i ka pono o Likana, oia hoi, ke aloha i o o Likaiia i' fla kaueik* Hawaii, o ka meff nae e ikeia aku nei, he ; aloha hoopuni huni wiile no, a o iā ia e hele nei e h'diAo m'a o a maanei, mie na kumu okoa, ie okoa loa- nae kona mea e huhu neu Ma>. ke kttu ahaoielo i pau mun aku , B ei, ua hauaia he mau kanawai hooponopono no ka pono o ka poe lawe a \" a hookuonoono, mamuli o ka nui o na pilikia i ikeiā, nolaila, ua hatia ia, a nri ke kiaaina i kohō na kotnisina no ka | holo aha i Wakinekona, a ua ike kakou; ua hele ia,,a oia keia a kakou e ike nM, a o kekahi poe paha ,aqle i.-ike; a hoo-, 1 maopopo i lieia kanawai maikai loa. Mamua o ka holo ana 0 na ua kukakuka pu no o Wi*e me Likana j Eliwai, a eia ka Likana i pane aku ai imua 0 Wise: 0 keia kanawai aina kekahi k-anawai maikai loa; ina no ka pono mai" ia oukou, ua nana no oia mai. Ynu«»Sihiki i ka pau ana, a olelo oia mai-1 kai loa ke kanawai, a i ka lnki ana imua o ka elele, nana oia me ke akahele, a ike ōia, he o ia mau no ka pihkia ma- ka aoart ,o ka lehulehu, a mamuli 0 leo ke alii hooponopono ana i hana a» oia me ljon<i naau aloha ame kon.a noeau no ka pono o keia lahui, a o ia īho kein: ' , Ekahi*. XTa hana iho oia a kau palena 1 keia pon.o nou wale no e ke kanaka ; Hawaii oiaio. Rīua: » I 99 makahiki hoolimaiima mai ka 10 eka ahik» aku i ka 500 e-ka, a he hookahi no dftla Ka hoolimalima o ka makahiki. " • Ma ka nana ana, ua like nr, kem me ka haawi lilo loa ana i ka aina nou, a ka'u i kau mau mamo aku, a o ke kumu wale no- i hana hoōlimalima ia ai, i hiki ole ai ia oe ke kuai, a hoolilo aku ī kekahi mea okoa e aku, oiai, aia no ke aupuni ke ku kiai la ia oe no ka hookahi tlala o ka makahiki. Na Kuhio kela; aole na I,ikana' Eliwai maalea. EkQlu; l $.1000 nau, i kumu hoohana nau e hoohana aku ai me kou hoihoi hou i ke dala o ka waihona nupnm, iio ko o 30 makahiki, hele no hoi a kaa ia oe, iloko o ia mau makahiki loihi, o oe ke 'kanaka i lioomaopopo ole ī ko hope nei; a ua manuo iho oe o kau Tikana ia e haawe hele ai no kela ao uhane, he pono nui keia; aole loa e loaa a e hiki keia ia Likana ke hana, o Kuhio wale no. , Eha: Ma keia kanawai, e kauoha ana, ina aole oe" i maopopo i ka mea ku- : i pon'o e kanu ai maluna o kou ama, ua I loaa ka mana i na komisiua ama, e hoo-1 una mai i mau kanaka e nana ī ke ano o ka lepo o ua aina la ou, a hoil ! e J" ai ; ia oe i kau mau mea e kanu aku ai īluna 0 ua aina -la, me kou ulm ole ī hookahi hapaumi, no ia man kanaka. I Elima: Ma keia kanawai e kauoha ana na na komiaina e hele e nana i wai I no na aina i hoolim&limā ia, ina he wai <> kahe Wale ana a hala aku i ka ™ oa, ? a > i na ua komiaina la e hana ahiki ī ka lilo , ana iluna o ua aina la i ae la, a ! ina he wai kekahi no kekah» kanalea, a aole oia e ae e haawiia mai no ka poe lawe aina; e hoomaluia kela wai, a e haawiia aku no ka lehulehu lawe ama,; a o keia ke aloha nui o Kuhio ī na kanaka Hnwaii; aole elike me Likana hoopunipuni, olelo ae he aloha, he aloha i na kanaka Hawaii, eia nae au a. nae 1 ka wai o Lualualei, i na kanaka home hookuonoono. . 0 keia ke kumu o Likana e huhu noi i keia kanawai. oiai, ua olelō ua- kann wai 'la, ina aole e ae ana o Likana e haawi mai i ua ?vai la, ua.loaa ka maua ! i ke aupuni e hoomalu i k6lai Wai, a haawi aku no ka lehvilehu,.a ī kn i ike ana' i ko ano maoli o keia kanawai, 1 akahi no oia a ike he kanawai mo i keia e kii mai ana i kuu *ai> a o in | keia'ano opufepule e paiau-ma hele aku la, me ke aloha ole wale ih oukou e na- , kanaka Hawali. ..." ♦•v« ,«« I ■ Ke olelo nei o Likann,.aote enke me l ke kanawni aina kahiko, ;he 25 wale. «o | poe kakauinoa, loaa kp n,n %J| o^" la . ono, a hui pu ;u> no me *a I Hoolapa mau manao pai. no_ u« -5 1 na koho uei, uui loa nTcu kn aila, he Pn SfaHoa kela mau a'o lalatt i hoopukaia maloko o kahi awelu nupepa hapa haole Aloha Aina, e noke ana-i ka boano'ii, e liki ana, mea ae no ke kana\*ni mua- mea ae no ke kanawar mua; n ia ka maikai; nui no ka lalau; o kn maikai ka ia, aohe kumu hoohann, aole mea a'6j aole he wai, a o ka oi ioa aku o ke ino, he hiki no ke moraki aku ia T ikana, a o ka.lilo uo ia iaia la; nolni- : ii. i maikai loa ai kela kanawai ia Lii n r»» x ! iiei uā ikeia aku o Likana e mai ana hd mau palapala ama e ;:ke, hele aua i na kanakā me ka olelo mS'ina ola e kohoia a puka i elele hele oia e kii i keia mau aina a haawi a«u k lX'k« Mi la no hoi i aiua la. lto Hawan 00 hoi, lsO »«m. Molokni, ko Oahu nei ame Mami, Vn- olelo mal. nana paha oukou kwa mau wahi bolu maluna k ēiaj°eW a » « inn kAla'Aau aml o oukou ka poe 5£ ttfc2u* maiHai wa|e oo krf», n&kea la kela elele oukou lfubio aole hSaika ma WakinekonA hanwi mai . hooikaiKa m . koho oa kou Me ma . »nna ST.r maTat 2T4 .s£jV2; ' v„ u-o mau aina okoa, o kein ma.t ah,a *o mai Hawaii a 'Kaiiai eUKe me nd ekā aiua i hoikeia m£ ke leawawai V:' o itt i puka ia wa. ina ui ku oia a K J no ba lehūlehu i ***** lft, he keu uo a ka IHtt oi'a i puka i'o ia kau aole loa e hiki c jotffc irtai ia' wa, oiai' aole i pnu ka

hoolimalima o ua mau nina la i koia makahiki e pnu ai, aole anei keia lie hoopunipuni maopopo o keia elele a nn Demokarataf I keia la ke hele nei o Likana a haiolelo aku imuh o 1t& akea, hte m«n aina pohaku wale no keia n Kuhio i uo /10l aku nei, h« kupāianaha keia hana 1/ikana, o. ke\a.<no na aina n Liknna i oiklo mua niai ni he xn»« aioa maikoi, u i kein la, he ma« aina pohako wale nn, a oiai ua ike au i kela afan o Molo kai, ho mau aHia lepo wale %io ka hap:» nui a o ka wai ole wal* no kn pilikia, a i keia la Jre' māu aina poha'ku #ale tfu hiki ole 1?e mahiaiia. Ke manao nei au ma keia wahi ua lawa ko'u hoomaikeike ana aku imua o oukou e ka lehulehu no Likino Kliwai, ka plele holoku-e mau ia .J. K. Kalaninnaole, ame na wahine, na keikikane ame na kaikamahine, ka poe apau e pau nna a i loaa mai hoi ho kuleana nmnn koho haloka nae ko lakon i ka Ja apopo ,e hiki mai ana he prte ffawaii oia»<» nae lakou. He mea pono no ia kakou ke hoohuli mai he alo a- he; ? Us kuknkuka k«> kāne ka wnhitiV*, "kn miw'nnme nn keiki nf> ke kakoo -ana i ka- Elele Hn waii ma'amau a kakou, a koho like mai Hatfrttii a Niihau no ke kaa o ka heluua baloka kiekie iaia, e koho hou ole aku ai i ka mahinn o Novemab&, me ka nana ole i ka aoao kalāiainn. A oiai aohe a onkou elele k\ipono e ae e na Hawaii De,mokarat.a, pono no kakov» e hoi mai a ka n\\na Hawaii mn ua ninau moho no apan, pela hm me ka poe he Hawaii lakou e noho hana ann me I-i'kana, mai hoao oe kumakaia ia oe iho ma keia ninau ,olai'b ( oe hookahi ke hann ann uo kou pono iho. I loaa mai no ka I.ikaoa ia oe i kr> hana aku, a o ka lun, ma ko ano he houaina, nolaila, ma ke ano maamnu a ua waiho iho no hoi ka mea hanohano Hon. H. M. Kani'ho elna maheie n? Likann Eliwai, he pnka kekahi, a he lio kekahi, nolaila hoonoho no ift Liknna ka mam» aloha n Danifla lloolapa i u a'o, iio ke kahi i kekahi n Inwa pono i ka h»n punipuni. . Ke hooki nei nn maanei me kn. nirtnao'lana hnwoli mai ia oukou mni e k»iu mau hon o ka pupuu hookahi, a ke k*' . kulu hou aku nei an imua o oukou e o'u man i'oo na i'o, ame ka iw»l onu iwi, i keia olMo kaulfinn a ko kaleou n«'i dapuni kaulana, oia hoi keia: "īmua kal;ou e na pokii a inu i kn wai awan^a.' ? Mahalo a nui i ka Lunahooponnpono n ke Kilohnna. Owoti man no, 0. K. KEAI.OHA.